Gospodarka elektroniczna. Wykład 1/3

Transkrypt

1 Gospodarka elektroniczna Wykład 1/3

2 Plan wykładów Finanse elektroniczne Regulacje prawne (prawa autorskie w internecie, świadczenie usług w internecie, podpis elektroniczny, dokument elektroniczny, ). Zintegrowane systemy do zarządzania przedsiębiorstwem: (ERP w wariancie e-erp - koncepcje rozszerzonego przedsiębiorstwa i kooperacji biznesowej, modele rozwiązań, przykładowe aplikacje). Inne:???

3 ebiznes ebiznes - ebusiness (electronic business) Model prowadzenia biznesu opierający się na szeroko rozumianych rozwiązaniach teleinformatycznych, w szczególności aplikacjach internetowych. Światowa Organizacja Handlu (WTO) definiuje E-commerce jako produkcje, reklamę, sprzedaż i dystrybucję produktów poprzez sieci teleinformatyczne. Termin wprowadzony w 1995 roku przez IBM. ebiznes nie powinien być mylony z e-commerce (elektronicznym handlem), który ogranicza się do promocji i sprzedaży artykułów w sieci. Pojęcie elektronicznego biznesu obejmuje m.in. wymianę informacji między producentami, dystrybutorami i odbiorcami produktów i usług, zawieranie kontraktów, przesyłanie dokumentów, prowadzenie telekonferencji, pozyskiwanie nowych kontaktów, wyszukiwanie informacji, etc.

4 ebiznes Wspomaganie procesów ebiznesowych umożliwiają rozwiązania B2B (Business to Business - np. giełdy internetowe, portale korporacyjne), B2C (Business to Consumer - np. wirtualne sklepy, interaktywne katalogi ofertowe na stronach WWW), użytkowane często w połączeniu z systemami: CRM (Customer Relationship Management - aplikacje usprawniające pracę wewnątrz przedsiębiorstwa) i SCM (Supply Chain Management - aplikacje realizujące zarządzanie łańcuchem dostaw). W zależności od strategii firmy, informatyczne systemy ebiznesowe mogą posiadać charakter otwarty (nieograniczona dostępność za pośrednictwem Internetu) lub zamknięty (ekstranety dostępne dla wybranej grupy posiadającej upoważnienie w postaci hasła).

5 Transakcja elektroniczna/internetowa transakcją elektroniczną jest sprzedaż lub zakup towarów lub usług, niezależnie od tego, czy odbywa się to między przedsiębiorcami, gospodarstwami domowymi, osobami fizycznymi, rządami i innymi publicznymi lub prywatnymi organizacjami, prowadzony za pośrednictwem sieci komputerowych, transakcją internetową jest sprzedaż lub zakup towarów lub usług, niezależnie od tego, czy odbywa się to między przedsiębiorcami, gospodarstwami domowymi, osobami fizycznymi, rządami i innymi publicznymi lub prywatnymi organizacjami, prowadzony poprzez sieć Internet.

6 Handel elektroniczny ecommerce (electronic commerce) Jest to elektroniczne wspomaganie handlu online oraz wymiany dokumentów biznesowych. Obejmuje kupno oraz sprzedaż towarów i usług w Internecie (witryny WWW z katalogami i ofertami, elektroniczne wspomaganie zakupów), przekazywanie zamówień i potwierdzeń oraz obsługę płatności bezgotówkowych. Firmy wykorzystują internetowe aplikacje e-commerce w celu usprawnienia działalności (poszerzenie kanału dystrybucji, obsługa klientów i dostawców, sprzedaż, marketing, zarządzanie, etc.).

7 ecommerce czyli sklepy internetowe Najczęściej spotykaną formą ecommerce są sklepy internetowe. Nad tradycyjnymi placówkami handlowymi górują one dostępnością (24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu), bogactwem asortymentu, szybkim dostępem do nieograniczonej ilości informacji (popartych zdjęciami lub multimedialnymi prezentacjami produktów) możliwością wyboru najbardziej dogodnej dla klienta formy płatności.

