20. TECHNIKA & KONTENT TV MOTION CAPTURE SPORTOWA PRYWATNE KINO. Nr 11/2009(3) ISSN CENA 9,90 zł (w tym 7% VAT) ZA KULISAMI DO FIRMY DO DOMU

Transkrypt

1 TECHNIKA & KONTENT TV Nr 11/2009(3) ISSN CENA 9,90 zł (w tym 7% VAT) 4 listopada D ZA KULISAMI MOTION CAPTURE SPORTOWA 20. DO FIRMY DO DOMU PRYWATNE KINO MIPCOM CANNES TELEWIZJA W KOMÓRCE GOŁO I (NIE)WESOŁO

2

3 SPIS TELE 4 ZA I PRZECIW SPOKOJNIE TO TYLKO PORNO 8 O TYM SIĘ MÓWI START MOBILE TV & TECHNIKA 10 UWAGA NOWOŚĆ! TELEWIZJA W TRZECH WYMIARACH 14 INFO TECHNIKA 16 ABECADŁO T JAK 3ALITY DIGITAL 17 CYFRYZACJA PO POLSKU KTO PRZYŚPIESZAESZA, KTO HAMUJE? 20 DO FIRMY, DO DOMU 9 PALTFORMA SATELITARNA TP KONTENT 30 PANORAMA TELEWIZJA MIASTA ŁODZI 32 ZA KULISAMI JAK SHREKA NAUCZYĆ BIEGAĆ? 34 TELE INFO 40 NA PLANIE MAJKA 44 ZŁOTA DWUDZIESTKA 22 TARGI: MIPCOM 2009 POWRÓT DO SERIALI 26 KONFERENCJE: OSSA BRANŻA TRZYMA SIĘ MOCNO Sezam 27 PRODUCENCI_PL OD REKLAMY DO FABUŁY 42 KTO TO OGLĄDA? 43 PREMIERA MIESIĄCA 46 PIERWSZA POMOC W SUCHOŚCI NOSA UWAGA APACZE, BO SKACZE! 3

4 TELE ZA I PRZECIW SPOKOJNIE, TO TYLKO PORNO 4

5 ZA I PRZECIW TELE Erotyka przestaje być tematem TABU. Nie tylko mężczyźni, ale również kobiety w ostatnim czasie stały się bardziej śmiałe, wyzwolone i znające swoje potrzeby. Programy erotyczne nie wywołują w nas tyle zażenowania i wstydu OLGA ZOMER (CYFROWY POLSAT) LIDIA STĘPIŃSKA- -USTASIAK (UPC POLSKA) JOANNA STĘPNIEWSKA (VIASAT WORLD LTD.) MAŁGORZATA WOJTASZKO (VECTRA) Rozwijający się rynek telewizji cyfrowej ciągnie za sobą nie tylko nowinki techniczne jak VOD, obraz i dźwięk w standardzie HD, czy Time Shifting, ale również armię wrogów moralności, sławiących na swych sztandarach pożytki z oglądania kanałów erotycznych. W zasadzie powinno się napisać bez ogródek POR- NOGRAFICZNYCH, ale ponieważ powszechnie nie wiadomo co to jest PORNOGRAFIA unikajmy tego słowa tak, jak zrobili to nasi rozmówcy [sic!]. W polskich kablówkach i na platformach satelitarnych jest już 9 programów DLA DOROSŁYCH: Playboy TV, Hustler TV, Blue Hustler, Spice, XXL, Adult Channel, XXX Xtreme, Private Spice, Redlight Premium. Można powiedzieć, że nie jest tak źle, skoro mamy aż 12 programów dziecięcych, ale warto pamiętać, że przed cyfryzacją, w 2004 r. mieliśmy tylko 1 (słownie: jeden) GORĄCY kanał XXL na jedynej platformie Cyfry+. Dla porządku warto dodać, ze pionierem była w Polsce w tej dziedzinie WizjaTV, która uruchomiła kanał Private Gold. Co prawda nie ma już ani tej platformy, ani tego kanału, jednak zapowiada się długa i ciekawa lista oczekujących. Z około 90 już dziś dostępnych na satelicie, najciekawsze będą nowe kanały EROTYCZNE w wersji HD i 3D. Tak, tak, zapowiadane są produkcje nie tylko w wysokiej rozdzielczości, ale nawet w trójwymiarze. Wystarczy założyć papierowe okulary i Dzięki cyfryzacji i możliwości wprowadzenia kontroli rodzicielskiej kablówki mogą uruchamiać erotyczne pakiety tematyczne. Vectra jesienią ubiegłego roku wprowadziła bardzo bogaty Pakiet Erotyczny, składający się z 5 kanałów o różnym zabarwieniu: Blue Hustler, Hustler TV, Adult Channel, Private Spice, XXX Xtreme. Dodatkowo w ofercie znajduje się jeszcze Playboy TV (Pakiet Platynowy) oraz Spice (Pakiet Sport na Ostro). Tak różnorodny pakiet powoduje, że posiadamy najbogatszą ofertę kanałów erotycznych na rynku chwali się Małgorzata Wojtaszko odpowiadająca za rozwój oferty programowej w Vectrze. Uruchomienie tak bogatej oferty nie było przypadkowe: Wprowadzenie Pakietu Erotycznego w Vectrze było odpowiedzią na zapotrzebowanie rynku. To był odważny ruch, ale dzięki temu jesteśmy jedynym w Polsce operatorem, który oferuje tak różnorodny pakiet programów erotycznych. Uruchomienie nowej oferty programowej, poprzedzone było pogłębionymi badaniami marketingowymi wśród naszych abonentów. Wynik nie był dla nas zaskoczeniem. Erotyka przestaje być tematem tabu. Nie tylko mężczyźni, ale również kobiety w ostatnim czasie stały się bardziej śmiałe, wyzwolone i znające swoje potrzeby. Programy erotyczne nie wywołują w nas tyle zażenowania i wstydu. W wielu przypadkach erotyka na ekranie to sposób spędzania wspólnego czasu, dlatego też nasza oferta cieszy się dużym zainteresowaniem i rok po uruchomieniu tego pakietu nadal obserwujemy stały wzrost abonentów Zapewne podobne badania rynku skłoniły największą w Polsce sieć kablową UPC do włączenia Pakietu Extra. Jest to oferta sześciu kanałów pakiet zawiera kanały adresowane do widzów dorosłych: Hustler TV, XXX Xtreme, Private Spice. W pakiecie znajdują się także kanały sportowo-hobbystyczne: Yacht & Sail dla miłośników żeglarstwa, popularny europejski kanał dla graczy Poker Channel oraz dodatkowo Motors TV dla fanów motoryzacji, który dostępny jest także w pakiecie Max Telewizji Cyfrowej UPC informuje Lidia Stępińska-Ustasiak, kierownik ds. public relations UPC Polska. Cyfrowy Polsat we wrześniu tego roku uruchomił drugi kanał erotyczny XXX Xtreme mimo, że jak twierdzi Olga Zomer, rzecznik prasowy Cyfrowego Polsatu: U nas kanały erotyczne mają stałą rzeszę widzów, ale nie stanowi ona znaczącego udziału w ogólnej liczbie naszych klientów. Tego rodzaju kanały traktujemy jako niszowe uzupełnienie naszej głównej oferty. W ślad za największymi podążają mniejsi operatorzy. Kilkanaście kablówek oferuje już pakiety kanałów dla dorosłych. A zatem tylko w tym roku w zasięgu nowych ero- 5

