Samochód w firmie. zmiany od 1 kwietnia 2014 r. Pobierz zawartość płyty. Przeczytaj instrukcję uruchomienia zawartości płyty CD»

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Samochód w firmie. zmiany od 1 kwietnia 2014 r. Pobierz zawartość płyty. Przeczytaj instrukcję uruchomienia zawartości płyty CD»"

Transkrypt

1 PODATKI NR 7 INDEKS 36990X ISBN MARZEC 2014 CENA 29,90 ZŁ (W TYM 5% VAT) Samochód w firmie zmiany od 1 kwietnia 2014 r. Samochód od zakupu do sprzedaży rozliczenie VAT i podatku dochodowego po zmianach Procedura rejestracji i zgłaszania samochodów do urzędu Optymalizacja kosztów floty samochodowej Wzory ewidencji i formularzy Pobierz zawartość płyty Przeczytaj instrukcję uruchomienia zawartości płyty CD» ISBN Partner merytoryczny

2 SAMOCHÓD W FIRMIE zmiany od 1 kwietnia 2014 r. Samochód od zakupu do sprzedaży rozliczenie VAT i podatku dochodowego po zmianach Procedura rejestracji i zgłaszania samochodów do urzędu Optymalizacja kosztów floty samochodowej Wzory ewidencji i formularzy

3 INFORorganizer Niezbędne narzędzie dla Księgowych i Kadrowych Nie zwlekaj! Pobierz bezpłatnie i zainstaluj jeszcze dzisiaj Grupa INFOR PL Prezes Zarządu Ryszard Pieńkowski INFOR PL Spółka Akcyjna Warszawa ul. Okopowa 58/72 SAMOCHÓD W FIRMIE zmiany od 1 kwietnia 2014 r. Dyrektor Pionu Wydawniczego Marzena Nikiel Redaktorzy merytoryczni Joanna Dmowska Katarzyna Wojciechowska Redaktor graficzno-techniczny Edyta Wojtecka Korekta Barbara Redzyńska Adres redakcji Warszawa, ul. Okopowa 58/72 Biuro Reklamy tel reklama.dgp@infor.pl Biuro Obsługi Klienta Warszawa, ul. Batalionu Platerówek 3 tel.: , , faks bok@infor.pl strona: Copyright by INFOR PL Spółka Akcyjna. Publikacja jest chroniona przepisami prawa autorskiego. Wykonywanie kserokopii lub powielanie inną metodą oraz rozpowszechnianie bez zgody wydawcy w całości lub części jest zabronione i podlega odpowiedzialności karnej. Druk: ABEDIK Materiałów niezamówionych nie zwracamy, zachowując sobie prawo do skrótów i zmian tytułu. Nie ponosimy odpowiedzialności za treść reklam zamieszczonych na łamach.

4 Spis treści Wstęp... 6 Rozdział I. Zakup samochodu... 7 SKUTKI W VAT Zakup nowego samochodu w kraju Samochody, od zakupu których odliczymy pełny VAT Samochody, od zakupu których odliczymy 50% VAT Samochody, od nabycia których odliczyliśmy VAT na podstawie przepisów obowiązujących przed 1 kwietnia br Badania techniczne Informacja o przeznaczeniu samochodu Zakup używanego samochodu w kraju Zakup samochodu za granicą Zakup w krajach UE Rozliczenie podatku należnego od nabycia Rozliczenie podatku naliczonego od nabycia Akcyza od sprowadzanych samochodów Samochody kupione poza UE SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH Samochód jako środek trwały Ustalenie wartości początkowej samochodu Wybór metody amortyzacji samochodu Metoda liniowa Stawki podwyższone Stawki indywidualne Metoda degresywna Amortyzacja jednorazowa Która metoda najkorzystniejsza Odpisy amortyzacyjne jako koszt uzyskania przychodów REJESTRACJA SAMOCHODU FIRMOWEGO Pierwsza rejestracja nowych pojazdów na terenie Polski Rejestracja pojazdów używanych zarejestrowanych w Polsce Rejestracja pojazdu sprowadzonego z zagranicy Dokonanie adnotacji VAT w dowodzie rejestracyjnym Rozdział II. Używanie samochodu w firmie SKUTKI W VAT Obowiązki ewidencyjne Zmiany w pojazdach samochodowych Korekty podatku odliczonego związane ze zmianą sposobu wykorzystywania pojazdu samochodowego Korekty podatku odliczonego związane ze zmianą sposobu wykorzystywania pojazdów samochodowych nabytych do końca marca 2013 r SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH Samochód osobowy będący prywatną własnością przedsiębiorcy Ewidencja przebiegu pojazdu Koszty eksploatacyjne rozliczane w ramach limitu kilometrówki Wprowadzenie przez przedsiębiorcę prywatnego samochodu osobowego do ewidencji środków trwałych Ustalenie wartości początkowej samochodu Ustalenie stawki amortyzacyjnej Wydatki eksploatacyjne Samochód osobowy będący prywatną własnością pracownika Kilometrówka Rozliczenie ryczałtowe PIT oraz ZUS od kilometrówki i ryczałtu za jazdy lokalne PIT oraz ZUS od kilometrówki za podróże służbowe (jazdy zamiejscowe) Kilometrówka i ryczałt w kosztach podatkowych pracodawcy

5 Rozdział III. Używanie samochodu firmowego przez pracowników SKUTKI W VAT SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH Kiedy powstaje przychód po stronie pracownika z tytułu używania służbowego samochodu do celów prywatnych Ustalenie wysokości przychodu po stronie pracownika z tytułu używania służbowego samochodu do celów prywatnych Zaliczenie do kosztów wydatków związanych z samochodami, które są wykorzystywane przez pracowników również do celów prywatnych Rozdział IV. Leasing samochodów SKUTKI W VAT Zasady odliczania VAT od rat leasingowych Terminy odliczania VAT z faktur za leasing Wydatki, których dotyczą ograniczenia w odliczeniu VAT Ubezpieczenie samochodu leasingowanego Wykupienie samochodu z leasingu Cesja umowy leasingu Odszkodowanie za skrócenie umowy leasingu Udostępnienie leasingowanych samochodów pracownikom do celów prywatnych SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH Rozliczenie opłaty wstępnej Leasing operacyjny samochodów Leasing operacyjny samochodu osobowego Leasing operacyjny samochodu ciężarowego Cesja umowy leasingu operacyjnego i ponowny leasing samochodu Wykupienie samochodu po zakończeniu leasingu operacyjnego Leasing finansowy samochodów Raty leasingowe Amortyzacja u korzystającego Wydatki eksploatacyjne Ubezpieczenie leasingowe samochodu Naprawy powypadkowe Wykup przez korzystającego Sprzedaż przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy przez finansującego na rzecz osoby trzeciej Oddanie przedmiotu leasingu do dalszego używania korzystającemu Leasing finansowy samochodu brak obowiązku dokonywania korekty kosztów Rozdział V. Zakup paliwa SKUTKI W VAT Zakupy paliwa na kartę paliwową Zakupy paliwa na kartę paliwową wystawioną przez zagraniczną firmę Zakup paliwa tankowanego do samochodu za granicą SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH Zakup paliwa do samochodów będących środkami trwałymi w firmie Zakup paliwa do samochodów niebędących środkami trwałymi w firmie Zakup paliwa za granicą Rozdział VI. Eksploatacja samochodu SKUTKI W VAT Zakupy w kraju Paragony za przejazd autostradą Paragony za parkingi Zakup za granicą Zakupy części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych Zakupy usług naprawy pojazdów samochodowych Opłaty za przejazdy drogami (w tym autostradami) i mostami Zakup usług promowych Usługi parkingowe SAMOCHÓD W FIRMIE

6 SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH Wydatki związane z eksploatacją samochodów będących środkami trwałymi w firmie Wydatki związane z eksploatacją samochodów niebędących środkami trwałymi w firmie Wydatki na czynsz za najem samochodu nie są ograniczone limitem kilometrówki Rozdział VII. Wypadki samochodowe SKUTKI W VAT Odliczenie VAT od napraw powypadkowych Sprzedaż samochodu powypadkowego SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH Odszkodowanie powypadkowe otrzymane z własnej polisy AC Odszkodowanie powypadkowe otrzymane z polisy OC sprawcy Odszkodowanie AC otrzymane za zniszczony samochód, który został wycofany z działalności gospodarczej Rozdział VIII. Kradzież samochodu SKUTKI W VAT SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH Strata z tytułu utraty samochodu na skutek kradzieży Rozdział IX. Sprzedaż samochodu SKUTKI W VAT Zwolnienie z VAT przy sprzedaży samochodu Wycofanie samochodu z działalności Sprzedaż samochodu firmowego w procedurze marży Sprzedaż pojazdu samochodowego w okresie korekty Korekta odliczonego podatku na podstawie art. 91 ustawy Korekty podatku odliczonego związane ze zmianą sposobu wykorzystywania pojazdu samochodowego SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH Sprzedaż samochodu stanowiącego środek trwały Sprzedaż samochodu osobowego o wartości początkowej przekraczającej euro Wycofanie samochodu z działalności gospodarczej Rozdział X. Podatek od środków transportowych Pojazdy podlegające podatkowi od środków transportu Kto musi zapłacić podatek Kiedy trzeba zapłacić podatek Obowiązki podatnika Urząd, w którym rozliczamy podatek Ustalenie wysokości podatku Zapłata podatku od środków transportowych Zwrot podatku Rozdział XI. Optymalizacja kosztów floty samochodowej Odpowiedzialni za flotę Problemy w zakresie optymalizacji kosztów Nabywanie pojazdów oraz metody finansowania Rozwiązania ograniczające koszt zużycia paliwa Ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne Koszty serwisowania pojazdów Współpraca z firmą zewnętrzną Niezbędne wsparcie informatyczne USTAWA z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 312) (wyciąg) USTAWA z dnia 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r., poz. 312) (wyciąg)

7 Wstęp Od 1 kwietnia 2014 r. zmianie uległy przepisy ustawy o podatku od towarów i usług dotyczące odliczania VAT naliczonego od nabywanych samochodów i paliwa. Zmiany wprowadziła ustawa z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 312). Według nowych przepisów dla dokonywania odliczeń nie ma już znaczenia, jaki rodzaj samochodu nabył podatnik. Teraz znaczenie ma sposób, w jaki będzie go wykorzystywał. Prawo do odliczenia pełnego VAT od nabywanych samochodów i paliwa zyskali podatnicy, którzy zadeklarują, że będą je wykorzystywali tylko do prowadzonej działalności gospodarczej, o czym poinformują naczelnika urzędu skarbowego na formularzu VAT-26. Jeżeli nabyte przez nich samochody będą wykorzystywane zarówno w prowadzonej działalności gospodarczej, jak i na cele prywatne, podatnicy odliczą tylko 50% VAT. Nie będą jednak ograniczeni żadnym limitem kwotowym, tak jak miało to miejsce do 31 marca br., gdy mogli odliczyć 60% VAT naliczonego, ale nie więcej niż 6000 zł. Rezygnacja z kwotowego limitu odliczenia jest z pewnością korzystna dla podatników nabywających drogie samochody. Może się bowiem okazać, że mimo iż odliczą tylko 50% VAT naliczonego, odliczenie to ze względu na brak limitu kwotowego będzie wyższe, niż gdyby dokonali go przed 1 kwietnia br. Uzależnienie od 1 kwietnia br. prawa do odliczenia VAT od sposobu używania samochodu firmowego oraz wprowadzenie obowiązku poinformowania urzędu skarbowego o samochodach, które będą wykorzystywane tylko do celów prowadzonej działalności gospodarczej, niesie zagrożenie dla rozliczenia wydatków związanych z tymi samochodami w podatku dochodowym. Nie wiadomo, czy organy podatkowe nie będą próbowały wyrzucać z kosztów odpisów amortyzacyjnych oraz wydatków związanych z eksploatacją samochodów, od których podatnik odliczy tylko 50% VAT, uznając, że samochody te nie służą tylko do działalności gospodarczej. Trzeba liczyć się ze wzmożonymi kontrolami organów podatkowych w tym zakresie. Rozliczenie samochodu w VAT nie powinno się jednak bezpośrednio przekładać na podatek dochodowy. Przecież część podatników może decydować się na odliczenie tylko 50% VAT także wówczas, gdy w ogóle nie będą wykorzystywali nabywanych aut na cele prywatne. Powody takiego postępowania mogą być różne. W głównej mierze może jednak chodzić o uniknięcie obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, co z całą pewnością jest kłopotliwe. W takim przypadku podatnicy nie mogą być pozbawieni prawa do zaliczania odpisów amortyzacyjnych oraz innych wydatków eksploatacyjnych do kosztów uzyskania przychodów. W publikacji kompleksowo przedstawiamy skutki użytkowania samochodu w firmie od zakupu do sprzedaży dla rozliczeń VAT i podatku dochodowego od 1 kwietnia 2014 r. Dowiedzą się z niej Państwo, jak rozliczyć: zakup samochodu, używanie w firmie samochodu kupionego przed i po 1 kwietnia 2014 r., używanie samochodu firmowego przez pracowników, leasing samochodów, zakup paliwa i pozostałe wydatki eksploatacyjne, wypadek i kradzież samochodu firmowego, sprzedaż samochodu firmowego. Omówienie poszczególnych tematów zostało zobrazowane licznymi przykładami oraz wzorami ewidencji, jakie podatnicy muszą prowadzić na potrzeby VAT i podatku dochodowego w związku z używaniem samochodów w prowadzonej działalności gospodarczej. Ponadto w publikacji opisujemy krok po kroku, jak zarejestrować firmowy samochód. Przedstawiamy również, jak optymalizować koszty floty samochodowej. 6 SAMOCHÓD W FIRMIE

8 Rozdział I. ZAKUP SAMOCHODU SKUTKI W VAT 1. Zakup nowego samochodu w kraju Tak jak w przypadku innych towarów, tak samo w przypadku zakupu samochodu podatnikowi przysługuje odliczenie VAT od jego zakupu w zakresie, w jakim pojazd będzie wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Jednak w takiej sytuacji podatnik musi wziąć pod uwagę ograniczenia dotyczące odliczenia VAT od zakupu samochodu. Od 1 kwietnia 2014 r. zasady odliczania VAT od wydatków związanych z samochodami reguluje całkowicie znowelizowany art. 86a ustawy o VAT. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego także w przypadku samochodów powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy, jednak nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, kiedy podatnik otrzymał fakturę. U sprzedawcy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania samochodu. Dlatego należy się zastanowić, kiedy dochodzi do wydania samochodu. W przypadku sprzedaży rzeczy oznaczonej co do tożsamości samo zawarcie umowy sprzedaży przenosi własność na nabywcę (z wyjątkiem przypadków, gdy przepisy szczególne stanowią inaczej lub strony w umowie postanowiły inaczej) por. art k.c. Samochód oznaczony konkretnym numerem VIN jest rzeczą określoną co do tożsamości. Jego własność przechodzi zatem na kupującego z mocy umowy zobowiązująco-rozporządzającej, z chwilą jej zawarcia (por. wyrok SA w Warszawie z 26 marca 2013 r., sygn. akt I ACa 793/12, oraz E. Gniewek, Kodeks cywilny. Komentarz, Zakamycze, 2001). Jeżeli wraz z uzyskaniem prawa własności samochodu nabywca stosownie do postanowień umownych może dysponować nim jak właściciel, to w momencie zawarcia umowy sprzedaży samochodu dochodzi do przeniesienia na nabywcę prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Jest to więc odpłatna dostawa towaru, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. U sprzedawcy w związku z samym zawarciem umowy sprzedaży powstaje obowiązek podatkowy (art. 19a ust. 1 ustawy o VAT). Począwszy od 1 stycznia 2014 r., w przypadku dostawy towarów rozliczanej na zasadach ogólnych decydujące znaczenie dla określenia momentu powstania obowiązku podatkowego ma bowiem moment dokonania dostawy towaru. Wysokość odliczenia VAT od pojazdów samochodowych będzie zależała od tego, jaki samochód został kupiony. Podatek naliczony do odliczenia od zakupu samochodu 100%, gdy samochody uprawniają do pełnego odliczenia VAT 50% w pozostałych przypadkach Ustawa o VAT wyróżnia dwa rodzaje pojazdów samochodowych, tj. pojazdy, od zakupu których odliczymy pełny VAT, oraz pojazdy, od zakupu których odliczymy tylko 50% podatku naliczonego Samochody, od zakupu których odliczymy pełny VAT Z dniem 1 kwietnia 2014 r. do ustawy o VAT została dodana definicja pojazdu samochodowego dla celów VAT (art. 2 pkt 34 ustawy o VAT). 7

9 Pojazd samochodowy to pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. O tym, czy możemy odliczyć pełny VAT, decyduje więc rodzaj pojazdu (czy jest to pojazd samochodowy) oraz jego masa całkowita. Kolejne warunki wynikają z art. 86a ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT. Według tych regulacji ograniczenia nie dotyczą również pojazdów, które: są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika oraz konstrukcyjnie są przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą (czyli autobusy), jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie, mimo że masa całkowita nie przekroczy 3,5 tony. Od nabycia tych samochodów odliczymy pełny VAT. Trzy kategorie pojazdów, od zakupu których odliczymy 100% VAT Pojazdy uprawniające od 1 kwietnia 2014 r. do pełnych odliczeń Kategoria 1 Kategoria 2 Kategoria 3 Pojazdy, których nie możemy zaliczyć do pojazdów samochodowych Pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony Pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, jeśli: są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika albo konstrukcyjnie są przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą (autobusy) Uwaga! Od 1 kwietnia br. odliczamy pełny VAT również od samochodów osobowych, pod warunkiem że są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej. Kategoria 1. Pojazdy, których nie możemy zaliczyć do pojazdów samochodowych Ograniczenia w odliczeniu VAT nie dotyczą pojazdów, których nie możemy zaliczyć do pojazdów samochodowych według ustawy Prawo o ruchu drogowym. Pojazdami samochodowymi w rozumieniu tej ustawy są pojazdy silnikowe, których konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h, z zastrzeżeniem, że określenie to nie obejmuje ciągnika rolniczego (art. 2 pkt 33 ustawy Prawo o ruchu drogowym). Pojazdami silnikowymi są pojazdy wyposażone w silnik, z wyjątkiem motoroweru i pojazdu szynowego (art. 2 pkt 32 ustawy Prawo o ruchu drogowym). Pojazdami są zaś środki transportu przeznaczone do poruszania się po drodze oraz maszyny i urządzenia do tego przystosowane (art. 2 pkt 31 ustawy Prawo o ruchu drogowym). Jak z tego wynika, nie wszystkie pojazdy są pojazdami samochodowymi w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym, a w konsekwencji nie wszystkie pojazdy są pojazdami samochodowymi w rozumieniu VAT. Pojazdy inne niż samochody, których dotyczą i nie dotyczą ograniczenia w odliczeniu VAT Pojazdy niebędące pojazdami samochodowymi, których nie dotyczą ograniczenia w odliczaniu VAT (art. 86a ustawy o VAT) środki transportu nieprzeznaczone do poruszania się po drodze oraz maszyny i urządzenia nieprzystosowane do poruszania się po drodze, np. skutery śnieżne, wózki widłowe, kosiarki spalinowe pojazdy niewyposażone w silnik (np. rowery) motorowery (motorowerem jest pojazd dwu- lub trójkołowy zaopatrzony w silnik spalinowy o pojemności skokowej nieprzekraczającej 50 cm 3 lub w silnik elektryczny o mocy nie większej niż 4 kw, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h zob. art. 2 pkt 46 ustawy Prawo o ruchu drogowym) pojazdy szynowe ciągniki rolnicze Pojazdy będące pojazdami samochodowymi, których dotyczą ograniczenia w odliczaniu VAT (art. 86a ustawy o VAT) motocykle czterokołowce (quady), z wyjątkiem czterokołowców, których konstrukcja nie umożliwia jazdy z prędkością przekraczającą 25 km/h 8 SAMOCHÓD W FIRMIE

