Samokontrola glikemii a wyniki leczenia u chorych na cukrzycę typu 2
|
|
- Konrad Szewczyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Samokontrola glikemii a wyniki leczenia u chorych na cukrzycę typu 2 Agnieszka Bajkowska Fiedziukiewicz 1,4, Katarzyna Cypryk 1,2, Tomasz Kozdraj 3, Anna Mikołajczyk Swatko 4, Marcin Kosiński 2, Małgorzata Józefowska 4 1 Poradnia Diabetologii Dorosłych, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki, Łódź 2 Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii, Uniwersytet Medyczny, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki, Łódź 3 Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej, Zakład Informatyki i Statystyki Medycznej, Uniwersytet Medyczny, Łódź 4 Wojewódzki Ośrodek Diabetologii i Chorób Metabolicznych, Łódź Streszczenie: Cele. Celem badania była ocena zależności między częstością dokonywania pomiarów glikemii w ramach samokontroli a stopniem metabolicznego wyrównania cukrzycy. Pacjenci i metody. Badaniu w postaci ankiety poddano 600 osób w wieku 63,4 ±9 lat (32 85 lat) chorujących na cukrzycę typu 2 od 11,4 ±7,7 roku (min. 1 rok, maks. 38 lat). Badani wykonali skrócony profil glikemii w ciągu tygodnia oraz 8 punktowe profile glikemii w wybranym przez siebie dniu. Jednocześnie zostali poproszeni o ocenę częstości prowadzenia samokontroli glikemii. U wszystkich pacjentów oznaczono odsetek hemoglobiny glikowanej ( ). Wyniki. Większość pacjentów informowała, że prowadzi samokontrolę glikemii dziennie (44,3%) lub w tygodniu (31,8%). Wszyscy oznaczyli glikemię na czczo oraz po śniadaniu. Większość oznaczała glikemię również po obiedzie i po kolacji. Mniej niż 50% badanych oznaczało glikemię w godzinach nocnych. Średni odsetek w całej grupie wynosił 7,45 ±1,08%. Tylko 20% pacjentów uzyskało wyrównanie cukrzycy zalecane przez PTD ( <6,5%). Nie odnotowano incydentów ciężkich hipoglikemii. Odsetki nie różniły się w poszczególnych podgrupach, nie wykazano również zależności pomiędzy odsetkiem a częstością samokontroli w żadnej z badanych grup. Wnioski. Nie stwierdzono zależności między częstością samokontroli a odsetkiem, co podważa celowość dokonywania wielokrotnych pomiarów glikemii w ciągu doby u wszystkich chorych na cukrzycę typu 2. Słowa kluczowe: cukrzyca typu 2, samokontrola glikemii, wyniki leczenia WPROWADZENIE Cukrzyca to choroba przewlekła, wymagająca ciągłego leczenia oraz ścisłej współpracy lekarza i pacjenta, tylko wówczas możliwe jest bowiem uzyskanie dobrego wyrównania metabolicznego. Duże prospektywne badania kliniczne, takie jak DCCT (Diabetes Control and Complications Trial), UKPDS (United Kingdom Prospective Diabetes Study) oraz Kumamoto Study, wykazały, iż dobra kontrola glikemii wiąże się ze znacznym zmniejszeniem ryzyka wystąpienia przewlekłych powikłań cukrzycowych, zarówno o typie mikro-, jak i makroangiopatii [1 3]. Jednym z parametrów wykorzystywanych do oceny wyrównania metabolicznego cukrzycy jest odsetek hemoglobiny glikowanej ( ). Jest on miernikiem średniego stężenia glu- Adres do korespondencji: dr hab. med. Katarzyna Cypryk, Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii, Uniwersytet Medyczny, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki, ul. Rzgowska 281/289, Łódź, tel.: , fax: , e mail: kcypryk@mp.pl Praca wpłynęła: Przyjęta do druku: Nie zgłoszono sprzeczności interesów. Pol Arch Med Wewn. 2008; 118 (5): Copyright by Medycyna Praktyczna, Kraków 2008 kozy we krwi, odzwierciedlającym zarówno glikemię na czczo, jak i po posiłku w ciągu ostatnich 3 miesięcy. Według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) należy dążyć do uzyskania odsetka 6,5% [4]. Elementem koniecznym w procesie leczenia cukrzycy jest osobiste zaangażowanie chorego. Samokontrola jest niezbędnym składnikiem wielokierunkowego leczenia cukrzycy. Jest to zespół decyzji i czynności podejmowanych przez pacjenta, które umożliwiają kontrolę choroby i odpowiednią modyfikację postępowania w zależności od zmieniających się warunków życia codziennego. Jednym z najważniejszych etapów samokontroli jest badanie stężenia glukozy we krwi za pomocą glukometru (self monitoring of blood glucose SMBG). Europejskie Towarzystwo do Badań nad Cukrzycą (EASD) zaleca codzienne wykonywanie SMBG przez pacjentów leczonych insuliną. Pomiary te zaleca się również chorym leczonym wyłącznie dietą lub doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi. Nie określono częstości, z jaką powinno się je wykonywać, należy je jednak przeprowadzać zarówno na czczo, jak i po posiłkach, z częstością pozwalającą osiągnąć docelową glikemię [5]. Według PTD pacjenci stosujący insulinoterapię powinni oznaczać pełny profil glikemii przynajmniej raz w tygodniu, a le- Samokontrola glikemii a wyniki leczenia u chorych na cukrzycę typu 2 1
2 Tabela 1. Dane z oznaczeń glikemii w dzienniczkach samokontroli badanej grupy Stężenie glukozy we krwi w SMBG N Średnia [mg/dl] Min. [mg/dl] Maks. [mg/dl] Odchylenie standardowe najwyższe stężenie glukozy w ostatnim tygodniu najniższe stężenie glukozy w ostatnim tygodniu , , , ,4 na czczo , ,8 120 min po śniadaniu , ,0 przed obiadem , ,9 120 min po obiedzie , ,6 przed kolacją , ,2 120 min po kolacji ,1 przed snem , ,6 o 3:00 w nocy , ,3 czeni lekami doustnymi lub dietą przynajmniej raz w miesiącu [6]. Największe znaczenie ma samokontrola w okresie rozpoczynania leczenia farmakologicznego, a także podczas zmiany leku i każdego zaostrzenia choroby. Wydawać by się mogło, że częste wykonywanie przez pacjenta oznaczeń glikemii powinno prowadzić do dobrego wyrównania cukrzycy. Badania oceniające wpływ samokontroli na wyrównanie gospodarki węglowodanowej w cukrzycy typu 2 nie dają jednak jednoznacznych wyników. Celem pracy była ocena zależności między częstością oznaczeń glikemii w ramach samokontroli a odsetkiem hemoglobiny glikowanej ( ). Zależność taką oceniano