BADANIE STABILNOŚCI WSPÓŁCZYNNIKA BETA AKCJI INDEKSU WIG20

Transkrypt

1 Darusz Letkowsk Unwersytet Łódzk BADANIE STABILNOŚCI WSPÓŁCZYNNIKA BETA AKCJI INDEKSU WIG0 Wprowadzene Teora wyboru efektywnego portfela nwestycyjnego zaproponowana przez H. Markowtza oraz jej rozwnęca są określane manem klasycznej teor portfela. Na baze teor klasycznej dobór aktywów do portfela następuje przez wyznaczene stóp zwrotu, ryzyka oraz stopna powązana aktywów potencjalne wchodzących w jego skład. Oblczena wskazanych parametrów nastręczały, szczególne w przeszłośc, wele trudnośc. Dlatego poszukwano prostszych mnej pracochłonnych metod konstruowana portfela nwestycyjnego. Perwszą znaczącą modyfkację klasycznej teor określł W. Sharpe, który wprowadzł do teor praktyk nwestowana tzw. model jednowskaźnkowy. Sharpe zaobserwował, że stopy zwrotu aktywów na rynku są w dużym stopnu uzależnone od ogólnej sytuacj na rynku, której barometrem jest ndeks szerokego rynku. Stąd, model jednowskaźnkowy uzależna kształtowane stóp zwrotu poszczególnych aktywów od ndeksu danego rynku, a marą powązana jest w modelu współczynnk beta. Model jednowskaźnkowy jest szeroko stosowanym w praktyce nwestowana narzędzem oceny rentownośc aktywów fnansowych. Warto wskazać, że ocena ta odbywa sę z uwzględnenem ryzyka aktywów, którego marą jest współczynnk beta. Celem artykułu jest określene stopna stablnośc współczynnków beta akcj wchodzących w skład ndeksu WIG0. Badanu polegają współczynnk beta akcj WIG0 w latach Celem takego doboru okresów badana było określene, jak kształtowały sę współczynnk beta w poszczególnych latach wskazanego okresu oraz czy ch pozom uległ znaczącej zmane w wynku oddzaływana obecnego kryzysu fnansowego.

2 76 Darusz Letkowsk 1. Model jednowskaźnkowy znaczene współczynnka beta Teza, że stopy zwrotu wększośc akcj są uzależnone od jednego czynnka, którym są zmany na rynku, spowodowała, że ndeks gełdowy zaczęto rozważać jako sztuczne skonstruowany nstrument fnansowy, który w sposób syntetyczny obrazuje sytuację na rynku 1. Uproszczene klasycznej teor portfela zaproponowane przez Wllama Sharpe a umożlwa wyznaczene stopy zwrotu nstrumentu fnansowego przez oszacowane równana danego wzorem : R = α + β RM + e, gdze: R stopa zwrotu -tej akcj, α parametr równana; stopa zwrotu -tej akcj nezależne od sytuacj na rynku, β parametr równana; współczynnk powązana -tej akcj z ndeksem rynku, R M stopa zwrotu ndeksu rynku, e składnk losowy równana. Powyższe równane wskazuje na dwa czynnk kształtujące pozom stopy zwrotu akcj. Iloczyn bety danej akcj stopy zwrotu portfela rynkowego określa pozom stopy zwrotu akcj, który w przypadku wszystkch akcj (choć w różnym stopnu, ze względu na współczynnk beta) zależy od sytuacj rynkowej jest uznawany za nedywersyfkowalny (systematyczny). Natomast wyraz wolny równana składnk losowy wyrażają część stopy zwrotu poszczególnych akcj, która ne jest objaśnana wpływem czynnków rynkowych oddzałujących na wszystke akcje w zwązku z tym określają one część dywersyfkowalną (specyfczną) stopy zwrotu. W powyższym równanu, parametr e (składnk losowy lub warancja resztowa) wyraża wpływ na stopę zwrotu waloru czynnków nnych nż ndeks rynkowy. Model jednowskaźnkowy zakłada oddzaływane na stopy zwrotu jedyne czynnków makroekonomcznych mkroekonomcznych oraz pomja wpływ czynnków branżowych 3. W praktyce równane regresj jest szacowane przyjmuje przyblżoną postać: R = α + β RM. 1 W. Dębsk: Rynek fnansowy jego mechanzmy. Wydawnctwo Naukowe PWN, Warszawa 00, s E. Elton, M. Gruber: Nowoczesna teora portfelowa analza paperów wartoścowych. WIG Press, Warszawa 1998, s J. Francs: Inwestycje. Analza zarządzane. WIG-Press, Warszawa 000, s

