AZK - pomysł na integrację transportu w regionie Mirosław Czerliński

Transkrypt

1 W numerze: - AZK - pomysł na integrację transportu? Debata "Toruń w ruchu" Z pętli do pętli Prasa napisała Remonty i reklamy - Na linii: siedemnastka Na zajezdni: Ikarus-Zemun IK160P Fotoreportaż - AZK - pomysł na integrację transportu w regionie Mirosław Czerliński PodróŜ z RóŜankowa pod Toruniem do Koronowa pod Bydgoszczą szybko, z dwoma przesiadkami i na podstawie tylko jednego biletu? Utworzenie AZK moŝe przybliŝyć nas do tej sielskiej wizji. Aglomeracyjny Związek Komunikacyjny miałby odpowiadać za organizację transportu publicznego w obu miastach. Instytucja przejęłaby tę rolę od obecnie funkcjonującego ZDMiKP w Bydgoszczy i MZK w Toruniu. Tym samym do jego zadań naleŝałoby m.in. opracowanie jednolitej siatki połączeń autobusowych, tramwajowych i kolejowych, ogłaszanie przetargów na ich obsługę, kontrola usług świadczonych przez przewoźników oraz ujednolicenie taryfy przewozowej. Dzięki temu moŝliwa ma być podróŝ na podstawie jednego biletu wieloma środkami transportu w rejonie objętym AZK. Docelowo do AZK będą mogły naleŝeć wszystkie gminy ościenne obu miast, które będą otwarte na współudział w tym przedsięwzięciu. Byłoby to oczywiście z korzyścią dla wszystkich mieszkańców regionu, poniewaŝ idea integracji wykraczałaby poza połączenie kolejowe obu miast oraz ich wewnętrzny system transportu miejskiego. Oznaczałoby to wkroczenie w szeroko rozumiany transport lokalny, na polu którego zauwaŝalne są wieloletnie zaniedbania. Walki prywatnych przewoźników o pasaŝerów i prawo honorowania biletów miesięcznych, nielogiczny system ulg, dublowanie się połączeń oraz wiąŝące się z tym niedostosowanie przewozów do potrzeb - to jedne z najbardziej zauwaŝalnych problemów obecnego stanu rzeczy. Pierwszy etap w kierunku powstania AZK juŝ poczyniono. Ogłoszony został przetarg, zgodnie z którym do połowy 2010 roku powstanie Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego dla aglomeracji bydgosko-toruńskiej. Projekt ma wskazać kierunki rozwoju transportu w miastach i gminach, które zostałyby objęte przez organizatora. Dokument ma teŝ ułatwić starania o unijne środki na inwestycje w ramach projektu BiT City (tramwaj do Fordonu, przebudowa torowisk i przystanków w Toruniu, rewitalizacja dworców kolejowych oraz zakup nowych tramwajów). ZaląŜek integracji transportu - bilet aglomeracyjny BiT City oraz wiąŝąca się z tym akcja promocyjna. Jak mogłaby wyglądać podróŝ jednej osoby między RóŜankowem i Koronowem za kilka lat? PasaŜer wsiądzie najpierw w RóŜankowie do autobusu komunikacji podmiejskiej jadącego w kierunku Torunia. W pojeździe moŝliwy będzie zakup biletu na odpowiednie strefy, który pozwoli pasaŝerowi dotrzeć do miejsca docelowego. Autobus po ok. 25 minutach podróŝy zakończy trasę na węźle przesiadkowym zlokalizowanym przy jednym z toruńskich dworców kolejowych. Tam nastąpi przesiadka Towarzystwo akcyjne EFGS uzyskuje zgodę na wykonanie miejskiej kolei elektrycznej

2 do kursującego co kilkanaście minut pociągu w kierunku Bydgoszczy. Po wyremontowanym torowisku skład przemknie w czasie kolejnych minut. Przy dworcu w Bydgoszczy na pasaŝerów pociągu będzie juŝ czekał skomunikowany autobus komunikacji podmiejskiej. Nasz pasaŝer wsiądzie do niego i po ok. 40 minutach dotrze na miejsce. Tym samym maksymalnie ograniczony zostanie czas oczekiwania, który jest niezwykle istotny przy wyborze środka transportu. Czas podróŝy moŝe być konkurencyjny względem samochodów. MoŜliwe to będzie dzięki szybkiej kolei, która stanie się kręgosłupem całego układu. Od tej kwestii zaleŝy więc powodzenie całej idei. Czy jest to koncepcja wyidealizowana? Być moŝe, ale jest to kierunek, do którego moŝna i powinno się dąŝyć. Nie zapominajmy równieŝ, Ŝe takie rozwiązania świetnie się sprawdzają w Europie. Nasi południowi sąsiedzi, Czesi, mają praktycznie cały system transportu publicznego powiązany w jeden sprawnie funkcjonujący organizm. Transport do miast bardzo często odbywa się tam w oparciu o precyzyjne skomunikowania autobusów z pociągami. Polskich odpowiedników w tej kwestii cięŝko jest jednak szukać. Niektóre idee zaczynają być stosowane m.in. przez warszawski ZTM (gdzie na terenie aglomeracji obowiązuje wspólny bilet z Koleją Mazowiecką oraz tworzy się połączenia autobusowe, które dowoŝą pasaŝerów do najbliŝszych dworców kolejowych) lub w Trójmieście (gdzie udało się juŝ wprowadzić bilet metropolitalny obowiązujący m.in. w Gdańsku, Gdyni, Sopocie i Wejherowie). Bilet metropolitarny w Trójmieście łączy autobusy, tramwaje, trolejbusy i pociągi SKM. Utworzenie AZK z pewnością wywoła burzę dyskusji między gminami i będzie wymagać wypracowania wspólnego porozumienia. Oczywiście, głównie rzecz będzie się rozbijać o kwestie finansowania działalności tej instytucji. Niewątpliwie AZK będzie wymagał solidnego źródła pieniędzy by w ogóle "stanąć" na nogi. Czy jednak cel nie uświęci środka? MoŜe moŝliwy jest odwrót od panującego trendu na podróŝowanie samochodem? Liczymy na was, wojewódzcy, miejscy i gminni decydenci oraz specjaliści. Marcin Rębski Dnia 1 grudnia 2009 Akademia Myśli Społecznej zorganizowała debatę Toruń w ruchu. Jej celem było wywołanie dyskusji na temat systemu transportu w Toruniu, jego przyszłości oraz moŝliwości zmian i unowocześnienia rozwiązań komunikacyjnych. Debata "Toruń w ruchu" W debacie uczestniczyli przedstawiciele miasta: Marcin Kowallek z Wydziału Gospodarki Komunalnej, GraŜyna Buczeń oraz Stefan Kalinowski z Miejskiego Zarządu Dróg, jak równieŝ Krzysztof