Organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej w kontekście praw dziecka

Transkrypt

1 Organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej w kontekście praw dziecka Barbara Łaska st. wizytator Wydziału Wspierania Edukacji Kuratorium Oświaty w Łodzi

2 Art. 1 ustawy o systemie oświaty - system oświaty zapewnia w szczególności: dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów, a także możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej; możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami; opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych; 2

3 Prawa dziecka i pomoc psychologiczno-pedagogiczna Pomoc psychologiczno-pedagogiczna musi być: oparta o rzetelną diagnozę zgodna z potrzebami ucznia skuteczna zgodna z obowiązującymi przepisami 3

4 Zmiany dotyczące pomocy p-p i ks 1. Podkreślono konieczność zespołowej pracy nauczycieli. 2. Zobligowano nauczycieli do zespołowego spotkania z rodzicami. 3. Zmieniono zakres zadań pedagoga/psychologa 4. Określono niezbędną dokumentację dotyczącą pomocy p-p (KIPU i PDW). 5. Przywiązano więcej wagi do efektów udzielanej pomocy p-p. 6. Zamieniono IPE na IPE-T dookreślając jego zawartość, jest obecnie tworzony w szkołach ogólnodostępnych, integracyjnych, specjalnych. 7. Do niepełnosprawności autyzm dodano zespół Aspergera, do ruchowej afazję. 4

5 ZMIANY - zadania pedagoga/psychologa szkolnego - obecnie 1. Diagnozowanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów. 2. Prowadzenie terapii indywidualnej i grupowej, 3. Realizacja różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej w środowisku szkolnym i pozaszkolnym uczniów. 5

6 Stare rozporządzenie - zadania pedagoga 1. rozpoznawanie indywidualnych potrzeb uczniów oraz analizowanie przyczyn niepowodzeń szkolnych; 2. określanie form i sposobów udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno - pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb; 3. organizowanie i prowadzenie różnych form pomocy psychologiczno - pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli; 4. podejmowanie działań wychowawczych i profilaktycznych wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki, o których mowa w odrębnych przepisach, w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli; 5. wspieranie działań wychowawczych i opiekuńczych nauczycieli, wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki, o których mowa w odrębnych przepisach; 6. planowanie i koordynowanie zadań realizowanych przez szkołę na rzecz uczniów, rodziców i nauczycieli w zakresie wyboru przez uczniów kierunku kształcenia i zawodu, w przypadku gdy w szkole nie jest zatrudniony doradca zawodowy; 7. działanie na rzecz zorganizowania opieki i pomocy materialnej uczniom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. 6

7 Stare rozporządzenie - zadania psychologa 1. prowadzenie badań i działań diagnostycznych dotyczących uczniów, w tym diagnozowanie potencjalnych możliwości oraz wspieranie mocnych stron ucznia; 2. diagnozowanie sytuacji wychowawczych w celu wspierania rozwoju ucznia, określenia odpowiednich form pomocy psychologicznopedagogicznej, w tym działań profilaktycznych, mediacyjnych i interwencyjnych wobec uczniów, rodziców i nauczycieli; 3. organizowanie i prowadzenie różnych form pomocy psychologicznopedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli; 4. zapewnienie uczniom doradztwa w zakresie wyboru kierunku kształcenia i zawodu; 5. minimalizowanie skutków zaburzeń rozwojowych, zapobieganie zaburzeniom zachowania oraz inicjowanie różnych form pomocy wychowawczej w środowisku szkolnym i pozaszkolnym ucznia; 6. wspieranie wychowawców klas oraz zespołów wychowawczych i innych zespołów problemowo-zadaniowych w działaniach wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki, o których mowa w odrębnych przepisach. 7

8 Nowe zadania pedagoga/psychologa szkolnego 1. Diagnozowanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów. 2. Prowadzenie terapii indywidualnej i grupowej, 3. Realizacja różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej w środowisku szkolnym i pozaszkolnym uczniów. 8

9 Istota zmiany Przed zmianą przepisów Organizacją pomocy psychologiczno pedagogicznej zajmował się pedagog szkolny Obecnie Organizacją pomocy psychologiczno pedagogicznej zajmuje się dyrektor szkoły 9

10 Istota zmiany Przed zmianą przepisów Określanie form i sposobów udzielania uczniom pomocy psychologiczno pedagogicznej należało do zadań pedagoga szkolnego Obecnie Określanie form i sposobów udzielania uczniom pomocy psychologiczno pedagogicznej należy do zespołu nauczycieli Ustalenie form pomocy należy zadań dyrektora szkoły 10

11 Istota zmiany Przed zmianą przepisów Interwencje kryzysowe, mediacje wobec uczniów, rodziców i nauczycieli należały do zadań psychologa szkolnego Obecnie Interwencje kryzysowe, mediacje należą do zadań zespołu nauczycieli 11