3 BADANIE STABILNOŚCI WSPÓŁCZYNNIKA BETA AKCJI 77 Powyższe równane jest określane manem ln charakterystycznej nstrumentu fnansowego, która określa lnową zależność stopy zwrotu -tego waloru od stopy zwrotu ndeksu rynku. Wyraz wolny równana określa stopę zwrotu z nstrumentu, jaka zostane osągnęta nezależne od sytuacj na rynku. Współczynnk beta akcj wskazuje (w przyblżenu), o le procent zmen sę stopa zwrotu nstrumentu, jeśl o 1 procent wzrośne stopa zwrotu ndeksu rynku (portfela rynkowego). W modelu jednowskaźnkowym zachodzą następujące zależnośc 4 : s β = pm s M α = R β R M sm s = β + se, gdze: α parametr równana; stopa zwrotu -tej akcj nezależne od sytuacj na rynku, β współczynnk powązana stopy zwrotu -tej akcj ze stopą zwrotu ndeksu rynku, _ R_ średna wartość stopy zwrotu -tej akcj, RM średna wartość stopy zwrotu ndeksu rynku, s warancja (mara ryzyka) stopu zwrotu -tej akcj, s M warancja stopy zwrotu ndeksu rynku, se warancja składnka losowego, p M współczynnk korelacj stopy zwrotu -tej akcj stopy zwrotu portfela rynkowego, s s M odchylena standardowe stopy zwrotu -tej akcj portfela rynkowego. Analogczne, jak w przypadku stopy zwrotu akcj, ryzyko akcj można podzelć na część systematyczną specyfczną. Ryzyko systematyczne akcj wynka z loczynu współczynnka beta oraz warancj stopy zwrotu ndeksu rynku. Oczywśce m wyższy pozom zmennośc rynkowej oraz bezwzględnej wartośc współczynnka beta akcj, tym ryzyko systematyczne akcj jest wyższe. Ryzyko nesystematyczne jest opsywane warancją składnka losowego, która nformuje o oddzaływanu czynnków specyfcznych na pozom stopy zwrotu. Marą pozwalającą zmerzyć udzał ryzyka systematycznego w całkowtym ryzyku paperu wartoścowego czy portfela nwestycyjnego jest współczynnk de- 4 K. Jajuga, T. Jajuga: Inwestycje. Wydawnctwo Naukowe PWN, Warszawa 005, s. 165.

4 78 Darusz Letkowsk termnacj, który jest podnesonym do kwadratu współczynnkem korelacj dla ln charakterystycznej 5 : β sm p =. s Z powyższego wzoru wynka, że współczynnk determnacj dla ln charakterystycznej stanow relację ryzyka systematycznego β s M całkowtego s nstrumentu lub portfela nstrumentów. Udzał ryzyka specyfcznego w całkowtym ryzyku nstrumentu można określć odejmując od jednośc udzał ryzyka systematycznego. W teor portfela zakłada sę, że część systematyczna ryzyka ne może być zmnejszona w drodze dywersyfkacj portfela, czyl przez włączene do portfela różnych nstrumentów fnansowych zakłada sę, ze wszystke nstrumenty są w pewnym stopnu zależne od ogólnej sytuacj gospodarczej jej zman. Natomast ryzyko specyfczne poszczególnych akcj w portfelu może być wyelmnowane poprzez właścwy dobór nstrumentów do portfela. Dzałana racjonalnych nwestorów prowadzą do ukształtowana sę stóp zwrotu nstrumentów na pozome odpowadającym ryzyku poszczególnych nstrumentów. W konsekwencj można stwerdzć, że pozom stóp zwrotu jest na efektywnym rynku kształtowany główne przez ryzyko systematyczne 6. Powyższe rozważana wnosk uzasadna model jednowskaźnkowy. W równanu regresj podstawową rolę odgrywa współczynnk beta, który może przyjmować różne wartośc, w szczególnośc: 1. β = 1 oznacza, że stopa zwrotu akcj zmena sę w takm samym stopnu jak stopa zwrotu rynku w szczególnośc, portfel rynkowy ma współczynnk beta równy 1.. β = 0 oznacza, że stopa zwrotu akcj ne reaguje na zmany rynku; wobec tego akcja wolna jest od ryzyka rynku w szczególnośc nstrument wolny od ryzyka, tak jak oblgacja czy bon skarbowy, ma współczynnk beta równy 0; oczekwany zwrot nstrumentu równa sę stope wolnej od ryzyka. 3. β > 1 oznacza, że stopa zwrotu akcj w dużym stopnu reaguje na zmany zachodzące na rynku taka akcja jest nazywana akcją agresywną, którą cechuje ryzyko wyższe od rynkowego < β <1 oznacza, że stopa zwrotu akcj w małym stopnu reaguje na zmany zachodzące na rynku taka akcja nazywana jest akcją defensywną, którą cechuje ryzyko nższe od rynkowego. 5 E. Feder-Sempach: Ryzyko nwestycyjne. Analza polskego rynku akcj. CeDeWu, Warszawa 011, s W. Dębsk: Op. ct., s