Przybyszewski z MZK Toruń. Organizacje pozarządowe reprezentowali prowadzący Piotr Wielgus z Pracowni ZrównowaŜonego Rozwoju oraz Marcin Rębski z Toruńskiego Klubu Miłośników Komunikacji Miejskiej Debatę rozpoczęła ocena stanu komunikacyjnego w Toruniu. Przedstawiciele urzędu i jednostek samorządowych ocenili go pozytywnie. Przedstawiciel TKMKM przedstawił natomiast podczas prezentacji szerszą analizę sytuacji transportu miejskiego w Toruniu. W pierwszej części ukazana została historia komunikacji miejskiej w Toruniu, która przedstawiła zmieniające się na przestrzeni lat potrzeby transportowe mieszkańców miasta. Niegdyś bazowaliśmy głównie na tramwajach. W ostatnich latach głównym środkiem transportu stał się autobus. Następnie zaprezentowano obraz sytuacji bieŝącej poczynając od liczb określających spadek przewozów pasaŝerskich w latach o ponad 50% (z 99 mln w 1990 do 48 fot. Pracownia ZrównowaŜonego Rozwoju mln w 2007), liczby taboru autobusowego (spadek z 146 sztuk w 1999 do 127 sztuk obecnie), prędkości eksploatacyjnych oraz bilans finansowy miejskiego przewoźnika na przestrzeni ostatnich 10 lat. Kolejnym punktem prezentacji było przedstawienie ogólnych problemów (ich zarys), które wg TKMKM znacząco przyczyniają się do obniŝającej się liczby przewoŝonych pasaŝerów komunikacją publiczną. Jest to między innymi: Uruchomienie linii 3 na trasie: Ratusz Chełmińskie Przedmieście.

3 - brak biletów czasowych, - brak ogólnodostępnych biletów jednodniowych, których cena nie przekraczałaby ceny 3 biletów normalnych (niska popularność tych biletów wśród pasaŝerów), - brak automatów biletowych na przystankach, - zbyt mała częstotliwość kursowania linii satelitarnych (moŝliwość utworzenia linii pospiesznych, po trasach średnicowych: północną z os. Na Skarpie, Rubinkowo Wrzosy, UMK; autostradową + poligonową z os. Na Skarpie, Rubinkowo Dworzec Główny PKP), - brak integracji pomiędzy komunikacją podmiejską (kolejowo-autobusową) a komunikacją miejską węzły przesiadkowe. Opcja trasy szybkiej kolei miejskiej (z częstotliwością co 15 minut): Kier. wschodni: Lubicz Górny Lubicz Dolny - Grębocin - Dw. Wschodni - Dw. Miasto - Dw. Główny; Kier. północny Ostaszewo (powiązanie ze strefą ekonomiczną) Łysomice Równinna - Dw. Wschodni - Dw. Miasto - Dw. Główny. - brak systemu parkuj i jedź w węzłach przesiadkowych. Z kierunku wschodniego: Plac Sybiraków i/lub Bielawy; z kierunku południowego Lidl, Poznańska, z kierunku zachodniego pętla integracyjna Bielany i/lub Motoarena) - brak szybkich tramwajów (większa częstotliwość, odcinki przyspieszone). Nowe linie tramwajowe stanowi to ogromny potencjał do wykorzystania. - brak skomunikowania komunikacji kolejowej (dalekobieŝnej, przelotowej) z komunikacją podmiejską, autobusową. Brak bezpośrednich przystanków dla autobusów miejskich pod dworcem autobusowym. Zaprezentowane zostało równieŝ porównanie kosztów uŝywania samochodu oraz komunikacji publicznej w rozrachunku miesięcznym do/z pracy na trasie: osiedle Na Skarpie osiedle Wrzosy. Samochód Trasa (dwie strony): 20km/dzień. Ilość dni: 20/miesiąc. Spalanie: 8l/100km. Cena paliwa: 4,30zł/l. Koszt paliwa: 137,6zł/miesiąc + koszt eksploatacji (ubezpieczenia, wydatki eksploatacyjne stałe): 258zł/miesiąc, Suma: ~400zł/miesiąc Czas: najszybciej 20 minut, najdłuŝej: 40minut. Autobus Suma: 76zł/miesiąc (sieciowy bilet miesięczny). Opcje podróŝy: Linia nr 16 (szczytowa, w szczycie porannym kursująca średnio co 25 minut) czas przejazdu rozkładowy: ok. 30 minut, najdłuŝej: 45 minut. Linia nr 31 (całodzienna, kursująca z częstotliwością minut) - czas przejazdu rozkładowy: ok. 35 min. Co decyduje o atrakcyjności transportu publicznego? Są to z reguły dwie rzeczy: - dostępność transportu (czas dojścia, średni czas oczekiwania oraz czas podróŝy), - komfort jazdy oraz cena. Dlatego teŝ postawione zostały 3 główne tezy: 1. Postawmy na tramwaje, zintegrujmy transport publiczny (w tym kolejowy, tramwajowy i autobusowy). 2. Linie satelitarne Bus Rapid System, szybkie autobusy na wyłączonych pasach ruchu. Ograniczenie dla samochodu. 3. Tylko zwiększona częstotliwość kursowania w głównych korytarzach komunikacyjnych Torunia poprawi dostępność do pasaŝera. Autobus poznańskiej komunikacji miejskiej na węźle przesiadkowym - dworcu na os. Jana III Sobieskiego. W części poświęconej dyskusji omawiana była m.in. sprawa planowanych nowych linii tramwajowych oraz remontu istniejących. Przedstawiciel TKMKM podkreślił jeszcze raz potencjał jaki posiada miasto z istniejącymi liniami tramwajowymi. Tramwaj to przede wszystkim transport szybki, sprawny ale i ekologiczny. Tramwaj to brak emisji bezpośredniej, a okres eksploatacji tramwajów jest 3-4x dłuŝszy niŝ pojazdów napędzanych paliwem płynnym (złomowanie, energia zuŝyta na wyprodukowanie nowych części). Natomiast budowa torowisk to materiał nadający się do przetworzenia. Kolejny istotny dla komunikacji podmiejskiej potencjał to ilość moŝliwych połączeń kolejowych i wielkość infrastruktury kolejowej w obszarze podmiejskim Torunia. Wniosek z dyskusji jest taki, iŝ dobrze zorganizowany transport jest jednym z elementów kształtujących jakość Ŝycia w mieście a transport publiczny jest nieodzownym oraz podstawowym elementem zrównowaŝonego rozwoju miast. Jest on przede wszystkim bardziej energooszczędny niŝ indywidualny (samochodowy) oraz znacznie korzystniejszy dla środowiska. Transport publiczny, przy odpowiednich inwestycjach, moŝe teŝ przynieść podobne poczucie komfortu podróŝy Pierwszy zanotowany wypadek tramwajowy. Pojazd wypadł z szyn i wjechał w budynek.

