Starostwo Powiatowe w Staszowie

Transkrypt

1 Starostwo Powiatowe w Staszowie Informator dla osób niepełnosprawnych (Stan prawny na dzień 30 października 2010 roku) Wydanie drugie - rozszerzone System orzecznictwa, ulgi, uprawnienia, przywileje pracownicze, wsparcie działalności gospodarczej. Staszów 2010

2 2

3 Spis treści I Od wydawcy 5 II Pojęcie niepełnosprawności oraz osoby niepełnosprawnej Przekładanie orzeczeń innych organów III Powiatowe Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności 8 IV Świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 11 V Świadczenia rodzinne 15 VI Renta socjalna 19 VII Ulgi podatkowe 21 VIII Ulgi komunikacyjne 24 IX Ulgi pocztowe 31 X Ulgowe opłaty paszportowe 32 XI Zwolnienia od podatków lokalnych 33 XII Zwolnienia z opłaty abonamentowej za radio i telewizję 34 XIII Uprawnienia niepełnosprawnych kierowców 35 XIV Ułatwienia w korzystaniu z muzeów i bibliotek 37 XV Uprawnienia w zakresie dodatku mieszkaniowego 37 XVI Warsztat terapii zajęciowej 39 XVII Uprawnienia niepełnosprawnych pracowników 40 XVIII Definicja przeciętnego wynagrodzenia 42 XIX Pomoc osobom niepełnosprawnym w prowadzeniu działalności gospodarczej i rolniczej XX Szkolenia osób niepełnosprawnych oraz instrumenty rynku pracy

4 XXI Dofinansowanie do turnusów rehabilitacyjnych 49 XXII Dofinansowanie do sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych XXIII Dofinansowanie do zakupu sprzętu rehabilitacyjnego 53 XXIV XXV Dofinansowanie do zakupu przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych Dofinansowanie do likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się oraz technicznych XXVI Pies asystujący osobie niepełnosprawnej 56 XXVII Pomoc osobom niepełnosprawnym w związku z likwidacją skutków powodzi z 2010 roku. XXVIII Wybrane adresy instytucji publicznych

5 I. Od wydawcy Szanowni Państwo! Oddajemy dla Państwa użytku Informator dla osób niepełnosprawnych, opracowany na podstawie stanu prawnego obowiązującego w dniu r., wskazujący jednocześnie ustawy i rozporządzenia wykonawcze, na podstawie których zostały opracowane poszczególne działy tematyczne niniejszej publikacji. Niniejsze opracowanie jest drugim wydaniem informatora, znacznie rozszerzonym niż publikacja z roku 2006r., a także uzupełnionym o nowe zakresy tematyczne jak. m.in. dokumenty uprawniające do ulgowych przejazdów, świadczenia z funduszu ubezpieczeń społecznych, formy wsparcia działalności gospodarczej prowadzonej przez osoby niepełnosprawne, pomoc w usuwaniu skutków powodzi mającej miejsce w 2010 roku. Ponadto zmiany przepisów Ustawy z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz wydanych na jej podstawie rozporządzeń wykonawczych, a także innych przepisów prawnych regulujących kwestię ulg, uprawnień i pomocy osobom niepełnosprawnym, wskazywały na konieczność aktualizacji informacji w wyżej wymienionym zakresie. Jednocześnie informujemy, ze niniejszy informator nie stanowi źródła prawa, szczegółowe informacje w zakresie objętym niniejszą publikacją można uzyskać we właściwej instytucji wymienionej w informatorze lub w Wydziale Spraw Obywatelskich i Zarządzania Kryzysowego i Zdrowia Starostwa Powiatowego w Staszowie, tel Wszystkie nazwy instytucji wymienionych w publikacji zostały określone pod kątem potrzeb mieszkańców Powiatu Staszowskiego. 5

6 II. Pojęcie niepełnosprawności oraz osoby niepełnosprawnej. Przekładanie orzeczeń innych organów. Ustawa z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( tekst jednolity Dz.U. z 2008r. nr 14 poz. 92 z późniejszymi zmianami) Niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu trwałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Osoba niepełnosprawna to osoba, której niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem: 1. o zakwalifikowaniu przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności do jednego ze stopni niepełnosprawności, tj.: 1) znaczny; 2) umiarkowany; 3) lekki; 2. o niezdolności do pracy orzeczonej przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, tj. 1) orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji; 2) orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji 3) orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy; 4) orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy; 3. o zakwalifikowaniu przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności dzieci do lat 16 - do osób niepełnosprawnych. Dzieci, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku. Osoby, które przed r. zostały zaliczone do jednej z grup inwalidów (I, II lub III), są zaliczane do osób niepełnosprawnych jeżeli wydane przed r. orzeczenie nie utraciło mocy. Osoby o stałej lub długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, orzeczonej przed r. przez lekarza rzeczoznawcę Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, uznaje się za niepełnosprawne, z tym że: 6