8 Bankowość elektroniczna - historia W latach 70-tych w USA i Europie Zachodniej rozwinęła się najprostsza forma zdalnego dostępu do kont użytkowników - bankowość telefoniczna. Wkrótce potem pojawił się home banking, pozwalający wykorzystywać do obsługi konta komputer. Właściciel konta przygotowywał na swoim komputerze operacje finansowe offline, następnie łączył się modemem z bankiem i przesyłał oraz pobierał dane. Pierwsze usługi udostępniania obsługi kont przez Internet pojawiły się w USA w 1994 roku. W ślad za powstającymi oddziałami internetowymi zaczęły również powstawać banki istniejące wyłącznie wirtualnie - pierwszym światowym bankiem bez sieci oddziałów był amerykański Security First Network Bank (październik 1995).

9 Bankowość elektroniczna - historia Usługa home banking pojawiła się w Polsce w 1993 roku - jako pierwszy udostępnił ją Bank Rozwoju Eksportu. Pionierem na rynku usług internetowych był łódzki PBG, który zaoferował swoim klientom dostęp do kont przez sieć w 1998 roku (obecnie, po przejęciu przez Pekao SA funkcjonuje jako Telepekao24). W krótkim czasie obsługa kont przez Internet znalazła się w ofercie WBK, BPH (Sez@m), Handlobanku (Handlonet), Fortis Banku (Pl@net), Lukas Banku i PKO BP SA. Dzisiaj jest to już standardowa oferta większości banków. Pierwszym polskim bankiem działającym wyłącznie w Internecie był mbank (BRE). Wkrótce dołączyły do niego Inteligo, Volkswagen Bank Direct oraz e-superkonto PKO BP.

10 Rada Bankowości Elektronicznej Rada Bankowości Elektronicznej przy Związku Banków Polskich rozpoczęła działalność 14 maja 1998 r. Została powołana do życia przez 25 banków i instytucji międzybankowych oraz Związek Banków Polskich, wcześniej współpracujących w ramach Komitetu Organizacyjnego ds. Wspólnej Sieci Bankowości Elektronicznej. Bezpośrednią przyczyną jej powołania była rosnąca potrzeba współpracy banków w zakresie standaryzacji elektronicznego obrotu, a także wspólnej polityki bezpieczeństwa dla systemów bankowości elektronicznej. Rada stała się także sformalizowaną grupą nacisku, mającą na celu doprowadzenie do przyjęcia w Polsce rozwiązań prawnych umożliwiających szerokie zastosowanie elektronicznej wymiany danych i podpisu elektronicznego. Jej celem jest również szeroko pojęta promocja idei bankowości elektronicznej i obrotu elektronicznego.

11 Bankowość elektroniczna Jest to forma usług oferowanych przez niektóre banki, polegająca na umożliwieniu klientowi dostępu do jego rachunku za pośrednictwem komputera (bądź innego urządzenia elektronicznego, np. bankomatu, POS, czy telefonu) i łącza telekomunikacyjnego (np. linii telefonicznej). W zależności od banku i wykorzystywanego oprogramowania, może ona pozwalać jedynie na bierny wgląd w stan konta i ewentualne uzyskanie ogólnych informacji na temat usług banku (np. oprocentowanie lokat), bądź również na aktywne dokonywanie operacji na rachunkach, takich jak przelewy, zakładanie lokat, czy zamawianie czeków). Jednym z rodzajów bankowości elektronicznej jest tzw. bankowość internetowa, które umożliwia dostęp do rachunku bankowego przy wykorzystaniu technologii przeglądarek internetowej.

12 Korzyści dla klienta Możliwość wglądu w aktualny stan ich rachunków bankowych o każdej porze; Szybsza realizacja zleceń; Oszczędność czasu i pieniędzy związana z koniecznością osobistego odwiedzania oddziału bankowego; Oszczędność czasu i pieniędzy związana z koniecznością ręcznego wypełniania dokumentów i zleceń bankowych; Eliminacja zagrożeń związanych z dokonywaniem transakcji metodami tradycyjnymi, takich jak np. kradzież gotówki czy innych papierów wartościowych i dokumentów bankowych; Oszczędności związane z ograniczeniem konieczności zapewnienia bezpieczeństwa fizycznego.

13 Korzyści dla banku Możliwość szybszej obsługi klienta i lepszego dostosowania się do jego potrzeb; Oszczędność kosztów związanych z tworzeniem rozbudowanej sieci oddziałów; Oszczędność kosztów związanych z obsługą klientów i przetwarzaniem dokumentów papierowych; Eliminacja zagrożeń związanych z tradycyjnymi przestępstwami, jak np. fałszowanie dokumentów bankowych.