4 Z pętli do pętli tabor Przetarg na autobusy: do trzech razy sztuka? Czarna seria toruńskich przetargów trwa. Do lipcowego "konkursu" nie zgłosił się Ŝaden producent. Procedura odwoławcza wrześniowego przetargu przekroczyła termin dostawy. Miejmy nadzieję, Ŝe za trzecim razem zakładowi uda się kupić nowe pojazdy. Wrześniowy przetarg na dostawę 5 nowych, 12- metrowych autobusów zakończył się fiaskiem. Dostawa dotyczyła 3 autobusów zasilanych CNG oraz 2 autobusów na ON. Do przetargu zgłosiły się 4 firmy: Irisbus, Scania, Solaris oraz Solbus. Tylko pierwszy z producentów chciał dostarczyć pojazdy zasilane CNG, jednakŝe oferta została odrzucona ze względu na niedopełnienie warunków formalnych. Za to najatrakcyjniejszą ofertę na pojazdy zasilane ON złoŝył Solaris (wartą 1,65 mln zł). Protest od tego rozstrzygnięcia wniósł Solbus. PrzedłuŜająca się procedura odwoławcza doprowadziła ostatecznie do uniewaŝnienia przetargu. MZK zapowiedział, Ŝe w 2010 roku ogłosi kolejny przetarg na 12-metrowe autobusy. śadnej oferty dotychczas nie złoŝyła firma MAN, która od 2003 roku dostarcza miejskiemu przewoźnikowi nowe autobusy. Wygląda więc na to, Ŝe nowe autobusy nie będą juŝ spod znaku lwa. Nowe autobusy w Veolii Kujawy oddział Toruń W IV kwartale 2009 roku Veolii przybyły kolejne Autosany do obsługi lokalnych kursów. Pierwszym z nich był model H10-11 (#90012), czyli 11-metrowy autobus lokalny. Później pojawiły się 2 Autosany H10-10 (#90013 i #90014) o długości 10,5 metra. Następnym wozem był Autosan H9-21 (#90015), czyli od lat popularny u polskich przewoźników, a tym bardziej w Veolii, pojazd 10-metrowy. Na zakończenie ponownie przybył do nas H10-10 (#90016). Wszystkie przybyłe pojazdy są w białym malowaniu Veolii z czerwonym logo. Dwa Solarisy Urbino 12 III nie dojechały do taboru MZK. Podczas gdy waŝyły się losy dostawy dwóch autobusów na ON, w listopadzie 2009 roku ogłoszono nowy przetarg. Do puli oczekiwanych trzech autobusów 12- metrowych na CNG doszedł jeszcze przegubowiec na ON. Pieniądze na ten cel udało się otrzymać z dofinansowania od Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Umowę zawarto łącznie na dofinansowanie do zakupu 6 autobusów niskopodłogowych. PFRON do kaŝdego pojazdu miał dołoŝyć po 200 tys. zł. Uzyskane pieniądze wystarczyły więc na zakup przegubowca. Otwarcie ofert nastąpi 6 stycznia 2010 roku. Producent zobowiązany będzie dostarczyć nowe autobusy do 28 czerwca. Po dostawie MZK będzie miało juŝ 3 pojazdy 18-metrowe. Specyfikacja zamawianych autobusów przewiduje pojemność minimum 80 osób dla pojazdów zasilanych CNG oraz 170 dla przegubowca. KaŜdy pojazd będzie wyposaŝony w klimatyzację kabiny kierowcy, monitoring oraz automat do sprzedaŝy biletów. Silniki nowych autobusów będą o mocy co najmniej 245 KM (dla CNG) oraz 270 KM (dla ON). Jeden z trzech Autosanów H10-10, które przybyły w 2009 roku Veolii Transport Kujawy. Pojazdy wycofane przez Veolię Kujawy o. Toruń Rok 2009 był najprawdopodobniej ostatnim dla pojazdów marki DAB w Veolii. Ostatnio się juŝ ich nie spotyka, a stałe kursy obsadzono innymi pojazdami. Ich historia rozpoczęła jeszcze za czasów Connexu, gdy w 2006 roku przetransferowano z oddziału w Kołobrzegu 6 wozów tego typu. Później na okres kilku miesięcy przybyły jeszcze 3 kolejne, kołobrzeskie DAB-y. Pojazdy te miały czasowo załatać dziurę taborową w toruńskiej spółce. Z powierzonego zadania wywiązały się doskonale, dzięki czemu po dotarciu kolejnych odbudowanych Autosanów, moŝliwe było stopniowe wycofywanie wiekowych, duńskich autobusów. Ostatni z nich L # zakończył swoją słuŝbę będąc ściąganym na holu z trasy w połowie grudnia 2009 roku. 3 wyremontowane toruńskie wozy na przełomie października i listopada pojawiły się w mieleckim oddziale Veolii Transport Podkarpacie. Były to dwa wysłuŝone Autosany H9-21 (#60904 i #60913, rocznik 1996) oraz jeden Autosan H10-10 (#00001, rocznik 2000). (mc) uruchomienie pierwszej linii autobusowej na trasie Toruń Miasto Toruń Przedmieście