u chorych na cukrzycę typu 2 w celu odpowiedzi na pytanie, czy częstsze oznaczenia glikemii pozwalają na osiągnięcie mniejszych jej wartości, a co za tym idzie umożliwiają uzyskanie lepszych efektów leczenia. PACJENCI I METODY Badaniu poddano grupę 600 osób chorych na cukrzycę typu 2 zgłaszających się kolejno na wizytę lekarską do Wojewódzkiego Ośrodka Diabetologii przy ulicy Nowej 30/32 w Łodzi. Obserwacją objęto pacjentów obu płci, bez względu na wiek, wykształcenie, czas trwania cukrzycy i sposób jej leczenia. Średni wiek chorych wynosił 63,4 roku (32 85 lat, odchylenie standardowe 9,0). W grupie znalazło się 319 kobiet w wieku lat (śr. 64,9 roku, odchylenie standardowe 8,8) oraz 281 mężczyzn w wieku lat (śr. 61,7 roku, odchylenie standardowe 8,9). Średni czas trwania cukrzycy w badanej grupie wynosił 11,4 roku (odchylenie standardowe 7,7). Najwięcej osób chorowało lat. Pacjenci odbywali standardową edukację diabetologiczną prowadzoną przez personel poradni. Trzysta dziewięćdziesiąt siedem (66,2%) osób było leczonych insuliną w monoterapii lub w skojarzeniu z lekami doustnymi, pozostali otrzymywali tylko leki doustne. Badani zostali poproszeni o prowadzenie samokontroli glikemii z użyciem własnego glukometru. Wszyscy zostali zobowiązani do zapisania maksymalnej i minimalnej glikemii w ciągu ostatniego tygodnia oraz przeprowadzenia 8 punktowego profilu w dowolnie wybranym przez siebie dniu. Profil obejmował pomiary stężenia glukozy: na czczo, 2 godziny po śniadaniu, przed obiadem, 2 godziny po obiedzie, przed kolacją, 2 godziny po kolacji, przed snem i o 3:00 w nocy. Każdy chory określił częstość własnej samokontroli, co było podstawą podzielenia na następujące grupy: A co najmniej 5 pomiarów dziennie B 3 4 pomiary dziennie C 1 2 pomiary dziennie D 1 2 pomiary w tygodniu E 1 2 pomiary w miesiącu F nieprowadzący żadnej samokontroli. U wszystkich odsetek hemoglobiny glikowanej oznaczono za pomocą aparatu Variant firmy Bio RAD metodą wysokociśnieniowej chromatografii cieczowej HPLC. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej. Oblicze nia wykonano w programie STATISTICA 6.0 PL (Tulsa, OK, Stany Zjednoczone). Zastosowano test niezależności χ 2 oraz analizę wariancji ANOVA. Za istotną przyjęto wartość p <0,05. WYNIKI Wszyscy pacjenci oznaczyli stężenie glukozy we krwi na czczo i po śniadaniu, a niemal wszyscy również po obiedzie i kolacji. Pomiary nocne wykonywało mniej niż 50% chorych. Szczegółowe wyniki samokontroli glikemii dla całej badanej grupy przedstawiono w tabeli 1. 2 POLSKIE ARCHIWUM MEDYCYNY WEWNĘTRZNEJ 2008; 118 (5)
3 Tabela 2. Parametry wyrównania cukrzycy w podgrupach wg częstości prowadzenia samokontroli Grupa A B C D E F p Częstość samokontroli co najmniej 5 razy dziennie 3 4 razy dziennie dziennie w tygodniu w miesiącu bez samokontroli odsetek badanych (%) 0,8 18,2 44,3 31,8 3,2 1,7 maksymalna glikemia (mg/dl) minimalna glikemia (mg/dl) średni odsetek (%) 7,54 7,25 7,50 7,52 7,39 7,54 >0,05 Średni odsetek w całej badanej grupie wynosił 7,45% (odchylenie standardowe 1,08). Wyrównanie zalecane przez PTD ( 6,5%) uzyskało tylko 20% pacjentów. Nie stwierdzono istotnej statystycznie różnicy w średnim odsetku w grupie kobiet 7,42% (odchylenie standardowe 1,08) i mężczyzn 7,49% (odchylenie standardowe 1,09) (p >0,05). Z kolei leczeni insuliną uzyskali większe odsetki 7,67%, niż leczeni preparatami stosowanymi doustnie 2% (p <0,05). Średnie maksymalne i minimalne stężenia glukozy oraz odsetki nie różniły się istotnie w poszczególnych grupach, co zobrazowano w tabeli 2. W czasie badania pacjenci nie zgłaszali ciężkich stanów hipoglikemii, tj. glikemii <40 mg/dl lub hipoglikemii wymagającej pomocy innych osób. Test niezależności χ 2 nie wykazał istotnej statystycznie zależności między częstością pomiarów glikemii a odsetkiem w poszczególnych grupach. Także wyniki analizy wariancji ANOVA nie potwierdziły istnienia różnic w odsetkach między badanymi grupami (p = 0,27) (ryc. 1). Analizowano także zależność odsetka od częstości oznaczeń glikemii w dwóch grupach pacjentów: leczonych insuliną i stosujących jedynie leki doustne. Wszyscy pacjenci stosowali insulinoterapię konwencjonalną. Dla grupy leczonej insuliną test niezależności χ 2 (odsetki skategoryzowane przedziałowo) nie wykazał istotnej statystycznie zależności pomiędzy częstością wykonywania pomiarów glikemii a odsetkiem (p = 0,63). Wyniki ANOVA przeprowadzone dodatkowo dla sześciu grup wyodrębnionych ze względu na częstość dokonywania pomiarów potwierdziły brak różnic w odsetkach w grupie leczonej insuliną (p = 0,16) (ryc. 2). Również w grupie pacjentów leczonych lekami doustnymi nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic w odsetkach w zależności od częstości dokonywania oznaczeń glikemii (test niezależności χ 2 p = 0,10; ANOVA p = 0,15). Zobrazowano to na rycinie 3. OMÓWIENIE Samokontrola glikemii jest uznaną metodą monitorowania leczenia cukrzycy. Zaleca się ją pacjentom w celu osiągnięcia pożądanej glikemii oraz zapobiegania incydentom hipo- i hi- perglikemii, a tym samym zapobiegania ostrym i przewlekłym powikłaniom cukrzycy. Metoda ta jest bezwzględnie zalecana chorym leczonym insuliną i rekomendowana pozostałym. Dowiedziono, że u chorych na cukrzycę typu 1 stosujących intensywną insulinoterapię prowadzenie samokontroli wiąże się z poprawą glikemii, co pozwala uzyskać mniejsze odsetki [7]. Cały czas trwa debata, czy taka kontrola jest uzasadniona w przypadku cukrzycy typu 2 u chorych stosujących leki doustne i dietę. W naszym badaniu nie stwierdziliśmy zależności między częstością samokontroli a stopniem wyrównania cukrzycy. Nie było takiej zależności zarówno u osób stosujących insulinę, jak i leczonych tylko lekami doustnymi. W 1997 roku Faas i wsp. [8] opublikowali przegląd 77 badań dotyczących SMBG u chorych na cukrzycę typu 2 przeprowadzonych w latach