Zagrożenia ekologiczne sal operacyjnych

Transkrypt

1 Zagrożenia ekologiczne sal operacyjnych Paweł Sobczyński Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UMP

2 Współczesne zagrożenia zdrowotne sal operacyjnych Aspekt ekologiczny Szkodliwe działanie anestetyków wziewnych w atmosferze sal operacyjnych. Inne skażenia chemiczne Promieniowanie jonizujące Hałas Inne (stres, uczulenia, zakażenia, uzależnienia lekowe).

3 Ekspozycja chorego na anestetyk wziewny w trakcie znieczulenia. Przewlekła ekspozycja personelu sal operacyjnych (miesiące, lata).

4 M.B.Sosis, 1997

5 M.B.Sosis, 1997

6 Anestetyki wziewne w środowisku sal operacyjnych - przesłanki logiczne 1. Anestetyki wziewne przedostają się do atmosfery sal operacyjnych 2. Obecność anestetyków wziewnych w powietrzu stwarza zagrożenie zdrowotne dla zatrudnionego personelu 3. Stężenie anestetyków wziewnych w obejściu operacyjnych może być utrzymywane w prawidłowych granicach poprzez instalację odpowiedniej aparatury

7 Anestetyki wziewne w środowisku sal operacyjnych Skala problemu Sala o powierzchni 50 m 2 1 ml halotanu = 200 cm 3 par = 2 ppm

8 Vaisman A. Working conditions in the operating room and their effect on the health of anesthetists. Eksp Khir Anesteziol 1967; 12: 44

9 Linde HW, Bruce DL. Occupational exposure of anesthetists to halothane, nitrous oxide and radiation. Anesthesiology 1969; 30: 363

10 Czynniki wpływające na skażenie sal operacyjnych anestetykami wziewnymi Ilość gazów i par anestetycznych używanych do znieczulenia; Przecieki w układzie anestetycznym; Stosowanie aparatury do odciągu anestetyków wziewnych z sali operaccyjnej (gas scavenging); Wydajność i sposób działania klimatyzacji w obejściu operacyjnym (systemy recyrkulacyjne?); Powierzchnia i architektura bloku operacyjnego.

11

12

13 Sposoby detekcji anestetyków wziewnych w środowisku sal operacyjnych Narządy zmysłów: próg detekcji anestetyków wziewnych poprzez węch - zwykle około ppm (więcej aniżeli dopuszczalne stężenia) Metody przyrządowe (pomiar w ppm, błąd pomiaru ±5%) spektrofotometria w podczerwieni spektrofotometria fotoakustyczna

14 Badania kliniczne liczby poronień i uszkodzeń płodu u kobiet eksponowanych na śladowe stężenia anestetyków W/g Baden JM, Rice SA, 2000

15 Badania kliniczne liczby nowotworów u personelu sal operacyjnych narażonych na śladowe stężeń anestetyków W/g Baden JM, Rice SA, 2000

16 Działanie anestetyków wziewnych na sprawność psychomotoryczną personelu Trace anesthetic effects on perceptual, cognitive and motor skills. N 2 O 500 ppm (halotan 15 ppm) przez 4 godziny powoduje zaburzenia Bruce DL, Bach MJ, Arbit J. Anaesthesiology, 1974 Effects on trace anaesthetic gases on behavioural performance of volunteers N2O poniżej 25 ppm i halotan poniżej 5 ppm nie powoduje zaburzeń Bruce DL, Bach MJ. British Journal of Anaesthesia 1976

17 Rekomendacje dotyczące maksymalnych dopuszczalnych stężeń anestetyków wziewnych w środowisku sal operacyjnych NIOSH (National Institute for the Occupational Safety and Health) OSHA (The Occupational Safety and Health Administration) Rekomendacje NIOSH

18 Rekomendacje NIOSH (US Department of Health, Education, and Welfare: Criteria for a recommended standard: Occupational exposure to waste anesthetic gases and vapors. March ed. Washington DC, 1977)

19 The Health and Safety Commission s Advisory Committee on Toxic Substances, 1996 Nie ma na obecnym etapie przekonywujących danych klinicznych o genotoksyczności anestetykow wziewnych. Wykazano doświadczalnie zahamowanie rozwoju embrionalnego przez podtlenek azotu, halotan i izofluran (1000 ppm). Stężenia niższe uszkodzeń nie powodowały (N2O 500 ppm, halotan 100 ppm, izofluran 600 ppm). Najwyższe dopuszczalne zostały na tej podstawie ustalone poprzez domniemanie, iż stężenia nieszkodliwe dla zwierząt są również nieszkodliwe dla ludzi.