7 1) osoby, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, traktuje się jako zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności; 2) pozostałe osoby traktuje się jako zaliczone do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Orzeczenia o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów (które były wydawane do r.) oraz orzeczenia lekarza orzecznika ZUS o niezdolności do pracy są traktowane na równi z orzeczeniami powiatowych zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności i przekładają się następująco: System orzecznictwa do r. System orzecznictwa od dnia r. Orzeczenie lekarza orzecznika ZUS Orzeczenie Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności I grupa inwalidzka II grupa inwalidzka III grupa inwalidzka 1) całkowita niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji 2) niezdolność do samodzielnej egzystencji całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy znaczny stopień niepełnosprawności umiarkowany stopień niepełnosprawności lekki stopień niepełnosprawności Zgodnie z interpretacją Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, ważne orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidztwa, wydane przed 1 stycznia 1998r. przez komisje lekarskie podległe MON lub MSWiA na podstawie odrębnych przepisów dotyczących niezdolności do służby, przekłada się na następujące stopnie niepełnosprawności: 1) orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidztwa traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, 2) orzeczenie o zaliczeniu do II grupy inwalidztwa traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, 3) orzeczenie o zaliczeniu do III grupy inwalidztwa w związku ze służbą z jednoczesnym orzeczeniem inwalidztwa III grupy z ogólnego stanu zdrowia traktowane jest na równi z lekkim stopniem niepełnosprawności. 7

8 Prawomocny wyrok sądu zmieniający decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i przyznający rentę z tytułu: 1) całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji, 2) niezdolności do samodzielnej egzystencji, 3) całkowitej niezdolności do pracy 4) częściowej niezdolności do pracy, jest dokumentem potwierdzającym niepełnosprawność, ponieważ zgodnie z brzmieniem art. 1 pkt 2 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, za osoby niepełnosprawne uznaje się osoby, których niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów. Ponadto zgodnie z art Kodeksu Postępowania Cywilnego Orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej. W takim przypadku wyrok sądowy znajduje swoje przełożenie na stopień niepełnosprawności, tak jak orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o niezdolności do pracy, zgodnie z informacją zawartą w powyższej tabeli. Uwaga: Posiadanie ważnego orzeczenia o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów, niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym oraz orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, nie zawsze jest wystarczające do uzyskania ulg i uprawnień, o które chce się ubiegać osoba niepełnosprawna. Osoby mające takie orzeczenia mogą składać do zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawności i wskazań dla celów korzystania z ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów. Zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności wydaje orzeczenie, w którym określa stopień niepełnosprawności na podstawie przedłożonych orzeczeń, oraz określa wskazania o których mowa w rozdziale III Od orzeczenia Zespołu, wydanego w powyższym trybie, nie służy odwołanie. III. Powiatowe Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności Ustawa z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( tekst jednolity Dz.U. z 2008r. nr 14 poz. 92 z późniejszymi zmianami; Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. nr 139 poz z późniejszymi zmianami) Powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności wydają orzeczenia o: 1) niepełnosprawności; 2) stopniu niepełnosprawności; 3) wskazaniach do ulg i uprawnień. 8

9 Właściwość miejscową powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności ustala się według miejsca stałego pobytu (w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych ) oraz miejsca pobytu w przypadku osób: - bezdomnych; - przebywających poza miejscem stałego pobytu ponad dwa miesiące ze względów zdrowotnych lub rodzinnych; - przebywających w zakładach karnych i poprawczych; - przebywających w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej. Powiatowe zespoły orzekają na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego albo, za ich zgodą, na wniosek ośrodka pomocy społecznej. Ponadto ośrodki pomocy społecznej mogą uczestniczyć jako strony w sprawach, w których orzekają powiatowe zespoły. Powiatowy zespół ustala stopień niepełnosprawności (znaczny, umiarkowany lub lekki) lub niepełnosprawność (w przypadku dzieci do lat 16-tu) oraz określa wskazania dotyczące w szczególności: 1) odpowiedniego zatrudnienia; 2) szkolenia, w tym specjalistycznego; 3) zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej; 4) uczestnictwa w terapii zajęciowej; 5) konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne; 6) korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji (usługi socjalne, opiekuńcze, terapeutyczne i rehabilitacyjne); 7) konieczności stałej albo długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji; 8) konieczności stałego współudziału opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji; 9) spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w ustawie Prawo o ruchu drogowym. Orzeczenie powiatowego zespołu służy do celów pozarentowych i zapewnia możliwość korzystania z form pomocy i uprawnień, takich jak między innymi: 1) korzystanie z ulg podatkowych, komunikacyjnych, zwolnienie z opłat radiowo-telewizyjnych; 2) uczestnictwo w warsztacie terapii zajęciowej; 3) uzyskanie jednorazowych środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej, dofinansowanie do oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie działalności gospodarczej lub rolniczej; 9