5 BADANIE STABILNOŚCI WSPÓŁCZYNNIKA BETA AKCJI β < 0 oznacza, że stopa zwrotu akcj reaguje na zmany odwrotne nż rynek; jest to stosunkowo rzadk przypadek, choć bardzo pożądany z punktu wdzena możlwośc dywersyfkacj ryzyka portfela nwestycyjnego szczególne, jeśl spodzewany jest spadek stóp zwrotu wększośc akcj na rynku. Model jednowskaźnkowy jest użytecznym narzędzem pomaru stóp zwrotu ryzyka pojedynczych nstrumentów oraz ch portfel. Znaczne uproszczene klasycznej teor portfela skutkuje jednak szeregem założeń, które w praktyce nwestowana mogą w znaczący sposób oddzaływać na wynk strateg nwestycyjnych. Podstawowa słabość modelu wynka w tym kontekśce z faktu pomnęca szeregu znaczących czynnków makro- mkroekonomcznych lub naczej systematycznych specyfcznych, które mogą w określonym czase oddzaływać na pozom stopy zwrotu określonego waloru 7. Kontrowersje w tym zakrese dotyczą możlwośc wykorzystana hstorycznych współczynnków beta lub ch prognoz do doboru nstrumentów nwestycyjnych portfela. Istotne jest w tym przypadku określene, na le współczynnk beta poszczególnych walorów są stablne w czase.. Metodologa badań Model jednowskaźnkowy można przedstawć grafczne jako prostą najlepszego dopasowana przechodzącą przez zbór hstorycznych obserwacj stopy zwrotu akcj oraz stopy zwrotu ndeksu rynku. W układze współrzędnych nanoszone są kombnacje realzacj stopy zwrotu ndeksu rynku (oś odcętych) stopy zwrotu określonej akcj (oś rzędnych). Oszacowane parametrów ln charakterystycznej akcj odbywa sę najczęścej na podstawe danych hstorycznych za pomocą metody najmnejszych kwadratów, która pozwala na wyznaczene prostej w tak sposób, że suma kwadratów odchyleń punktów od wyznaczonej prostej jest mnmalna. Lna najlepszego dopasowana do punktów wynkających z kombnacj stóp zwrotu akcj ndeksu rynkowego jest dla każdej akcj nna, stąd określa sę ją lną charakterystyczną akcj. W wyrażenu matematycznym współczynnk beta jest tangensem kąta nachylena ln charakterystycznej akcj, stąd m ma on wyższą wartość, tym wyższy stopeń wrażlwośc stopy zwrotu akcj na zmany stopy zwrotu ndeksu gełdowego, co tłumaczy uznane współczynnka beta za marę ryzyka rynkowego. Współczynnk beta jest określony formułą 8 : 7 E. Feder-Sempach: Op. ct., s K. Jajuga, T. Jajuga: Op. ct., s. 164.

