(13) B1 PL B1. Fig. 1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (21) Numer zgłoszenia: (51) IntCl6: E21F 17/103

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: Urząd Patentowy (22) Data zgłoszenia: Rzeczypospolitej Polskiej (51) IntCl6: E21F 17/103 (54) Tama wentylacyjno-regulacyjna (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 01/94 (73) Uprawniony z patentu: Kopalnia Węgla Kamiennego "MIECHOWI- CE", Bytom, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: W UP 07/95 (72) Twórcy wynalazku: Stanisław Kulik, Bytom, PL Andrzej Chłopek, Bytom, PL Zbigniew Szydło, Bytom, PL Roman Brodzki, Bytom, PL Paweł Buza, Bytom, PL Marian Małachowski, Bytom, PL PL B1 (57) 1. Tama wentylacyjno-regulacyjna do regulacji lub całkowitego zamknięcia przepływu powietrza w podziemnych wyrobiskach korytarzowych, wyposażona w wychylne prostokątne przysłony, znamienna tym, że ma samonośne odrzwia (1) oraz zamocowane w nim drzwi (2), złożone z ramy (5) i kilku poziomo usytuowanych przysłon (6) tworzących żaluzję, które są zamocowane uchylnie w ramie (5) drzwi i połączone za pomocą kątowych dźwigni (7) z pionowym cięgłem (8) połączonym z jednostką napędową (4) tych drzwi. Fig. 1

2 TAMA WENTYLACYJNO-REGULACYJNA Z a s t r z e ż e n i a p a t e n t o w e 1. Tama wentylacyjno-regulacyjna do regulacji lub całkowitego zamknięcia przepływu powietrza w podziemnych wyrobiskach korytarzowych, wyposażona w wychylne prostokątne przysłony, z n a m i e n n a t y m, ż e ma samonośne odrzwia (1) oraz zamocowane w nim drzwi (2), złożone z ramy (5) i kilku poziomo usytuowanych przysłon (6) tworzących żaluzję, które są zamocowane uchylnie w ramie (5) drzwi i połączone za pomocą kątowych dźwigni (7) z pionowym cięgłem (8) połączonym z jednostką napędową (4) tych drzwi. 2. Tama według zastrz. 1, z n a m i e n n a t y m, że rama (5) każdych drzwi od zewnątrz ma przymocowany trwale wspornik (10) połączony z jednym końcem jednostki napędowej (4), której drugi koniec jest połączony przegubowo z uchwytem (9) cięgła (8). 3. Tama według zastrz. 1 albo 2, z n a m i e n n a t y m, że cięgło (8) ma przymocowany trwale uchwyt (11) oraz wspornik do współpracy z regulacyjną tarczą (12) zamocowaną nieruchomo do ramy (5) drzwi. * * * Przedmiotem wynalazku jest tama wentylacyjna przeznaczona do regulacji lub odcięcia przepływu powietrza w podziemnych wyrobiskach górniczych. Ruch powietrza w podziemiach kopalni regulowany jest za pomocą różnego rodzaju tam wentylacyjnych, między innymi za pomocą tam regulacyjnych. Znane dotychczas wentylacyjne tamy regulacyjne złożone są z odrzwi zamocowanych trwale do ociosów wyrobiska korytarzowego oraz z drzwi osadzonych w tych odrzwiach. Drzwi tamy regulacyjnej wyposażone są w otwór dla przepływu powietrza, którego wielkość regulowana jest ręcznie za pomocą zasuwy. Z opisu polskiego patentu nr znana jest górnicza tama regulacyjna, która zawieszona na zaczepach w obudowie murowej, współpracuje z urządzeniem wyposażonym w termostat i dźwignię. Z chwilą podniesienia się temperatury w otoczeniu tej tamy do ustalonej wartości, następuje samoczynne opadnięcie tamy, a przez to jej otwarcie i uruchomienie sygnalizacji alarmowej. Inna wentylacyjna tama regulacyjna znana jest z opisu polskiego patentu nr Istota tej tamy polega na zastosowaniu ramy zewnętrznej wyposażonej w podpory, sprężyny i prowadniki oraz z ramy pośredniej osadzonej na tych podporach i przesuwnie w prowadnikach. Ponadto tama ta ma drzwi zawieszone w ramie pośredniej, które mają obrotowo zamocowane płyty pionowe do regulowania przepływu powietrza. Płyty te są połączone za pomocą cięgien o regulowanej długości z drążkiem napędowym do otwierania i zamykania płyt obrotowych tamy. Siłownik dwustronnego działania napędzający płyty obrotowe tej tamy jest połączony przegubowo z drzwiami i z drążkiem napędowym. Opisane wyżej tamy wentylacyjne jakkolwiek spełniają swoje zadanie, mają tę niedogodność, że kiedy są tamami regulacyjnymi nie ma możliwości przejazdu przez nie środkami transportu kołowego, a kiedy taka możliwość istnieje, wówczas tamy te przestają spełniać rolę regulatora przepływu powietrza i mają charakter tam izolujących, zamykając całkowicie przepływ powietrza przez wyrobisko. Wad tych i niedogodności nie ma tama wentylacyjno-regulacyjna będąca przedmiotem niniejszego wynalazku. Istota tej tamy polega na zastosowaniu samonośnego odrzwia, w którym zamocowane są na zawiasach drzwi jedno lub dwuskrzydłowe. Drzwi te złożone są z ramy, w której są osadzone uchylnie, poziomo usytuowane przysłony tworzące żaluzję. Każda taka przysłona połączona jest za pomocą kątowej dźwigni z pionowym cięgłem, które z kolei Jest połączone z jednostką napędową, będącą np. siłownikiem o dwustronnym działaniu. Poza tym rama drzwi od

