Zna regulamin pracowni komputerowej. Zna regulamin. Zna i respektu- Zna i respektuje. Umiejętności sady bezpiecznego. je zasady bez- nego użytkowania

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z Informatyki - pierwszy rok nauki w gimnazjum. Kl.II gimnazjum Semestr I I. O higienie pracy, komputerze i sieciach komputerowych Osiągnięcia ucznia: przestrzega zasad bezpiecznej pracy z komputerem jest odpowiedzialny za ogólny porządek na stanowisku pracy stosuje ogólne zasady BHP pracy z komputerem zna zewnętrzne wejściowe i wyjściowe urządzenia komputera zna podstawowe widomości o sieci komputerowej zna podstawowe usługi Internetu strony internetowe, wyszukiwarki, , grupy dyskusyjne, rozmowy internetowe, czat nie zna regulaminu pracowni Zna regulamin pracowni komputerowej. Zna regulamin pracowni komputerowej. Zna regulamin pracowni komputerowej. Zna regulamin pracowni komputerowej. Wiadomości Zna i respektuje za- Zna i respektu- Zna i respektu- Zna i respektuje Umiejętności sady bezpiecznego je zasady bez- je zasady bez- zasady bezpiecz- użytkowania kompu- piecznego piecznego nego użytkowania Umiejętność tera-stopień nieza- użytkowania użytkowania komputera. dawalający komputerastopień dostateczny komputerastopień średni. Opisuje prawidłowo zorganizowane stanowisko Umiejętności

2 niezada- pracy. Umiejętność walającym. niezada- dostatecznym. Rozumie konieczność przerw w pracy i stosuje je. Dokonuje właściwych podłączeń. walającym. Sprawnie obsługuje komputer, dba- dostatecznym. jąc o bezpieczeństwo swoje i ochronę sprzętu. Wiadomości Wyjaśnia pojęcia: folder, plik. niezadawalającym. niezadawalającym. niezadawalającym. dostatecznym. dostatecznym. Określa zastosowanie i celowość porządkowania zapisu na dysku, Określa podstawowe elementy budowy komputera. Zna i nazywa elementy zestawu Zna warunki podłączenia komputera do Internetu Umiejętności Wychowanie dostatecznym. komputerowego. Wyjaśnia znacze- Potrafi z wyszukanych informacji wybierać te naj-

3 niezadawalającym. nie poszczególnych elementów zestawu. wartościowsze. Potrafi wymienić niezadawalającym. dostatecznym. dostatecznym. jednostki pamięci komputerowej. Wymienia typy pamięci zewnętrznej i wewnętrznej. Opisuje i wyjaśnia zasady budowy sieci komputero- Zdaje sobie sprawę z odpowiedzialności i roli opiekuna w czasie pracy z urządzeniami mechanicznymi. wej. niezada- Określa typy sieci komputerowych. walającym. dostatecznym. Wchodzi do sieci i korzysta z jej zasobów (oprogramowanie, dostęp do urządzeń peryferyjnych). Zna warunki umożliwiające podłączenie się do internetowej sieci. Rozumie znaczenie globalnego

4 niezadawalającym. dostatecznym. dostępu do informacji. Wyszczególnia elementy adresu internetowego. Wie, co to jest internetowa wyszukiwarka. Potrafi wykorzystać wyszukiwarkę do odnalezienia informacji. Uczeń szanuje pracę innych. Ma świadomość odpowiedzialności za używany sprzęt. Jest samodzielny w podejmowaniu decyzji. Dąży do podnoszenia swoich umiejętności.

5 II. O zarządzaniu zasobami komputera i pracy w systemie operacyjnym Windows Osiągnięcia ucznia: Wie co to jest system operacyjny. Potrafi nazwać i wykorzystać elementy pulpitu i okna. Potrafi uruchomić program. Potrafi stworzyć skrót do programu, folderu czy pliku na pulpicie i w Menu Start Potrafi wyszukiwać pliki i foldery Potrafi instalować i deinstalować programy Potrafi technicznie dbać o twardy dysk Potrafi korzystać z pomocy Uwagi Wie, co to jest system niezadawalającym. dostatecznym. operacyjny. Potrafi nazwać i wykorzystać elementy pulpitu i okna. Potrafi uruchomić program. Potrafi stworzyć Skrót do programu, folderu czy pliku na pulpicie i w Menu Start. Potrafi, wykorzystując właściwe narzędzie, odnaleźć wybrany plik lub folder. Projektuje i wykonuje struktury folderów potrzebne do gromadzenia danych. Wiadomości Umiejętności Wiadomości/Umiejętności Brak wie- dosta- Umie wykorzystać i zastosować polecenia Zna pojęcie archiwizacji i potrafi