6 TELE ZA I PRZECIW OSTATECZNĄ DECYZJĘ I TAK PODEJMUJĄ ZAWSZE ABONENCI, KORZYSTAJĄC LUB NIE Z CORAZ SZERSZEGO I LEPSZEGO JAKOŚCIOWO DOSTĘPU DO EKRANOWYCH FIKOŁKÓW. tyków znalazło się kilka milionów potencjalnych abonentów. W zasadzie to nic złego, pod warunkiem, że mówimy o abonentach pełnoletnich. Musi więc w tym miejscu paść pytanie: CZY LECI Z NAMI PILOT? Na straży moralności komunikacji elektronicznej stoi Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji. Jednak po przeanalizowaniu obecnej sytuacji prawnej wypadałoby powiedzieć, że raczej stoi w kącie. Po pierwsze, telewizje kablowe są traktowane zupełnie inaczej niż platformy satelitarne. W przypadku kablówki, jak dowiadujemy się od Anny Szydłowskiej-Żurawskiej, dyrektor Departamentu Prezydialnego KRRiT w KRRIT, wymagane jest tylko zgłoszenie do rejestru: Zgodnie z art. 41. ust. 1. ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz.U. z 2004 r. nr 253 poz z późn. zm.), program rozprowadzany w sieci kablowej wymaga zgłoszenia do rejestru ustawa nie wskazuje, jaki charakter mają mieć rejestrowane programy. Zgodnie z art. 44. ust. 2. operator sieci kablowej dokonuje zgłoszenia programu do rejestru nie później niż 2 miesiące przed rozpoczęciem jego rozprowadzania. Możemy więc zgłosić chęć rozprowadzania programu, poczekać i i nie doczekać się odpowiedzi albowiem: W marcu 2007 r. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji przyjęła stanowisko w sprawie postępowania z wnioskami o rejestrację programów o charakterze erotycznym. KRRiT stwierdziła, że najwłaściwszym postępowaniem w obecnym stanie prawnym będzie nierejestrowanie programów o charakterze erotycznym przy jednoczesnym braku odmowy wpisu do rejestru tych programów, ale zupełnie nie musimy się tym przejmować, ponieważ: Zgodnie z art. 45 ust 3. ustawy o radiofonii i telewizji decyzja odmawiająca rejestracji musi być poprzedzona uchwałą KRRiT. Jeżeli w terminie 2 miesięcy od daty złożenia zgłoszenia organ rejestracyjny nie odmówi rejestracji programu, to operator może rozpocząć rozprowadzanie tego programu bez rejestracji i tym sposobem mamy formalności z głowy. W przypadku platformy satelitarnej i zagranicznego kanału erotycznego, w oparciu o dyrektywę europejską Telewizja bez granic nie potrzeba ani koncesji, ani nawet rejestracji. Zarówno Cyfra+, jak i Cyfrowy Polsat nie mając takiego obowiązku, nie rejestrowały swoich programów erotycznych. Według dyrektor Anny Szydłowskiej-Żurawskiej Krajowa Rada ma związane ręce ustawą: Art. 45. ust. 1. pkt 2. ustawy o radiofonii i telewizji stwierdza, że organ rejestracyjny odmówi wpisu do rejestru programu, jeżeli w rozpowszechnianym programie, w okresie ostatnich 12 miesięcy, co najmniej dwukrotnie zamieszczone zostały treści naruszające przepisy art. 18. Taki zapis w praktyce uniemożliwia odmowę rejestracji ze względu na treści publikowane w audycjach, szczególnie w programach, na które koncesje zostały wydane przez regulator zagraniczny, programy kodowane rozpowszechniane w sposób rozsiewczy satelitarny... Czy jest szansa na jakąkolwiek kontrolę procesu erotyzacji ze strony KRRiT? KRRIT wnioskuje o powrót do przepisów sprzed nowelizacji z 2004 r. Ustawa stwierdzała wtedy, że: Organ rejestracyjny odmówi rejestracji rozprowadzania programu jeżeli: 1. Wnioskodawca nie ma uprawnień do używania urządzeń nadawczych i sieci telekomunikacyjnych, 2. Program jest rozpowszechniany przez nadawcę z naruszeniem przepisów prawa, 3. Rozprowadzanie programu byłoby sprzeczne z prawem. Dodatkowo lobbuje za wprowadzeniem obowiązku zarejestrowania programu rozprowadzanego w sieciach telewizji kablowej na żądanie regulatora rynku, co umożliwi kontrolę treści danego programu. Ponadto regulator czeka na nowelizację ustawy o radiofonii i telewizji w zakresie objętym dyrektywą o usługach audiowizualnych. W tej chwili kontrolowanie treści nadawców zagranicznych wiąże się z długą i mało skuteczną procedurą. na szczęście dyrektywa o usługach audiowizualnych zmienia przepisy o jurysdykcji państw w stosunku do nadawców konstatuje KRRiT. Na szczęście, zarówno platformy satelitarne, jak i operatorzy kablowi dość skutecznie zabezpieczają kontent dla dorosłych przed dziecięcymi oczami. Pionierem tutaj jest Canal+. Dorota Zawadzka, rzecznik prasowy CANAL+ Cyfrowy tłumaczy: opracowaliśmy system oparty na tzw. podwójnym kodowaniu. Dodatkowo, dostęp do progra- 6

7 ZA I PRZECIW TELE mu można odblokować wyłącznie po uprzednim nału ł Spice uważa, ż że to wina regulacji prawnych: wprowadzeniu kodu PIN. Ten system zabezpieczeń CYFRA+ wprowadziła jako pierwsza platfortywne konsekwencje przyniosłoby wprowadzenie Myślę, że ich brak rodzi obawy tego, jakie negama w Polsce kanałów erotycznych, czy też pornografi cznych do Według Małgorzaty Wojtaszko, Vectra również bardzo dba o zabezpieczenia: Programy na pewno operatorzy się z nimi borykają. KRRiT do oferty Jeżeli chodzi o problemy z rejestracją, to erotyczne standardowo zabezpieczane są specjalnym kodem PIN, bez którego oglądanie ich sunkowuje, tym samym udzielając tzw. cichego złożonego przez operatora wniosku się nie usto- jest niemożliwe. Dodatkowo każdy abonent, który przyzwolenia na retransmisję decyduje się na zakup Pakietu Erotycznego zobowiązuje się nie udostępniać przypisanego kodu wilizowanego i uporządkowanego legislacyjnie Można nawet przyjąć nieco szokującą dla cy- PIN osobom niepełnoletnim. Ponadto każdy może świata tezę, że brak jednoznacznych regulacji indywidualnie zabezpieczyć wybrane programy prawnych może być, a nawet jest dość skutecznym ograniczeniem erotyzacji polskiego rynku hasłem, zabezpieczając treści erotyczne przed niepowołanymi osobami, co jest jedną z dodatkowych funkcji dekodera telewizji cyfrowej. Na pewno dostęp do TREŚCI DLA DOROtelewizyjnego. Operatorzy stosują procedury sprzedaży uniemożliwiające osobie niepełnoletniej dokonanie zanych bardziej utrudniony niż w internecie, czy SŁYCH jest u nadawców i operatorów telewizyjkupu anonimowe zamówienie jest niemożliwe, choćby na stacjach benzynowych. KRRIT nie chociaż z drugiej strony zalecana jest dyskrecja. mając inicjatywy legislacyjnej może tylko czekać W Vectrze erotyki kupujemy telefonicznie i dyskretnie, w UPC za pomocą dekodera, co zwięk- Narodowego czy poprawki Komisji Europejskiej na stosowny ruch Ministra Kultury i Dziedzictwa sza komfort zakupu, chociaż wymagane jest wypełnienie specjalnego imiennego oświadczenia. kablowi mają ciche przyzwolenie na włączanie ka- do dyrektywy o Telewizji bez granic. Operatorzy O anonimowości nie ma mowy również w Canal+. nałów, a platformy satelitarne robią, co chcą. Z opcji może skorzystać wyłącznie pełnoletni abonent, który podpisze dodatkową umowę. Najpro- abonenci, korzystając lub nie z coraz szerszego Ostateczną decyzję i tak podejmują zawsze ściej i chyba najmniej bezpiecznie sprawa wygląda w Cyfrowym Polsacie, gdzie wystarczy wpłacić FIKOŁKÓW. Póki co, robią to rzadziej niż Węgrzy, i lepszego jakościowo dostępu do ekranowych odpowiednią sumę na indywidualne konto klienta, Czesi czy Słowacy. a GORĄCE kanały zostaną aktywowane. Obrońcy moralności mogą w związku z tym Nie wszyscy znaczący gracze rynkowi zdecydowali się na erotyzację swoich ofert. o zdrowie narodu, choć żadna ich tu zasługa. odfajkować kolejne zwycięstwo na polu walki Rozebranej nawałnicy skutecznie jak do tej Zwolennicy państwa prawa dostają z kolei kolejny argument na potwierdzenie tezy, że wciąż są pory opierają się Telekomunikacja Polska i Platforma n, mimo że mają w swojej ofercie kontent dziedziny życia społecznego w naszym pięknym DLA DOROSŁYCH na VOD. Na n-ce nawet w jakości HD! W rekordach oglądalności erotyka po- z minionej epoki, że jak się czegoś nie kodyfi ku- kraju, wobec których pokutuje przeświadczenie biła zresztą hit kinowy, czyli Szklaną Pułapkę IV. je, to tego po prostu nie ma. Z braku urzędowych W swoich planach nie ma też kanałów erotycznych regulacji rynek reguluje się sam, ale czy to wystarczy i na jak długo? nowa Platforma Telewizji Polskiej. Dlaczego? Joanna Stępniewska, Senior Sales Manager KRZYSZTOF KOŁODZIEJ Viasat World Ltd., zajmująca się dystrybucją ka- dyrektor ds. sprzedaży fi rmy DELEGATA 7