10 Kategoria 2. Pojazdy samochodowe o masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony Aby dany pojazd dotyczyły ograniczenia w odliczeniu VAT, musi być pojazdem samochodowym według ustawy o ruchu drogowym oraz ustawy o VAT. Ograniczenia w odliczeniu VAT dotyczą tylko pojazdów samochodowych, które według ustawy o VAT zaliczane są do takiej kategorii. Muszą być pojazdami samochodowymi według ustawy Prawo o ruchu drogowym (patrz: Kategoria 1) oraz ich masa całkowita nie może przekraczać 3,5 tony. Oznacza to, że pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony nie są pojazdami samochodowymi w rozumieniu VAT, a w konsekwencji nie dotyczą ich określone w art. 86a ustawy o VAT ograniczenia w dokonywaniu odliczeń. Teoretycznie ograniczenia wynikające z art. 86a ustawy o VAT powinny mieć zastosowanie do ciągników siodłowych, gdyż są one pojazdami samochodowymi, które nie posiadają określonej dopuszczalnej masy całkowitej (a jedynie dopuszczalny nacisk na oś oraz ciężar własny). Mimo to uznać należy, że podobnie jak na podstawie przepisów obowiązujących w poprzednich latach (zob. przykładowo pismo Ministra Finansów z 14 maja 2004 r., sygn. PP /2004/JŁ/1585 PP, czy interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 12 maja 2011 r., sygn. IPPP2/ /11-4/JW) przepisy art. 86a ustawy o VAT nie mają zastosowania do ciągników siodłowych. Kategoria 3. Pojazdy samochodowe o masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika Jeżeli masa całkowita pojazdu samochodowego nie przekracza 3,5 tony, to aby od jego zakupu odliczyć pełny VAT od 1 kwietnia 2014 r., pojazdy te musimy przeznaczyć tylko do działalności. Pełny VAT odliczymy tylko wówczas, gdy pojazdy te będą wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Jest to zupełnie nowa, nieznana dotychczas kategoria pojazdów samochodowych uprawniających do pełnych odliczeń. To, jakie pojazdy samochodowe należą do tej grupy, precyzują przepisy art. 86a ust. 4, 5 i 9 ustawy o VAT. Z przepisów tych wynika, że pojazdami samochodowymi wykorzystywanymi wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika są pojazdy samochodowe spełniające jeden z dwóch warunków. Dlatego na podstawie tych przepisów możemy wyróżnić dwie grupy pojazdów. Grupa 1. Pojazdy uważane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika ze względu na sposób wykorzystywania Pierwszą grupę pojazdów samochodowych uważanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika stanowią pojazdy samochodowe, których sposób wykorzystania przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą (art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT). Z przepisu tego wynikają dwa warunki uznania pojazdu samochodowego za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika: 1) wykorzystywanie pojazdu w sposób wykluczający jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, 2) prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu. Drugi warunek nie dotyczy jednak wszystkich podatników. Z art. 86a ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT wynika, że nie dotyczy on pojazdów samochodowych przeznaczonych wyłącznie do: odsprzedaży, sprzedaży, w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika, oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze jeśli odsprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika. W przypadku pojazdów samochodowych przeznaczonych wyłącznie do tych trzech celów wystarczające dla uznania, że są one wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jest, aby podatnik wykorzystywał je w sposób wykluczający ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. 9

11 PRZYKŁAD Podatnik prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu samochodów. Od 1 kwietnia 2014 r. może dokonywać pełnych odliczeń dotyczących samochodów przeznaczonych do wynajmu bez prowadzenia ewidencji ich przebiegu. Jedyne, co jest konieczne, to określenie przez podatnika zasad używania tych samochodów (np. regulaminu używania tych samochodów) wykluczających ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu, fakt wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej musi być rozpatrywany w kategoriach obiektywnych: Nie można np. obiektywnie stwierdzić (poza pewnymi zupełnie wyjątkowymi sytuacjami), że pojazd wykorzystywany przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w swoim miejscu zamieszkania służy wyłącznie działalności gospodarczej. Przykładem obiektywnych okoliczności MF świadczących o wykorzystywaniu pojazdu wyłącznie na cele działalności gospodarczej mogą być natomiast sytuacje, gdy pojazdy są nabywane, importowane lub wytwarzane przez podatnika wyłącznie w celu ich dalszej odprzedaży lub sprzedaży (bez możliwości użycia tych pojazdów na cele prywatne, czyli nie mogą to być np. samochody demonstracyjne używane przez pracownika dealera do dojazdów do pracy). Przykładowo jako niepodlegające ograniczeniu prawa do odliczenia wskazać można pojazdy przeznaczone wyłącznie do wynajmu (przy których został wykluczony użytek prywatny), czy też używane przez służby lotniska do przemieszczania się po płycie lotniska, bez możliwości opuszczania przez te pojazdy terenu lotniska. Uwzględniając obiektywne kryterium, ograniczone prawo do odliczenia podatku będzie stosowane natomiast w stosunku do pojazdów przejściowo wykorzystywanych przez podatników jako tzw. pojazdy demonstracyjne/testowe (jeżeli nie zostanie w ich przypadku wykluczony użytek prywatny). Dotychczasowe zasady odliczania i wypracowane orzecznictwo sądowe tracą bowiem na aktualności w tym zakresie wskutek całkowitych zmian zasad odliczania podatku od wydatków związanych z pojazdami. Na podatnikach wykorzystujących wyłącznie do działalności gospodarczej pojazdy samochodowe, dla których są obowiązani prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu (patrz: rozdział II. Używanie samochodu w firmie), ciąży jeszcze jeden obowiązek. Otóż podatnicy ci są obowiązani składać naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tych pojazdach (na formularzu VAT-26, którego wzór określił Minister Finansów). Termin na złożenie tej informacji wynosi siedem dni od dnia, w którym ponieśli pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami (art. 86a ust. 12 ustawy o VAT). Aktywny wzór formularza VAT-26 jest dostępny na płycie CD dołączonej do publikacji. PRZYKŁAD Podatnik będący osobą fizyczną kupił w kwietniu 2014 r. samochód osobowy. Początkowo zamierzał go wykorzystywać częściowo do celów prywatnych, jednak od 1 lipca 2014 r. będzie go wykorzystywał wyłącznie do działalności gospodarczej. Pierwszy wydatek (zakup paliwa) dotyczący tego samochodu po 30 czerwca 2014 r. podatnik poniesie 4 lipca 2014 r. W tej sytuacji będzie obowiązany złożyć właściwemu dla siebie naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tym samochodzie w terminie do 11 lipca 2014 r. Terminowe złożenie informacji stanowi warunek uznania pojazdu samochodowego za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Jak bowiem stanowi art. 86a ust. 13 ustawy o VAT, w przypadku niezłożenia w terminie tej informacji uznaje się, że pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika dopiero od dnia jej złożenia. Podatnicy są również obowiązani do aktualizowania tej informacji w przypadku zmian wykorzystywania pojazdu samochodowego. Aktualizacji w tym zakresie trzeba dokonywać najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień dokonania zmiany (art. 86a ust. 14 ustawy o VAT). Osoby, które nie dopełniają obowiązków informacyjnych, ale dokonują pełnych odliczeń dotyczących pojazdów samochodowych, mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności karnej skarbowej. Z dniem 1 kwietnia 2014 r. dodany bowiem został również art. 56a 1 i 2 Kodeksu karnego skarbowego, przewidujący, że: podatnik, który wbrew obowiązkowi, nie składa właściwemu organowi podatkowemu informacji, o której mowa w art. 86a ust. 12 ustawy o VAT, albo składa ją po terminie lub podaje w niej dane niezgodne 10 SAMOCHÓD W FIRMIE

12 ze stanem rzeczywistym, dokonując odliczenia podatku niezgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych, w wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego określonego powyżej podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Odpowiedzialność karną z tego tytułu będzie jednak można stosunkowo łatwo wyłączyć. Jak bowiem stanowi art. 56a 3 Kodeksu karnego skarbowego, nie podlega karze podatnik, który złożył właściwemu organowi podatkowemu informację, o której mowa, po terminie, jeżeli złożenie tej informacji nastąpiło przed dniem: 1) rozpoczęcia czynności sprawdzających w zakresie podatku od towarów i usług; 2) doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego w ramach kontroli skarbowej w zakresie podatku od towarów i usług, a w przypadku gdy nie stosuje się zawiadomienia przed dniem wszczęcia takiej kontroli lub postępowania, jeżeli nie miał miejsca przypadek wskazany w pkt 1; 3) wszczęcia postępowania podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług, jeżeli nie miał miejsca przypadek wskazany w pkt 1 lub 2. Grupa 2. Pojazdy uważane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika ze względu na konstrukcję Drugą grupę pojazdów samochodowych uważanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika stanowią pojazdy samochodowe, których konstrukcja wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne (art. 86a ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT). Katalog pojazdów należących do tej grupy zawiera art. 86a ust. 9 ustawy o VAT. Wynika z niego, że do pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86a ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT, należą: 1) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą: a) klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van (a więc pojazdy wymienione poprzednio w art. 86a ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT), lub b) z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków (a więc część pojazdów wymienionych poprzednio w art. 86a ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT); 2) pojazdy samochodowe inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu (a więc pojazdy wymienione poprzednio w art. 86a ust. 2 pkt 4 ustawy o VAT); 3) pojazdy specjalne (o ile z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym), które spełniają również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń: a) agregat elektryczny/spawalniczy, b) do prac wiertniczych, c) koparka, koparko-spycharka, d) ładowarka, e) podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych, f) żuraw samochodowy. Ponadto Minister Finansów został upoważniony do określenia wykazu innych samochodów niż wymienione w art. 86a ust. 9 ustawy, które mogą być uznane za wykorzystywane wyłącznie do działalności ze względu na swoją konstrtukcję. Jak wynika z rozporządzenia w sprawie pojazdów samochodowych uznawanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika Minister skorzystał z tego upoważnienia. W rozporządzeniu tym wskazał dwa pojazdy: pogrzebowy i bankowóz typu A i B, jeżeli mają jeden rząd siedzień albo ich dopuszczalna masa całkowita jest większa niż 3 tony. Katalog ten na pierwszy rzut oka jest podobny do katalogu pojazdów samochodowych uprawniających do pełnych odliczeń określonego poprzednio w art. 86a ust. 2 ustawy o VAT. Istnieją jednak pewne 11

13 różnice między tymi katalogami. I tak w porównaniu z przepisami poprzednio obowiązującymi katalog określony od 1 kwietnia 2014 r. w art. 86a ust. 9 ustawy o VAT: 1) nie wymienia pojazdów samochodowych mających więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość części przeznaczonej do przewozu ładunków przekracza 50% długości pojazdu (poprzednio tę grupę pojazdów wymieniał art. 86a ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT); 2) wymienia pojazdy specjalne o niektórych tylko przeznaczeniach (poprzednio w art. 86a ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT mowa była po prostu o pojazdach specjalnych, bez określania wymaganego przeznaczenia); podobnie było do końca 2013 r., lecz od 1 kwietnia 2014 r. preferowanych przeznaczeń jest mniej niż wówczas; brakuje przeznaczeń: pojazd specjalny do oczyszczania dróg, pojazd pomocy drogowej, pojazd do zimowego utrzymania dróg; przeznaczenia bankowóz oraz samochód pogrzebowy określa rozporządzenie; 3) w przypadku pojazdów samochodowych z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków wymienia tylko pojazdy mające jeden rząd siedzeń; 4) nie wymienia pojazdów samochodowych, których dopuszczalna ładowność wynosi 425 kg (w przypadku pojazdów posiadających tylko miejsce dla kierowcy), 493 kg (w przypadku pojazdów dwumiejscowych) albo 500 kg (w przypadku pojazdów o więcej niż dwóch miejscach); 5) nie wymienia pojazdów samochodowych konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, czyli autobusów (co jest związane z tym, że pojazdy te zostały wymienione jako uprawniające do pełnych odliczeń w art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. b) ustawy o VAT). PRZYKŁAD Podatnik dla celów prowadzonej działalności gospodarczej użytkuje samochód typu pick-up. Samochód ma dwa rzędy siedzeń. Na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów samochód ten był uważany za uprawniający do pełnych odliczeń. Zmieniło się to z dniem 1 kwietnia 2014 r. Od tego dnia samochód ten uprawnia do pełnych odliczeń tylko wówczas, gdy sposób jego wykorzystania przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez podatnika zasadach jego używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tego pojazdu ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Spowodowane jest to tym, że pojazdy samochodowe z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków należą do pojazdów uważanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika ze względu na konstrukcję tylko wtedy, gdy posiadają jeden rząd siedzeń. Pojazdy samochodowe wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika Lp. Rodzaj pojazdów 1. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van 2. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków 3. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu 4. Pojazdy specjalne o przeznaczeniach: agregat elektryczny/spawalniczy, do prac wiertniczych, koparka, koparko-spycharka, ładowarka, podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych, żuraw samochodowy, a także pojazdy określone w rozporządzeniu: bankowóz typu A i B oraz pojazd pogrzebowy Wymagane czynności/dokumenty Przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego potwierdzonego zaświadczeniem oraz adnotacją w dowodzie rejestracyjnym Przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego potwierdzonego zaświadczeniem oraz adnotacją w dowodzie rejestracyjnym Przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego potwierdzonego zaświadczeniem oraz adnotacją w dowodzie rejestracyjnym Dokumenty wydane zgodnie z przepisami o ruchu drogowym 12 SAMOCHÓD W FIRMIE

14 5. Pozostałe pojazdy samochodowe (w tym samochody osobowe), których sposób wykorzystania przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą Prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu (z zastrzeżeniem wyjątków, gdy prowadzenie takiej ewidencji nie jest konieczne) i zgłoszenie naczelnikowi urzędu skarbowego (chyba że ewidencja przebiegu pojazdu nie musi być prowadzona) Do pojazdów samochodowych wykorzystywanych wyłącznie do wykonywania działalności gospodarczej podatnika należą m.in.: 1) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van; 2) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków; 3) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu. Spełnienie wymagań dla tych pojazdów stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań (art. 86a ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT). A zatem podobnie jak było poprzednio dla niektórych pojazdów samochodowych konieczne będzie przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego. Nadal jednak przeprowadzenie takiego badania nie jest warunkiem, którego niedopełnienie skutkuje utratą prawa do pełnych odliczeń. O prawie do dokonywania takich odliczeń (dzięki uznaniu za pojazd samochodowy wykorzystywany tylko do wykonywania działalności gospodarczej podatnika) decyduje wyłącznie posiadanie przez pojazdy samochodowe wskazanych powyżej cech. Odpowiednie zastosowanie ma zatem interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie z 21 listopada 2007 r. (sygn. IBPP1/ b/07/PK), w której czytamy, że: (...) ustawa o podatku od towarów nie przewiduje żadnych sankcji związanych z uchybieniem obowiązku dokonania stosownych dodatkowych badań technicznych, a co za tym idzie wyłączenia prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia paliwa. Wykonanie dodatkowe- MF go badania technicznego ( ) jest wyłącznie obowiązkiem podatnika, a nie warunkiem dającym uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu samochodu oraz od zakupionego paliwa przeznaczonego do napędu samochodów, o których mowa w art. 86 ust. 4 ww. ustawy o podatku od towarów i usług [obecnie art. 86a ust. 9 pkt 1 i 2 ustawy o VAT przyp. red.] Samochody, od zakupu których odliczymy 50% VAT Gdy zakupiony przez nas samochód nie spełnia warunków, aby odliczyć pełny VAT, możemy korzystać z odliczenia, stosując ograniczenia, które od 1 kwietnia 2014 r. reguluje art. 86a ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT wynika, że kwota podatku naliczonego w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi stanowi 50% kwoty podatku: 1) wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika; 2) należnego z tytułu: a) świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT podatnikiem jest ich usługobiorca, b) dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT podatnikiem jest ich nabywca, c) wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów; 3) z tytułu importu towarów (tj. kwoty podatku należnego w przypadku, o którym mowa w art. 33a ustawy o VAT, oraz kwoty podatku wynikającej z otrzymanego dokumentu celnego, deklaracji importo- 13

15 wej w przypadku, o którym mowa w art. 33b ustawy o VAT, oraz z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 ustawy o VAT). Jak widać, ograniczenia dotyczące pojazdów samochodowych nieuprawniających do pełnych odliczeń różnią się istotnie od przepisów obowiązujących do końca marca 2014 r. Przed zmianą przepisów można było odliczyć 60%, ale nie więcej niż 6000 zł. Obecnie limitu kwotowego nie ma. PRZYKŁAD Podatnik wykonujący wyłącznie czynności opodatkowane w kwietniu 2014 r. kupił samochód osobowy za zł netto zł VAT. Samochód jest wykorzystywany w części do działalności. Z tytułu tego zakupu podatnik może odliczyć zł ( zł x 50%), a więc o 4235 zł więcej niż na podstawie przepisów obowiązujących do 31 marca 2014 r. Przed zmianą przepisów odliczyłby tylko 6000 zł Samochody, od nabycia których odliczyliśmy VAT na podstawie przepisów obowiązujących przed 1 kwietnia br. Nowe obowiązki zostały nałożone także na podatników, którzy kupili samochód przed 1 kwietnia 2014 r. i na podstawie obowiązujących wtedy regulacji odliczyli VAT. W przepisach przejściowych ustawodawca określił, jakie to są obowiązki i do kiedy trzeba ich dopełnić Badania techniczne Ustawodawca określił przepisy przejściowe dotyczące obowiązku przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego. Pojazdy samochodowe, w przypadku których konieczne jest przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego Lp. Rodzaj pojazdów Termin przeprowadzenia badania technicznego 1. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van 2. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków 3. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu Dla tych pojazdów przeprowadzenie nowego, dodatkowego badania technicznego nie jest konieczne. Zaświadczenia wydane na podstawie przepisów obowiązujących przed 1 kwietnia 2014 r. zachowają moc (art. 9 ust. 3 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.) W terminie najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego, nie później jednak niż przed upływem trzech miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy (art. 9 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.), czyli przed 1 lipca 2014 r. W terminie najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego, nie później jednak niż przed upływem trzech miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy (art. 9 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.), czyli przed 1 lipca 2014 r. Uwaga! Dodatkowe badanie techniczne musi być przeprowadzone najpóźniej do 30 czerwca 2014 r. Jeżeli przed terminem najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego lub przed upływem trzech miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy pojazd samochodowy objęty obowiązkiem przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego zostanie sprzedany, to badanie powinno być przeprowadzone nie później niż przed dniem dokonania dostawy (art. 9 ust. 2 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.) Informacja o przeznaczeniu samochodu Jeśli użytkujemy samochód, w przypadku którego o pełnym prawie do odliczenia VAT od wydatków z nim związanych decyduje jego przeznaczenie wyłącznie na działalność gospodarczą, musimy złożyć 14 SAMOCHÓD W FIRMIE

