POLACY O INDYWIDUALNYCH KONTACH ZABEZPIECZENIA EMERYTALNEGO I INNYCH DOBROWOLNYCH FORMACH OSZCZĘDZANIA NA EMERYTURĘ. Warszawa, Maj 2011

Transkrypt

1 Warszawa, Maj 2011 POLACY O INDYWIDUALNYCH KONTACH ZABEZPIECZENIA EMERYTALNEGO I INNYCH DOBROWOLNYCH FORMACH OSZCZĘDZANIA NA EMERYTURĘ Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 13 stycznia 2011 roku

2 Informacja o badaniu Uchwalone niedawno zmiany w systemie emerytalnym z początkiem 2012 r. m.in. wprowadzają nowy produkt umożliwiający dodatkowe oszczędzanie na emeryturę, czyli IKZE Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. Badanie na temat stopnia poinformowania Polaków o IKZE - Indywidualnych Kontach Zabezpieczenia Emerytalnego, zainteresowania korzystaniem z IKZE oraz postrzeganej ich atrakcyjności na tle IKE - Indywidualnych Kont Emerytalnych, a także zainteresowania uczestnictwem w Pracowniczych Programach Emerytalnych przeprowadziła Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) na zlecenie Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami. Badanie zrealizowano w dniach 5 11 maja 2011 roku na liczącej 1189 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkaoców Polski. Było ono częścią majowego omnibusa CBOS. Próba została wylosowana z systemu PESEL. Wywiady zrealizowano metodą face-to-face przy zastosowaniu CAPI (Computer Assisted Personal Interviewing). 2

3 Stopień społecznego poinformowania o IKZE Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego, czyli IKZE, zgodnie z uchwalonymi niedawno zmianami w systemie emerytalnym mają zacząd funkcjonowad z początkiem 2012 roku. Będzie to nowy produkt umożliwiający dodatkowe oszczędzanie na emeryturę. Informacja o planach wprowadzenia IKZE dotarła do nieco ponad jednej piątej Polaków (21%), przy czym większośd z tej grupy deklaruje, że słyszała o IKZE, ale nie wie, jak można z niego korzystad (14% ogółu badanych). Wiedzę o IKZE oraz znajomośd zasad korzystania z tego produktu deklaruje jedynie 7% respondentów. Rysunek 1 Czy słyszał(a) Pan(i) o Indywidualnym Koncie Zabezpieczenia Emerytalnego IKZE i o tym w jaki sposób można z niego korzystać? Tak, słyszałe(a)m o IKZE i wiem jak można z niego korzystać 7% Tak, słyszałe(a)m o IKZE, ale nie wiem jak można z niego korzystać 14% Nie, nie słyszałe(a)m 79% Poziom społecznego poinformowania o IKZE Indywidualnym Koncie Zabezpieczenia Emerytalnego wykazuje związek z wykształceniem respondentów i najwyższy jest wśród badanych z wyższym wykształceniem, chod nawet w grupie absolwentów wyższych uczelni jedynie 30% ankietowanych deklaruje, iż słyszało o IKZE, z czego mniej niż połowa (14%) deklaruje jednocześnie, że wie, jak z tego produktu korzystad. 3

4 Analizy pokazują także, że ponadprzeciętnym poziomem poinformowania o IKZE charakteryzują się osoby pracujące na własny rachunek poza rolnictwem oraz pracownicy administracyjno-biurowi. Wśród przedsiębiorców i innych samozatrudnionych oraz w grupie pracowników administracyjno-biurowych nieomal dwie piąte (po 39%) deklarują, że słyszały o IKZE, chod jednocześnie w większośd z tych grup mówi, że nie zna zasad korzystania z tego produktu. Warto też zauważyd, że poziom poinformowania o IKZE związany jest z poziomem zamożności badanych poinformowanie o IKZE najczęściej deklarują badani deklarujący najwyższe dochody oraz dobrze oceniający swoje warunki materialne. Należy jednak pamiętad, że poziom zamożności wiąże się z wykształceniem ankietowanych. Mniejszy wpływ na poziom poinformowania o IKZE ma wiek respondentów, jednak warto zauważyd, iż najwięcej osób, które deklarują, że słyszały o tym produkcie, jest w grupie wiekowej lata (26% tej grupy). Biorąc pod uwagę wielkośd miejscowości można zauważyd, że najwięcej osób deklarujących, iż słyszeli o IKZE jest wśród mieszkaoców największych miast (liczących 500 tysięcy i więcej mieszkaoców) 1. 1 Patrz tabela nr 1 w aneksie. 4

