V Dzień Samorządu Terytorialnego

Transkrypt

1 nr rok IX Polska dwudziestym piątym członkiem Unii Europejskiej ISSN Europejski Kongres Gospodarczy 2013 Sala obrad podczas Kongresu Wystąpienie wicepremiera i Ministra Gospodarki Janusza Piechocińskiego Podczas Kongresu zainaugurowano Forum Współpracy Gospodarczej Afryka Europa Centralna Pierwsza debata tematyczna odbyła się pod hasłem: Go global! V Dzień Samorządu Terytorialnego Śląski Związek Gmin i Powiatów po raz piąty zorganizował Dzień Samorządu Terytorialnego, tym razem w Tarnowskich Górach. To cykliczne wydarzenie kierowane jest do prezydentów miast, starostów powiatów, burmistrzów i wójtów gmin oraz przewodniczących rad gmin i powiatów województwa śląskiego. 1

2 2

3 od redakcji Szanowni Czytelnicy! W tym numerze Magazynu Wspólnoty Europejskiej Euro25, chciałabym zwrócić Państwa uwagę na informacje dotyczące działania Parlamentu Europejskiego. Europarlament to wielka machina, której sprawne funkcjonowanie jest wynikiem pracy wielu osób. To także instytucja posiadająca ogromny budżet, którym dysponują zarówno posłowie, jak i biura zajmujące się jego obsługą. Zwykle o Unii Europejskiej i jej parlamencie mówimy w chwilach, kiedy waży się unijny budżet, albo gdy jakieś regulacje budzą społeczny opór w unijnej rodzinie. Jednak by zrozumieć funkcjonowanie tego organizmu, do którego Polska należy od 9 lat, warto wiedzieć coś więcej. Od wielu lat głównym źródłem wiedzy o Parlamencie Europejskim i Unii Europejskiej, w naszej gazecie, jest europosłanka Lidia Geringer de Oedenberg oraz Biuro Regionalne Województwa Śląskiego w Brukseli. Tak jest również w bieżącym numerze. Zaręczam, że przekazane przez Panią Poseł i pracowników BRWŚL w Brukseli informacje są bardzo ciekawe i mało znane. Naprawdę warto się z nimi zapoznać. Zapraszam do lektury. Ilona Saft Redaktor naczelna Magazynu Wspólnoty Europejskiej Euro 25 3

4 w numerze: w numerze: 3 od redakcji 6 Europejski Kongres Gospodarczy po raz piąty 8 V Dzień Samorządu Terytorialnego 9 Euroinformacje 10 Kolejka do Unii 11 Optymizm na wyrost 12 Gospodarka europejska widziana z brukselskiej perspektywy 13 Negocjujemy nową umowę dla Polski 14 Odwołujemy się do Brukseli w sprawie zwrotu 80 mln euro 15 Priorytet jakość powietrza 16 Ludzie o zielonych sercach 17 EkoAktywni Natura nie boli 19 Indywidualna nagroda dla Gabrieli Lenartowicz 20 Spotkanie Klubu Sympatyków Śląskiego 21 Pierwsze urodziny europejskiej inicjatywy obywatelskiej 22 Najstarsze, największe, naj 24 Z notatnika reportera 26 Krajobraz pod ochroną 27 Lato spotkań z kulturą górali 28 Rozmaitości kulturalne 30 krzyżówka 32 reklama proponujemy pod redakcją Redaktor naczelna Ilona Saft, tel , ilonasaft@op.pl Z-ca redaktor naczelnej Grażyna Kurowska, tel , dzik@krzem.pl Zespół: Krzysztof Łęcki, Robert Fiałkowski, Elżbieta Jezierska, Jolanta Pieczka, Urszula Serafińska, Hanna Smolańska, Ireneusz Maciąg Redakcja: Katowice, Al. Korfantego 18/12 Wydawca: Katowicka Agencja Wydawnicza, Katowice, ul. Poniatowskiego14b/1 tel./fax Layout: Katarzyna Gawrych-Olender Strona internetowa: Druk: Centrum Usług Drukarskich Henryk Miler, Ruda Śląska-Nowy Bytom, ul. Szymały 11 4

5 wybrane z numeru: Pierwsza umowa offsetowa została w pełni zrealizowana. Rada Ministrów potwierdziła jej wykonanie. Chodzi o kontrakt z Thales Nederland B.V. na modernizację trzech okrętów Marynarki Wojennej. Holenderska firma dostarczyła uzbrojenie oraz sprzęt wojskowy do polskich okrętów typu Orkan. W zamian było dziewięć zobowiązań offsetowych. Wszystkie zostały zrealizowane, i to z nadwyżką. Wśród laureatów nagród zespołowych tegorocznej edycji konkursu Śląskiej Nagrody Jakości znaleźli się: Kompania Węglowa S.A. Oddział KWK Ziemowit, Tauron Wytwarzanie Spółka Akcyjna, Zakłady Energetyki Cieplnej S.A. w Katowicach oraz Zespół Szkół Technicznych w Rybniku. Gdzie z kolei znajduje się najstarsza w Europie dzielnica biznesowa? Również w Niemczech, dokładniej w Hamburgu. Powstała w latach 20. XX wieku Kontorhausviertel, wciąż stanowi jedną z najciekawszych propozycji architektonicznych tego niemieckiego miasta. Pierwsze spotkania Lata z kulturą i tradycją górali śląskich w 2012 roku, uwieńczone zostały wydaniem dwujęzycznego, kolorowego albumu w języku polskim i czeskim. Drugie spotkania Lata 2013 na pograniczu polsko słowackim, we wspólnym mateczniku polskich górali czadeckich oraz słowackich górali kisuckich zapoczątkowane zostały w maju tego roku w ramach 21. edycji Festiwalu Oscadnickiej heligonky w Oscadnicy. 5

6 Europejski Kongres Gospodarczy po raz piąty To największa impreza biznesowa w Europie Środkowej, trzydniowy cykl debat, spotkań i wydarzeń towarzyszących z udziałem ważnych osobistości ze świata polityki, biznesu, nauki oraz ekonomii. W 100 sesjach tematycznych, debatach i imprezach towarzyszących EEC w Katowicach, wzięło udział około gości z Polski i z zagranicy. Dyskusje na temat przyszłości gospodarki europejskiej i strefy euro, możliwości współpracy gospodarczej Państw UE z Afryką oraz polityki energetycznej zdominowały pierwszy dzień obrad. Wymóg mądrego dialogu między polityką i społeczeństwem, między pracodawcami i pracownikami, jest kluczowy z punktu widzenia budowania autorytetu państwa, wiarygodności marki narodowej czy biznesowej, a także naszej otwartości podkreślał w trakcie sesji otwierającej Europejski Kongres Gospodarczy Janusz Piechociński, wicepremier, Minister Gospodarki RP. Podczas uroczystej inauguracji głos zabrali również szefowie resortów pozostałych państw poszerzonej Grupy Wyszehradzkiej (V4): Martin Kuba, minister Przemysłu i Handlu Republiki Czeskiej, Tomáš Malatinský, minister Gospodarki Słowacji, Mihaly Varga, minister Gospodarki Narodowej Węgier oraz Varujan Vosganian, minister Gospodarki Rumunii. Ich wystąpienia poświęcone były zagadnieniom przyszłości gospodarki europejskiej, współpracy i spójności oraz roli Europy Centralnej w Unii Europejskiej. Europa ma przed sobą duże wyzwania. Trzeba osiągnąć równowagę między regulacjami, przykładowo w zakresie ochrony środowiska tak, by nie zapomnieć o kwestii konkurencyjności ( ). Trzeba to połączyć z problematyką badań oraz innowacyjności. Kluczowym słowem dla Europy pozostaje konkurencyjność. Ważne, by zwiększać konkurencyjność europejskiej gospodarki i wraz z innymi krajami tworzyć wspólną politykę przemysłową. Mamy sektory, które mogą być coraz mocniejsze na międzynaro- dowym rynku. Musimy szukać nowych rynków w Afryce, czy w Azji Południowo- -Wschodniej. To będzie niczym otwarcie okna i wpuszczenie świeżego powietrza argumentował Varujan Vosganian, minister Gospodarki Rumunii. Moderatorem dyskusji, której przysłuchiwali się m.in. przedstawiciele władz samorządowych województwa śląskiego, był Jerzy Buzek, poseł do Parlamentu Europejskiego, Przewodniczący Parlamentu Europejskiego w latach , Prezes Rady Ministrów w latach Pierwsza kongresowa debata tematyczna odbyła się pod hasłem Go global! Sesja tematyczna z udziałem Jerzego Buzka Świat, Europa, Afryka. Czas na nowe rozdanie. Potrzeba nam szerszego spojrzenia. Powinniśmy zdywersyfikować się gospodarczo. To nie znaczy, że zrezygnujemy ze współpracy w strukturach europejskich. Musimy jednak zmienić nastawienie i odejść od stereotypów w postrzeganiu Afryki podkreślał Aleksander Kwaśniewski, prezydent RP w latach Afryka to kontynent o największym potencjale wzrostu. Pytanie, jak przekonać naszych inwestorów, aby zaangażowali się w Afryce. Widzimy, że 6

7 rośnie polityczna stabilność, gospodarka się rozwija. Ograniczyliśmy zagrożenia w Mali i problemy w Somalii. Sytuacja się poprawia ocenił Andris Piebalgs, komisarz UE ds. Rozwoju. Tematyka poruszona w trakcie tej sesji była także kontynuowana podczas zainaugurowanego w ramach kongresu Forum Współpracy Gospodarczej Afryka Europa Centralna, z udziałem ministrów Europy Centralnej oraz przedstawicieli rządów i biznesu krajów afrykańskich. Pierwszy dzień EEC 2013 upłynął także pod znakiem dyskusji na temat możliwości współpracy biznesu i kultury, toczącej się w trakcie sesji Zrównoważone inwestowanie Kultura się opłaca! oraz Czy można liczyć kulturę? W ramach największej imprezy biznesowej Europy Centralnej miało także miejsce Ogólnopolskie Spotkanie Menedżerów Ochrony Zdrowia i sesje poświęcone gospodarce lekami oraz źródłom finansowania inwestycji w placówkach medycznych. Drugi dzień największej imprezy gospodarczej Europy Centralnej upłynął pod znakiem Forum Współpracy Gospodarczej Afryka Europa Centralna oraz debat specjalistycznych, dotyczących m.in.: energetyki, transportu i hutnictwa. Uczestnicy Europejskiego Kongresu Gospodarczego dyskutowali również na temat bieżących wyzwań z zakresu bankowości, zarządzania i restrukturyzacji przedsiębiorstw. W dyskusjach pogłębiających problematykę potencjału gospodarczego Afryki uczestniczyli m.in. przedstawiciele Senegalu, Ugandy, Angoli, Tanzanii i Zambii. W przeszłości Europejczycy traktowali nas często z wyższością. Nasze doświadczenia z Europą Centralną są jednak inne i podchodzimy do niej z większym zaufaniem. Wiemy, że traktuje ona Afrykę jak równego sobie partnera ocenił Wylbur Simuusa, minister Gruntów, Zasobów Naturalnych i Ochrony Środowiska Zambii. W kuluarach prezentowały się firmy z całego kraju, m.in. Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. Afryka nie potrzebuje już pomocy, potrzebuje partnerstwa. Ważne jest byśmy zrozumieli, jakie aspiracje mają obecnie Afrykanie. Nie oczekują wcale relacji nauczyciel uczeń, tylko rzeczywistego partnerstwa podkreślał John Godson, poseł na Sejm RP. O perspektywach gospodarczych w okresie spowolnienia ekonomicznego, kwestiach rodzących się na styku polityki i gospodarki oraz możliwościach inwestycyjnych w branżach takich jak motoryzacja, budownictwo czy ciepłownictwo dyskutowali uczestnicy ostatniego dnia kongresu. Trzeciego dnia Kongresu odbyły się także obszerne dyskusje dotyczące górnictwa i energetyki. Świat idzie w kierunku zwiększenia wydobycia węgla, w UE sytuacja jest odmienna ( ). Nie znam dokumentów rządowych wspierających polski węgiel. Wspiera się Odnawialne Źródła Energii, wspiera się gaz. Tyle że nasz gaz w instalacjach przemysłowych nie ma wsparcia, a gaz z rosyjskiej rury wsparcie ma. A zatem rząd nie chce węgla, nie chcą go też niektóre samorządy. Widać, że tego węgla w Polsce nikt nie chce. Stąd nie ma chyba w Polsce perspektyw dla rozwoju górnictwa podkreślał Jarosław Zagórowski, prezes Zarządu Jastrzębskiej Spółki Węglowej w trakcie panelu poświęconego górnictwu. Tradycyjnie podnoszonym priorytetem dla górnictwa jest wydobywanie węgla w sposób jak najbardziej efektywny, a co za tym idzie najtańszy. Ale nawet najtańszy węgiel, jeżeli nie będzie miał odbiorcy w postaci efektywnej energetyki, stawia cały sektor pod znakiem zapytania ( ). Jeżeli będziemy mieli relatywnie tani węgiel i energia będzie produkowana w sposób efektywny, taki jak dzieje się to obecnie w świecie, czyli ze sprawnością 43-45%, to myślę, że przyszłość przed węglem jest mówiła przed panelem poświęconym górnictwu Joanna Strzelec-Łobodzińska, prezes Zarządu Kompani Węglowej. Do roku 2020 w Polsce trzeba będzie wyłączyć bloki o łącznej mocy 6600 MW, a do roku 2028 wyłączonych zostanie blisko 10 tys. MW ( ). Do roku 2020 potrzeba ok. 5-6 tys. MW nowych mocy wytwórczych ( ). Obecnie budowane są tylko trzy bloki: w Elektrowni Kozienice, Elektrowni Stalowa Wola i we Włocławku, ich łączna moc to ok. 2 tys. MW, co oznacza, że potrzeba jeszcze zbudować jednostki o mocy ok. 3-4 tys. MW poinformował Cezary Szwed, dyrektor Departamentu Rozwoju Systemu Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE), w dyskusji Inwestycje w sektorze energii w Polsce. Dodał również, iż PSE w swoich prognozach uwzględnia odnawialne źródła energii, ale większość z nich jest nieprzewidywalna, dlatego brane jest pod uwagę tylko 10% mocy zainstalowanej w OZE. Zaimprowizowane studio telewizyjne na Kongresie Opr. Grażyna Kurowska 7