10 4) korzystanie ze szkoleń specjalistycznych; 5) podleganie przywilejom pracowniczym osób niepełnosprawnych; 6) korzystanie z pomocy świadczonej lub organizowanej przez ośrodki pomocy społecznej; 7) korzystanie z usług socjalnych i opiekuńczych świadczonych przez instytucje pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki; 8) korzystanie z zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych świadczeń rodzinnych. 9) korzystanie z systemu wsparcia w ramach rehabilitacji społecznej, tj.: a/ dofinansowanie do turnusów rehabilitacyjnych, b/ dofinansowanie do zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych, c/ dofinansowanie do likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się oraz technicznych. Od orzeczenia Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności przysługuje odwołanie do Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, za pośrednictwem powiatowego zespołu który to orzeczenie wydał. Od orzeczenia wojewódzkiego zespołu przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu, który wydał orzeczenie. Osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wydane na czas określony może wystąpić z wnioskiem, o wydanie orzeczenia o ponowne ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, nie wcześniej niż 30 dni przed upływem ważności posiadanego orzeczenia. W przypadku zmiany stanu zdrowia osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności może wystąpić z wnioskiem, o ponowne wydanie orzeczenia uwzględniającego zmianę stanu zdrowia. W przypadku gdy załączona dokumentacja medyczna oraz badanie osoby, przez lekarza - przewodniczącego składu orzekającego, nie wskazują na zmianę stanu zdrowia tej osoby, skład orzekający wydaje orzeczenie o odmowie wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności. Uwaga: Właściwym miejscowo zespołem ds. orzekania o niepełnosprawności dla mieszkańców Powiatu Staszowskiego jest Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Opatowie ul. Sienkiewicza Opatów (tel ). Wnioski o ustalenie niepełnosprawności oraz stopnia niepełnosprawności należy przesyłać lub dostarczać osobiście na wskazany powyżej adres. Druki wniosków można otrzymać: 10

11 1) w Starostwie Powiatowym w Staszowie Wydział Spraw Obywatelskich i Zarządzania Kryzysowego, pokój B-4, tel , 2) w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, ul. Szkolna 4, Staszów, tel , lub pobrać ze strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Starostwa Powiatowego: tytuł: Informacje, zakładka Osoby niepełnosprawne. Natomiast na podstawie zawartego w dniu r. porozumienia z Powiatem Opatowskim, od dnia r. w Starostwie Powiatowym w Staszowie ul. Świerczewskiego 7, zorganizowano siedzibę wyjazdowych składów orzekających Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Opatowie, w której odbywają się posiedzenia składów orzekających. Od momentu zawarcia porozumienia mieszkańcy powiatu staszowskiego mogą być wzywani na posiedzenia składów orzekających do: 1) siedziby głównej zespołu w Opatowie, ul. Sienkiewicza 17, lub 2) siedziby wyjazdowych składów orzekających zlokalizowanej w budynku Starostwa Powiatowego w Staszowie. Siedziba wyjazdowych posiedzeń składów orzekających mieści się w zaadaptowanej na ten cel części budynku Starostwa, posiadającej osobne wejście z tyłu budynku, od dolnego parkingu. Wejście jest otwarte wyłącznie w dniach oraz godzinach pracy wyjazdowych składów orzekających. O miejscu i wyznaczonej dacie posiedzenia składu orzekającego decyduje Powiatowy Zespół w Opatowie. Ponadto wszelkie sprawy administracyjne dotyczące m.in. składania wniosków, uzupełnienia dokumentacji, odwoływania od orzeczeń, przesunięcia terminów, itp., realizuje także w/w Zespół. IV. Świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Ustawa z dnia r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych tekst jednolity (Dz.U. z 2009r. nr 153 poz. 227 z późniejszymi zmianami) 1. Renta z tytułu niezdolności do pracy Orzekaniem o niezdolności do pracy do celów rentowych zajmuje się lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Osoba ubiegająca się o rentę z tytułu niezdolności do pracy składa wniosek we właściwym terenowo inspektoracie lub oddziale ZUS. 11