5 Z pętli do pętli tabor, linie #100 i # Tramwaj turystyczny który stał od dwóch lata na Rynku Staromiejskim w Toruniu, na początku listopada wrócił do zajezdni na Sienkiewicza. Na obecną chwilę nie są znane losy turystycznego. Na początku grudnia do ruchu wrócił skład Pod koniec sierpnia Ŝelazko uczestniczyło w powaŝnym wypadku na ul. Lubickiej/Traugutta. (pc) Kolejne autobusy na sprzedaŝ #398, #421, #430, #466 i #467 te 5 Jelczy 120M zostało wystawionych do sprzedaŝy przez MZK w czwartym kwartale bieŝącego roku. Są to wozy kolejno z roczników 1993, 1995, 1996 i Pierwszy z nich naleŝał do grupy 3 najstarszych autobusów w taborze miejskiego przewoźnika. Zakład na oferty kupna pojazdów czekał do 18 grudnia 2009 roku. (mc) Kiedy dojedziemy tramwajem na Bielany? Inwestycja o której mówi się od wielu lat, od roku nabiera kształtów. W roku 2008 linia tramwajowa na Bielany została wpisana do projektu BiT City. Projekt ten w duŝej części będzie finansowany przez fundusze europejskie. Na początku 2009 roku warszawska firma WYG International przedstawiła najlepszy wariant przebiegu linii. Trasa została wyznaczona ulicami: Sienkiewicza, Gagarina do nowej pętli w okolicach OkręŜnej. Budowa torowiska miała ruszyć na początku 2010 roku, natomiast do końca 2011 roku tramwaj miał jeździć nowym torowiskiem do miasteczka akademickiego UMK. Z upływem czasu rozpoczęcie inwestycji przesunięto na rok 2011, a zakończenie planowano juŝ na 2013 r. Dotychczas rozwój opierał się głównie o remonty wagonów. #430, czyli jeden ze sprzedawanych przez MZK autobusów. #516 na ewakuacji mieszkańców kamienicy W dniu r. doszło do poŝaru kamienicy przy ul. Kopernika. Ogień pojawił się rano na ostatnim piętrze. Swoje domy musieli opuścić mieszkańcy tego oraz sąsiednich budynków. Podczas akcji gaśniczej straŝacy znaleźli zwęglone zwłoki. Ewakuowanych zostało 30 osób. Zostali oni tymczasowo umieszczeni w wozie #516. Otrzymał on oznaczenie S-specjalny. Całe zdarzenie relacjonowała telewizja TVN 24, w której moŝna było równieŝ zobaczyć wspomniany autobus o nr 516. (md) Były #470 wypłynął w Przemyślu Po prawie trzech latach przerwy powrócił do ruchu ex. toruński Jelcz 120M #470, który na początku 2007 roku uczestniczył w powaŝnym wypadku z udziałem samochodu cięŝarowego. Mimo powaŝnych uszkodzeń autobus został naprawiony. Początkowo istniały plany powrotu na toruńskie ulice jako autobus do nauki jazdy, jednak ostatecznie OSK zdecydowało się sprzedać ten wóz. Został on kupiony przez MZK Przemyśl, gdzie nadano mu numer taborowy #432. (md) W połowie grudnia 2009 r. prasa lokalna poinformowała czytelników iŝ tramwajem na Bielany pojedziemy najszybciej w 2014 r. Jak widać realizacja inwestycji stale oddala się w czasie. Warto przytoczyć przykład podobnej inwestycji która będzie realizowana w Bydgoszczy. Będzie to linia tramwajowa do Dworca Głównego PKP. Podobnie jak w Toruniu, linia tramwajowa w Bydgoszczy została uwzględniona w projekcie BiT City. Bydgoszczanie juŝ w tym roku mają rozpocząć prace przy budowie linii tramwajowej. Zakończenie inwestycji jest planowane na rok Długość linii tramwajowej do dworca PKP wyniesie 1750 m. Podobnej długości będzie linia na Bielany w Toruniu. Bydgoski projekt przewiduje przebieg nowej trasy między innymi przez nowo wybudowany most o długości 70 m i o szerokości 14 m, natomiast linia w Toruniu będzie przebiegać w nieskomplikowanym układzie drogowym. Innym przykładem szybkiej realizacji inwestycji moŝe być linia tramwajowa na Chełm w Gdańsku. Trasa ta liczy sobie 2,9 km długości i została zbudowana przez okres jednego roku i dwóch miesięcy. Być moŝe do 2020 r. dojedziemy tramwajem do miasteczka akademickiego UMK. (pc) Otwarcie trasy tramwajowej do pętli Olimpijska.