16 informację i zacząć prowadzić ewidencję. Według art. 8 pkt 2 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r. obowiązek ten mają również podatnicy posiadający pojazdy samochodowe nabyte, importowane lub wytworzone przed 1 kwietnia 2014 r. Podatnicy ci są obowiązani złożyć informację w terminie siedmiu dni od dnia, w którym poniosą pierwszy od 1 kwietnia 2014 r. wydatek związany z tymi pojazdami (art. 8 pkt 2 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.). Aktywny wzór formularza VAT-26 jest dostępny na płycie CD dołączonej do publikacji. PRZYKŁAD Spółka jawna posiada firmowy samochód osobowy nabyty w 2012 r. Wykorzystuje go wyłącznie do celów prowadzenia działalności gospodarczej. Pierwszy wydatek (zakup paliwa) dotyczący tego samochodu spółka poniosła na podstawie nowych przepisów 3 kwietnia 2014 r. W tej sytuacji była obowiązana złożyć właściwemu dla siebie naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tym samochodzie w terminie do 10 kwietnia 2014 r. 2. Zakup używanego samochodu w kraju Rozliczenie w VAT zakupu samochodu używanego w kraju nie różni się od rozliczenia zakupu nowego samochodu, pod warunkiem że zakup dokumentuje faktura niewystawiona w procedurze marży. Wówczas bowiem obowiązywałyby nas wszystkie ograniczenia wynikające z art. 86 i 86a ustawy o VAT. Gdy otrzymamy od sprzedawcy fakturę wystawioną w procedurze marży lub zakup nastąpił od osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej albo podmiotu, u którego sprzedaż korzysta ze zwolnienia, zakupu samochodu w ogóle nie rozliczamy w VAT. 3. Zakup samochodu za granicą VAT od zakupu samochodu za granicą rozliczamy na takich samych zasadach jak zakup w kraju. Obowiązują nas te same ograniczenia i wymogi. W przypadku zakupu za granicą będziemy musieli jednak w większości przypadków rozliczyć i zapłacić VAT należny Zakup w krajach UE Prawidłowe rozliczenie VAT od sprowadzanych z UE samochodów pozwala zarejestrować je w kraju. Nie zawsze oznacza to obowiązek zapłaty VAT. Sposób rozliczenia zależy od rodzaju nabytego samochodu oraz statusu nabywcy. Sprowadzający samochód rozlicza również akcyzę Rozliczenie podatku należnego od nabycia Rozważmy następujące przypadki: PRZYPADEK I. Sprowadzenie na terytorium Polski nowego środka transportu w wyniku nabycia go w innym kraju UE O tym, jaki samochód zaliczamy do nowych środków transportu, decyduje definicja wynikająca z art. 2 pkt 10 ustawy o VAT. Nowe środki transportu to przeznaczone do transportu osób lub towarów: pojazdy lądowe napędzane silnikiem o pojemności skokowej większej niż 48 centymetrów sześciennych lub o mocy większej niż 7,2 kilowata, jeżeli przejechały nie więcej niż 6000 kilometrów lub od momentu dopuszczenia ich do użytku upłynęło nie więcej niż sześć miesięcy; za moment dopuszczenia do użytku pojazdu lądowego uznaje się dzień, w którym został on pierwszy raz zarejestrowany w celu dopuszczenia do ruchu drogowego lub w którym po raz pierwszy podlegał on obowiązkowi rejestracji w celu dopuszczenia do ruchu drogowego, w zależności od tego, która z tych dat jest wcześniejsza; jeżeli nie można ustalić dnia pierwszej rejestracji pojazdu lądowego lub dnia, w którym podlegał on pierwszej rejestracji, za moment dopuszczenia do użytku tego po- 15

17 jazdu uznaje się dzień, w którym został on wydany przez producenta pierwszemu nabywcy, lub dzień, w którym został po raz pierwszy użyty dla celów demonstracyjnych przez producenta; jednostki pływające o długości większej niż 7,5 metra, jeżeli były używane nie dłużej niż 100 godzin roboczych na wodzie lub od momentu ich dopuszczenia do użytku upłynęły nie więcej niż trzy miesiące, z wyjątkiem statków morskich, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 1; za moment dopuszczenia do użytku jednostki pływającej uznaje się dzień, w którym została ona wydana przez producenta pierwszemu nabywcy, lub dzień, w którym została po raz pierwszy użyta dla celów demonstracyjnych przez producenta; statki powietrzne o maksymalnej masie startowej większej niż 1550 kilogramów, jeżeli były używane nie dłużej niż 40 godzin roboczych lub od momentu ich dopuszczenia do użytku upłynęły nie więcej niż trzy miesiące, z wyjątkiem środków transportu lotniczego, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 6; za moment dopuszczenia do użytku statku powietrznego uznaje się dzień, w którym został on wydany przez producenta pierwszemu nabywcy, lub dzień, w którym został po raz pierwszy użyty dla celów demonstracyjnych przez producenta. Sprowadzenie nowego środka transportu przez podatnika czynnego występuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru przez podatnika zwolnionego występuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru przez osobę niebędącą podatnikiem występuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru obowiązek podatkowy: wg art. 20 ust. 9 ustawy z chwilą otrzymania środka transportu, nie później niż z chwilą wystawienia faktury przez zagranicznego kontrahenta termin zapłaty VAT 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, jeśli samochód będzie rejestrował lub użytkował w Polsce (art. 103 ust. 4 ustawy). Jeżeli nie rozlicza VAT tylko w deklaracji rozlicza w deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D rozlicza w deklaracji VAT-8, a w sytuacji, gdy jej nie składa, rozlicza w VAT-10 (art. 99 ust. 10 ustawy) rozlicza w deklaracji VAT-10 (art. 99 ust. 10 ustawy) urząd skarbowy na wniosek podatnika składającego VAT-23 wydaje VAT-25, gdy będzie rejestrował samochód Jak z tego wynika, w przypadku nowych środków transportu sprowadzanych z krajów UE zawsze istnieje obowiązek rozliczenia VAT od wewnątrzwspólnotowego nabycia. Potwierdził to m.in. WSA w Warszawie w wyroku z 12 października 2005 r. (sygn. akt III SA/Wa 1781/05), w którym czytamy: (...) w przypadku nabycia nowych środków transportu polski ustawodawca zgodnie z rozwiązaniami europejskimi zawartymi w VI Dyrektywie VAT (art. 28a (1) pkt b) przyjął zasadę, zgodnie z którą obowiązek podatkowy spoczywa zawsze na nabywcy, bez względu na to, czy jest on zareje- WSA strowany jako podatnik (...), a także w kolejnym wyroku z 24 maja 2006 r. (sygn. akt III SA/Wa 878/06). 16 SAMOCHÓD W FIRMIE

18 Natomiast NSA w orzeczeniu z 6 września 2007 r. (sygn. akt I FSK 1194/06) w odniesieniu do zakupu i rejestracji nowego samochodu za granicą zajął stanowisko, że w przypadku gdy z okoliczności faktycznych wynika, iż nabycie, a następnie przemieszczenie ze względu na zmianę miejsca zamieszkania i przesiedlenie z jednego państwa Unii Europejskiej na terytorium Polski nowego środka transportu przez osobę fizyczną nastąpiło w celu jego używania na terytorium Polski, spełnione są warunki do uznania tego nabycia za nabycie wewnątrzwspólnotowe. PRZYPADEK II. Sprowadzenie na terytorium Polski środka transportu innego niż nowy w wyniku nabycia go w innym kraju UE Gdy nabyty przez nas środek transportu nie może zostać zaliczony do nowych środków transportu, nie zawsze zwalnia nas to z obowiązku rozliczenia VAT. Sprowadzenie środka transportu innego niż nowy przez podatnika czynnego w wyniku dostawy w systemie marży (art. 10 ust. 1 pkt 4 ustawy) od podatnika korzystającego ze zwolnień (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy) od osoby niebędącej podatnikiem (art. 9 ust. 2 pkt 2 ustawy) od podatnika czynnego (z wyjątkiem przypadków przewidzianych w art. 10 ustawy) brak wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru występuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru urząd skarbowy na wniosek podatnika składającego VAT-24 wydaje VAT-25, gdy będzie rejestrował samochód. Gdy nabywca nie rejestruje samochodu, nie występuje z wnioskiem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez zagranicznego kontrahenta, nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy termin płatności 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, gdy środek transportu ma być przez nabywcę zarejestrowany. Jeśli nie, to rozlicza on w deklaracji tylko nabycie i nie wpłaca wcześniej VAT rozliczane w deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D, niezależnie od tego, czy nabywca rejestruje samochód. Jeśli rejestruje, może odliczyć zapłacony przed złożeniem deklaracji VAT. Wykazuje go w poz. 34 urząd skarbowy na wniosek podatnika (VAT-23), który rejestruje samochód, wydaje zaświadczenie VAT-25. Gdy nabywca nie rejestruje samochodu, nie występuje z wnioskiem 17

19 Sprowadzenie środka transportu innego niż nowy przez podatnika zwolnionego przez osobę niebędącą podatnikiem jeśli całkowita wartość WNT na terytorium kraju nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwoty zł i nabywca nie wybrał opcji opodatkowania WNT brak wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru jeżeli całkowita wartość WNT na terytorium kraju przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwotę zł albo nabywca wybrał opcję opodatkowania WNT występuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru brak wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru urząd skarbowy na wniosek podatnika składającego VAT-24 wydaje VAT-25, gdy będzie rejestrował samochód obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez zagranicznego kontrahenta, nie poźniej niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy termin płatności 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, gdy środek transportu ma być przez nabywcę zarejestrowany. Jeśli nie, to rozlicza on w deklaracji tylko nabycie i nie wpłaca wcześniej VAT urząd skarbowy wydaje VAT-25 na wniosek podatnika składającego VAT-24 mimo przekroczenia limitu i obowiązku rozliczenia WNT podatnik nie ma obowiązku rejestracji do VAT, składa tylko VAT-8. Jeśli rejestruje samochód, może odliczyć zapłacony przed złożeniem deklaracji VAT. Wykazuje go w poz. 34 urząd skarbowy na wniosek podatnika (VAT-23), który rejestruje samochód, wydaje zaświadczenie VAT-25. Gdy nabywca nie rejestruje samochodu, nie występuje z wnioskiem PRZYPADEK III. Sprowadzenie na terytorium kraju nowego środka transportu, który był importowany z kraju trzeciego i dopuszczony do obrotu w państwie UE innym niż Polska Gdy przemieszczenia z innego kraju UE samochodu, który był tam wcześniej importowany, dokonuje osoba fizyczna nieprowadząca działalności, nie ma obowiązku rozliczenia VAT od WNT, mimo że jest to nowy środek transportu, ponieważ w tym przypadku nie dochodzi do WNT. Potwierdzają to również urzędy skarbowe. Gdy przemieszczenia dokonuje podatnik, jest on zobowiązany rozliczyć WNT. W piśmie z 9 stycznia 2008 r. (sygn. IP-PP /07-2/AK) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stanął na stanowisku, że: 18 SAMOCHÓD W FIRMIE

20 MF (...) w sytuacji podatnika dokonującego zakupu samochodów w kraju trzecim (USA) i wprowadzającego je na obszar Wspólnoty w Niemczech gdzie podlegają odprawie celnej, a następnie przewożącego je do Polski i sprzedającego na terytorium kraju przemieszczenie samochodów na terytorium Polski należy rozliczyć jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem. Takie stanowisko zajął również Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w piśmie z 24 lutego 2009 r. (sygn. ILPP2/ /08-4/EN). Sprowadzenie nowego środka transportu Pojazd był rejestrowany na terytorium Unii Europejskiej (a w chwili przemieszczenia nadal jest nowym środkiem transportu) Pojazd nie był rejestrowany na terytorium Unii Europejskiej przez podatnika czynnego przez podatnika zwolnionego przez osobę niebędącą podatnikiem przez podatnika czynnego przez podatnika zwolnionego przez osobę niebędącą podatnikiem występuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru występuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru brak wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru występuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru występuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru brak wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania środka transportu, nie później niż z chwilą wystawienia faktury przez zagranicznego kontrahent termin zapłaty VAT 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, gdy ma być rejestrowany urząd skarbowy wydaje zaświadczenie na wniosek podatnika złożony na VAT-24 obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania środka transportu, nie później niż z chwilą wystawienia faktury przez zagranicznego kontrahenta termin zapłaty VAT 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, gdy ma być rejestrowany urząd skarbowy wydaje zaświadczenie na wniosek podatnika złożony na VAT-24 rozliczamy w deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D rozliczamy w deklaracji VAT-8 rozliczamy w deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D rozliczamy w dekaracji VAT-8 urząd skarbowy na wniosek podatnika złożony na VAT-23 wydaje VAT-25, jeśli podatnik będzie rejestrował lub użytkował samochód urząd skarbowy na wniosek podatnika złożony na VAT-23 wydaje VAT-25, jeśli podatnik będzie rejestrował lub użytkował samochód 19

21 PRZYPADEK IV. Sprowadzenie na terytorium kraju środka transportu innego niż nowy, który był importowany z kraju trzeciego i dopuszczony do obrotu w państwie Unii Europejskiej innym niż Polska Sprowadzenie środka transportu innego niż nowy przez podatnika czynnego przez podatnika zwolnionego przez osobę niebędącą podatnikiem jeżeli całkowita wartość WNT na terytorium kraju nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwoty zł jeżeli całkowita wartość WNT na terytorium kraju przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwotę zł lub podatnik wybrał opcję opodatkowania WNT występuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru brak wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru występuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru brak wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez zagranicznego kontrahenta, nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy termin płatności 14 dni od dnia powstania obowiązku, gdy środek transportu ma być przez nabywcę zarejestrowany. Jeśli nie, to rozlicza on w deklaracji tylko nabycie i nie wpłaca wcześniej VAT urząd skarbowy na wniosek podatnika (VAT-24), który rejestruje samochód, wydaje zaświadczenie VAT-25. Gdy nabywca nie rejestruje samochodu, nie występuje z wnioskiem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez zagranicznego kontrahenta, nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy termin płatności 14 dni od dnia powstania obowiązku, gdy środek transportu ma być przez nabywcę zarejestrowany. Jeśli nie, to rozlicza on w deklaracji tylko nabycie i nie wpłaca wcześniej VAT urząd skarbowy na wniosek podatnika (VAT-24), który rejestruje samochód, wydaje zaświadczenie VAT-25 rozliczane w deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D, niezależnie od tego, czy nabywca rejestruje samochód. Jeśli rejestruje, może odliczyć zapłacony przed złożeniem deklaracji VAT. Wykazuje go w poz. 34 rozliczane w deklaracji VAT-8, niezależnie od tego, czy nabywca rejestruje samochód. Jeśli rejestruje, może odliczyć zapłacony przed złożeniem deklaracji VAT. Wykazuje go w poz. 18 urząd skarbowy na wniosek podatnika (VAT-23), który rejestruje samochód, wydaje zaświadczenie VAT-25. Gdy nabywca nie rejestruje samochodu, nie występuje z wnioskiem urząd skarbowy na wniosek podatnika (VAT-23), który rejestruje samochód, wydaje zaświadczenie VAT-25. Gdy nabywca nie rejestruje samochodu, nie występuje z wnioskiem 20 SAMOCHÓD W FIRMIE

22 Uwaga! Jeśli nabycie samochodu stanowi dla nas WNT i jesteśmy zarejestrowani jako podatnicy VAT UE, mamy obowiązek wykazać to nabycie także w informacji podsumowującej. Ustalenie podatku należnego i sposób dokumentowania podatku należnego z tytułu WNT Lp. Rodzaj czynności Sposób ustalenia 1. Podstawa opodatkowania art. 30a ustawy o VAT 2. Kurs waluty art. 31 ustawy Podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą nabywca uiścił. Podstawa opodatkowania obejmuje także: podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty VAT koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy. Dlatego podatnik obowiązany jest obliczyć podatek z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu od kwoty zawierającej zagraniczny podatek, tj. od kwoty brutto, jeśli sprzedawca naliczył podatek. To, czy odzyskanie zagranicznego VAT jest możliwe, zależy od przepisów obowiązujących w kraju, w którym kupiono samochód. Przepisy te mogą ograniczyć lub wyłączyć możliwość odzyskania podatku naliczonego w omawianym przypadku. Podstawę opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu trzeba też powiększyć o kwotę podatku akcyzowego oraz o uiszczoną opłatę recyklingową Przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Podatnik może wybrać sposób przeliczania tych kwot na złote według ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego; w takim przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro 3. Dokumentowanie Nie ma obowiązku dokumentowania WNT żadnym dokumentem wewnętrznym. Rozliczenie może nastąpić na podstawie faktury od kontrahenta Rozliczenie podatku naliczonego od nabycia Jeśli zakup samochodu za granicą nie stanowi WNT, to nie rozliczamy go w ogóle w deklaracji VAT. Jeżeli zakup stanowił WNT, to kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego z tytułu WNT. W przypadku samochodów obowiązują wszystkie ograniczenia wynikające z art. 86a ustawy o VAT, tak jak w przypadku zakupów krajowych. PRZYKŁAD Jan Kowalski sprowadził z Niemiec samochód, który będzie wykorzystywał do działalności i na cele osobiste. Podatek należny z tytułu WNT wyniósł 4600 zł. W takiej sytuacji będzie mógł odliczyć tylko 2300 zł (4600 zł x 50%). Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje u podatnika w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytego przez podatnika samochodu powstał obowiązek podatkowy z tytułu WNT, pod warunkiem że (art. 86 ust. 10b pkt 2 ustawy): otrzyma fakturę dokumentującą dostawę samochodu, stanowiącą u niego wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytego samochodu powstał obowiązek podatkowy, uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek. 21

