Raport z przeprowadzonej ewaluacji wewnętrznej w Zespole Szkół Mistrzostwa Sportowego nr 2 w Poznaniu w roku szkolnym 2010/2011

Transkrypt

1 Raport z przeprowadzonej ewaluacji wewnętrznej w Zespole Szkół Mistrzostwa Sportowego nr 2 w Poznaniu w roku szkolnym 2010/2011 Opracowanie: 1. Olga Kapała 2. Kamila Rylewicz 3. Dorota Solińska - Siwek

2 Spis treści I. Wstęp. II. Zakres i cele ewaluacji. 1. Obszar badań. 2. Cele ewaluacji. 3. Pytania kluczowe. 4. Kryteria oceniające wyniki ewaluacji. III. Organizacja ewaluacji. 1. Narzędzia badawcze. 2. Terminy czynności ewaluacyjnych. 3. Zasady doboru prób badawczych. IV. Wyniki ewaluacji opis danych V. Wnioski - rejestr mocnych i słabych stron badanych obszarów. VI. Załączniki. 2

3 I. Wstęp. Ewaluacja to praktyczne badanie efektów pracy szkoły i nauczycieli. W procesie tym zbieranie i analizowanie informacji jest jawne, co ma zapewnić wypełnienie podstawowych funkcji ewaluacji, mianowicie: pomoc w planowaniu rozwoju szkoły, ocenę jakości osiąganych przez szkołę i nauczycieli wyników, pomoc w rozpoznaniu i zbadaniu potrzeb i problemów. Raport dotyczy Zespołu Szkół Mistrzostwa Sportowego nr 2 w Poznaniu Al. Niepodległości 32, Poznań. Szkoła zlokalizowana jest w centrum miasta w dzielnicy Poznań Stare Miasto. Tworzy ją 18 oddziałów Szkoły Podstawowej nr 13 oraz 9 oddziałów Gimnazjum nr 3. Liczba uczniów szkoły podstawowej, to 378 osób, liczba uczniów gimnazjum 282 osoby, co łącznie stanowi 660 uczniów. Kadra nauczycielska, to zespół 72 nauczycieli. II.Zakres i cele ewaluacji. 1. Obszar badań: Ewaluacji poddano: Obszar 1- Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej, z którego wybrano: Wymaganie 1.3 Uczniowie są aktywni. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009r. w sprawie nadzoru pedagogicznego Dz. U. Nr 168, po Cele ewaluacji: 1. Zbadanie w szerokim zakresie aktywności uczniów, która jest jednym z podstawowych warunków efektywności pracy szkoły; 2. Dostarczenie szkole pełnej, rzetelnej, a tym samym obiektywnej informacji o jej silnych i słabych stronach w zakresie aktywizowania uczniów do pracy i ich czynnego udziału w życiu społeczności uczniowskiej. Wyniki przeprowadzonej ewaluacji wewnętrznej adresowane są do dyrekcji, rady pedagogicznej, uczniów, rodziców oraz organu prowadzącego szkołę. Ewaluacja miała za zadanie określić: I. Aktywność i zainteresowanie dzieci podczas zajęć szkolnych (wykorzystanie metod aktywizujących podczas zajęć). Opracowanie Dorota Solińska-Siwek. II. Aktywność uczniów w pracy na rzecz społeczności szkolnej (Samorządy Uczniowskie). Opracowanie Kamilla Rylewicz. III. Aktywność uczniów podczas zajęć dodatkowych szkolnych i pozaszkolnych. Opracowanie Olga Kapała. 3

4 3. Pytania kluczowe: I. W obszarze: Aktywność i zainteresowanie dzieci podczas zajęć szkolnych (wykorzystanie metod aktywizujących podczas zajęć). 1. Jakie aktywne metody pracy stosują nauczyciele do rozwijania aktywności uczniów? 2. Jaka jest częstotliwość stosowania metod aktywizujących? 3. Jakie korzyści widzą nauczyciele i uczniowie z pracy metodami aktywizującymi? 4. Czy istnieją przeszkody i trudności w stosowaniu metod aktywizujących? II.W obszarze: Aktywność uczniów w pracy na rzecz społeczności szkolnej (Samorządy Uczniowskie). 1. Jaki wpływ mają uczniowie na wybór Samorządu Uczniowskiego? 2. W jaki sposób uczniowie wpływają na planowanie pracy Samorządu Uczniowskiego? 3. Jaka jest dostępność uczniów do inicjatyw i działań podejmowanych przez SU? 4. Jak funkcjonują samorządy klasowe? III. W obszarze: Aktywność uczniów podczas zajęć dodatkowych szkolnych i pozaszkolnych. 1. W jakich zajęciach szkolnych pozalekcyjnych uczestniczą uczniowie i z jaką częstotliwością? 2. Kiedy i w jaki sposób uczniowie zostali poinformowani o ofercie zajęć? 3. Jak uczniowie oceniają atrakcyjność zajęć? 4. W jakich zajęciach pozaszkolnych uczestniczą uczniowie? 5. Czy uczniowie i nauczyciele mają propozycje zajęć, które mogłyby być realizowane w szkole? 4.Kryteria oceniające wyniki ewaluacji: I. Obszar I: Aktywność i zainteresowanie dzieci podczas zajęć szkolnych (wykorzystanie metod aktywizujących podczas zajęć). 1. Nauczyciele systematycznie i planowo stosują w swojej pracy różnorodne metody aktywizujące. 2. Uczniowie i nauczyciele czerpią wymierne korzyści z pracy metodami aktywizującymi. 3. Dostrzegane są przeszkody i trudności w stosowaniu aktywnych metod pracy w celu ich niwelowania. 4