8 TELE O TYM SIĘ MÓWI START MOBILE TV Hucznie ogłoszono polski mariaż telewizji z telefonem komórkowym, ale mało kto zauważył, że jest to związek tylko na próbę. Polska, jako siódmy kraj w Europie uruchamia telewizję mobilną w technologii DVB-H. Firma INFO-TV-FM, jako hurtowy operator telewizji mobilnej, umożliwiła już dostawcom detalicznym świadczenie tej usługi dla mieszkańców Warszawy. Zgodnie z warunkami zawartymi w decyzji UKE, INFO-TV-FM ma uruchomić telewizję mobilną jeszcze w tym roku w dziewięciu innych miastach: Lublinie, Płocku, Zielonej Górze, Koszalinie, Elblągu, Wałbrzychu, Włocławku, Kaliszu i Słupsku. Natomiast przed końcem 2011 r. telewizja w komórce ma być dostępna już dla mieszkańców 31 miast. OFERTA PROGRAMOWA W skład utworzonego multipleksu wchodzi obecnie 15 programów telewizyjnych: TVN, TVN24, Mini- Mini, ZigZap, TVP, PULS, TVSilesia, ESKA TV, itv, Tele5, Edusat BIS, Kino Polska, Polsat, Polsat SPORT, Polsat NEWS oraz 8 programów radiowych: TOK FM, Roxy FM, Radio Złote Przeboje, Radio OKO, Radio RAM, RMF MAXXX Kraków, RMF FM i Radio ZET. W przyszłości IN- FO-TV-FM zamierza rozszerzyć swoją ofertę programową o nowe programy, tj.: Polsat Play, Eurosport, MTV Polska. Ponadto w ofercie mają znaleźć się inne treści oraz aplikacje mobizody, UGC (User Generated Content), a także konkursy i głosowania. Do współpracy z nami przystąpiła większość najważniejszych polskich nadawców. Dzięki temu mogliśmy stworzyć ciekawą i przekrojową ofertę, która jest odpowiedzią na różnorodne gusta odbiorców powiedział Albert Kuźmicz, prezes funduszu Magna Polonia, który jest większościowym udziałowcem spółki INFO-TV-FM. Albert Kuźmicz PERSPEKTYWY BIZNESU Szacuje się, że w 2012 r. z telewizji mobilnej na świecie będzie korzystać 327 milionów użytkowników, a przychody związane z broadcastową telewizją mobilną przekroczą 10 miliardów dolarów. Na razie nie wiadomo, jaki udział w podziale tego tortu przypadnie Polsce. Operator hurtowy jest jednak przekonany, że zarówno on, jak i jego partnerzy zarobią na tej usłudze. Z analiz rynku przeprowadzonych przez INFO-TV-FM przy wsparciu PricewaterhouseCoopers Polska wynika, że polski rynek telewizji mobilnej ma bardzo duży potencjał, zwłaszcza że w 2012 r. czekają nas Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej, a tego typu imprezy sportowe generują ogromne zainteresowanie usługą telewizji mobilnej wśród użytkowników powiedział Jerzy Cegliński, członek zarządu INFO-TV-FM. Nadzieja związana z nową usługą ma zostać zweryfi kowana jeszcze w tym roku w trakcie przeprowadzania programu pilotażowego. Do udziału w tym przedsięwzięciu hurtownik zaprosił potencjalnych dostawców detalicznych, a więc operatorów komórkowych, kablowych i satelitarnych. Program ma być najbardziej wiarygodnym źródłem informacji zwrotnej na temat atrakcyjności oferty programowej, adekwatności przyjętych rozwiązań technicznych i założeń biznesowych. PIERWSI CHĘTNI Choć najwięksi operatorzy telefonii komórkowej ofi cjalnie deklarują, że nie są zainteresowani świadczeniem usługi telewizji mobilnej w technologii DVB-H, to jednak nieofi cjalnie mówi się o prowadzeniu przez nich negocjacji z operatorem hurtowym. Wiarygodności plotkom nadaje fakt, że w przetargu na rezerwację częstotliwości do nadawania broadcastowej telewizji mobilnej startowało konsorcjum Mobile TV, utworzone przez Polską Telefonię Cyfrową, P4, Polkomtel oraz PTK Centertel. Podczas, gdy wspomniani operatorzy prowadzą grę z dostawcą hurtowym, inni zaczynają się z nim dogadywać. W połowie października INFO-TV-FM podpisała listy intencyjne z operatorem kablowym Vectra i Cyfrowym Polsatem w sprawie pilotażu telewizji mobilnej. Obie fi rmy swoją dalszą współpracę z operatorem hurtowym uzależniają w od wyników pilotażu. Jeśli przedsięwzięcie nie zadowoli wspomnianych operatorów detalicznych, a potentaci komórkowi zdecydują się na, obecnie tylko symulowany, bojkot hurtowego dostawcy, to polski romans telewizji z komórką w obecnym kształcie może zakończyć się jeszcze zanim się na dobre rozpocznie. (TG) 8

9 O TYM SIĘ MÓWI TELE Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami Telekomunikacja Polska ogłosiła start swej platformy satelitarnej, szóstej na polskim rynku, po: Cyfrze+, Cyfrowym Polsacie, n, Telewizji na Kartę oraz TVP). PALTFORMA SATELITARNA TP Rok temu deklarowaliśmy, że chcemy szybko doprowadzić do sytuacji, w której identyczna oferta programowa dostępna będzie w obu technologiach: kablowej i satelitarnej powiedział na konferencji prasowej Dominique Lesage, dyrektor Pionu Kontentu TP. Obecnie tylko 35 proc. gospodarstw domowych w Polsce może oglądać telewizję przez IPTV, pozostałe z nich albo przez łącze telefonicznie mają wyłącznie dostęp do internetu i telefonii (46 proc.) albo tylko do telefonii (19 proc.). Dodał też, że w ofercie satelitarnej jego fi rma startuje z nowej pozycji, przestaje być bowiem operatorem wirtualnym i teraz już samodzielnie oferuje swym klientom pakiety telewizyjne. Deklaracja ta oznacza, że zarówno korzystający z IPTV (na koniec czerwca br. było takich 95 tys.) jak i satelity (144 tys. odbiorców), do nadawanego satelitarnie od prawie roku pakietu podstawowego obejmującego kanały FTA i kilku stacji darmowych, ale kodowanych (TVP 1, TVP 2, TVN, TVN 7, Religia.tv) i sprzedawanego wraz z Neostradą, mogą od 9 października dokupić nowe pakiety programowe M, L i HBO. PAKIETY Pakiet M obejmuje stacje: TVN 24, TVN Turbo, TVN Style, TVN Meteo, TVN CNBC Biznes, Cartoon Network, Jetix Play, TCM, CNN, Zone Romantica, Zone Reality, Zone Club, MTV Polska, VH 1 Polska, Eurosport, ESPN Classic, AXN, Movies 24, Discovery Channel i Animal Planet. W ofercie pakietu L znalazły się kanały: Disney XD, Boomerang, Kids Co, Zone Europa, Nat Geo Wild, Eurosport 2, Extreme Sports Channel, ESPN America, Zone Europa, Kino Polska, Comedy Central, Universal Channel, Sci-Fi Channel Mezzo, AXN Sci-Fi, AXN Crime, Nickelodeon, MTV 2, MTV Dance, Travel Channel, Discovery World, Discovery Science i Discovery Travel & Living. Opcja HBO składa się z HBO, HBO 2 i HBO Comedy. W ofercie pozostaje nadal też kanał Orange Sport Info sprzedawany a la carte. W ramach przygotowanych przez operatora promocji można mieć oba pakiety do 10 miesięcy za darmo (w przypadku umowy na dwa lata). Nietrudno zauważyć, że w powyższej wyliczance brakuje kilkunastu kanałów, m.in. tych z rodziny BBC, Sportklubu, Disney Channel czy Fox Life. Dostęp do nich jest jednak utrudniony ze względu na to, że kanały te funkcjonuję na zasadach wyłączności w innych platformach satelitarnych. Chcemy, by te stacje możliwie szybko pojawiły się w naszej ofercie zapewnia jednak Paweł Galej, dyrektor departamentu usług telewizyjnych i VoD TP. Właśnie usługa VoD, czyli wideo na życzenie wydaje się mocnym atutem oferty TP, której klienci mają do dyspozycji największą w Polsce bibliotekę mieszczącą ponad 2000 fi l- mów i programów w technologii IPTP oraz 1000 do końca roku w technologii DTH. Niewątpliwym minusem jest z kolei brak kanałów HD, ale mają się one pojawić w przyszłym roku. DEKODERY Wszystkie dekodery (produkowane przez fi rmy Sagem i Samsung) są przystosowane od obioru programów w wysokiej rozdzielczości, opcja odbioru naziemnej telewizji cyfrowej ma być aktywowana jeszcze w tym roku. W 2010 roku operator zamierza wprowadzić usługę PVR, myśli także o zastosowaniu projektu multiroomu, działającego już teraz u innych operatorów. Podczas wspomnianej konferencji przedstawiciele spółki nie chcieli ujawnić kosztów całego przedsięwzięcia, unikali tez odpowiedzi na pytania o przewidywane zainteresowanie ze strony potencjalnych abonentów. (JAK) Od prawej: Wojciech Jabłczyński, Dominique Lesage i Paweł Galej 9

10 TELE UWAGA NOWOŚĆ! TECHNIKA TELEWIZJA w trzech wymiarach Przypomnijmy sobie początki telewizji. kolorowego kineskopu (czy to delta, PIL czy tri- nitron), została wymyślona już w 1938 r. przez Pierwsza emisja BBC, 1936 r. (raptem 240 linii skanowanych z mokrego jeszcze Wernera Flechsiga i pokazana na wystawie berlińskiej w 1939 r. Kolejny ciekawy i mało znany fakt fi lmu), po 3 miesiącach pojawił się system elektroniczny, 405-liniowy Marconi-EMI. Czarno-biała telewizja 525-liniowa to USA, rok 1941, standard 625 kolorową była Kuba, gdzie już w 1958 r. rozpo- drugim krajem na świecie cieszącym się telewizją linii pojawił się po raz pierwszy w 1948 r. w ZSRR. częto emisję w standardzie NTSC. Rewolucja, Potem, na długo przed nasyceniem rynku przez odbiorniki monochromatyczne pojawiła się telewizja kolorowa. Pierwsza próba systemu Bairda odbyła się w Londynie w 1938 r., regularne transmisje w standardzie NTSC nastąpiły po 1953 r. KUBA W CZOŁÓWCE Fascynujące jest to, że kluczowe elementy tych wówczas nowoczesnych rozwiązań zostały wymyślone znacznie wcześniej przez ludzi, o których się dzisiaj w ogóle nie pamięta taka maskownica kineskopu kolorowego, kluczowy element Możliwa jest konwersja obrazu TV 2D na 3D. 10