8 Jolanta Pieczka V Dzień Samorządu Terytorialnego Śląski Związek Gmin i Powiatów po raz piąty zorganizował Dzień Samorządu Terytorialnego, tym razem w Tarnowskich Górach. To cykliczne wydarzenie kierowane jest do prezydentów miast, starostów powiatów, burmistrzów i wójtów gmin oraz przewodniczących rad gmin i powiatów województwa śląskiego. V Dzień Samorządu Terytorialnego połączony był z obchodami Śląskiego Festynu, który odbywał się w tym czerwcowym dniu właśnie w Tarnowskich Górach. Program V Dnia Samorządu Terytorialnego zakładał również przeprowadzenie tematycznych warsztatów wymiany doświadczeń samorządowych, które poświecone były takim zagadnieniom jak: Zarządzanie urzędem gminy czy starostwem, Oświata w gminach i powiatach, Zarządzanie energią w gminie i powiecie. W trakcie warsztatu Zrozumieć samorząd, zrozumieć media odbyła się burzliwa debata dziennikarzy z samorządowcami. W jej efekcie uczestnicy dyskusji doszli do wniosku, że ze strony samorządowców niezbędna jest większa otwartość w stosunku do mediów i zapewnienie im szerszego dopływu informacji. Z kolei środowisko dziennikarzy powinno wykazywać się zrozumieniem uwarunkowań funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego i starać się w rzetelny sposób ujmować ich problemy. W podsumowaniu debaty uzgodniono, że media i samorządy nie powinny stanowić dwóch antagonistycznych środowisk, tylko współdziałać dla zapewnienia lepszego poziomu informowania obywateli oraz komunikacji społecznej. W tym dniu odbyła się także XXXV sesja Zgromadzenia Ogólnego Śląskiego Związku Gmin i Powiatów. W Zgromadzeniu uczestniczył Mirosław Sekuła, marszałek województwa śląskiego, który przedstawił harmonogram prac nad Regionalnym Programem Konferencja prasowa w Urzędzie Miasta w Tarnowskich Górach Operacyjnym województwa śląskiego na lata , apelując przy tym o dużą aktywność samorządów przy przygotowywaniu projektów finansowych w ramach nowej perspektywy Unii Europejskiej. Poinformował również, że przez większe zaawansowanie woj. śląskiego w przygotowaniu RPO województwa śląskiego w stosunku do innych województw nasz region, decyzją Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, uzyskał z tego tytułu dodatkowe środki finansowe. Wspomniał też, że w nowym okresie programowania powinny one być wykorzystywane na podniesienie konkurencyjności gospodarki województwa śląskiego, ze względu na pogarszającą się sytuację naszego regionu na tle pozostałych, szybciej rozwijających się części Polski. Dyskusja w czasie warsztatów tematycznych Zgromadzenie Ogólne przedyskutowało i przyjęło stanowiska w istotnych dla regionu i samorządu lokalnego kwestiach, między innymi w sprawie projektowanych założeń do zmiany ustawy o systemie oświaty czy zmian ustawy o działalności leczniczej w związku z pogarszającą się sytuacją szpitali. Dzień Samorządu Terytorialnego był piątą edycją tego wydarzenia, którego idea zrodziła się na jednym z posiedzeń zarządu ŚZGiP, a wprowadzono ją w rzeczywistość w 2009 roku. Zgromadzenie samorządowców z województwa w jednym miejscu zapewnia im możliwość wzajemnej wymiany doświadczeń i rozwiązywania konkretnych problemów. Jolanta Pieczka zdjęcia: Archiwum Śląskiego Związku Gmin i Powiatów 8

9 Euroinformacje prosto z Brukseli Miliony za nicnierobienie z polskim wątkiem W Brukseli mnożą się układanki z nowych twarzy, przymierzanych do obsadzenia unijnych top-stanowisk w nowym rozdaniu w r. Przy okazji media wyciągają interesujące i szokujące odbiorców eurorodzynki. Przykład z Wielkiej Brytanii: Baronowa Ashton dostanie od Unii funtów za nicnierobienie *. To fakt. Komisarze po zakończeniu swojej 5-letniej kadencji, przez trzy kolejne lata otrzymują odprawę. Tak, z pieniędzy podatników. Wszyscy o tym wiedzą, a najlepiej szefowie naszych rządów, którzy decydują o nominacjach na kandydatów na komisarzy. Kiedy Lady Catherine Ashton szefowa unijnej dyplomacji zakończy swoją kadencję, w październiku przyszłego roku (podobnie jak cała Komisja Europejska, w tym polski Komisarz Janusz Lewandowski) będzie miała wypłacane 55% swojego dotychczasowego uposażenia, czyli jak wyliczyli brytyjscy dziennikarze ok rocznie, aż do końca 2017 roku, skorzysta też (jak do tej pory) z niskiego podatku wspólnotowego. Sprawa wywołała burzę na wszelkich brytyjskich medialnych forach, czemu się trochę dziwię, gdyż taką samą odprawę otrzymywali wcześniej wszyscy poprzedni Komisarze z tego kraju (będącego we Wspólnocie od 1973 r.), zatem dla wyspiarzy to żadna nowość. Już bardziej dla nas, ale polskie media być może bardziej wyważone, nie emocjonują się specjalnie przypadkiem Baronessy i nie wiążą go z analogiczną sytuacją Komisarza Janusza Lewandowskiego, czy naszej pierwszej Komisarz Danuty Hubner, która odprawy rzędu euro rocznie za nicnierobienie z Komisji Europejskiej (KE) już otrzymała. Komisarska odprawa ma być gwarancją tego, żeby Komisarze (podobnie jak wysokiej rangi managerowie po odejściu z poważnej korporacji) nie zaczęli pracować zbyt wcześnie na rzecz konkurencji. Ponadto, dość przekonującym argumentem przynajmniej zdaniem rzecznika KE jest i to, by Komisarze nie szukali nowej pracy w czasie ostatnich miesięcy swojego mandatu, ale dopiero po zakończeniu kadencji. Co więcej, po osiągnięciu wieku emerytalnego, Ashton otrzyma jeszcze unijną emeryturę, w wys rocznie. Wszystko to musi brzmieć bardzo zachęcająco dla kandydata na jej stanowisko, jakim (przynajmniej w naszych mediach) miałby być obecny polski minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski. Eurotrampolina władzy Co łączy prezydenta Francji Francoisa Hollanda, premiera Belgii Elio Di Rupo, premier Danii Helle Thorning-Schmidt, premiera Łotwy Valdisa Dombrovskisa, prezydenta Estonii Toomasa Hendrika Ilvesa i prezydenta Słowenii Boruta Pahora? Wszyscy są byłymi europosłami, co chyba obala mit o Parlamencie Europejskim, jako miejscu politycznych emerytów? Podczas czerwcowej uroczystej sesji ( r.) gościem był nasz były kolega prezydent Słowenii Borut Pahor. To ciekawa postać. Pamiętam jak na początku pierwszej kadencji nowych w 2004 r. ambitnie konkurował o przywództwo w grupie Partii Europejskich Socjalistów (PES), drugiej najsilniejszej w Parlamencie Europejskim. Ambitnie, bo był nowy i pochodził z nielicznej delegacji, zatem był bez większych szans. Tym niemniej porwał się do boju z pewniakiem Martinem Schulzem, który dzisiaj przyjmował prezydenta Pahora jako przewodniczący Parlamentu Europejskiego. W 2004 r. Borut szefował słoweńskiej delegacji w PES. Zapamiętałam go jako dość nietypowego polityka. Słowenia, jako pierwsza ze wszystkich nowych krajów zmierzyła się ze sprawowaniem prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Kraj przygotowywał się przez ponad dwa lata, a gdy już przyszło do przejmowania sterów Unii ówczesny prawicowy rząd zaczął się rozpadać. Byłam w Słowenii w grudniu 2007 r. z oficjalną wizytą Komisji Prawnej na kilkanaście dni przed symbolicznym przekazaniem flagi Unii wraz z obowiązkami Prezydencji. Spotkałam się wtedy z eurodeputowanym Borutem Pahorem szefem partii opozycyjnej, aby przybliżył mi sytuację polityczną od kulis. Nad rządem wisiało votum nieufności, a Pahor mając następne premierostwo Słowenii w kieszeni zdecydował jednak, że na pół roku czyli na czas prezydencji (pierwsza połowa 2008 r.) zawiesza na kołku wszelkie polityczne spory i wspiera prawicowy rząd z uwagi na nadrzędny cel, jakim jest powodzenie słoweńskiej Prezydencji w UE. Pakt o nieagresji zadziałał, prezydencja się udała, a wraz z jej końcem Borut Pahor został premierem. Po upływie kadencji społeczeństwo wybrało go na prezydenta. Teraz, jak wspominaliśmy tamte czasy powiedział: Mądre decyzje procentują. 250 mln euro rocznie, czyli cenna wielojęzyczność w PE Przy 23 oficjalnych językach jest ponad 500 możliwych kombinacji tłumaczeń. W Parlamencie Europejskim tłumacze przerabiają ponad 100 tys. stron miesięcznie i setki posiedzeń. A gdybyśmy wyobrazili sobie, że pieniądze na to przeznaczane zostałyby zainwestowane w naukę języka angielskiego we wszystkich krajach Europy począwszy od przedszkola? Wspólnota przebyła długą drogę od końca lat 50., kiedy to w jej instytucjach mówiono zaledwie czterema językami! I były to: francuski, niemiecki, włoski i niderlandzki. Wraz z rozszerzeniami Unii przybywało języków. Do 2004 r. obowiązywało ich już 11, a obecnie mamy w Parlamencie Europejskim oficjalnie 23 języki urzędowe (i 3 alfabety). W najbliższej przyszłości dołączy jeszcze chorwacki (od 1 lipca 2013 r.), a w dalszej perspektywie może i turecki? Ze względów praktycznych priorytetowo traktowany jest angielski, jako wzorzec do tłumaczeń na inne języki oraz francuski, którym posługują się wewnętrznie wszyscy urzędnicy. Mnogość eurojęzyków jest prawdziwym wyzwaniem organizacyjnym, logistycznym i finansowym. Ile kosztują tłumaczenia? Przy 23 językach możliwych jest ponad 500 kombinacji tłumaczeń. By im sprostać mamy w Parlamencie Europejskim specjalne służby: tłumaczy pisemnych w liczbie 1241 oraz 1150 interpretatorów ustnych. Przerabiają językowo ponad 100 tys. stron miesięcznie i setki posiedzeń. Stanowią ponad jedną trzecią naszego personelu. Koszt ich usług tylko dla naszej instytucji wynosi ok. 250 mln euro rocznie. O sprawie pisałam szczegółowo: ue-3-mln-euro-dziennie-na-tlumaczenia/ Różnorodność językowa jest demokratyczną i kulturową podstawą Unii Europejskiej*. Każdy obywatel ma możliwość napisania do każdej instytucji UE i otrzymania odpowiedzi w tym samym języku, w jakim przesłał pytanie.** Ale gdybyśmy wyobrazili sobie, że pieniądze przeznaczane obecnie na tłumaczenia zostałyby zainwestowane w naukę języka angielskiego we wszystkich krajach Europy począwszy od przedszkola? Mielibyśmy wspólny język urzędowo techniczny? Chyba raczej nigdy nie przejdzie, przedsmak euroawantury mieliśmy już przy negocjacjach Jednolitego Patentu, gdzie zaproponowano dla obniżenia kosztów tłumaczenia tylko na 3 języki (angielski, niemiecki i francuski), co spowodowało, że Włosi i Hiszpanie od razu obrazili się na dobre i w projekcie w ogóle nie uczestniczą, a Polska zamierza się z przez siebie wynegocjowanego porozumienia wycofać. Ponadto zważywszy na nastroje w Wielkiej Brytanii i perspektywę opuszczenia przez ten kraj UE, po co nam angielski? Z nim też przyjdzie się Unii pożegnać.*** * Art. 22 Karty Praw Podstawowych UE ** Art. 24 Traktatu o funkcjonowaniu UE *** Uprzedzając komentarze Czytelników dodam, że mówiąca po angielsku Irlandia wywalczyła sobie po ponad 30. latach członkowstwa status oficjalnego języka UE dla własnego gaeilge (którym nota bene większość irlandzkich europosłów nie mówi). Z pozdrowieniami z Parlamentu Europejskiego Lidia Geringer de Oedenberg 9