5 II. Obszar II: Aktywność uczniów w pracy na rzecz społeczności szkolnej (Samorządy Uczniowskie). 1. Uczniowie mają znaczący wpływ na wybór Samorządu Uczniowskiego. 2. Uczniowie biorą aktywny udział w planowaniu pracy Samorządu Uczniowskiego. 3. Uczniowie w pełni korzystają z oferty proponowanej przez SU. 4. Prawidłowe funkcjonowanie samorządów klasowych? III. Obszar III: Aktywność uczniów podczas zajęć dodatkowych szkolnych i pozaszkolnych. 1. Uczniowie systematycznie uczestniczą w zajęciach szkolnych pozalekcyjnych. 2. Szkoła informuje uczniów o ofercie zajęć pozalekcyjnych. 3. Zajęcia pozalekcyjne proponowane przez szkołę są dla uczniów atrakcyjne. 4. Uczniowie uczestniczą w zajęciach pozaszkolnych. 5. Uczniowie i nauczyciele mają propozycje zajęć pozalekcyjnych, jakie mogłyby być realizowane w szkole. 5

6 III. Organizacja ewaluacji. 1. Narzędzia badawcze. kwestionariusz ankiety dla ucznia (metody aktywizujące) zał. 1 kwestionariusz ankiety dla nauczyciela (metody aktywizujące) zał. 2 kwestionariusz ankiety dla ucznia (aktywność na rzecz samorządu) zał. 3 kwestionariusz ankiety dla ucznia (aktywność uczniów w ramach zajęć pozalekcyjnych) zał. 4 kwestionariusz ankiety dla nauczyciela (zajęcia pozalekcyjne) zał. 5 sprawozdania z działalności samorządu szkolnego klas I-III, IV-VI i gimnazjum dzienniki zajęć pozalekcyjnych, rozliczenie godzin z artykułu 42 Karty Nauczyciela, 2. Terminy czynności ewaluacyjnych. sierpień 2010 ustalenie zespołu ewaluacyjnego podczas posiedzenia Rady Pedagogicznej wrzesień 2010 ustalenie obszaru ewaluacji i stworzenie harmonogramu ewaluacji luty przygotowanie próby badawczej i pytań kluczowych. marzec kwiecień 2011 opracowanie ankiet dla nauczycieli i uczniów. maj przeprowadzenie ankiet wśród nauczycieli i uczniów czerwiec opracowanie analizy przeprowadzonych ankiet. czerwiec 2011 zebranie dokumentacji szkolnej sierpień opracowanie wniosków z analizy przeprowadzonych ankiet dla nauczycieli i uczniów. sierpień 2011 analiza i opracowanie wniosków z dokumentacji szkolnej sierpień 2011 przygotowanie raportu z przeprowadzonej ewaluacji wewnętrznej sierpień prezentacja na Radzie Pedagogicznej wniosków ewaluacyjnych. 3. Zasady doboru prób badawczych. Ewaluacja wewnętrzna w naszej szkole obejmuje trzy poziomy nauczania: edukację wczesnoszkolną, nauczanie systematyczne oraz gimnazjum. Aby wyniki badań były reprezentatywne dla całej populacji społeczności szkolnej, przyjęto na wszystkich trzech poziomach te same kryteria doboru próby badawczej. Uczniowie: kryterium doboru: celowe- członkostwo w samorządach klasowych- 2 osoby oraz kryterium losowe 1 osoba np. liczba danego dnia lub miesiąca badania, Nauczyciele: kryterium doboru celowe wszyscy wychowawcy oraz jeden nauczyciel z każdego poziomu, który uczy religii, języka obcego i prowadzi lekcje wychowania fizycznego. W ten sposób dobrana próba daje następującą liczbę uczestników badania: -Edukacja wczesnoszkolna: Uczniowie- 9 x3= 27 Nauczyciele -9 wychowawców, nauczyciel religii, nauczyciel języka obcego, nauczyciel wychowania fizycznego 6

7 -Nauczanie systematyczne: Uczniowie 9x3= 27 Nauczyciele -9 wychowawców, nauczyciel religii, nauczyciel języka obcego, nauczyciel wychowania fizycznego -Gimnazjum; Uczniowie- 12 x3=36 Nauczyciele -12 wychowawców, nauczyciel religii, nauczyciel języka obcego, nauczyciel wychowania fizycznego Łączna liczba osób badanych oraz skala procentowa: uczniowie: 90 osób, co stanowi 14% uczniów Zespołu Szkół nauczyciele: 34 osoby, co stanowi 47% kadry nauczycielskiej. 7

8 IV. Wyniki ewaluacji opis danych. Zbierania danych dokonał trzyosobowy zespół nauczycieli. Badania przeprowadzane były w maju i w czerwcu w roku szkolnym 2010/2011, w terminach zaplanowanych przez prowadzących. Materiały zbierano poprzez stosowanie następujących narzędzi: analizę dzienników pozalekcyjnych, sprawozdań z działalności samorządu szkolnego klas I III, IV VI i gimnazjum, analizę kart zajęć pozalekcyjnych wypełnianych przez nauczycieli oraz przeprowadzenie i podsumowanie ankiet dla nauczycieli i uczniów. W wyniku badania pozyskano odpowiedzi na wszystkie zadane pytania kluczowe w formie ilościowej (liczbowej i procentowej) oraz jakościowej (formułowanych wypowiedzi). I. Analizując aktywność i zainteresowanie dzieci podczas zajęć szkolnych (wykorzystanie metod aktywizujących podczas zajęć), postawiono cztery pytania kluczowe i uzyskano następujące wyniki: 1. Jakie aktywne metody pracy wykorzystują nauczyciele do rozwijania aktywności uczniów? Na podstawie analizy wyników ankiet dla nauczycieli i uczniów stwierdzono, że stosowanie metod przez nauczycieli jest powszechne -100% badanych. Rozkład procentowy, 12 metod zaproponowanych w ankiecie dla nauczycieli jest następujący: rozmowa dydaktyczna - 71% drama, odgrywanie ról -53% metoda projektów- 61% drzewka decyzyjne- 18% mapy mentalne- 21% przeprowadzanie doświadczeń- 29% burza mózgów - 91% promyczkowe uszeregowanie 15% gry dydaktyczne- 41% rybi szkielet 9% technika 635-0% praca w grupach 94% Z ankiety dla nauczycieli wynika, że najczęściej stosowane metody to praca w grupach 94%, burza mózgów 91%, rozmowa dydaktyczna 71%, metoda projektów 61%, drama - odgrywanie ról 53%. W opinii uczniów, najczęściej stosowane metody to praca grupach 80%, przeprowadzanie doświadczeń 49%, drama, odgrywanie ról 48%, burza mózgów 44%, metoda projektów 40%. Diagram 1. Z uzyskanych danych wynika, iż rozkład wykorzystywanych metod aktywizujących na poszczególnych poziomach jest zróżnicowany. 8