Jedynie 6 z nich to badania z randomizacją z grupą kontrolną, a tylko w jednym wykazano statystycznie istotną poprawę odsetka u chorych na cukrzycę typu 2 stosujących SMBG (zmniejszenie o 0,9%, p <0,05) [9]. Tylko 8 z 18 prac opublikowanych w latach dotyczyło badań z randomizacją przeprowadzonych z grupą kontrolną (w tym 6 opublikowanych przez Faasa). Metaanaliza 4 z nich wykazała, że prowadzenie samokontroli wiąże się z niewielkim i nieistotnym zmniejszeniem średniego odsetka (maks. o 0,6%). Wyniki te należy jednak interpretować ostrożnie w związku z ograniczeniami metodologicznymi badań uwzględnionych w metaanalizie [10]. Wyniki podobne do naszych uzyskano w wielu innych badaniach. I tak badanie prowadzone w Anglii, w którym uczestniczyło 290 chorych na cukrzycę typu 2 leczonych insuliną, nie potwierdziło zależności między częstością prowadzenia samokontroli a redukcją odsetka [11]. Takiej zależności, bez względu na rodzaj terapii w cukrzycy typu 2, nie wykazało również w innych ośrodkach [12 14]. Również najnowsze badania z randomizacją z grupą kontrolną DiGEM, zakończone w 2007 roku, czy badanie Davidsona z 2005 roku, nie wykazały istotnych różnic w redukcji odsetka u osób stosujących SMBG w stosunku do osób jej niestosujących [15,16]. Badanie prowadzone w Niemczech i Austrii u chorych na cukrzycę typu 2 leczonych insuliną wykazało statystycznie istotną redukcję odsetka (o 0,16%) u pacjentów częściej prowadzących SMBG (śr. 2,7 razy dziennie) w stosunku do pacjentów prowadzących SMBG 1 raz dziennie. Natomiast u pa- Samokontrola glikemii a wyniki leczenia u chorych na cukrzycę typu 2 3
4 8,4 8,8 [%] 8,2 7,8 7,6 7,4 7,2 [%] 8,6 8,4 8,2 7,8 7,6 7,4 7,2 6,8 6,6 6,4 6,8 6,6 ±1,96 błąd std. ±1,96 błąd std. Ryc. 1. Odsetek samokontroli w całej badanej grupie (n = 600) Ryc. 2. Odsetek samokontroli w grupie stosującej insulinoterapię (n = 397) Na podstawie wyników dotychczas przeprowadzonych badań nie można udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy u chorych na cukrzycę typu 2 celowa jest intensywna samokontrola glikemii. Jednak badań dowodzących takiej zależności jest stosunkowo mało, a autorzy tych prac sugerują, by do ich wyników odnosić się z ostrożnością, wskazując na niedoskonałości metodologiczne związane z niejednorodnością badanych populacji i podjętych interwencji. Rodzi się więc pytanie, jak często i o jakich porach pacjent powinien prowadzić samokontrolę, by osiągnąć zadowalający stopień kontroli metabolicznej w cukrzycy typu 2? Przeprowadzone badania nie dostarczają jednoznacznych wskazówek, choć część doniesień sugeruje, że do udzielenia odpowiedzi na to pytanie niezbędne jest prawidłowe wykorzystanie wyników samokontroli zarówno przez lekarza prowadzącego, jak i samego pacjenta, co w tym przypadku wymaga właściwej edukacji chorego [21], ponieważ to nie sam fakt oznaczenia glikemii, ale powiązanie wyników uzyskanych przez pacjenta z podejmowanymi przez niego zachowaniami zdrowotnymi może doprowadzić do zwiększenia skuteczności leczenia. Potwierdziło to badanie z randomizacją przeprowadzone przez Morelanda i wsp. [22], które udzieliło odpowiedzi na pytanie, czy edukacja dotycząca samokontroli przyczyni się do poprawy glikemii i zwiększenia częstości dokonywacjentów leczonych dietą lub przyjmujących lekami doustnymi kontrolującymi glikemię 2 razy dziennie odsetek był istotnie większy (zwiększenie o 0,14%, p <0,0001) niż u badających raz dziennie [17]. W jednym z dużych badań obserwacyjnych stwierdzono związek między domowymi oznaczeniami glikemii a istotnie mniejszymi odsetkami zarówno u chorych na cukrzycę typu 1 (n = 1159; oznaczenie glikemii 3 razy na dobę; zmniejszenie odsetka o 1%, p <0,001), jak i u chorych na cukrzycę typu 2 (n = ; oznaczenie glikemii przynajmniej raz na dobę; zmniejszenie odsetka o 0,4 0,6%) [18]. W przypadku cukrzycy typu 2 zależność ta potwierdziła się zarówno u pacjentów stosujących insulinoterapię, jak i leczonych wyłącznie lekami doustnymi lub dietą. U chorych, którzy prowadzili samokontrolę niezależnie od częstości pomiarów, odsetek był o 0,4% mniejszy niż u osób nieprowadzących samokontroli (p <0,0001) i zmniejszał się wraz ze zwiększeniem częstości dokonywanych pomiarów. Również duże badanie z randomizacją i grupą kontrolną, prowadzone przez Schwedesa i wsp. [19], dotyczące chorych na cukrzycę typu 2 leczonych lekami doustnymi lub dietą, wykazało istotnie większą redukcję odsetka u osób prowadzących SMBG niż osób z grupy jej niestosującej (1% vs 0,6%, p <0,05). Zależność taką potwierdziło również badanie Guerciego i wsp. [20] (0,9% vs 0,5%, p <0,05). 4 POLSKIE ARCHIWUM MEDYCYNY WEWNĘTRZNEJ 2008; 118 (5)
5 (%) 9,0 8,5 7,5 6,5 6,0 5,5 nia pomiarów przez chorych. 199 osób chorych na cukrzycę (35% typ 1, 65% typ 2, odsetek %) podzielono na 3 grupy: otrzymującą glukometr i edukację, otrzymującą glukometr bez edukacji i standardową bez glukometru i edukacji. Największą redukcję odsetka osiągnięto u pacjentów stosujących SMBG, którzy otrzymali edukację ( 0,13 ±1,28), mniejszą u prowadzących samokontrolę bez edukacji ( 0,04 ±1,31), zaś u pacjentów nieprowadzących SMBG i bez edukacji obserwowano zwiększenie odsetka hemoglobiny glikowanej (+0,04 ± 1,10) [22]. Edukacja pacjenta powinna więc stanowić integralną część leczenia cukrzycy, bo tylko umiejętne wykorzystanie informacji wynikającej z aktualnego stężenia glukozy we krwi umożliwi optymalizację częstości i kosztów samodzielnych badań. Otwartą sprawą pozostaje metodologia nauczania samokontroli. Podsumowując, wydaje się, że prowadzenie kosztownej samokontroli musi być połączone z intensywną edukacją pacjentów. Natomiast uzyskane wyniki wykazały, że brak zależności między częstością samokontroli a stopniem wyrównania glikemii podważa celowość wielokrotnych pomiarów u wszystkich chorych na cukrzycę typu 2. ±1,96 błąd std. Ryc. 3. Odsetek samokontroli w grupie stosującej leki doustne (n = 203) PIŚMIENNICTWO 1. The Diabetes Control and Complications Trial Research Group. The effect of intensive treatment of diabetes on the development and progression of long term complications in insulin dependent diabetes mellitus. N Engl J Med. 1993; 329: Intensive blood glucose control with sulphonyloureas or insulin compared with conventional treatment and risk of complications in patients with type 2 diabetes (UKPDS 33). UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) Group. Lancet. 