6 80 Darusz Letkowsk n β = ( ( R R)( R RM )) /( ( R RM ) ), t = 1 t gdze: n lczba okresów, z których pochodzą obserwacje stóp zwrotu, R_ t stopa zwrotu -tej akcj w okrese t, R średna wartość stopy zwrotu -tej akcj, R Mt stopa zwrotu ndeksu rynku w okrese t, R _ M średna wartość stopy zwrotu ndeksu rynku. Mt W celu oszacowana zmennośc współczynnków beta zostały wykorzystane 9 : odchylene standardowe (δ β ), współczynnk zmennośc (v β ) oraz odchylene przecętne (d β ) dla parametrów beta: β d n = β t / n δ β t= 1 n β = ( β t β ) / t= 1 n n t = 1 Mt = ( β t β ) ) /( n 1) t= 1, n v β = δ β / β gdze: n lość okresów, z których pochodz współczynnk beta akcj ndeksu WIG0, _ β t współczynnk beta akcj w okrese t, β średn pozom współczynnka beta w badanym okrese. Ocena stablnośc współczynnków beta została przeprowadzona za pomocą analzy zman hstorycznych wartośc współczynnków beta poszczególnych akacj dla dzennych stóp zwrotu w okresach , oraz w poszczególnych latach z okresu Wynk badań Tabela 1 określa wskaźnk beta akcj ndeksu WIG0 oblczone dla dzennych stóp zwrotu. Współczynnk beta dla poszczególnych akcj zmenają sę znaczne z roku na rok, co potwerdzają statystyczne mary dyspersj oblczone dla rocznych współczynnków beta akcj na podstawe dzennych stóp zwrotu za okres od do r. (tabela ). 9 W. Starzyńska: Statystyka praktyczna. Wydawnctwo Naukowe PWN, Warszawa 005, s

7 BADANIE STABILNOŚCI WSPÓŁCZYNNIKA BETA AKCJI 81 Tabela 1 Współczynnk beta akcj ndeksu WIG0 w poszczególnych latach okresu Współczynnk beta w latach Lp. Spółka TP SA 1,73 1,87 1,19 1,17 1,59 0,96 0,95 0,74 0,60 0,67 0,5 0,11 PKN ORLEN 1,18 1,0 1,15 1,8 1,55 1,4 1,06 1,14 1,39 1,41 1,48 1, 3 BORYSZEW 0,34 0,4 1,03 0,36 0,40 0,87 0,87 0,89 0,75 1,77 1,53 1,50 4 BRE 0,80 1,7 0,96 0,81 0,8 0,78 0,90 1,45 1,76 1,54 1,9 1,5 5 HANDLOWY 0,34 0,39 0,46 0,38 0,7 0,36 0,90 0,95 0,74 0,7 1,04 0,83 6 KGHM 1,57 1,51 1,50 1,7 1,5 1,80 1,44 1,59 1,49 1,64 1,54 1,96 7 PEKAO 0,9 1,6 1,16 1,30 1,46 1,31 1,15 1,5 1,83 1,35 1,3 1,56 8 ASSECO 1,94 1,94 1,40 1,10 0,46 0,40 0,81 0,73 0,74 0,91 0,94 0,74 9 GTC 0,35 0,93 1,13 1,7 1,47 1,11 0,95 1,19,18 10 PKO BP 0,97 1,17 1,19 1,16 1,39 1,46 1,5 1,4 1,1 11 TVN,16 0,93 0,83 0,96 0,99 1,5 1,8 0,8 1,35 1 SYNTHOS -0,77 0,40 0,38 0,88 1,07 0,9 0,95 1,3 1,8 13 LOTOS 1, 1,18 0,91 0,78 1,15 1,45 1,3 1,49 14 PGNIG 0,74 0,66 0,95 0,78 0,65 0,76 0,54 0,34 15 KERNEL 0,18 0,60 0,40 0,58 0,90 0,58 16 BOGDANKA 0,45 0,59 0,78 0,75 17 PGE 0,7 0,73 1,07 0,61 18 PZU 1,07 0,78 0,75 19 TAURON 0,60 0,78 0,71 0 JSW 1,51 1,55 Źródło: Na podstawe danych GPW, W tabel warto zwrócć uwagę, że średn pozom współczynnka beta dla wszystkch analzowanych w badanym okrese spółek wynos 1, co oznacza, że portfel spółek wchodzących w skład ndeksu WIG0 charakteryzuje sę współczynnkem beta portfela rynkowego (zmany ndeksu WIG0 odzwercedlają zmany szerokego rynku) oraz zdecydowane nższą (ponad dwukrotne) zmennoścą od poszczególnych akcj wchodzących w jego skład.