12 Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: 1) jest niezdolny do pracy; 2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w Ustawie z dnia r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z wyłączeniem przypadków kiedy niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy. 3) niezdolność do pracy powstała w okresach, wskazanych w ustawie, o której mowa w pkt 2, z wyłączeniem przypadków kiedy ubezpieczony udowodni okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy. Osobom, które spełniają powyższe warunki, przysługuje: 1) renta stała - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała; 2) renta okresowa - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa, przysługująca przez okres wskazany w decyzji organu rentowego. Stopień niezdolności do pracy ocenia lekarz orzecznik wydając stosowne orzeczenie. Od orzeczenia lekarza orzecznika przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS, w ciągu 14 dni od daty doręczenia orzeczenia. Sprzeciw wnosi się za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej. Orzeczenie lekarza orzecznika (od którego nie wniesiono sprzeciwu), albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczenia. Organ rentowy wydaje decyzję o przyznaniu renty z tytułu okresowej niezdolności do pracy na okres wskazany w orzeczeniu lekarza orzecznika lub w orzeczeniu komisji lekarskiej. Kwota bazowa do obliczania renty wynosi 100 % przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto w gospodarce narodowej (ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego), pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, w poprzednim roku kalendarzowym. Renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi: 1) 24 % kwoty bazowej, oraz: 2) po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych; 3) po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych; 12

13 4) po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby 60 lat. Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi 75 % renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy. Prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy. 2. Renta szkoleniowa Osobie, w stosunku do której orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, przysługuje renta szkoleniowa przez okres 6 miesięcy, który może ulec wydłużeniu na czas niezbędny do przekwalifikowania zawodowego, nie dłużej niż o 30 miesięcy. Przedłużenie prawa do renty następuje na podstawie wniosku starosty. Okres 6 miesięcy może też ulec skróceniu, jeżeli przed upływem tego okresu starosta zawiadomi organ rentowy braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu lub o tym, że osoba zainteresowana nie poddaje się przekwalifikowaniu zawodowemu. Renta szkoleniowa wynosi 75 % podstawy wymiaru renty, przy czym nie może być niższa niż najniższa renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy. Renta szkoleniowa nie przysługuje w razie osiągania przychodu z tytułu działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1-4 Ustawy z dnia r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bez względu na wysokość tego przychodu. 3. Renta rodzinna Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy. Do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny spełniający warunki określone w art Ustawy z dnia r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych: 1) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione; 13

14 2) przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej; 3) małżonek (wdowa i wdowiec); 4) rodzice. Renta rodzinna wynosi: 1) dla jednej osoby uprawnionej - 85 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu; 2) dla dwóch osób uprawnionych - 90 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu; 3) dla trzech lub więcej osób uprawnionych - 95 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu. Za kwotę świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu, uważa się kwotę emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, która podlega podziałowi na równe części między uprawnionych. W razie ujawnienia okoliczności powodujących konieczność dokonania podziału renty rodzinnej po raz pierwszy lub zmiany warunków dotychczasowego podziału renty ze względu na zmianę liczby osób uprawnionych organ rentowy dokonuje podziału świadczenia od miesiąca ujawnienia tych okoliczności. 4. Dodatek pielęgnacyjny Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia. Dodatek pielęgnacyjny wynosi 181,10 zł miesięcznie. Kwotę dodatku podwyższa się przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent od miesiąca, w którym przeprowadzana jest waloryzacja. Osobie uprawnionej do emerytury lub renty przebywającej w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje, chyba że przebywa poza tą placówką przez okres dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu. Decyzje w sprawach świadczeń wydają i świadczenia te wypłacają, organy rentowe właściwe ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej. Szczegółowych informacji dotyczących świadczeń z FUS udziela Zakład Ubezpieczeń Społecznych Biuro Terenowe w Staszowie, ul. Długa 10, tel

15 V. Świadczenia rodzinne Ustawa z dnia r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity Dz.U. z 2006r. nr 139, poz z późniejszymi zmianami) 1. Zasiłek pielęgnacyjny Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje: 1) niepełnosprawnemu dziecku; 2) osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności; 3) osobie która ukończyła 75 lat; 4) osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 lat, legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia. Aktualna wysokość zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 153 zł miesięcznie. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje: a/ osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie. b/ członkowi rodziny, któremu przysługuje za granicą świadczenie na pokrycie wydatków związanych z pielęgnacją osób wskazanych w pkt 1-4, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej. c/ osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego. 2. Świadczenie pielęgnacyjne Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje: 1) matce albo ojcu, 2) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, 3) opiekunowi faktycznemu dziecka - jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, 15