6 dzy. niezadawalającym. tecznym. Kopiuj, Wklej, Wytnij. Porusza się sprawnie po strukturze folde- właściwie, archiwizować dane na dysku. Wiadomości/Umiejętności rów. Zapisuje wyniki prac Wie, w jakim celu na dysku. dokonuje się de- niezadawalającym. dostatecznym. Modyfikuje już zapisane dane. Umie formatować dyski na różne spo- fragmentacji dysku i potrafi to zrobić. Rozumie znacze- niezadawalającym. dostatecznym. soby. Zna zasady formatowania. Wie, w jakim celu sprawdza się stan nie kopii zapasowej i potrafi ją stworzyć. Wiadomości/Umiejętności Wychowanie dysku i potrafi to zrobić. Wie, w jakim celu niezadawalającym. dostatecznym. oczyszcza się dysk i potrafi to zrobić. Ma świadomość odpowiedzialności

7 niezadawalającym. niezadawalającym. dostatecznym. dostatecznym. Potrafi dokonać instalacji i deinstalacji dowolnego programu. Wie, jak korzystać z Systemu Pomocy i jak wykorzystać jego treści do wzbogacania wiedzy i umiejętności. Jest samodzielny w podejmowaniu decyzji. Dąży do podnoszenia swoich umiejętności. Staje się systematyczny. Rozumie znaczenie porządku i go zachowuje. za podejmowanie decyzji. Czuje potrzebę pracy w zespole i rozumie jej znaczenie. Wyrabia w sobie poczucie niezależności od zespołu. III. O ochronie zasobów komputera Osiągnięcia : Wie co należy zrobić gdy w komputerze nastąpi problem techniczny Posiada wiadomości z zakresu rodzajów wirusów komputerowych

8 Wie co to jest zapora sieciowa Wie co t są programy antywirusowe niezadawalającym. dostatecznym. związane z ochroną przechowywanych danych Uwagi Określa problemy Instaluje na swoim komputerze wybrany program antywirusowy. Wiadomości/Umiejętności Zna skutki działania Uruchamia wy- niezadawalającym. dostatecznym. wirusów. Potrafi określić typy wirusów kompute- brany program antywirusowy. Odnajduje w sieci rowych. internetowej Wyszczególnia sposoby zabezpieczania sieci komputerowej. darmowe programy antywirusowe. Wychowanie dostatecznym. Zna podstawowe typy zapór sieciowych. Ma świadomość odpowiedzialności za swoje decyzje. Dąży do podnoszenia swoich umiejętności. Poprzyjmuje postawę szacunku dla pracy Odróżnia w życiu codziennym wartość od antywartości. Jest samodzielny w realizowaniu

9 niezadawalającym. innych. zadań. Kształtuje umiejętności współdziałania w zespole. IV. O metodach redagowania dokumentów tekstowych za pomocą edytora tekstu niezadawalającym. dostatecznym. dokumentu, wykorzystując narzędzia do formatowania, a w szczególności: Osiągnięcia Wie co to jest edytor tekstu Potrafi formatować dokument Potrafi wprowadzić rysunek do tekstu Potrafi umieścić tabelę i wykres w dokumencie Potrafi wprowadzić do dokumentu nagłówek, stopę i przypisy Uwagi Dokonuje modyfikacji Potrafi odwzorować zadany mu dokument. Dba o estetyczną i atrakcyjną formę Wiadomości/Umiejętności