10 Lidia Geringer de Oedenberg Kolejka do Unii W przedsionku do Wspólnoty oczekuje całkiem spora kolejka. Niektórzy dość zniecierpliwieni, czekają od ponad 30 lat Na razie bilet wstępu z datą trzyma w ręce tylko jeden kolejkowicz. Parlament Europejski przegłosował w połowie kwietnia br. swoje rozszerzeniowe stanowisko. Dokument zawiera ocenę postępów w przygotowaniach do członkostwa w UE 8 krajów kandydujących: Chorwacji, FYROM-u (Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii), Islandii, Czarnogóry, Serbii, Bośni i Hercegowiny, Kosowa oraz Turcji. UE jako laureatka Nagrody Pokojowej Nobla, mimo kryzysu gospodarczego podtrzymuje wolę powiększania Wspólnoty o inne kraje w imię umacniania pokoju, bezpieczeństwa i dobrobytu na kontynencie oraz zwiększania pozycji UE na arenie międzynarodowej. W sprawozdaniu na temat strategii rozszerzenia poza oceną postępów krajów na drodze do UE wskazano przede wszystkim na reformy, jakie kraje te muszą przeprowadzić, aby do Wspólnoty przystąpić. Członkostwo w UE obwarowane jest bardzo szczegółowo określonymi warunkami osiągnięcia pełnej demokratyzacji obejmującymi m.in.: realny udział społeczeństwa w życiu politycznym, niezależny i wydajny wymiar sprawiedliwości, sprawną administrację publiczną, skuteczne narzędzia walki z korupcją, gwarancje wolności wypowiedzi, zgromadzeń, równe szanse dla wszystkich obywateli z poszanowaniem praw mniejszości. Ponadto wymagana jest stabilizacja gospodarcza. Jak wygląda aktualna sytuacja? Chorwacja Już chwyta za unijną klamkę Jako kraj przedakcesyjny w okresie przejściowym ma status aktywnego obserwatora. Co prawda UE podpisała traktat akcesyjny z Chorwacją już w grudniu 2011 roku (podczas polskiej prezydencji), ale dopiero w połowie marca br. Chorwacji udało się zakończyć spór ze Słowenią o zagraniczne depozyty jej obywateli, w nieistniejącym już banku Ljubljanska Banka, i tym samym znieść ostatnią barierę, jaką powstrzymywała Słowenię od ratyfikacji traktatu akcesyjnego swojego sąsiada. Przystąpienie Chorwacji do UE planowane jest na 1 lipca 2013 r., pod warunkiem jednak, że Traktat akcesyjny zostanie do tego czasu ratyfikowany przez wszystkie państwa członkowskie. Do kompletu brakuje jeszcze zgody parlamentów Niemiec i Danii. Była Jugosłowiańska Republika Macedonii FYROM (Former Yugoslav Republic of Macedonia) Kraj o historycznie bardzo skomplikowanej nazwie. Ma dość stabilną gospodarkę i przeprowadzone z sukcesem reformy gospodarcze, ale nęka go ciągle korupcja wplątana w silne struktury mafijne, niezawisłość sądów budzi wątpliwości. Pomimo, że FYROM posiada oficjalny status kandydata do Unii już od grudnia 2005 r., kraj wciąż jeszcze nie rozpoczął negocjacji z uwagi na weto Grecji kwestionującej nazwę Macedonia, którą FYROM chce się oficjalnie posługiwać. Grecja uważa, iż jest to historyczna nazwa jednej z jej prowincji i nie zgadza się by FYROM ją zawłaszczył. Islandia Posiada oficjalny status kandydata do Unii od czerwca 2010 r. Wieloletnie relacje Islandii z UE ugruntowane są już członkostwem tego kraju w Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG), umożliwiającym dostęp do wspólnotowego rynku oraz członkostwem w strefie Schengen. W lipcu 2009 r. Parlament Islandii zagłosował za dalszym zaciśnięciem współpracy i przystąpieniem do Wspólnoty. Od tego czasu negocjacje akcesyjne zmierzają w dobrym kierunku. Daty akcesji jeszcze nie znamy, UE najwyraźniej czeka na ostateczne pozamiatanie niedawnych problemów bankowych Islandii. Czarnogóra Od grudnia 2010 r. posiada status oficjalnego kandydata do UE. W 2011 r. po pozytywnej ocenie postępów Czarnogóry Komisja Europejska sugerowała nawet oficjalne rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych, lecz propozycja ta została przez Radę UE w grudniu 2011 roku odłożona w czasie. Słaba gospodarka, wysoka przestępczość, korupcja, dyskryminacja, brak pełnej wolności prasy to nadal przeszkody stojące na drodze tego kraju do Unii. Upłynie jeszcze parę lat zanim licząca 680 tysięcy mieszkańców dawna republika jugosłowiańska zostanie członkiem wspólnoty, tym niemniej Czarnogóra wyprzedza nieco w wyścigu inne kraje regionu używając już na swoim rynku waluty euro. Serbia Posiada status kraju kandydującego od marca 2012 roku. Może liczyć na otwarcie negocjacji członkowskich, ale dokładna data ich rozpoczęcia nie jest jeszcze określona. Przeszkodą pozostaje niestabilna gospodarka i złe stosunki z krajami, które uznały niepodległość jej wcześniejszej prowincji Kosowa, które ogłosiło się państwem w lutym 2008 r. Przełomu w negocjacjach nie widać, czwarta tura rozmów premierów Ivica Daczicia i Hashima Thaci w Brukseli nie przyniosła żadnych konstruktywnych rozwiązań. Dopóki Belgrad nie ureguluje swoich stosunków z Koso- 10

11 prosto z Brukseli wem KE nie zarekomenduje rozpoczęcia negocjacji członkowskich z Serbią. Bośnia i Hercegowina Nie ma jeszcze statusu kandydata, mimo, że negocjacje rozpoczęto w 2005 roku, a w 2008 r. podpisano umowę o stabilizacji i stowarzyszeniu. Bośnia i Hercegowina poczyniła jak dotąd dość ograniczone postępy na drodze do spełnienia wstępnych warunków UE. Na przeszkodzie stoją: niestabilność polityczna, zagrożona jedność kraju (separatyzm części serbskiej), głębokie podziały etniczne, duża przestępczość, silne struktury mafijne, słaba gospodarka nieprzystająca do konkurencji na jednolitym rynku i 121. miejsce we wskaźniku wolności gospodarczej. Problemem jest zagwarantowanie niezawisłego, bezstronnego i skutecznego systemu sądowego szczególnie w związku z podejściem do zbrodni wojennych. Reforma administracji i walka z korupcją w powiązaniu z partiami politycznymi czekają na wdrożenie. Kosowo Kandydat na kandydata, bez oficjalnego unijnego statusu. To jeden z najbiedniejszych regionów świata z 40-procentowym bezrobociem, wyjątkowo słabą gospodarką i silnymi strukturami mafijnymi, a także licznymi niewyjaśnionymi oskarżeniami o zbrodnie wojenne. W wyniku wojny w 1999 r. nadal zaginionych pozostaje prawie 2 tysiące osób, których los musi pozostać wyjaśniony. UE wysłała do Kosowa pomoc techniczną dla tworzenia struktur państwowej administracji, sądownictwa i policji EULEX. Utworzone w 2008 r. Kosowo nie jest członkiem ONZ, Rady Europy, OBWE, WTO, ponadto 5 państw członkowskich UE do dzisiaj nie uznaje jego niepodległości (Cypr, Grecja, Hiszpania, Rumunia i Słowacja). Droga do Unii będzie bardzo długa. I na koniec weteran kolejkowy. Turcja Europejska Wspólnota Gospodarcza poprzedniczka UE przyznała Turcji status członka stowarzyszonego już w 1963 r. Proces negocjacyjny w sprawie przystąpienia tego kraju do UE formalnie rozpoczął się wraz ze złożeniem przez Turcję oficjalnej aplikacji 14 kwietnia 1987 roku. 10 lat później na szczycie luksemburskim zablokowano jednak Turcji drogę do Wspólnoty, po czym na szczycie helsińskim w 1999 r. uznano kraj za oficjalnego Optymizm na wyrost kandydata do przystąpienia do UE, unieważniając wcześniejsze postanowienie. Tureckie negocjacje akcesyjne z UE rozpoczęły się 3 października 2005 roku. Od tego czasu kraj poczynił znaczące postępy. Ma dobrą kondycję gospodarczą z wielkim rynkiem zbytu. Znaczna liczba obywateli pochodzenia tureckiego już żyje i pracuje w krajach UE. Turcja przejmuje się ekologią i wdraża politykę odnawialnych źródeł energii. Ratyfikowała protokół fakultatywny do Konwencji ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur (27 września 2011 r.) oraz (jako jedyna do tej pory) Konwencję Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Pozostają kwestie respektowania praw podstawowych oraz rozwiązanie normujące stosunki z Republiką Cypryjską, której połowę Turcja okupuje od 1974 r. Opory budzą także: spór z Armenią, złe relacje z Grecją, nieuznawanie ludobójstwa Kurdów. Sytuacji negocjacyjnej nie służył też turecki bojkot cypryjskiej prezydencji w Radzie UE w drugim półroczu 2012 roku. Tym niemniej Turcja, jako kraj kandydacki, podobnie jak i Polska, swego czasu otrzymuje już europejskie fundusze przedakcesyjne. Mimo doniesień prasowych dalej nie ma porozumienia budżetowego Na posiedzeniu Komisji Budżetowej ( r.) nie było zatem entuzjazmu zwycięzców, tylko rozczarowanie metodami pracy Rady UE, na której czele stoją w tym półroczu negocjujący w jej imieniu Irlandczycy. Dziesiątki spotkań, zapowiedzi rozwiązań i dalej nic. Poselski zespół budżetowców doszedł po ostatniej rundzie spotkań do wniosku, że nie jest już w stanie kontynuować negocjacji. Jeden z głównych negocjatorów poseł Reimer BÖGE postanowił wręcz w ogóle się wycofać. Drugi współodpowiedzialny za sprawozdanie poseł Ivailo Kalfin stwierdził, że Irlandzka Prezydencja nie może już nic zdziałać w sprawie Wieloletnich Ram Finansowych. W tej sytuacji tym większe nasze zdziwienie wywołały informacje (przekazywane mediom przez Radę) o sukcesie rozmów co było niczym więcej niż zwykłą manipulacją*. Parlament Europejski musi teraz zająć stanowisko w sprawie wynegocjowanego przez Radę pakietu, którego ostatecznej wersji jeszcze nie ma. W przyszłym tygodniu powinny zapaść polityczne decyzje, tak by można je było przegłosować na początku lipca br. podczas ostatniej sesji plenarnej przed wakacjami. Rok 2014 się zbliża, lecz budżet zaczynający od niego kolejną siedmiolatkę tkwi w martwym punkcie. Lidia Geringer de Oedenberg * deal-struck-on-long-term-budget/77618.aspx 11