11 UWAGA NOWOŚĆ! TELE która przyszła tam rok później, nie wiedzieć czemu przerwała ten proces (wznowiony dopiero po 17 latach). Europa przeszła na kolor w 1967 r. opracowany w 1963 r. przez Waltera Brucha z zakładów Telefunkena standard PAL ( poprawiony NTSC, który z uwagi na swe przekłamania koloru w przypadku słabych sygnałów był złośliwie tłumaczony jako Never Twice the Same Color ) i opracowany jeszcze w 1956 r. przez Henri de France z zakładów Thomsona, ale wprowadzony w 1967 r. francuski SECAM. Od niemal pół wieku cieszymy się obrazem kolorowym (w Polsce nieco krócej, bo od wczesnych lat 70.). Tyle, że monopol telewizji na kolorowe wrażenia się wyraźnie kurczy, do walki z kinem dochodzi teraz walka z internetem, DVD czy Blu-ray. Przejście telewizji z analogu na cyfrę poprawia nieco sytuację, ale przecież konkurencja jest wyłącznie cyfrowa. Znacznie ważniejsze jest przejście z rozdzielczości standardowej (720x567 pikseli/linii) na wysoką rozdzielczość (1920x1080 pikseli/linii). Ważniejsze, bo wyrównuje dotychczasowe braki kino, DVD czy Blu-ray mają z defi nicji wysoką rozdzielczość. To samo jest z internetem, z dnia na dzień bardziej szerokopasmowym. A TERAZ 3D Czym więc można przyciągnąć potencjalnych widzów, zwiększyć oglądalność i oczywiście zyski? Tu w jednym szeregu stoją nadawcy telewizyjni i producenci telewizorów. Pamiętają o prawdziwej żądzy kupna pierwszego, prymitywnego (z naszej perspektywy czasu) telewizora z okrągłym kineskopem przekształcanym w ekran 4:3 za pomocą maskownicy. Pamiętają o jeszcze większej żądzy kupna pierwszego odbiornika kolorowego, ciężkiego jak zaraza i pobierającego z sieci kilkaset watów mocy. Co teraz wywoła taką kolejną żądzę? Istnieją uzasadnione przesłanki, że może to być właśnie telewizja trójwymiarowa Boom na odbiorniki cyfrowe, jaki nastąpił po zapowiadanym wszędzie wyłączeniu analogu powoli mija, według badań DisplaySearch 29% wzrost sprzedaży LCD w ubiegłym roku, w tym roku spadł do poziomu 17%, z plazmą jest nawet gorzej z ubiegłorocznych 24% pozostało raptem 5%. Wzrost oferty programowej HD (telewizja naziemna, kablowa, satelitarna) powstrzymuje nieco ten spadek. Ale cała nadzieja w czymś nowym, w 3D. Niestety, bez specjalnych okularów ani rusz. TROCHĘ HISTORII Niezupełnie nowym. Trójwymiarowość w fotografi i znana była niemal od początku tej techniki. Atrakcją londyńskiej wystawy światowej w 1851 r. był trójwymiarowy portret królowej Wiktorii. Pomysł na trójwymiarowy fi lm istniał od początku fi lmu, a na trójwymiarową telewizję od początków telewizji. Pierwsze fi lmy 3D to wczesne lata 20. Gdy w latach 50. w Stanach pojawiła się telewizja kino odpowiedziało Power of Love nakręconym w formacie 3D. Alfred Hitchcock też zrobił swoje Dial M for Murder ( M jak Morderstwo ) jako fi lm trójwymiarowy, ale przekonano go, że większe zyski da projekcja normalna, 2D. Przekonywano tak wielu, krytyka fi lmowa jakoś od początku była trzem wymiarom bardziej niż niechętna, traktowała je jako tanie efekciarstwo. Podobne opinie pojawiały się przecież przy okazji fotografi i kolorowej, która, w przeciwieństwie do czarno-białej, sztuką już ponoć nie była. Dziwi doprawdy brak krytyki dźwięku stereo zamiast mono, widać dźwiękowcy mieli łatwiej. ZADECYDUJE KONTENT Na tegorocznym pokazie NAB o telewizji 3D było głośno czterech wiodących producentów odbiorników telewizyjnych Samsung, Sony, LG i Panasonic zaprezentowało swoje ostatnie modele telewizorów 3D. I nie są to modele studyjne, fi r- my te chcą rozpocząć sprzedaż tych odbiorników już w tym roku i mają nadzieję na istotny wzrost sprzedaży w roku Co jest niezwykle ważne cena tych odbiorników ma być porównywalna z ceną zwykłych odbiorników HD. To już spory sukces, ale co przekona potencjalnych nabywców 3D do wymiany ich dwu- czy trzyletnich dotychczasowych urządzeń? Czynnikiem przekonującym będzie program. W Hollywood wytwórnia Dream Works oznajmiła, że od tego roku wszystkie jej fi lmy będą kręcone w 3D. Podobne zdanie mają inni czołowi producenci, tacy jak Disney Studios (zrealizowany już Bolt w 3D). Shrek 4 czy Toy Story na pewno pojawią się w 3D. Powstanie też nowy rynek oparty na konwersji fi lmów dwuwymiarowych na trójwymiarowe. Oczywiście fi lmy te pierwsze pojawią się w kinach, ale telewizja też z nich skorzysta. Lepsze dla telewizji są imprezy sportowe. W Stanach w sporcie docenia się tech- 11

12 TELE UWAGA NOWOŚĆ! TECHNIKA nikę trójwymiarową NBA i NFL (liga piłkarska) same eksperymentują z formatem 3D, na razie chodzi im głównie o mecze pokazywane publicznie na dużych ekranach, ale wiadomo, że chodzi też i o telewizję. Ci, którzy widzieli na NAB trójwymiarową prezentację wydarzeń z Letnich Igrzysk Olimpijskich 2008 w Pekinie, wiedzą o co chodzi. To musi chwycić! Producenci odbiorników liczą nie tylko na fi lmy, czy sprawozdania sportowe, liczą też na potężny rynek gier, które w wersjach komputerowych od dawna są już trójwymiarowe. SĄ TEŻ PROBLEMY Po pierwsze, konieczność noszenia specjalnych okularów, najczęściej ze szkłami różniącymi się polaryzacją, dzięki której każde oko odbiera tylko przeznaczony dla niego obraz. Dotychczasowe rozwiązania nie wymagające okularów, wymagają siedzenia w jednym tylko miejscu i po pewnym, dość krótkim czasie, wywołują często ból głowy. Co innego duże reklamy czy plakaty cyfrowe. Panasonic i LG sądzą, że w pełni doskonałe a zatem jak płaski ekran telewizora mono i zapewnia efekt 3D nawet przy kącie 120 stopni. Najlepszy obraz jednak pojawia się przy kącie zerowym, jakość jest dobra, ale nie idealna, nie dorównuje jakości zwykłego obrazu HD. Cena tego WOW a o symbolu 42-3D6W02 spadła już do ok dolarów i będzie spadać dalej, w miarę wzrostu popytu i sprzedaży. Kolejny problem to brak standardu dla transferu materiałów fi lmowych do telewizji. Z obawy, że może powtórzyć się niepotrzebna walka, stoczona niedawno pomiędzy Blu-ray a HD DVD, Panasonic usilnie pracuje nad takim standardem i ma nadzieję, że pod koniec tego roku pojawi się takie rozwiązanie, obejmujące pracę oprogramowania i urządzeń 3D dla płyt Blu-ray i telewizorów HD. Równie potrzebny będzie standard szeroko pojętej transmisji sygnałów 3D. Do listy problemów niektórzy dorzucają duże koszty produkcji 3D (fi lmy i imprezy). Potrzebne są przecież podwójne kamery, wysoce sprzętożerna obróbka sygnałów, dwa strumienie HD a nie jeden. To ostatnie nie jest prawdą. Telewizja od początku swej historii miała kłopoty z upychaniem coraz to większych ilości informacji i znakomicie sobie z tym radziła obraz kolorowy, dzięki odpowiedniemu ułożeniu prążków luminancji i chrominancji zajmuje wciąż to samo pasmo co czarno-biały, a nie pasmo dwu-, czy nawet trzykrotnie szersze (oddzielne kanały R,G,B). Są już techniki odpowiedniego upakowywania strumienia 3D tak, aby można go było przesyłać w kanale o dotychczasowej pojemności. Zdecydowanie lepiej się gra w 3D. BEZOKULAROWE JEST NATOMIAST ROZWIĄZANIE, W KTÓRYM ZASTOSOWANO SPECJALNY SOCZEWKOWATY FILTR 3D, DZIAŁAJĄCY PODOBNIE JAK HOLOGRAMY W PASZPORTACH CZY INNYCH DOKUMENTACH. o większej ilości pikseli telewizyjne ekrany 3D pojawią się dopiero za 8-10 lat. Inne zdanie mają specjaliści Philipsa, 3M i Toshiby. Philips pokazał właśnie w tym roku model z serii WOWvx, w którego nazwie WOW oznacza właśnie WOW! (zachwyt!). 3M zainwestował w technikę cienkich warstw rozdzielających (warstw soczewek) obrazy kierowane do lewego i prawego oka. Ekran Philipsa wygląda tak samo A MOŻE PROJEKCJA TYLNA Próbuje wiele fi rm, pojawia się wiele interesujących rozwiązań takich jak 3D TV fi rmy IBM, które umożliwia wyświetlanie obrazów 3D HD na odbiornikach z projekcją tylną i na projektorach kina domowego. Podobno jest to dość tanie i ma postać przystawki dołączanej za pomocą zwykłego kabla VESA do projektora lub telewizora DLP, cały zestaw za niecałe 1000 dolarów Szczegółów wciąż brak, ale jedno jest pewne rozwiązanie to bazuje na silnej obróbce sygnału wideo z 30 ramek/s przechodzi na 2 x 72 ramki pokazywane kolejno, pierwsza dla lewego, druga dla prawego oka. Wadą rozwiązania jest niestety konieczność używania specjalnych okularów. Bezokularowe jest natomiast rozwiązanie LG 42-calowy Flatron M4200D, w którym zastosowano specjalny soczewkowaty fi ltr 3D, działający podobnie jak hologramy w paszportach czy innych dokumentach. Interesujący jest projekt o nazwie ATTEST (Advanced Three-Dimensional Television System Technologies) systemu telewizji 3D wstecznie kompatybilnego z 2D i umożliwiający m.in. ewo- 12