14 Rodzaje dostępu do konta Dostęp przez komputer podłączony do internetu Internet Banking Home Banking Dostęp przez telefon Automatyczny serwis telefoniczny (IVR) WAP SMS Dostęp przez bankomat Telegazeta

15 Internet Banking Dostęp do rachunków bankowych za pośrednictwem przeglądarek internetowych. Usługi bankowe świadczone za pośrednictwem Internetu obejmują m.in.: dokonywanie płatności, realizację przelewów, tworzenie lokat, przeglądanie historii rachunku, składanie zleceń stałych, składanie wniosków dotyczących kart oraz zastrzeganie kart w razie ich zgubienia lub kradzieży. Prawie wszystkie klasyczne operacje bankowe mogą być dokonywane za pomocą dowolnego komputera podłączonego do Internetu. Zaletą e-konta jest to, że nie wychodząc z domu można zrealizować zaplanowane zlecenia, a najważniejszą rzeczą jest niski koszt dostępu do operacji bankowych i duża oszczędność własnego czasu. Dostęp do konta zabezpieczony jest procedurami uwierzytelniania, natomiast wszelkie operacje związane z transmisją danych są szyfrowane.

16 Home Banking Obsługa rachunków przez modem za pomocą specjalnego oprogramowania. System ten umożliwia obsługę rachunków bankowych bez konieczności wychodzenia z domu. Obsługa rachunku bankowego odbywa się jedynie przy użyciu publicznej sieci telefonicznej lub telefonii komórkowej i komputera wyposażonego w odpowiednie oprogramowanie. Bezpieczeństwo systemu zapewniają generowane hasła, a transmitowane dane są kodowane. Wadą HomeBankingu jest to, że dostęp do konta jest możliwy tylko z komputera, na którym jest zainstalowany program

17 Automatyczny serwis telefoniczny Automatyczny serwis telefoniczny to usługa, dzięki której wszyscy posiadacze konta osobistego mogą szybko i wygodnie sprawdzić stan posiadanych środków pieniężnych oraz dokonać transakcji na rachunkach. Za pomocą telefonu z wybieraniem tonowym, czy komórkowego i specjalnego telekodu można w prosty sposób dokonywać przelewów, wpłat na rachunki, uzyskać informacje na temat salda na rachunku, sprawdzić wykonanie zleconych transakcji, zastrzec kartę czy złożyć zamówienie, np. na druki polecenia przelewu. Serwis jest dostępny 7 dni w tygodniu przez 24 godziny na dobę. Działa w sposób zautomatyzowany poprzez połączenie z systemem komputerowym w oparciu o nagrane wcześniej komunikaty głosowe. Przez automat telefoniczny dostępne są najważniejsze i najczęściej wykorzystywane operacje. Ich ilość jest ograniczona i nigdy nie obejmuje wszystkich możliwych do wykonania na koncie operacji. Wykonanie transakcji przez automat polega na wybieraniu za pomocą klawiszy telefonu (tonowo) poszczególnych komend.

18 Automatyczny serwis telefoniczny Część banków umożliwia połączenie z operatorem, u którego możliwe jest wyjaśnianie wszelkich problemów z bankiem przez telefon. Tylko u operatora możemy wykonać takie operacje jak: zmiana adresu do korespondencji, zamówienie karty płatniczej, zamówienie dodatkowego wyciągu. Z pomocą operatora wykonamy wszelkie możliwe operacje na koncie za wyjątkiem tych wymagających bezwzględnie formy pisemnej. Zaletą automatu jest szybkie wykonywanie standardowych operacji, np. odsłuchanie stanu konta, założenie lokaty. Często operator zadaje klientowi dodatkowe pytania (np. o nazwisko panieńskie lub datę urodzenia), co utrudnia osobie trzeciej dostęp do konta. Zawsze klient musi podać tajne hasło, zwane też PIN-em. Banki, które mniej restrykcyjnie kontrolują klienta, należy uznać za zbyt niebezpieczne.

19 Rodzaje operacji na rachunku Operacje dostępne przez kanały elektroniczne możemy podzielić na kilka grup: Operacje niefinansowe, np. wnioski o karty płatnicze, poczta bankowa, lista odbiorców (używana przy wykonywaniu przelewów i zleceń stałych). Operacje pasywne - dostęp do wszelkich informacji o finansach konta. Do tej grupy zaliczamy takie operacje jak: saldo konta, historia rachunku, wysokość linii kredytowej i inne dane o koncie. Operacje aktywne bezpieczne - wewnętrzne transakcje wykonywane na rachunkach należących do klienta, np. zakładanie i zrywanie lokat, przelewy między własnymi rachunkami. Do tej grupy zaliczamy również przelewy na wcześniej określone rachunki, których numery ustala się w oddziale banku. Wypływy z konta - jedyne operacje umożliwiające dowolne przelewanie pieniędzy na rachunki obce. Do dyspozycji mamy przelewy oraz zlecenia stałe na dowolne rachunki.