8 8 Darusz Letkowsk Analzowane spółk cechuje jednak wysok pozom dyspersj współczynnka beta merzony odchylenem standardowym wynos przecętne 0,17, co przy pozome średnm 0,9 daje względną marę zmennośc na pozome 59%. Obserwację potwerdzają równeż dane o średnej rocznej zmane współczynnków beta odchylene przecętne wynos średno 8%, jego zmenność 19%, a współczynnk zmennośc aż 67%. Odchylene standardowe, współczynnk zmennośc średna bezwzględna zmana roczna (odchylene przecętne) dla współczynnków beta poszczególnych akcj, wskazują na znaczny stopeń zróżncowana współczynnków beta akcj w poszczególnych latach z okresu Tabela Mary dyspersj współczynnków beta w latach Lp. Spółka Mn Max Średna arytmetyczna Odchylene standardowe Współczynnk zmennośc Średna zmana roczna 1 TP SA 0,11 1,87 1,01 0,53 5% 5% PKN ORLEN 1,06 1,55 1,7 0,15 1% 11% 3 BORYSZEW 0,4 1,77 0,88 0,51 58% 66% 4 BRE 0,78 1,76 1,14 0,34 30% 1% 5 HANDLOWY 0,7 1,04 0,61 0,7 45% 3% 6 KGHM 1,5 1,96 1,58 0,18 1% 16% 7 PEKAO 0,9 1,83 1,34 0,3 17% 17% 8 ASSECO 0,40 1,94 1,01 0,51 50% 6% 9 GTC 0,35,18 1,18 0,49 4% 46% 10 PKO BP 0,97 1,5 1,6 0,17 13% 9% 11 TVN 0,8,16 1,18 0,4 36% 7% 1 SYNTHOS -0,77 1,8 0,71 0,64 91% 45% 13 LOTOS 0,78 1,49 1,17 0,4 1% % 14 PGNIG 0,34 0,95 0,68 0,18 7% 5% 15 KERNEL 0,18 0,90 0,54 0,4 44% 80% 16 BOGDANKA 0,45 0,78 0,64 0,15 4% 3% 17 PGE 0,61 1,07 0,78 0,0 5% 30% 18 PZU 0,75 1,07 0,87 0,18 1% 16% 19 TAURON 0,60 0,78 0,70 0,09 13% 0% 0 JSW 1,51 1,55 1,53 0,03 % 3% 1 Średna 0,58 1,47 1,00 0,9 3% 8% Odchylene standardowe 0,49 0,46 0,31 0,17 1% 19% 3 Współczynnk zmennośc 85% 31% 31% 59% 66% 67% Źródło: Na podstawe bd.

9 BADANIE STABILNOŚCI WSPÓŁCZYNNIKA BETA AKCJI 83 Obserwacja ta jest jeszcze bardzej przejrzysta w przypadku zman współczynnków beta dla okresów (tabela 3). Średna zmana współczynnka beta mędzy tym okresam wynos aż 76%, co oznacza znaczną zmanę przecętnego pozomu współczynnka beta w badanym okrese. Warto równeż zwrócć uwagę, że w warunkach kryzysu fnansowego zwększył sę średn pozom obserwowanego współczynnka beta, przy jednoczesnym spadku jego zmennośc. Oznacza to, że akcje slnej podlegają wpływom rynku, a współczynnk beta cechują sę wększą zbeżnoścą do zman rynkowych. Tabela 3 Współczynnk beta akcj w okrese Lp. Spółka Zmana 1 TP SA 1,35 0,53 61% PKN ORLEN 1,4 1,33 7% 3 BORYSZEW 0,59 1,9 119% 4 BRE 0,91 1,46 61% 5 HANDLOWY 0,44 0,85 9% 6 KGHM 1,54 1,65 7% 7 PEKAO 1, 1,5 4% 8 ASSECO 1,15 0,81 9% 9 GTC 0,9 1,38 50% 10 PKO BP 1,1 1,36 1% 11 TVN 1, 1,14 6% 1 SYNTHOS 0, 1,09 394% 13 LOTOS 1,10 1, 11% 14 PGNIG 0,78 0,61 % 15 KERNEL 0,18 0,61 37% 9 Średna 0,93 1,1 76% 10 Odchylene standardowe 0,41 0,36 107% 11 Współczynnk zmennośc 44% 3% 140% Źródło: Na podstawe bd. Podsumowując, współczynnk beta badanych akcj cechuje wysok pozom zmennośc należy je uznać za nestablne w czase, co może znaczne wpływać na efektywność doboru aktywów do portfela na podstawe współczynnków beta oraz na pozom ponoszonego ryzyka nwestycyjnego. W zwązku z tym pojawa sę problem, jak określć, czy badany współczynnk beta wykazuje wysok, czy