10 zmienia rozmiar, dokumentu. niezadawalającym. dostatecznym. kolor, krój czcionki, dokonuje jej rozszerzenia i zwężenia, pogrubienia, pochylenia, podkreślenia. Umie poruszać się po dokumencie za pomocy myszy lub klawiatury. Dzieli tekst na akapity i potrafi je zdefiniować. Potrafi napisać proste ogłoszenie. Projektuje dokumenty na potrzeby szkoły, na przykład dyplomy, zaproszenia, szkolną gazetkę. Potrafi wydrukować gotowy dokument. Zna sposoby zaznaczania tekstu lub jego fragmentów. Wiadomości/Umiejętności niezadawalającym. dostatecznym. Dokonuje kopiowania, usuwania i przenoszenia wybranych fragmentów tekstu. Potrafi wykorzystać we właściwym momencie narzędzia

11 językowe przenoszenie wyrazów do kolejnego wiersza, sprawdzanie pisowni, wymiana słów na jednoznaczne. niezadawalającym. dostatecznym. Wie, jak dostosować wygląd list numerowanych i punktowanych do potrzeb wynikających z treści dokumentu. Potrafi dokonać podziału tekstu na kolumny. niezadawalającym. dostatecznym. Wie, jak i kiedy wprowadzać inicjał. Potrafi wstawić do tekstu obiekt graficz- Wiadomości/Umiejętności ny. Umie otoczyć tekstem wybrany obiekt graficzny.

12 Modyfikuje parame- niezadawalającym. dostatecznym. try wstawionej do tekstu grafiki. Potrafi za pomocą niezadawalającym. dostatecznym. narzędzi programu wprowadzić do tekstu tabele. niezadawalającym. niezadawalającym. dostatecznym. Wie, jak formatować tabelę wprowadzoną do dokumentu, a w szczególności jak zmienić jej obramowanie, kolor komórek, wygląd czcionki, scalać i dzielić komórki, dodawać i usuwać kolumny i wiersze, wyrównywać tekst w komórce. Wychowanie niezadawalającym. dostatecznym. Potrafi wstawić do dokumentu wykres. Umie zmieniać dane prezentowane za pomocą wykresu. nieza- Wie, jak formatować wykres, a w szczegól-

13 dawalającym. ności jak zmienić typ wykresu, wprowadzić tytuł, formatować niezadawalającym. niezadawalającym. dostatecznym. dostatecznym. dostatecznym. serie danych. Rozpoznaje typ wykresu, jaki należy użyć do prezentacji określonych danych. Potrafi wprowadzać i sterować funkcją. Obramowanie strony. Wie, jak zabezpieczyć dokument za pomocą hasła. Potrafi wstawić do dokumentu prosty nagłówek i stopkę. Potrafi wprowadzić przypisy dolne i końcowe. Rozróżnia dokumenty wielostronicowe. Kształtuje umiejętności twórczego myślenia. Rozwija wyobraźnię i estetykę. Wykorzystuje swoją wiedzę w pracy na rzecz szkoły i środowiska lokalnego. Rozumie, jaka jest rola informatyki we współczesnym świecie. Rozumie znaczenie i świadome wykorzystanie możliwości programów komputerowych do rozwiązywania problemów.

14 niezadawalającym. dostatecznym. Jest samodzielny w podejmowaniu i prezentowaniu własnych decyzji. Potrafi bronić swoich racji. Dąży do podnoszenia swoich umiejętności. Rozumie znaczenie tworzenia i zachowania porządku. nieza- dostatecznym. dawalającym. niezadawalającym.

15 V O metodach dokonywania obliczeń za pomocą arkusz kalkulacyjny Osiągnięcia Zna podstawowe zasady pracy w arkuszu kalkulacyjnym Potrafi formatować arkusz kalkulacyjny Potrafi zastosować w arkuszu kalkulacyjnym podstawowe działania matematyczne Potrafi wprowadzić do arkusza kalkulacyjnego wykresy funkcji statystycznych Zna i potrafi stosować wybrane funkcje statystyczne i matematyczne Potrafi stosować adresowanie względne, bezwzględne Potrafi stosować wybrane funkcje logiczne, Potrafi stosować formatowanie warunkowe i narzędzie POKRĘTŁO Uwagi niezadawalającym. Potrafi podać przykłady Projektuje układ i Brak wiedzytecznym. dosta- wykorzystywa- wygląd arkusza. nia arkusza kalkulacyjnego. Dba o estetyczną i atrakcyjną formę nieza- dostatecznym. Zna sposób oznaczenia kolumn i wierszy. Zna pojęcie: adres komórki. Przedstawia dane we właściwych forma- dokumentu. Projektuje arkusze na potrzeby klasy czy szkoły, na przykład arkusz obliczający fre- Wiadomości/Umiejętności

