Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym

Transkrypt

1 Komentarze Becka Monika Tarska Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym Komentarz C H BECK

2 KOMENTARZE BECKA Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym

3 Polecamy nasze publikacje z serii Komentarze Becka: Bogusław Banaszak KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Marzena Czarnecka, Tomasz Ogłódek PRAWO ENERGETYCZNE Krystyna Gromek KODEKS RODZINNY I OPIEKUŃCZY, wyd. 3 Jacek Jaworski, Arkadiusz Prusaczyk, Adam Tułodziecki, Marian Wolanin USTAWA O GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMI Andrzej Kidyba SPÓŁKA Z O.O., wyd. 5 Zygmunt Niewiadomski (red.) PLANOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE, wyd. 5 Zygmunt Niewiadomski (red.) PRAWO BUDOWLANE, wyd. 3 Jerzy Pieróg PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH, wyd. 9

4 Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym Komentarz dr Monika Tarska Instytut Nauk Prawnych PAN Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie WYDAWNICTWO C. H. BECK WARSZAWA 2009

5 Propozycja cytowania: Tarska, [w:] KRSU. Komentarz, art. 6, Nb 2, Warszawa 2009 Redakcja: Iwona Duda Wydawnictwo C. H. Beck 2009 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk: PERFEKT S.A. Warszawa ISBN

6 Spis treści Przedmowa... Wykazskrótów... VII XI Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym Rozdział 1. Przepisy ogólne... 3 Art Rozdział 2. Rejestr przedsiębiorców Art Rozdział 3. Rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej Art Rozdział 4. Rejestr dłużników niewypłacalnych Art Rozdział 5. Zmiany w przepisach obowiązujących i przepisy końcowe Art Indeks rzeczowy V

7

8 Przedmowa Krajowy Rejestr Sądowy został utworzony ma podstawie ustawy z r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. Nr 121, poz. 769 ze zm., t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz ze zm.). Krajowy Rejestr Sądowy to w istocie trzy samodzielne rejestry: 1) rejestr przedsiębiorców, 2) rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej, a także 3) rejestr dłużników niewypłacalnych. Do pierwszego rejestru podlegają wpisowi podmioty, mające status przedsiębiorcy, które prowadzą działalność gospodarczą, choćby ubocznie i potencjalnie. W drugim rejestrze wpisywane są podmioty, które mają charakter organizacji społecznych lub zawodowych, z założenia prowadzące działalność non profit. Z kolei rejestr dłużników niewypłacalnych ujawnia podmioty uczestniczące w obrocie gospodarczym, które, zgodnie z nazwą rejestru, nie spłacają swoich długów. Utworzenie KRS stanowiło jeden z elementów szerszej reformy prawa gospodarczego, której wynikiem było przyjęcie pakietu trzech najważniejszych ustaw realizujących tę reformę oprócz ustawy o KRS przede wszystkim: Kodeksu spółek handlowych (ustawa z r., Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) oraz Prawa działalności gospodarczej (ustawa z r., Dz.U. Nr 101, poz ze zm.). Jednoczesne wejście w życie wyżej wymienionych ustaw zostało zaplanowane na r. W przypadku ustawy o KRS tak długie vacatio legis spowodowane było w dużej mierze koniecznością przygotowania technicznej infrastruktury łączy komputerowych w związku z informatyzacją rejestru oraz utworzeniem Centralnej Informacji KRS, a także przygotowania licznych rozporządzeń wykonawczych do ustawy. Przeprowadzenie gruntownej reformy rejestru sądowego stało się niezbędne z powodu zmian, jakie zaszły w polskiej gospodarce po 1989 r. (urynkowienie i liberalizacja gospodarki). Wzrosła liczba podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Pojawiło się także zjawisko podejmowania tej działalności przez podmioty, które ze swej istoty nie były do tego przeznaczone (np. stowarzyszenia, fundacje, czy partie polityczne). Dla VII