20 Modele banków elektronicznych Wyróżniamy dwa modele banków elektronicznych: oddział elektroniczny, dostęp elektroniczny

21 Oddział elektroniczny W oddziale elektronicznym wymagane jest założenie nowego konta. W innych oddziałach tego samego banku dostęp do tego konta jest mocno ograniczony albo wręcz niemożliwy. Utrudniony jest również dostęp do dużych kwot gotówki (karty bankowe zwykle posiadają limity dzienne). Oddział elektroniczny jest silnie wyspecjalizowany w nowoczesnej obsłudze i zwykle jego oferta jest tańsza i lepiej dostosowana do potrzeb Internauty. W przypadki korzystania z takiego konta ważne jest archwizowanie wyciągów, które mogą się przydać np. przy ubieganiu o kredyt w innym banku. Uzyskanie historii konta z oddziału elektronicznego trwa określony czas.

22 Dostęp elektroniczny W dostępie elektronicznym konto może zostać założone w dowolnym oddziale lub placówce banku. Kanały elektroniczne tylko rozszerzają możliwości rachunku bankowego. Usługi elektroniczne można w każdej chwili zamówić, jak również później z nich zrezygnować pozostawiając nadal czynne konto. W tym modelu działa większość banków. Zaletę tego modelu jest równoległa obsługa konta w placówce banku.

23 Dostęp do rachunków ebankowych

24

25

26 KIR Celem powołania Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A. było zbudowanie oraz standaryzacja systemu rozliczeń międzybankowych, który miał objąć wymianę zleceń płatniczych, ich rejestrację i ustalanie wzajemnych zobowiązań, a także przedstawianie NBP wyników rozliczeń banków prowadzących swoją działalność na obszarze kraju. W dniu 22 listopada 1991 roku przedstawiciele 16 banków założycieli i Związku Banków Polskich podpisali akt notarialny Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A., ustalający statut i władze spółki. W ramach KIR S.A. działa Centrala oraz 17 Bankowych Regionalnych Izb Rozliczeniowych (BRIR), których siedziby mieszczą się w miastach wojewódzkich i w Koszalinie. Od 15 listopada 1992 roku rozpoczęto testowanie procedur w systemie izby tradycyjnej (SYBIR).

27 KIR 18 marca 1993 roku pomiędzy Narodowym Bankiem Polskim a Krajową Izbą Rozliczeniową S.A. została zawarta umowa w sprawie objęcia do końca I półrocza 1994 roku jednolitym systemem rozliczeń międzybankowych, wszystkich spełniających warunki banków. Działalność operacyjną KIR S.A. formalnie rozpoczęła 5 kwietnia 1993 r. Pomimo tego, iż system SYBIR w polskich bankach stanowił wielki postęp na tle dotychczasowej praktyki, nie mógł on jednak być traktowany jako rozwiązanie docelowe, przede wszystkim ze względu na swój "nieelektroniczny" charakter. Z tego też powodu od samego początku KIR S.A. przygotowywała w pełni elektroniczny system rozliczeniowy.

28 ELIXIR System ELIXIR w postaci gotowego produktu firma Unisys przedstawiła Zarządowi KIR S.A. już we wrześniu 1993 roku. System ELIXIR rozpoczął produkcyjną działalność 18 kwietnia 1994 roku w gronie 37 oddziałów z 8 banków. W wyniku realizacji procesu powszechnej elektronizacji rozliczeń międzybankowych w Polsce, od lipca 1998 roku wszyscy uczestnicy Izby korzystają z nowoczesnego systemu Izby Elektronicznej - ELIXIR. Od dnia 1 lipca 2004 roku wszystkie rozliczenia międzybankowe Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A. realizuje wyłącznie poprzez elektroniczny system rozliczeń międzybankowych - ELIXIR.