16 dawalającym. tach. kwencję, przed- niezadawalającym. dostatecznym. Dokonuje modyfikacji dokumentu, wykorzystując narzędzie do formatowania, a w szczególności: zmienia rozmiar, kolor, krój czcionki, wprowadza pogru- stawiający wyniki rywalizacji podczas Dnia Sportu, prezentujący wyniki egzaminów gimnazjalnych w poszczególnych klasach. bienie, pochylenie, Potrafi wydruko- zmienia szerokość wać gotowy ar- kolumn, wysokość kusz. wiersza, wstawia dodatkowe kolumny i wiersze, wyrównuje tekst w komórkach, wprowadza obramowanie i wypełnia kolorem komórki. Wie, jak skonstruować i zastosować proste funkcje dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia. Umie poruszać się po dokumencie przy pomocy myszki lub Potrafi wprowadzić komentarz do komórki.

17 klawiatury. Zna pojęcie Autosumowania. Rozumie i potrafi zastosować opcje przeciągania formuły. niezadawalającym. dostatecznym. Potrafi na podstawie zaprojektowanej tabeli wstawić do Wiadomości/Umiejętności arkusza wykres. Umie zmieniać dane

18 prezentowane za pomocą wykresu. Wie, jak formatować wykres, a w szczególności jak zmienić typ wykresu, wprowadzić tytuł, formatować serie danych. Rozpoznaje typ wykresu, jaki należy dostatecznym. użyć do prezentacji określonych danych. Potrafi opisać wprowadzony wykres. dostatecznym. Potrafi zastosować wybrane funkcje matematyczne, na przykład pierwiastek, sinus, potęga. Potrafi zastosować i rozumie wybrane funkcje statystyczne, Wiadomości/Umiejętności

19 na przykład LICZ.JEŻELI. Potrafi zastosować i rozumie wybrane funkcje logiczne, na przykład funkcja JE- dostatecznym. ŻELI. Zna pojęcie adresowania bezwzględnego i mieszanego, rozumie i wie, kiedy Wychowanie należy je stosować. Potrafi wykorzystać opcje formatowania dostatecznym. warunkowego, wie, kiedy to zrobić. Wie, jak wprowadzić i wykorzystać opcję Pokrętło. Wykorzystuje swoją wiedzę w pracy na rzecz szkoły i środowiska lokalnego. dostatecznym. Potrafi posortować dane zgodnie z postawionymi warun- Rozumie, jaka jest rola informatyki we współczesnym

20 kami. Kształtuje umiejętności twórczego myślenia. Rozwija wyobraźnię i estetykę. Jest samodzielny w podejmowaniu i prezentowaniu własnych decyzji. Potrafi bronić swoich racji. Dąży do podnoszenia swoich umiejętności. Rozumie znaczenie tworzenia i zachowania porządku. świecie. Rozumie znaczenie i świadome wykorzystanie możliwości programów komputerowych do rozwiązywania problemów. VI. O sposobach magazynowania i selekcjonowania informacji

21 Osiągnięcia Zna budowę bazy danych Potrafi zbudować mini bazę w programie EXCEL Potrafi sortować bazę Potrafi tworzyć i zarządzać bazami danych Potrafi korzystać z internetowych baz danych Uwagi - nie posiada niezadawalającym. dosta- Przedstawia przykłady Rozumie potrzebę żadnych tecznym. wiadomości baz danych spoty- archiwizowania kanych w codzien- informacji. nym życiu. Rozumie pojęcie bazy danych. Wiadomości Zna i tworzy elemen- niezadawalającym. dostatecznym. ty bazy danych (tabela, rekord, pole). Potrafi zdefiniować typy baz danych. Korzysta z gotowych Wiadomości/Umiejętności baz danych w celu uzyskania informacji. Modyfikuje strukturę Wiadomości/Umiejętności dostatecznym. bazy. Potrafi sortować in- Rozpoznaje moż-