1998; 352: Shichiri M, Kishikawa H, Ohkubo Y, et al. Long term result of the Kumamoto Study on optimal diabetes control in type 2 diabetes patients. Diab Care. 2000; 23 (Suppl 2): B21 B Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorego na cukrzycę. Stanowisko PTD Diabetol Prakt (Suppl A): Standards of Medical Care in Diabetes Diab Care. 2006; Suppl Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorego na cukrzycę. Stanowisko PTD Diabetol Prakt (Suppl A): Adler AI, Stevens RJ, Manley SE, et al. Development and progression of nephropathy in type 2 diabetes: the United Kingdom Prospective Diabetes Study (UKPDS 64). Kidney Int. 2003; 63: Faas A, Shellevis FG, van Eijk JTM. The efficacy of self monitoring of blood glucose in NIDDM subjects. A criteria based literature review. Diab Care. 1997; 20: Rutten G, van Eijk J, de Nobel E, et al. Feasibility and effects of a diabetes type II protocol with blood glucose self monitoring in general practice. Fam Pract. 1990; 7: Coster S, Gulliford MC, Seed PT, et al. Monitoring blood glucose control in diabetes mellitus: a systematic review. Health Technol Assess. 2000; 4: Evans JMM, Newton RW, Ruta DA, et al. Frequency of blood glucose monitoring in relation to glycemic control: observational study with diabetes database. BMJ. 1999; 319: Oki JC, Flora DL, Isley WL. Frequency and impact of SMBG on glycemic control in patients with NIDDM in an urban teaching hospital. Diab Educ. 1997; 23: Rindone JP, Austin M, Luchesi J. Effect of home blood glucose monitoring on the management of patients with non insulin dependent diabetes mellitus in the primary care setting. Am J Manag Care. 1997; 3: Davis WA, Bruce DG, Davis TM. Does self monitoring of blood glucose improve outcome in type 2 diabetes? The Fremantle Diabetes Study. Diabetologia. 2007; 50: Farmer A, Wade A, Goyder E, et al. Impact of self monitoring of blood glucose in the management of patients with non insulin treated diabetes: open parallelel group randomized trial. BMJ. 2007; 335: Davidson MB, Castellanos M, Kain D, et al. The effect of self monitoring of blood glucose concentrations on glycated hemoglobin levels in diabetic patients not taking insulin: a blinded, randomized trial. Am J Med. 2005; 118: Schutt M, Kern W, Krause U, et al. Is the frequency of self monitoring of blood glucose related to long term metabolic control? Multicenter analysis including 24,500 patients from 191 centers in Germany and Austria. Exp Clin Endocrinol Diab. 2006; 114: Karter AJ, Ackerson LM, Darbinian JA, et al. Self monitoring of blood glucose levels and glycemic control: the Northern California Kaiser Permanente Diabetes registry. Am J Med. 2001; 111: Schwedes U, Siebolds M, Mertes G, SMBG Study Group. Meal related structured self monitoring of blood glucose: effect on diabetes control in non insulin treated type 2 diabetic patients. Diab Care. 2002; 25: Guerci B, Drouin P, Grange V, et al. Self monitoring of blood glucose significantly improves metabolic control in patients with type 2 diabetes mellitus: the Auto Surveillance Intervention Active (ASIA) study. Diab Metabol. 2003; 29: Davidson MB. Counterpoint: Self monitoring of blood glucose in type 2 diabetic patients not receiving insulin. Diab Care. 2005; 28: Moreland EC, Volkening LK, et al. Use of a blood glucose monitoring manual to enhance monitoring adherence in adults with diabetes: a randomized controlled trial. Arch Intern Med. 2006; 166: Samokontrola glikemii a wyniki leczenia u chorych na cukrzycę typu 2 5
Dostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy
Dostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy
Bardziej szczegółowoW kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1.
W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1. prof. dr hab. med. Małgorzata Myśliwiec Katedra i Klinika Pediatrii, Diabetologii
Bardziej szczegółowoPrzegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym
167 GERIATRIA 2011; 5: 167172 Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCEBASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted: 15.06.2011 Zaakceptowano/Accepted: 26.2011 Przegląd randomizowanych, kontrolowanych
Bardziej szczegółowoHipoglikemia. przyczyny, objawy, leczenie. Beata Telejko
Hipoglikemia przyczyny, objawy, leczenie Beata Telejko Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Definicja hipoglikemii w cukrzycy Zespół objawów
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowoMateriał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez:
2 Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
Bardziej szczegółowoHemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca
Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca Cukrzyca jest najpopularniejszą chorobą cywilizacyjną XXI wieku. Dotyczy osób w różnym przedziale wiekowym. Niezależnie od typu cukrzycy, głównym objawem choroby
Bardziej szczegółowoAutomatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych
Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Kliniczny Oddział Diabetologii i Pediatrii Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Funkcjonalna insulinoterapia
Bardziej szczegółowoPostępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2013 Aneks 2 Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą Opracowano we współpracy z dr.