16 albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje także, osobie innej niż spokrewniona w pierwszym stopniu, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, w przypadku gdy nie ma osoby spokrewnionej w pierwszym stopniu albo gdy osoba ta nie jest w stanie sprawować opieki nad dzieckiem. Aktualna wysokość świadczenia wynosi 520 zł miesięcznie. Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje jeżeli: 1) osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego; 2) osoba wymagająca opieki: a) pozostaje w związku małżeńskim, b) została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej z dzieckiem, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolnowychowawczym, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu, z wyjątkiem zakładów opieki zdrowotnej; 3) osoba w rodzinie ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury na to dziecko; 4) osoba w rodzinie ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, albo do świadczenia pielęgnacyjnego na to lub na inne dziecko w rodzinie; 5) na osobę wymagającą opieki, członek rodziny jest uprawniony za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej. 3. Zasiłek rodzinny Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje: 1) rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka; 2) opiekunowi faktycznemu dziecka; 3) osobie uczącej się. Zasiłek rodziny przysługuje w/w osobom jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 504 zł. W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem 16

17 o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym albo umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 583 zł. Zasiłek rodzinny przysługuje rodzicom lub opiekunom dziecka (prawnym lub faktycznym) do ukończenia przez dziecko: 1) 18 roku życia lub 2) nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia, albo 3) 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności. Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie: 1) 68 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia; 2) 91 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia; 3) 98 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia. Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli: 1) dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim; 2) dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w rodzinie zastępczej; 3) osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie; 4) pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko; 5) osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że: a) rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje, b) ojciec dziecka jest nieznany, c) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone, d) sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka; 6) członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej. 17

18 Do zasiłku rodzinnego przysługują również następujące dodatki wynikające z niepełnosprawności, tj.: 1) Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka - przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się, na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku: a) do ukończenia 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności; b) powyżej 16 roku życia do ukończenia 24 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności. Dodatek przysługuje miesięcznie w wysokości: a) 60,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia; b) 80,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia. 2) Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania - przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka lub osobie uczącej się: a) w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także szkoły podstawowej lub gimnazjum w przypadku dziecka lub osoby uczącej się, legitymującej się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności - w wysokości 90 zł miesięcznie na dziecko, albo b) w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do szkoły ponadgimnazjalnej, a także szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadgimnazjalnej - w wysokości 50 zł miesięcznie na dziecko. Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania przysługuje przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki od września do czerwca następnego roku kalendarzowego. Ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz ich wypłata następują odpowiednio na wniosek małżonków, jednego z małżonków, rodziców, jednego z rodziców, opiekuna faktycznego dziecka, opiekuna prawnego dziecka, osoby uczącej się, pełnoletniej osoby niepełnosprawnej lub innej osoby upoważnionej do reprezentowania dziecka lub pełnoletniej osoby niepełnosprawnej. 18

19 Wniosek o ustalenie i wypłatę świadczeń rodzinnych składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej lub właściwym ośrodku pomocy społecznej. VI. Renta socjalna Ustawa z dnia r. o rencie socjalnej (Dz.U. z 2003r. nr 135 poz z późniejszymi zmianami) Renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało: - przed ukończeniem 18 roku życia, - w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej (przed ukończeniem 25 roku życia), - w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. Osoba niepełnosprawna może otrzymywać rentę socjalną: - stałą: jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała, - okresową: jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa Renta socjalna okresowa przysługuje przez okres wskazany w decyzji jednostki organizacyjnej ZUS. Postępowanie w sprawie przyznania renty socjalnej wszczyna się na podstawie wniosku osoby ubiegającej się o rentę socjalną lub jej przedstawiciela ustawowego. Ustalenia całkowitej niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik ZUS. Decyzję w sprawie przyznania renty socjalnej wydaje i świadczenie to wypłaca jednostka organizacyjna ZUS właściwa ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby ubiegającej się o rentę socjalną. Renta socjalna nie przysługuje: 1) osobie uprawnionej do emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej lub pobierającej świadczenie o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych, renty strukturalnej, a także osobie uprawnionej do zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, 2) osobie będącej właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości rolnej w rozumieniu Kodeksu cywilnego o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 5 ha przeliczeniowych oraz osobie będącej współwłaścicielem nieruchomości rolnej, jeśli udział tej osoby przekracza 5 ha przeliczeniowych, 3) osobie tymczasowo aresztowanej lub odbywającej karę pozbawienia wolności, 19