12 Istota zmiany Przed zmianą przepisów Nauczyciel /pedagog samodzielnie planował działania na rzecz ucznia dotyczące pomocy psychologicznopedagogicznej. Nauczyciel/pedagog samodzielnie tworzył plan lub program wsparcia ucznia. Powstawały różne dokumenty, często bardzo skomplikowane i obszerne Obecnie Działania w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej planuje zespół nauczycieli. Dokumentacja powstaje w czasie spotkania zespołu nauczycieli Dokumentacja została określona w przepisach prawa jest to krótki, przydatny plan/program wskazujący kierunek, zakres pomocy p-p/rewalidacji 12

13 Istota zmiany Przed zmianą przepisów Nauczyciel/pedagog samodzielnie realizował zaplanowane zadania. Obecnie Planuje zespół określając cel pomocy p-p, zadania realizują wszyscy nauczyciele uczący ucznia. 13

14 Istota zmiany - rodzice Przed zmianą przepisów Rodzic był zapraszany lub wzywany przez poszczególnych nauczycieli lub pedagoga lub rodzic przychodził do poszczególnych nauczycieli, aby poruszyć problem swojego dziecka. Obecnie Rodzic zapraszany jest jeden raz na spotkanie zespołu i wszystkim uczącym dziecko nauczycielom całościowo przedstawia problemy swojego dziecka. Wszyscy nauczyciele mają okazję dowiedzieć się od rodzica, jak radzi sobie z problemami. Celem jest współdziałanie dorosłych w procesie wspomagania ucznia 14

15 Istota zmiany współpraca z poradnią p-p Przed zmianą przepisów Współpraca szkoły z poradnią psychologiczno-pedagogiczną: kierowanie uczniów na badania, prowadzenie przez pracowników poradni zajęć z uczniami z zakresu profilaktyki, integracji zespołu klasowego, prowadzenie szkoleń dla nauczycieli, dyżury w szkołach, Obecnie Wspieranie nauczycieli w zakresie trudnej pracy z konkretnym dzieckiem: udział w spotkaniu zespołu nauczycieli, udzielanie porad, wskazówek, superwizja, zajęcia specjalistyczne 15

16 Wsparcie dla szkoły Wsparcie merytoryczne dla nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów udzielających pomocy psychologiczno - pedagogicznej w przedszkolu, szkole i placówce zapewniają poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne, oraz placówki doskonalenia nauczycieli. 16

17 Istota zmiany założenia nowych przepisów o pomocy p-p 1. Nauczyciele i specjaliści wspólnie ustalają kierunek pracy z uczniem i określają formy udzielania uczniom pomocy p-p, a decyzję w sprawie ustalonych form pomocy p-p podejmuje dyrektor. 2. Nauczyciele w czasie spotkania zespołu wspólnie tworzą dokumentację wskazując cel i zakres pomocy p-p. 3. Nauczyciele i specjaliści dzielą się wiedzą w zakresie konkretnego problemu. 4. Szkoła + poradnia p-p + odn + inne = współpraca na rzecz konkretnego ucznia. 17

18 Dziecko niepełnosprawne lub ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi Zespół nauczycieli określa zakres i kierunki pracy z dzieckiem KIPU Decyzja zespołu dot. utworzenia PDW (dla każdego ucznia lub dla grupy uczniów) PDW Cele i zakres pomocy p-p IPE-T Dokumentacja obowiązująca w szkole: dziennik pedagoga, psychologa szkolnego dziennik zajęć dydaktyczno-wyrównawczych i specjalistycznych lub innych zajęć Działania nauczyciela: dostosowanie wymagań edukacyjnych 18

19 Obowiązująca dokumentacja w szkole Dzienniki zajęć dydaktyczno-wyrównawczych i specjalistycznych oraz innych zajęć, do których wpisuje się indywidualny program pracy z uczniem lub program pracy grupy, tematy przeprowadzonych zajęć, ocenę postępów i wnioski dotyczące dalszej pracy. Pedagog, psycholog, logopeda lub doradca zawodowy zatrudniony odpowiednio w przedszkolu, szkole lub placówce prowadzi dziennik, do którego wpisuje tygodniowy plan swoich zajęć, zajęcia i czynności przeprowadzone w poszczególnych dniach. 19

20 Obowiązująca dokumentacja w szkole Ocenianie wewnątrzszkolne obejmuje: formułowanie przez nauczycieli wymagań edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych (semestralnych) ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych ( 3) Wymagania edukacyjne wynikają z podstawy programowej i realizowanych w szkole programów nauczania uwzględniających tę podstawę ( 2) 20