13 UWAGA NOWOŚĆ! TELE lucyjne wprowadzanie składowej głębi do istniejących systemów 2D. Projekt obejmuje tworzenie materiałów 3D, kodowanie, transmisję oraz pokazywanie obrazu. W rezultacie powstanie zupełnie nowa kamera 3D, algorytmy konwersji 2D na 3D oraz oparty na rodzinie MPEG/DVB schemat kodowania i transmisji sygnałów 3D, kompatybilny z 2D. Projekt rozpoczęto w marcu 2002 r. w ramach sponsorowanego przez Komisję Europejską programu IST (Information Society Technologies technik społeczeństwa informatycznego). Do tej pory opracowano pełny tor 3D, w którym każde ogniwo zostało zoptymalizowane względem pozostałych. Do tworzenia nowego kontentu 3D służy nowa kamera studyjna 3D, w której do konwencjonalnego obrazu 2D zostaje dodana warstwa sygnału głębi zapewnia to kompatybilność z dotychczasowymi dekoderami czy set-top boxami 2D. Planuje się również opracowanie dwóch typów ekranów 3D, przeznaczonych dla jednego lub kilku użytkowników. Jakość rozwiązania ma być oceniana w oparciu o wyniki badań percepcji trzeciego wymiaru poprzez analizy opinii i wyników testów uzyskanych od użytkowników. JAK TO SIĘ ROBI? Tor 3D rozpoczyna się od przekazania do kodera 3D materiałów 3D, 2D3D i metadanych. Koder przetwarza to do postaci nadającej się do transmisji w sieciach DVB, dopasowanych do formatu MPEG-2/4/7. Będzie tu transmitowana do tej pory warstwa 2D oraz dodatkowa warstwa (warstwy) 3D. W urządzeniu odbiorczym znajdzie się standardowy dekoder DVB odpowiedzialny za obraz 2D oraz dekoder 3D dodający trzeci wymiar wyświetlany na ekranie. Kamera 3D (Zcam fi rmy 3DV Systems) jest zwykłą kamerą HD uzupełnioną analizatorem IR (na podczerwień) korzystającym z metody TOF (Time Of Flight) analizator wysyła impulsy podczerwieni i w oparciu o czas powrotu tych impulsów od fi lmowanych przedmiotów, układa je w kolejne warstwy. Na wyjściu kamery obecne są dwa strumienie RGB jakości studyjnej oraz sygnał głębi o pikselowej dokładności. Warstwę głębi występującą w tym systemie tworzą nie tylko POWTARZA SIĘ SYTUACJA Z PIERWSZYCH LAT TELEWIZJI KOLOROWEJ MATERIAŁ W KOLORZE STANOWIŁ ZNIKOMY PROCENT EMISJI, RESZTA BYŁA CZARNO-BIAŁA. ALE JAK WIDAĆ UDAŁO SIĘ. zakodowane informacje o odległości, ale również informacje określające paralaksę, jaskrawość, teksturę przedmiotu, które dla przedmiotów dalszych są nawet ważniejsze. W odbiornikach mniej zaawansowanych odbiornik śledząc ruch i położenie widza, będzie odpowiednio korygował obraz, zapewniając na zwykłych ekranach 2D trójwymiarową perspektywę lub wrażenie oglądania przedmiotów obserwowanych pod różnymi kątami. Możliwa będzie również regulacja wrażenia głębi, różna dla różnych ludzi, a zwłaszcza zależna od wieku. Ekrany odbiorników będą zbudowane na optyce soczewek rozdzielających. Dzięki taniemu czujnikowi IR położenia głowy widza, wyeliminowana zostanie konieczność oglądania w jednej tylko i niezmiennej pozycji. Wygląda na to, że telewizja 3D właśnie startuje. Mimo braku kontentu, mimo różnych rozwiązań, braku standardów. Powtarza się sytuacja z pierwszych lat telewizji kolorowej materiał w kolorze stanowił znikomy procent emisji, reszta była czarno-biała. Ale jak widać udało się. Nadchodzą znowu ciekawe czasy i ciekawa technika eksperci sądzą, że już w 2018 r. pojawią się telewizory 3D oparte na holografi i. Pracuje nad tym 19 instytucji europejskich w ramach projektu EC Network of Excellence (budżet 6 milionów euro) koordynowanych przez turecki Bilkent University. GRZEGORZ MORKOWSKI REKLAMA

14 TELE INFO TECH TECHNIKA ACROBAT WB-2 FIRMY RIEDEL Riedel wprowadził na rynek bezprzewodowy Beltpack Acrobat WB-2. Jest to lekka stacja słuchawkowa z dwoma niezależnie konfi gurowalnymi kanałami do zastosowań interkomowych i IFB. Beltpack wyposażony jest w wyświetlacz OLED, który domyślnie pokazuje etykiety dla obu przycisków talk oraz dwóch innych, defi niowanych przez użytkownika. Dodatkowo, wyświetlacz daje użytkownikowi dostęp do intuicyjnego menu konfi guracji. Przewodowy Beltpack Acrobat posiada przyłącze XLR dla zestawu słuchawkowego i port RJ45 dla aktualizacji oprogramowania fi rmowego. W pełni naładowany akumulator RB-2300 pozwala na 8 godzin ciągłej pracy. Obudowa z gumowymi ochronnikami zawiera wbudowaną antenę. NOWA SERIA TV LOGIC Firma TVLogic wprowadziła na rynek nową serię monitorów LQM z wbudowanym quadem. Modele LQM-071W i LQM-171W posiadają 4 wejścia (kompozytowe/sd-sdi/ HD-SDI) i potrafi ą automatycznie wykryć dochodzący sygnał. Ponadto mogą jednocześnie pokazać w kilku oknach wszystkie lub wybrane obrazy, jakie docierają z podłączonych urządzeń. Monitory wyświetlają poziomy dla sygnałów dźwiękowych, oscyloskop i vecroscope dla sygnałów wizyjnych. ERICSSON DLA SIECI DTH Ericsson przedstawił, po raz pierwszy w Europie, koder EN8100 MPEG-2, dzięki któremu operatorzy są w stanie rozszerzyć ofertę usług bez zwiększania przepustowości sieci. Ponadto fi rma opracowała nowy koder EN8190 MPEG-4 AVC HD do plików wideo 4:2:0, który umożliwia dostawcom usług DTH (direct-to-home transmisja bezpośrednio do domu) zaoferowanie większej liczby kanałów HDTV o lepszej jakości obrazu bez zwiększania kosztów przepustowości. przewiduje, że wraz z podpisaniem globalnej umowy, przychody z tego projektu znacznie wzrosną. DEUTSCHE TELEKOM Z ALCATEL-LUCENT Alcatel-Lucent poszerzył swoją współpracę partnerską z grupą Deutsche Telekom (DT) i podpisał nowe kontrakty na rozwiązania transportu optycznego danych i głosu z czterema podmiotami DT w Austrii, Czechach, Polsce i Słowacji. Rozwiązanie Alcatela- Lucenta umożliwia płynną ścieżkę transformacji sieci, zapewnia, wymaganą przez rosnące zapotrzebowania rynku, przepustowość oraz gwarantuje efektywne świadczenie stacjonarnych i mobilnych usług szerokopasmowych, takich jak mobilny dostęp do internetu, wideo, multimedia, szybki internet i usługi triple play. COBALT MA NOWY SYNCHRONIZER VECTOR PROPONUJE AMIGO P36 Firma VECTOR poszerza swoją ofertę o nowe wzmacniacze AMI- GO P36, które zostały zaprojektowane na potrzeby nowoczesnych sieci HFC. Dzięki tłumikowi i korektorowi w kanale dosyłowym konfi guracja wzmacniacza stała się bardziej prosta. Urządzenie jest zasilane bezpośrednio z 230V AC. Niski pobór mocy pozwala obniżyć koszty eksploatacji, co ma duże znaczenie dla operatorów sieci kablowych. Dodatkową zaletą wzmacniacza są jkompaktowe rozmiary, które pozwalają na jego instalację w niewielkich szafkach. AMIGO P36, jak i jego poprzednik AMIGO P30, dostępny będzie w dwóch wersjach z kanałem zwrotnym lub bez niego. DEKODERY DLA NBC UNIVERSAL ATM Systemy Informatyczne poszerza współpracę z NBC Universal, właścicielem kanałów telewizyjnych, takich jak: Hallmark, Universal, M24, Kidsco. Obecnie spółka fi nalizuje wieloletnią, międzynarodową umowę, dzięki której stanie się głównym dostawcą dekoderów Scientifi c Atlanta (Cisco) na rynkach europejskim i azjatyckim dla NBC Universal. ATM SI już dostarcza urządzenia Scientifi c Atlanta klientowi. Niedawno zrealizowała dostawę do przedstawicielstwa fi rmy NBC Universal w Singapurze, niebawem zakończy dostawę sprzętu do Rumunii. Na dzień dzisiejszy, zrealizowane zamówienia mają wartość kilkudziesięciu tysięcy dolarów. Spółka Nowy synchronizer fi rmy Cobalt 9083 HD/SD poza cechami swojego poprzednika 9081 HD/SD, posiada funkcję embedowania i deembedowania dźwięku oraz enkodowania i dekodowania Dolby. Urządzenie pozwala na embedowanie bez zakłóceń do 8 kanałów analogowego dźwięku oraz do 16 kanałów dźwięku AES. Ponadto umożliwia deembedowanie nawet 16 kanałów dźwięku do wyjść AES. A TERAZ UPC FIBER POWER UPC jako pierwszy operator w Polsce wprowadza ultraszybki internet nowej generacji UPC Fiber Power o prędkości przesyłu do 120 Mb/s. UPC Fiber Power jest oparta 14