5 Deklarowane zainteresowanie oszczędzaniem w IKZE Respondentom, którzy nie są obecnie na emeryturze bądź rencie, zadano pytanie, czy zamierzają oszczędzad w IKZE na swoją przyszłą emeryturę. Deklarowane przez badanych zainteresowanie tym produktem nie jest duże. Spośród osób, które obecnie nie są na emeryturze, ani na rencie, jedynie 16% deklaruje, że zamierza oszczędzad w IKZE na swoją przyszłą emeryturę, przy czym jedynie 2% wyraża zdecydowane zainteresowanie takim oszczędzaniem. Nieomal dwie trzecie (65%) spośród osób niebędących na emeryturze lub rencie twierdzą natomiast, że nie zamierzają oszczędzad w IKZE, przy czym większośd z tej grupy (35% ogółu) jest o tym zdecydowanie przekonana. Rysunek 2 Uchwalone niedawno zmiany w systemie emerytalnym z początkiem 2012 r. wprowadzają nowy produkt umożliwiający dodatkowe oszczędzanie na emeryturę. Będzie to IKZE Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. IKZE, czyli Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego są sposobem dodatkowego oszczędzania na emeryturę w ramach tzw. trzeciego, dobrowolnego w odróżnieniu od obowiązkowych pierwszego (ZUS) i drugiego (OFE) filaru. IKZE będzie można założyć, podpisując umowę z towarzystwem funduszy inwestycyjnych, towarzystwem ubezpieczeniowym, bankiem, domem maklerskim lub otwartym funduszem emerytalnym, ale tylko tym, którego jest się klientem w ramach drugiego filaru. Na IKZE będzie można wpłacać do 4 procent podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne za rok poprzedni, czyli w przypadku osób pracujących na podstawie umowy o pracę, 4% wynagrodzenia brutto z ubiegłego roku. Wpłaty te będzie można odliczyć od podstawy opodatkowania. Zyski z IKZE nie będą opodatkowane tzw. podatkiem Belki, ale przy wypłacie środków trzeba będzie zapłacić od nich podatek dochodowy. Czy zamierza Pan(i) oszczędzać w IKZE na swoją przyszłą emeryturę? Odpowiedzi osób, które nie są emerytami lub rencistami (N=855) Trudno powiedzieć/ odmowa odpowiedzi 19% Zdecydowanie tak 2% Raczej tak 14% Raczej nie 30% Zdecydowanie nie 35% 5

6 Odsetek deklaracji dotyczących zamiaru oszczędzania w IKZE związany jest z wiekiem badanych im jest on niższy, tym większy jest odsetek deklarujących zamiar takiego oszczędzania na przyszłą emeryturę, ale nawet wśród najmłodszych badanych nie stanowią oni większości (w grupie osób w wieku lata zainteresowanych oszczędzaniem w IKZE jest 27% badanych). Należy jednak pamiętad, iż te deklaracje na ogół nie świadczą o zdecydowaniu respondentów o przystąpieniu do oszczędzania w IKZE (zdecydowana większośd zainteresowanych oszczędzaniem w IKZE, na pytanie o zamiar oszczędzania, odpowiada raczej tak ). Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego relatywnie największe zainteresowanie budzą także wśród badanych o najwyższych dochodach i mających w dobre warunki materialne, ale nawet wśród tych badanych poziom zainteresowana IKZE nie przekracza 20% 2. Wyniki badania pokazują, iż poziom zainteresowania oszczędzaniem w IKZE związany jest z deklarowaną przez badanych wiedzą o tym produkcie wśród osób, które nie tylko słyszały o IKZE, ale także o tym, jak z niego korzystad, poziom zainteresowania korzystaniem z tego produktu jest zdecydowanie wyższy niż wśród osób, które o nim nie słyszały lub słyszały, ale nie znają na jego temat bliższych szczegółów (tabela 1). Tabela 1 Czy zamierza Pan(i) oszczędzać w IKZE na swoją przyszłą emeryturę? Czy słyszał(a) Pan(i) o Indywidualnym Koncie Zabezpieczenia Emerytalnego - IKZE i o tym w jaki sposób można z niego korzystać? Tak, słyszałe(a)m o IKZE i wiem jak można z niego korzystać Tak, słyszałe(a)m o IKZE, ale nie wiem jak można z niego korzystać Nie, nie słyszałe(a)m Zdecydowanie tak 11% 1% 1% Raczej tak 24% 13% 13% Raczej nie 29% 28% 30% Zdecydowanie nie 28% 39% 35% Trudno powiedzieć 8% 19% 21% Razem 100% 100% 100% 2 Patrz tabela nr 2 w aneksie. 6