23 Akcyza od sprowadzanych samochodów Na podatniku, który sprowadza samochody z krajów UE, ciąży również obowiązek rozliczania akcyzy (art ustawy o podatku akcyzowym). Wiążą się z tym liczne obowiązki: Rejestracja Podatnik, który rozpoczyna sprowadzanie samochodów z krajów UE do Polski w ramach działalności gospodarczej, powinien przede wszystkim dokonać rejestracji jako podatnik akcyzowy. Obowiązek taki ciąży na podmiotach prowadzących działalność gospodarczą (art. 16 ust. 1 ustawy akcyzowej). Jak czytamy w piśmie Ministerstwa Finansów opublikowanym w Biuletynie Skarbowym z 26 marca 2009 r. (źródło LEX, nr 22302): Departament Podatku Akcyzowego i Ekologicznego zauważa, co następuje: Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2009 r. MF Nr 3, poz. 11) podmiot prowadzący działalność gospodarczą jest obowiązany, przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą lub pierwszej czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, złożyć zgłoszenie rejestracyjne właściwemu naczelnikowi celnemu. Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, iż obowiązek złożenia zgłoszenia rejestracyjnego dla potrzeb podatku akcyzowego dotyczy tylko podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Przedmiotowego obowiązku rejestracji nie można zatem rozszerzać na inne grupy podmiotów, które nie prowadzą działalności gospodarczej. W konsekwencji przyjęcie stanowiska, że obowiązkowi złożenia zgłoszenia rejestracyjnego podlegają również jednostki takie jak np. urzędy administracyjne, szkoły i szpitale, które nie prowadzą w ramach realizowanych zadań działalności gospodarczej, jest niezgodne z obowiązującymi od dnia 1 marca br. [1 marca 2009 r. przyp. red.] przepisami o podatku akcyzowym. Rejestracji należy dokonać przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą lub pierwszej czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie. W tym przypadku pierwszą czynnością podlegającą opodatkowaniu akcyzą będzie pierwsze WNT. Zgłoszenia rejestracyjnego dokonujemy na formularzu AKC-R. Ustalenie, czy nabyty samochód spełnia warunki, aby naliczyć akcyzę Należy pamiętać, że akcyzie podlegają tylko samochody osobowe. Ustawa o podatku akcyzowym podaje swoją definicję samochodów osobowych (art. 100 ust. 4 ustawy o podatku akcyzowym). Samochody osobowe są to pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mechaniczne objęte pozycją CN 8703, przeznaczone zasadniczo do przewozu osób, inne niż objęte pozycją 8702, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi, z wyłączeniem pojazdów samochodowych i pozostałych pojazdów, które nie wymagają rejestracji zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Jak z tego wynika, to klasyfikacja CN będzie miała decydujące znaczenie w określeniu, czy mamy do czynienia z samochodem osobowym, czy nie. Drugim kryterium będzie to, czy według przepisów o ruchu drogowym dany pojazd podlega rejestracji według ustawy Prawo o ruchu drogowym. Jak czytamy w piśmie z 5 czerwca 2009 r. (sygn. IPPP3/ /09-5/CS) Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie: Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka będzie dokonywać wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodów, które sklasyfikowała do kodu CN 8704 (pojazdy mechaniczne do transportu towarów). MF W związku z powyższym, mając na uwadze przepisy ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z dnia 12 stycznia 2009 r. Nr 3, poz. 11) oraz zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku, pojazdy będące przedmiotem zapytania, zakwalifikowane przez Wnioskodawcę do kodu CN 8704, posiadające świadectwo homologacji typujące te pojazdy jako samochody ciężarowe nie podlegają przepisom ustawy o podatku akcyzowym. 22 SAMOCHÓD W FIRMIE

24 Należy zaznaczyć, iż świadectwo homologacji nie jest dokumentem rozstrzygającym o prawidłowej klasyfikacji kodu CN. Istotnym kryterium klasyfikacyjnym nierozerwalnie związanym z towarem jest zasadnicze przeznaczenie pojazdu, który w tym przypadku służyć będzie do transportu towarów. A zatem czynność nabycia wewnątrzwspólnotowego przedmiotowych pojazdów nie będzie podlegać opodatkowaniu tym podatkiem. Jednak dokumenty potwierdzające, że jest to samochód ciężarowy, na pewno będą pomocne, żeby przekonać urząd, iż nie ma obowiązku zapłaty akcyzy. Na takich informacjach, udzielając odpowiedzi, oparł się Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w piśmie z 3 września 2010 r. (sygn. IPPP3/ /10-2/KB): Z treści wniosku wynika również, że urzędy niemieckie klasyfikują taki pojazd jako samochód ciężarowy, dwuosobowy, z zamkniętą skrzynią. Ładowność takiego pojazdu znacznie przekracza 500 kg. Wnioskodawca wskazał również, że w przedmiotowym przypadku głównym przezna- MF czeniem ww. pojazdu jest transport towarów. W związku z tym polski nabywca uznając, że jest to pojazd przeznaczony do transportu towarów, zalicza go do kodu CN Dodatkowo podatnik dokona badania w Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów, potwierdzając, że pojazd spełnia warunki pojazdu ciężarowego tj. m.in. posiada 2 miejsca do przewozu osób i posiada trwałą przegrodę za pierwszym rzędem siedzeń. Praktyczne wskazówki, jak klasyfikować samochody, znajdziemy w piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 sierpnia 2010 r. (sygn. ILPP3/443-67/10-2/TW): Powyższe oznacza, że pojęcia pojazdu osobowego zawarte w szczególności w Kodeksie drogowym nie mają zastosowania do celów określenia przedmiotu opodatkowania podatkiem akcyzowym, gdyż ustawa o podatku akcyzowym samodzielnie definiuje, jakie pojazdy zostały zaliczone MF do samochodów osobowych podlegających opodatkowaniu akcyzą. Pozycja 8703 Scalonej Nomenklatury obejmuje pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mechaniczne przeznaczone zasadniczo do przewozu osób (inne niż te objęte pozycją 8702), włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi. Według not wyjaśniających zawartych w obwieszczeniu Ministra Finansów z 1 czerwca 2006 r. w sprawie wyjaśnień do Taryfy celnej (M.P. Nr 86, poz. 880) pozycja 8703 obejmuje m.in. samochody mieszkalne (kempingowe itd.), pojazdy do przewozu osób specjalnie wyposażone do zamieszkiwania (z miejscami do spania, przygotowywania posiłków, toaletami itd.). Dodatkowo klasyfikacja pewnych pojazdów mechanicznych objętych niniejszą pozycją jest wyznaczona przez pewne cechy, które wskazują, że te pojazdy są głównie przeznaczone raczej do przewozu osób, niż do transportu towarów (pozycja 8704). Cechy te są szczególnie pomocne przy określaniu klasyfikacji pojazdów mechanicznych, których masa brutto wynosi 5 ton i które posiadają pojedynczą zamkniętą przestrzeń wewnątrz dla kierowcy i zawierają inną przestrzeń dla pasażerów, którą można wykorzystać do transportu zarówno osób, jak i towarów. Do tej kategorii pojazdów mechanicznych włączone są te powszechnie znane jako pojazdy wielozadaniowe, np. pojazdy typu van, SUV-y (Sports Utility Vehicles), niektóre pojazdy typu pick-up. Przejawem cech projektowych zwykle stosowanych do pojazdów, które objęte są tą pozycją, są następujące cechy: a) obecność stałych siedzeń z wyposażeniem zabezpieczającym (np. pasy bezpieczeństwa lub punkty kotwiące oraz wyposażenie do zainstalowania pasów bezpieczeństwa) dla każdej osoby lub obecność stałych punktów kotwiących i wyposażenie do zainstalowania siedzeń i wyposażenia zabezpieczającego w przestrzeni tylnej powierzchni dla kierowcy i przestrzeni siedzeń pasażerów; takie siedzenia mogą być zamocowane na stałe, składające się ze zdejmowanych punktów kotwiących lub składane; b) obecność tylnych okien wzdłuż dwubocznych paneli; c) obecność przesuwnych, wahadłowych lub podnoszonych drzwi (jedne lub więcej) z oknami na bocznych panelach lub z tyłu; d) brak stałego panelu lub przegrody pomiędzy przestrzenią dla kierowcy i przednich siedzeń pasażerów a przestrzenią tylną, która może być używana do przewozu zarówno osób, jak i towarów; e) wyposażenie całego wnętrza pojazdu w sposób kojarzony z częścią pojazdu przeznaczoną dla pasażerów (np. dywaniki, wentylacja, oświetlenie, popielniczki). 23

25 Gdy ustalimy, że nabyty pojazd jest sklasyfikowany pod symbolem CN 8703, kolejnym kryterium, jakie musi on spełnić, jest obowiązek rejestracji według przepisów prawa o ruchu drogowym. Ustalamy termin powstania obowiązku podatkowego W przypadku samochodu osobowego przedmiotem opodatkowania akcyzą jest (art. 100 ust. 1 ustawy): 1) import samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym; 2) nabycie wewnątrzwspólnotowe samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym; 3) pierwsza sprzedaż na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym: a) wyprodukowanego na terytorium kraju, b) od którego nie została zapłacona akcyza z tytułu importu lub WNT. Jak z tego wynika, podatnik, który sprowadza samochody z zagranicy, płaci akcyzę tylko raz, tj. od WNT lub importu towarów. W przypadku sprzedaży w kraju niezarejestrowanego pojazdu, sprowadzonego do Polski, od tej czynności zapłaci akcyzę tylko wtedy, gdy nie została wcześniej zapłacona od jego WNT i importu. Również od kolejnej sprzedaży samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju zapłacimy akcyzę, jeżeli wcześniej akcyza nie została zapłacona w należnej wysokości, a w wyniku kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony. Obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym powstaje z dniem (art. 101 ust. 2 ustawy): przemieszczenia samochodu osobowego z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju jeżeli nabycie prawa do rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel nastąpiło przed przemieszczeniem samochodu na terytorium kraju; nabycia prawa do rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel jeżeli nabycie prawa do rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel nastąpiło po przemieszczeniu samochodu osobowego na terytorium kraju; złożenia wniosku o rejestrację samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym jeżeli podmiot występujący z wnioskiem o rejestrację na terytorium kraju nabytego wewnątrzwspólnotowo samochodu osobowego nie jest jego właścicielem. Obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego nie powstanie, jeżeli ten samochód został dostarczony wewnątrzwspólnotowo lub wyeksportowany w terminie 30 dni od dnia nabycia wewnątrzwspólnotowego. Podatnikiem z tytułu tych czynności jest podmiot, który dokonuje WNT. Przepisy określają również przypadki, gdy przemieszczenia do kraju dokonuje inny podmiot niż podmiot, który nabył prawo do rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel. W takiej sytuacji podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, która nabyła prawo do rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel (art. 102 ust. 2 ustawy). Gdy występuje klasyczna sytuacja, tj. najpierw następuje zakup samochodu, a następnie jego sprowadzenie do kraju, datą powstania obowiązku podatkowego będzie dzień sprowadzenia samochodu do kraju. PRZYKŁAD Jan Kowalski prowadzący handel samochodami kupił w Niemczech 29 września br. dwa samochody, które zostały sprowadzone przez niego do kraju 2 października. Obowiązek podatkowy powstał w tym przypadku 2 października. 24 SAMOCHÓD W FIRMIE

26 Należy pamiętać, że WNT według ustawy akcyzowej nie jest tożsame z WNT według ustawy o podatku od towarów i usług. Dlatego odrębnie należy ustalać obowiązek zapłaty VAT od WNT, a odrębnie obowiązek zapłaty akcyzy. Nabycie wewnątrzwspólnotowe przemieszczenie wyrobów akcyzowych lub samochodów osobowych z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju (art. 2 pkt 9 ustawy o podatku akcyzowym). Jak z tego wynika, w przypadku WNT według ustawy akcyzowej nie ma znaczenia status stron transakcji. PRZYKŁAD Jan Kowalski prowadzący handel samochodami kupił w Niemczech samochód osobowy od osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej i sprowadził go do Polski. W tym przypadku będzie miał obowiązek zapłaty akcyzy od WNT. Nie będzie natomiast rozliczał VAT od WNT, gdyż według ustawy o VAT nie doszło do tego nabycia. Niemiecki sprzedawca nie był bowiem podatnikiem podatku od wartości dodanej. Jeżeli natomiast nie zostanie zapłacona akcyza od WNT, obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego powstaje z dniem jego wydania. Jeśli sprzedaż samochodu osobowego powinna być potwierdzona fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z dniem wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania. W ustawie akcyzowej został przewidziany również przepis sankcyjny, według którego gdy nie można określić dnia, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu danej czynności podlegającej opodatkowaniu, za datę jego powstania uznaje się dzień, w którym uprawniony organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej stwierdził dokonanie czynności podlegającej opodatkowaniu. Ustalamy należną akcyzę Podstawą opodatkowania w przypadku samochodu osobowego jest (art. 104 ustawy o podatku akcyzowym): kwota należna z tytułu sprzedaży tego samochodu na terytorium kraju pomniejszona o kwotę podatku od towarów i usług oraz o kwotę akcyzy, należne od tego samochodu; kwota, jaką podatnik jest obowiązany zapłacić za ten samochód w przypadku jego nabycia wewnątrzwspólnotowego; jeśli z wnioskiem o rejestrację występuje podmiot niebędący właścicielem, podstawą opodatkowania jest średnia wartość rynkowa tego samochodu pomniejszona o kwotę podatku od towarów i usług oraz o kwotę akcyzy; wartość celna tego samochodu powiększona o należne cło w przypadku importu tego samochodu. Przepisy ustalają również przypadki, gdy samochód został importowany do innego kraju UE, tam dopuszczony do obrotu, a następnie przemieszczony do Polski (np. samochód importowany z USA do Niemiec, tam dopuszczony do obrotu i przemieszczony do Polski). W takiej sytuacji podstawą opodatkowania z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego, dopuszczonego wcześniej do obrotu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej zgodnie z przepisami celnymi, ale niezarejestrowanego na terytorium innego państwa członkowskiego, jest wartość celna powiększona o należne cło, z uwzględnieniem prowizji, kosztów transportu i ubezpieczenia, jeżeli nie zostały uwzględnione w cenie, ale zostały już poniesione do miejsca, w którym nastąpiło objęcie towaru procedurą celną. Gdy samochód został nabyty np. w wyniku darowizny, za podstawę opodatkowania przyjmuje się średnią wartość rynkową samochodu osobowego na rynku krajowym, pomniejszoną o kwotę podatku od towarów i usług oraz o kwotę akcyzy. 25

27 Przepisy ustawy akcyzowej przewidują przepisy sankcyjne, jeśli podstawa opodatkowania bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego. W takiej sytuacji organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej ma obowiązek wezwać podatnika do zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie jej wysokości w kwocie znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie wysokości podstawy opodatkowania znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej sam określi wysokość podstawy opodatkowania. Jeżeli wysokość podstawy opodatkowania ustalona z uwzględnieniem opinii biegłego odbiega co najmniej o 33% od podstawy opodatkowania zadeklarowanej przez podatnika, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi podatnik. Średnią wartością rynkową samochodu osobowego jest wartość ustalana na podstawie notowanej na rynku krajowym, w dniu powstania obowiązku podatkowego, średniej ceny zarejestrowanego na terytorium kraju samochodu osobowego tej samej marki, tego samego modelu, rocznika oraz jeżeli jest to możliwe do ustalenia z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym co nabyty na terytorium kraju lub nabyty wewnątrzwspólnotowo samochód osobowy. Do przeliczenia podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej stosujemy zasady przewidziane w ustawie akcyzowej, a nie w ustawie o VAT. Aby ustalić podstawę opodatkowania w akcyzie, do wartości wyrażonej w walucie obcej stosuje się bieżący kurs średni waluty obcej wyliczony i ogłoszony przez Narodowy Bank Polski w dniu powstania obowiązku podatkowego. Gdy w dniu powstania obowiązku podatkowego nie został wyliczony i ogłoszony przez Narodowy Bank Polski bieżący kurs średni waluty obcej, do przeliczenia podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej stosuje się ostatni, przed dniem powstania obowiązku podatkowego, bieżący kurs średni wyliczony i ogłoszony przez Narodowy Bank Polski. Dla VAT będzie to kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego (art. 31a ust. 1 ustawy o VAT). Do ustalonej podstawy opodatkowania stosujemy stawki akcyzy, których wysokość jest uzależniona od pojemności silnika (art. 105 ustawy akcyzowej). Stawka akcyzy na samochody osobowe wynosi: 18,6% podstawy opodatkowania dla samochodów osobowych o pojemności silnika powyżej 2000 cm 3, 3,1% podstawy opodatkowania dla pozostałych samochodów osobowych. PRZYKŁAD 3 października br. Jan Kowalski, prowadzący handel samochodami, sprowadził z Niemiec samochód osobowy. Nabył go za kwotę 2000 euro od podatnika podatku od wartości dodanej, który 28 września br. wystawił fakturę VAT. Obowiązek podatkowy w akcyzie powstał 3 października i z tego też dnia pan Kowalski przyjął kurs, który wyniósł 3,9577 PLN/EUR. W związku z tym podstawa opodatkowania osiągnęła wartość: 2000 euro x 3,9577 PLN/EUR = 7915 zł. Ponieważ samochód ma pojemność silnika poniżej 2000 cm 3, stawka akcyzy wyniosła 3,1%, a należny podatek 245 zł. Podstawę opodatkowania i kwotę podatku wykazuje się w deklaracji AKC-U w pełnych złotych. Jako że samochód został nabyty od niemieckiego podatnika, pan Kowalski musi rozliczyć VAT od WNT. Dla VAT obowiązek podatkowy powstał 28 września br., więc do przeliczenia podstawy opodatkowania dla VAT pan Kowalski musi przyjąć kurs z 26 września br. Rozliczamy należną akcyzę Podatnik z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego jest obowiązany po dokonaniu jego przemieszczenia na terytorium kraju, bez wezwania organu podatkowego, złożyć 26 SAMOCHÓD W FIRMIE

28 deklarację uproszczoną AKC-U w terminie 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Natomiast należną akcyzę z tego tytułu podatnik jest obowiązany zapłacić na rachunek właściwej izby celnej w terminie 30 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym Samochody kupione poza UE Podatnik, który kupił samochód w kraju nienależącym do UE i samochód ten został dopuszczony do obrotu na terytorium Polski, jest zobowiązany do zapłaty VAT od importu tego samochodu. VAT od importu stanowi jednocześnie podatek naliczony, który rozliczamy na takich samych zasadach jak w przypadku zakupu w kraju. Obowiązują nas te same ograniczenia i wymogi. W przypadku zakupu za granicą będziemy musieli w większości przypadków rozliczyć i zapłacić VAT należny. VAT odliczymy w miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, czyli zasadniczo w miesiącu, w którym powstał dług celny, ale nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym otrzymamy dokument celny. Gdy importowany jest samochód osobowy, według ustawy akcyzowej na podatniku ciąży obowiązek zapłaty akcyzy. SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH Większość podmiotów prowadzących działalność gospodarczą decyduje się na zakup samochodów, które mają być wykorzystywane przez nie na potrzeby tej działalności. Są to zazwyczaj samochody osobowe. Ponieważ w wielu przypadkach przepisy updof i updop, regulując zasady rozliczania kosztów związanych z samochodami firmowymi, wprowadzają szczególne regulacje dla samochodów osobowych, podatnicy powinni wiedzieć, jak definiowany jest samochód osobowy na potrzeby tych ustaw. Od 1 stycznia 2014 r. definicja samochodu osobowego jest zawarta w art. 5 pkt 19a updof i w art. 4a pkt 9a updop. Po trzech miesiącach obowiązywania została jednak zmieniona. Od 1 kwietnia 2014 r. obowiązuje nowa definicja samochodu osobowego wprowadzona przez przepisy ustawy z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 312). Definicja samochodu osobowego Obowiązująca od 1 stycznia 2014 r. do 31 marca 2014 r. Obowiązująca od 1 kwietnia 2014 r. Samochód osobowy oznacza pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą, z wyjątkiem: a) pojazdu samochodowego mającego jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanego na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van b) pojazdu samochodowego mającego więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części Samochód osobowy oznacza pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą, z wyjątkiem: a) pojazdu samochodowego mającego jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą: klasyfikowanego na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków 27

