WIELOWYMIAROWY MODEL WSPARCIA I IDENTYFIKACJI KOMPETENCJI ZAWODOWYCH

Transkrypt

1 WIELOWYMIAROWY MODEL WSPARCIA I IDENTYFIKACJI KOMPETENCJI ZAWODOWYCH Dlaczego i jak badać możliwości fizyczne osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy? dr inż. Katarzyna Jach Politechnika Wrocławska Warszawa,

2 Plan prezentacji Co to jest badanie możliwości fizycznych? Jakie są możliwe zastosowania FCE? Kto wykonuje badanie? Jak w POK diagnozowane są możliwości fizyczne? Jak badanie FCE może być wykorzystane przez osoby niepełnosprawne? Jakie są korzyści z badania FCE? 2

3 Badanie możliwości funkcjonalnych (FCE)

4 Możliwości funkcjonalne Możliwości funkcjonalne (Functional Capability FC) - czynniki sprawnościowe o charakterze fizycznym, które przekładają się na funkcjonowanie zawodowe człowieka Zdolności / możliwości psychomotoryczne umiejętności, które wpływają na zdolność manipulowania i kontrolowania obiektów Zdolności / możliwości fizyczne zdolności, które wpływają na siłę, wytrzymałość, równowagę i koordynację 16

5 Badanie możliwości funkcjonalnych (Functional Capacity Evaluation FCE) Systematyczny proces oceny możliwości fizycznych, psychomotorycznych i wytrzymałości człowieka (The American Occupational Therapy Association - AOTA 2006) Służy ocenie, jaka praca może być bezpiecznie wykonywana przez osobę badaną 5

6 Cele badania możliwości funkcjonalnych (FCE)

7 Ocena efektywności rehabilitacji Ustalenie planu leczenia Ocena możliwości wykonywania pracy FCE Określenie momentu powrotu do pracy Określenie koniecznych dostosowań stanowiska pracy 7

8 Ustalenie planu leczenia Narzędzie pomocnicze dla lekarzy medycyny pracy, szczególnie po urazach/chorobach zmniejszających możliwości wykonywania pracy Obiektywizuje i uzupełnia wyniki innych badań Pozwala na wykrycie słabych punktów 8

9 Ocena efektywności rehabilitacji Pomiar przed i po rehabilitacji Modyfikacja procesu rehabilitacji Podstawa do ustalenia stopnia niepełnosprawności 9

10 Określenie momentu powrotu do pracy Ustalenie możliwości powrotu do pracy czasu powrotu do pracy zakresu powrotu do pracy, m.in. koniecznych dostosowań Wybór pracy alternatywnej 10

11 Ocena możliwości wykonywania pracy Wstępna ocena możliwości pracy na danym stanowisku Ocena prognostyczna: ryzyko pogorszenia zdrowia w wyniku pracy Doradztwo zawodowe dla uczniów i osób rozpoczynających karierę zawodową 11

12 Określenie koniecznych dostosowań stanowiska pracy Analiza pod kątem ergonomii: Wymiary ciała Indywidualne ograniczenia możliwości funkcjonalnych Odczuwany ból Zalecenia dotyczące techniki pracy Doposażenie stanowiska 12

13 Ocena efektywności rehabilitacji Ustalenie planu leczenia Ocena możliwości wykonywania pracy FCE Określenie momentu powrotu do pracy Określenie koniecznych dostosowań stanowiska pracy 13

14 Ocena efektywności rehabilitacji Ustalenie planu leczenia Ocena możliwości wykonywania pracy FCE Określenie momentu powrotu do pracy Określenie koniecznych dostosowań stanowiska pracy 14

15 Terapeuta zawodowy

16 Terapeuta zawodowy Terapeuta zawodowy Nowy zawód, nie istnieje w Polsce Na świecie Occupational Therapist W USA pracowników, w Europie (1/3 w Niemczech) W Ośrodku Kompetencji fizjoterapeuta Pomaga ludziom z problemami mentalnymi, fizycznymi, czy społecznymi w życiu codziennym i zawodowym Skłania do aktywności w celu promowania, odzyskiwania i utrzymywania zdrowia i dobrej kondycji 16

17 Główne zadania terapeuty zawodowego w Ośrodku Kompetencji Badanie możliwości funkcjonalnych Określanie możliwości pracy w wybranej roli zawodowej Doradztwo ergonomiczne 17