9 Tabela 1. Nazwa metody Zespół Szkół Edukacja Nauczanie Gimnazjum wczesnoszkolna systematyczne Praca w grupach 94% 100% 80% 100% Burza mózgów 91% 100% 80% 93% Rozmowa 71% 60% 90% 64% dydaktyczna Metoda projektów 61% 60% 70% 64% Drama, odgrywanie ról 53% 90% 60% 21% 2.Jaka jest częstotliwość stosowania metod aktywizujących? Częstotliwość stosowania metod aktywizujących wśród badanych nauczycieli jest zróżnicowana. W opinii większości, metody aktywizujące pojawiają się podczas zajęć 2-3 razy w tygodniu. Odmienne zdanie maja na ten temat uczniowie, którzy twierdzą, iż najczęściej pracują takimi formami raz w miesiącu. Dane uzyskane z ankiet dla nauczycieli i uczniów, dotyczące częstotliwości stosowania metod aktywizujących przedstawiają się następująco: Tabela 2. Częstotliwość Nauczyciele Uczniowie 2-3 razy w tygodniu 38% 6% 1 raz w tygodniu 35% 29% 1 raz w miesiącu 24% 34% Rzadziej 9% 27% W ogóle 3% 8% 3. Jakie korzyści widzą nauczyciele i uczniowie z pracy metodami aktywizującymi? Najczęstsze opinie nauczycieli na temat korzyści dla siebie ze stosowania podczas zajęć metod aktywizujących: * współpraca i integracja w zespole uczniowskim, *zainteresowanie zajęciami, * możliwość wnikliwszej obserwacji i wszechstronnej oceny ucznia, * radość i zadowolenie uczniów, * sprawdzenie wykorzystania wiedzy w praktyce, * samorozwój nauczyciela- inne twórcze podejście do nauczania, * zwolnienie z ciągłego zaangażowania w proces dydaktyczny, * łatwiejsze przyswajanie nowych wiadomości przez uczniów, * utrwalenie poznanych przez uczniów zagadnień, * mniej pracy głosem, * znacznie większe zaangażowanie uczniów podczas zajęć, * lepszy kontakt z uczniami, * zaskakujące rozwiązania jakie proponują uczniowie, * uczenie się od uczniów 9

10 Zaproponowane w ankiecie możliwe korzyści ze stosowania metod aktywizujących, uczniowie oszacowali procentowo następująco: pogłębiają zainteresowanie wspólnym tematem 56 % pomagają bez trudu przyswoić nowe wiadomości 49 % sprzyjają rozwijaniu własnych pomysłów 51 % pomagają komunikować się 47 % uczą dyskusji i spierania się na różne tematy 43 % uczą planowania i organizacji pracy 50 % pomagają stosować zdobytą wiedzę w praktyce 42 % uczą współdziałania w zespole 61 % umożliwiają uczniom dopuszczenie do głosu w czasie lekcji 39 % integrują grupę 44 % Diagram 2. Na uwagę zasługują dane odnośnie wpływu metod aktywizujących na integrację grupy. Występują znaczne rozbieżności w wynikach na poszczególnych poziomach nauczania. Tabela 3. Korzyść Zespół Szkół Edukacja Nauczanie Gimnazjum wczesnoszkolna systematyczne Integracja grupy 44 % 65 % 26 % 42 % Ankietowani uczniowie mieli także ocenić poziom zaangażowania/ aktywności podczas zajęć lekcyjnych. Poziom bardzo wysoki zgłosiło 21 % badanych uczniów, poziom wysoki 37%, poziom średni 29 %, poziom niski 9%. Duże zróżnicowanie jest zauważalne na poszczególnych poziomach, jeśli chodzi o bardzo wysoki poziom zaangażowania. Uczniowie klas I-III w 58% zgłaszają taki poziom, klas IV-VI 25%, natomiast uczniowie gimnazjum tylko w 5%. 10

11 Diagram 3. 4.Czy istnieją przeszkody i trudności w stosowaniu metod aktywizujących? W opinii 65% badanych nauczycieli, istnieją zagrożenia wynikające ze stosowania metod aktywizujących podczas zajęć. Wśród ankietowanych uczniów zagrożenia dostrzega 9%badanych. Za główne przyczyny utrudniające stosowanie metod aktywizujących nauczyciele uznali: brak pracowni przedmiotowych 67%, negatywne zachowania uczniów 56%, ograniczenia czasowe 56 %, brak pomocy niezbędnych do pracy wybraną metodą 50%, zbyt dużą liczebność klas 41 % oraz niechęć uczniów do pracy 26 %. Diagram 4. Dokładnej analizie poddano negatywne zachowania uczniów, jako czynnik utrudniający wykorzystanie metod aktywizujących. Ponad połowa ankietowanych nauczycieli uważa, że głównym czynnikiem utrudniającym jest praca tylko uczniów zdolnych 68%. Podobnej oceny procentowej dokonali nauczyciele i uczniowie w stosunku do hałasu, który jest przyczyna dezorganizacji pracy (nauczyciele 62%, uczniowie 70%). Zestawienie procentowe uzyskane w wyniku badania ankietowego nauczycieli i uczniów, przedstawia się następująco: 11