29 przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u którego długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza 50% długości pojazdu; dla obliczenia proporcji, o której mowa w zdaniu poprzednim, długość pojazdu stanowi odległość pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a tylną krawędzią podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona w linii poziomej wzdłuż pojazdu pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a punktem wyprowadzonym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków c) pojazdu samochodowego, który ma otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków d) pojazdu samochodowego, który posiada kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu e) pojazdu samochodowego będącego pojazdem specjalnym jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym lub z innych dokumentów określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 86a ust. 10 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że jest to pojazd specjalny f) pojazdu samochodowego innego niż wymieniony w lit. a) e), w którym liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi: 1 jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 425 kg 2 jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 493 kg 3 lub więcej jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 500 kg b) pojazdu samochodowego, który posiada kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu c) pojazdu specjalnego, jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym, i jeżeli spełnione są również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń: agregat elektryczny/spawalniczy do prac wiertniczych koparka, koparko-spycharka ładowarka podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych żuraw samochodowy d) pojazdu samochodowego określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 86a ust. 16 ustawy o podatku od towarów i usług Zmiana definicji samochodu osobowego dokonana w przepisach updof i updop jest efektem znowelizowania od 1 kwietnia 2014 r. przepisów ustawy o VAT dotyczących zasad odliczania VAT od samochodów i paliwa. W nowych przepisach wprowadzono ograniczenia w odliczaniu VAT od nabycia pojazdów samochodowych będących pojazdami samochodowymi w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (a więc m.in. samochodów osobowych), jeżeli podatnik wykorzystuje je zarówno na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, jak i na cele prywatne (szczegółowo na ten temat piszemy w pkt 1.1. Samochody, od zakupu których odliczymy pełny VAT, na str. 7). Tylko jeśli podatnik zdecyduje, że będzie wykorzystywał ww. pojazd wyłącznie na cele prowadzonej działalności gospodarczej, będzie mu przysługiwało prawo do odliczenia całego zapłaconego VAT. W takim przypadku będzie zobowiązany do złożenia informacji do naczelnika urzędu skarbowego o samochodzie lub samochodach, które będą w taki sposób przez niego wykorzystywane. Tego rodzaju informacja lub jej brak w wielu przypadkach mogą mieć wpływ na rozliczenie kosztów nabycia i eksploatacji samochodu w podatku dochodowym. Przyjrzyjmy się temu problemowi bliżej. Do końca marca 2014 r. zasady odliczania VAT od samochodów były uzależnione tylko i wyłącznie od rodzaju nabytego przez podatnika samochodu. I tak, od samochodów osobowych podatnik mógł co do zasady odliczyć 60% VAT, nie więcej niż 6000 zł. Podatnik (przy założeniu, że prowadził tylko działalność opodatkowaną VAT), chcąc odliczyć cały VAT od samochodu, musiał więc tylko nabyć ten rodzaj samochodu, który był przez ustawodawcę uznawany za dający pełne prawo do 28 SAMOCHÓD W FIRMIE

30 odliczenia VAT. Wysokość odliczenia VAT nie była w żaden sposób warunkowana sposobem jego wykorzystywania przez podatnika. Od 1 kwietnia 2014 r., jak wcześniej wspomniano, warunkiem odliczenia pełnego VAT od pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (a więc m.in. samochodów osobowych) jest złożenie informacji o ich wykorzystywaniu tylko na cele prowadzonej działalności gospodarczej. Jeżeli podatnik nie złoży takiej informacji, będzie to oznaczało, że wykorzystuje nabywany samochód również do celów prywatnych. Złożenie tego rodzaju informacji może jednak zostać łatwo zakwestionowane przez organy podatkowe w przypadku podatników prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Takim podatnikom zdecydowanie trudniej będzie udowodnić, że wykorzystują nabyty samochód tylko na potrzeby prowadzonej działalności. Zwłaszcza gdy będą mieć tylko jeden samochód. W związku z tym tego rodzaju podatnicy najprawdopodobniej będą się decydowali na odliczanie VAT w wysokości 50%. Czy to oznacza, że i dla celów podatku dochodowego powinni również przyjąć, że samochód będzie wykorzystywany zarówno do prowadzonej działalności, jak i na cele prywatne? Na ten problem zwracają uwagę eksperci podatkowi. Twierdzą oni, że w praktyce trudno będzie tego rodzaju podatnikom obronić stanowisko, że na potrzeby VAT wykorzystują samochód w celach mieszanych, a na potrzeby podatku dochodowego wykorzystują go tylko do działalności. Przykładowo podatnik, który zdecyduje się na częściowe odliczenie VAT od nabytego samochodu, a wprowadzi go do środków trwałych, musi liczyć się z możliwością zakwestionowania przez organ podatkowy dokonywanych od takiego samochodu odpisów amortyzacyjnych. Najbliższe miesiące pokażą, w jaki sposób organy podatkowe podejdą do tego zagadnienia. Czy zawsze sposób rozliczenia samochodu w VAT będzie bezpośrednio przekładał się na jego rozliczenie w podatku dochodowym? Nie powinno tak być. Przecież część podatników może decydować się na odliczenie tylko 50% VAT także wówczas, gdy w ogóle nie będą wykorzystywali nabywanych aut na cele prywatne. Powody takiego postępowania mogą być różne. W głównej mierze może jednak chodzić o uniknięcie obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, co z całą pewnością jest kłopotliwe. Podatnicy mogą się również obawiać, czy choćby jednorazowe użycie samochodu na cele prywatne nie zostanie przez organy podatkowe potraktowane jako wyłączające możliwość uznania, że samochód jest wykorzystywany tylko na cele prowadzonej działalności gospodarczej. 1. Samochód jako środek trwały Samochody nabywane na potrzeby firmowe zazwyczaj spełniają kryteria zobowiązujące właścicieli do zakwalifikowania ich jako środki trwałe. Jest tak, jeżeli samochód ma być wykorzystywany w prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej przez okres dłuższy niż rok. W takim przypadku podatnik ma obowiązek wprowadzić nabyty samochód do ewidencji środków trwałych w miesiącu przekazania go do używania. Ewidencja środków trwałych powinna zawierać co najmniej: 1) liczbę porządkową, 2) datę nabycia, 3) datę przyjęcia do używania, 4) określenie dokumentu stwierdzającego nabycie, 5) określenie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, 6) symbol Klasyfikacji Środków Trwałych, 7) wartość początkową, 8) stawkę amortyzacyjną, 9) kwotę odpisu amortyzacyjnego za dany rok podatkowy i narastająco za okres dokonywania tych odpisów, w tym także, gdy składnik majątku był kiedykolwiek wprowadzony do ewidencji, a następnie z niej wykreślony i ponownie wprowadzony, 10) zaktualizowaną wartość początkową, 11) zaktualizowaną kwotę odpisów amortyzacyjnych, 12) wartość ulepszenia zwiększającą wartość początkową, 13) datę likwidacji oraz jej przyczynę albo datę zbycia (art. 22n ust. 2 updof). 29

31 Wzór ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych Imię i nazwisko lub nazwa podatnika Adres NIP ROK Lp. Data nabycia Data przyjęcia do użytkowania Określenie dokumentu stwierdzającego nabycie Określenie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej Symbol KŚT Wartość początkowa Stawka amortyzacyjna Wartość ulepszenia Zaktualizowana wartość początkowa Kwota odpisów amortyzacyjnych styczeń luty marzec Kwota odpisów amortyzacyjnych kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień Kwota odpisów amortyzacyjnych za cały rok Kwota odpisów amortyzacyjnych za cały okres ich dokonywania Data likwidacji albo zbycia środka trwałego Przyczyna likwidacji Aktywny wzór ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych znajduje się na płycie załączonej do książki. Aby podatnik mógł wpisać samochód do ewidencji środków trwałych, musi ustalić jego wartość początkową oraz wybrać metodę amortyzacji Ustalenie wartości początkowej samochodu Kluczowe dla prawidłowej amortyzacji każdego składnika majątku firmy, w tym samochodu, jest prawidłowe ustalenie jego wartości początkowej. W przypadku kupna samochodu wartością początkową będzie cena nabycia (art. 22g ust. 1 pkt 1 updof, art. 16g ust. 1 pkt 1 updop). Za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy: powiększoną o koszty związane z zakupem, naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz powiększoną o cło i podatek akcyzowy w przypadku importu, pomniejszoną o VAT, z wyjątkiem przypadków, gdy VAT nie podlega odliczeniu w ramach rozliczeń VAT art. 22g ust. 3 updof, art. 16g ust. 3 updop. Z treści art. 22g ust. 5 updof i art. 16g ust. 5 updop wynika, że cenę nabycia koryguje się o różnice kursowe naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego. Użyte w tych przepisach określenie naliczone do dnia przekazania do używania odnosi się, zdaniem organów podatkowych, wyłącznie do różnic kursowych, które zostały zapłacone do dnia przyjęcia środka trwałego do ewidencji. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 12 lutego 2013 r. (sygn. IPPB5/ /12-2/IŚ) czytamy: 30 SAMOCHÓD W FIRMIE

32 MF Tut. organ podziela w pełni stanowisko Spółki co do tego, że podatkowe różnice kursowe rozpoznawane są w rachunku podatkowym w dacie ich realizacji (pyt. nr 3) jak również stanowisko, że w wartości początkowej należy uwzględniać tylko różnice kursowe zrealizowane do dnia oddania aktywa trwałego do użytkowania, zaś po tym dniu rozliczać różnice kursowe w przychody bądź koszty na zasadach ogólnych (pyt. nr 4). Potwierdził to również NSA w wyroku z 19 kwietnia 2013 r. (sygn. akt II FSK 1681/11), w którym stwierdził: Dlatego też zasadnie wywodził WSA w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że określenie naliczone, użyte w art. 16g ust. 5 u.p.d.p., nie tworzy nowej kategorii różnic kursowych (hipotetycznych), jak chce tego skarżąca, ale odnosi się do różnic kursowych rozumianych w sposób NSA jednolity, wynikający z zasad ich liczenia w ramach zrealizowanej zapłaty (art. 15a u.p.d.p.). Różnice kursowe naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego korygowałyby wartość początkową, rozumianą jako kwotę należną kontrahentom skarżącej, tylko wtedy, gdyby w tym czasie nastąpiła faktyczna realizacji płatności, jako jeden z elementów niezbędnych do wyliczenia rzeczywistej wartości tej różnicy kursowej. Z informacji podanych we wniosku wynika, że stan taki miał miejsce, jedynie w odniesieniu do pierwszej raty kredytu, co prawidłowo zostało ocenione przez WSA. W tym znaczeniu i w kontekście tej wykładni przepisów art. 16g ust. 5 u.p.d.p. słusznie stwierdzał WSA, że do czasu faktycznej realizacji zobowiązania (z tytułu nabycia towarów, usług, spłaty kredytu w walucie obcej) nie jest możliwe ustalenie różnic kursowych. Tym samym nie można ich uwzględnić w wartości początkowej środka trwałego. Jeśli podatnik zdecyduje się na finansowanie zakupu firmowego samochodu kredytem bankowym, to prowizja pobrana przez bank, ubezpieczenie kredytu oraz odsetki pobrane przez bank przed oddaniem samochodu do używania zwiększają jego wartość początkową. Elementu wartości początkowej samochodu nie stanowią wydatki poniesione na ubezpieczenia komunikacyjne (OC, AC, NNW oraz ewentualnie inne związane z ubezpieczeniem, np. AutoSzyba, Assistance, Kluczyki itp.). Niezależnie od tego, czy zostały opłacone przed przyjęciem samochodu do używania czy później, stanowią koszt jego eksploatacji. Należy jednak pamiętać, że o ile nie ma żadnych ograniczeń w przypadku zaliczania ubezpieczeń OC i NNW samochodu osobowego do kosztów uzyskania przychodu, o tyle w przypadku ubezpieczenia AC istnieje limit. Limit ten wynika z art. 16 ust. 1 pkt 49 updop i odpowiednio art. 23 ust. 1 pkt 47 updof. W uregulowaniach tych wskazuje się, że nie są kosztami uzyskania przychodów składki na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość euro, przeliczona na złote według kursu ogłoszonego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia, w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. Kwotę euro należy przeliczyć według: kursu średniego NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w przypadku osób prawnych (kurs z tabeli A NBP), kursu sprzedaży euro ogłaszanego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w przypadku osób fizycznych (kurs z tabeli C NBP, przy czym chodzi tu o kurs obowiązujący w dniu zawarcia ubezpieczenia, a nie o kurs ogłoszony przez NBP w dniu zawarcia umowy). W przypadku zakupu firmowego samochodu pojawia się również wątpliwość, czy do wartości początkowej należy wliczać opłaty rejestracyjne. Tego rodzaju opłaty mogą dotyczyć dwóch sytuacji: są związane z tzw. pierwszą rejestracją wówczas stanowią warunek konieczny dopuszczenia danego pojazdu do poruszania się po drogach publicznych, lub dotyczą przerejestrowania samochodu ich poniesienie nie jest warunkiem koniecznym, by uznać samochód za dopuszczony do poruszania się po drogach publicznych. W przypadku tzw. pierwszej rejestracji koszty z nią związane stanowią element wartości początkowej samochodu. Nie ma bowiem wątpliwości, że dopóki podatnik nie zarejestruje samochodu, nie można mówić, iż samochód jest kompletny i zdatny do użytkowania. Potwierdza to art. 71 ustawy z 20 czerwca 1997 r. 31

33 Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 r. poz. 1137; ost.zm. Dz.U. z 2013 r. poz. 1611), wskazując, że pojazdy samochodowe mogą być dopuszczone do ruchu, jeśli: odpowiadają warunkom technicznym szczegółowo wymienionym w art. 66 ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz są zarejestrowane, są zaopatrzone w zalegalizowane tablice i w nalepkę kontrolną. Spełnienie tych warunków (czego potwierdzeniem jest dowód rejestracyjny albo pozwolenie czasowe) powoduje, że samochodem można legalnie poruszać się po drogach publicznych. Zatem dokonanie opłat rejestracyjnych, warunkujących, że samochód jest kompletny i zdatny do użytkowania, musi nastąpić przed jego oddaniem do używania. Inaczej jest w przypadku, gdy podatnik kupuje samochód używany i dokonuje jego przerejestrowania. Samochodem takim nadal można legalnie poruszać się po drogach publicznych. Spełnia on warunek kompletności i zdatności do użytkowania. Brak przerejestrowania nie powoduje bowiem, że nowy właściciel nie może go wprowadzić do ewidencji środków trwałych. Możliwość korzystania z samochodu przez nowego właściciela mimo braku przerejestrowania powoduje, że opłaty rejestracyjne dokonane po wprowadzeniu środka trwałego do ewidencji nie stanowią elementu wartości początkowej. Poniesione w późniejszym okresie można bezpośrednio odnieść w koszty. Jeśli jednak przerejestrowanie nastąpi przed przyjęciem samochodu do używania i wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych, to (podobnie jak w przypadku tzw. pierwszej rejestracji) opłaty z tym związane będą stanowić element ceny nabycia Wybór metody amortyzacji samochodu Podatkowa efektywność amortyzacji samochodu w dużej mierze zależy od doboru metody jego amortyzacji. Przepisy podatkowe dają podatnikom spore pole manewru w tym zakresie. Należy jednak pamiętać, że nie każdą metodę można zastosować do amortyzacji samochodu osobowego. Zasadniczo amortyzacji dokonuje się począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym dany składnik majątku wprowadzono do ewidencji środków trwałych. Od tej zasady bywają wyjątki, o których będzie mowa przy poszczególnych metodach amortyzacji. Amortyzacja trwa do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie wartości początkowej składnika z dokonanymi odpisami amortyzacyjnymi lub w którym postawiono taki środek trwały w stan likwidacji, stwierdzono jego niedobór bądź dokonano jego zbycia (art. 22h ust. 1 pkt 1 updof, art. 16h ust. 1 pkt 1 updop). Wybraną metodę amortyzacji należy stosować do pełnego zamortyzowania środka trwałego Metoda liniowa W metodzie liniowej obowiązuje stawka amortyzacyjna z Wykazu tych stawek, który jest załącznikiem do updof i updop. Dla samochodów osobowych (KŚT 741) oraz samochodów ciężarowych (KŚT 742) stawka ta wynosi 20%. Dla samochodów specjalnych (KŚT 743) oraz ciągników siodłowych (KŚT 746) stawka wynosi 14%. PRZYKŁAD Spółka z o.o. nabyła samochód osobowy. Jego wartość początkowa to zł. Roczny odpis amortyzacyjny od tego samochodu wyniesie zł ( zł x 20%), natomiast miesięczny 3500 zł ( zł x 20% : 12) Stawki podwyższone Zarówno przepisy updof, jak i przepisy updop dopuszczają możliwość podwyższenia stawek amortyzacji liniowej z zastosowaniem określonych współczynników. W przypadku samochodów podatnik ma możliwość podwyższenia stosowanej stawki liniowej współczynnikiem nie wyższym niż 1,4 dla samochodów 32 SAMOCHÓD W FIRMIE

34 używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej (art. 22i ust. 2 pkt 2 updof, art. 16i ust. 2 pkt 2 updop). Opcja ta dotyczy samochodów osobowych i ciężarowych. Podatnik podwyższający stawkę współczynnikiem musi wskazać szczególne okoliczności, które uzasadniają przyjęcie podwyższonej stawki. Z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 17 stycznia 2012 r. (sygn. IPPB3/ /11-2/JD) wynika, że o ponadprzeciętnej intensywności wykorzystywania samochodów osobowych może świadczyć ich przebieg. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie zgodził się ze stanowiskiem podatnika wskazującym, że: (...) producent pojazdu, który udziela gwarancji na okres trzech lat, ale na przebieg nie większy niż 100 tys. (czyli zakłada, że owe 100 tys. winno być przejechane w okresie do 3 lat), oraz specjaliści w zakresie zarządzania pojazdami zgodnie stoją na stanowisku, że typowym przebie- MF giem dla samochodu osobowego używanego w Polsce jest około 30 tys. kilometrów rocznie. Podobne wnioski potwierdza też analiza przebiegów prezentowanych w ogłoszeniach o sprzedaży samochodów tej samej klasy, co używane przez Spółkę, na rynku wtórnym. Za racjonalne należy więc uznać założenie przyjęte w Spółce, że samochody, których roczny przebieg przekracza 50 tys. kilometrów, są używane bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych. Z kolei definicja szczególnej sprawności technicznej zawarta jest w objaśnieniach do Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych. Wskazuje się tam, że przez środki transportu (a więc m.in. samochody) wymagające szczególnej sprawności technicznej należy rozumieć obiekty, które używane są w pracy na trzy zmiany, mimo że nie działają ze swej istoty w ruchu ciągłym, używane w warunkach terenowych, w warunkach leśnych, pod ziemią lub innych wskazujących na bardziej intensywne zużycie. Niestety, definicja ta także pozostawia wątpliwości co do warunków zakwalifikowania samochodu do pojazdów objętych możliwością podwyższenia podstawowej stawki amortyzacji. Dlatego w takich sytuacjach należy zwracać się o wydanie interpretacji indywidualnej w tym zakresie. Stawkę podwyższa się od miesiąca następującego po miesiącu zaistnienia przywołanych wcześniej przesłanek. Ustanie warunków uzasadniających podwyższenie stawki prowadzi do jej obniżenia od miesiąca następującego po miesiącu ustąpienia tych okoliczności. PRZYKŁAD Jan Nowak prowadzi szkołę nauki jazdy. Każdy samochód użytkowany jest przez dwóch instruktorów. Dzienny czas pracy samochodu wynosi 12 godzin. Ta okoliczność oraz fakt eksploatacji samochodów przez kursantów powodują, że samochody są eksploatowane w warunkach wskazujących na bardziej intensywne zużycie. W maju 2010 r. podatnik kupił samochód osobowy o wartości początkowej zł. Do jego amortyzacji przyjął stawkę z Wykazu (20%) podwyższoną współczynnikiem 1,4. Stawka amortyzacyjna samochodu wyniosła w efekcie 28%. Podatnik rozpoczął amortyzację w czerwcu 2010 r. Miesięczny odpis amortyzacyjny wyniósł 910 zł ( zł x 28% : 12). Pełne zamortyzowanie samochodu z zastosowaniem tej metody zajęło 43 miesiące. Amortyzacja została zakończona w grudniu 2013 r. Odpis za ostatni miesiąc wyniósł 780 zł Stawki indywidualne Stawka indywidualna może być stosowana wobec środków trwałych po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji podatnika, które są używane lub ulepszone (art. 22j ust. 1 pkt 2 updof i art. 16j ust. 1 pkt 2 updop). Środki trwałe uznaje się za używane, jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres sześciu miesięcy (art. 22j ust. 2 pkt 1 updof i art. 16j ust. 3 pkt 1 updop). Środki trwałe uznaje się za ulepszone, jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie stanowiły co najmniej 30% (w updop odpowiednio 20%) wartości początkowej (art. 22j ust. 2 pkt 2 updof i art. 16j ust. 3 pkt 2 updop). 33