7 Porównanie atrakcyjności IKE i IKZE Wszystkich respondentów poprosiliśmy o porównanie funkcjonującego od kilku lat produktu umożliwiającego dodatkowe oszczędzanie na przyszłą emeryturę, czyli IKE Indywidualnego Konta Emerytalnego oraz nowego produktu, który ma się pojawid na rynku od przyszłego roku, czyli IKZE Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego. Rysunek 3 Proszę porównać dwa produkty, które można stosować jako sposób dodatkowego oszczędzania na emeryturę 1) IKZE Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego, które cechują: ulga podatkowa możliwość odpisania wpłacanych kwot od podstawy opodatkowania, limit wpłat 4% wynagrodzenia, brak podatku Belki, opodatkowanie podatkiem dochodowym przy wypłacie 2) IKE Indywidualne Konto Emerytalne, które cechują: brak ulgi podatkowej, limit wpłat trzykrotność średniego wynagrodzenia, brak podatku Belki, brak podatku dochodowego przy wypłacie środków Który z tych dwóch produktów wydaje się Panu(i) bardziej atrakcyjny? IKZE - Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego 29% IKE - Indywidualne Konto Emerytalne 22% Trudno powiedzieć/ odmowa odpowiedzi 49% 7

8 Pomimo przedstawienia najważniejszych cech IKZE i IKE nieomal połowa badanych (49%) nie potrafiła zająd stanowiska w kwestii atrakcyjności obu produktów. Odsetek osób, które nie potrafiły wskazad bardziej atrakcyjnego - ich zdaniem - produktu jest tym wyższy, im bardziej zaawansowany jest wiek badanych i o ile w grupie wiekowej lata jedynie 32% nie potrafiło wskazad bardziej atrakcyjnego produktu, to wśród osób, które ukooczyły 65 rok życia jest ich aż 74%. Podobna zależnośd występuje w przypadku poziomu wykształcenia badanych im jest on niższy tym więcej osób nie potrafi wskazad, który z dwóch produktów jest bardziej atrakcyjny. Spośród osób, które potrafiły ocenid te produkty nieco więcej za bardziej atrakcyjne uznaje IKZE (29%) niż IKE (22%). O przewadze IKZE nad IKE w oczach opinii publicznej najprawdopodobniej zdecydowała ulga podatkowa, polegająca na możliwości odpisania wpłacanych kwot od podstawy opodatkowania. Świadczyd o tym może chodby znacząca przewaga zwolenników IKZE nad IKE wśród respondentów z najwyższej grupy dochodowej oraz dobrze oceniających warunki materialne swoich gospodarstw domowych (przykładowo wśród osób, których miesięczne dochody osobiste netto przekraczają % za bardziej atrakcyjne uznaje IKZE, a tylko 24% IKE) 3. 3 Patrz tabela 3 w aneksie. 8