21 Nauczyciel jest obowiązany dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia posiadającego: orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania, opinię poradni p-p o specyficznych trudnościach w uczeniu się lub inną opinię poradni p-p na podstawie tej opinii oraz ustaleń zawartych w PDW, oraz uczniowi nieposiadającemu orzeczenia lub opinii, który objęty jest pomocą p-p w szkole na podstawie ustaleń zawartych w PDW ( 6.1a) 21

22 Nauczyciel jest obowiązany indywidualizować pracę z uczniem na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych, odpowiednio do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia ( 6.1) 22

23 Zmiany w pracy nauczycieli 1. Poświęcanie mniej czasu na planowanie pracy z uczniami wymagającymi pomocy p-p. 2. Praca w zespole pozwoli na korzystanie z wiedzy i doświadczenia innych nauczycieli oraz rodziców. 3. Tworzenie w czasie spotkania zespołu dokumentu krótkiego, przydatnego, wskazującego kierunek pracy z dzieckiem (cele, zakres, formy pomocy p-p). 4. Odnoszenie się do efektów udzielanej pomocy p-p w postaci wniosków i zaleceń. 23

24 Konieczne działania dyrektorów 1. Analiza zasobów szkoły (materialnych i niematerialnych). 2. Analiza potrzeb uczniów w zakresie pomocy p-p, w szczególności w przypadku konieczności organizowania zajęć specjalistycznych, np.: logopedii lub zajęć socjoterapeutycznych, korekcyjno-kompensacyjnych, a także porad i konsultacji. 3. Decydowanie o przyznanych uczniowi formach pomocy psychologiczno-pedagogicznej. 4. Powołanie koordynatorów, którzy skutecznie zorganizują pracę zespołu nauczycieli. 5. Nawiązanie efektywnej współpracy z poradnią p-p, placówkami doskonalenia nauczycieli i innymi instytucjami działającymi na rzecz konkretnego ucznia lub grupy uczniów. 24

25 Skuteczna praca zespołu 1. W czasie posiedzenia zespołu istotne jest: odczytanie lub zreferowanie zgromadzonej o uczniu dokumentacji (opinie, orzeczenie, zaświadczenia lekarskie), wysłuchanie nauczycieli uczących dziecko omówienie mocnych i słabych stron i trudności dziecka, wysłuchanie pedagoga, wychowawcy, specjalistów, wysłuchanie rodziców, wysłuchanie osób zaproszonych przez rodziców, podsumowanie etapu diagnozy określenie celów w odniesieniu do potrzeb dziecka, 25

26 Skuteczna praca zespołu 2. Ustalenie celów - zespół powinien ustalić najważniejsze cele do pracy z dzieckiem, takie których osiągnięcie warunkuje sukces szkolny dziecka. 3. Ustalenie zadań (cel zadanie/zadania) dotyczy form pomocy p-p i zakresu dostosowania wymaga edukacyjnych. 4. Koordynator podsumowuje każdy etap pracy zespołu i wpisuje treści tworząc dokumenty PDW, KIPU lub IPE-T w czasie posiedzenie zespołu, na zakończenie odczytuje zapisy. 5. W sprawach trudnych, skomplikowanych warto nawiązać współpracę z poradnią p-p, odn, innymi instytucjami i określić zakres i sposób współpracy. 26

27 Skuteczna praca zespołu 6. Dyskusję o potrzebach, możliwościach dziecka podejmujemy w czasie posiedzenia zespołu. Po zakończeniu pracy zespołu przystępujemy do realizacji zadań. 7. Warto doskonalić udzielanie i przyjmowanie informacji zwrotnej oraz techniki, metody pracy zespołowej. 8. Warto ustalić sposób podejmowania decyzji przez zespół. 9. Istotne będzie określenie ram czasowych na omówienie sprawy danego ucznia. 27

28 Skuteczna praca zespołu 10. Bardzo ważny będzie przemyślany wybór osoby koordynującej pracę zespołu. Osoba koordynująca powinna posiadać umiejętności w zakresie moderowania pracy zespołowej nauczycieli. 11. Istotne będzie ustalenie zasad współpracy pomiędzy szkołą, a rodzicami, szkołą, a poradnią psychologicznopedagogiczną, szkołą i odn określenie oczekiwań i możliwości. 12. Należy pamiętać, że zespół określa kierunek pracy z uczniem w zakresie pomocy p-p i dostosowania wymagań edukacyjnych, a nauczyciele samodzielnie decydują jak wykonają te zadania. 28

29 Skuteczna praca zespołu 13. W przypadku uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego warto nawiązać współpracę z SOS-W, MOW lub MOS. 14. Najważniejsze będzie, aby nauczyciele odczuli satysfakcję z efektów swojej pracy, aby potrafili i chcieli nawzajem się wspierać, dzielić wiedzą i doświadczeniem oraz korzystać w wiedzy i doświadczenia innych nauczycieli w celu wsparcia rozwoju dziecka. 29

30 Dziękuję za uwagę