12 Tabela 4. Negatywne zachowania Opinia nauczycieli Opinia uczniów Praca tylko uczniów zdolnych 68 % 28 % Dyskusje uczniów nie na temat 65 % 50 % Hałas 62 % 70% Unikanie pracy przez uczniów z problemami 62 % 28 % II. Analizując aktywność uczniów w pracy na rzecz społeczności szkolnej (Samorządy Uczniowskie), postawiono cztery pytania kluczowe i uzyskano następujące wyniki: 1. Jaki wpływ mają uczniowie na wybór Samorządu Uczniowskiego? Z przeprowadzonej wśród uczniów klas I-VI szkoły podstawowej, I III gimnazjum i przedstawicieli samorządów klasowych ankiety oraz sprawozdań z działalności samorządów uzyskano następujące wyniki. Około 50% uczniów uczestniczyło w wyborach do Samorządu Uczniowskiego. Poniższa tabela przedstawia procentowy rozkład odpowiedzi uczniów na pytanie: Czy wybory w szkole zostały przeprowadzone demokratycznie?. Tabela 5. klasy I-III klasy IV-VI gimnazjum tak 26% 30% 33% nie 4% 13% 12% nie wiem 70% 57% 45% Większość uczniów w szkole podstawowej nie wie czy wybory zostały przeprowadzone demokratycznie (około 60%), w gimnazjum nieco mniej - 48%. Z analizy sprawozdania samorządu szkolnego, sporządzonej przez opiekunów samorządu wynika, że wybory do Samorządu Szkolnego w szkole podstawowej i gimnazjum przebiegają demokratycznie. Uczniowie uważają, że na przedstawiciela samorządu powinno się wybrać osobę:, która ma bardzo dobre wyniki w nauce i zachowaniu (58%), posiada pewne doświadczenie w działaniach samorządu (54%) oraz ciekawe pomysły (49%), sumienną i opiekuńczą (40%). Mile widziana była by kampania przedwyborcza (46%) kandydata, który jest popierany przez klasę oraz szkołę. Niestety, uczniowie gimnazjum (58%) oraz klas I-III szkoły podstawowej (52%) uważają, że w szkole lista kandydatów nie jest wywieszona w widocznym miejscu. W klasach IV- VI takie samo zdanie na ten temat ma 33% uczniów. Poniższy diagram pokazuje nam, procent uczniów znających nazwiska osób zasiadających we władzach Samorządu Uczniowskiego. 12

13 Diagram 5. 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 76% 41% 22% klasy I-III klasy IV-VI gimnazjum Zdecydowana większość uczniów (64%) szkoły podstawowej i gimnazjum uważa, że uczniowie powinni głosować w jednym wybranym miejscu i w tym samym czasie, a ogłoszenie wyników powinno odbyć się na uroczystym apelu (67%). 2. W jaki sposób uczniowie wpływają na planowanie pracy Samorządu Uczniowskiego? Na podstawie wyników ankiety przeprowadzonej wśród uczniów klas I-VI Szkoły podstawowej, I III gimnazjum i przedstawicieli samorządów klasowych uzyskano następujące wyniki. Około 30% badanych respondentów uczestniczy w pracach Samorządu Szkolnego. Poniższa tabela przedstawia przyczyny, dla których uczniowie szkoły podstawowej i gimnazjum uczestniczą w pracach Samorządu Uczniowskiego: Tabela 6. Odpowiedzi uczniów szkoła gimnazjum podstawowa zależy mi na dobrej ocenie z zachowania 26% 42% lubię pracować w grupie 30% 42% lubię podejmować różnego rodzaju inicjatywy 30% 18% pragnę wykorzystać swoje zdolności organizacyjne i 24% 12% artystyczne podejmuję działania za namową kolegów i 2% 12% koleżanek Według opinii ankietowanych stopień angażowania się w pracę samorządu zależy przede wszystkim od aktywnej współpracy wszystkich działaczy szkoły. Dla gimnazjalistów (48%) i klas I-III (56%) dużą rolę odgrywa dobra relacja z opiekunem samorządu, dla uczniów respondentów w klasach IV VI tylko 26%. Większość respondentów uważa, że wpływ na pracę samorządu może być większy dzięki: stworzeniu uczniom lepszych warunków do realizacji ich pomysłów (53%), interesującej ofercie zawartej w planie pracy samorządu (51%) oraz budzeniu w uczniach chęci do działania (46%). Diagram 2 obrazuje sposób wspierania uczniów w działaniu na rzecz samorządu przez nauczycieli: 13

14 Diagram 6. 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 58% 46% 35% 29% I II III IV I. Wynagradzają uczniów za pracę w samorządzie oceną z zachowania 58%. II. Mądrze wspierają, (krytykują i chwalą) 46%. III. Zachęcają i pokazują dobre strony Samorządności Szkolnej 35%. IV. Dają osobisty przykład współpracy z samorządem 29%. Trudności, na które napotyka samorząd w swojej pracy, to dla większości ankietowanych: bardzo mała liczba chętnych uczniów do współpracy z samorządem (51%) i nie poszanowanie pracy przez innych niezaangażowanych uczniów (56%). 3. Jaka jest dostępność uczniów do inicjatyw i działań podejmowanych przez SU? Na podstawie przeprowadzonej wśród uczniów klas I-VI szkoły podstawowej, I III gimnazjum i przedstawicieli samorządów klasowych ankiety oraz sprawozdań z działalności samorządów uzyskano następujące wyniki. Samorząd Uczniowski szkoły podstawowej i gimnazjum posiada gablotę na zamieszczanie własnych ogłoszeń i informacji, o czym wie zdecydowana większość ankietowanych (67%). Nieco mniej uczniów zapoznaje się z tymi informacjami, co przedstawia poniższy diagram. Diagram 7. 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 64% 48% 38% klasy I-III klasy IV-VI gimnazjum W Szkole Podstawowej większość uczniów uczestniczy w imprezach szkolnych typu dyskoteka (85%). W gimnazjum dużo mniej uczniów (tylko 39%), jest zainteresowanych tą formą rozrywki, Duża grupa respondentów bierze udział w imprezach typu festyn, zawody sportowe oraz akcje charytatywne. Udział uczniów w imprezach przedstawia poniższa tabela. 14