Bardziej szczegółowoediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek
ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek II Konferencja i3: internet infrastruktury innowacje enauka
Bardziej szczegółowoAccu-Chek Instant OGARNIJ CUKRZYCĘ! Nowoczesny glukometr połączony z aplikacją mysugr w wersji PRO (za darmo!*)
Accu-Chek Instant NOWY WYMIAR LECZENIA CUKRZYCY Nowoczesny glukometr połączony z aplikacją mysugr w wersji PRO (za darmo!*) Zawiera funkcję kalkulatora bolusa, który pomaga precyzyjnie wyliczać dawki insuliny
Bardziej szczegółowoUWARUNKOWANIA WPŁYWU SAMOKONTROLI GLIKEMII NA WSKAŹNIKI WYRÓWNANIA METABOLICZNEGO CUKRZYCY W PRAKTYCE AMBULATORYJNEJ
PRACE ORYGINALNE PIOTR DZIEMIDOK, JUSTYNA JAWORSKA, JACEK CYGAN UWARUNKOWANIA WPŁYWU SAMOKONTROLI GLIKEMII NA WSKAŹNIKI WYRÓWNANIA METABOLICZNEGO CUKRZYCY W PRAKTYCE AMBULATORYJNEJ CONDITIONS INFLUENCING
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych
Bardziej szczegółowoDiabControl RAPORT KOŃCOWY
DiabControl OCENA WSPÓŁPRACY PACJENTA CHOREGO NA CUKRZYCĘ TYPU 2 Z LEKARZEM PROWADZĄCYM W ZAKRESIE COMPLIANCE, OBSERWACJA ZJAWISKA DYSFAGII (TRUDNOŚCI W POŁYKANIU) RAPORT KOŃCOWY Październik 214 Autor
Bardziej szczegółowoNowy wymiar samokontroli w cukrzycy.
Nowy wymiar samokontroli w cukrzycy. Prof. dr hab. med. Maciej T. Małecki Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Collegium Medicum Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Plan wykładu 1. Samokontrola glikemii
Bardziej szczegółowoMateriał edukacyjny Cukrzyca ciążowa - Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez:
2 Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa - Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
Bardziej szczegółowoThe analysis of knowledge about diabetes mellitus and the frequency of self-monitoring of blood glucose in patients with type 2 diabetes
The analysis of knowledge about diabetes mellitus and the frequency of self-monitoring of blood glucose in patients with type 2 diabetes Analiza wiedzy o chorobie oraz częstość prowadzenia samokontroli
Bardziej szczegółowoRaport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce
Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce Badanie nr: GLIME_L_00670 przeprowadzenie i opracowanie wyników
Bardziej szczegółowoCzy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością?
Jerzy Maksymilian Loba Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Definicja
Bardziej szczegółowoOpieka diabetologiczna i samokontrola u chorych na cukrzycę typu 2 zamieszkujących gminę rolniczą w województwie zachodniopomorskim
Opieka diabetologiczna i samokontrola u chorych na cukrzycę typu 2 zamieszkujących gminę rolniczą w województwie zachodniopomorskim Klaudiusz Malec 1, Piotr Molęda 2, Katarzyna Homa 2, dam Stefański 2,
Bardziej szczegółowoCele leczenia cukrzycy typu 2 w świetle światowych wytycznych. Możliwości ich osiągnięcia w praktyce klinicznej
ISSN 1640 8497 Jacek Sieradzki Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Cele leczenia cukrzycy typu 2 w świetle światowych wytycznych. Możliwości ich osiągnięcia
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy
Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi
Bardziej szczegółowoNowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
Bardziej szczegółowoPrzestrzeganie zaleceń lekarskich (compliance) u chorych na cukrzycę leczonych w opiece ambulatoryjnej
PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Maciej Molsa 1, Marek Tłuczykont 2, Anna Markowicz 3, Krzysztof Strojek 4 1 PSZOZ Wojewódzkie Centrum Medyczne w Opolu 2 SPZOZ Zespół Szpitali Miejskich w Chorzowie 3 Oddział
Bardziej szczegółowoPRACA ORYGINALNA ISSN
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Jacek Sieradzki 1, Maciej Nazar 2 1 Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego 2 Novo Nordisk Pharma Intensyfikacja leczenia
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE WARUNKI BADANIA LEKARSKIEGO W ZAKRESIE CUKRZYCY
Załącznik nr 6 SZCZEGÓŁOWE WARUNKI BADANIA LEKARSKIEGO W ZAKRESIE CUKRZYCY 1. Określenie: 1) ciężka hipoglikemia oznacza spadek stężenia glukozy powodujący konieczność pomocy innej osoby w celu uzyskania
Bardziej szczegółowoDostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych. Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych
Dostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy Medtronic.w
Bardziej szczegółowoMateriał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez:
2 Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
Bardziej szczegółowoWyrównanie metaboliczne cukrzycy typu 2 i ocena realizacji zaleceń terapeutycznych w samoocenie chorych w zależności od sposobu leczenia
PRACE ORYGINALNE Borgis ORIGINAL PAPERS Wyrównanie metaboliczne cukrzycy typu 2 i ocena realizacji zaleceń terapeutycznych w samoocenie chorych w zależności od sposobu leczenia *Magdalena Świerzyńska 1,
Bardziej szczegółowoLeczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Dr n. med. Iwona Jakubowska Oddział Diabetologii, Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych SP ZOZ Woj,. Szpital Zespolony Im. J. Śniadeckiego w Białymstoku DEFINICJA
Bardziej szczegółowoDZIENNIczek SAMOKONTROLI
DZIENNIczek SAMOKONTROLI TWÓJ DZIENNICZEK SAMOKONTROLI Niniejszy dzienniczek został opracowany specjalnie z myślą o osobach chorych na cukrzycę, które są poddawane insulinoterapii. Pomoże on Tobie i Twojemu
Bardziej szczegółowoZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CUKRZYCY ORAZ POPRAWA JAKOŚCI LECZENIA CHORYCH
ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CUKRZYCY ORAZ POPRAWA JAKOŚCI LECZENIA CHORYCH Sławomir Pynka PORADNIA DIABETOLOGICZNA I METABOLICZNA SPWSZ w SZCZECINIE Cukrzyca : Światowa Epidemia 1995
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI:
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu 1. Adres jednostki: Adres: Szpital im. Fr. Raszei, ul. Mickiewicza
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Jak postępować przy wysokich poziomach cukru?