18 Wykonawca Ocena stanowiska pracy Ocena możliwości funkcjonalnych Określenie koniecznych ułatwień powrotu do pracy Organizacja planu powrotu do pracy Monitorowanie powrotu do pracy Ocena kompetencji zawodowych Poszukiwanie pracy konsultacja Doradztwo zawodowe podczas poszukiwania pracy Wsparcie w miejscu pracy Terapeuta zawodowy Fizjoterapeuta x x x Psycholog x Doradca zawodowy x x x x x Return to work services. Table of costs and guidelines. The State of Queensland (Q-COMP) Australia

19 Badanie możliwości funkcjonalnych (FCE)

20 Testy możliwości fizycznych - podejście psychofizyczne Projekcja krótkich próbek pracy fizycznej na zachowania w dłuższej perspektywie Na podstawie zachowania Klienta terapeuta ocenia na przykład maksymalną wagę obiektu który może podnosić Klient podczas pracy z określoną częstotliwością w oparciu o krótką próbę wykonania tej czynności z różnymi obciążeniami i różnymi częstościami

21 Testy możliwości funkcjonalnych Standardowy zestaw: około 20 różnych testów Testy mogą być modyfikowane lub dodawane przez terapeutę Czas trwania pełnego zestawu testów: około 3 godzin Oprócz próbek pracy testy kwestionariuszowe 21

22 Przykładowe testy: Test zręczności manualnej i koordynacji wzrokowo ruchowej Osoba badana obraca jak najwięcej krążków w określonym Dwie minutowe próby dla każdej ręki + próby dla obu rąk Miarą uzyskanego poziomu sprawności manualnej (i koordynacji wzrokowo ruchowej) jest średnia liczba obróconych krążków

23 Przykładowe testy: Test statycznej pracy rąk (ponad głową) Celem testu jest badanie możliwości do pracy w pozycji wymuszonej Badany przykręca nakrętki na śruby (z dodatkowym obciążeniem w postaci obciążników o wadze 1 kg Test trwa 2 minuty Wynik odnoszony do 8h pracy

24 Przykładowe testy: Test przenoszenia z poziomu pasa na wysokość oczu Cel: badanie możliwości podnoszenia oburącz Obciążenie dobierane przez terapeutę od najlepiej odpowiadającego do maksymalnego. Badany w każdej próbie 90 sekundowej ma przenieść 5 razy pojemnik z wysokości pasa na wysokość oczu. Test pozwala określić składowe siły statycznej i dynamicznej zwłaszcza mięśni szyi, ramion, pleców. Wynik odnoszony do 8 h dnia pracy

25 Przykładowe testy: Test siły chwytu Cel: badanie siły dłoni Badany wykonuje test ściskając uchwyt dynamometru utrzymując położenie przedramienia pod kątem 90 stopni względem ciała w 5 różnych pozycjach uchwytu W każdej pozycji są rejestrowane są trzy próby Rejestrowane są wyniki średnie prób (w kg) Wynik odnoszony jest do danych dla populacji

26 Przykładowe testy: kwestionariusz bólu 30

27 Doradztwo ergonomiczne

28 Doradztwo ergonomiczne Doradztwo ergonomiczne specjalistyczna pomoc w wykonywaniu czynności roboczych przez Klienta w taki sposób, żeby zminimalizować jego obciążenie pracą, z uwzględnieniem indywidualnych preferencji oraz ograniczeń Klienta. Doradztwo ergonomiczne uwzględnia wyniki testów funkcjonalnych oraz obserwacji specjalistów terapeutów zawodowych. 17

29 Przygotowanie do doradztwa historia Klienta - analiza dokumentacji analiza wyników badania możliwości funkcjonalnych (FCE) wybór odpowiedniej procedury / procedur doradztwa Ustawienie stanowiska przez Klienta ocena prawidłowości ogólnej pozycji ocena ułożenia poszczególnych segmentów ciała korekta pozycji i/lub regulacja wyposażenia Regulacja stanowiska ustawienie wysokości płaszczyzny pracy i innych parametrów stanowiska zastosowanie pomocy ergonomicznych Zapewnienie ruchu Ruchomość pozycji ćwiczenia podczas przerw Redukcja bólu omówienie źródeł bólu metody redukcji bólu poprzez regulację stanowiska i zmianę zachowań klienta metody redukcji bólu poprzez wyposażenie dodatkowe Zalecenia ogólne rekomendowane pomoce ergonomiczne rekomendowana aktywność fizyczna 29

30 Przykład: Prezentacja rozwiązań polepszających komfort i ergonomię pracy siedzącej poduszka lędźwiowa klękosiad krzesło-piłka

31 Ćwiczenia fizyczne Rozgrzewające Rozluźniające Rozciągające Wykonywane w pracy i po pracy