9 Zainteresowanie oszczędzaniem w PPE Jedną z form dobrowolnego oszczędzania na emeryturę w ramach III filaru są Pracownicze Programy Emerytalne (PPE). Zapytaliśmy Polaków, czy gdyby ich obecny lub przyszły pracodawca, zamiast podwyżki, zaoferował im uczestnictwo w Pracowniczym Programie Emerytalnym skorzystaliby z takiej oferty, czy też nie. Wyniki badania pokazują, iż zainteresowani uczestnictwem w PPE stanowią znacznie mniejszą grupę badanych (19%) niż osoby, które nie zgodziłby się na rezygnację z podwyżki w zamian za uczestnictwo w PPE (42%). Rysunek 4 Pracownicze programy emerytalne (PPE) są jedną z form dobrowolnego oszczędzania na emeryturę w ramach III filaru. Zakładają je pracodawcy dla swoich pracowników, którzy są uczestnikami PPE. Tym samym pracodawcy zobowiązują się do wpłacania regularnych składek na konta PPE swoich pracowników. Czy, gdyby Pana(i) pracodawca lub przyszły pracodawca zamiast podwyżki zaoferował Panu(i) uczestnictwo w Pracowniczym Programie Emerytalnym, to skorzystał(a)by Pan(i) z niego, czy też nie? Raczej tak 15% Raczej nie 20% Zdecydowanie tak 4% Nie dotyczy (emeryci, renciści, przedsiębiorcy, inne) 19% Zdecydowanie nie 22% Trudno powiedzieć/ odmowa odpowiedzi 19% Uczestniczę już w PPE 1% 9

10 Analizy pokazują, iż we wszystkich grupach społeczno-demograficznych zwolennicy otrzymania podwyżki od pracodawcy dominują nad osobami, które skłonne byłyby zrezygnowad z podwyżki, gdyby pracodawca w zamian zaproponował im uczestnictwo w Pracowniczym Programie Emerytalnym. 4 Największy odsetek skłonnych zrezygnowad z podwyżki na rzecz uczestnictwa w PPE jest wśród badanych poniżej 25 roku życia (32%), jednak nawet w tej grupie wiekowej większa częśd (39%) wolałaby otrzymad podwyżkę. Im starsza grupa wiekowa, tym odsetek deklarujących zainteresowanie udziałem w PPE jest mniejszy. 4 Patrz tabela 4 w aneksie. 10

11 Podsumowanie Zainteresowanie Polaków dodatkowym oszczędzaniem na emeryturę nie jest duże. Wskazuje na to relatywnie niska skłonnośd do rezygnacji z ewentualnej podwyżki wynagrodzenia na rzecz udziału w Pracowniczym Programie Emerytalnym oraz niezbyt duże zainteresowanie oszczędzaniem przy pomocy Indywidualnych Kont Zabezpieczenia Emerytalnego. Jednym z powodów braku zainteresowania oszczędzaniem w IKZE może byd niska wiedza Polaków o tym produkcie. Potencjalnych zainteresowanych oszczędzaniem w IKZE najwięcej jest wśród osób dobrze sytuowanych oraz najmłodszych roczników badanych. Za atrakcyjnością tego produktu dla potencjalnych klientów przemawiad może ulga podatkowa. Częstsze wskazywanie IKZE niż IKE jako produktu bardziej atrakcyjnego oraz skłonnośd do wybierania natychmiastowej podwyżki wynagrodzenia zamiast udziału w PPE wydają się wskazywad, że obecnie dla polskiego społeczeostwa korzyści, które można osiągnąd w krótkim terminie (podwyżka wynagrodzenia, ulga podatkowa od bieżących dochodów) mają większe znaczenie, niż gromadzenie dodatkowych oszczędności na przyszłą emeryturę. Opracowała: Barbara BADORA 11

12 Aneks 12

13 Tabela 1 Czy słyszał(a) Pan(i) o Indywidualnym Koncie Zabezpieczenia Emerytalnego - IKZE i o tym w jaki sposób można z niego korzystać? Tak, słyszałe(a)m o IKZE i wiem jak można z niego korzystać Tak, słyszałe(a)m o IKZE, ale nie wiem jak można z niego korzystać Nie, nie słyszałe(a)m Odmowa odpowiedzi Liczba osób % % % % Ogółem Płeć Mężczyźni Kobiety Wiek lata lat i więcej Miejsce zamieszkania Wieś Miasto do 20 tys tys tys tys. i więcej mieszk. Wykształcenie Podstawowe Zasadnicze zawodowe Średnie Wyższe Grupa społ.-zaw. Kadra kier., spec. z pracujący wyższym wykszt. Średni personel, technicy Pracownicy adm biurowi Pracownicy usług Robotnicy wykwalifikowani Robotnicy niewykwalifik. Rolnicy Pracujący na własny rach. Bierni zawodowo Renciści Emeryci Uczniowie i studenci Bezrobotni Gospodynie domowe i inni Pracuje w: inst. państw., publicznej spółce właścicieli prywatnych i państwa sekt. pryw. poza rolnict prywatnym gosp rolnym Ciąg dalszy tabeli na następnej stronie 13