22 nieza- formacje. liwości tworzenia dawalającym. Wie, jak wyszukać w bazie danych konkretną informację. baz danych w różnych programach. Potrafi tworzyć raporty. niezadawalającym. dostatecznym. Potrafi zbudować, modyfikować i wykorzystać prostą bazę danych (MS Excel polecenie Dane > Formularz). Umie odszukiwać konkretne informacje Umie, potrafi i rozumie możliwości i celowość wyszukiwania informacji w internetowych bazach danych. Wychowanie z arkusza (MS Excel polecenie Dane > Filtr > Autofiltr). Potrafi odnaleźć i wykorzystać informacje w internetowych bazach danych. posiada wiadomości wykraczające poza materiał przewidziany w rozkładzie materiału i przerabiany na lekcji Wykorzystuje swoją wiedzę w

23 niezadawalającym. niezadawalającym. dostatecznym. dostatecznym. Kształtuje umiejętności twórczego myślenia. Rozwija wyobraźnię i estetykę. Jest samodzielny w podejmowaniu i prezentowaniu własnych decyzji. Potrafi bronić swoich racji. Dąży do podnoszenia swoich umiejętności. Rozumie znaczenie tworzenia i zachowania porządku. pracy na rzecz szkoły i środowiska lokalnego. Rozumie, jaka jest rola informatyki we współczesnym świecie. Rozumie znaczenie i świadome wykorzystanie możliwości programów komputerowych do rozwiązywania problemów.

24 VII. O ciekawych sposobach uczenia się, sprawdzania wiedzy oraz modelowaniu i symulacji komputerowej Osiągnięcia Zna i stosuje nowe możliwości zdobywania wiedzy Zna pojęcie symulacji komputerowej i modelowania Stosuje programy edukacyjne Uwagi Brak wiedzytecznym. niezadawalającymkłady, dosta- Potrafi wskazać przy- Wie, jak wykonać i zastosować prosty w których in- test interakcyjny formacje przekazywane (na podstawie są za pomocą wcześniej zdobytej wiedzy dotyczącej multimedialnych wykorzy- źródeł informacji. stania programu MS Excel). niezadawalającym. dostatecznym. Potrafi we właściwy sposób korzystać z programów edukacyjnych. Wiadomości/Umiejętności Wiadomości/Umiejętności Potrafi zdobywać informacje na zadany temat z dostępnych dysków CD. Zna pojęcie modelu, modelowania i symulacji. Uczy się, w jakich programach można przeprowadzić prostą symulację

25 Umie wskazać przy- komputerową. niezadawalającym. dostatecznym. kłady wykorzystywania symulacji w rozmaitych dziedzinach życia. Rozumie i uzasadnia korzyści z zastosowania modelowania. Potrafi podać przykład symulacji komputerowej. niezadawalającym. dostatecznym. Przeprowadza proste symulacje. Rozumie i uzasadnia Wychowanie korzyści z zastosowania symulacji. Umie wskazać przykłady wykorzystywania modelowania w rozmaitych dziedzi- niezadawalającym. dostatecznym. nach życia. Potrafi podać przykład modelowania komputerowego. Umie rozwiązać pro- Jest samodzielny w wyrabianiu i

26 sty przykład na wykorzystanie modelowania. Przygotowuje Się do aktywnego i odpowiedzialnego życia w społeczeństwie informacyjnym Dąży do podnoszenia swoich umiejętności. Rozwija wyobraźnię. wypowiadaniu własnej opinii o problemach. WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Ocena celująca- otrzymuje ją uczeń, który: - stosuje i wykorzystuje zaawansowane funkcje programu nieomawiane na zajęciach, - dysponuje wiedzą wykraczającą poza wymagania programowe, - proponuje i wykonuje wyjątkowo przemyślane, funkcjonalne i estetyczne projekty, - uczestniczy w konkursach i zajmuje w nich punktowe miejsca, - z własnej inicjatywy pomaga innym Ocena bardzo dobra- otrzymuje ją uczeń, który:

27 - wykazuje i potrafi wykorzystać wiedzę o funkcjach programu, - biegle wykorzystuje urządzenia peryferyjne, - właściwie i samodzielnie dobiera materiały potrzebne do realizacji zadań, - do rozwiązania problemu potrafi zastosować różne metody, wykonuje prace estetyczne i przemyślane nie popełniając żadnych błędów. Ocena dobra- otrzymuje ją uczeń, który: - wykazuje średni poziom wiedzy o programie i jego funkcji - samodzielnie wykonuje zadania, - popełnia tylko nieliczne błędy, - wykonuje prace estetycznie, do rozwiązania problemu stosuje szablonowe rozwiązania. Ocena dostateczna- otrzymuje ją uczeń, który: - widoczne braki wiedzy i umiejętności nadrabia chęciom wykonania zadania, -nie rozumie problemów, które przed nim postawiono, - stara się pracować samodzielnie i zgodnie z poleceniami, wykorzystuje przy tym w sposób poprawny podstawowe funkcje programu, - w pracy popełnia często błędy, nie przywiązuje wagi do estetycznego wyglądu swojej pracy. Ocena dopuszczającą- otrzymuje ją uczeń, który: - nie radzi sobie z pracą z komputerem, - nie rozumie do końca problemów, które przed nim postawiono, - posiada minimalną wiedzę dotyczącą wymaganych umiejętności, nie potrafi rozwiązać postawionego przed nim problemu, jednak za pomocą nauczyciela potrafi w minimalnym stopniu radzić sobie z zadaniem, wykazuje chęci do pracy

28 Ocena niedostateczna- otrzymuje ją uczeń, który: - nie radzi sobie zupełnie z pracą z komputerem, - nie rozumie problemów, które przed nim postawiono, - nie potrafi rozwiązać postawionego przed nim problemu, nawet z pomocą nauczyciela, - nie potrafi nawet w minimalnym stopniu radzić sobie z problemem, - nie posiada minimalnej wiedzy dotyczącej wymaganych umiejętności, lekceważy przedmiot i nie wykazuje chęci współpracy. Ważną rzeczą podczas realizacji programu z informatyki jest przygotowanie do aktywnego życia w społeczeństwie informacyjnym, twórczej aktywności oraz umiejętności rozwiązywania problemów za pomocą komputera. Niewątpliwie zajęcia te powinny kształtować prawidłowe zasady poszanowania własności intelektualnej i wykorzystania programów komputerowych, przygotowania do zagrożeń związanych z rozwojem technologii informacyjnej. OCENA ROCZNA Oceną roczną jest ocena średnia z I i II semestru.

29 FORMY DOSTOSOWANIA DZIAŁAŃ WSPOMAGAJĄCYH: Warunki procesu edukacyjnego o Nieodpytywanie z głośnego czytania nowego tekstu o Czytanie nowego tekstu o Powtarzanie poleceń o Unikanie głośnego odpytywania o Ograniczenie czytania obszernych opracowań o Ograniczenie tekstów do czytania i pisania na lekcji do niezbędnych notatek o Preferowanie wypowiedzi ustnych o Podczas prac pisemnych ni uwzględniać poprawności ortograficznej o W przypadku ucznia z dysgrafią dopuścić pismo drukowane o Podczas wykonywaniu rysunków, planów, zwrócić uwagę na ucznia i w razie trudności pomóc o Unikać bezpośredniego odczytywania przez ucznia planów i schematów o Zwrócić uwagę na stopień przyswojenia zasad ruchu drogowego przez pytanie ucznia o zrozumienie tematu o Modyfikować ocenę w zakresie przyswajania przez ucznia pojęć i nazw, słownictwa o Zwrócić uwagę na rozumienie instrukcji poprzez pytania zadawane uczniowi o Zwrócić uwagę na trudności w działalności konstrukcyjnej, pracach ręcznych, posługiwaniu się narzędziami Zewnętrzna organizacja nauczania

30 o Posadzenie w pierwszej ławce o Posadzenie ucznia blisko nauczyciela o Podczas prac pisemnych nie uwzględniać poprawności ortograficznej Warunki sprawdzania poziomu wiedzy i umiejętności o Częste sprawdzanie zeszytu ucznia o Ustalanie sposobu poprawy prac o Przygotowanie sprawdzianów i kartkówek w formie testu o Rozłożenie większej partii materiału w czasie o Kontrolowanie stopnia zrozumienia samodzielnie przeczytanych przez ucznia poleceń o W ocenie pracy ucznia uwzględnić poprawność tok rozumowania, a nie prawidłowość wyniku końcowego o W pracach praktycznych ocenia się staranność wykonania z uwzględnieniem możliwości ucznia