3 zewnątrz ma przymocowany trwale wspornik połączony z jednym końcem jednostki napędowej, której drugi koniec jest połączony przegubowo z uchwytem ciągła. Ciągło to ma również przymocowany uchwyt oraz wspornik do współpracy z tarczą regulacyjną zamocowaną nieruchomo do ramy drzwi. Taka konstrukcja tamy wentylacyjnej czyni są uniwersalną, ponieważ w zależności od potrzeby może ona spełniać rolą tamy regulującej ilość przepływającego przez nią powietrza lub całkowicie zamknąć przepływ powietrza przez wyrobisko. Jednocześnie tama ta dzięki umieszczeniu w ramie drzwi uchylnych przysłon i cięgieł połączonych z indywidualną jednostką napędową, może spełniać rolę tamy przejazdowej dla środków transportu kołowego, czego niestety nie można było osiągnąć za pomocą żadnej ze znanych dotychczas tam wentylacyjnych o podobnej konstrukcji. Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładowym wykonaniu na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia tamę w widoku z przodu, fig. 2 - tę samą tamę w widoku z góry, fig. 3 - tamę w widoku od tyłu, fig. 4 - tamę w przekroju pianowym wzdłuż linii A-A zaznaczonej na fig. 3 w stanie zamkniętym, a fig. 5 - ten sam przekrój w stanie otwartym. jak uwidoczniono na rysunku tama wentylacyjno-regulacyjna według wynalazku składa się z odrzwi 1 i z jedno lub dwuskrzydłowych drzwi 2 połączonych ze sobą za pomocą zawiasów 3. Rama odrzwia stanowi samonośną konstrukcję dla zamocowanych w niej drzwi i można ją wraz z tymi drzwiami zabudować w dowolnym miejscu wyrobiska korytarzowego po wykonaniu odpowiedniej obudowy. Od tyłu, tj. od strony zawietrznej, każde skrzydło drzwi tamy ma niezależną jednostkę napędową 4, którą korzystnie może być np. pneumatyczny lub hydrauliczny siłownik dwustronnego działania, silnik elektryczny itp. Jednostka ta może być uruchamiana i sterowana zarówno bezpośrednio przy tamie jak i zdalnie za pomocą odpowiedniego układu elektronicznego względnie innego. Każda połówka drzwi tamy składa się z ramy 5 i z kilku usytuowanych poziomo prostokątnych przysłon 6 tworzących żaluzję, zamocowanych w tej ramie obrotowo i połączonych za pomocą kątowych dźwigni 7 z pionowym cięgłem 8. Cięgło to z kolei jest połączone poprzez uchwyt 9 z rdzennikiem siłownika 4, którego cylinder połączony jest przegubowo ze wspornikiem 10 zamocowanym trwale do ramy drzwi. Dodatkowo cięgło wyposażone jest w uchwyt 11 do współpracy z regulacyjną tarczą 12 zamocowaną nieruchomo do ramy drzwi, przeznaczoną do ręcznego ustawiania i utrwalania wielkości otwarcia przysłon żaluzjowych. Poza tym jedno ze skrzydeł drzwi tamy zaopatrzone jest w rygle do unieruchamiania drzwi w odrzwiach oraz w uchwyt do otwierania tych drzwi. Tama według wynalazku może spełniać rolę tamy izolacyjnej lub rolę tamy regulacyjnej. W tym celu, jeżeli zachodzi potrzeba zamknięcia przepływu powietrza w wyrobisku korytarzowym, w którym zabudowana jest ta tama, wówczas za pomocą jednostki napędowej 4 zamyka się całkowicie przysłony 6 drzwi 2 tak, jak to pokazano na fig. 4. Natomiast w przypadku, gdy zachodzi potrzeba przepuszczania przez tę tamę tylko określonej ilości powietrza płynącego wyrobiskiem korytarzowym, wówczas za pomocą jednostki napędowej lub ręcznie otwiera się przysłony i ustawia pod pewnym kątem, względnie obraca się je aż do osiągnięcia maksymalnego ich wychylenia tj. o kąt 9 0. Wielkość wychylenia przysłon i związaną z tym regulację ilości przepływającego przez tamę powietrza można dokonać bezpośrednio w miejscu zabudowania tamy lub zdalnie np. z punktu dyspozycyjnego na powierzchni kopalni. W przypadku awarii jednostki napędowej, po odłączeniu jej cylindra od wspornika 10, za pomocą uchwytu 11 można dowolnie wychylać przysłony 6 drzwi tamy i utrwalać ich położenie za pomocą tarczy regulacyjnej 12. Ponadto tama według wynalazku może być tamą przejazdową i jednocześnie, w zależności od potrzeb, spełniać rolę tamy izolacyjnej względnie regulacyjnej.

4 Fig. 2 Fig. 3

5 Fig.4 Fig. 5

6 Fig. 1 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 1,00 zł.