15 INFO TECH TELE na EuroDOCSIS 3.0, innowacyjnym standardzie transmisji danych w sieciach kablowych. Dzięki zastosowaniu nowej technologii możliwe jest uzyskanie ultraszybkich prędkości przesyłu danych po istniejących sieciach kablowych, jak i podniesienie poziomu ich zabezpieczeń. Początkowo nowa usługa dostępna będzie w czterech największych aglomeracjach: w Warszawie, Gdańsku, Katowicach i Krakowie. Wraz z postępującą modernizacją infrastruktury, dostępność Fiber Power w sieci UPC będzie systematycznie poszerzana o kolejne lokalizacje. niezależna organizacja non-profi t tworzona przez 475 inwestorów zarządzających w sumie ponad PROEKOLOGICZNY ALCATEL-LUCENT Alcatel-Lucent podpisał Kodeks Postępowania Unii Europejskiej w sprawie zużycia energii przez sprzęt szerokopasmowy. W ten sposób fi rma zobowiązała się m.in. do podjęcia wszelkich uzasadnionych starań, aby osiągnąć określone w Kodeksie Postępowania docelowe wartości zużycia energii dla co najmniej 90% całkowitej liczby portów w nowych, wprowadzanych na rynek modelach. Alcatel-Lucent będzie co roku przedstawiał Komisji Europejskiej informacje na temat zużycia energii przez sprzęt szerokopasmowy objęty Kodeksem Postępowania. Dotyczy to głównie sprzętu wdrażanego w sieciach usługodawców. IBM WE WROCŁAWIU Firma IBM podpisała z rządem RP umowę o współpracy przy tworzeniu nowego Zintegrowanego Centrum Dostarczania Usług IT IBM we Wrocławiu (ang. Integrated Delivery Center). Nowe centrum będzie REKLAMA SAMSUNG WŚRÓD NAJWIĘKSZYCH SAMSUNG Electronics, jako jedyna azjatycka spółka, znalazł się w globalnym rankingu ekologicznych przedsiębiorstw Carbon Disclosure Leadership Index (CDLI). Firma zajęła 10 miejsce spośród 50 największych, międzynarodowych korporacji uwzględnionych w klasyfi kacji. Carbon Disclosure Leadership Index obejmuje przedsiębiorstwa, które w codziennej działalności przywiązują dużą wagę do aktywności zapobiegających zmianom klimatu i ograniczających emisję gazów cieplarnianych. Carbon Disclosure Project to 55 bilionami dolarów. Jej głównym zadaniem jest gromadzenie i przekazywanie inwestorom informacji o poziomie gazów cieplarnianych, emitowanych przez poszczególne fi rmy oraz informowanie o podejmowanych przez nie działaniach, zmierzających do ograniczenia emisji CO 2 do atmosfery. CDP ocenia obecnie działalność około 2500 fi rm z całego świata. świadczyć usługi informatyczne dla klientów IBM, mających swoje siedziby na terenie Europy. Nowy ośrodek dołączy do światowej sieci centrów IBM dostarczających usługi IT. Centra te monitorują, utrzymują i wspierają infrastrukturę informatyczną oraz zarządzają usługami IT dla tysięcy klientów IBM z całego świata. Rozpoczęcie działalności operacyjnej centrum planowane jest na wiosnę 2010 r. 15

16 TELE ABECADŁO TECHNIKA T jak 3ality DIGITAL Kalifornijska 3ality Digital (Burbank, USA) zajmuje się wszystkim, co kojarzy się z cyfrowym obrazem trójwymiarowym. Szczyci się wieloma opracowaniami systemów produkcyjnych, oprogramowania do obróbki obrazu i rozwiązaniami umożliwiającymi tworzenie, postprodukcje i dystrybucję materiałów 3D. Jest obecnie światowym liderem w tej dziedzinie. Oferuje rozwiązania należące do dwóch kategorii: systemy dwukamerowe (uchwyty TS-2, TS-3, TS-4) wraz z odpowiednim sterowaniem i oprogramowaniem 3Flex służące do pozyskiwania materiałów przestrzennych, wykorzystywane do produkcji fi lmów, telewizyjnych show i transmisji sportowych oraz 3Play rozbudowane systemy obróbki sygnałów wizyjnych zapewniające korekcję, manipulację obrazem oraz niezbędne multipleksowanie i demultipleksowanie strumienia danych 3D, umożliwiające transport tego strumienia w konwencjonalnych kanałach HD 2D. Strumienie 3D tworzone przez urządzenia 3ality można przesyłać po istniejących torach satelitarnych, naziemnych i optycznych zarówno do dużych sal widowiskowych, jak i do domów. Firma zapewnia też odpłatne szkolenia w dziedzinie produkcji 3D, prowadzi licencjonowanie swoich wyrobów, wydaje certyfi katy Stereografera. Cyfrowy system kamerowy 3Flex korzystając z silnej obróbki obrazu oraz sztucznej inteligencji automatycznie adaptuje się i koryguje błędy mechaniczne oraz optyczne. Konfi guracja i regulacja są półautomatyczne, system dostarcza ponadto sygnał metadanych. Procesory obrazu są częścią zintegrowanego systemu produkcji zawierającego obrazowanie 3D, pomiary cyfrowe, kompensację mechaniczną i sygnałową, zamienianie obrazu, oglądanie substrakcyjne, regulację przysłony, skalowanie głębi na ekranie, analizę głębi w czasie rzeczywistym, obróbkę sygnału w celu oglądania w czasie rzeczywistym na monitorach 3D oraz funkcje wektoroskopu i oscyloskopu dla sygnałów stereo. Wbudowane mechanizmy natychmiastowej korekcji zapewniają idealnie pikselową jakość materiału sporządzanego podczas widowisk sportowych, koncertów, z sal operowych (nie każdego stać na bilet w Metropolitan) czy podczas uroczystości. Firma uważa te właśnie dziedziny uzupełnione rynkiem gier komputerowych i fi lmem za najważniejsze elementy wymuszające coraz szybszy rozwój techniki trójwymiarowej. 3ality Digital oferuje też szereg typowo używanych narzędzi postprodukcyjnych, tyle że pracujących w 3D efekty, korekcja koloru, zrównoważenie obrazu i koloru, operacje na osi Z, konwergencje, dopasowanie obrazów i obsługa warstw. Dzięki dokładnej analizie i sporządzanym raportom można oceniać jakość materiału i regulować efekt głębi. Firma jest również znana z opracowania płaskich paneli 3D wyświetlających trójwymiarowy obraz bez multipleksowania czasowego czy przestrzennego, a więc w pełnej rozdzielczości i najwyższej jakości. Obraz 3D z panelu oglądany jest przez jednego użytkownika bez okularów (dzięki współpracującym z panelem czujnikiem położenia głowy) lub przez kilku użytkowników noszących pasywne okulary ze szkłami polaryzującymi. 3ality Digital odniosła wiele spektakularnych sukcesów na świeżym jeszcze rynku 3D, wnosząc skuteczny wkład w rozwój tego rynku. Na początku ubiegłego roku powstał słynny film z trasy koncertowej grupy U2 zatytułowany U2 3D. Film jest rozpowszechniany obecnie na całym świecie i uznawany za najlepszy film koncertowy. Pod koniec 2008 r. miała miejsce pierwsza transmisja z meczu ligi NFL (futbol amerykański) a w styczniu br. pierwsza transmisja BCS Championship (kręgle), pierwsza reklama 3D emitowana w telewizji i pierwsza produkcja telewizyjna w 3D (odcinek serialu komediowego Chuck ). (GM) 16