29 ELIXIR Od 2 listopada 2004 roku funkcjonalność systemu ELIXIR została wzbogacona o mechanizm gwarancji rozrachunku. Zapewnia on terminowe zakończenie rozliczeń w ramach danej sesji w przypadku niezdolności do uregulowania zobowiązania przez dowolnego uczestnika lub uczestników.

30 EuroELIXIR 7 marca 2005 roku uruchomiony został system EuroELIXIR, który obecnie umożliwia rozliczanie zarówno krajowych, jak i transgranicznych płatności w euro. Uruchomienie systemu EuroELIXIR pozwala na skrócenie czasu realizacji przelewów w euro oraz obniżenie ponoszonych przez klientów kosztów tych operacji. Przed jego uruchomieniem, detaliczne płatności w euro rozliczane były przy wykorzystaniu tradycyjnej bankowości korespondencyjnej, opartej o sieć relacji dwustronnych pomiędzy bankami. System EuroELIXIR pozwala działającym w Polsce bankom na realizację zaleceń wynikających z budowy Jednolitego Obszaru Płatności w Euro (Single Euro Payments Area - SEPA). Celem SEPA jest stworzenie obywatelom Unii Europejskiej jednakowych warunków dokonywania płatności, zarówno w ramach poszczególnych krajów członkowskich, jak i pomiędzy nimi.

31 SWIFT 1 września 2005 roku uruchomiona została nowa usługa Izby - SWIFT Service Bureau polegającą na pośrednictwie Izby w elektronicznym przesyłaniu komunikatów do sieci SWIFTNet z siedziby klienta Izby przy wykorzystaniu infrastruktury teleinformatycznej KIR. Nowa usługa Izby stanowi doskonałe rozwiązanie zarówno dla nowych, jak i dla obecnych, użytkowników SWIFT jako dostęp podstawowy lub backup dla posiadanego przez banki i instytucje finansowe dostępu podstawowego do SWIFTNet. W celu zagwarantowania ciągłości rozliczeń prowadzonych w Izbie, we wszystkich jednostkach KIR S.A. uruchomiono ośrodki zapasowe w ramach systemu PAD (Plan Awaryjnego Działania).

32 Karty bankowe historia, świat Pierwsze karty płatnicze pojawiły się na początku lat pięćdziesiątych w Stanach Zjednoczonych. Prekursorem był Diners Club - pierwsza organizacja obsługująca emisję i rozliczenia karty tego typu. Karty płatnicze szybko rozpowszechniły się w krajach rozwiniętych, stając się bezgotówkowym systemem do rozliczeń bankowych i pozabankowych.

33 Karty bankowe historia, kraj W Polsce pierwsze karty płatnicze można było spotkać pod koniec lat sześćdziesiątych wyłącznie w placówkach handlowo-usługowych nastawionych na obsługę cudzoziemców odwiedzających nasz kraj. Były to sieci handlowe Pewex, Baltona i Cepelia oraz większe hotele i restauracje - jedyni akceptanci kart płatniczych w naszym kraju.

34 Karty bankowe historia, kraj Posiadanie karty płatniczej stało się możliwym dopiero od 1991 roku, a pierwszym bankiem który wydał taką kartę był Bank Inicjatyw Gospodarczych SA, obecnie BIG Bank GDAŃSKI SA. Była to karta VISA Bussiness dla firm. Kolejnymi bankami, które wydały własne karty bankomatowe dla klientów indywidualnych były PKO BP (karta: PKO Ekspress) i Powszechny Bank Kredytowy SA (karta: PBK Start).

35 Karty bankowe historia, kraj W 1993 roku została wydana przez Bank Pekao SA pierwsza w Polsce karta płatnicza dla klientów indywidualnych w systemie międzynarodowym - karta VISA Classic. W tym samym roku została wydana przez Bank Inicjatyw Gospodarczych SA pierwsza karta płatnicza o zasięgu krajowym w rodzimym systemie kartowym PolCard.