6 Z pętli do pętli linie Modernizacja peronów tramwajowych W 2009 roku przeprowadzono modernizacje przystanków tramwajowych Merkury oraz Przy Skarpie. Zakres prac obejmował przystosowanie przystanków do taboru niskopodłogowego, wymianę nawierzchni na kostkę brukową oraz skrócenie peronów. Obecna długość pozwala na zatrzymanie się jednocześnie trzech wagonów typu 805N. Przeprowadzono równieŝ przebudowę przystanku Gołębia (kierunek Olimpijska). Korekcja łuku Lubicka/Gołębia pozwoliła wybudować wysepkę przystankową która zwiększy bezpieczeństwo pasaŝerów, którzy będą wysiadać bezpośrednio na wydzielony od jezdni przystanek. Zlikwidowana zostanie równieŝ sygnalizacja tramwajowa pozwalająca na wjazd na przystanek. (pc) Objazd Szosy Lubickiej dla 15 i 25 Remont Szosy Lubickiej spowodował zmiany tras linii autobusowych nr 15 i 25 w dniu 23 listopada. Linia nr 15 od godziny 12:00 kursowała w kierunku pętli OkręŜna od przystanku "Rubinkowo Centrum" ulicami: Rydygiera oraz Wschodnią do śółkiewskiego. Tym samym autobusy nie zatrzymywały się na przystankach "Rydygiera, "Merkury" i "Leszczynowa". Objazd trwał 3 godziny. Linia nr 25 od godziny 10:00 zawracała na rondzie przy komisariacie na Rubinkowie a następnie kursowała ulicami: Łyskowskiego i Rydygiera do Szosy Lubickiej. Tymczasowo autobusy nie zatrzymywały się na przystanku "Łyskowskiego". Ten objazd trwał 2 godziny. Remont pętli Rubinkowo II Pod koniec października rozpoczęto remont pętli autobusowej "Rubinkowo II", która jest obecnie przystankiem krańcowym dla linii nr 15, 19, 26 i 34. Na początku wykonano prace wewnątrz pętli, które moŝna było przeprowadzić bez zakłócania ruchu. Później kolejno ograniczano przestrzeń dostępną autobusom by ostatecznie na przełomie listopada i grudnia zamknąć ruch na pętli. Tymczasowy przystanek początkowy ustanowiono wtedy na wydzielonym pasie Szosy Lubickiej. Remont pętli zakończono pod koniec grudnia. W jego ramach powstały dwa stanowiska przyjazdowe oraz jedno odjazdowe. Wcześniejszy układ był odwrotny. Wkrótce przekonamy się, czy jest to bardziej przyjazna forma pętli dla pasaŝerów. Powstająca wysepka przystankowa na przystanku "Gołębia". Remont ul. Polnej - zmiana tras Od 16 października, w związku z remontem ul. Polnej, autobusy linii nr 16 oraz zjazdy i wyjazdy z zajezdni autobusowej linii nr 27, 31, 32 i 43 kursują trasą objazdową przez ul. Długą i Szosę Chełmińską. Z tego powodu pierwsze kursy wyjazdowe linii nr 27 i 31 w kier. Centrum włączają się na swoje właściwe trasy dopiero od przystanku "świrki i Wigury", a nie od "Bartkiewiczówny", jak było dotychczas. (mc) Stała zmiana trasy linii nr 16 Kilkanaście dni po wprowadzeniu objazdu dla linii nr 16 (przez ul. Długą i Szosą Chełmińską) na stronie MZK pojawiła się sonda dla pasaŝerów dotycząca utrzymania tej trasy na stałe. Zmiana trasy "szesnastki" znacznie zwiększyła potencjalną liczbę pasaŝerów mogących podróŝować tą linią z Chełmińskiego Przedmieścia. Nic więc w tym dziwnego, Ŝe po tym gdy zakład otrzymał dziesiątki pozytywnych opinii, trasę pozostawiono na stałe. #403 na przebudowywanej pętli Rubinkowo II. Autobusem na Barbarkę w 70. rocznicę straceń 28 października odbyło się uroczyste odsłonięcie pomnika Ku Czci Pomordowanych w 70. rocznicę pierwszych straceń na Barbarce. Uczestników na miejsce zawiozły bezpłatne autobusy MZK, które wyruszały o godz. 13:00 i 13:20 z Placu Teatralnego. Pojazdy wracały z Barbarki teŝ dwóch turach: o godz. 15:50 po zakończeniu oficjalnych uroczystości i o godz. 16:40 po spotkaniu w Dworku. (mc) z pętli Elana o godz. 5:08 odjechał ostatni tramwaj na linii nr 5.

7 Z pętli do pętli Przetarg na obsługę linii 101, 102 i 103 ZDGMiK w Lubiczu ogłosił 13 listopada przetarg na obsługę linii komunikacji międzygminnej do Torunia w latach Zgodnie z zapisami przetargu usługa miała być świadczona pojazdami 3-drzwiowymi o łącznej pojemności co najmniej 90 osób i z moŝliwością wprowadzenia wózka osoby niepełnosprawnej przez środkowe drzwi. Pojazdy, mają być teŝ wyposaŝone w komplet tablic informacyjnych z przodu, boku i tyłu pojazdu. Jeśli liczba pasaŝerów na kursach spadnie poniŝej 30, wykonawca będzie mógł wystawić pojazdy o pojemności co najmniej 50 osób. Proponowana liczba kursów na poszczególnych liniach nie ulegnie zmianie, jedyną zmianą będzie prawdopodobnie wydłuŝenie wszystkich kursów linii nr 102 do Kopanina. Przewoźnik będzie mógł wprowadzać zmiany w rozkładach jazdy raz na pół roku. Ceny biletów będą większe. Za bilet normalny dwustrefowy zapłacimy 5 zł (połowa ceny za bilet jednostrefowy), natomiast 2,50 zł za ulgowy. Bilety miesięczne będą dostępne tylko na obie strefy w cenie 90 zł (normalny) i 45 zł (ulgowy). Od linie nr 101, 102 i 103 obsługuje Mobilis. Zamawiający w toku trwania przetargu otrzymał zapytanie dotyczące pojazdów, które mogą obsługiwać komunikację międzygminną. Jak się okazuje pomimo zapisania w specyfikacji przetargu warunku obsługi linii przez pojazdy trzydrzwiowe moŝliwe jest wykonywanie usługi teŝ wozami dwudrzwiowymi. Wykluczenie tych pojazdów byłoby rzekomo niezgodne z ustawą Prawa zamówień