32 Ćwiczenia fizyczne zalecone do wykonywania podczas przerw w pracy pogłębianie lordozy lędźwiowej i szyjnej wyciąganie ramion do góry skłony boczne tułowia z przedramionami na wysokości głowy unoszenie ramion w barkach

33 Ćwiczenia fizyczne zalecone do wykonywania w domu wyrzuty nóg do góry w klęku podpartym skłony w leżeniu

34 Indywidualne wskazówki Antropometria podanie wysokości roboczych i zasięgów Propozycje pomocy ergonomicznych Propozycje sposobów pracy i ćwiczeń gimnastycznych dostosowanych do możliwości fizycznych Klienta i typu wykonywanej pracy Propozycje wskazówek rozwojowych do badanych sprawności psychofizycznych

35 Diagnozowanie osób niepełnosprawnych

36 Model ICF Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia,

37 Model ICF Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia,

38 Próby możliwości funkcjonalnych Założenie: osoby niepełnosprawne traktowane są tak samo jak osoby pełnosprawne Niepełnosprawność sensoryczna: ogólne dostosowanie Niepełnosprawność fizyczna jak dla pełnosprawnych (zachowanie bezpieczeństwa przed i w trakcie testów) Niepełnosprawność intelektualna jak dla pełnosprawnych (rzetelność wyników, samoocena Klienta) Możliwa rezygnacja z części testów lub ich modyfikacja 38

39 Próby możliwości funkcjonalnych - doświadczenia Niepełnosprawność intelektualna jak dla pełnosprawnych prostsze sformułowanie poleceń częściowa rezygnacja z kwestionariuszy dodatkowe przerwy Zaburzenia psychiczne brak problemów dodatkowe przerwy Podnoszenie samooceny w trakcie testów Kontrola spójności wyników Niepełnosprawność sensoryczna tylko osoby z niedosłuchem brak problemów 39

40 Korzyści z badania możliwości funkcjonalnych (FCE)

41 Próby możliwości funkcjonalnych korzyści Osoby z zaburzoną samooceną bardziej realistyczne spojrzenie na siebie 41

42 Próby możliwości funkcjonalnych case study 26 lat mężczyzna, 17 skręceń stawu skokowego trenujący koszykówkę Wysoka samoocena Pomysł na pracę: nurek Większość testów nieukończona Propozycja innej ścieżki zawodowej menadżer sportu 42

43 Próby możliwości funkcjonalnych case study Tancerz baletowy po urazie Bardzo niska samoocena Cała ścieżka pod nadzorem w normie, łącznie z przenoszeniem 50 kg Efekt: podniesienie samooceny i własne pomysły na pracę 43

44 Próby możliwości funkcjonalnych korzyści Osoby z zaburzoną samooceną bardziej realistyczne spojrzenie na siebie Indywidualny dobór ćwiczeń 44

45 Doradztwo ergonomiczne zalecana aktywność fizyczna Klientka z nieaktywną ręką, po złamaniu obojczyka z unieruchomionym prawym barkiem Przeszła testy wykonując je jedną rękę, zgłaszając dolegliwości bólowe W ramach doradztwa specjalny zestaw ćwiczeń wzmacniający rękę lewą 45

46 Próby możliwości funkcjonalnych korzyści Osoby z zaburzoną samooceną bardziej realistyczne spojrzenie na siebie Indywidualny dobór ćwiczeń Zmniejszenie odczuwanego bólu i podniesienie komfortu pracy 46

47 Doradztwo ergonomiczne bóle pleców W Holandii ok. 40% przypadków, głównie dotyczy pracy siedzącej Zmienne ustawienie stanowiska praca w różnych pozycjach Wstawianie co godzinę Poduszka lędźwiowa Zestaw ćwiczeń 47

48 Doradztwo ergonomiczne dla osób niepełnosprawnych fizycznie bóle pleców Poduszka lędźwiowa Alternatywne siedzisko Zestaw ćwiczeń 48

49 Próby możliwości funkcjonalnych korzyści Osoby z zaburzoną samooceną bardziej realistyczne spojrzenie na siebie Indywidualny dobór ćwiczeń Zmniejszenie odczuwanego bólu i podniesienie komfortu pracy Klienta Większa motywacja do działania Zobiektywizowany dobór na stanowisko pracy 49

50 Przyszłość? Ocena efektywności rehabilitacji Ustalenie planu leczenia Ocena możliwości wykonywania pracy FCE Określenie momentu powrotu do pracy Określenie koniecznych dostosowań stanowiska pracy 50