36 Rynek ekart w Polsce Według danych ecardu około 23-25% internatów kupujących w sieci korzystało z kart płatniczych on-line. Na tej podstawie można szacować, że wartość całej sprzedaży B2C w 2004 r. wynosiła około 0,89 do 0,96 mld. złotych, bez uwzględnienia platformy aukcyjnej przeznaczonej dla sektora B2B. Wyniki sprzeday firm ecardu i PolCardu za lata 2003 i 2004 wskazuj, e rynek rozliczeń wirtualnym pieniądzem zwiększył się 3,3 krotnie pod względem wartości oraz 2,3 krotnie pod względem ilości dokonywanych transakcji. Odpowiada to wartości 221,4 mln złotych oraz transakcji. Średnia warto operacji zwiększyła się o 48% i wynosiła 360 zł. Przy czym w ecardzie zwiększyła się z 253 do 403 zł, a w PolCardzie pozostaje na niezmienionym poziomie 208 zł

37 Podział rodzajów kart bankowych Karty bankowe ze względu na ich przeznaczenie można podzielić na: karty bankomatowe, karty płatnicze: debetowe, obciążeniowe, kredytowe. Karty wydawane we współpracy banków wraz z instytucjami niefinansowymi: karta typu affinity, karta typu co-branded.

38 Karta płatnicza Karta płatnicza (ang. payment card) służy do realizacji transakcji bezgotówkowych płatności za towary lub usługi. Regułą już jest, iż banki swoim kartom płatniczym dołączają także funkcje kart bankomatowych, czyli możliwość realizacji w bankomatach wypłat gotówkowych, sprawdzania salda i historii rachunku, zmiany PIN-u kary itp. W zależności od rodzaju karty płatniczej można bezgotówkowymi operacjami płatniczymi bezpośrednio obciążać rachunek bankowy (karta debetowa), bądź dokonywać je "w ciężar" przyznanego limitu zadłużenia (karta obciążeniowa i kredytowa).

39 Karta bankomatowa Z angielskiego ATM card lub cash card. Jest to karta wydawana do rachunku bieżącego, służąca wyłącznie do wypłat gotówki oraz innych operacji dostępnych w bankomacie, takich jak: sprawdzenie salda rachunku, sprawdzenie i wydrukowanie historii transakcji, zmiana PIN-u karty, dokonanie zdefiniowanych przelewów, skorzystanie z funkcji depozytowych. Karta bankomatowa nie posiada funkcji karty płatniczej, dlatego też nie można dokonywać nią transakcji bezgotówkowych (płatności za towary i usługi), z tego powodu większość banków zamiast karty bankomatowych wydaje karty płatnicze z funkcjami kart bankomatowych.

40 Karta obciążeniowa Karta obciążeniowa (ang. charge card) jest to karta płatniczobankomatowa wydawana do rachunku bieżącego (ROR). Posiadaczowi karty przyznawany jest przez bank limit wydatków, którym może dysponować przez określony okres, najczęściej miesiąca, realizując transakcje gotówkowe (wypłat z bankomatów lub w oddziałach banków) i bezgotówkowe (płatności za towary i usługi). Wypłaty gotówki z bankomatów zazwyczaj obarczone są stosunkowo wysokimi prowizjami, gdyż głównym przeznaczeniem tej karty są transakcje bezgotówkowe. Spłata karty odbywa się w określonym dniu miesiąca, a jej właściciel zobowiązany jest do pokrycia 100 proc. obciążenia. Bank pobiera dodatkowo pewien procent (najczęściej jest to około 1 proc.) od wykorzystanego limitu jako własną prowizję. Po dokonaniu spłaty w następnym miesiącu można korzystać od nowa z limitu karty w pełnym jego zakresie.

41 Karta debetowa Karta debetowa (ang. debit card) to podstawowa karta płatniczo-bankomatowa wydawana do rachunku bieżącego (ROR), charakteryzująca się tym, iż saldo konta bankowego jest obciążane automatycznie kwotą transakcji w chwili jej wykonania i dotarcia tej informacji do banku. Kartą tą można realizować transakcje wyłącznie do wysokości dostępnego salda na rachunku, a także wyłącznie w ramach przyznanego przez bank dziennego limitu wydatków - zazwyczaj dotyczy on operacji gotówkowych (wypłat z bankomatów lub w oddziałach banków) i jest to podyktowane względami bezpieczeństwa.

42 Karta kredytowa Karta kredytowa - (ang. credit dard) karta, dla której zazwyczaj nie jest koniecznym posiadanie rachunku bieżącego (ROR) w banku. Jest to najbardziej prestiżowa karta spośród kart płatniczych, o wydaniu której decyduje bank na podstawie przedłożonych dokumentów o dochodach lub możliwych zabezpieczeniach. Karta ta posiada także funkcje karty bankomatowej - można nią dokonywać wypłat gotówki z bankomatów.