publicznych. Takich problemów jednak nie ma np. warszawski ZTM, gdzie w specyfikacji konkretnie ustalana jest konieczna liczba drzwi w autobusach, która jest przestrzegana przez wszystkich przewoźników. Otwarcie ofert pierwotnie ustalono na 28 grudnia, jednakŝe termin ten ostatecznie przesunięto na 4 stycznia Jedynym kryterium wyboru oferty będzie cena. Mając na względzie powyŝsze warunki przetargu trzeba skrytykować wójta Gminy Lubicz, którego wcześniejsze zapowiedzi legły w gruzach. Umowa nie zostanie podpisana jak wcześniej zapowiadano na 10 lat, a więc w obsłudze raczej nie pojawią się nowe autobusy. ZaleŜeć to będzie jedynie od dobrej woli przewoźnika... Zmiana cen biletów i brak opłaty za bagaŝ od 2010 Grudniowe sesje Rady Miasta przyniosły burzliwą dyskusje na temat zmiany cen biletów MZK w 2010 roku. Ostatecznie 30 grudnia przyjęto uchwałę, która wywoła chaos organizacyjny. Dlaczego? PoniewaŜ nowa taryfa wejdzie w Ŝycie juŝ od 1 stycznia. Zwyczajowo zmiana cen biletów, głównie skłaniająca się w kierunku podwyŝki, jest tłumaczona wzrostem kosztów działalności MZK i spadkiem liczby pasaŝerów. Zmiany najbardziej uderzą w kieszeń pasaŝerów korzystających z przejazdów normalnych. Bilet jednorazowy zdroŝeje o 0,10 zł (do 2,50 zł), jednodniowy o 1 zł (do 10 zł), karnet 8-przejazdowy o 1 zł (do 18 zł), bilet tygodniowy o 2 zł (do 40zł), miesięczny: na jedną linię autobusową o 3 zł (do 68 zł), na jedną linię tramwajową o 2 zł (do 64 zł), sieciowy o 4 zł (do 80 zł). Niektóre osoby korzystające z przejazdów ulgowych ucieszy fakt wprowadzenia jednolitej ulgi 50%. Tym samym zdroŝeje bilet jednorazowy o 0,05 zł (do 1,25 zł), tygodniowy o 0,50 zł (do 20 zł) i miesięczny na jedną linię tramwajową o 1 zł (do 32). Za to tańsze o 1 zł będą bilety miesięczne na jedną linie autobusową (po zmianie 34 zł) oraz popularne "sieciówki" (40 zł). Bez zmian pozostaną ceny biletów: jednodniowego (5 zł) i karnetu 8-przejazdowego (9 zł). Wraz z nadejściem nowego roku nie będziemy juŝ musieli płacić za bagaŝ przewoŝony autobusami i tramwajami MZK. W tej kwestii idziemy zgodnie z europejskim trendem wycofywania się z tej opłaty. Od lat za bagaŝ nie trzeba płacić np. w Gdańsku, Krakowie i Warszawie. Przy archaicznej formie opłaty "bagaŝowej" pozostały jednak jeszcze m.in. takie miasta jak Bydgoszcz, Łódź i Poznań. (mc) Pociąg Wolności Arrivy PCC Mieszkańcy regionu nietypowo spędzili Święto Niepodległości biorąc udział w specjalnej podróŝy pociągiem. Na pokładzie szynobusu zgromadziło się prawie 150 pasaŝerów, którzy wyruszyli w podróŝ z Torunia do Grudziądza przez ChełmŜę i z powrotem. Po drodze na uczestników czekały przeróŝne atrakcje w pociągu, na dworcu w ChełmŜy oraz zwiedzanie grudziądzkiej Cytadeli. Był to ciekawy sposób na świętowanie dnia 11 listopada. Scanie MZK Grudziądz zawiozły uczestników do Cytadeli. fot. Marcin Jasinski uruchomienie nocnej linii tramwajowej 1N na trasie Reja Olimpijska.

8 Z pętli do pętli Wzmocnienia w obsłudze na 1 listopada Tegoroczna organizacja komunikacji cmentarnej trochę róŝniła się od tej sprzed dwóch lat. Po szczegóły dotyczące częstotliwości ponownie odsyłam do zapoznania się z siódmym numerem "Na Pętli" - tutaj prawie nic się nie zmieniło. Zwyczajowo przedstawimy tylko nowości. Po zlikwidowaniu specjalnej linii na Barbarkę kursującej z Placu Teatralnego, jej rolę przejęły przedłuŝone kursy linii nr listopada siedmiokrotnie autobus pojawił się w osadzie leśnej. Ponadto, po raz pierwszy w planowej obsłudze dojechał tam autobus wysokopodłogowy - Jelcz 120M/3 #510. Jednak za największe komunikacyjne wydarzenie tego dnia z pewnością trzeba uznać wyjazd dwóch przegubowców MZK na linię nr 33. Pojazdy te bardzo dobrze sprostały napełnieniom panującym w dzień Wszystkich Świętych. Szkoda, Ŝe zakład jak na razie posiada tylko 2 wozy 18- metrowe. Liczymy na większą ich ilość w przyszłości. Największe ciekawostki taborowe pojawiły się za to na linii 0: elitarny wóz #413, #485 niedługo po NG oraz #516. Niestety ponownie na drogach powstały ogromne zatory drogowe. Największe problemy pojawiły się przy cmentarzach rozmieszczonych przy ul. Poznańskiej. Czas przejazdu przez drogę wydłuŝał się często do kilkudziesięciu minut. Brak jakiegokolwiek priorytetu dla autobusów sprawy nie ułatwił. Podobnie moŝna tu wytknąć zbyt małą obsługę linii nr 10, 20 i 29. PasaŜerowie kursowali w totalnie przepełnionych pojazdach. Bardzo często wysiadano teŝ kilka przystanków przed cmentarzem, na który szybciej moŝna się było dostać idąc chodnikiem. Inną niepokojącą sytuacją była nieoczekiwana przez pasaŝerów przerwa w obsłudze linii nr 61. Mocno zdenerwowały się osoby czekające po godz. 12:30 na Placu Teatralnym. Podczas gdy przez ponad 20 minut nie podjeŝdŝał na przystanek Ŝaden autobus w kierunku Cmentarza Centralnego, kolejno pojawiały się autobusy zjeŝdŝające na "Przerwę na posiłek". PasaŜerom nie mieściła się w głowie taka organizacja transportu. Oczywiście do pierwszego autobusu, który w końcu przyjechał, juŝ na pierwszym przystanku nie dostali się wszyscy chętni pasaŝerowie. Takie sytuacje nie powinny