20 Najwyższe dopuszczalne stężenia anestetykow wziewnych 8-hr TWA Kraj N2O Halotan Enfluran Izofluran ppm mg m -3 ppm mg m -3 ppm mg m -3 ppm mg m -3 UK Szwajcaria Szwecja Włochy Polska 50 90

21 Sevofluran, desfluran: Nie należy przekraczać stężenia 2 ppm w trakcie całego dnia pracy. OSHA, NIOSH, 1996

22 Sposoby uniknięcia skażenia anestetykami wziewnymi Zależne od anestezjologa: używanie specyficznych łączników podczas wypełniania parowników cieczami środków lotnych; sprawdzenie szczelności aparatu przed przystąpieniem do znieczulenia; używanie masek twarzowych ściśle przylegających do twarzy chorego; uruchamianie przepływu anestetyków wziewnych po zapewnieniu szczelności obwodu oddechowego aparatu do znieczulenia;

23

24 G.Smith, A. Aitkenhead, M.C. Mushambi, 2001

25 Sposoby uniknięcia skażenia anestetykami wziewnymi obejścia operacyjnego Zależne od wyposażenia obejścia operacyjnego: montaż odciągu gazów anestetycznych; instalacja urządzeń klimatyzacyjnych w salach operacyjnych oraz wybudzeń.

26 Rodzaje systemów ewakuacyjnych gazów anestetycznych Systemy bierne: przepływ gazów jest zasilany silą wydechu pacjenta Systemy czynne (rekomendowane): możliwość zebrania przepływu gazów z wielu stanowisk znieczulenia ( L/min.) przepływ gazów jest zasilany ciśnieniem subatmosferycznym, wytwarzanym przez urządzenia.

27 W.C. Petty, M.B.Sosis, 1997

28

29

30 G.Smith, A. Aitkenhead, M.C. Mushambi, 2001

31

32 Klimatyzacja sal operacyjnych Punkt widzenia anestezjologa Zadania klimatyzacji bloku operacyjnego: możliwość sterowania temperaturą sali operacyjnej; zapewnienienie czystości bakteriologicznej; usuwanie zanieczyszczeń gazowych (anestetyki wziewne). Aspekty techniczne: konieczność zapewnienia ok. 20 całkowitych wymian powietrza na godzinę; recyrkulacja powietrza może być niekorzystna (powrót znanieczyszczeń na salę operacyjną).

33 Działanie globalne anestetyków wziewnych Efekt cieplarniany i niszczenie warstwy ozonowej Chlorowcopochodne węglowodorów (freon, anestetyki) Tlenki azotu (w tym podtlenek - N 2 O) J.F. Nunn, 2000

34 Wpływ anestetyków wziewnych na warstwę ozonową oraz efekt cieplarniany Związek chemiczny Czas rozpadu (lata) Potencjał niszczenia warstwy ozonowej Potencjał efektu cieplarnianego Produkcja światowa(ton/ rok) CFC ,00 0, CFC ,00 1, Izofluran 5 0,01 0, Sewofluran 1,4 0,00 0, Podtlenek azotu 120 0,15 0,040 - Halsey,1996 World Meteorological Organization, 1998

35

36 Wnioski Personel sal operacyjnych powinien być chroniony przed ekspozycją na przewlekłe działanie anestetyków wziewnych. Ochrona personelu w tym aspekcie wymaga sprawnie działającej aparatury do znieczulenia, instalacji odciągu gazów anestetycznych oraz klimatyzacji.