15 Tabela 7. Odpowiedzi uczniów szkoła podstawowa gimnazjum dyskoteka 85% 39% festyn 56% 48% zawody sportowe 50% 55% wyjście do kina 50% 39% wyjście do teatru 20% 21% wycieczki 52% 33% Na podstawie analizy sprawozdań z działalności Małego Samorządu Uczniowskiego oraz Samorządu Uczniowskiego Szkoły podstawowej i Gimnazjum wynika, że w roku szkol. 2010/ 2011 odbyło się wiele imprez o charakterze patriotycznym, charytatywnym, prorodzinnym, proekologicznym oraz kulturalno-rozrywkowym, zostało zorganizowanych wiele konkursów plastycznych, konkurs wokalny, czytelniczy i recytatorski. Dużo z tych imprez jest już tradycją naszej szkoły. Mały Samorząd Uczniowski nagrodził w konkursach 173 uczniów. Zdecydowana większość ankietowanych uczniów uważa, że imprezy organizowane w szkole są ciekawe. W szkole podstawowej uważa tak 85% uczniów, a w gimnazjum-55%. Uczniowie uważają, że działania szkolne, którym warto poświęcić swój czas i wysiłek to według kolejności: I. Praca w samorządzie szkolnym (56%). II. Dbanie o estetykę i wystrój szkoły (52%). III. Redagowanie gazetki szkolnej (40%). IV. Przynależność do kół zainteresowań (34%). 4. Jak funkcjonują samorządy klasowe? Na podstawie ankiety przeprowadzonej wśród uczniów klas I-VI szkoły podstawowej, I III gimnazjum i przedstawicieli samorządów klasowych uzyskano następujące wyniki. W Szkole podstawowej w pracę na rzecz samorządu klasowego angażuje się większość respondentów (64%), natomiast w gimnazjum tylko 26%. Poniższy diagram przedstawia procentowy udział uczniów w wyborach do samorządu klasowego na poszczególnych poziomach nauczania: Diagram % 80% 100% 79% 60% 40% 41% 20% 0% klasy I-III klasy IV-VI gimnazjum 15

16 Poniższa tabela pokazuje jak uczniowie oceniają pracę samorządu klasowego. Tabela 8. klasy I-III klasy IV-VI gimnazjum bardzo dobra 44% 37% 15% dobra 44% 56% 55% słaba 12% 7% 25% bardzo słaba 0% 0% 5% Większość gimnazjalistów (55%) ocenia pracę samorządu klasowego jako dobrą. W szkole podstawowej uczniowie uważają, że praca samorządu klasowego jest dobra i bardzo dobra. Poniższa tabela pokazuje jak uczniowie oceniają pomoc ze strony wychowawcy dla samorządu klasowego. Tabela 9. klasy I-III klasy IV-VI gimnazjum bardzo dobra 67% 59% 36% dobra 30% 34% 34% słaba 0% 7% 24% bardzo słaba 3% 0% 6% Według uczniów gimnazjum pomoc ze strony wychowawcy dla samorządu klasowego jest bardzo dobra (36%), dobra (33%), ale zdarzały się też odpowiedzi, że słaba (30%). W szkole podstawowej większość odpowiadała, że pomoc ta jest bardzo dobra (63%) lub dobra (31%). Według uczniów główne zadania, które wypełnia samorząd klasowy to: informuje klasę o postanowieniach i pracach Samorządu Uczniowskiego (67%) reprezentowanie klasy podczas uroczystości szkolnych (62%) bierze udział w pracach organizowanych przez Samorząd Uczniowski (46%) reprezentuje klasę wobec nauczycieli i władz szkolnych (39%) dba o interesy ucznia na szczeblu klasowym (38%) występuje z inicjatywą organizowania imprez klasowych (35%) Zdecydowana większość uczniów w gimnazjum i klasach IV-VI szkoły podstawowej wykonuje gazetki w swojej sali, a w gimnazjum uczniowie sumiennie wypełniają rolę dyżurnego (56%), w klasach IV-VI 36%. W młodszych klasach gazetki wykonuje 11% uczniów, natomiast większość dba o porządek (70%) i sumiennie wypełnia rolę dyżurnego (63%). 16

17 III. Analizując aktywność uczniów podczas zajęć dodatkowych szkolnych i pozaszkolnych, postawiono pięć pytań kluczowych i uzyskano następujące wyniki: 1. W jakich zajęciach szkolnych pozalekcyjnych uczestniczą uczniowie i z jaką częstotliwością? Na podstawie analizy dokumentów, wyników ankiety przeprowadzonej wśród uczniów klas I-VI szkoły podstawowej, I-III gimnazjum i nauczycieli oraz wywiadu z panią psycholog uzyskano następujące wyniki. Na podstawie kart rozliczeniowych z artykułu 42 Karty Nauczyciela w szkole odbywają się następujące zajęcia pozalekcyjne: Tabela 10. l.p. Rodzaj zajęć Liczba procent nauczycieli prowadzących 1 Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze około 56% 2 Zajęcia dydaktyczne rozszerzające wiedzę około 46% 3 Zajęcia wychowawcze około 16% 4 Zajęcia sportowo-rekreacyjne około 18% 5 Zajęcia opiekuńcze około 38% Średnia liczba uczestników w wyżej wymienionych zajęciach wynosi w szkole podstawowej 10, natomiast w gimnazjum 8. Około 51 % nauczycieli prowadzi zajęcia dodatkowe jeden raz w tygodniu ( większość z nich po 2 godziny lekcyjne), około 43% dwa razy w tygodniu ( po jednej godzinie lekcyjnej), nieliczni trzy razy w tygodniu ( po pół godziny zegarowej), pozostali w zależności od potrzeb. W Gimnazjum nr 2 odbywają się zajęcia pozalekcyjne prowadzone w ramach projektu systemowego Zajęcia pozalekcyjne kluczem do sukcesu wielkopolskiego gimnazjalisty, które maja na celu wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dostępie do edukacji oraz zmniejszanie różnic w jakości usług edukacyjnych. W projekcie uczestniczy 27 wybranych uczniów gimnazjum. Projekt ten obejmuje zajęcia z następujących przedmiotów: język polski, matematyka, chemia. Frekwencja uczniów na tych zajęciach przedstawia poniższa tabela. Tabela 11. l.p. przedmiot frekwencja 1 język polski 70 % 2 matematyka 67% 3 chemia 78% Zajęcia prowadzone w ramach tego projektu odbywają się dwa razy w miesiącu po jednej godzinie lekcyjnej lub jeden raz w miesiącu po dwie godziny lekcyjne ( w zależności od rodzaju przedmiotu). W szkole odbywają się również zajęcia dodatkowe prowadzone przez wolontariuszy z fundacji Lepszy świat. Zajęcia te są prowadzone przez 17 wolontariuszy dla 10 uczniów szkoły podstawowej oraz 11 uczniów gimnazjum z następujących przedmiotów: język polski ( dla 4 uczniów) język angielski ( dla 14 uczniów) matematyka ( dla 14 uczniów) 17