10 84 Darusz Letkowsk nsk, szczególne w stosunku do współczynnków nnych spółek, pozom zmennośc. Tabela 4 Lp. Mn Max Rankng spółek według mnmalnego pozomu kryterum Średna arytmetyczna Odchylene standardowe Współczynnk zmennośc 1 SYNTHOS BOGDANKA KERNEL JSW JSW JSW Średna zmana TP SA TAURON HANDLOWY TAURON PKN ORLEN PKO BP 3 KERNEL KERNEL BOGDANKA PKN ORLEN KGHM PKN ORLEN 4 BORYSZEW PGNIG PGNIG BOGDANKA PKO BP KGHM 5 HANDLOWY HANDLOWY TAURON PKO BP TAURON PZU 6 PGNIG PGE SYNTHOS KGHM PEKAO PEKAO 7 GTC PZU PGE PGNIG LOTOS TAURON 8 ASSECO SYNTHOS PZU PZU PZU BRE 9 BOGDANKA LOTOS BORYSZEW PGE BOGDANKA LOTOS 10 TAURON PKO BP TP SA PEKAO PGE BOGDANKA 11 PGE PKN ORLEN ASSECO LOTOS PGNIG TP SA 1 PZU JSW BRE KERNEL BRE PGNIG 13 BRE BRE LOTOS HANDLOWY TVN ASSECO 14 LOTOS BORYSZEW GTC BRE GTC TVN 15 TVN PEKAO TVN TVN KERNEL PGE 16 PEKAO TP SA PKO BP GTC HANDLOWY HANDLOWY 17 PKO BP ASSECO PKN ORLEN BORYSZEW ASSECO SYNTHOS 18 PKN ORLEN KGHM PEKAO ASSECO TP SA GTC 19 KGHM TVN JSW TP SA BORYSZEW BORYSZEW 0 JSW GTC KGHM SYNTHOS SYNTHOS KERNEL Źródło: Na podstawe bd. Tabela 4 wskazuje, że spółk charakteryzują sę różną stablnoścą współczynnków beta w zależnośc od zastosowanego kryterum. Kluczowe znaczene dla oceny stablnośc poszczególnych współczynnków beta mają odchylene standardowe, współczynnk zmennośc odchylene przecętne.

11 BADANIE STABILNOŚCI WSPÓŁCZYNNIKA BETA AKCJI 85 Lp. Spółka Rankng spółek według zmennośc współczynnków beta Odchylene standardowe Współczynnk zmennośc Średna zmana Tabela 5 Rankng mn 1 JSW PKN ORLEN PKO BP KGHM TAURON PZU PEKAO BOGDANKA LOTOS PGNIG PGE BRE TVN HANDLOWY KERNEL TP SA ASSECO GTC BORYSZEW SYNTHOS Źródło: Na podstawe bd. Wskazane charakterystyk współczynnków beta pownny być jak najnższe, by móc uznać współczynnk beta za bardzej stablny. Z tabel 4 wynka, że poszczególne spółk cechuje różny pozom zmennośc stablnośc współczynnka beta w zależnośc od kryterum. Bardzej obektywną ocenę ryzyka można uzyskać przy użycu syntetycznego wskaźnka rankngu spółek. Mejsce w rankngu (od wartośc mnmalnej do maksymalnej) według określonego powyżej kryterum decyduje o lośc przypsanych punktów od 1 do 0. Im wyższe mejsce, tym wększa lość punktów. W konsekwencj, m nższa łączna lość punktów za wszystke krytera, tym nższa zmenność współczynnka beta waloru. Z przeprowadzonych oblczeń wynka, że spółka Synthos cechuje sę najmnej stablnym współczynnkem beta. Informacja ta pownna stanowć sygnał dla dalszych badań przyczyn zman współczynnka beta akcj spółk. W praktyce