43 Karta kredytowa Bank przyznaje posiadaczowi karty limit kredytowy w ramach którego posiadacz może dokonywać transakcji gotówkowych (wypłat z bankomatów lub w oddziałach banków) i bezgotówkowych (płatności za towary i usługi), jednakże w przypadku tych pierwszych transakcji wypłaty obciążone są wysokimi prowizjami (zazwyczaj wyższymi nawet niż przy kartach obciążeniowych), gdyż głównym przeznaczeniem tych kart jest rozliczanie operacji bezgotówkowych.

44 Karta kredytowa Kartę tą wyróżnia sposób spłaty zadłużenia - posiadacz karty sam decyduje, czy spłaca całość jej obciążenia, czy zadłużenie będzie spłacane w miesięcznych oprocentowanych ratach. Spłata karty kredytowej wygląda następująco: można w danym dniu miesiąca spłacić 100 proc. jej zadłużenia, ale nie trzeba. Bank określa jedynie minimalną stawkę jaką należy spłacić z zadłużenia karty (jest to zazwyczaj 5-10 proc., nie mniej niż X PLN), ale to posiadacz karty decyduje, czy spłaca jedynie owe wymagane minimum, całość, czy wybraną przez siebie część zadłużenia, pozostawiając resztę w formie oprocentowanego kredytu. Przy częściowej spłacie zadłużenia w następnym miesiącu możemy korzystać z limitu karty pomniejszonego o niespłaconą kwotę. Spłacając 100 proc. zadłużenia karty kredytowej większość banków nie pobiera żadnej dodatkowej prowizji.

45 Karta typu affinity Jest to karta wydawana przez bank lub inną instytucję emitującą karty wraz z organizacją o charakterze non-profit, np.: organizacją charytatywną, grupą hobbystyczną, stowarzyszeniem, klubem sportowym. Jest to karta kierowana najczęściej do określonej społeczności z możliwością zastrzeżenia iż wyłącznie członek takiej społeczności, stowarzyszenia lub organizacji może zostać jej posiadaczem. Część dochodów uzyskanych przez bank z tytułu opłat za wydanie i obsługę tej karty przeznaczane jest na cele organizacji biorącej udział w programie emisji karty. Karty typu affinity są najczęściej wydawane jako karty kredytowe. Pierwszą w Polsce kartę tego typu VISA Classic BZ WBK "300 lat UWR" wydał Bank Zachodni WBK S.A. z okazji trzechsetnej rocznicy założenia Uniwersytetu Wrocławskiego, adresując ją przede wszystkim do licznego grona absolwentów tej uczelni.

46 Karta typu co-branded Karta wydawana jest wspólnie przez bank i firmę o charakterze usługowo-handlowym w programie umacniania swoich znaków handlowych. Zazwyczaj z kartą taką połączone są ściśle programy promocyjne i rabatowe dla klientów korzystających z usług i towarów organizacji emitujacych kartę. Ma to na celu przywiązanie klienta do danej marki. Karty typu co-branded są najczęściej wydawane jako karty kredytowe lub obciążeniowe. Pierwszą w Polsce kartę tego typu Pekao LOT Vouyager (obecnie Visa Pekao/Qualiflyer) wydał Bank Pekao SA.

47 Systemy kart płatniczych Obecnie na świecie funkcjonuje pięć międzynarodowych systemów wydających i rozliczających karty płatnicze. Trzy z nich to systemy bankowe: VISA, Europay (EuroCard/MasterCard), JCB, działają również dwie organizacje klubowe: Diners Club, American Express. Ponadto wśród kart funkcjonujących w polskim systemie bankowym znajdują się także karty emitowane przez krajową instytucję kartową. Jest nią: PolCard.

48 VISA To największa organizacja wydającą karty w systemie bankowym, powstała w 1958 roku. Jej początki związane są z kalifornijskim bankiem BankAmericard, utworzonym przez Bank of America, który zajmował się emisją niebiesko-biało-żółtych kart i organizacją sieci ich akceptantów. Szybki rozwój organizacji zaowocował sprzedażą innym bankom licencji na wydawanie kart z logo systemu i utworzeniem BankAmericard Service Corporation (BASC) - zajmującego się wyłącznie tą działalnością.