9 Przedmowa niemal każdego rodzaju podmiotu prowadzono osobny rejestr w sumie 19 rejestrów i to metodą tradycyjną, w formie papierowej, przez zapisy w aktach sądowych. W konsekwencji, dostępność do informacji o podmiotach rejestrowych była znacznie ograniczona, a jawność rejestru w praktyce była fikcją. Dodatkowym powodem, który wymusił wspomnianą reformę, była konieczność dostosowania polskiej regulacji prawnej dotyczącej rejestru sądowego do prawodawstwa wspólnotowego przed przystąpieniem Polski do UE. Dotyczyło to zwłaszcza uwzględnienia postanowień Pierwszej Dyrektywy Rady 68/151/EWG w zakresie wymagań dotyczących jawności w odniesieniu do niektórych typów spółek. Krajowy Rejestr Sądowy w zamierzeniu projektodawców miał stanowić oficjalną centralną ewidencję, obejmującą terytorium całego kraju, prowadzoną przez sądy, w której rejestrowane są najważniejsze rodzaje organizacji funkcjonujące w życiu społecznym, zwłaszcza gospodarczym. Do czasu wejścia w życie ustawy o KRS brak było jednolitego systemu rejestracji podmiotów, podlegających obecnie wpisowi do KRS. Zasady wpisu do poszczególnych rodzajów rejestrów regulowane były w odrębnych aktach prawnych, normujących ustrój danego podmiotu. Jednym z najważniejszych, na którym wzorowano wiele rozwiązań przyjętych w ustawie o KRS, były przepisy Kodeksu handlowego oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z r. o rejestrze handlowym. Należy podkreślić, że celem rozpoczętych w 1994 r. prac legislacyjnych było stworzenie takiego systemu rejestracji, który zapewniałby faktyczną jawność wpisów dokonywanych w rejestrze, obejmujących zakres danych, gwarantujący tak pod względem podmiotowym, jak i przedmiotowym możliwie największą pewność w obrocie. Założeniem przyjętych rozwiązań było zapewnienie prawdziwości i aktualności danych zawartych w rejestrze, usprawnienie postępowania rejestrowego oraz umożliwienie osobom zainteresowanym niezwłoczne uzyskanie odpisów, wyciągów i zaświadczeń o danych ujawnionych w rejestrze. Usprawnienie funkcji informacyjnej rejestru miało zapewnić rozdzielenie między sądy rejestrowe oraz Centralną Informację KRS zadań związanych z rejestracją oraz z udzielaniem informacji o danych ujawnionych w rejestrze. Organizację oraz zasady działania KRS, oprócz ustawy o KRS, normuje ponadto szereg aktów wykonawczych wydanych przez Ministra Sprawiedliwości na podstawie zawartej w przepisach ustawy delegacji. Warto zaznaczyć, że komentowana ustawa o KRS od czasu wejścia w życie (a nawet zanim zaczęła obowiązywać) była wielokrotnie nowelizowana, podobnie jak rozporządzenia wykonawcze do ustawy. Niektóre z tych, które zaczęły obowiązywać wraz z ustawą o KRS od r., zostały zastąpione przez nowe akty prawne. Pewne zmiany wynikały z wprowadzenia do polskiego VIII

10 Przedmowa porządku prawnego nowych typów podmiotów, które podlegają wpisowi do KRS, inne zaś spowodowane były zmianą przepisów ustaw związanych z KRS, jak również ważną nowelizacją wspomnianej dyrektywy WE w 2003 r., w końcu dokonywane niekiedy zmiany ustawy o KRS były próbą korekty pierwotnych rozwiązań. W prezentowanym komentarzu omówiono przepisy ustawy o KRS według aktualnego stanu prawnego. Jednakże ze względu na to, że od czasu wejścia w życie ustawy minęło ponad 8 lat, w ciągu których dokonano stosunkowo licznych zmian w ustawie w odniesieniu do tych przepisów ustawy, które zostały uchylone lub istotnie zmienione w wyniku kolejnych nowelizacji w komentarzu wskazano, na czym polegała zmiana i wyjaśniono, z czego ona wynikała. Warszawa, sierpień 2009 r. Monika Tarska IX

11

12 Wykaz skrótów 1. Źródła prawa CIKRSR...rozporządzenie MS z r. w sprawie ustroju i organizacji Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowych zasad udzielania informacji z Krajowego Rejestru Sądowego i udostępniania kopii dokumentów z katalogu (Dz.U. Nr 247, poz ze zm.) CudzU... ustawa z r. o cudzoziemcach (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 234, poz ze zm.) DzGospZagrOPU... ustawa z r. o zasadach prowadzenia na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne (t.j. Dz.U. z 1989 r. Nr 27, poz. 148 ze zm.) DziałGospU...ustawa z r. o działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 41, poz. 324 ze zm.) DziałUbezpU ustawa z r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. Nr 124, poz ze zm.) EgzAdmU...ustawa z r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz ze zm.) EZIGSEU...ustawa z r. o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej (Dz.U. Nr 62, poz. 551 ze zm.) FundEmU ustawa z r. o funduszach emerytalnych FundInwU (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 159, poz ze zm.) ustawa z r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 146, poz ze zm.) FundU ustawa z r. o fundacjach (t.j. Dz.U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203 ze zm.) XI