18 chemia (dla 3 uczniów) fizyka ( dla 7 uczniów). Dla jednego ucznia były przeznaczone 1-2 godziny zajęć w tygodniu. Z analizy ankiet wynika, że najwięcej uczniów w szkole uczestniczy w zajęciach pozalekcyjnych na poziomie klas I-III ( 69%), na poziomie klas IV-VI 51%, natomiast najmniej w gimnazjum ( 40%). Z opinii większości nauczycieli ( 82%) wynika, że uczniowie są zainteresowani zajęciami pozalekcyjnymi. Poniższy diagram przedstawia jaki procent uczniów na poszczególnych etapach wiekowych wykazuje zainteresowanie zajęciami pozalekcyjnymi organizowanymi w szkole. Diagram 9. Większość badanych uczniów w szkole podstawowej i gimnazjum interesują proponowane przez szkołę zajęcia sportowe (60%), następnie koła zainteresowań (17%), konsultacje przedmiotowe (9%). Klasy I-III szkoły podstawowej wykazują również znaczne zainteresowanie zajęciami artystycznymi (32%). Poniższy diagram pokazuje w jaki sposób odpowiedzieli ankietowani nauczyciele na pytanie: czy ma Pani/Pan wpływ na tematykę prowadzonych zajęć pozalekcyjnych?. Diagram 10. Poniższa tabela pokazuje jak często badani uczniowie uczestniczą i ankietowani nauczyciele prowadzą zajęcia pozalekcyjne odbywające się na terenie szkoły. 18

19 Tabela 12. klasy I-III klasy IV-VI gimnazjum nauczyciele 1 raz w tygodniu 45% 39% 24% 41% 2 razy w 50% 24% 14% 19% tygodniu 1 raz w miesiącu 10% 7% 0% 3% 2 razy w 0% 10% 4% 5% miesiącu wcale 10% 36% 51% 6% W tabeli poniżej przedstawiono, jakie są główne przyczyny nieuczestniczenia uczniów w zajęciach dodatkowych według badanych respondentów. Tabela 13. uczniowie nauczyciele godziny zajęć 35% 44% odległość miejsca zamieszkania 22% 10% niska atrakcyjność zajęć 8% 5% obciążenie obowiązkami szkolnymi 23% 34% inne 12% 7% Badani nauczyciele wśród odpowiedzi inne najczęściej podawali brak chęci ze strony uczniów, brak dopilnowania uczniów przez rodziców, poza tym brak pomocy dydaktycznych oraz obciążenie innymi zajęciami poza terenem szkoły. Ankietowani uczniowie jako dodatkową przyczynę nieuczestniczenia w zajęciach dodatkowych podają brak zgody rodziców ( nauczanie początkowe) oraz lenistwo. 2. Kiedy i w jaki sposób uczniowie zostali poinformowani o ofercie zajęć? Na podstawie wyników ankiet przeprowadzonych dla uczniów i nauczycieli uzyskano następujące wyniki. Większość ankietowanych nauczycieli (78%) poinformowało uczniów o zajęciach dodatkowych na początku roku szkolnego, 17% w trakcie pierwszego semestru, 3% w trakcie drugiego semestru oraz 3% nauczycieli nie poinformowało uczniów w ogóle o tego typu zajęciach. Z opinii nauczycieli wynika, że najbardziej skutecznym sposobem informowania uczniów o zajęciach pozalekcyjnych jest informacja udzielona przez nauczyciela prowadzącego zajęcia (39%), następnie: informacja udzielona na zebraniach z rodzicami (23%) informacja udzielona przez wychowawcę (15%) informacja na tablicach ogłoszeń (12%) strona internetowa (11%). Diagram przedstawiony poniżej obrazuje w jaki sposób badani uczniowie dowiedzieli się o ofercie zajęć dodatkowych odbywających się na terenie szkoły. 19

20 Diagram Jak uczniowie oceniają atrakcyjność zajęć? Na podstawie wyników ankiet przeprowadzonych wśród uczniów klas I-VI szkoły podstawowej, I-III gimnazjum i nauczycieli uzyskano następujące wyniki. Rozkład procentowy odpowiedzi uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum na pytanie Czy zajęcia, w których bierzesz udział spełniają twoje oczekiwania? obrazuje poniższa tabela. Tabela 14. szkoła podstawowa gimnazjum Zdecydowanie TAK 55% 22% Raczej TAK 40% 38% Raczej NIE 4% 8% NIE 2% 32% Ankietowani uczniowie uczęszczają na zajęcia pozalekcyjne, ponieważ realizują tam swoje zainteresowania (zdobywają nową wiedzę)- (41%), dla towarzystwa (chodzą tam koleżanki/koledzy)-(15%) oraz lubią nauczyciela prowadzącego zajęcia (20%). Z powodu zaległości i trudności w nauce na zajęcia dodatkowe uczęszcza 8% badanych uczniów szkoły podstawowej. Uczestnictwo w zajęciach dodatkowych uczniów klas I-III szkoły podstawowej (14%) oraz gimnazjum (3%) jest spowodowane naciskiem ze strony rodziców. Zaangażowanie uczniów podczas zajęć pozalekcyjnych według badanych respondentów przedstawia tabela poniżej. Tabela 15. klasy I-III klasy IV-VI gimnazjum nauczyciele Wysokie 45% 18% 17% 9% Duże 36% 68% 35% 35% Średnie 19% 14% 35% 47% Dość niskie 0% 9% 7% 9% Niskie 0% 0% 7% 0% 20