49 VISA Na początku lat siedemdziesiątych BASC został częściowo odkupiony przez banki wydające karty z jego logo i zmienił nazwę na National BankAmericard Incorporated (NBI). W 1976 r. NBI łączy się z międzynarodową organizacją IBANCO posiadającą licencje na wydawanie kart płatniczych poza granicami Stanów Zjednoczonych i tworzy największy na świecie system kart płatniczych pod zmienioną nazwą VISA. VISA jest organizacja otwartą do której może przyłączyć się każdy bank po złożeniu odpowiedniego wnioski i spełnieniu wymaganych warunków.

50 VISA W Polsce VISA jest obecna od 1990 roku kiedy to jej członkami zostały trzy polskie banki: Bank Pekao SA, Bank Przemysłowo-Handlowy SA w Krakowie i Bank Inicjatyw Gospodarczych SA. Obecnie członkami organizacji VISA International jest większość polskiech banków.

51 Europay International Europay - międzynarodowy system kart płatniczych stworzony przez grupę firm finansowych. Obejmuje on takie marki jak: EuroCard/Master/Card, edc/thomas Cook, Maestro, Cirrus, Modex i Clip. Jest to drugi, po VISA, co do wielkości międzynarodowy system emisji i rozliczeń kart płatniczych. Europay International powstał w 1992 roku w wyniku połączenia przez największe banki europejskie EuroCard International, Eurocheque International oraz Eurocheque International Holding. Obecnie jego udziałowcami są instytucje finansowe z 22 krajów europejskich i zrzesza łącznie ponad 9000 banków-członków.

52 Europay International W 1992 roku Europay wprowadził na rynek kartę Maestro powołując jednocześnie do życia firmę Maestro International dla obsługi pierwszej na świecie elektronicznej karty debetowej gwarantującej rozliczenia płatności w systemie on-line. W Polsce firmy z grupy Europay obecne są od roku 1991, kiedy to na polskim rynku finansowym zaczął działać EuroCard/MasterCard. Powstanie w 1992 roku Europay a spowodowało utworzenie w 1995 r. w Warszawie jednego z ośmiu biur regionalnych dla rozliczeń obejmujących obszar Polski, Ukrainy, Białorusi i Mołdawii. Do końca 2001 roku 20 polskich banków zostało członkami tej organizacji.

53 JCB Japanese Credit Bureau jest organizacją powstałą w 1961 roku w Japonii. Należy do niej ponad 3000 instytucji finansowych, a większość jej członków stanowią banki japońskie. Karty tego systemu akceptowane są w około 170 krajach na całym świecie, a ich posiadaczami są przede wszystkim obywatele Japonii oraz państw Azji Południowo-Wschodniej i Pacyfiku. Poza Japonią karty z logo JCB wydawane są w 13 państwach: Wielkiej Brytanii, Niemczech, Szwajcarii, Arabii Saudyjskiej, Chinach, Korei, Tajlandii, Tajwanie, Filipinach, Singapurze, Indonezji, Australii i Stanach Zjednoczonych. W Polsce karty płatnicze systemu JCB nie są emitowane i akceptowane wyłącznie w sieci placówek działających w systemie Polcard.

54 Diners Club Pierwsza organizacja kartowa na świecie utworzona w 1950 roku. Z jej powstaniem związana jest podobno historia pewnego amerykańskiego biznesmena, Franka McNamara. Otóż będąc wraz z przyjaciółmi w restauracji w Nowym Jorku chciał zapłacić rachunek, niestety okazało się, iż zapomniał zabrać ze sobą portfela. W następstwie tego wypadku postanowił opracować wraz z przyjaciółmi rodzaj dokumentu, który honorowany by był przez wybrane restauracje zamiast gotówki przy płaceniu rachunku. Diners Club rozpoczął swoją działalność od wydania 200 kart akceptowanych przez 27 nowojorskich restauracji. Sukces przedsięwzięcia był tak duży, że już w drugim roku wydano ponad 42 tysiące kart, a honorowało je 330 restauracji i hoteli. Od 1990 roku właścicielem Diners Club został Citibank.

55 Diners Club W Polsce organizacja Diner Club obecna jest od 1998 roku, kiedy to powstało w naszym kraju jej przedstawicielstwo będące w 100% własnością Diner Club Austria. Pierwszymi bankami, które zaoferowały karty tej organizacji były Bank Austria Creditanstalt SA i Kredyt Bank SA. Karty systemu Diner Club postrzegane są jako bardzo prestiżowy środek płatniczy dla specjalnych klientów. Każdy posiadacz karty jest jednocześnie członkiem organizacji (klubu), a im dłuższy jego staż tym przysługują mu szersze uprawnienia.