Hiperglikemia Jak postępować przy wysokich poziomach cukru? POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU STWIERDZENIA WYSOKIEGO POZIOMU GLUKOZY WE KRWI, CZYLI HIPERGLIKEMII Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy)
Bardziej szczegółowoCUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CHARAKTERYSTYKA PACJENTA Wiek 82 lata Cukrzyca typu 2 leczona insuliną Choroba wieńcowa, stan
Bardziej szczegółowoŚląskie Centrum Chorób Serca. Cukrzyca. Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii
Śląskie Centrum Chorób Serca Cukrzyca Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii Warszawa 26.11.2014 Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia Neuropatia
Bardziej szczegółowoMam cukrzycę. Wezwij lekarza lub pogotowie ratunkowe. Dane Pacjenta. Stosuję następujące leki: 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Imię : Nazwisko: Telefon:
DANE PACJENTA Mam cukrzycę Jeśli wykazuję zaburzenia świadomości i jestem w stanie połykać, to podaj mi CUKIER w dowolnej formie sok, syrop, słodzoną wodę, colę, cukierki lub ciastko i zatelefonuj do mojego
Bardziej szczegółowoGlikemia poposiłkowa. Postprandial blood glucose. Zalecenia American Diabetes Association. Pytanie 1: Jaka jest definicja PPG?
ZALECENIA ISSN 1640 8497 Zalecenia American Diabetes Association Glikemia poposiłkowa Postprandial blood glucose Przedrukowano za zgodą z: Diabetes Care 2001, 24, 4, 775 778 Copyright 2001 by American
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy
Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi
Bardziej szczegółowoChory z cukrzycą leczony insuliną z częstymi niedocukrzeniami - strategia postępowania
21.05.2016 Chory z cukrzycą leczony insuliną z częstymi niedocukrzeniami - strategia postępowania Wstęp: hipoglikemia skala problemu Hipoglikemia: konsekwencje Błędy pacjenta jako przyczyna hipoglikemii
Bardziej szczegółowoChoroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - diabetologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-D Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
Bardziej szczegółowoRAPORT. Program edukacyjno-statystyczny dla pacjentów. Wpływ edukacji pacjentów na zmianę wskaźników samokontroli glikemii. -Warszawa, styczeń 2016-
RAPORT Program edukacyjno-statystyczny dla pacjentów Wpływ edukacji pacjentów na zmianę wskaźników samokontroli glikemii -Warszawa, styczeń 2016- Spis treści Spis treści... 2 Wprowadzenie... 3 Cel i metodologia...
Bardziej szczegółowoWPŁYW DIETOTERAPII NA REDUKCJĘ MASY CIAŁA I WYRÓWNANIE METABOLICZNE U OSÓB Z CUKRZYCĄ TYPU 2 LECZONYCH WYŁĄCZNIE DIETĄ
ROCZN. PZH 2007, 58, NR 1, 89-94 KATARZYNA KOWALCZE, SA EED BAWA WPŁYW DIETOTERAPII NA REDUKCJĘ MASY CIAŁA I WYRÓWNANIE METABOLICZNE U OSÓB Z CUKRZYCĄ TYPU 2 LECZONYCH WYŁĄCZNIE DIETĄ EFFECT DIET THERAPY
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowoSzkoła przyjazna dziecku z cukrzycą. Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Dzieci chorują głównie na cukrzycę typu 1 Cukrzyca typu 1 - jest chorobą charakteryzującą
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Aktywność fizyczna glukometr glukometr glukometr glukometr glukometr skrocona 8 str broszura aktywnosc fizyczna.indd 1 2013-05-09 14:12:46 AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoAnaliza systemów refundacyjnych dotyczących leków na cukrzycę w wybranych krajach Unii Europejskiej
Analiza systemów refundacyjnych dotyczących leków na cukrzycę w wybranych krajach Unii Europejskiej Osobom chorym na cukrzycę grożą poważne, specyficzne dla tej choroby powikłania, które mogą prowadzić
Bardziej szczegółowoWpływ przestrzegania zaleceń lekarskich (compliance) na występowanie hipoglikemii u chorych na cukrzycę leczonych w warunkach ambulatoryjnych
PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Maciej Molsa 1, Marek Tłuczykont 2, Anna Markowicz 3, Krzysztof Strojek 4 1 PSZOZ Wojewódzkie Centrum Medyczne w Opolu 2 SPZOZ Zespół Szpitali Miejskich w Chorzowie 3 Oddział
Bardziej szczegółowoIntensyfikacja leczenia z wprowadzaniem insulin analogowych u chorych na cukrzycę typu 2
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Bogumił Wolnik, Monika Łukaszewicz Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Akademii Medycznej w Gdańsku Intensyfikacja leczenia z wprowadzaniem insulin analogowych
Bardziej szczegółowoPoprawa jakości życia w wyniku edukacji niewidomych chorych na cukrzycę
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Zofia Ruprecht, Izabela Czaplicka, Małgorzata Żmudzińska, Agata Bronisz, Joanna Kłubo-Gwieździńska, Roman Junik Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii Akademii
Bardziej szczegółowoBadania przesiewowe w cukrzycy typu 2
ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Badania przesiewowe w cukrzycy typu 2 Screening for type 2 diabetes Przedrukowano za zgodą z: Diabetes Care 2003, 26, supl. A, S21 S24
Bardziej szczegółowoSPOSÓB OCENY STANU ZDROWIA OSOBY CHOREJ NA CUKRZYCĘ W CELU STWIERDZENIA ISTNIENIA LUB BRAKU PRZECIWSKAZAŃ ZDROWOTNYCH DO KIEROWANIA POJAZDAMI
Załącznik nr 3 SPOSÓB OCENY STANU ZDROWIA OSOBY CHOREJ NA CUKRZYCĘ W CELU STWIERDZENIA ISTNIENIA LUB BRAKU PRZECIWSKAZAŃ ZDROWOTNYCH DO KIEROWANIA POJAZDAMI 1. Określenie: 1) ciężka hipoglikemia oznacza
Bardziej szczegółowoOstre infekcje u osób z cukrzycą
Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni
Bardziej szczegółowoSAMOKONTROLA CUKRZYCY
SAMOKONTROLA CUKRZYCY Alicja Szewczyk Klinika Endokrynologii i Diabetologii Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka Polska Federacja Edukacji w Diabetologii Uniwersytet Zdrowia 2015r. Problem 1 Jak
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE WYNIKÓW RAPORTU Z PROGRAMU BADAWCZO-EDUKACYJNEGO NA TEMAT SAMOKONTROLI W CUKRZYCY.