12 Magdalena A. Kolka Gospodarka europejska widziana z brukselskiej perspektywy Polityka gospodarcza w ramach UE nie opiera się tylko na założeniach ideologicznych. W realiach jest specyficzną sumą interesów własnych 27 krajów unijnych oraz interesu wspólnotowego w takim sensie, w jakim udaje się go wynegocjować w trakcie szczytów przywódców unijnych i spotkań przedstawicieli rządów. Nie jest to łatwy proces, szczególnie w ostatnich latach, kiedy kryzys dławi gospodarkę, a partykularne interesy, szczególnie teraz, dramatycznie ograniczają pole możliwych kompromisów. Komentarz zamierzam ograniczyć do przedstawienia i skomentowania ostatnich prognoz Komisji Europejskiej dotyczących przyszłości Unii w 2013 i 2014 roku w czterech głównych obszarach. I tak: Produkt Krajowy Brutto Gospodarka unijna już od kilku lat jest w kryzysie. Według Komisji Europejskiej w tym roku produkt krajowy brutto UE znowu spadnie o 0,1%, zaś PKB strefy euro o 0,4% Komisja optymistycznie spogląda na 2014 rok prognozując wzrost PKB całej Unii o 1,4%, a strefy euro o 1,2%. Największe problemy będzie miała gospodarka Cypru, którego PKB spadnie w 2013 roku o 8,7%. i o 3,9% w 2014 roku. Dwa najbliższe lata będą trudne dla Słowenii, gdzie PKB w 2013 r. spadnie o 2% i w 2014 r. o 0,1%. Kolejny rok Grecja zanotuje spadek PKB, w 2013 r. tym razem o 4,2%, chociaż w 2014 r. ma już zanotować wzrost o 0,6%. Podobnie Portugalia, której PKB w 2013 spadnie o 2,3%, by w 2014 r. zanotować wzrost o 0,6% oraz Hiszpania, gdzie w 2013 r. PKB spadnie o 1,5%, a w 2014 wzrośnie o 0,9%. Z dwóch największych gospodarek unijnych korzystniejsze perspektywy są przed Niemcami, które w 2013 r. zanotują wzrost na poziomie 0,4%, a w 2014 nawet 1,8%. Nieco gorzej przedstawia się sytuacja we francuskiej gospodarce, która w 2013 zanotuje spadek na poziomie 0,1%, a w 2014 wzrośnie o 1,1%. Liderami pod względem wzrostu PKB w 2013 i 2014 roku będą Łotwa (odpowiednio 3,8% oraz 4,1% PKB), Litwa (3,1% i 3,6% PKB) oraz Estonia (3% i 4% PKB). Komisja Europejska komentując te ostatnie prognozy zwraca uwagę na stabilizowanie się unijnej gospodarki obecnie i tendencje wzrostowe w drugiej połowie 2013 roku, a siłą napędową tego wzrostu będzie popyt zewnętrzny. Zwraca też uwagę na to, że w dalszym ciągu dotychczasowy, głęboki kryzys ma negatywny wpływ na konsumpcję wewnętrzną. Poziom bezrobocia Drugim problemem Unii Europejskiej jest bezrobocie i stwarzanie warunków dla powstawania nowych miejsc pracy. W opinii Komisji Europejskiej W 2013 r. i w 2014 r. bezrobocie ustabilizuje się w całej UE na poziomie 11%, a w strefie w wysokości 12%. Najwyższy poziom bezrobocia w 2013 r. spodziewany jest w Hiszpanii i Grecji (ok. 27%), a najniższy w Austrii (4,7%) i Niemczech (5,4%). Poziom inflacji Trzecim problemem unijnej gospodarki jest inflacja. Komisja Europejska prognozuje, że w tym roku wyniesie 1,8% dla UE oraz 1,6% dla strefy euro, natomiast w 2014 r. wyniesie ona 1,7% dla UE i 1,5% dla eurolandu. Deficyt finansów publicznych Czwartym obszarem troski Komisji Europejskiej jest poziom deficytu finansów publicznych. Według jej prognoz w tym roku wyniesie on 3,4% w stosunku do PKB dla całej Unii oraz 2,9% dla strefy euro. Dotychczasowa konsolidacja finansów trwa, chociaż jej tempo zwalnia. Unia będzie dalej kontynuować reformy strukturalne, by odblokować wzrost w Europie. Nie ulega wątpliwości, że unijna polityka gospodarcza będzie teraz przede wszystkim koncentrowała się na wzroście PKB i tworzeniu nowych miejsc pracy. Jakie będą skutki realizowanych reform przekonamy się już wkrótce, a ilościowe wskaźniki na pewno będziemy obserwowali z uwagą. Zgrzyt w Unii Bankowej Minęła kolejna rocznica przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. To dobra okazja do spojrzenia w tył, za siebie. Kiedy 9 lat temu, 1 maja, kraje z Europy Środkowo- -Wschodniej, w tym Polska, wchodziły do Wspólnoty, nikt nie przewidywał, że przejdzie ona aż tak duże zmiany. Te zmiany to nie był tylko zwykły proces wcześniej zaplanowanych zmian ewolucyjnych. Wymusił je kryzys, który został zapoczątkowany w Stanach Zjednoczonych, ale który poważnie uderzył w europejską gospodarkę i trzyma ją w recesji. Głębokie zmiany zaszły przede wszystkim w zarządzaniu strefą euro. Nastąpił ściślejszy nadzór nad finansami i głębsza współpraca gospodarcza, powstał też fundusz ratunkowy dla bankrutów. Jaki będzie kolejny krok, co nas teraz czeka? Ostatnio zaskoczyła mnie zdecydowana, publiczna wypowiedź prezydenta Rady Europejskiej Hermana Van Rompuya. Zaapelował on do europejskich polityków o utrzymanie tempa tworzenia unii bankowej. Stwierdził, że nie możemy pozwolić sobie na połowiczny system. Oberwało się też kierownictwu Europejskiego Banku Centralnego, które Van Rompuy wezwał do jeszcze większego zaangażowania w realizację tego kluczowego dziś przedsięwzięcia. Z czego wynika to stanowisko, ten ostro sformułowany apel?pel? W opinii analityków i polityków przyczyną obecnych opóźnień jest stanowisko niemieckiego rządu. Niemcy były dotąd mocno zaangażowane w pierwszy etap tworzenia unii bankowej. Jego wynikiem była decyzja o wspólnym nadzorze bankowym w strefie euro do czego mogą się włączyć kraje spoza eurolandu. Zdaniem Van Rompuya następny etap, a więc wspólna restrukturyzacja i likwidacja zagrożonych banków nie jest już tak sprawnie realizowany jak pierwszy. Uważa on, że niezbędne jest szybkie uzgodnienie harmonizacji krajowych mechanizmów likwidacji banków i gwarantowania depozytów wraz z możliwością bezpośredniego dokapitalizowywania banków z funduszu ratunkowego 12

13 eurolandu (gdy wejdzie w życie wspólny nadzór), co stworzy możliwość utworzenia wspólnego systemu restrukturyzacji banków. Wśród ekonomistów panuje opinia, że Niemcy powinny aktywniej niż dotąd włączyć się w budowanie unii bankowej, włącznie ze zgodą na wspólny system ratowania banków oraz w tworzenie europejskiego systemu gwarancji depozytów bankowych. To reakcja na stanowisko kanclerz Niemiec Angela Merkel, która poinformowała Brukselę, że Niemcy nie zgodzą się, przynajmniej w najbliższym czasie, na takie rozwiązania. Wydaje się, że postęp w budowaniu unii bankowej jest obecnie uzależniony od osiągnięcia porozumienia między Niemcami, a Francją. Różnica stanowisk pomiędzy rządami obu krajów jest dziś duża, bo zdaniem Berlina wprowadzenie w życie kolejnych etapów unii bankowej Berlina powinna poprzedzić zmiana europejskich traktatów, a Paryż jest temu przeciwny, bo jego zdaniem znacznie opóźni to cały proces. A. Merkel proponuje harmonizację krajowych systemów gwarantowania depozytów zamiast wspólnego systemu i nie ukrywa, że nie jest zwolenniczką wzajemnego udzielania kredytów w ramach systemu depozytów. Uznałam za celowe dołączyć do tego komentarza stanowisko prezesa Niemieckiego Instytutu Badań Gospodarki (DIW) Marcela Fratzschera. Uważa on, że Niemcy są ze względu na swój ekonomiczny potencjał jedynym krajem UE, który może wyprowadzić Europę z kryzysu, jednak jego zdaniem historia utrudnia sprawowanie przez Berlin roli lidera. Oceniając politykę niemieckiego rządu szef DIW uznał za słuszną diagnozę postawioną przez kanclerz Angelę Merkel, że kryzys w Europie nie jest kryzysem wspólnej waluty euro i nie został wywołany zbyt wysoką konkurencyjnością gospodarki niemieckiej, lecz jest raczej następstwem problemów strukturalnych w niektórych krajach (wymienił tu Hiszpanię, Cypr, Grecję, Portugalię i Włochy). Jednak ten wybitny specjalista wytknął rządowi w Berlinie brak wizji przyszłej Europy oraz brak takiego akceptowanego przez wszystkich planu, który opisywałby, jak wyobrażamy sobie UE i euro za dziesięć lat, utrudnia aktualne reformy. Henryk S. Tuszyński Grupa Doradcza CGKL sp. z o.o. Negocjujemy nową umowę dla Polski Zakończyła się umowa offsetowa z Lockheed Martin Corporation dotycząca zakupu samolotów F-16. Ostatni element tej umowy jest związany z transferem technologii do obsługi i serwisu tych maszyn do Wojskowych Zakładów Lotniczych w Bydgoszczy. Pod koniec stycznia tego roku Rada Ministrów potwierdziła pełną realizację innego offsetu, z holenderskim Thales Nederland B.V., który w opinii resortu gospodarki spełnił oczekiwania. Ministerstwo już rozmawia z Holendrami o kolejnej umowie offsetowej dotyczącej okrętu patrolowego Ślązak. F-16 Fighting Falcon Pierwsza umowa offsetowa została w pełni zrealizowana. Rada Ministrów potwierdziła jej wykonanie. Chodzi o kontrakt z Thales Nederland B.V. na modernizację trzech okrętów Marynarki Wojennej. Holenderska firma dostarczyła uzbrojenie oraz sprzęt wojskowy do polskich okrętów typu Orkan. W zamian było dziewięć zobowiązań offsetowych. Wszystkie zostały zrealizowane, i to z nadwyżką. To jest przykład dobrej umowy offsetowej, której głównym elementem był transfer technologii i zakup usług podkreśla w rozmowie z Agencją Informacyjną Newseria Dariusz Bogdan, wiceminister gospodarki. Wartość umowy offsetowej przekroczyła 76 mln euro, ale rzeczywiste wykonanie było blisko 4 mln euro większe. Na umowie zyskali przede wszystkim Centrum Techniki Morskiej, Radmor, Stocznia Marynarki Wojennej i WB Electronics. Jest szansa na to, że m.in. te firmy będą promowane przy kolejnej umowie. Mamy nadzieje, że ci, którzy wykorzystali ten offset najbardziej efektywnie, będą również mogli być promowani i będziemy mogli kontynuować dobre rozwiązania offsetowe mówi Dariusz Bogdan. Jesteśmy teraz w określonej procedurze, dotyczącej zawarcia nowej umowy offsetowej w związku z okrętem patrolowym Ślązak. W tym roku planowane jest zakończenie kolejnych umów, m.in. z Lockheed Martin Corporation, Patrią, Otto Melarą. W połowie kwietnia sfinalizowane będzie jedno z największych zobowiązań w historii offsetu, związane z transferem technologii do Wojskowych Zakładów Lotniczych nr 2 w Bydgoszczy. Będziemy starali się podejść z należytą skrupulatnością do rozliczenia tych umów offsetowych. Mam nadzieję, że będzie dobrze tak samo jak w przypadku Thales Nederland przekonuje wiceminister. Umowa z LMC jest związana z dostawą dla polskich Sił Zbrojnych samolotów wielozadaniowych F-16. Została zawarta na 10 lat, 18 kwietnia 2003 roku. Jej wartość to ponad 6 mld dolarów. Wiceminister jednocześnie podkreśla, że wokół offsetu nagromadziło się wiele mitów, a wśród opinii publicznej offset kojarzony jest tylko z jedną umową, z LMC dotyczącą zakupu F-16, mimo że łącznie Polska podpisał 18 takich umów. Offset w mojej ocenie jest doskonałym narzędziem. Na początku lat dwutysięcznych napompowano wielką bańkę, że offset dźwignie polską gospodarkę mówi Dariusz Bogdan. Jednak, jak patrzymy na realne liczby, musimy zdawać sobie z tego sprawę, że takich szans nigdy nie było. Były i są natomiast szanse na wsparcie poszczególnych firm, przede wszystkim sektora obronnego. Wydaje się, że te szanse wykorzystamy. zdjęcie: WIKIPEDIA 13