35 Minimalny okres amortyzacji używanych lub ulepszonych środków transportu z zastosowaniem indywidualnej stawki amortyzacyjnej nie może być krótszy niż 30 miesięcy. W efekcie indywidualna stawka nie może być wyższa niż 40%. Indywidualne stawki amortyzacyjne stosujemy również do samochodów osobowych. PRZYKŁAD Jan Nowak w czerwcu 2013 r. wykupił z leasingu operacyjnego samochód osobowy. Jego wartość początkowa (cena nabycia) wyniosła 9600 zł. Podatnik używał samochodu w ramach leasingu operacyjnego przez 36 miesięcy. Samochód po wykupie z leasingu został po raz pierwszy wprowadzony do ewidencji środków trwałych tego podatnika. Samochód spełnia kryteria do uznania go za środek trwały używany. Od lipca 2013 r. Jan Nowak rozpoczął amortyzację samochodu za pomocą indywidualnej stawki amortyzacyjnej wynoszącej 40%. Miesięczny odpis amortyzacyjny wynosi 320 zł. Amortyzacja samochodu będzie trwać 30 miesięcy. Zakończy się w grudniu 2015 r Metoda degresywna Najbardziej skomplikowaną metodą amortyzacji jest metoda degresywna. Podatnik może ją stosować m.in. do środków transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych. Metoda degresywna sprowadza się do podwyższenia stawki amortyzacyjnej o wskazany współczynnik, nie wyższy jednak niż 2,0. W pierwszym roku amortyzacji dokonujemy od ustalonej zgodnie z przepisami updof i updop wartości początkowej. W następnych latach podatkowych amortyzacji dokonuje się od wartości początkowej pomniejszonej o dokonane dotychczas odpisy amortyzacyjne. Począwszy jednak od roku podatkowego, w którym ustalona według powyższych zasad roczna kwota odpisu amortyzacyjnego miałaby być niższa od rocznej kwoty ustalonej metodą liniową, podatnicy dokonują amortyzacji z zastosowaniem metody liniowej. Łączna suma dokonanych odpisów amortyzacyjnych nie może oczywiście przekroczyć wartości początkowej środka trwałego (art. 22k ust. 1 updof i art. 16k ust. 1 updop). PRZYKŁAD Spółka akcyjna kupiła w czerwcu 2010 r. nowy samochód ciężarowy. Jego wartość początkową ustalono na kwotę zł. Samochód ten w miesiącu nabycia został przekazany do używania i wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Podatnik postanowił amortyzować go metodą degresywną. 1. Amortyzacja w 2010 r. wartość początkowa: zł, stawka amortyzacyjna: 40%, miesięczna kwota odpisu: 2500 zł ( zł x 40% : 12), amortyzacja roczna: zł (6 x 2500 zł). 2. Amortyzacja w 2011 r. wartość początkowa: zł ( zł zł), stawka amortyzacyjna: 40%, miesięczna kwota odpisu: 2000 zł ( zł x 40% : 12), amortyzacja roczna: zł (12 x 2000 zł). 3. Amortyzacja w 2012 r. W 2012 r. degresywny odpis amortyzacyjny wyniósł miesięcznie 1200 zł, z wyliczenia ( zł zł zł) x 40% : 12, dlatego podatnik przeszedł na amortyzację liniową. Metodę liniową stosował już do pełnego zamortyzowania samochodu. Miesięczny odpis liniowy wyniósł 1250 zł ( zł x 20% : 12). Amortyzacja w 2012 r. wyniosła zł (1250 zł x 12). 4. Amortyzacja w 2013 r. Roczna amortyzacja wyniosła zł i była dokonywana metodą liniową. 5. Amortyzacja w 2014 r. Pełne zamortyzowanie samochodu nastąpi w maju 2014 r. Odpis za ostatni miesiąc amortyzacji wyniesie 1000 zł. Amortyzacja w 2014 r. wyniesie w sumie 6000 zł (1250 zł x zł). Pełne zamortyzowanie samochodu metodą degresywną będzie trwać 47 miesięcy. 34 SAMOCHÓD W FIRMIE

36 Amortyzacja jednorazowa Jednorazową metodę amortyzacji mogą stosować tzw. mali podatnicy oraz podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej w roku podatkowym. W 2014 r. małym podatnikiem jest podatnik, którego przychody nie przekroczyły w 2013 r. kwoty zł. Do limitu wlicza się przychody ze sprzedaży towarów i usług, natomiast nie wejdą do niego takie przychody, jak odsetki od środków na rachunku bankowym. Jednorazowej amortyzacji mogą być poddane m.in. środki transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych (art. 22k ust. 7 updof, art. 16k ust. 7 updop). Odpisu jednorazowego można dokonać już w miesiącu, w którym wprowadzono środek do ewidencji (art. 22k ust. 8 updof, art. 16k ust. 8 updop). W ramach jednorazowej amortyzacji podatnik może wpisać w koszty kwotę nabycia środków trwałych do wysokości określonego na dany rok limitu. Limit jednorazowej amortyzacji w 2014 r. wynosi zł. Jednorazowa amortyzacja w 2014 r. Jednorazowa amortyzacja w podatku dochodowym od osób fizycznych i osób prawny Mały podatnik to podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości euro*. Wysokość jednorazowych odpisów amortyzacyjnych nie może przekraczać w roku podatkowym równowartości kwoty euro* łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych. W 2014 r. Małym podatnikiem jest podatnik, którego przychód w 2013 r. nie przekroczył zł zł * Przeliczenia na złote kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł. Jeżeli jednorazowy odpis amortyzacyjny nie obejmuje całej wartości początkowej samochodu, podatnik począwszy od następnego roku powinien kontynuować amortyzację metodą liniową lub degresywną (nie może w tym przypadku zastosować indywidualnych stawek amortyzacji) Która metoda najkorzystniejsza Dla podatników najkorzystniejszą metodą amortyzacji samochodów osobowych jest amortyzacja z zastosowaniem indywidualnej stawki amortyzacyjnej. Możemy ją jednak zastosować wyłącznie do samochodów używanych lub ulepszonych. W praktyce nie zastosujemy tej metody do samochodów nowych. Trudno też dokonać ulepszenia nowego samochodu na kwotę wynoszącą co najmniej 20% (30%) jego wartości. Najczęściej więc w przypadku nowych samochodów osobowych podatnikowi pozostaje metoda liniowa. Podwyższenie stawek z zastosowaniem tej metody może nastąpić tylko wyjątkowo. Tak będzie przykładowo, gdy samochód będzie używany na trzy zmiany (np. w firmach ochroniarskich, gdzie obsady dyżurujące zdają wóz następnej obsadzie). W przypadku samochodów ciężarowych niezaprzeczalnie najkorzystniej przedstawia się jednorazowa amortyzacja. Niestety, dotyczy ona wyłącznie określonej grupy podatników. Nie skorzystają z niej więksi podatnicy, którzy od lat prowadzą działalność. Dla nich najlepszym rozwiązaniem jest przyjęcie stawki indywidualnej. Należy jednak zdawać sobie sprawę z ograniczeń związanych z tą metodą (samochód musi być używany lub ulepszony). Dlatego często w praktyce dla dużych podatników przy zakupie nowych samochodów ciężarowych najkorzystniej wypada metoda degresywna, mimo jej pewnego skomplikowania Odpisy amortyzacyjne jako koszt uzyskania przychodów Kosztem uzyskania przychodów są odpisy amortyzacyjne dokonywane zgodnie z przepisami updof i updop (art. 22 ust. 8 updof, art. 15 ust. 6 updop). A zatem podatnik, zaliczając odpisy amortyzacyjne do kosztów, musi brać też pod uwagę m.in. przepisy wyłączające określone wydatki z kosztów, które są zawarte w art. 23 updof 35

37 oraz art. 16 updop. W myśl przepisów obu ww. ustaw wyłączona z kosztów jest ta część odpisów amortyzacyjnych, która jest naliczana od wartości początkowej samochodu osobowego przekraczającej euro. Wartość samochodu należy przeliczyć na euro według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP z dnia przekazania samochodu do używania (art. 23 ust. 1 pkt 4 updof, art. 16 ust. 1 pkt 4 updop). PRZYKŁAD Spółka z o.o. kupiła w 2011 r. samochód osobowy o wartości początkowej zł. Przy średnim kursie euro z dnia oddania samochodu do używania 3,9000 PLN/EUR dawało to kwotę ,23 euro. Miesięczny odpis amortyzacyjny dokonany metodą liniową od wartości samochodu wynosi 2000 zł. Jednak tylko część tego odpisu stanowi koszt uzyskania przychodu. Dokładnie będzie to 65% odpisu, co wynika z proporcji euro / ,23 euro. Oznacza to, że podatnik może zaliczyć do kosztów miesięcznie 1300 zł (2000 zł x 65%). Wyłączenie z kosztów części odpisów od samochodów osobowych nie oznacza, że podatnik nie dokonuje tych odpisów. W ewidencji środków trwałych są naliczane odpisy od całej wartości początkowej. Dopiero na etapie zaliczania w koszty należy dokonać stosownego podziału. Omawiane ograniczenie ma zastosowanie przy każdej metodzie amortyzacji stosowanej do samochodu osobowego. Należy również zwrócić uwagę, że nie jest możliwe rozłożenie zaliczania amortyzacji do kosztów uzyskania przychodów w taki sposób, że na początku całość odpisów amortyzacyjnych jest uznawana za koszt uzyskania przychodu (aż do osiągnięcia limitu euro), a następnie (po przekroczeniu limitu) całość odpisów nie jest uznawana za koszt uzyskania przychodu. Potwierdził to NSA w wyroku z 20 września 2011 r. (sygn. akt II FSK 1756/11), w którym stwierdził: Reasumując, nie do przyjęcia jest pogląd strony skarżącej, że możliwe jest zaliczanie w całości odpisów amortyzacyjnych do kosztów uzyskania przychodów do momentu, gdy łączna suma NSA tych odpisów zrówna się z kwotą euro, a następnie kontynuowanie amortyzacji już dla celów rachunkowych (s. 9 skargi kasacyjnej). Nie przeczy tej konstatacji treść art. 16h ust. 1 pkt 1 in fine p.d.o.p. (suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których zgodnie z art. 16 ust. 1 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów). Przepis ten nakazuje jedynie księgowanie w całości odpisów amortyzacyjnych, nawet jeżeli ich część nie stanowi kosztów uzyskania przychodów. Nie przesądza natomiast o sposobie ujmowania tychże odpisów w podstawie opodatkowania; w szczególności nie normuje tego, które odpisy (ew. jaka ich część, jak w przedmiotowym przypadku) nie są kosztami podatkowymi, odsyłając w tym zakresie do art. 16 ust. 1 p.d.o.p. REJESTRACJA SAMOCHODU FIRMOWEGO Dowód rejestracyjny lub pozwolenie czasowe potwierdzają dopuszczenie zakupionego pojazdu do ruchu. Gdy kupimy samochód już zarejestrowany, na jego przerejestrowanie mamy 30 dni od daty jego zakupu (art. 78 ustawy Prawo o ruchu drogowym). Niedopełnienie tego obowiązku może grozić mandatem. W celu rejestracji pojazdu powinniśmy udać się do wydziału komunikacji w urzędzie dzielnicy lub w starostwie powiatowym odpowiednim dla swej siedziby lub miejsca zamieszkania. Uwaga! Rejestracji pojazdu dokonuje, na wniosek właściciela, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedziby. Najczęściej kwestiami tymi zajmują się w danym powiecie wydziały komunikacji/referaty rejestracji pojazdów. Miasta na prawach powiatu mogą mieć ich nawet kilka. Rejestracji pojazdu może dokonać właściciel lub osoba przez niego upoważniona (patrz: ramka na str. 37). W przypadku samochodów stanowiących współwłasność jeden ze współwłaścicieli może załatwić sprawę sam, jeżeli będzie miał pełnomocnictwo lub złoży oświadczenie, że działa za zgodą większości współwłaścicieli. 36 SAMOCHÓD W FIRMIE

38 Jeżeli właścicielem pojazdu jest przedsiębiorca zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym (np. spółka z o.o.), sprawę mogą załatwić: osoby wchodzące w skład organów uprawnionych do reprezentacji (uwzględniając sposób reprezentacji określony w KRS), prokurent lub inna osoba upoważniona przez uprawnione organy tego podmiotu. Rejestracja samochodu przez osobę upoważnioną/pełnomocnika Formalności związane z procesem rejestracyjnym samochodu są czasochłonne i mogą wydawać się skomplikowane. Przedsiębiorcy, którzy nie chcą lub nie mają czasu, by samodzielnie zarejestrować samochód, mogą zlecić to osobie trzeciej. W takim wypadku konieczne jest ustanowienie jej pełnomocnikiem przedsiębiorcy. Również gdy samochód należy do więcej niż jednego właściciela, aby móc samodzielnie go zarejestrować, bez obecności współwłaściciela, potrzebne jest ustanowienie pisemnego pełnomocnictwa. Uwaga! Jeżeli pojazd stanowi współwłasność przy jego rejestracji wymagana jest obecność wszystkich współwłaścicieli lub należy przedłożyć udzielone przez nich pełnomocnictwa. Opłata skarbowa od złożenia udzielonego pełnomocnictwa wynosi 17,00 zł i upoważnia wskazaną w nim osobę do wykonania wszelkich czynności związanych z procesem rejestracyjnym. Z opłaty skarbowej zwolnione jest pełnomocnictwo udzielone najbliższej rodzinie, np. małżonkowi czy rodzeństwu. Opłatę skarbową można uregulować gotówką w kasach urzędu lub za pośrednictwem inkasentów zgodnie z podanym przez urząd wykazem. Poniżej przedstawiamy przykładowy wzór umowy pełnomocnictwa. WZÓR. Pełnomocnictwo do rejestracji pojazdu... Miejscowość i data... Imię i nazwisko/nazwa firmy (właściciel pojazdu)... Adres PESEL/REGON... tel. kontaktowy... Upoważnienie Ja, niżej podpisany..., udzielam pełnomocnictwa (imię i nazwisko osoby udzielającej pełnomocnictwa)... (imię i nazwisko osoby upoważnionej oraz, w przypadku osób fizycznych, stopień pokrewieństwa, jeżeli występuje) legitymującej/emu się... do dokonania w moim (rodzaj oraz seria i nr dokumentu tożsamości) imieniu wszelkich czynności urzędowych dotyczących.... (określić rodzaj i zakres czynności) * Dotyczy pojazdu marki... nr nadw./ramy.... podpis * Na przykład rejestracja pojazdu nowo kupionego na terenie Polski. 37

39 Ze względu na zakres informacji, które trzeba przedstawić, konieczne jest rozróżnienie następujących procedur: pierwszej rejestracji pojazdów nowych kupionych na terenie Polski, rejestracji pojazdów używanych zarejestrowanych na terenie Polski, rejestracji pojazdu sprowadzonego z zagranicy. Jak zarejestrować samochód zgodnie z tymi procedurami opisujemy w punktach 1 3 opracowania. Dokumenty niezbędne przy każdej rejestracji pojazdu dokument określający tożsamość: działającego osobiście właściciela dla osoby fizycznej, w tym również osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą oraz osoby wchodzącej w skład spółki cywilnej przedstawiciela w przypadku spółki cywilnej umowa spółki cywilnej w przypadku osób prawnych wypis z właściwego rejestru w przypadku działania przez przedstawiciela pełnomocnictwo dla osoby załatwiającej sprawę, z wyjątkiem sytuacji, gdy uprawnienie do reprezentacji jest uwidocznione w publicznie dostępnych rejestrach (np. Krajowym Rejestrze Sądowym) w przypadku podmiotów, którym może przysługiwać własność i inne prawa rzeczowe, nierejestrowanych w rejestrach dostępnych publicznie przedstawienie do wglądu dokumentów potwierdzających uprawnienie do reprezentacji tego podmiotu potwierdzenie aktualnego ubezpieczenia OC do wglądu Kopie dokumentów pozostających w aktach urzędu miasta co do zasady powinien wykonać pracownik rejestrujący pojazd. Warto pamiętać, że możliwość rejestracji samochodu nie jest uzależniona od zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek ten mają nabywcy pojazdów używanych w Polsce o wartości powyżej 1000 zł, gdy żadna ze stron tej umowy z tytułu tych czynności nie jest opodatkowana VAT lub zwolniona z VAT. Na złożenie druku PCC oraz zapłatę tego podatku (2% od kwoty widniejącej na umowie kupna) jest jedynie 14 dni, ale nie wyłącza to możliwości zarejestrowania pojazdu. Uwaga! Wiele wydziałów komunikacji umożliwia wstępną weryfikację dokumentów na stanowiskach Informacji o rejestracji pojazdów w sali obsługi rejestracji pojazdów. Rejestracja za pomocą platformy epuap W wybranych miejscowościach można złożyć wniosek o rejestrację pojazdów przez Internet, korzystając z platformy epuap. Więcej informacji znajdziesz na portalu Dla celów podatkowych niekiedy przedsiębiorcy będą dokonywali także adnotacji VAT w dowodzie rejestracyjnym. Procedurę dokonania tej adnotacji przedstawiamy w punkcie 4. Dokonanie adnotacji VAT w dowodzie rejestracyjnym. 1. Pierwsza rejestracja nowych pojazdów na terenie Polski Pierwsza rejestracja pojazdu nie powinna sprawiać trudności. Wszystkie niezbędne dokumenty, czyli fakturę zakupu, kartę pojazdu oraz wyciąg ze świadectwa homologacji, przedsiębiorca otrzymał od dealera/sprzedawcy pojazdu. Krok 1. Pobierz wniosek W celu rejestracji samochodu wymagane jest złożenie wniosku o rejestrację pojazdu. Wzór wniosku nie jest dowolny określa go rozporządzenie Ministra Infrastruktury i można go pobrać w urzędzie. 38 SAMOCHÓD W FIRMIE