17 CYFRYZACJA PO POLSKU TELE Kto przyspiesza, KTO HAMUJE? W debacie prowadzonej przez dziennikarkę Rzeczpospolitej, Magdalenę Lemańską, wzięli udział: Elizabeth Rumińska prezes spółki Eutelsat Polska, Tadeusz Dąbski prezes Telewizji PULS, Piotr Dmochowski-Lipski dyrektor generalny w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prof. Tadeusz Kowalski medioznawcza, dyrektor Filmoteki Narodowej, Przemysław Kurczewski prezes spółki Emitel, Krzysztof Nepelski pełnomocnik zarządu Grupy RMF do spraw nowych projektów, Piotr Farfał prezes Telewizji Polskiej, Dominik Libicki prezes Platformy Cyfrowy Polsat (w trakcie zastąpił go dyr. Andrzej Matuszyński), Krzysztof Surgowt członek zarządu Astra CEE, Tomasz Berezowski dyrektor departamentu technologii w Grupie TVN, dr Tomasz Sommer wiceprezes Instytutu Globalizacji. MAGDA LEMAŃSKA: ( ) Jesteśmy w przełomowym momencie, dosłownie w przeddzień wprowadzenia naziemnej telewizji cyfrowej w Polsce, bo zgodnie z wolą regulatorów ten proces ma się rozpocząć do końca września. Trwa wybór operatora pierwszego multipleksu naziemnej telewizji cyfrowej w Polsce. Poza tym powstaje międzyresortowa strategia cyfryzacji naziemnej w Polsce. Zakończyły się właśnie publiczne konsultacje odnośnie tej strategii. Są one w tej chwili opracowywane w Ministerstwie Infrastruktury. Na tym tle rysuje nam się jeszcze jedno wydarzenie w tym roku. Telewizja Polska ma uruchomić kolejną, piątą już platformę cyfrową na naszym rynku. TOMASZ BEREZOWSKI: ( ) Dzisiaj nadajemy testowo, po 30 września będziemy nadawać to samo, tylko, że już papier, który będzie pod tym nadajnikiem będzie inny. Więc wydaje mi się, że to bardzo ładne medialne stwierdzenie, że Poniżej publikujemy fragmenty debaty: Czy telewizja publiczna może być lokomotywą cyfryzacji w Polsce? Debata odbyła się 10 września br., towarzyszyła uroczystości wręczenia XV Nagrody Mediów NIPTEL` września rusza cyfrowa telewizja naziemna, tylko ja chciałem powiedzieć, że ona ruszyła już dawno. Tzn. w sensie tego, co dzieje się w eterze nic 30 września się nie zmieni. MAGDA LEMAŃSKA: Trzeba wybrać operatora i do tego potrzebny jest dokument. TOMASZ BEREZOWSKI: Nie trzeba wybierać operatora, trzeba aby organy upoważnione do tego wydały po pierwsze decyzje koncesyjne, które powinny być prawomocne, a następnie odpowiednie organy powinny wydać decyzje rezerwacyjne i te decyzje też powinny być prawomocne, a na końcu dla operatora powinno zostać wydane pozwolenie radiowe, i ono też powinno być prawomocne. DOMINIK LIBICKI: W czasach, kiedy jeszcze nie było maili i kontaktowali- 17

18 TELE CYFRYZACJA PO POLSKU TECHNIKA TADEUSZ KOWALSKI: ( ) Osobiście uważam, że w Polsce zostało bardzo dużo zrobione, ale mam nadzieję, że już wszystko, żeby opóźnić proces cyfryzacji. To jest pierwsza konstatacja, od której powinniśmy wyjść. Może jeszcze po drodze się zdarzyć tak, że ten proces będzie jeszcze ulegał opóźnieniu, bo wystarczy obserwacja losów wszelkich inicjatyw legislacyjnych w tym zakresie. Jak się dyskutuje o tych propozycjach legislacyjnych, to się skupia uwagę opinii publicznej na rzeczach trzeciorzędnych, po to, aby rzeczy pierwszorzędne nie zostały zauważone. MAGDA LEMAŃSKA: ( ) Co się z tą strategią w tej chwili dzieje, kiedy zacznie obowiązywać, bo do końca sierpnia, przynajmniej zgodnie z zapewnieniami Ministerstwa Infrastrukśmy się głównie pocztą, było takie powiedzenie: pisać na Berdyczów i ja mam wrażenie, że to co powiedział mój poprzednik jest oczywiście bardzo słuszne, natomiast z punktu widzenia widza jednak dużo się zmieni, gdyż dzisiaj będziemy nadawać na Berdyczów, tzn. żeby odbierać telewizję satelitarną, potrzebne są boxy. Przypomnę, że emisja testowa cyfrowej telewizji naziemnej zaczęła się w kompresji MPEG-2, a teraz mamy kompresję MPEG-4. ( ) Nie ma rynku producentów dekoderów, którzy rozumieją, że projekt rusza i warto zainwestować, wyprodukować tunery, wpuścić je na rynek do sprzedaży, więc nawet jak dzisiaj wystartujemy, to upłynie jeszcze dużo wody w Wiśle, zanim w każdym sklepie, na każdym rogu będzie można kupić dekoder i tę telewizję odbierać. PIOTR FARFAŁ: ( ) Telewizja Polska jest bliska uruchomienia własnej platformy satelitarnej, ale od razu uspokajam, to nie będzie bezpośrednia konkurencja dla nadawców komercyjnych czy platform komercyjnych. Ta oferta wpisuje się w projekt cyfryzacji naziemnej, ( ) bo zdecydowaliśmy się na tę samą technologię, w jakiej będzie nadawany sygnał naziemny, a mianowicie MPEG-4. À pozycji 13 stopni czy 29, wybrało pozycję dominującą, historyczną pozycję, na której jest nadawany B Sky B, czyli największy pakiet komercyjny programów telewizyjnych dla Anglii. Jest to, można powiedzieć, pozycja orbitalna, narodowa dla Anglii. Nikt inny nie używa jej. Teraz wezmę przykład Francji, gdzie jest operator komercyjny, od lat Canal+, który używa pozycji 19 stopni, zaś multipleks naziemny nadawany drogą satelitarną, bezpłatny, do którego wystarczy dekoder i nie trzeba płacić abonamentu, jest także na 19 stopniach. Włochy, duży kraj, gdzie ludzie bardzo lubią telewizję, pozycją narodową orbitalną jest 13 stopni. Na niej jest największy operator komercyjny, nadawca komercyjny Sky Italia, jest RAI, jest Media Set i jest od lipca 2009 r. nadawany przez Telekom Italia multipleks DTT, czyli multipleks naziemny. KRZYSZTOF SURGOWT: ( ) Wypowiedź sprzed chwili ilustruje powiedzenie, że punkt widzenia zależy od punktu siedzenia. Otóż na chwilę chciałbym wrócić do jednego z krajów, które wymieniono, do Francji, gdzie rzeczywiście dominującą pozycją orbitalną jest pozycja 19 stopni, z której nadaje Canal+ i nadaje platforma cyfryzacyjna, ta doświetleniowa, bezpłatna. A co z platformą FRANSAT? propos set top boxów, ja myślę, że bardzo szybko pojawią się set top boxy kombo, które będą obsługiwać zarówno emisję naziemną, jak i emisję satelitarną. DOMINIK LIBICKI: ( ) Mówienie o tym, że Telewizja Polska otwiera nowy rozdział na polskiej scenie dostarczania kanałów i cyfryzuje Polskę jest, Panie Prezesie, grubo na wyrost. To już się dzieje od dawna i milion polskich gospodarstw domowych już z tego korzysta. ELIZABETH RUMIŃSKA: ( ) Bardzo się zdziwiłam, że kopiując tak dobre projekty nie robi się tego dobrze. Ale do tego należy dodać parę informacji. Każdy kraj ma swoją dominującą pozycję orbitalną, dzięki której zapewnia największy wybór programów dla widza, dla odbiorcy końcowego. I tak, BBC nie wybrało pozycji 19 stopni, nie wybrało ELIZABETH RUMIŃSKA: ( ) Wspomnieć trzeba o tym, że telewizja stosowała satelity do nadawania we Francji w latach 80. i 90., a historyczną pozycją orbitalną we Francji do nadawania wszystkich programów publicznych jest pozycja 8 stopni West i do dzisiejszego dnia z tej pozycji nadawane są wszystkie programy do zasilania nadajników. Jest wiele regionów we Francji: są Alpy, są regiony bardzo mało zamieszkane i tam pokrycia telewizją analogową nigdy nie było, więc ludzie mieli nastawione anteny na ten stopień. MAGDA LEMAŃSKA: Chciałabym na chwilę oddać głos ekspertom, ponieważ moje pytanie drugie, dotyczy kwestii międzyresortowej strategii cyfryzacji, która właśnie powstaje. 18