14 Odwołujemy się do Brukseli w sprawie zwrotu 80 mln euro Program wsparcia gospodarstw niskotowarowych, którego brak kontroli zarzuciła Polsce Bruksela, był realizowany zgodnie z ustaleniami zapisanymi w traktacie akcesyjnym naszego kraju do Unii Europejskiej. Według byłego wiceministra rolnictwa Marka Sawickiego, Komisja Europejska zmieniła reguły w trakcie realizowania programu, dlatego to urzędnicy w Brukseli winni są ukarania Polski żądaniem zwrotu niemal 80 milionów euro. Zdaniem polityka PSL, jeśli polski rząd odwoła się od decyzji Komisji do Trybunału Sprawiedliwości UE to na 99 procent wyrok będzie dla Polski korzystny. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich był elementem negocjacji w ramach traktatu akcesyjnego. To m.in. wsparcie gospodarstw niskotowarowych, czyli dla małych gospodarstw, których dochód nie przekracza 4,8 tysiąca euro rocznie, miało przekonać drobnych rolników do akcesji. Dlatego, jak podkreśla były minister rolnictwa, procedura ubiegania się o wsparcie była maksymalnie uproszczona i nie zakładała kar w postaci konieczności zwrotu pomocy. Program był już mocno zarysowany w czasie negocjacji akcesyjnych. Potem był akredytowany w 2005 roku, kiedy Komisja Europejska przyjęła zasady dostępu do tych pieniędzy, zasady bardzo proste, w których rolnik składał wniosek o płatność, po trzech latach składał sprawozdanie z jego realizacji i ten wniosek podlegał pełnej kontroli formalno-prawnej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa tłumaczy w rozmowie z Agencją Informacyjną Newseria Marek Sawicki. Wsparcie można było uzyskać na jeden z celów, dzięki którym gospodarstwa zwiększyłyby produkcję. To mógł być udział w szkoleniu, zakup maszyn, urządzeń czy narzędzi, zakup zwierząt inwentarskich, zakup ziemi czy chociażby przestawienie gospodarstwa na produkcję ekologiczną. Ambitni rolnicy pisali po cztery, pięć takich celów, mniej ambitni pisali jeden cel i po złożeniu sprawozdania z wykonania tych celów pośrednich płatność była kontynuowana w roku czwartym i piątym mówi Marek Sawicki. Jeśli rolnik nie zrealizował celów zakładanych w pierwszych trzech latach, nie otrzymywał dalszego wsparcia. Ale nie musiał też zwracać już wypłaconych środków. W 2009 roku Komisja zmieniła jednak reguły rozliczania pomocy. To niezgodne z prawem unijnym, bo wcześniej akredytowany program w 100 procentach był realizowany, i przez rolników, i przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Dlatego w tym wypadku jest pełna podstawa do tego, by wystąpić do Trybunału Sprawiedliwości w Strasburgu podkreśla Marek Sawicki. Były minister rolnictwa podkreśla, że Polska jest jednym z państw UE, które najskuteczniej wykorzystują unijne fundusze. Dużo gorzej radzą sobie unijni weterani jak Francja, Hiszpania czy Włochy. Podejrzewam, że ze względu na duże oszczędności, próbuje się do programu gospodarstw niskotowarowych doszyć nowe warunki, które by w pewien sposób pozycję Polski jako lidera osłabiały. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, zarówno na etapie wstępnym weryfikacji tych wniosków, czyli w roku 2005 i 2006, jak i później na etapie sprawdzania tych trzyletnich sprawozdań w latach dokonała pełnej staranności, dokonała to zgodnie z aktualizowaną przez Komisję Europejską procedurą podkreśla Sawicki. Jak dodaje, resort rolnictwa wielokrotnie próbował wyjaśnić wątpliwości na linii Warszawa-Bruksela. Niestety, do tych urzędników te ważne argumenty jakby nie docierały mówi Sawicki. Jestem przekonany na 99%, że wygramy to przy odwołaniu, że ta kara zostanie uchylona podkreśla Marek Sawicki. Ustawa refundacyjna z 2012 roku wprowadziła ceny urzędowe na leki refundowane. W wyniku jej wejścia w życie rośnie też poziom współpłacenia pacjentów za leki. W 2011 roku statystyczny pacjent dopłacał do leków refundowanych 37%. W roku 2012 ten poziom wzrósł do 39%, po pierwszym kwartale tego roku przekroczył 40%. Ustawa refundacyjna z 2012 roku wprowadziła ceny urzędowe na leki refundowane. W wyniku jej wejścia w życie rośnie też poziom współpłacenia pacjentów za leki. W 2011 roku statystyczny pacjent dopłacał do leków refundowanych 37%. W roku 2012 ten poziom wzrósł do 39%, po pierwszym kwartale tego roku przekroczył 40%. Po wyjściu ustawy część pacjentów zrobiła sobie wcześniej zapasy i ta sprzedaż była nienaturalnie niższa, więc wzrost jest spowodowany tym, że dzisiaj wróciliśmy do normalnego poziomu konsumpcji w 2011 roku mówi Agencji Informacyjnej Newseria Michał Pilkiewicz. Coraz więcej dopłacamy do leków refundowanych Zmiany w poziomie współpłacenia przez pacjentów za leki refundowane wynikają też z częstych zmian na liście leków refundowanych. Sprzedaż leków na receptę wzrosła w stosunku do roku ubiegłego, jednak rynek nie wrócił do poziomu sprzed wejścia ustawy refundacyjnej. W porównaniu z 2011 rokiem Polacy nadal kupują o 4,9% mniej leków na receptę. Jesteśmy w pierwszym roku po funkcjonowaniu ustawy i należy się bardziej porównywać do roku Jeżeli byśmy porównali pierwszy kwartał do roku 2011 to widzimy dalej 5-procentową różnicę, pomimo blisko 13% wzrostu rok do roku tłumaczy Michał Pilkiewicz, ekspert IMS Health. Wzrost sprzedaży był spowodowany głównie dużą liczbą zachorowań na grypę. To spowodowało większy popyt zarówno na antybiotyki, jak i leki wspomagające przy leczeniu infekcji. Najszybciej rosła sprzedaż testów paskowych stosowanych przez diabetyków i leków stosowanych przy leczeniu nadciśnienia tętniczego. Mimo to, według ekspertów, rynek leków na receptę w tym roku nie wróci do poziomu z 2011 roku. Odwrotna sytuacja jest w przypadku leków OTC (ang.: Over The Counter leki bez recepty red.), tam mamy do czynienia z jednej strony z kilku procentowym podniesieniem cen, a z drugiej strony ten rynek rośnie solidnie, tylko w pierwszym kwartale o 18% W tym segmencie leków OTC mówimy o lekach przeziębieniowych i głównie te stanowiły motor wzrostu mówi Michał Pilkiewicz. 14