40 Krok 2. Zgromadź niezbędne dokumenty i wypełnij wniosek Poza dokumentami, które zawsze należy przedstawić przy rejestracji pojazdu (patrz: tabela na str. 38), do wniosku o pierwszą rejestrację nowego pojazdu kupionego na terenie Polski należy przedstawić jako załączniki: dowód własności pojazdu (oryginał faktury zakupu); jeśli pojazd kupiony w Polsce został sprowadzony z terytorium państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej, na fakturze sprzedaży powinna być adnotacja określająca datę i numer odprawy celnej oraz nazwę urzędu celnego, który dokonał odprawy; dowód wpłaty opłaty za wprowadzenie pojazdu (tzw. opłata recyklingowa w wysokości 500 zł) lub oświadczenie o podleganiu obowiązkowi zapewnienia sieci zbierania pojazdów albo faktury zawierające takie oświadczenie, jeżeli pojazd jest rejestrowany po raz pierwszy; świadectwo zgodności WE albo świadectwo zgodności wraz z oświadczeniem zawierającym dane i informacje o pojeździe niezbędne do rejestracji i ewidencji pojazdu, dopuszczenie jednostkowe pojazdu, decyzja o uznaniu dopuszczenia jednostkowego pojazdu albo świadectwo dopuszczenia indywidualnego WE pojazdu; dokument potwierdzający zapłatę akcyzy na terytorium kraju albo dokument potwierdzający brak obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju lub zaświadczenie stwierdzające zwolnienie od akcyzy, jeżeli samochód osobowy lub pojazd rodzaju samochodowy inny, podrodzaj czterokołowiec (kategoria homologacyjna L7e) lub podrodzaj czterokołowiec lekki (kategoria homologacyjna L6e) został sprowadzony z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej i jest rejestrowany po raz pierwszy; dokument ten może być zastąpiony oświadczeniem wyspecjalizowanego salonu sprzedaży (autoryzowanego dealera), że posiada oryginał lub kopię tego dokumentu; karta pojazdu. Krok 3. Wnieś opłaty Wszystkie opłaty można uiścić na miejscu, w urzędzie. Całkowity koszt rejestracji samochodu (jeżeli nie życzymy sobie indywidualnych tablic i nie korzystamy z pełnomocnika) powinien wynieść 180,50 zł. To, jakie opłaty składają się na koszty rejestracji pojazdu firmowego, przedstawiamy w tabeli. Opłaty za wydanie: Samochód Przyczepa/ naczepa/ ciągnik rolniczy Motocykl Motorower tablic rejestracyjnych 80 zł 40 zł 40 zł 30 zł tablic indywidualnych * zł 500 zł dowodu rejestracyjnego 54 zł 54 zł 54 zł 54 zł pozwolenia czasowego 13,50 zł 13,50 zł 13,50 zł 13,50 zł kompletu nalepek legalizacyjnych 12,50 zł 12,50 zł 12,50 zł 12,50 zł nalepki kontrolnej 18,50 zł Opłata ewidencyjna 2 zł 1,50 zł 1,50 zł 1,50 zł Razem zwyczajne tablice 180,50 zł 121,50 zł 121,50 zł 111,50 zł Razem tablice indywidualne 1100,50 zł 581,50 zł * Numer tablicy indywidualnej składa się z litery i cyfry oznaczających województwo oraz wyróżnika pojazdu w postaci 3, 4 lub 5 liter, z czego maksymalnie 2 ostatnie mogą być zastąpione cyframi. Wyróżnik indywidualny jest określany przez właściciela pojazdu. Wyróżnik indywidualny nie może zawierać treści obraźliwych lub niezgodnych z zasadami współżycia społecznego. 39

41 Uwaga! Potwierdzenie wniesienia opłat należy załączyć do wniosku. Dowód wpłaty z tytułu opłat związanych z rejestracją pojazdu musi zawierać numer VIN/nadwozia i numer rejestracyjny pojazdu. Krok 4. Złóż dokumenty i odbierz decyzję o czasowej rejestracji pojazdu wraz z pozwoleniem czasowym Na stanowisku obsługi lub po pozostawieniu dokumentów klient niezwłocznie otrzymuje pozwolenie czasowe (ważne 30 dni) i tablice rejestracyjne. Pozwolenie ważne jest przez okres nieprzekraczający 30 dni. Odbiór decyzji, pozwolenia, tablic rejestracyjnych oraz nalepki kontrolnej (jeżeli jest wymagana) następuje w dniu złożenia dokumentów. Uwaga! Dokumenty załączane do wniosku powinny być złożone w oryginale. Krok 5. Ubezpiecz pojazd najpóźniej w dniu rejestracji Posiadacz pojazdu jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu (ale nie później niż z chwilą wprowadzenia pojazdu do ruchu). Wprowadzenie pojazdu do ruchu należy rozumieć stosownie do przepisów Prawa o ruchu drogowym jako wprowadzenie pojazdu na drogę publiczną, w strefę zamieszkania lub w strefę ruchu. Jeżeli umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest zawierana przed rejestracją pojazdu, posiadacz pojazdu, na żądanie zakładu ubezpieczeń, jest obowiązany przedstawić zaświadczenie o pozytywnym wyniku badania technicznego tego pojazdu lub wyciąg ze świadectwa homologacji albo odpis decyzji zwalniającej z konieczności uzyskania homologacji na dany pojazd mechaniczny. Jeżeli jednak taki pojazd w terminie 30 dni od dnia zawarcia umowy nie został zarejestrowany, każda ze stron może odstąpić od umowy, powiadamiając o tym na piśmie drugą stronę umowy. Krok 6. Odbierz decyzję o rejestracji pojazdu wraz z dowodem rejestracyjnym Odbiór decyzji następuje przed upływem terminu ważności pozwolenia czasowego. W szczególnych przypadkach oczekiwanie na odbiór dowodu rejestracyjnego może wynieść 44 dni (art. 74 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym). Przy odbiorze dowodu rejestracyjnego należy zwrócić pozwolenie czasowe oraz przedstawić ważną polisę OC. Rejestracja pojazdów marki SAM Pojazdy SAM samochody własnej konstrukcji, produkowane jednostkowo lub małoseryjnie, przyczepy wytworzone we własnym zakresie oraz pojazdy, które zostały poddane poważnym modyfikacjom konstrukcyjnym, np. repliki. Pojazdy te zazwyczaj są zwolnione z obowiązku przeprowadzenia testów homologacyjnych i uzyskania świadectwa homologacji. Przedsiębiorcy, którzy chcieliby zarejestrować pojazd SAM i poruszać się nim po drogach publicznych, powinni przeprowadzić odpowiednie badania techniczne w okręgowej stacji kontroli pojazdów lub innej posiadającej odpowiednie uprawnienie. Stacja wydaje zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu zgodności oraz dokument identyfikacyjny, które należy dołączyć do papierów składanych w wydziale komunikacji podczas rejestracji. Rejestrację pojazdu typu SAM powinno też poprzedzić uzyskanie decyzji w sprawie nadania i umieszczenia cech identyfikacyjnych dla skonstruowanego pojazdu. W tym celu przedsiębiorca powinien w wydziale komunikacji złożyć wniosek o wydanie zgody na nabicie numeru VIN oraz dołączyć opinię w sprawie nadania numerów napisaną przez rzeczoznawcę samochodowego. Pierwsza rejestracja pojazdów marki SAM jest możliwa po wcześniejszym uzyskaniu decyzji Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej o dopuszczeniu jednostkowym pojazdu do ruchu. Ponadto pierwsza rejestracja pojazdów nowych, które mają indywidualną zabudowę nadwozia, a nieposiadających świadectwa homologacji, jest możliwa jedynie po uzyskaniu dopuszczenia jednostkowego z MTBiGM, którego podstawą jest wcześniejsze przeprowadzenie odpowiednich badań przez uprawnioną jednostkę Po otrzymaniu decyzji i nabiciu przydzielonych numerów można rozpocząć proces rejestracyjny. 40 SAMOCHÓD W FIRMIE

42 2. Rejestracja pojazdów używanych zarejestrowanych w Polsce Przedsiębiorca ma na przerejestrowanie samochodu jedynie 30 dni od daty kupna. Nie ma przy tym znaczenia, w jakim miejscu w Polsce dany pojazd był wcześniej zarejestrowany. Krok 1. Pobierz wniosek W celu rejestracji samochodu wymagane jest złożenie wniosku o rejestrację pojazdu (formularz do pobrania w starostwie powiatowym). Krok 2. Zgromadź niezbędne dokumenty Poza dokumentami, które zawsze należy przedstawić przy rejestracji pojazdu (patrz: tabela na str. 38), do wniosku o rejestrację pojazdu używanego zarejestrowanego na terenie Polski należy załączyć: dowód własności pojazdu (np. oryginał faktury); gdy zbywcą pojazdu jest przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą na terytorium RP w zakresie obrotu pojazdami, jako dowód własności potwierdzający nabycie prawa własności przez tego zbywcę dopuszcza się uwierzytelnioną notarialnie kopię tego dowodu; jeśli pojazd kupiony na terytorium RP został sprowadzony z terytorium państwa niebędącego członkiem UE, na fakturze sprzedaży powinna być adnotacja określająca datę i numer odprawy celnej oraz nazwę urzędu celnego, który dokonał odprawy; dowód rejestracyjny w oryginale (z ważnym badaniem technicznym lub zaświadczeniem dopuszczającym pojazd do ruchu); karta pojazdu, jeżeli była wydana; tablice rejestracyjne; potwierdzenie wniesienia opłat. Krok 3. Wnieś opłaty Wszystkie opłaty można uiścić na miejscu, w urzędzie komunikacji. Całkowity koszt rejestracji samochodu (jeżeli nie życzymy sobie indywidualnych tablic i nie korzystamy z pełnomocnika) powinien wynieść 180,50 zł. Opłaty za wydanie: Samochód Przyczepa/ naczepa/ ciągnik rolniczy Motocykl Motorower tablic rejestracyjnych 80 zł 40 zł 40 zł 30 zł tablic rejestracyjnych indywidualnych zł 500 zł * dowodu rejestracyjnego 54 zł 54 zł 54 zł 54 zł pozwolenia czasowego 13,50 zł 13,50 zł 13,50 zł 13,50 zł kompletu nalepek legalizacyjnych 12,50 zł 12,50 zł 12,50 zł 12,50 zł nalepki kontrolnej 18,50 zł Opłata ewidencyjna 2 zł 1,50 zł 1,50 zł 1,50 zł Razem zwyczajne tablice 180,50 zł 121,50 zł 121,50 zł 111,50 zł Razem pozostawione dotychczasowe tablice** 81 zł 81 zł 81 zł 81 zł Razem tablice indywidualne 1100,50 zł 581,50 zł * Numer tablicy indywidualnej składa się z litery i cyfry oznaczających województwo oraz wyróżnika pojazdu w postaci 3, 4 lub 5 liter, z czego maksymalnie 2 ostatnie mogą być zastąpione cyframi (np. S1 EWA, gdzie S oznacza województwo śląskie, a EWA to imię właścicielki). Wyróżnik indywidualny jest określany przez właściciela pojazdu. Wyróżnik indywidualny nie może zawierać treści obraźliwych lub niezgodnych z zasadami współżycia społecznego. ** Dotyczy białych, niezniszczonych tablic rejestracyjnych wydanych przez lokalny urząd komunikacji. 41

43 Uwaga! Potwierdzenie wniesienia opłat należy załączyć do wniosku. Dowód wpłaty z tytułu opłat związanych z rejestracją pojazdu musi zawierać numer VIN/nadwozia i numer rejestracyjny pojazdu. Krok 4. Złóż dokumenty w wydziale komunikacji i odbierz decyzję o czasowej rejestracji pojazdu wraz z pozwoleniem czasowym Pozwolenie ważne jest przez okres nieprzekraczający 30 dni. Odbiór decyzji, pozwolenia, tablic rejestracyjnych oraz nalepki kontrolnej (jeżeli jest wymagana) następuje w dniu złożenia dokumentów. Krok 5. Zaktualizuj ubezpieczenie pojazdu W przypadku przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu mechanicznego zarejestrowanego, którego posiadacz wbrew obowiązkowi nie zawarł umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, przedsiębiorca, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności, jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Zawarcia umowy należy dokonać w dniu przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu mechanicznego, ale nie później niż z chwilą wprowadzenia pojazdu mechanicznego do ruchu. Ubezpieczenie auta Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami umowa ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej (OC) przechodzi na własność kupującego auto. W ciągu miesiąca od wejścia w posiadanie pojazdu przedsiębiorca ma prawo do wypowiedzenia umowy dotychczasowemu ubezpieczycielowi samochodu. Polisa przechodzi na kupującego z mocy prawa. Warto jednak zgłosić się do przedstawiciela firmy i dokonać odpowiednich adnotacji na polisie. Pozwoli to zaoszczędzić problemów w razie kolizji bądź policyjnej kontroli. Jeśli w regionie zamieszkania przedsiębiorcy obowiązują wyższe stawki ubezpieczeniowe niż w miejscu poprzedniej rejestracji, ubezpieczyciel może zażądać wyrównania różnicy w opłatach. Krok 6. Odbierz decyzję o rejestracji pojazdu wraz z dowodem rejestracyjnym Odbiór decyzji następuje przed upływem terminu ważności pozwolenia czasowego. Przy odbiorze dowodu rejestracyjnego należy zwrócić pozwolenie czasowe oraz przedstawić ważną polisę OC. 3. Rejestracja pojazdu sprowadzonego z zagranicy Proces rejestracji auta sprowadzonego z zagranicy jest bardziej skomplikowany od rejestracji auta kupionego w kraju. Jednak także w tym przypadku nowy właściciel ma tylko 30 dni na rejestrację pojazdu (art. 71 ust. 7 ustawy Prawo o ruchu drogowym). Przedsiębiorcy powinni przed wizytą w wydziale komunikacji wszcząć kilka innych procedur związanych z rejestracją takiego samochodu. Uwaga! Zarejestrowanie auta przez importera, nawet za dodatkową opłatą, pozwoli uniknąć opisanych niżej formalności. Oszczędza to czas przedsiębiorcy nabywcy samochodu. Krok 1. Dokonaj odprawy celnej (w przypadku samochodów spoza UE) i zapłać podatek akcyzowy Jeżeli samochód został sprowadzony spoza Unii Europejskiej, przedsiębiorca powinien dokonać odprawy celnej. Przedsiębiorca powinien zgłosić samochód do odprawy celnej w ciągu pięciu dni od przekroczenia granicy. Odprawę celną kończy uzyskanie dowodu odprawy celnej przywozowej. Przedsiębiorca powinien także uzyskać z urzędu celnego dokument potwierdzający zapłatę akcyzy na terytorium kraju albo dokument potwierdzający brak tego obowiązku lub zaświadczenie stwierdzające zwolnienie od akcyzy, jeżeli pojazd został sprowadzony z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej (patrz: pkt Akcyza od sprowadzanych samochodów). 42 SAMOCHÓD W FIRMIE

44 Podatek akcyzowy należy opłacić w urzędzie celnym (wynosi 3,1% wartości auta przy pojemności skokowej do 2000 cm 3, a 13,6% w wypadku aut o większej pojemności silnika). Krok 2. Uzyskaj zaświadczenie VAT-25 Przedsiębiorca, który chce zarejestrować pojazd, powinien także uzyskać z urzędu skarbowego zaświadczenie potwierdzające uiszczenie podatku od towarów i usług od pojazdów sprowadzanych z państw członkowskich Unii Europejskiej lub brak takiego obowiązku (VAT-25). O tym, kto musi uzyskać takie zaświadczenie, piszemy w pkt Rozliczenie podatku należnego od nabycia. Krok 3. Ureguluj opłatę recyklingową Kolejnym krokiem jest uregulowanie opłaty recyklingowej w wysokości 500 zł (najlepiej zrobić to przelewem). Opłatę na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej od każdego pojazdu wprowadzonego na terytorium kraju wnosi producent pojazdu, importer pojazdu lub podmiot niebędący przedsiębiorcą, który dokonuje wewnątrzwspólnotowego nabycia lub importu pojazdu, a który nie podlega obowiązkowi zapewnienia sieci zbierania pojazdów. W dowodzie opłaty należy wpisać cechy identyfikacyjne pojazdu: numer VIN, nadwozia, podwozia. Krok 4. Przetłumacz dokumenty Przedsiębiorca ma obowiązek przetłumaczyć wszystkie dokumenty samochodu. Nie dotyczy to dowodów rejestracyjnych, jednak tylko tych najnowszych. Dokumenty sporządzone w języku obcym dołącza się do wniosku wraz z ich tłumaczeniem na język polski dokonanym przez tłumacza przysięgłego lub właściwego konsula. Krok 5. Wykonaj badanie techniczne w kraju Termin badania technicznego określonego w zagranicznym dowodzie rejestracyjnym może być respektowany przez wydziały komunikacyjne w Polsce tylko wówczas, gdy nie przekracza on terminu obowiązującego w Polsce. I tak w przypadku samochodu osobowego pierwszy przegląd powinien zostać wykonany po trzech latach, drugi po dwóch latach (czyli pięciu latach od pierwszej rejestracji), trzeci po roku (art. 81 ustawy Prawo o ruchu drogowym). Jeżeli niezbędne jest ustalenie dodatkowych danych pojazdu (np. roku produkcji, nacisku na oś, masy własnej), wymagane jest przedłożenie dodatkowego badania technicznego, które diagnosta może wykonać na wniosek właściciela bez skierowania wydanego przez urząd. Również gdy z przedkładanych dokumentów (np. dowodu własności, certyfikatu własności) wynika, że pojazd uczestniczył w wypadku drogowym lub narusza wymagania ochrony środowiska, konieczne jest przedłożenie wyników dodatkowego badania technicznego. Krok 6. Pobierz wniosek W celu rejestracji samochodu wymagane jest złożenie wniosku o rejestrację pojazdu (formularz do pobrania w starostwie powiatowym). Krok 7. Zgromadź niezbędne dokumenty Do wniosku o rejestrację pojazdu należy załączyć * : 1) dowód własności pojazdu, a w razie powierzenia pojazdu przez zagraniczną osobę prawną lub fizyczną podmiotowi polskiemu dokument potwierdzający powierzenie pojazdu; 2) dowód rejestracyjny, jeśli pojazd był zarejestrowany; w przypadku pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacją Szwajcarską lub państwem członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, zamiast dowodu rejestracyjnego dopuszcza się przedstawienie innego * Gdy pojazd został sprowadzony przez przedsiębiorcę prowadzącego działalność w zakresie obrotu pojazdami i jest przedmiotem dalszej odsprzedaży przed pierwszą rejestracją na terytorium RP: 1) zaświadczenie VAT-25 może być zastąpione fakturą VAT z wyszczególnioną kwotą podatku od towarów i usług lub fakturą wystawioną w procedurze marży, gdy nie było obowiązku rozliczenia WNT, 2) dokument odprawy celnej przywozowej może być zastąpiony adnotacją na dowodzie własności pojazdu zawierającą datę, numer dokumentu i nazwę organu, który dokonał odprawy celnej, 3) dowód uiszczenia opłaty recyklingowej może być zastąpiony oświadczeniem wprowadzającego pojazd o podleganiu obowiązkowi zapewniania sieci zbierania pojazdów albo fakturą zawierającą takie oświadczenie. Za wprowadzającego pojazd uważa się podmiot, który jest wystawcą karty pojazdu. 43