mieć miejsca, szczególnie w taki dzień. Mając na uwadze przytoczone sytuacje jesteśmy zmuszeni wystawić zakładowi szkolną czwórkę (w roku 2008 było to 4-). Większy wzrost uniemoŝliwiły zaobserwowane niepokojące sytuacje na Podgórzu oraz linii nr 61. Z pewnością przyćmiło to teŝ godny pochwały wyjazd obu przegubowców, których i tak nadal jest za mało. Dodatkowe autobusy do toruńskich nekropolii w tym roku kursowały od 25 października do 2 listopada. ad. "Przystanek Grudziądz" W poprzednim numerze "Na Pętli" umknął nam udział firmy Arriva PCC w organizacji opisywanej przez nas akcji "Przystanek Grudziądz". Dzięki udzielonej przez firmę pomocy nasza grupa sprawnie dotarła na miejsce akcji. Dziękujemy. Prasa Napisała Na ulicy Nowickiego wywrócił się tramwaj W sobotę około godzinny 11 przed południem doszło do tragicznego wypadku przy ul. J. Nowickiego. Tramwaj linii numer 3 w pewnym momencie wykoleił się, a następnie wóz silnikowy wywrócił się bokiem, tarasując w poprzek u wylotu ul. Grunwaldzkiej. W pierwszej chwili zdawało się, Ŝe to niebezpieczne zdarzenie pociągnie za sobą tragiczne skutki. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności obeszło się bez powaŝniejszych obraŝeń, choć w wozie silnikowym znajdowało się wielu pasaŝerów. Na miejscu wypadku juŝ po kilku minutach zjawiły się karetki pogotowia, które zabrały do szpitala 5 osób. Po opatrzeniu okaleczeń pasaŝerowie ci wrócili do domu. Dla znacznej grupy osób zdarzenie to zakończyło się szokiem. PasaŜerowie opuszczali wywrócony tramwaj poprzez wybite okno. W okowach mrozu "Nowości A teraz inna rzecz: ogrzewanie tramwajów. Mamy nowe wozy tramwajowe posiadające pod siedzeniami piece elektryczne, niestety, niewiadomo dlaczego nieczynne. Niejeden, kto dłuŝszy czas przebył na mrozie, wsiadłszy do tramwaju z przyjemnością ogrzałby się a przecieŝ dla wielu to moŝe być nawet szkodliwe 23 minut albo zgoła pół godziny siedzieć nieruchomo w piekielnem zimnie. Stać Grudziądz na ogrzewanie tramwajów, dlaczego nie stać na to Torunia? Coprawda, od dziś mróz cokolwiek popuścił, nie moŝna jednak być pewnym, Ŝe niezadługo do nas powróci. Dobrze więc byłoby o tem pomyśleć. "Słowo Pomorskie" R.8 nr 295 Stopka redakcyjna: redakcja: Mirosław Czerliński etmike@o2.pl Paweł Chmielecki Marcin Delik Adrian Giza Marcin Rębski zdjęcia: Paweł Chmielecki Mirosław Czerliński Marcin Jasinski Sebastian Maćkiewicz korekta: Tomasz Karolak Krzysztof Lewczyk testy przegubowego MAN-a z firmy PKS Wejherowo."

9 Reklamy NOWE reklamy: Październik: Listopad: Grudzień: Podsumowanie 2009 roku: ZałoŜono 19 nowych reklam lub ich nowych wersji. Zdjęto 41 reklam. W roku 2008 było to odpowiednio: 56 załoŝonych i 45 zdjętych reklam. ZDJĘTE reklamy: Październik: # 431 Apteka Corda # 432 Meble Emilia # 450 Apteka Corda # 454 Pulsar System # 457 Meble Emilia # 460 Pewni na beton # 500 Brico Depot + Atlas # 504 M@K + Comarch # # 528 Rol-pest Listopad: Grudzień: # 477 Centrum Hydrauliki Siłowej OK-1 # 512 M@K + HP Remonty Odstawione: # 472 do NG # 481 do NG # 482 do NG W trakcie: # NG (modernizacja) # 431 NB # 471 NB # 483 NG Zakończone: # 469 naprawa powypadkowa # 485 NG Legenda: NG naprawa główna NB naprawa bieŝąca Adrian Giza Na linii: siedemnastka Pomimo swej niezbyt bogatej historii, linia nr 17 miała zaskakujące początki. Linia utworzona została najprawdopodobniej na początku lat 70. Swój bieg zaczynała na Wrzosach I i następnie przebiegała ulicami: Szosą Chełmińską, Św. Józefa, świrki i Wigury, Zjednoczenia (obecnie Legionów), Grudziądzką, Nowickiego, Placem Armii Czerwonej (Plac Teatralny), Wałami gen. Sikorskiego (powrót: Fosą Staromiejską), al. 700-lecia (obecnie Jana Pawła II) i Poznańską do pętli Kluczyki. W 1976 roku na tę trasę wprowadzono linię nr 10, zaś siedemnastkę skierowano na zupełnie nową trasę: OKRĘśNA -> Gagarina, Św. Józefa -> SZPITAL BIELANY. Do 1979 roku linię wydłuŝono do pętli Koniuchy przez ul. świrki i Wigury oraz Zjednoczenia. Było to ściśle związane z wybudowaniem nowej zajezdni autobusowej. W połowie lat 80. utworzono dodatkowy wariant 17 BIS na trasie: OKRĘśNA -> Gagarina, Św. Józefa, świrki i Wigury, Grudziądzka, Polna, Chrobrego -> MAZOWIECKA. Na początku lat 90 wariant BIS przemianowano na 17, zaś wersja zasadnicza kursująca do Koniuch uległa likwidacji. Trasa linii trochę teŝ się zmieniła. Autobusy od ul. Polnej zaczęły kursować w obu kierunkach przez ulicę Kociewską oraz Mleczną do ul. Chrobrego. Na przełomie XX i XXI wieku niektóre kursy linii nr 17 zaczęły przejeŝdŝać "kieszeniowo" przez pętlę Toral (obecnie Kociewska). Wtedy linia kursowała w dni powszed- Siedemnastka" na ul. Mlecznej. W obsłudze Jelcz 120M/3. nie z częstotliwością 30 minut, a w obsłudze były 2 wozy. Ostatnią zmianą trasy było przedłuŝenie części kursów do pętli pod Centralnym Cmentarzem Komunalnym. Linia nr 17 kursuje obecnie od poniedziałku do piątku z częstotliwością 60 minut. Wykonywanych jest 12 kursów z pętli OkręŜna, 4 z CCK i 7 z pętli Mazowiecka. Obsługę linii pełni jeden autobus 12-metrowy uruchomienie linii nr 41 na trasie: Dworzec Wschodni Na Zapleczu.