15 Śląskie jest zielone środowisko Priorytet Jak podkreślała na początku ekologicznej debaty Anna Wrześniak Śląski Inspektor Ochrony Środowiska emisja toksyn z domowych pieców i lokalnych kotłowni to jedno z największych i najbardziej wstydliwych wyzwań ekologicznych, stojących dziś przed samorządami województwa śląskiego. Mimo bowiem wdrażania od lat obszarowych programów likwidacji niskiej emisji i wydania na ten cel setek milionów złotych, nadal ok. 40% zanieczyszczeń powietrza w całym kraju koncentruje się właśnie w woj. śląskim. Także na tle innych państw Europy Polska jawi się jako epicentrum zanieczyszczenia atmosfery. Ponad 200 przedstawicieli gmin województwa śląskiego, instytucji ekologicznych, władz samorządowych i ekspertów uczestniczyło w konferencji zorganizowanej w maju w Katowicach przez Wojewódzki Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i TAURON Ciepło SA. Jej celem było określenie niezbędnych kompleksowych działań służących poprawie jakości powietrza w regionie. Patronat nad konferencją objął Minister Gospodarki, a udział w niej wzięli m.in. wiceminister gospodarki Tomasz Tomczykiewicz, wicemarszałek województwa śląskiego Aleksandra Gajewska, a także prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Małgorzata Skucha oraz Joanna Szmid wiceprezes TAURON Polska Energia SA. Wiceminister Tomasz Tomczykiewicz prezentując kierunki działania rządu w zakresie wdrażania gospodarki nisko emisyjnej mówił, że realne efekty związane z poprawą stanu powietrza wykorzystując np. odnawialne źródła energii, zależeć będą nie tylko od zmiany przepisów i coraz ostrzejszych norm europejskich, lecz przede wszystkim od naszej rodzimej inicjatywności i determinacji do życia w czystym i zdrowym środowisku. Właśnie dlatego wspólnie z resortami gospodarki, rozwoju regionalnego i środowiska Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, przygotowuje pilotażowy kom- jakość powietrza pleksowy program likwidacji niskiej emisji na terenie konurbacji śląsko-dąbrowskiej, wart ponad 2 mld zł. Został on zgłoszony do tzw. Kontraktu Terytorialnego w tej formule mają być realizowane ważne dla poszczególnych regionów przedsięwzięcia, przy wsparciu unijnych środków. Chcemy zastąpić pojedyncze, oderwane od siebie działania kompleksowym programem, polegającym nie tylko na dofinansowaniu wymiany źródeł ciepła na nieemisyjne, ale także na poprawie efektywności energetycznej, ograniczeniu ilości zużywanego paliwa, pełnej termomodernizacji obiektów, przyłączeniach kolejnych budynków do sieci ciepłowniczej czy szerokiemu wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii poinformowała podczas konferencji prezes WFOŚiGW w Katowicach, Gabriela Lenartowicz. Jeżeli uda się pozyskać środki krajowe i zagraniczne na taki kompleksowy program, w perspektywie 2020 roku, problem niskiej emisji w aglomeracji śląsko- -zagłębiowskiej powinien zostać wydatnie zmniejszony. Katowicki Fundusz gotowy jest do przejęcia roli koordynatora takiego pilotażowego regionalnego programu, dzięki któremu nie tylko będą wydawane pieniądze na likwidację skażenia powietrza spowodowanego niską emisją, ale przede wszystkim osiągnięty zostanie cel ekologiczny stwierdziła prezes Lenartowicz. Prezentując możliwości wykorzystania środków WFOŚiGW w Katowicach Ewa Maniecka kierownik zespołu Ochrony Atmosfery WFOŚiGW podkreślała, że faktyczna poprawa stanu powietrza w regionie uzależniona jest od podjęcia przez samorządy działań kompleksowych Wiceminister gospodarki, Tomasz Tomczykiewicz w walce o czyste powietrze w najbliższym otoczeniu. Wciąż jednak w wielu gminach, zwłaszcza w sezonie grzewczym, rośnie emisja z domowych palenisk toksycznych substancji do atmosfery. Dzieje się tak mimo, że w minionych sześciu latach katowicki WFOŚiGW wydał na zadania związane z ochroną atmosfery ponad 1 mld zł, wspierając przedsięwzięcia warte w sumie prawie 1,7 mld zł. Środki te przeznaczono m.in. na budowę i modernizację źródeł ciepła, likwidację lokalnych źródeł i podłączenie obiektów do sieci cieplnej, wspieranie odnawialnych źródeł energii (na ten cel Fundusz przeznaczył blisko 90 mln zł w formie pożyczek i dotacji) oraz na realizację programów ograniczania niskiej emisji i termomodernizację budynków. Specjalne programy, z których mogą korzystać osoby i instytucje w całej Polsce, uruchamia także Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Prezes Małgorzata Skucha poinformowała, że w ramach swoich programów w różnych obszarach dotyczących niskoemisyjnej gospodarki Fundusz udostępnił w sumie ok. 10 mld złotych. Środki dostępne są m.in. w programie Kawka, dofinansowującym likwidację niskiej emisji, wspierającym wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii. Jak powiedziała Małgorzata Skucha, w tym programie Narodowy Fundusz stawia do dyspozycji beneficjentów 400 mln zł, a drugie tyle dołożą fundusze wojewódzkie. To środki na programy poprawiające jakość powietrza w tych aglomeracjach, gdzie notowane są przekroczenia norm zanieczyszczeń, głównie pyłowych. Wiceprezes Tauron Polska Energia, Joanna Szmid zdjęcia: GRAŻYNA KUROWSKA 15

16 Śląskie jest zielone Ludzie o zielonych sercach Po raz kolejny przyznano Zielone Czeki. Otwierając uroczystą galę Gabriela Lenartowicz prezes WFOŚiGW mówiła, że Zielonymi Czekami od lat wyróżniani są naszym regionie ludzie o zielonych sercach, których należy doceniać nie tylko dobrym słowem, ale także w wymiarze materialnym za to, co sami z siebie, poza swoimi obowiązkami, robią dla swojego otoczenia. Należy tych ludzi wokół siebie po pierwsze widzieć, a po drugie hołubić dodała prezes Lenartowicz. zdjęcia: GRAŻYNA KUROWSKA Prezes WFOŚiGW w Katowicach Gabriela Lenartowicz, w głębi Bernard Błaszczyk dyrektor Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach Nominowani do zielonych czeków W Dniu Ziemi, w kinoteatrze Rialto w Katowicach po raz dwudziesty wręczono Zielone Czeki doroczne nagrody Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Fundusz od 1994 roku przyznaje nagrody finansowe z okazji Dnia Ziemi osobom wyróżniającym się w działalności proekologicznej na terenie województwa śląskiego. Po dwóch latach nagrody te oficjalnie nazwano Zielonych Czekami. Do dziś są jednymi w Polsce tego typu wyróżnieniami przyznawanymi osobom, które poza swymi obowiązkami zawodowymi, w sposób szczególnie aktywny, działają na rzecz ekologii i poprawy stanu środowiska w naszym regionie. Nagrodami Funduszu zostało do tej pory wyróżnionych 187 osób. Laureatami zostawali twórcy i realizatorzy niekonwencjonalnych, nowoczesnych rozwiązań w zakresie ekologii, często docenianymi w Polsce i Europie. W 2013 roku Kapituła składająca się z ekspertów, pracowników naukowych oraz działaczy na rzecz ochrony środowiska i popularyzacji przyrody, wyłoniła spośród zgłoszonych kandydatów 13 laureatów, którzy wyróżnili się aktywnością i skutecznością swych działań w zakresie innowacji i technologii, programów i akcji proekologicznych, w tym dotyczących ochrony przyrody, prac naukowo-badawczych, edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży, profilaktyki zdrowotnej, dotyczącej zagrożeń schorzeniami związanymi ze stanem środowiska oraz działań popularyzatorskich i promocji postaw proekologicznych. 16

17 Śląskie jest zielone środowisko Ks. Jan Byrt z dyplomem Indywidualni laureaci Zielonych Czeków otrzymali po 7,5 tys. zł, zaś członkowie zespołów po 5 tys. zł każdy. Przyznano też po dwa dyplomy uznania i dyplomy honorowe. Słuchając laureatów nagród mogę powiedzieć, że Kościół może się podpisać pod każdą taką akcją ekologiczną. Cieszę, że w Szczyrku możemy działać i zachęcam wszystkich księży, by wskazywali dzieciom, młodzieży i dorosłym, że o to, co zostało nam dane od Boga, należy dbać, szanować, aby zostawić następnym pokoleniom, naszym dzieciom i wnukom powiedział laureat dyplomu uznania, proboszcz parafii kościoła ewangelicko-augsburskiego w Szczyrku ks. Jan Byrt, wyróżniony m.in. za akcję sadzenia 500 drzewek z okazji 500-lecia Reformacji. Tegoroczna uroczystość wręczenia Zielonych Czeków zainaugurowała obchody 20-lecia powstania WFOŚiGW w Katowicach, który wraz z 15 pozostałymi województwami oraz Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej tworzy polski system finansowania ochrony środowiska. Jak zaznaczyła prezes Lenartowicz, jest on unikalny w skali europejskiej, zarówno pod względem rozmiarów, jak i form działania. Oblicza się, że ze środków tych instytucji w skali kraju w ciągu ostatnich 20 lat wydano na wspieranie realizacji trwałych przedsięwzięć proekologicznych ponad 40 mld zł. Udział katowickiego funduszu to ponad 5 mld złotych. Lista laureatów Zielonych Czeków 2013 innowacje i technologie: dr inż. Maciej Kostecki programy i akcje proekologiczne w tym dotyczące ochrony przyrody: zespół Jolanta Migdał, Beata Tarnawa, Halina Sobańska prace naukowo-badawcze: dr hab. Adam Rostański prof. UŚ edukacja ekologiczna dzieci i młodzieży: Anna Peterko profilaktyka zdrowotna dotycząca zagrożeń schorzeniami związanymi ze stanem środowiska: Jolanta Wadowska-Król działania popularyzatorskie i promocja postaw proekologicznych: zespół dr hab. Piotr Skubała prof. UŚ, dr Ryszard Kulik Nagrody specjalne: Danuta Hilse, zespół Aleksandra Trzaska, Maria Niemiec, zespół prof. Janusz Kotowicz, prof. Elżbieta Grabińska-Sota, prof. Krzysztof Barbusiński, Urszula Gawłowska Dyplomy uznania: ks. Jan Byrt, Grażyna Morcinek-Kalita Dyplomy honorowe: Teresa Bryś-Szczygieł, Jacek Bożek EkoAktywni 2013 W tym roku konkurs skierowany jest do organizacji społecznych z województwa śląskiego, prowadzących działalność proekologiczną wyłącznie o charakterze regionalnym i ponadregionalnym. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach ogłosił konkurs przeznaczony dla organizacji społecznych z województwa śląskiego prowadzących działalność proekologiczną o charakterze regionalnym i ponadregionalnym pn. EkoAktywni Konkursy EkoAktywni organizowane są przez Fundusz od czterech lat. Do tej pory kierowane one były do organizacji pozarządowych, grup nieformalnych np. szkolnych klubów ekologicznych, prowadzących działalność lub realizujących programy z zakresu edukacji ekologicznej, ochrony przyrody, profilaktyki zdrowotnej dzieci z obszarów, na których występują przekroczenia standardów jakości środowiska. Jego głównym celem jest nagrodzenie za dotychczasową działalność w zakresie prowadzenia edukacji ekologicznej i promowania ochrony środowiska naturalnego w regionie oraz zachęcenie tych organizacji do zwiększonej aktywności. Ocenie Jury podlegać będą realizowane projekty i programy, szczególnie ich różnorodność oraz atrakcyjność promocji w zakresie poprawy stanu środowiska naturalnego. Doceniana będzie zwłaszcza różnorodność prowadzonych działań z zakresu edukacji ekologicznej, ochrony przyrody i profilaktyki zdrowotnej, promowanie poprawy stanu środowiska naturalnego w regionie, a także przeprowadzenie akcji informacyjno- -edukacyjnych w regionie. Zgłoszenia wraz z załącznikami należy dostarczyć w terminie do roku do biura Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach przy ul Plebiscytowej 19. Rozstrzygnięcie konkursu oraz wręczenie nagród finansowych zaplanowano na wrzesień 2013 roku. 17