21 Z opinii nauczycieli wynika, że najlepszą motywacją uczniów do uczestniczenia w zajęciach pozalekcyjnych jest pochwała ustna (36%), informacja o korzyściach (36%) oraz ocena pozytywna (25%), a także nagrody rzeczowe (4%), wyższa ocena z zachowania. Poniższa tabela przedstawia procentowy rozkład odpowiedzi uczniów szkoły podstawowej, gimnazjum oraz nauczycieli na pytanie Czy informacje, wiedza/ umiejętności zdobyte na dodatkowych zajęciach są wykorzystywane podczas lekcji/konkursów?. Tabela 16. klasy I-III klasy IV-VI gimnazjum nauczyciele Zdecydowanie TAK 44% 32% 16% 38% Raczej TAK 44% 32% 26% 59% Raczej NIE 7% 12% 19% 3% NIE 4% 24% 39% 0% Ankietowani uczniowie szkoły podstawowej sposób prowadzenia zajęć pozalekcyjnych oceniają bardzo wysoko (39%), wysoko (47%) oraz średnio (10%). Niewielu z nich (3%) sposób prowadzenia tych zajęć ocenia bardzo nisko. Według badanych uczniów gimnazjum sposób prowadzenia zajęć dodatkowych jest bardzo wysoki (13%), wysoki (37%), średni (30%), ale zdarzały się też odpowiedzi, że bardzo niski (20%). Diagram przedstawiony poniżej pokazuje jaki procent uczniów na poszczególnych etapach wiekowych chciałoby coś zmienić w zajęciach, na które uczęszcza. Diagram 12. Uczniowie klas I-III szkoły podstawowej chcieliby, żeby zajęcia te trwały dłużej (6), odbywały się w terenie, jednak pojawia się również odpowiedź, że zajęcia te trwają zbyt długo. Jeden uczeń klas IV-VI szkoły podstawowej chciałby zmienić zaangażowanie nauczycieli. 4. W jakich zajęciach pozaszkolnych uczestniczą uczniowie? Na podstawie wyników ankiety przeprowadzonej wśród uczniów klas I-VI szkoły podstawowej, I-III gimnazjum uzyskano następujące wyniki. 21

22 Z analizy ankiet wynika, że najwięcej uczniów uczestniczy w zajęciach dodatkowych pozaszkolnych ( których organizatorem nie jest nasza szkoła ) na poziomie klas I-III szkoły podstawowej a najmniej w gimnazjum Poniższy diagram przedstawia, jaki procent uczniów na poszczególnych etapach wiekowych bierze udział w zajęciach pozaszkolnych. Diagram 13. Zajęcia, w których najczęsciej biorą udział uczniowie to: nauczanie początkowe: basen (5), zajęcia sportowe (5), język angielski (3), zajęcia artystyczne (taniec, gitara, plastyka)- 3 oraz kręgle, jazda konna; nauczanie systematyczne: zajęcia sportowe (4), język angielski (3), informatyka (2) oraz zajęcia taneczne, kurs szybkiego czytania; gimnazjum: piłka nożna (5), język angielski (2) oraz inne zajęcia sportowe (karate), taneczne. 5. Czy uczniowie i nauczyciele mają propozycje zajęć, które mogłyby być realizowane w szkole? Na podstawie wyników ankiet dla uczniów klas I-VI szkoły podstawowej i I-III gimnazjum oraz nauczycieli uzyskano następujące wyniki. Uczniowie na poziomie klas I-III szkoły podstawowej mają najwięcej propozycji zajęć, które mogłyby być realizowane w szkole, co pokazuje poniższy diagram. Diagram

23 Okazało się, że uczniowie odczuwają niedosyt zajęć na basenie, artystycznych (plastycznych, tanecznych, teatralnych), sportowych, matematycznych ( nauczanie początkowe), informatycznych, technicznych, przyrodniczych oraz wolontariatu. Uczniowie gimnazjum wspomnieli również, że są zainteresowani wymianą z innymi szkołami ( najlepiej zagranicznymi). Większość badanych nauczycieli ma propozycje zajęć, które mogłyby być realizowane w szkole. Ankietowani nauczyciele uznali, że szkoła powinna wzbogacić swoją ofertę o następujące zajęcia: artystyczne (28): koło teatralne, koło muzyczne (przede wszystkim chór), koło taneczne, zajęcia plastyczne; sportowe (8)- w tym także sport dla dziewczyn; przyrodnicze (12); koła przedmiotowe ( 12) : matematyczne, językowe, polonistyczne, informatyczne; fotograficzne i filmowe (4); a także: wolontariat, zajęcia praktyczno-techniczne, redakcyjne (gazetka szkolna), europejskie, turystyczne, regionalne, zuchy i harcerze, samopomoc uczniowska. 23

24 V. Wnioski Celem ewaluacji było zebranie informacji, czy w szkole uczniowie są aktywni i ustalenie co należy zrobić, aby uczniowie z zaangażowaniem uczestniczyli w zajęciach szkolnych i życiu społeczności szkolnej. Badaniu podlegał obszar 1. Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej - wymaganie 1.3 Uczniowie są aktywni. Kryterium 1.1 Nauczyciele systematycznie i planowo stosują w swojej pracy różnorodne metody aktywizujące. Mocne strony 1.Wszyscy badani nauczyciele Zespołu Szkół stosują w pracy metody aktywizujące. Swoją wiedzę teoretyczną, umiejętności praktyczne i doświadczenie w pracy metodami aktywizującymi, określają jako dużą. 2. Wśród wyróżnionych w badaniu dwunastu metod, występują znaczne różnice procentowe w ich stosowaniu. 3. Rodzaj stosowanych metod w pracy dydaktyczno wychowawczej jest generalnie determinowany etapem edukacyjnym. Słabe strony 1.Widoczna jest rozbieżność wyników rodzajów stosowanych metod wśród nauczycieli i uczniów. 2.Częstotliwość stosowania metod aktywizujących podczas zajęć, jest inaczej określana przez uczniów i nauczycieli. Kryterium 1.2 Uczniowie i nauczyciele czerpią wymierne korzyści z pracy metodami aktywizującymi Mocne strony 1.Większość badanych nauczycieli dostrzega wymierne korzyści dla siebie ze stosowania metod aktywizujących. 2.Ponad połowa badanych uczniów za największe korzyści dla siebie uznaje: - uczenie się współpracy w zespole; - rozwijanie zainteresowań; - możliwość realizowania własnych pomysłów. 3. Do aktywnego udziału w zajęciach szkolnych najczęściej zachęcają uczniów; - ciekawie prowadzona lekcja; - potrzeba wykazania się; - współpraca kolegami. 4. Młodzi nauczyciele wykazują chęć udziału w szkoleniach z zakresu metod aktywizujących. Słabe strony 1.Wystepuja znaczne rozbieżności wśród uczniów w ocenie metod aktywizujących pod kątem korzyści jaką jest integracja grupy. Najniżej ocenili ją uczniowie nauczania systematycznego. 2. Nauczyciele wskazują na brak dzielenia się wiedzą praktyczną w zakresie pracy metodami aktywizującymi. 24