19 CYFRYZACJA PO POLSKU TELE tury, miała już uzyskać rangę uchwały Rady Ministrów, lecz nic takiego się nie stało. PIOTR DMOCHOWSKI-LIPSKI: ( ) Rząd przyjmuje 8 głównych strategii i cała polityka audiowizualna będzie wpisana w strategię: kapitał ludzki, a w ramach polityki audiowizualnej jest kwestia, projekt, czy program sposób cyfryzacji państwa. Jeżeli chodzi o cyfryzację emisji, rząd patrzy na to od strony obywatela i od strony rynku. Tzn. z jednej strony stara się nie zapomnieć o tych, których lobby jest najsłabsze, czyli obywatelach, z drugiej strony, musimy zapewnić konkurencję i wolny rynek gospodarczy. MAGDA LEMAŃSKA: ( ) Czy możemy się odnieść do kwestii zasięgu? PRZEMYSŁAW KURCZEWSKI: ( ) Można powiedzieć, że sygnał cyfrowy ma o wiele lepsze pokrycie terytorialne niż sygnał analogowy i doświetlenie tych trudnych obszarów jest niewspółmiernie tańsze niż było to w przypadku sygnału analogowego. ( ) Zakładając, że Emitel zostanie wybrany jako podwykonawca dla nadawców (...) to na 30 września będziemy gotowi w tych pierwszych czterech wyspach, w których ten sygnał jest teraz emitowany, ale oczywiście możliwość technologiczna zakłada pewne, drobne opóźnienie. ( ) Natomiast jeśli chodzi o świadomość naszego społeczeństwa na temat MPEG-4 czy MPEG-2, to jest ona bardzo duża. Przykład z województwa zachodniopomorskiego. Kiedy w sklepie dowiedziano się, że jestem pracownikiem fi rmy, która ma nadajniki na gołej płycie niedaleko Koszalina, to pierwsze pytanie było: Panie, kupiłem sobie telewizor z MPEG-4 no i co? MAGDA LEMAŃSKA: Czy wyobrażają sobie Państwo taką sytuację, że będzie trzeba wybrać operatora pierwszego multipleksu i on zostanie wybrany przez prywatnych nadawców, ale przez jakiś czas nie będzie na nim TVP. TADEUSZ DĄBSKI: Ja w ogóle często sobie wyobrażam rozruch telewizji cyfrowej, niemal codziennie, także teraz bardzo ciężko pracujemy nad tym, żeby tak w końcu się stało i również jako telewizja, zresztą jeszcze zanim ja zdążyłem do niej przejść, był tu słynny News Corp, który przyszedł i wyszedł, to te prace trwały od 2004 r. Powiem bardzo ogólnie, że wiele rzeczy mogę sobie wyobrazić, każdą możliwą konfi gurację, choć wszystkim nam zależy, żeby ten proces się zaczął. ( ) To jest rewolucja, nie tylko jeżeli chodzi o polskie media, ale wspomnieć trzeba również o pożytkach dla naszego kraju, bo mówimy tutaj o dywidendzie cyfrowej. Telewizja Puls chce być obecna na wszystkich możliwych platformach, multipleksach, tak jak tylko to będzie możliwe. ANDRZEJ MATUSZYŃSKI: ( ) Cyfrowy Polsat prowadził wieloletnią batalię z telewizją publiczną o dostęp do kanałów publicznych, mając już wtedy bardzo istotną grupę klientów. ( ) A wracając do pytania, nie wyobrażam sobie, że pierwszy multipleks startuje bez kanałów telewizji publicznej. One mają zbyt duży zasięg i oglądalność, żeby można je było pominąć. KRZYSZTOF NEPELSKI: ( ) Opatrzność czuwa nad radiem, nikt nie domaga się od nas cyfryzacji. Kiedy przeglądałem strategię cyfryzacji, dopiero za trzecim razem znalazłem kilka linijek dotyczących tego, jak będzie rozwijać się strategia cyfryzacji radia. Radio cyfrowe istnieje już od połowy lat 90., od czasu kiedy udało nam się włożyć programy do Cyfry+, później do Wizji, następnie do platform cyfrowych, Cyfrowego Polsatu, udało się cały pakiet stacji radiowych włożyć do oferty n i to nie tylko kilku stacji, kilkunastu tylko kilkuset, bo tam radio jest możliwe do odbioru przez modem internetowy. Chcę powiedzieć, że byłem głębokim, wielkim entuzjastą radia cyfrowego przez całe lata. We wszystkich moich prezentacjach pokazywałem wielkość, rozwój radia cyfrowego w tej wielkiej przestrzeni wspaniałej, obserwowałem to w wielu krajach, wreszcie pojechałem do Londynu w ubiegłym roku w listopadzie na konferencję. Ona podsumowywała całość dwudziestolecia DAB-u w Wielkiej Brytanii. Jaki był fi nał tej konferencji? Otóż DAB w Wielkiej Brytanii to była jedna wielka porażka. Porażka ze względu na ilość odbiorników: 8 milionów odbiorników sprzedanych do 2008 r., czyli na sześćdziesięciomilionowy kraj z 20 milionami gospodarstw domowych, 8 milionów odbiorników radia cyfrowego porażka. MAGDA LEMAŃSKA: Najkrótsze podsumowanie jest takie, że co przyznali zresztą rozmówcy na pewno cyfryzacji bez Telewizji Polskiej nie będzie, tudzież będzie utrudniona. ( ) Jak to będzie wyglądało, przekonamy się niebawem, ponieważ terminy są wyznaczone i możemy tylko życzyć sobie, żeby zostały dotrzymane. Bardzo Państwu dziękuję. 19

20 TELE DO FIRMY, DO DOMU TECHNIKA PROJEKTOR DO BLU-RAYA Wysoką jakość odtwarzanego obrazu zapewnia projektor HC6800 fi rmy Mitsubishi. Wykorzystujący technologię 3-LCD (0,74 ) z mikrosoczewkami wyświetla obraz w formacie 16:9 i 22:9 (2,35:1) o długości przekątnej z rozdzielczością 1920x1080, kontrastem :1 i jasnością 1500 ANSI lumenów. Optymalny poziom bieli zapewnia oryginalna technologia Contrast Control. Projektor, za pomocą którego można wyświetlać fi lmy nagrane w systemach NTSC, PAL i SECAM, wyposażono w liczne gniazda, m.in.: 2 x HDMI 1.3, PC (Mini D-Sub 15pin), RCA i S-Video. W trybie oszczędnym urządzenie o wymiarach 16,8 x 17,3 x 6,3 i masie 7,5 kg, wytwarza hałas na poziomie 20 db (w standardowym 26 db), a lampa ma żywotność 4 tys. godz. Pobór mocy 250 W. MULTIMEDIA W SAMOCHODZIE NX509 ma 4 GB pamięci fl ash (w modelach przeznaczonych na inne kontynenty 2 GB), zawiera oprogramowanie nawigacyjne i dane mapowe z widokami 3D (budynki, punkty orientacyjne, ukształtowanie terenu) oraz bogatą bazę obiektów użyteczności publicznej (POI). Aktualizacji map można dokonać za pomocą gniazda do kart SD. Urządzenie odtwarza płyty DVD/DiviX i CD z plikami muzycznym MP3, WMA i AAC oraz przez port USB bezpośrednio obsługuje ipoda / iphone a, i odtwarza pliki muzyczne z pamięci USB. Urządzenie w rozmiarze 2-DIN zostało całkowicie na nowo zaprojektowane. Nowoczesny styl uzupełnia innowacyjny sposób sterowania za pomocą tylko trzech przycisków i ikon na automatycznie opuszczanym 7-calowym kolorowym dotykowym ekranie LCD QVGA, którego jasność możemy regulować. Zostało wyposażone w tuner (pamięć 18 stacji FM i 12 MW/LW), wejście RCA do kamery cofania (NTSC/PAL), wzmacniacz 4 50 W, 6-kanałowe wyjście wstępne audio (przód/tył/ subwoofer), które pozwalają na swobodne dodawanie zewnętrznych wzmacniaczy i tworzenie jeszcze bardziej zaawansowanych systemów audio o większej mocy, i dwukanałowe wyjście audio dla 2-Zone, a także liczne technologie poprawiające jakość dźwięku, jak np. fi ltry górno- i dolnoprzepustowy, 24-bitowy przetwornik cyfrowo-analogowy, trójzakresowy parametryczny korektor dźwięku BEAT EQ, za pomocą którego dostosowujemy poziom i zakres basów, tonów średnich i sopranów dla każdego z ustawień, Magna Bass EX (wzmacnia basy o prawie 10 db nawet przy niższych częstotliwościach około 50 Hz, ponadto automatycznie równoważy poziom głośności systemu, aby zapewnić dobrze wyważone dynamiczne basy na wszystkich poziomach głośności). Technologia 2-Zone rozdziela wnętrze samochodu na dwie oddzielne strefy, dzięki czemu pasażerowie na tylnych siedzeniach mogą oglądać fi lm DVD lub wideo z ipoda, podczas gdy osoby na przednich siedzeniach słuchają ulubionej stacji radiowej lub muzyki z pamięci USB, ale nie można jednocześnie korzystać z pamięci USB i ipoda. Wprowadzone niedawno na rynek europejski multimedialne urządzenie Clarion NX509 otrzymało nagrodę if design award China 2009 w kategorii komunikacja + rozrywka. KRYSZTAŁOWA RAMKA Wysadzana kryształkami Swarovski ramka do zdjęć fi rmy Sony ma 7-calowy, panoramiczny ekran Clear Photo LCD (Wide VGA). Pamięć o pojemności 1 GB mieści maksymalnie zdjęć (możliwe jest zwiększanie efektywnej pojemności przez zapis obrazów w rozdzielczości 2 MP). Wyszukiwanie obrazu ułatwiają łatwe w użyciu funkcje według takich kryteriów, jak wydarzenie, znacznik i folder. Automatyczny czujnik ustawienia dopasowuje układ wyświetlanego zdjęcia do poziomego lub pionowego ustawienia ramki. Użytkownik ma duży wybór trybów wyświetlania pokazu slajdów, zegara i kalendarza. Sterowana za pomocą pilota cyfrowa ramka, z gniazdem na karty Memory Stick, SD, CompactFlash i xd, ma oszczędzający energię układ czasowy włączania/wyłączania, gdy urządzenie nie musi działać, np. w nocy. 20