18 Śląskie jest zielone Natura nie boli Najważniejszym celem akcji było przekonanie mieszkańców regionu, że przestrzeganie zasad ochrony przyrody nie musi być balastem w życiu codziennym, ani przeszkodą w rozwoju gospodarczym. Dlatego nieprzypadkowo konferencję prezentującą efekty kampanii Natura nie boli zorganizowano w mikołowskim ogrodzie botanicznym, najmłodszym w kraju, ale już bardzo cenionym wśród popularyzatorów wiedzy przyrodniczej i ekologicznej. To nowoczesne centrum naukowo- -edukacyjne nazywane przez mieszkańców Mikołowa zieloną arką, rocznie odwiedza 70 tysięcy gości. Jak podkreślał dyrektor Centrum Edukacji Paweł Kojs w Ogrodzie rośnie np. 260 gatunków jabłoni na 600 występujących w Polsce. Ponadto na 16 zrewitalizowanych hektarach, po byłych terenach wojskowych, znajduje się dziś wiele wyjątkowych w skali kraju i cennych kolekcji dendrologicznych oraz rzadkich odmian roślin. To wyjątkowe miejsce w regionie, o każdej porze roku tętni pełnią życia przyrodniczego, warto je więc zwiedzać i poznawać zachęcał dyrektor Kojs. Konferencję zorganizowało Stowarzyszenie Zrównoważonego Rozwoju Śląska Libra wraz z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Katowicach. WFOŚiGW w Katowicach od początku istnienia mikołowskiej placówki wspierał liczne podejmowane tu działania, w zakresie edukacji ekologicznej, jak i z zakresu ochrony przyrody. Na te cele ze środków Funduszu przeznaczono już ponad milion trzysta tysięcy złotych. Gabriela Lenartowicz prezes WFOŚiGW, mówiąc o regionalnych ekologicznych akcjach edukacyjnych, przyznała, że ich sukcesem jest to, że skutecznie przełamują stereotyp czarnego Śląska. To, co zrobiono w Ogrodzie Botanicznym w Mikołowie jest najlepszym dowodem na to, że można i warto inwestować zarówno w utrzymanie przyrodniczo cennych walorów, jak i w ich popularyzację Prezes WFOŚiGW w Katowicach Gabriela Lenartowicz, dyrektor Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach, Bernard Błaszczyk dyrektor Regionalnej Ochrony Środowiska w Katowicach, Paweł Kojs dyrektor Centrum Edukacji w Mikołowie i eko-edukację całych rodzin. Dla nich zasoby mikołowskiego ogrodu są atrakcyjną i praktyczną lekcją ekologii. Cieszy mnie, gdy widzę konkretne efekty naszego wsparcia, a środki Funduszu służą pobudzaniu inicjatyw podejmowanych przez naukowców i popularyzatorów ekologii. To takie potrzebne nam wszystkim, przerabianie pieniędzy na zielone powiedziała prezes G. Lenartowicz. Bernard Błaszczyk dyrektor Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, nie ukrywał zadowolenia z akcji Natura nie boli. Dzięki mediom i zainteresowaniu mieszkańców regionu, jej zasięg i rozmiar był imponujący. Najważniejsze, że przedsiębiorcy dowiedzieli się, iż wystarczy spełnić tylko kilka niezbędnych warunków, aby pogodzić potrzeby ochrony przyrody z interesami gospodarczymi i inwestycjami zwłaszcza tymi, które służą poprawie warunków życia mieszkańców regionu mówił dyr. B. Błaszczyk. Właśnie z myślą zarówno o turystach, przyrodnikach, jak i o inwestorach, regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach już w trakcie akcji Natura nie boli, uruchomiła interaktywny geoportal Do tej pory podobne narzędzie posiadało tylko jedno miasto w naszym kraju Bydgoszcz. Geoportal obejmujący swym zasięgiem województwo śląskie, jest drugim tego typu narzędziem w Polsce, a pierwszym jeśli chodzi o prezentowanie gatunków i siedlisk. Dofinansowany ze środków europejskich profesjonalny serwis mapowy zawiera dane przestrzenne o formach ochrony przyrody i korytarzach ekologicznych w województwie śląskim oraz praktyczne informacje turystyczne. Łatwy w dostępie geoportal jest świetnym narzędziem dla biznesmenów planujących nową inwestycję. Podpowiada im, gdzie ich zamierzenia mogą kolidować z formami chronionej przyrody. Aby umożliwić korzystanie z regionalnego geoportalu w terenie, przygotowano jego wersje mobilną w systemie operacyjnym Android. Po jej zainstalowaniu w telefonie komórkowym, smartfonie czy tablecie, istnieje możliwość przeglądania i wyszukiwania najbliższych form ochrony przyrody na mapach Google. Za jej pomocą możliwe jest przesłanie zdjęć lub informacji na temat zlokalizowanych ciekawych siedlisk lub gatunków, a nawet zgłoszenie naruszenia przepisów dotyczących ochrony środowiska. Grażyna Kurowska Centrum Edukacji w Mikołowie jest chętnie odwiedzane zarówno przez młodzież szkolną, jak i dorosłych. Jest ciekawie zaaranżowane, więc nie brakuje zwiedzających zdjęcia: GRAŻYNA KUROWSKA Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach 18

19 przedsiębiorczość Indywidualna nagroda dla Gabrieli Lenartowicz Po raz piętnasty Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach zorganizowała uroczystą galę, podczas której wręczono Śląskie Nagrody Jakości Wyróżnienie to honoruje przedsiębiorstwa i organizacje oraz osoby, które w swojej działalności zawodowej lub społecznej kierują się odpowiedzialnością i profesjonalizmem. Celem organizowanego konkursu jest promocja i wdrażanie w regionie nowoczesnych koncepcji zarządzania przedsiębiorstwami, promocja śląskich przedsiębiorstw i organizacji osiągających bardzo dobre wyniki w zarządzaniu. W tym roku kapituła Indywidualną Śląską Nagrodą Jakości w kategorii Praktyka nagrodziła Gabrielę Lenartowicz prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach za wdrażanie nowoczesnych i skutecznych metod finansowania ochrony środowiska w regionie. W kategorii nagród indywidualnych laureatami zostali również prof. Wiesław Banyś rektor Uniwersytetu Śląskiego i Piotr Wojaczek prezes Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej SA. Honorową Śląską Nagrodę Jakości przyznano wojewodzie śląskiemu Zygmuntowi Łukaszczykowi. Wśród laureatów nagród zespołowych tegorocznej edycji konkursu Śląskiej Nagrody Jakości znaleźli się: Kompania Węglowa S.A. Oddział KWK Ziemowit, Tauron Wytwarzanie Spółka Akcyjna, Zakłady Energetyki Cieplnej S.A. w Katowicach oraz Zespół Szkół Technicznych w Rybniku. Prezes WFOŚiGW Gabriela Lenartowicz podsumowuje dokonania Funduszu w 2012 roku Ubiegły rok dla regionu i środowiska był szczególny. Na przedsięwzięcia proekologiczne udzieliliśmy rekordowo wysokiego wsparcia, sięgającego 374 mln złotych. To kwota, która fizycznie wpłynęła do beneficjentów 40% do sektora finansów publicznych, wiele środków dla przedsiębiorców i osób fizycznych. Stanowi to swoiste koło zamachowe dla wielu dziedzin gospodarczych Prezes WFOŚiGW w Katowicach Gabriela Lenartowicz ze statuetką Śląskiej Nagrody Jakości i społecznych w województwie śląskim. To zarówno efekt wzrostu świadomości ekologicznej mieszkańców regionu, dobrych umiejętności w pozyskiwaniu środków pomocowych na ochronę środowiska, jak i wzrostu potrzeb w zakresie inicjatyw prośrodowiskowych służących polepszaniu bytu ludzi żyjących w naszym regionie. Największe nasze wsparcie otrzymały działania związane z ochroną atmosfery, zwłaszcza energooszczędnością z wykorzystaniem odnawialnych i innych proekologicznych źródeł energii. Dalej wód i porządkowaniu gospodarki ściekowej. W dalszej kolejności gospodarka wodna, odpadami i ochrona powierzchni ziemi także zapobieganie poważnym awariom. Od lat staramy się być przewodnikami i doradcami w pozyskiwaniu środków publicznych na wspieranie proekologicznych działań. Eksperci w poszczególnych zespołach merytorycznych, służą pomocą i radą w kwestiach związanych z aplikowaniem o dotację lub pożyczkę ze środków Funduszu. Co roku weryfikujemy listę priorytetowych przedsięwzięć oraz zasady przyznawania dofinansowania, uwzględniając opinie i uwagi zgłoszone podczas konsultacji ze wszystkimi grupami społecznymi reprezentującymi naszych beneficjentów. Znacznie uprościliśmy procedurę rozpatrywania wniosków, określiliśmy krótkie terminy podejmowania decyzji przez organy Funduszu. Laureaci XV edycji Śląskiej Nagrody Jakości przyznanej po raz kolejny przez Regionalną Izbę Gospodarczą Można więc dziś powiedzieć, że pozyskanie środków pomocowych WFOŚiGW w Katowicach stało się nieporównywalnie prostsze niż w innych tego rodzaju instytucjach. W efekcie, w ciągu 20 lat istnienia WFOŚiGW nie ma w województwie śląskim żadnej istotnej inwestycji ekologicznej, której Funduszu nie wsparłby swymi środkami. I to jest nasz wspólny sukces. Przypomnijmy, w tym roku WFOŚiGW w Katowicach zajął drugie miejsce w ogólnopolskim rankingu Instytucji Wdrażających część środowiskową Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Dzięki temu region śląski otrzyma zastrzyk ponad 390 mln zł unijnej dotacji na inwestycje przekraczające 700 mln zł. Zbudowanych zostanie za te pieniądze 300 km kanalizacji sanitarnej i deszczowej, 13 km sieci wodociągowej. Powstanie 56 przepompowni, dwie nowoczesne oczyszczalnie i dwa zakłady zagospodarowania odpadów oraz kompostownia, sortownia i składowisko odpadów. Dla większości gmin z województwa śląskiego, wartość realizowanych inwestycji przekracza budżety, jakim dysponują gminy. Sięgnięcie więc, przez nie po unijne pieniądze to często jedyna realna możliwość skanalizowania i podłączenia wodociągu do gospodarstwa domowego lub uporządkowania w gminie gospodarki odpadami, bez obciążania kieszeni mieszkańców. Grażyna Kurowska ZDJĘCIA: GRAŻYNA KUROWSKA 19

20 Biuro Regionalne Województwa Śląskiego w Brukseli Spotkanie Klubu Sympatyków Śląskiego 11 kwietnia br. siedziba Biura Regionalnego Województwa Śląskiego gościła grupę sympatyków naszego województwa. Wśród zaproszonych znaleźli się nie tylko Polacy pracujący w instytucjach europejskich, ale także przyjaciele z Czech (Kraj Morawsko- -Śląski) i Słowacji (Kraj Żyliński), którzy wspólnie z Województwem Śląskim, tworzą Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TRITIA z o.o. zdjęcia: Mariusz Świąder, Wydział Gospodarki, Promocji i Współpracy Międzynarodowej UMWŚ Od lewej: Jerzy Gorzelik, Magdalena Chawuła-Kosuri, Tadeusz Cymański Spotkanie KSŚ Spotkanie KSŚ Spotkanie otworzyła Dyrektor BRWŚ Magdalena Chawuła-Kosuri, zapraszając zgromadzonych gości do zaangażowania się w działalność Klubu oraz w tworzenie jego agendy. Następnie, Jerzy Gorzelik, Członek Zarządu Województwa Śląskiego, przybliżył wszystkim zebranym najważniejsze inwestycje w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Transport, rewitalizacja, kultura, turystyka i edukacja to tylko niektóre z obszarów, w których możemy poszczycić się inwestycjami o najwyższych, europejskich standardach. Po prezentacji była możliwość zadawania pytań, nie tylko nt. konkretnych realizowanych projektów, ale także o inne, kluczowe dla województwa kwestie. Gościem honorowym wydarzenia był Artur Harazim, Ambasador RP w Królestwie Belgii. 20