20 4) osobie otrzymującej rentę rodzinną w wysokości przekraczającej 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Osobie samotnie gospodarującej, nieposiadającej innego przychodu i niemającej prawa do renty rodzinnej, która jest właścicielem lokalu mieszkalnego (domu jednorodzinnego), której przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu lub która jest najemcą lokalu mieszkalnego wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu gminy, innych jednostek samorządu terytorialnego albo stanowiącego własność Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych, może być wypłacane 50 % kwoty renty socjalnej, jeżeli zobowiąże się pisemnie, że z kwoty tej będzie dokonywała opłat z tytułu czynszu lub innych należności za lokal mieszkalny (dom jednorodzinny), a w lokalu (domu jednorodzinnym) nie przebywają inne osoby. Renta socjalna wynosi 84 % kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy określonej w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Rentę socjalną waloryzuje się na zasadach i w trybie określonych dla emerytur i rent z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Waloryzacji renty socjalnej dokonuje jednostka organizacyjna Zakładu lub organ emerytalno-rentowy. Prawo do renty socjalnej zawiesza się za miesiąc, w którym zostały osiągnięte przychody wskazane w art. 10 w ust. 1-5 Ustawy z dnia r. o rencie socjalnej, w łącznej kwocie wyższej niż 30 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych. Osoba pobierająca rentę socjalną lub jej przedstawiciel ustawowy są obowiązani niezwłocznie powiadomić organ wypłacający rentę socjalną o osiąganiu przychodu w kwocie powodującej zawieszenie prawa do renty socjalnej. Powiadomienie następuje w formie pisemnego oświadczenia. Jeżeli dla osoby uprawnionej do renty socjalnej ustanowiono opiekę prawną, świadczenie to wypłaca się osobie sprawującej tę opiekę. Jeżeli do renty socjalnej uprawniona jest osoba, która wymaga opieki innej osoby oraz nad którą nie została ustanowiona opieka prawna, w przypadku gdy osoba uprawniona do renty socjalnej nie może odebrać jej samodzielnie, świadczenie to jest wypłacane osobie sprawującej nad nią opiekę faktyczną, na podstawie oświadczenia o sprawowaniu tej opieki. Sprawowanie opieki faktycznej nad osobą uprawnioną do renty socjalnej potwierdza wójt lub burmistrz właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby uprawnionej. 20

21 VII. Ulgi podatkowe Ustawa z dnia r.o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz.U. z 2010r. nr 51 poz z późniejszymi zmianami) Wolne od podatku dochodowego są m.in.: 1) renty przyznane na podstawie odrębnych przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin, 2) świadczenia rodzinne otrzymane na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, 3) otrzymywane zgodnie z odrębnymi przepisami świadczenia na rehabilitację zawodową, społeczną i leczniczą osób niepełnosprawnych ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, z zakładowych funduszy rehabilitacji osób niepełnosprawnych lub zakładowych funduszy aktywności, 4) świadczenia z pomocy społecznej, 5) dotacje, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, otrzymane z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Natomiast ulgi w podatku dochodowym przysługują m.in.: 1) podatnikowi będącemu osobą niepełnosprawną, lub 2) podatnikowi na którego utrzymaniu pozostają takie osoby niepełnosprawne jak: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowie jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty zł. Podstawowym warunkiem odliczenia wydatków jest posiadanie przez osobę niepełnosprawną, której dotyczy wydatek: 1) orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, lub 2) decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo socjalną. Jednocześnie w przepisach regulujących poszczególne ulgi, mowa jest o osobach zaliczonych do I i II grupy inwalidztwa, należy przez to rozumieć osoby w stosunku do których orzeczono: 1) I grupa inwalidzka = całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo znaczny stopień niepełnosprawności; 2) II grupa inwalidzka = całkowita niezdolność do pracy albo umiarkowany stopień niepełnosprawności; Odliczenie ulg może być dokonane również w przypadku gdy osoba, której dotyczy wydatek, posiada orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia r. 21

22 Warunkiem skorzystania z większości ulg rehabilitacyjnych jest posiadanie przez podatnika dokumentów stwierdzających poniesienie wydatków (faktury VAT lub rachunku). Nie dotyczy to jednak wydatków na: 1) opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nie przekraczającej zł w roku podatkowym; 2) utrzymanie przez osoby niewidome I i II grupy inwalidztwa, psa przewodnika, w kwocie nie przekraczającej zł w roku podatkowym; 3) używanie samochodu osobowego stanowiącego własność (lub współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne, w kwocie nie przekraczającej zł w roku podatkowym. W każdym z powyższych przypadków można odliczyć ustaloną co roku kwotę, bez potrzeby dokumentowania poniesionych wydatków. Aby odliczyć pozostałe wydatki należy posiadać dokumenty stwierdzające ich poniesienie. Są to wydatki na : 1) adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności; 2) przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności; 3) zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego; 4) zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności; 5) odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym; 6) odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne; 7) opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa; 8) opłacenie tłumacza języka migowego; 9) kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia; 22

23 10) leki w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionym wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo); 11) odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczorehabilitacyjne: a) osoby niepełnosprawnej karetką transportu sanitarnego, b) osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 również innymi środkami transportu (niż karetki transportu sanitarnego); 12) odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem: a) na turnusie rehabilitacyjnym, b) w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, w zakładzie rehabilitacji leczniczej, w zakładzie opiekuńczo-leczniczym i pielęgnacyjno-opiekuńczym, c) na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia. Wydatki na cele rehabilitacyjne podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy, odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy lub zwróconą w jakiejkolwiek formie. Z powyższego wynika, że można odliczyć tylko te wydatki, które podatnik pokrył z własnych dochodów. 23