14 Tabela 1 c.d. Czy słyszał(a) Pan(i) o Indywidualnym Koncie Zabezpieczenia Emerytalnego - IKZE i o tym w jaki sposób można z niego korzystać? Tak, słyszałe(a)m o IKZE i wiem jak można z niego korzystać Tak, słyszałe(a)m o IKZE, ale nie wiem jak można z niego korzystać Nie, nie słyszałe(a)m Odmowa odpowiedzi Liczba osób % % % % Ogółem Dochody osobiste Brak dochodów Do Od 751 do Od 1001 do Od 1451 do Powyżej Trudno powiedzieć Odmowa odpowiedzi Dochody na jedną osobę Ocena własnych war. mater. Udział w prakt. religijnych Do 500 zł Powyżej 1500 zł Złe Średnie Dobre Kilka razy w tygodniu Raz w tygodniu razy w miesiącu Kilka razy w roku W ogóle nie uczestniczy Poglądy polityczne Lewica Centrum Prawica Trudno powiedzieć Województwo Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie

15 Tabela 2 Czy zamierza Pan(i) oszczędzać w IKZE na swoją przyszłą emeryturę? Liczba Zdecydowanie tak tak nie wanie nie powiedzieć odpowiedzi Raczej Raczej Zdecydo- Trudno Odmowa osób % % % % % % Ogółem Płeć Mężczyźni Kobiety Wiek lata lat i więcej Miejsce zamieszkania Wieś Miasto do 20 tys tys tys tys. i więcej mieszk Wykształcenie Podstawowe Zasadnicze zawodowe Średnie Wyższe Grupa społ.-zaw. Kadra kier., spec. z pracujący wyższym wykszt. Średni personel, technicy Pracownicy adm biurowi Pracownicy usług Robotnicy wykwalifikowani Robotnicy niewykwalifik. Rolnicy Pracujący na własny rach. Bierni zawodowo Uczniowie i studenci Bezrobotni Gospodynie domowe i inni Pracuje w: inst. państw., publicznej spółce właścicieli prywatnych i państwa sekt. pryw. poza rolnict. prywatnym gosp rolnym Ciąg dalszy tabeli na następnej stronie 15

16 Tabela 2 c.d. Czy zamierza Pan(i) oszczędzać w IKZE na swoją przyszłą emeryturę? Liczba Zdecydowanie tak tak nie wanie nie powiedzieć odpowiedzi Raczej Raczej Zdecydo- Trudno Odmowa osób % % % % % % Ogółem Dochody osobiste Brak dochodów Do Od 751 do Od 1001 do Od 1451 do Powyżej Trudno powiedzieć Odmowa odpowiedzi Dochody na jedną osobę Ocena własnych war. mater. Udział w prakt. religijnych Do 500 zł Powyżej 1500 zł Złe Średnie Dobre Kilka razy w tygodniu Raz w tygodniu razy w miesiącu Kilka razy w roku W ogóle nie uczestniczy Poglądy polityczne Lewica Centrum Prawica Trudno powiedzieć Województwo Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińskomazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie

17 Tabela 3 Proszę spojrzeć na ekran i porównać dwa produkty, które można stosować jako sposób dodatkowego oszczędzania na emeryturę. Który z tych dwóch produktów wydaje się Panu(i) bardziej atrakcyjny? IKZE - Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego IKE - Indywidualne Konto Emerytalne Trudno powiedzieć Odmowa odpowiedzi Liczba osób % % % % Ogółem Płeć Mężczyźni Kobiety Wiek lata lat i więcej Miejsce zamieszkania Wieś Miasto do 20 tys tys tys tys. i więcej mieszk. Wykształcenie Podstawowe Zasadnicze zawodowe Średnie Wyższe Grupa społ.-zaw. Kadra kier., spec. z pracujący wyższym wykszt. Średni personel, technicy Pracownicy adm biurowi Pracownicy usług Robotnicy wykwalifikowani Robotnicy niewykwalifik. Rolnicy Pracujący na własny rach. Bierni zawodowo Renciści Emeryci Uczniowie i studenci Bezrobotni Gospodynie domowe i inni Pracuje w: inst. państw., publicznej spółce właścicieli prywatnych i państwa sekt. pryw. poza rolnict prywatnym gosp rolnym Ciąg dalszy tabeli na następnej stronie 17