25 Kryterium 1.3 Dostrzegane są przeszkody i trudności w stosowaniu aktywnych metod pracy w celu ich niwelowania. Mocne strony 1.Połowa ankietowanych nauczycieli dostrzega przyczyny utrudniające stosowanie metod aktywizujących i je określa. Słabe strony 1. Za najczęstsze negatywne okoliczności towarzyszące stosowaniu metod aktywizujących, nauczyciele uznali pracę tylko uczniów zdolnych, natomiast uczniowie hałas. 2. W opinii większości nauczycieli, największą trudnością jest brak pracowni przedmiotowych oraz brak pomocy dydaktycznych i materiałów papierniczych. Kryterium 2.1 Uczniowie mają znaczący wpływ na wybór Samorządu Uczniowskiego. Mocne strony 1.Duża część społeczności naszej szkoły uczestniczy w wyborach do Samorządu Uczniowskiego ma wpływ na wybór samorządu. 2.W Szkole wybory przeprowadzane są w sposób demokratyczny, 3.Uczniowie wiedzą, jakie cechy powinny charakteryzować dobrego kandydata do Samorządu Szkolnego. Słabe strony 1.Uczniowie nie znają pojęcia demokracja. Kryterium 2.2 Uczniowie biorą aktywny udział w planowaniu pracy Samorządu Uczniowskiego. Mocne strony 1.Dla uczniów ważna jest współpraca między wszystkimi działaczami Szkoły: Uczeń Nauczyciel - Dyrekcja. 2.Głównym kryterium, dla którego uczniowie szkoły podstawowej angażują się w prace Samorządu jest chęć pracy w grupie i podejmowania różnego rodzaju inicjatyw. 3.Głównym kryterium, dla którego gimnazjaliści angażują się w pracę Samorządu jest otrzymanie dobrej oceny z zachowania i praca w grupie. Słabe strony 1. Uczniowie niezbyt chętnie angażują się do współpracy z samorządem i brak jest poszanowania pracy przez innych niezaangażowanych w pracę samorządu uczniów. 25

26 Kryterium 2.3 Uczniowie w pełni korzystają z oferty proponowanej przez SU. Mocne strony 1.W Szkole organizuje się dużo ciekawych imprez i konkursów z inicjatywy samorządu. 2.Obserwuje się łatwą dostępność i szerokie korzystanie przez uczniów z oferty zaproponowanej przez samorząd. brak Słabe strony Kryterium 2.4 Prawidłowe funkcjonowanie samorządów klasowych. Mocne strony 1.Uczniowie aktywnie angażują się we współpracę z samorządem klasowym. 2.Członkowie samorządów klasowych sumiennie wypełniają swoje obowiązki. Słabe strony 1. Zdarza się, że uczniowie Gimnazjum, nie otrzymują widocznego wsparcia ze strony swoich wychowawców w działaniach na rzecz samorządu klasowego. Kryterium 3.1. Uczniowie systematycznie uczestniczą w zajęciach szkolnych pozalekcyjnych. Mocne strony Słabe strony 1. W Zespole Szkół Mistrzostwa Sportowego nr 2 na wszystkich poziomach odbywają się zajęcia pozalekcyjne, zatem uczniowie mają możliwość poszerzania wiedzy i rozwijania swoich zainteresowań. 2. Nauczyciele mają wpływ na rodzaj prowadzonych zajęć. 3. Najwyższy poziom uczestnictwa w zajęciach pozalekcyjnych występuje na poziomie edukacji wczesnoszkolnej. 1. Głównymi przyczynami nieuczestniczenia w zajęciach dodatkowych jest plan zajęć lekcyjnych oraz obciążenie obowiązkami szkolnymi. 2. Uczniowie generalnie nie mają wpływu na tematykę i formę odbywających się zajęć. Kryterium 3.2. Szkoła informuje uczniów o ofercie zajęć pozalekcyjnych. Mocne strony 1. Uczniowie są informowani o ofercie zajęć pozalekcyjnych. Słabe strony 1. Brak jednomyślności wśród nauczycieli, co do skuteczności sposobów informowania uczniów o zajęciach. 26

27 Kryterium 3.3. Zajęcia pozalekcyjne proponowane przez szkołę są dla uczniów atrakcyjne. Mocne strony 1. Uczniowie generalnie pozytywnie oceniają atrakcyjność zajęć dodatkowych. 2. Uczniom szkoły podstawowej zdobyte informacje i umiejętności przydają się podczas lekcji i konkursów. Słabe strony 1. Największy procent niezadowolenia z oferty zajęć dodatkowych zgłaszają uczniowie gimnazjum. 2. W opinii gimnazjalistów, wiedza zdobyta podczas dodatkowych zajęć rzadko jest przydatna podczas lekcji lub konkursów. Kryterium 3.4. Uczniowie uczestniczą w zajęciach pozaszkolnych. Mocne strony 1. Uczniowie uczestniczą w zajęciach pozaszkolnych, których organizatorem nie jest nasza szkoła. 2. Uczniowie mają możliwość rozwijania zainteresowań i rozładowania stresu związanego z nauką na zajęciach pozaszkolnych. brak Słabe strony Kryterium 3.5. Uczniowie i nauczyciele mają propozycje zajęć pozalekcyjnych, jakie mogłyby być realizowane w szkole. Mocne strony 1. Uczniowie chcą mieć udział w planowaniu tematyki/rodzaju zajęć pozalekcyjnych. Słabe strony 1. Najmniejsze zaangażowanie w planowaniu rodzaju zajęć wykazują uczniowie nauczania systematycznego. 2. Uczniowie i nauczyciele mają propozycje zajęć pozalekcyjnych. 27