10 Adrian Giza Na zajezdni: Ikarus-Zemun IK160P Brak przegubowego modelu w ofercie JZS i niewystarczające dostawy węgierskich Ikarusów dla przedsiębiorstw PKS skłoniło fabrykę do podjęcia kroków w celu uruchomienia produkcji takiego autobusu. Z powodu braku wolnych hal produkcyjnych zajętych w głównej mierze produkcją Jelczy na węgierskich podwoziach Csepel, zapadła decyzja o podpisaniu umowy kooperacyjnej obejmującej jedynie montaŝ końcowy autobusów w dolnośląskiej fabryce. Wybór padł na jugosłowiańską firmę Ikarus-Zemun (firma nie ma Ŝadnych związków z węgierskim Ikarusem). Był to wówczas stosunkowo duŝy producent miejskich autobusów. Swoją fabrykę miał w belgradzkiej dzielnicy Zemun, skąd pochodzi nazwa fabryki. 910 mm. Ściany boczne i podsufitka wyłoŝona została płypłytami laminatowymi. Półotwarta kabina kierowcy została wyposaŝona w fotel na zawieszeniu pneumatycznym oraz hydrauliczny układ kierowniczy Csepel 069. Ogrzewanie wnętrza pojazdu zapewniają elektryczne nagrzewnice, zaś wentylację: 4 pokrywy dachowe i 10 okien z przesuwnymi górnymi partiami. Źródłem napędu przegubowego Zemuna jest polski silnik WS Mielec SW680/56/4 o pojemności 11,1 l umieszczony wzdłuŝnie miedzy 1 a 2 osią. Silnik osiąga moc 185 KM przy 2200 obr./min. i momencie 710 Nm. Jednostka napędowa współpracuje z 6-stopniową skrzynią biegów FPS S6-95 produkcji FPS Polmo Tczew. Autobus posiada zawieszenie pneumatyczne na poduszkach powietrznych i amortyzatorach teleskopowych. Z przodu znajduje się oś sztywna Raba Ikarus V , po środku most napędowy Raba , a z tyłu oś Raba Ikarus V Na wszystkich osiach zamontowane są hamulce bębnowe z uzaleŝnioną od obciąŝenia automatyczną regulacją siły hamowania. Hamulec ręczny działa na most napędowy. Ostatni Ikarus-Zemun IK160P PKS-u Connex Toruń, który kursował jeszcze przed wakacjami w 2007 roku. fot. Paweł Chmielecki Produkcję polsko-jugosłowiańskiego Zemuna rozpoczęto w 1983 roku. Autobusy produkowane były w Jugosławii, dokąd był wysyłany polski zespół napędowy, po czym autobusy trafiały do Jelcza. Tam montowano siedzenia, poręcze, oświetlenie itp. Gotowe pojazdy sprzedawano w sieci Polmo-JZS pod marką Ikarus. Produkcję kontynuowano do 1989 roku, jednak przez duŝe nadwyŝki w produkcji ostatnie pojazdy opuściły parkingi Jelcza dopiero w 1992 roku. IK160P ma mm długości, 2450 szerokości i 3030 wysokości (rozstaw osi 1-2 i mm). Masa całkowita autobusu sięga kg przy masie własnej kg. ObciąŜenie na kolejne osie wynosiło: 6t, 10t, 6t. Autobus moŝe pomieścić łącznie 145 osób w tym 47 na miejscach siedzących. Osadzone na ramie kratownicowo- -podłuŝnicowej nadwozie samonośne wyposaŝone jest w 3 pary drzwi w układzie , sterowanych elektropneu-matycznie i otwieranych do wnętrza pojazdu. Wysokość podłogi na całej długości pojazdu wynosi Przykład przebudowy przegubowca w solówkę według PKS-u Toruń. Form skracania było wiele. fot. Sebastian Maćkiewicz W ramach napraw głównych autobusy te często przerabiano na "solówki". Wówczas autobusy te oznaczano jako IK160 lub IK160 (A). W toruńskim oddziale PKS autobusy te stanowiły większość pojazdów przegubowych. Po przebudowach kursowały takŝe jako solówki. Były to miedzy innymi wozy o numerach taborowych: #80501, #80509, #80503, #80570, #90503, #90554, # Ostatni tego typu pojazd stacjonował do 2007 roku w placówce terenowej Chełmno. Wśród polskich przewoźników czynne Zemuny posiadają jeszcze m.in.: PKS Cieszyn, PPKS Ostrów Wielkopolski, PPKS Radom i ZTS Huta Katowice Miesiąc Ŝyczliwości w autobusach i tramwajach MZK"

11 FotoreportaŜ Przegubowy #556 na pętli Mazowiecka w dniu Wszystkich Świętych. PasaŜerowie dopiero zaczęli z niego wysiadać. Pomarańczowe H9-21 Veolii Kujawy realizują przewozy szkolne na zlecenie Gminy Łubianka. Na Szosie Lubickiej czasowo pojawił się "buspas". Szkoda, Ŝe tylko na czas remontu pętli Rubinkowo II. Firma Mixs wzbogaciła się o kolejnego Mercedesa O404. Tabor firmy powiększa się o co raz lepsze pojazdy. Wyremontowany #469 wrócił do ruchu po wypadku, w którym brał udział we wrześniu 2008 roku. Tradycyjnie na kolejne urodziny najpopularniejszej toruńskiej rozgłośni zjechało się ponad 200 autokarów Uruchomienie linii nr 42 na trasie Mazowiecka - Olimpijska przez ul. Batorego."