13 Wykaz skrótów InfKrymU...ustawa z r. o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji kryminalnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 216, poz ze zm.) JednBadawczeU.... ustawa z r. o jednostkch badawczo-rozwojowych (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 159, poz. 993 ze KC zm.)...ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KH...rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z r. Kodeks handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502 ze zm.) KPA KPC...ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.)... ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KRSKuratorR rozporządzenie MS z r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od kandydatów na kuratorów ustanawianych na podstawie przepisów ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, sposobu prowadzenia listy tych kandydatów i danych ujmowanych w liście kandydatów na kuratorów (Dz.U. Nr 117, poz. 1241) KRSU...ustawa z r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz ze zm.) KSCU... ustawa z r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz ze zm.) KSH... ustawa z r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) KWU ustawa z r. o księgach wieczystych i hipo- MSiGR MSiGU XII tece (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz ze zm.)... rozporządzenie MS z r. w sprawie organizacji, sposobu wydawania i rozpowszechniania oraz podstawy ustalania ceny numerów Monitora Sądowego i Gospodarczego i wysokości opłat za zamieszczenie w nim ogłoszenia lub obwieszczenia (Dz.U. Nr 45, poz. 204 ze zm.)... ustawa z r. o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego (Dz.U. z 1996 r. Nr 6, poz. 42 ze zm.)

14 Wykaz skrótów OchrKonkurU ustawa z r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) OpłKRSR...rozporządzenie MS z r. w sprawie określenia wysokości opłat za udzielanie informacji, wydawanie odpisów, wyciągów i zaświadczeń z Krajowego Rejestru Sądowego oraz za udostępnianie kopii dokumentów z elektronicznego katalogu dokumentów spółek (Dz.U. Nr 247, poz. 1812) OPracodU...ustawa z r o organizacjach pracodawców (Dz.U. Nr 55, poz. 235 ze zm.) PartieU...ustawa z r. o partiach politycznych (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 857 ze zm.) PodElektrU...ustawa z r. o podpisie elektronicznym (Dz.U. Nr 130, poz ze zm.) PPU...ustawa z r. o przedsiębiorstwach państwowych (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 981 ze zm.) PrDziałGosp... ustawa z r. Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101, poz ze zm.) ProwRejKRSR...rozporządzenie MS z r. w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia rejestrów wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowej treści wpisów w tych rejestrach (Dz.U. Nr 117, poz ze zm.) PrSpółdz...ustawa z r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz ze zm.) PrStow...ustawa z r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.) PrUpN...ustawa z r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm.) PrywU... ustawa z r. o komercjalizacji i prywatyzacji (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 171, poz ze zm.) PrzechRejR... rozporządzenie MS z r. w sprawie sposobu przechowywania dotychczasowych rejestrów i przekazywania akt rejestrowych oraz wydawania z nich odpisów, wyciągów i zaświadczeń (Dz.U. Nr 117, poz. 1239) PrzekDanRejZ..... zarządzenie MS z r. w sprawie sposobu i trybu przekazywania przez sądy rejestrowe danych rejestrowych do Centralnej Informacji Kra- XIII

15 Wykaz skrótów jowego Rejestru Sądowego (Dz.Urz. MS Nr 8, poz. 132) PrzekDokElektrZ... zarządzenie MS z r. w sprawie warunków organizacyjno-technicznych przekazywania przez sądy rejestrowe dokumentów drogą elektroniczną do katalogu oraz sposobu ich przechowywania (Dz.Urz. MS Nr 8, poz. 133) PWKRSU ustawa z r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. Nr 121, poz. 770 ze zm.) PWSwobDziałGospU ustawa z r. Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej RachunkU (Dz.U. Nr 173, poz ze zm.) ustawa z r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.) RegUSPR rozporządzenie MS z r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz.U. Nr 38, poz. 249) RejHandlR...rozporządzenie MS z r. o rejestrze handlowym (Dz.U. Nr 59, poz. 511 ze zm.) SCEU ustawa z r. o spółdzielni europejskiej (Dz.U. Nr 149, poz. 1077) StatPublU ustawa z r. o statystyce publicznej (Dz.U. Nr 88, poz. 439 ze zm.) SwobDziałGospU... ustawa z r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 155, poz ze zm.) SystUbSpołU ustawa z r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.) WnElektrCIKRSR.. rozporządzenie MS z r. w sprawie warunków organizacyjno-technicznych dotyczących formy wniosków i dokumentów oraz ich składania do sądów rejestrowych i Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego drogą elektroniczną, a także orzeczeń, odpisów, wyciągów, zaświadczeń, informacji i kopii dokumentów doręczanych wnioskodawcom drogą elektroniczną przez sądy rejestrowe i Centralną Informację (Dz.U. Nr 247, poz. 1813) WolontariatU XIV ustawa z r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. Nr 96, poz. 873 ze zm.)