18 Tabela 3 c.d. Proszę spojrzeć na ekran i porównać dwa produkty, które można stosować jako sposób dodatkowego oszczędzania na emeryturę. Który z tych dwóch produktów wydaje się Panu(i) bardziej atrakcyjny? IKZE - Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego IKE - Indywidualne Konto Emerytalne Trudno powiedzieć Odmowa odpowiedzi Liczba osób % % % % Ogółem Dochody osobiste Brak dochodów Do Od 751 do Od 1001 do Od 1451 do Powyżej Trudno powiedzieć Odmowa odpowiedzi Dochody na jedną osobę Ocena własnych war. mater. Udział w prakt. religijnych Do 500 zł Powyżej 1500 zł Złe Średnie Dobre Kilka razy w tygodniu Raz w tygodniu razy w miesiącu Kilka razy w roku W ogóle nie uczestniczy Poglądy polityczne Lewica Centrum Prawica Trudno powiedzieć Województwo Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie

19 Liczba osób Tabela 4 Pracownicze programy emerytalny (PPE) są jedną z form dobrowolnego oszczędzania na emeryturę w ramach III filaru. Zakładają je pracodawcy dla swoich pracowników, którzy są uczestnikami PPE. Tym samym pracodawcy zobowiązują się do wpłacania regularnych składek na konta PPE swoich pracowników. Czy, gdyby Pana(i) pracodawca lub przyszły pracodawca zamiast podwyżki zaoferował Panu(i) uczestnictwo w Pracowniczym Programie Emerytalnym, to skorzystał(a)by Pan(i) z niego, czy też nie? Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie Uczestniczę już w PPE Trudno powiedzieć Odmowa odpowiedzi Nie dotyczy % % % % % % % % Ogółem Płeć Mężczyźni Kobiety Wiek lata lat i więcej Miejsce zamieszkania Wieś Miasto do 20 tys tys tys tys. i więcej mieszk Wykształcenie Podstawowe Zasadnicze zawodowe Średnie Wyższe Grupa społ.- Kadra kier., spec zaw. pracujący z wyższym wykszt. Średni personel, technicy Pracownicy adm biurowi Pracownicy usług Robotnicy wykwalifikowani Robotnicy niewykwalifik. Rolnicy Pracujący na własny rach. Bierni Renciści zawodowo Emeryci Uczniowie i studenci Bezrobotni Gospodynie domowe i inni Pracuje w: inst. państw., publicznej spółce właścicieli prywatnych i państwa sekt. pryw. poza rolnict. prywatnym gosp rolnym Ciąg dalszy tabeli na następnej stronie 19

20 Liczba osób Tabela 4 c.d. Pracownicze programy emerytalny (PPE) są jedną z form dobrowolnego oszczędzania na emeryturę w ramach III filaru. Zakładają je pracodawcy dla swoich pracowników, którzy są uczestnikami PPE. Tym samym pracodawcy zobowiązują się do wpłacania regularnych składek na konta PPE swoich pracowników. Czy, gdyby Pana(i) pracodawca lub przyszły pracodawca zamiast podwyżki zaoferował Panu(i) uczestnictwo w Pracowniczym Programie Emerytalnym, to skorzystał(a)by Pan(i) z niego, czy też nie? Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie Uczestniczę już w PPE Nie dotyczy % % % % % % % % Ogółem Dochody Brak dochodów osobiste Do Od 751 do Od 1001 do Od 1451 do Powyżej Trudno powiedzieć Odmowa odpowiedzi Dochody na Do 500 zł jedną osobę Powyżej 1500 zł Ocena własnych war. mater. Udział w prakt. religijnych Poglądy polityczne Złe Średnie Dobre Kilka razy w tygodniu Raz w tygodniu razy w miesiącu Kilka razy w roku W ogóle nie uczestniczy Lewica Centrum Prawica Trudno powiedzieć Trudno powiedzieć Odmowa odpowiedzi Województwo Dolnośląskie Kujawskopomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińskomazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie

21 21