24 VIII. Ulgi komunikacyjne Ustawa z dnia r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (tekst jednolity Dz.U. z 2002r nr 175, poz z późniejszymi zmianami); Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia r. w sprawie rodzajów dokumentów poświadczających uprawnienia do korzystania z ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz.U. z 2002r. nr 179 poz z późniejszymi zmianami); Ustawa z dnia r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych (Dz. U. nr 249 poz z późniejszymi zmianami) Zestawienie ulg przysługujących osobom niepełnosprawnym w podróży środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego (PKP) i autobusowego (PKS). Lp. Uprawnieni Przejazdy PKP (2 klasa) 1. Dzieci do lat 4 100% ulga pociągi osobowe, pospieszne i ekspresowe, IC, EC Bilety jednorazowe Przejazdy PKS Uwagi 100% ulga autobusy zwykłe i przyspieszone Bilety jednorazowe W przypadku PKS - pod warunkiem nie korzystania przez dziecko z oddzielnego miejsca do siedzenia, a jeżeli korzysta to 78% ulgi 2. Przewodnik lub opiekun towarzyszący w podróży osobie niewidomej albo osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji 95% ulga pociągi osobowe, pospieszne i ekspresowe, IC, EC Bilety jednorazowe 95% ulga autobusy zwykłe, przyspieszone i pospieszne Bilety jednorazowe opiekun osoba pełnoletnia (18 lat) przewodnik osoba, która ukończyła 13 lat lub pies przewodnik 24

25 3. Dzieci i młodzież dotknięte inwalidztwem lub niepełnosprawne 78% ulga pociągi osobowe, pospieszne i ekspresowe, IC, EC Bilety jednorazowe lub miesięczne imienne 78% ulga autobusy zwykłe, przyspieszone i pospieszne Bilety jednorazowe lub miesięczne imienne Wyłącznie w ramach przejazdów celowych, określonych pod niniejszą tabelą, np. dom-szkoła-dom, dom-zoz-dom 4. Rodzice lub opiekunowie dzieci i młodzieży dotkniętej inwalidztwem lub niepełnosprawnej 78% ulga pociągi osobowe, pospieszne i ekspresowe, IC, EC Bilety jednorazowe 78% ulga autobusy zwykłe, przyspieszone i pospieszne Bilety jednorazowe Tylko jedno z rodziców lub opiekun, na przejazdy celowe określone pod niniejszą tabelą, np. dom-szkoła-dom, dom-zoz-dom, na turnus rehabilitacyjny i z powrotem 5. Cywilne niewidome ofiary działań wojennych uznane za osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji 78% ulga pociągi osobowe, pospieszne Bilety jednorazowe 78% ulga autobusy zwykłe, przyspieszone i pospieszne Bilety jednorazowe 6. Osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji 49% ulga pociągi osobowe; bilety jednorazowe 37% pociągi: pospieszne i ekspresowe, IC, EC Bilety jednorazowe 49% ulga autobusy zwykłe bilety jednorazowe 37% ulga autobusy: przyspieszone i pospieszne Bilety jednorazowe 25

26 7. Osoby niewidome, które nie są uznane za osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji 8. Emeryci i renciści oraz ich współmałżonkowie na których pobierane są zasiłki rodzinne 37% ulga pociągi: osobowe, pospieszne i ekspresowe, IC, EC Bilety jednorazowe lub miesięczne imienne Dwa przejazdy w roku z ulgą 37% Pociągi: osobowe, pośpieszne i ekspresowe 37% ulga autobusy: zwykłe, przyspieszone i pospieszne Bilety jednorazowe lub miesięczne imienne Przejazdy celowe wskazane w wierszu 3 i 4 powyższej tabeli obejmują wyłącznie przejazd z miejsca zamieszkania lub miejsca pobytu do przedszkola, szkoły, szkoły wyższej, placówki opiekuńczo-wychowawczej, placówki oświatowo-wychowawczej, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego, specjalnego ośrodka wychowawczego, ośrodka umożliwiającego dzieciom i młodzieży spełnianie obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, ośrodka rehabilitacyjno-wychowawczego, domu pomocy społecznej, ośrodka wsparcia, zakładu opieki zdrowotnej, poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, a także na turnus rehabilitacyjny - oraz z powrotem. Uwaga: 1) Uprawnienia do ulgowych przejazdów publicznego zbiorowego transportu kolejowego przysługują w klasie 2. Osoba uprawniona do ulgowego przejazdu w klasie 2 na podstawie biletów jednorazowych, korzystająca z przejazdu w klasie 1 zobowiązana jest do uiszczenia dopłaty w wysokości stanowiącej różnicę między należnością za pełnopłatny przejazd w klasie 1, a należnością za pełnopłatny przejazd w klasie 2. 2) Przez pojęcie dzieci i młodzież dotknięte inwalidztwem lub niepełnosprawne, należy rozumieć osoby niepełnosprawne lub dotknięte inwalidztwem do ukończenia 24 roku życia oraz studentów niepełnosprawnych lub dotkniętych inwalidztwem do ukończenia 26 roku życia. 26