16 Wykaz skrótów WzFormKRSR..... rozporządzenie MS z r. w sprawie określenia wzorów urzędowych formularzy wniosków o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz sposobu i miejsca ich udostępniania (Dz.U. Nr 118, poz ze zm.) ZOZU ustawa z r. o zakładach opieki zdrowotnej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm.) ZryczPodU ustawa z r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 144, poz. 930 ze zm.) ZwZawU ustawa z r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.) 2. Organy, organizacje i inne instytucje MS...Minister Sprawiedliwości RM...RadaMinistrów SN...SądNajwyższy UE...UniaEuropejska UOKiK Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ZUS Zakład Ubezpieczeń Społecznych 3. Czasopisma i publikatory DPP...DemokratycznyPrzeglądPrawniczy Dz.Urz....DziennikUrzędowy Gl....Glosa MoP...MonitorPrawniczy MSiG Monitor Sądowy i Gospodarczy OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna Pal....Palestra PiP...PaństwoiPrawo PPE...PrzeglądPrawaEgzekucyjnego PPH...PrzeglądPrawaHandlowego Pr.Sp....PrawoSpółek PS...PrzeglądSądowy PUG...Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego R.Pr....RadcaPrawny Rej....Rejent Rzeczp Rzeczpospolita SP...StudiaPrawnicze XV

17 Wykaz skrótów 4. Inne skróty EZIG europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych KRS...KrajowyRejestrSądowy n....następny(-a,-e) Nr...numer PKD Polska Klasyfikacja Działalności post....postanowienie poz....pozycja red....redakcja rozp....rozporządzenie SA...spółkaakcyjna SCE...Societas Cooperativa Europaea (spółdzielnia europejska) SE...Societas Europaea (spółka europejska) t....tom t.j tekst jednolity uchw....uchwała wyd....wydanie wyr....wyrok zarz zarządzenie zezm....zezmianami XVI

18 Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym z dnia 20 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 121, poz. 769) Tekst jednolity z dnia 3 września 2007 r. (Dz.U. Nr 168, poz. 1186) 1 (zm.: Dz.U. 2008, Nr 141, poz. 888; 2009, Nr 18, poz. 97, Nr 42, poz. 341, Nr 53, poz. 434) 1 Tekst jednolity ogłoszono dnia r.

19

20 Rozdział 1. Przepisy ogólne Literatura: Allerhand M., Kodeks handlowy. Komentarz, Lwów 1935; Bielecki M., Ograniczenia prokury, MoP 2007, Nr 1; Bielski P., Podstawy organizacji i funkcjonowania rejestru przedsiębiorców zagadnienia wybrane, Rej. 2000, Nr 2; Bieniek-Koronkiewicz E., Sieńczyło-Chlabicz J., Skutki wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, Gl. 2002, Nr 8; Błaszczak Ł., Zdolność rejestrowa jako przesłanka uzyskania wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego na przykładzie osobowych spółek handlowych, Rej. 2004, Nr 8; Broniewicz W. Glosa do post. SN z r., I CZ 196/02, OSP 2004, Nr 1; tenże, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1999; Bugajna-Sporczyk D., Kuć-Kwaśniewicz K., Krajowy Rejestr Sądowy uwagi praktyczne, MoP 2001, Nr 4; Całus A., Prawo cywilne i handlowe państw obcych, Warszawa 1985; Ciulkin L., Rejestr Dłużników Niewypłacalnych, MoP 2001, Nr 18; Ciulkin L., Jakubecki A., Kowal N., Krajowy Rejestr Sądowy i postępowanie rejestrowe. Praktyczny komentarz, Warszawa 2002; Dmowski S., Rudnicki S., Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 1998; Dor R., Kodeks spółek handlowych w aspekcie praktyki notarialnej. Wybrane zagadnienia, Nowy Przegląd Notarialny 2002, Nr 1; Dziurzyński T., Fenichel Z., Honzatko M., Kodeks handlowy, t. II, Kraków 1935; Ereciński T. (red.), Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze, t. II, wyd. 5, Warszawa 2004; Frąckowiak J., Ustawodawstwo dotyczące przedsiębiorców pod rządami zasady jedności prawa cywilnego, PPH 2000, Nr 11; Gburzyńska-Dulewicz A., Roszewski Z., Postępowanie rejestrowe w sprawach dotyczących spółek wybrane zagadnienia na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego, PPH 1999, Nr 9; Gersdorf M., Ignatowicz J., Prawo spółdzielcze. Komentarz, Warszawa 1996; Grykiel J., Skutki wpisu prokury do rejestru przedsiębiorców, SP 2007, Nr 4; Grzybowski S., System prawa cywilnego część ogólna, t. I, Ossolineum 1985; Jakubecki A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz, Kraków 2005; Jochemczyk B., Kurator dla spółki kapitałowej, Pr. Sp. 2007, Nr 1; Klaus M., Rejestracja podmiotów w KRS praktyczne wskazówki, cz. II spółka partnerska, MoP 2005, Nr 12; Knoppek K., Dokument 3