STRESZCZENIE WYNIKÓW RAPORTU Z PROGRAMU BADAWCZO-EDUKACYJNEGO NA TEMAT SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Wprowadzenie: Umiejętność samokontroli choroby wśród osób chorych na cukrzycę jest niezwykle istotną częścią
Bardziej szczegółowoRozpoczęcie terapii insuliną u chorych na cukrzycę typu 2 czy nie za późno?
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Marcin Kosmalski 1, Jacek Kasznicki 1, Melania Mikołajczyk 2, Józef Drzewoski 1 1 Klinika Chorób Wewnętrznych z Oddziałem Diabetologii i Farmakologii Klinicznej Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoBadanie DINAMIC 2: cele, założenia i metodyka (I)
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Jacek Sieradzki 1, Władysław Grzeszczak 2, Teresa Kasperska-Czyżyk 3, Marcin Szczepański 4 1 Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Bardziej szczegółowoOcena wyrównania metabolicznego chorych na cukrzycę typu 2 przyjeżdżających na leczenie uzdrowiskowe do Wysowej-Zdroju w świetle kryteriów EDPG i ADA
Janina Kokoszka-Paszkot 1, Władysław Grzeszczak 2, Mariusz Paszkot 1, Tomasz Franczak 3 PRACA ORYGINALNA 1 Uzdrowisko Wysowa SA w Wysowej-Zdroju, 2 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i
Bardziej szczegółowoOcena samokontroli glikemii u chorych na cukrzycę typu 1 leczonych metodą intensywnej czynnościowej insulinoterapii
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Magdalena Trepińska, Dorota Zozulińska, Aleksandra Araszkiewicz, Bogna Wierusz-Wysocka Oddział Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Szpital im. F. Raszei w Poznaniu, Pracownia
Bardziej szczegółowoCzęstość objawów hipoglikemii u chorych na cukrzycę w warunkach ambulatoryjnych
PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Marek Tłuczykont 1, Maciej Molsa 1, Anna Markowicz 1, Krzysztof Strojek 2 1 Koło Naukowe STN przy Oddziale Klinicznym Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Chorób Kardiometabolicznych
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoProf. Józef Drzewoski. Metformina- diabetologiczna miss piękności
Prof. Józef Drzewoski Metformina- diabetologiczna miss piękności Jak wiadomo na urodę składa się wiele czynników. W odniesieniu do leków decydują o tym dwie zasadnicze cechy: bezpieczeństwo i skuteczność.
Bardziej szczegółowoJak leczeni są otyli pacjenci z cukrzycą typu 2 z niewyrównaną glikemią? Wyniki badania typu Patient Diary Study - Cegedim, wrzesień 2014
Jak leczeni są otyli pacjenci z cukrzycą typu 2 z niewyrównaną glikemią? Wyniki badania typu Patient Diary Study - Cegedim, wrzesień 2014 Agenda Cegedim kim jesteśmy i czym się zajmujemy? Cele i metodologia
Bardziej szczegółowoWYNIKI. typu 2 są. Wpływ linagliptyny na ryzyko sercowo-naczyniowe i czynność nerek u pacjentów z cukrzycą typu 2 z ryzykiem
Wpływ linagliptyny na ryzyko sercowo-naczyniowe i czynność nerek u pacjentów z cukrzycą typu 2 z ryzykiem sercowo-naczyniowym (badanie CARMELINA, 1218.22) Osoby z cukrzycą typu 2 są narażone na 2 do 4-krotnie
Bardziej szczegółowoCukrzyca a kamica żółciowa
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Paweł Kotarski, Agnieszka B. Niebisz, Janusz Krzymień Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytetu Medycznego w Warszawie Cukrzyca a kamica
Bardziej szczegółowoHipoglikemia - niedocukrzenie. Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Hipoglikemia - niedocukrzenie Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Holstein A, Patzer OM, Machalke K i wsp.: Substantial increase in incidence of severe hypoglycemia between 1997-2000 and
Bardziej szczegółowoKoszty i wycena świadczeo zdrowotnych w opiece diabetologicznej
Koszty i wycena świadczeo zdrowotnych w opiece diabetologicznej Motto wykładu Ja nie leczę, tylko wykonuję procedurę, która może się okazać nadwykonaniem... Dr Konstanty Radziwiłł Medical Tribune, 7 listopada
Bardziej szczegółowoCo trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną?
Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną? Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną? Do czego służy insulina? Insulina to hormon białkowy, wytwarzany w komórkach β (beta) trzustki,
Bardziej szczegółowoPrzydatność oznaczania hemoglobiny glikowanej jako wskaźnika wyrównania metabolicznego cukrzycy u dzieci i młodzieży
diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics 2011 Volume 47 Number 3 285-290 Praca oryginalna Original Article Przydatność oznaczania hemoglobiny glikowanej jako wskaźnika wyrównania metabolicznego
Bardziej szczegółowoinwalidztwo rodzaj pracy
Zdrowie jest najważniejsze Wykłady wraz z konsultacjami medycznymi realizowane przez Stowarzyszenia na rzecz rozwoju wsi Bogufałów Źródło Baryczy w ramach wspierania realizacji zadania publicznego przez
Bardziej szczegółowoBadania przesiewowe w cukrzycy typu 2
ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Badania przesiewowe w cukrzycy typu 2 Screening for type 2 diabetes Przedrukowano za zgodą z: Diabetes Care 2004; 27, supl. 1: S11 S14
Bardziej szczegółowodzienniczek samokontroli glikemii
Twoja Austriacka marka diabetologiczna kolacja il kolacja noc przed Uwagi snem przed 2 h po przed 2 h po 24.00 3.30 dzienniczek samokontroli glikemii 1. 2. 3. 4. 5. 6. 6 5 4 3 2 1 OK OK OK EN ISO 15197:2015
Bardziej szczegółowoBadanie ADVANCE-ON na tle innych badań follow-up komentarz do wyników
NOWOŚCI PRZEMYSŁU FARMACEUTYCZNEGO ISSN 2084 4441 Janusz Gumprecht 1, Maciej Małecki 2, Leszek Czupryniak 3, Krzysztof Strojek 4, Tomasz Klupa 2, Liliana Majkowska 5, Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz 6, Małgorzata
Bardziej szczegółowo22 września 2018 Radisson Blu Centrum Hotel V KONFERENCJA PRAKTYCZNE ASPEKTY LECZENIA CHORYCH NA CUKRZYCĘ TYPU 1
22 września 2018 Radisson Blu Centrum Hotel V KONFERENCJA PRAKTYCZNE ASPEKTY LECZENIA CHORYCH NA CUKRZYCĘ TYPU 1 Ciągłe i długoterminowe monitorowanie glikemii to inwestycja w zdrowie pacjenta z cukrzycą
Bardziej szczegółowoa) aparat USG z opcją Dopplera, b) Holter EKG, c) Holter RR, d) aparat EKG 12-odprowadzeniowy. 3) Pozostałe wymagania
b) komputerowy program do sczytywania glikemii z glukometru pacjenta, systemu ciągłego monitorowania glikemii (CGMS), c) co najmniej 2 pompy infuzyjne, w tym do infuzji insuliny, e) kardiomonitor. a) aparat
Bardziej szczegółowoProblemy w leczeniu cukrzycy cz. 18
Diabetologia Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 18 Praca zawodowa osoby chorej na cukrzycę czy problemem jest na przykład zmianowość, czy brak ludzkiego traktowania chorego? dr n. med. Elektra Szymańska
Bardziej szczegółowoglikemii a stopniem wyrównania cukrzycy typu 2
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Maureen I Harris Zależność między częstością oznaczania glikemii a stopniem wyrównania cukrzycy typu 2 Frequency of blood glucose monitoring in relation to glycemic control
Bardziej szczegółowoWytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma
Bardziej szczegółowoAneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Bardziej szczegółowoZnaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne dla pracowników służby zdrowia i pacjentów stosujących lek przeciwcukrzycowy Suliqua
19 stycznia 2017 r. EMA/747766/2016 Materiały edukacyjne dla pracowników służby zdrowia i pacjentów stosujących lek Środki mające na celu zmniejszenie ryzyka pomylenia dwóch wstrzykiwaczy o różnej mocy
Bardziej szczegółowoWyrównanie cukrzycy u chorych na cukrzycę typu 2 w świetle wytycznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego
PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Anna Kudaj-Kurowska 1, Iga Turek 2, Małgorzata Józefowska 1, Elżbieta Przech 3, Katarzyna Cypryk 4, 5 1 Wojewódzki Ośrodek Diabetologii i Chorób Metabolicznych Wojewódzkiego
Bardziej szczegółowoProgramy profilaktyczne w diabetologii ocena dostępności i funkcjonowania w Polsce. Obecna realizacja wykrywania cukrzycy typu 2 w naszym kraju
Programy profilaktyczne w diabetologii ocena dostępności i funkcjonowania w Polsce. Obecna realizacja wykrywania cukrzycy typu 2 w naszym kraju Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagiellooski w Krakowie Seminarium
Bardziej szczegółowoWyniki ogólnopolskie badania DINAMIC 2 (II)
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Jacek Sieradzki 1, Teresa Kasperska-Czyżyk 2, Władysław Grzeszczak 3, Marcin Szczepański 4 oraz Zespół Badaczy DINAMIC 5 1 Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoEBM w farmakoterapii
EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna
Bardziej szczegółowoPrzegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Bardziej szczegółowoOCENA WIEDZY PACJENTÓW Z TYPEM 2 CUKRZYCY NA TEMAT PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CHOROBY
Nowiny Lekarskie 2012, 81, 2, 158 163 ALEKSANDRA ARASZKIEWICZ 1, DOROTA PIASECKA 2, BOGNA WIERUSZ-WYSOCKA 1 OCENA WIEDZY PACJENTÓW Z TYPEM 2 CUKRZYCY NA TEMAT PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CHOROBY ASSESSMENT OF
Bardziej szczegółowoPorównanie skuteczności leków adiuwantowych. w neuropatycznym bólu nowotworowym1
Porównanie skuteczności leków adiuwantowych w neuropatycznym bólu nowotworowym1 Badanie1 New Delhi Cel Metoda Porównanie pregabaliny z amitryptyliną* i gabapentyną pod względem skuteczności klinicznej
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPOBIEGANIA I WCZESNEGO WYKRYWANIA CUKRZYCY TYPU 2
Załącznik Nr 1 do Umowy Nr z dnia PROGRAM ZAPOBIEGANIA I WCZESNEGO WYKRYWANIA CUKRZYCY TYPU 2 Łódź, listopad 2009 rok Podstawa prawna: Art. 55 ust. 1 oraz ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach
Bardziej szczegółowoWyrównanie cukrzycy u chorych na cukrzycę typu 2 zamieszkujących gminę rolniczą w województwie zachodniopomorskim
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Klaudiusz Malec 1, Piotr Molęda 2, Katarzyna Homa 2, Adam Stefański 2, Andrzej Raczyński 3, Liliana Majkowska 2 1 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o. w Warszawie 2 Klinika Diabetologii
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy
STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i
Bardziej szczegółowoWpływ długodziałającego analogu insuliny detemir na wyrównanie metaboliczne u chorych na cukrzycę. Badanie obserwacyjne
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Katarzyna Wasilewska, Iwona Jakubowska I Oddział Chorób Wewnętrznych Endokrynologii i Diabetologii, SP ZOZ Wojewódzki Szpital Zespolony im. J. Śniadeckiego w Białymstoku
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoSpodziewany efekt kliniczny wpływu wit. K na kość
Rola witaminy K2 w prewencji utraty masy kostnej i ryzyka złamań i w zaburzeniach mikroarchitektury Ewa Sewerynek, Michał Stuss Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego Uniwersytetu Medycznego
Bardziej szczegółowoCukrzyca. epidemia XXI wieku
Cukrzyca epidemia XXI wieku Typy cukrzycy Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 1 (Insulinozależna, Młodzieńcza) Cukrzyca ciążowa i przedciążowa Cukrzyca noworodków (wrodzona i przejściowa) Cukrzyca typu LADA
Bardziej szczegółowo10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY
10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY FAKT 1. Około 347 mln ludzi na świecie choruje na cukrzycę. Istnieje rosnąca globalna epidemia cukrzycy, u której podłoża leży szybki przyrost przypadków nadwagi i otyłości
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 32 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 32 SECTIO D 4 Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Epidemiologii Akademii Medycznej im. Prof. Feliksa Skubiszewskiego
Bardziej szczegółowoOrganizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW
POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,
Bardziej szczegółowo