27 3) Przez pojęcie osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji należy rozumieć osoby całkowicie niezdolne do pracy oraz niezdolne do samodzielnej egzystencji, w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, albo posiadające znaczny stopień niepełnosprawności, bądź inwalidów I grupy, jeżeli orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów nie utraciło mocy. 3) Ulgi nie mają zastosowania m.in. do pasażerów odbywających podróż pociągami Eurocity i Intercity w komunikacji międzynarodowej. Aby skorzystać z ulgowych przejazdów, osoby niepełnosprawne lub ich opiekunowie są zobowiązani posiadać odpowiednie dokumenty wskazane w poniższej tabeli. Dokumenty poświadczające uprawnienia do korzystania z ulgowych przejazdów środkami transportu publicznego: Nr Osoby uprawnione Wiersza 1 Dzieci do lat 4 100% lub 78% ulgi 2 Opiekun lub przewodnik towarzyszący w podróży osobie niewidomej albo osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji 95% ulgi Rodzaj dokumentu uprawniającego do ulgowego przejazdu dokument stwierdzający wiek dziecka 1. Dla opiekuna lub przewodnika towarzyszącego w podróży osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji - jeden z poniższych dokumentów osoby niezdolnej do samodzielnej egzystencji, tj. 1) wypis z treści orzeczenia komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia, stwierdzający zaliczenie do I grupy inwalidów; 2) wypis z treści orzeczenia: wojskowej komisji lekarskiej, komisji lekarskiej podległej Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji albo Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego albo Szefowi Agencji Wywiadu, stwierdzający zaliczenie do I grupy inwalidztwa; 3) orzeczenie lekarza orzecznika ZUS albo wypis z treści orzeczenia lekarza orzecznika ZUS stwierdzające całkowitą niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji albo niezdolność do samodzielnej egzystencji; 3) orzeczenie komisji lekarskiej ZUS stwierdzające całkowitą niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji albo niezdolność do samodzielnej egzystencji; 4) zaświadczenie ZUS, stwierdzające zaliczenie wyrokiem sądu do I grupy inwalidów bądź uznanie niezdolności do samodzielnej egzystencji; 27

28 5) wypis z treści orzeczenia lekarza rzeczoznawcy Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), stwierdzający niezdolność do samodzielnej egzystencji; 6) wypis z treści orzeczenia komisji lekarskiej KRUS, stwierdzający niezdolność do samodzielnej egzystencji; 7) zaświadczenie KRUS, stwierdzające zaliczenie wyrokiem sądu do I grupy inwalidów bądź uznanie niezdolności do samodzielnej egzystencji; 8) legitymacja emeryta - rencisty wojskowego wydana przez właściwy organ emerytalny podległy Ministrowi Obrony Narodowej, z wpisem o zaliczeniu do I grupy inwalidztwa; 9) legitymacja emeryta - rencisty policyjnego wydana przez właściwy organ emerytalny podległy odpowiednio ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, Ministrowi Sprawiedliwości albo Ministrowi Obrony Narodowej, z wpisem o zaliczeniu do I grupy inwalidztwa lub stwierdzającym niezdolność do samodzielnej egzystencji; 10) legitymacja osoby niepełnosprawnej, stwierdzająca znaczny stopień niepełnosprawności, wystawiona przez uprawniony organ. Dokumenty, o których mowa w pkt 1-7 i 9, okazuje się wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym potwierdzenie tożsamości osoby uprawnionej. 2. Dla przewodnika lub opiekuna towarzyszącego w podróży osobie niewidomej albo dla psa przewodnika - jeden z dokumentów osoby niewidomej, tj. 1) legitymacja osoby niepełnosprawnej, stwierdzająca umiarkowany stopień niepełnosprawności z powodu stanu narządu wzroku lub oznaczona symbolem przyczyny niepełnosprawności - "04-O", wystawiona przez uprawniony organ. 2) dokumenty, o których mowa w ust. 1 pkt 1-9 niniejszego wiersza, stwierdzające całkowitą niezdolność do pracy albo inwalidztwo II grupy, z powodu stanu narządu wzroku. 28