12 86 Darusz Letkowsk nwestowana należy wząć pod uwagę równeż znaczące nformacje płynące ze spółk oraz jej otoczena rynkowego. Zastosowane rankngu skonstruowanego na podstawe różnej mary zróżncowana pozwala neznaczne zobektywzować wnoskowane o pozome stablnośc współczynnków beta akcj tworzących ndeks WIG0. Warto jednak ponowne podkreślć, że współczynnk beta akcj ndeksu WIG0 cechuje wysok pozom zmennośc. W praktyce oznacza to, że hstoryczne współczynnk beta mogą ne odzwercedlać przyszłego ryzyka z nm zwązanego, co może prowadzć do znacznych strat nwestycyjnych. Podsumowane Współczynnk beta dla poszczególnych akcj zmenają sę znaczne z roku na rok, co potwerdzają statystyczne mary dyspersj (odchylene standardowe, współczynnk zmennośc odchylene przecętne) oblczone dla rocznych współczynnków beta akcj na podstawe dzennych stóp zwrotu w latach Obserwacja ta jest jeszcze bardzej przejrzysta w przypadku zman współczynnków beta mędzy okresam wdoczny jest tutaj wpływ śwatowego kryzysu fnansowego. Średna zmana współczynnka beta mędzy tym okresam wynos aż 76%, co oznacza znaczną zmanę przecętnego pozomu współczynnka beta w badanym okrese. Zaproponowany wyżej rankng stablnośc współczynnków beta akcj został skonstruowany na podstawe różnych mar zróżncowana. Rankng ten jest prostym narzędzem, które pozwala w pewnym stopnu zobektywzować wnoskowane o pozome stablnośc współczynnków beta akcj tworzących ndeks WIG0. Warto jednak ponowne podkreślć, że współczynnk beta akcj ndeksu WIG0 cechuje wysok pozom zmennośc. W praktyce oznacza to, że hstoryczne współczynnk beta mogą ne odzwercedlać przyszłego ryzyka z nm zwązanego, co może prowadzć do znacznych strat nwestycyjnych. Podsumowując, przeprowadzone badane potwerdzło dotychczasowe wnosk dotyczące stablnośc współczynnków beta akcj ndeksu WIG0 10. Współczynnk beta badanych akcj cechuje wysok pozom zmennośc należy je uznać za nestablne w czase, co może znaczne wpływać na efektywność doboru aktywów do portfela na podstawe współczynnków beta oraz na pozom ponoszonego ryzyka nwestycyjnego. 10 M. Osńska, J. Stempńska: Zmenność parametru beta w modelu Sharpe a a horyzont czasowy nwestycj. Nasz Rynek Kaptałowy 003, nr 9, s E. Feder-Sempach: Op. ct., s

13 BADANIE STABILNOŚCI WSPÓŁCZYNNIKA BETA AKCJI 87 BETA COEFFICIENT OF WIG0 S SHARES STABILITY EXAMINATION Summary The am of the artcle s to examne beta coeffcent of WIG0 s shares stablty. Beta coeffcent provdes systematc rsk measurement, so t s stablty s a key factor for effectve portfolo management based on beta coeffcent. Research reveals beta coeffcents hgh volatlty throughout test perod of , n partcular under fnancal crss condtons. Proposed beta coeffcent stablty rankng reflects combned results of dfferent stablty measures: standard devaton, coeffcent of varaton and mean absolute devaton. Stablty rankng s a smple approach to gan some level of statstcal objectvty. However, n general beta coeffcents of WIG0 s shares are hghly volatle, what can affect nvestment portfolo rsk and return management.