21 Biuro Regionalne Województwa Śląskiego w Brukseli prosto z Brukseli Pierwsze urodziny europejskiej inicjatywy obywatelskiej 1 kwietnia minął rok od kiedy weszła w życie Europejska Inicjatywa Obywatelska. W ciągu ostatnich 12 miesięcy Europejczycy zbierali podpisy pod wieloma projektami, m.in. dotyczącymi ochrony środowiska, zaprzestania eksperymentów na zwierzętach czy obniżenia stawek w roamingu. Cieszę się, że większość inicjatyw została zgłoszona przez zwykłych obywateli, a nie organizacje. zauważa Alain Lamassoure, francuski deputowany chadeków, który był współautorem sprawozdania PE w tej sprawie. To pokazuje, że poczucie odpowiedzialności za Europę rośnie. dodał. Węgierska deputowana socjaldemokratów Zita Gurmai, która także była współautorką sprawozdania, podkreśla, że procedurę można by jeszcze bardziej uprościć. Potrzebujmy oprogramowania, które będzie bardziej przyjazne użytkownikom i platformy, na której można by zakładać strony. wylicza A w dłuższej perspektywie przydałaby się lepsza koordynacja co do informacji zbieranych od obywateli w celu weryfikacji podpisów. dodaje Gurmai. Do tej pory rozpoczęto procedurę w przypadku 14 inicjatyw obywatelskich. Przypomnijmy Europejska Inicjatywa Obywatelska jest to nowe narzędzie wprowadzone przez Traktat Lizboński, które ma na celu zwiększenie demokracji w Unii Europejskiej. Warunkiem koniecznym i niezbędnym do przedstawienia petycji jest zgromadzenie minimum 1 mln podpisów mieszkańców z co najmniej 7 krajów UE. Minimalna ilość podpisów, jaką należy zebrać w poszczególnych krajach również jest określona, i zależy od ilości członków Parlamentu Europejskiego wybieranych w danym państwie członkowskim pomnożonej przez 750 (na podstawie rozporządzenia Komisji Europejskiej z dnia 25 stycznia 2012 r. w Polsce wymaganych jest podpisów). Europejska Inicjatywa Obywatelska to możliwość bezpośredniego udziału w tworzeniu unijnych aktów prawnych przez obywateli UE. Jest ona pierwszym tego rodzaju narzędziem demokracji uczestniczącej na poziomie ponadnarodowym. Pozwoli ona wzmocnić demokratyczne podstawy Unii i zbliżyć Europę do Europejski Rok Powietrza w ramach Zielonego Tygodnia 2013 obywateli, gdyż umożliwi im bezpośrednie przedstawienie Brukseli swojego stanowiska w ważnych dla nich sprawach. Komisja, której zadaniem jest opracowywanie projektów wniosków legislacyjnych UE, ma formalny obowiązek rozpatrzyć wszelkie propozycje, które spełniają określone wymogi. Warunki i procedury przedstawione zostały w nowym portalu dotyczącym europejskiej inicjatywy obywatelskiej w którym można też zarejestrować swoją inicjatywę i prowadzić związane z nią procedury. Inicjatywy mogą dotyczyć jakiejkolwiek spośród dziedzin polityki, w których Komisja posiada uprawnienia do przedkładania wniosków legislacyjnych (np. środowisko, rolnictwo, transport, zdrowie publiczne). Więcej informacji na stronie: public/welcome źródło: news/pl/, BRWŚ W dniach 4-7 czerwca br. odbędzie się w Brukseli Green Week. Jest to największe europejskie wydarzenie, które ma na celu promocję ochrony środowiska. Głównym organizatorem jest co roku Dyrekcja Generalna ds. Środowiska Komisji Europejskiej. W związku z tym, iż w tym roku obchodzimy Europejski Rok Powietrza, właśnie temu tematowi poświęcony będzie tegoroczny Zielony Tydzień. Unia Europejska walczy z zanieczyszczeniem powietrza od lat 70. XX w. Działania, takie jak nadzór nad emisjami szkodliwych substancji do atmosfery i poprawa jakości paliw, przyczyniły się do postępu w tym zakresie, ale problem nadal nie został rozwiązany. Wynika on zasadniczo z działalności człowieka, na przykład spalania paliw kopalnych i gwałtownej intensyfikacji ruchu na drogach. W konsekwencji zanieczyszczenie powietrza jest wskazywane jako główna przyczyna chorób płuc, takich jak astma (trzy razy więcej chorych obecnie niż 30 lat temu), oraz powód ponad przedwczesnych zgonów w UE każdego roku. Komisja Europejska obrała obecnie nową strategię i ogłosiła rok 2013 rokiem powietrza wraz z nowymi propozycjami podnoszenia jakości powietrza w Europie. W ramach planu podkreślono wagę czystego powietrza dla wszystkich oraz położono nacisk na poprawę jakości powietrza w całej UE. Komisja Europejska już nawiązała współpracę z Regionalnym Biurem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w Europie. Przeprowadzony zostanie przegląd najnowszych badań nad zdrowiem dotyczących głównych zanieczyszczeń powietrza, między innymi pyłów, ozonu w warstwie przyziemnej i dwutlenku azotu. Wyniki zostaną zaprezentowane w tym roku. W związku z powyższym tegoroczny Zielony Tydzień będzie doskonałą okazją do wymiany doświadczeń między państwami członkowskimi w zakresie poprawy jakości powietrza oraz legislacji w tym obszarze. Cykl ponad 40 seminariów i warsztatów stworzy platformę współpracy oraz wymiany dobrych praktyk przez wszystkie zaangażowanych w ochronę środowiska naturalnego strony, takie jak organizacje pozarządowe, władze lokalne i regionalne, a także instytucje europejskie i międzynarodowe. Więcej informacji na temat Zielonego Tygodnia: 21

22 Monika Szynol Najstarsze, największe, naj Czy wiesz, które społeczeństwo Unii Europejskiej jest najstarsze albo gdzie znaleziono najstarszą w Europie piłkę? Najstarsze Czy wiesz, w którym państwie członkowskim znajduje się największe jezioro lub największa pustynia? Nie? Żaden problem! zdjęcia: wikipedia Spieszę z odpowiedzią na pierwsze pytanie: najstarszym społeczeństwem w Unii Europejskiej są Niemcy. Aż co piąty z naszych zachodnich sąsiadów ma więcej niż 65 lat. Statystycznie starsi są jedynie Japończycy. Co ciekawe, najstarszą żyjącą Europejką nie jest jednak Niemka, a Włoszka Emma Morano Martinuzzi urodzona 29 listopada 1899 roku, która w zeszłym roku świętowała swoje 113 urodziny. Natomiast najstarszą osobą w historii (przynajmniej tej, w której takie statystyki były prowadzone) była Francuzka, Jeanne Calment. Rekordzistka przeżyła 122 lata i 164 dni. Niemcy mogą pochwalić się również innymi najlepszymi wynikami w dziedzinie najstarszych. W końcówce zeszłego roku odkryli w swoim kraju najstarsze w Europie studnie. Znajdują się one w okolicach Lipska (Saksonia). Ich wiek datowany jest na około 7 tysięcy lat! Trudno wobec tego zaprzeczyć wysokiemu zaawansowaniu technicznemu, które zostało osiągnięte we wczesnej epoce kamienia. Gdzie z kolei znajduje się najstarsza w Europie dzielnica biznesowa? Również w Niemczech, dokładniej w Hamburgu. Powstała w latach 20. XX wieku Kontorhausviertel, wciąż stanowi jedną z najciekawszych propozycji architektonicznych tego niemieckiego miasta. Studnie to jedno, dzielnice handlowe to drugie co z całymi miastami? Najstarsze odkryto w Bułgarii, w rejonie Prowadii. Szacuje się, że powstało ono w okolica roku p. n. e., jest więc starsze o półtora tysiąclecia od śladów cywilizacji mykeńskiej w Grecji. Według naukowców, w tym najstarszym mieście położonym na terenie Unii Europejskiej, mieszkało około 350 osób, których głównym zajęciem było wytwarzanie soli. Kontorhausviertel najstarsza dzielnica Most wiszący w Ozimku Wspomniałam o cywilizacji mykeńskiej czy wiesz, że jest ona autorem tabliczki z najstarszym, dającym się odczytać, europejskim tekstem? Taką tabliczkę odnaleziono w greckiej wiosce Ilkaina. Jej powstanie datuje się na lata p. n. e. Prawdopodobnie jest to dokument potwierdzający którąś z transakcji handlowych. Niemcy, Bułgaria, Grecja, Najstarszych nie brakuje także w Polsce. Możemy poszczycić się najstarszą znalezioną w Europie piłką. Skórzana, złożona z dwóch części zszytych ze sobą paskiem, obecnie znajduje się w Gdańsku. Podobno grano nią już na przełomie XII i XIV wieku. Szkoda, że tak długie piłkarskie tradycje niestety nie sprzyjając obecnie naszym zawodnikom. Prócz piłki, w Polsce znajdują się także najstarsze europejskie szyny, które co więcej są wciąż eksploatowane! Znajdują się pomiędzy Bytowem a Studzienicami (województwo pomorskie). Zostały wyprodukowane przez Królewską Hutę z Chorzowa w 1891 roku. Jeszcze starsze są gwoździe, którymi szyny były mocowane te wyprodukowano już w 1857 roku. Najstarszy żelazny most wiszący w Europie znajduje się także na terenie naszego kraju w Ozimku, na rzece Mała Panew (województwo opolskie). Most przetrwał wielką powódź z 1830 roku oraz dwie wojny światowe. Wizytówka turystyczna tej niewielkiej miejscowości w latach została rozebrana, wzmocniona i postawiona ponownie. 22

23 prosto z Europy Największe W te wodne rozważania świetnie wpisuje się największy port w Unii Europejskiej, który znajduje się w Rotterdamie. Jest jednym z najbardziej ruchliwych portów na świecie plasuje się tuż za portami singapurskim i szanghajskim. Jego powierzchnia wynosi hektarów, w ciągu roku przeładowuje się tam około 420 mln ton towarów. Port, bezpośrednio i pośrednio, zatrudnia około osób. To tak, jakby dawał pracę wszystkim mieszkańcom Katowic! Pora wzbić się w powietrze. Lotniskiem, które rocznie obsługuje w Europie najwięcej pasażerów, jest londyńskie Heathrow. Z jego 5 aktywnych terminali korzysta około 70 mln pasażerów, którzy przemieszczają się około 90 liniami lotniczymi. Co ciekawe, według podróżnych Heathrow jest także najgorszym lotniskiem świata, zwłaszcza z uwagi na brak punktualności jego usług. Będąc tak wysoko, wspomnieć należy o najwyższym aktywnym wulkanie w Europie. To, oczywiście, położona Erupcja Etny zdjęcie satelitarne na Sycylii Etna. Jego wysokość wynosi 3340 m n. p. m. wulkan ten jest zatem wyższy o blisko kilometr od polskich Rysów. Zgodnie z grecką mitologią w Etnie znajduje się kuźnia Hefajstosa. Według innych wierzeń, w jej wnętrzu mieszka zamknięty przez Zeusa stugłowy olbrzym Tyfon. Niezależnie od tego, czyja jest to jednak rezydencja, jej właściciel musi się denerwować ostatnia erupcja Etny odbyła się w marcu 2012 roku. Uwagę zwrócić należy także na zwierzęta. Blisko okazów z 1500 gatunków znajduje się w Berlinie, w największym zoo w Unii Europejskiej. Zoo zajmuje 35 hektarów i ma prawie 170-letnią, mocno skomplikowaną historię. Podczas wojny zostało niemal doszczętnie zniszczone zostało w nim zaledwie 91 zwierząt. Udało się je odbudować dzięki temu rocznie odwiedza je blisko 3 mln gości z całego świata. Za to w Belgii, a dokładniej w brukselskim Muzeum Nauk Przyrodniczych znajduje się największa na świecie kolekcja dinozaurów. Oprócz szkieletów znanych nam z Parku Jurajskiego stwo- Kość Ishango w muzeum Royal Belgian Institute of Natural Sciences rzeń (z tyranozaurem rexem na czele), znaleźć w nim można inne skamieliny gadów, ryb czy wielkich paproci. Ciekawa jest kolekcja kości Ishango mające około lat narzędzia, których przeznaczeniem było (prawdopodobnie) zapisywanie liczb lub też pierwsze w historii przedstawienie kalendarza księżycowego. Trudno zachować jednak kamienną twarz, siedząc na trybunach największego w Unii Europejskiej stadionu. Chodzi oczywiście o słynny Camp Nou, siedzibę klubu FC Barcelona. Wybudowany w 1957 roku stadion ma 98 tysięcy miejsc, a pomieścić może nawet 120 tysięcy osób. Tylu ludzi pojawiło się na nim w 1982 roku, kiedy mszę świętą odprawiał tam Jan Paweł II. Powracając jednak do piłki nożnej w pierwszym spotkaniu na tym stadionie (w 1957 roku) z FC Barceloną zmierzyła się reprezentacja Warszawy, przegrywając z gospodarzami 2:4. W dziedzinie największych w Unii Europejskiej, rekordy znajdziemy także w Polsce. Warto wspomnieć chociażby o Pustyni Błędowskiej największej w Europie. Położona w gminie Klucze (województwo małopolskie, tuż przy gra- Południowo-wschodnia część Pustyni Błędowskiej, widok z żółtego szlaku na wschód i wzgórze Czubatka przy wsi Klucze nicy ze śląskim), obecnie coraz mocniej porośnięta, kiedyś była źródłem fantastycznych miraży. Według legendy stworzył ją sam diabeł, lecąc zasypać olkuskie kopalnie. Workiem z piaskiem zahaczył jednak o pobliski kościół, a cały zebrany piasek rozsypał się w okolicach Kluczy. I tak oto powstała największa pustynia. Garść naj-ciekawostek nie została tu wyczerpana. Dlatego już niebawem spodziewajcie się kolejnych może będą to najwyższe, a może najmniejsze w Unii Europejskiej Monika Szynol, Punkt Informacji Europejskiej Europe Direct Katowice zdjęcia: wikipedia 23