45 dokumentu stwierdzającego rejestrację pojazdu, wydanego przez organ właściwy do rejestracji pojazdów w tym państwie; 3) tablice (tablica) rejestracyjne, jeżeli pojazd był zarejestrowany; w przypadku pojazdu sprowadzonego bez tablic rejestracyjnych lub konieczności zwrotu tych tablic do organu rejestrującego państwa, z którego pojazd został sprowadzony, właściciel pojazdu zamiast tablic rejestracyjnych dołącza stosowne oświadczenie; 4) dowód odprawy celnej przywozowej, jeżeli pojazd został sprowadzony spoza Unii Europejskiej i jest rejestrowany po raz pierwszy; 5) dokument potwierdzający zapłatę akcyzy na terytorium kraju albo dokument potwierdzający brak obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju lub zaświadczenie stwierdzające zwolnienie od akcyzy, jeżeli samochód osobowy lub pojazd rodzaju samochodowy inny, podrodzaj czterokołowiec (kategoria homologacyjna L7e) albo podrodzaj czterokołowiec lekki (kategoria homologacyjna L6e) został sprowadzony z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej i jest rejestrowany po raz pierwszy; 6) zaświadczenie VAT-25; 7) zaświadczenie o pozytywnym wyniku badania technicznego, jeżeli jest wymagane, albo dowód rejestracyjny pojazdu lub inny dokument wydany przez właściwy organ państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, potwierdzające wykonanie oraz termin ważności badania technicznego; 8) dokument dotyczący recyklingu. Wszystkie załączniki do wniosku należy przedłożyć w oryginale. Krok 8. Wnieś opłaty Opłaty związane z rejestracją pojazdu sprowadzonego z zagranicy należy uiścić w kasie wydziału komunikacji. Na ogół (zależnie od liczby dokumentów oraz załączników) przedsiębiorca zapłaci za rejestrację samochodu 256 zł. Opłaty za wydanie: Samochód Przyczepa/ naczepa/ Motocykl Motorower ciągnik rolniczy tablic rejestracyjnych 80 zł 40 zł 40 zł 30 zł tablic rejestracyjnych indywidualnych zł 500 zł * karty pojazdu 75 zł 75 zł dowodu rejestracyjnego 54 zł 54 zł 54 zł 54 zł pozwolenia czasowego 13,50 zł 13,50 zł 13,50 zł 13,50 zł kompletu nalepek legalizacyjnych 12,50 zł 12,50 zł 12,50 zł 12,50 zł nalepki kontrolnej 18,50 zł Opłata ewidencyjna 2,50 zł 1,50 zł 2 zł 1,50 zł Razem zwyczajne tablice 256 zł 121,50 zł 197 zł 111,50 zł Razem tablice indywidualne 1176 zł 657 zł Uwaga! Potwierdzenie wniesienia opłat należy załączyć do wniosku. Dowód wpłaty z tytułu opłat związanych z rejestracją pojazdu musi zawierać numer VIN/nadwozia i numer rejestracyjny pojazdu. * Numer tablicy indywidualnej składa się z litery i cyfry oznaczających województwo oraz wyróżnika pojazdu w postaci 3, 4 lub 5 liter, z czego maksymalnie 2 ostatnie mogą być zastąpione cyframi. Wyróżnik indywidualny jest określany przez właściciela pojazdu. Wyróżnik indywidualny nie może zawierać treści obraźliwych lub niezgodnych z zasadami współżycia społecznego. 44 SAMOCHÓD W FIRMIE

46 Krok 9. Złóż dokumenty i odbierz decyzję o czasowej rejestracji pojazdu wraz z pozwoleniem czasowym Pozwolenie jest ważne przez okres nieprzekraczający 30 dni. Odbiór decyzji, pozwolenia, tablic rejestracyjnych oraz nalepki kontrolnej (jeżeli jest wymagana) następuje w dniu złożenia dokumentów. Krok 10. Ubezpiecz pojazd Krok 11. Odbierz decyzję o rejestracji pojazdu wraz z dowodem rejestracyjnym Odbiór następuje przed upływem terminu ważności pozwolenia czasowego. Przy odbiorze dowodu rejestracyjnego należy zwrócić pozwolenie czasowe oraz przedstawić ważną polisę OC. 4. Dokonanie adnotacji VAT w dowodzie rejestracyjnym Fakt spełnienia przez pojazd samochodowy wymagań określonych w art. 86a ustawy o VAT i ustaw o podatkach dochodowych musi być potwierdzony: 1) przez okręgową stację kontroli pojazdów w wydanym przez nią stosownym zaświadczeniu i 2) adnotacją zamieszczoną w dowodzie rejestracyjnym pojazdu (adnotacja VAT). Adnotacji w dowodzie rejestracyjnym można dokonać jedynie w urzędzie, który wydał dowód rejestracyjny. Wpisanie lub wykreślenie adnotacji jest załatwiane od ręki, przy składaniu wniosku. Krok 1. Pobierz wniosek W celu sporządzenia adnotacji konieczne jest złożenie wniosku o dokonanie adnotacji zamieszczonej w dowodzie rejestracyjnym pojazdu (formularz do pobrania w starostwie powiatowym). Krok 2. Uzyskaj zaświadczenie z badania technicznego dokonanego w stacji kontroli pojazdów, o ile jest wymagane Krok 3. Zgromadź niezbędne dokumenty Niezbędnymi dokumentami, które należy skompletować, są: 1) zaświadczenie o wykonanym dodatkowym badaniu technicznym pojazdu, wystawione przez okręgową stację kontroli pojazdów, 2) dowód rejestracyjny pojazdu, 3) karta pojazdu, jeżeli była wydana, 4) potwierdzenie wniesienia opłat (tylko jeżeli sprawę załatwia pełnomocnik). Za dokonanie adnotacji w dowodzie rejestracyjnym i karcie pojazdu, jeżeli była wydana, nie pobiera się opłaty. Krok 4. Złóż dokumenty i odbierz adnotację Adnotacja zostaje wpisana niezwłocznie, w wydziale komunikacji, po przedstawieniu wymaganych dokumentów i złożeniu wniosku. 45

47 Rozdział II. UŻYWANIE SAMOCHODU W FIRMIE SKUTKI W VAT Od 1 kwietnia 2014 r. w związku ze zmianą przepisów na podatników zostały nałożone dodatkowe obowiązki związane z użytkowaniem samochodów w firmie. 1. Obowiązki ewidencyjne Podatnicy, którzy złożyli do urzędu zawiadomienie (VAT-26), że będą wykorzystywali pojazd tylko do działalności, są zobowiązani do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdów. Obowiązku zgłoszenia do urzędu i prowadzenia ewidencji nie ma tylko w przypadku pojazdów samochodowych przeznaczonych wyłącznie do: odsprzedaży, sprzedaży, w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika, oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, jeśli odsprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika. Ewidencja musi być prowadzona od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika do dnia zakończenia wykorzystywania tego pojazdu wyłącznie do tej działalności (art. 86a ust. 6 ustawy o VAT). PRZYKŁAD Podatnik będący osobą fizyczną kupił w kwietniu 2014 r. samochód osobowy. Początkowo zamierzał go wykorzystywać częściowo do celów prywatnych, jednak od 1 lipca 2014 r. będzie go wykorzystywał wyłącznie w działalności gospodarczej. W tej sytuacji będzie musiał rozpocząć prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu z dniem 1 lipca 2014 r. Treść ewidencji przebiegu pojazdu została ściśle określona przez ustawodawcę przepisami art. 86a ust. 7 i 8 ustawy o VAT. Treść ewidencji przebiegu pojazdu Dane podstawowe 1) numer rejestracyjny pojazdu samochodowego 2) dzień rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia ewidencji 3) stan licznika przebiegu pojazdu samochodowego na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji 4) wpisy dotyczące każdego wykorzystania pojazdu (zob. tabelę Wpisy dotyczące wykorzystania pojazdu) 5) liczba przejechanych kilometrów na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji Jednym z elementów ewidencji przebiegu pojazdów są wpisy dotyczące każdego wykorzystania pojazdu. Treść wpisów zależy od tego, czy osobą kierującą pojazdem jest podatnik lub jego pracownik czy osoba niebędąca pracownikiem podatnika (np. osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia czy osoba współpracująca). 46 SAMOCHÓD W FIRMIE

48 Wpisy dotyczące wykorzystania pojazdu Osoba kierująca pojazdem Osoba dokonująca wpisu Treść wpisu Podatnik lub pracownik podatnika Osoba kierująca pojazdem (wpis musi być potwierdzony przez podatnika na koniec każdego okresu rozliczeniowego w zakresie autentyczności wpisu pracownika kierującego pojazdem) 1) kolejny numer wpisu 2) data i cel wyjazdu 3) opis trasy (skąd dokąd) 4) liczba przejechanych kilometrów 5) imię i nazwisko osoby kierującej pojazdem Osoba niebędąca pracownikiem podatnika Osoba, która udostępniła pojazd 1) kolejny numer wpisu 2) data i cel udostępnienia pojazdu 3) stan licznika na dzień udostępnienia pojazdu 4) liczba przejechanych kilometrów 5) stan licznika na dzień zwrotu pojazdu 6) imię i nazwisko osoby, której udostępniony został pojazd Wzór ewidencji przebiegu pojazdu Ewidencja przebiegu pojazdu VAT Miesiąc / kwartał i rok którego dotyczy ewidencja Strona ewidencji nr Imię i nazwisko lub nazwa podatnika Numer rejestracyjny pojazdu samochodowego... Dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji:... Stan licznika na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji:... km Dzień zakończenia prowadzenia ewidencji:... Stan licznika na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji:... km Liczba przejechanych kilometrów na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji:... km Lp. Data wyjazdu Cel wyjazdu Opis trasy (skąd dokąd) Liczba przejechanych kilometrów Imię i nazwisko osoby kierującej pojazdem Osoba potwierdzająca wpis* Podsumowanie strony: Z przeniesienia: Razem: Stan licznika na koniec okresu rozliczeniowego: * Gdy samochód użytkuje pracownik. Aktywny wzór ewidencji przebiegu pojazdu znajduje się na płycie załączonej do książki. 47

49 Wzór ewidencji przebiegu pojazdu, gdy samochód użytkuje inna osoba niż pracownik Ewidencja przebiegu pojazdu VAT gdy samochód użytkuje inna osoba niż pracownik Miesiąc / kwartał i rok którego dotyczy ewidencja Strona ewidencji nr Imię i nazwisko lub nazwa podatnika Numer rejestracyjny pojazdu samochodowego... Dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji:... Stan licznika na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji:... km Dzień zakończenia prowadzenia ewidencji:... Stan licznika na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji:... km Liczba przejechanych kilometrów na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji:... km Lp. Data wyjazdu Cel wyjazdu Opis trasy (skąd dokąd) Liczba przejechanych kilometrów Imię i nazwisko osoby kierującej pojazdem Osoba potwierdzająca wpis* Podsumowanie strony: Z przeniesienia: Razem: Stan licznika na koniec okresu rozliczeniowego: Aktywny wzór ewidencji przebiegu pojazdu, gdy samochód użytkuje inna osoba niż pracownik, znajduje się na płycie załączonej do książki. Obowiązek prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu dotyczy także podatników posiadających pojazdy samochodowe nabyte, importowane lub wytworzone przed 1 kwietnia 2014 r. Podatnicy ci są obowiązani prowadzić ewidencję dotyczącą powyższych pojazdów od dnia, w którym poniosą pierwszy od 1 kwietnia 2014 r. wydatek związany z tymi pojazdami (art. 8 pkt 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.). PRZYKŁAD Spółka jawna posiada firmowy samochód osobowy nabyty w 2012 r. Wykorzystuje go wyłącznie do celów prowadzenia działalności gospodarczej. Pierwszy wydatek (zakup paliwa) dotyczący tego samochodu spółka poniosła na podstawie nowych przepisów 3 kwietnia 2014 r. Od tego dnia jest obowiązana prowadzić ewidencję przebiegu tego samochodu. Jednak jak czytamy w uzasadnieniu do projektu, w przypadku wadliwości prowadzonej ewidencji, polegającej m.in. na stwierdzeniu braku wyłączności użytku pojazdu na cele działalności gospodarczej (np. niepełne zapisy, luki w prowadzonych pozycjach), podatnikowi będzie przysługiwać prawo do ograniczonego odliczenia, tj. 50% podatku naliczonego. 2. Zmiany w pojazdach samochodowych Od 1 kwietnia 2014 r. nadal obowiązuje przepis określający konsekwencje dokonywania zmian w pojazdach samochodowych. Nie dotyczy on jednak wszystkich pojazdów samochodowych. Ma zastosowanie 48 SAMOCHÓD W FIRMIE

50 do trzech grup pojazdów samochodowych, których cechy uprawniające do uznania ich za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika będą potwierdzane przez przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego. Pojazdy samochodowe, w przypadku których przeprowadzenie badania technicznego jest konieczne Lp. Rodzaj pojazdów Wymagane czynności/dokumenty 1. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van 2. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków 3. Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu Przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego potwierdzonego zaświadczeniem oraz adnotacją w dowodzie rejestracyjnym Przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego potwierdzonego zaświadczeniem oraz adnotacją w dowodzie rejestracyjnym Przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego potwierdzonego zaświadczeniem oraz adnotacją w dowodzie rejestracyjnym Przepisem, o którym mowa, jest art. 86a ust. 11 ustawy o VAT. Przepis ten ma zastosowanie, jeżeli w pojeździe samochodowym, dla którego wydano zaświadczenie z okręgowej stacji kontroli pojazdów, wprowadzono zmiany, w wyniku których pojazd ten przestał spełniać wymagania uprawniające do pełnego odliczania VAT. W takich przypadkach pojazd samochodowy uznaje się za pojazd, który nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej: 1) od dnia wprowadzenia zmian jeżeli data wprowadzenia zmian jest znana (art. 86a ust. 11 pkt 1 ustawy o VAT), 2) od okresu rozliczeniowego następującego po okresie rozliczeniowym, dla którego podatnik wykaże, że pojazd samochodowy spełniał wymagania, o których mowa w art. 86a ust. 9 pkt 1 lub 2 ustawy o VAT jeżeli podatnik jest w stanie wykazać to dla jakiegoś okresu rozliczeniowego (art. 86a ust. 11 pkt 2 lit. b) ustawy o VAT), 3) od okresu rozliczeniowego, w którym podatnik po raz pierwszy odliczył podatek naliczony od wydatków związanych z tym pojazdem samochodowym w pozostałych przypadkach (art. 86a ust. 11 pkt 2 lit. a) ustawy o VAT). PRZYKŁAD W maju 2014 r. podatnik kupił posiadający jeden rząd siedzeń samochód z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków (dwuosobowy pick-up), czyli pojazd samochodowy, o którym mowa w art. 86a ust. 9 pkt 1 lit. b) ustawy o VAT. W czerwcu 2014 r. podatnik przeprowadził dodatkowe badanie techniczne oraz uzyskał zaświadczenie i wpis do dowodu rejestracyjnego. W listopadzie 2014 r. organ podatkowy w trakcie kontroli podatkowej stwierdził, że samochód ten posiada wykonaną zabudowę otwartej części przeznaczonej do przewozu ładunków. W tej sytuacji samochód przestał być uznawany za samochód wykorzystywany wyłącznie do wykonywania działalności gospodarczej podatnika: 1) w dniu wykonania zabudowy jeżeli podatnik jest w stanie wskazać (i udowodnić) datę dokonania zabudowy, 2) od początku okresu rozliczeniowego następującego po okresie rozliczeniowym, dla którego podatnik wykaże, że pojazd samochodowy spełniał wymagania, o których mowa w art. 86a ust. 9 pkt 1 lub 2 ustawy o VAT (np. od 1 lipca 2014 r., gdyż podatnik dzięki zaświadczeniu uzyskanemu z przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego jest w stanie udowodnić, że w czerwcu 2014 r. samochód spełniał wymogi określone w art. 86a ust. 9 pkt 1 lit. b) ustawy o VAT). 49

51 Wprowadzenie zmian w pojeździe nie zawsze oznacza obowiązek korekty części odliczonego VAT. Obowiązek korekty nie wystąpi, jeżeli sposób wykorzystywania pojazdu przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą (tj. gdy zachodzi przypadek, o którym mowa w art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT). Podatnik musi złożyć też VAT-26 do naczelnika urzędu skarbowego. PRZYKŁAD Wróćmy do poprzedniego przykładu i załóżmy, że podatnik ustalił w prowadzonej firmie zasady wykluczające możliwość używania samochodu do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, zgłosił w czerwcu 2014 r. samochód, o którym mowa, naczelnikowi urzędu skarbowego, oraz prowadzi dla niego od czerwca 2014 r. ewidencję przebiegu pojazdu. W tej sytuacji, mimo wykrycia przez organ podatkowy wykonanej zabudowy, samochód, o którym mowa, nie przestanie być uznawany za samochód wykorzystywany wyłącznie do wykonywania działalności gospodarczej podatnika. 3. Korekty podatku odliczonego związane ze zmianą sposobu wykorzystywania pojazdu samochodowego Z dniem 1 kwietnia 2014 r. nie tylko został znowelizowany art. 86a ustawy o VAT, ale także został dodany art. 90b ustawy o VAT. W artykule tym określono system korekt nawiązujący do przepisów o wykorzystywaniu pojazdów samochodowych wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Okres korekty określony przepisami art. 90b ustawy o VAT będzie trwać, co do zasady, 60 miesięcy (a więc pięć lat), licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy. Wyjątek dotyczy pojazdów samochodowych o wartości początkowej nieprzekraczającej zł, w których przypadku okres korekty trwać będzie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania te pojazdy (art. 90a ust. 6 ustawy o VAT). Okres korekty dla pojazdów samochodowych Pojazdy samochodowe, których wartość początkowa przekracza zł Pojazdy samochodowe, których wartość początkowa nie przekracza zł 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy Przepisy art. 90b ustawy o VAT będą przewidywać dwa rodzaje korekt korektę zmniejszającą oraz korektę zwiększającą kwotę podatku odliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu pojazdu samochodowego. Korekty związane ze zmianą sposobu wykorzystywania pojazdu samochodowego Przyczyna korekty Pojazd samochodowy wykorzystywany dotychczas wyłącznie do działalności gospodarczej zaczyna być wykorzystywany do celów działalności gospodarczej i do celów innych niż działalność gospodarcza Pojazd samochodowy wykorzystywany dotychczas do celów działalności gospodarczej i do celów innych niż działalność gospodarcza zaczyna być wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej Rodzaj korekty Podatnik jest obowiązany do dokonania korekty zmniejszającej kwotę podatku odliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu pojazdu samochodowego Podatnik jest uprawniony do dokonania korekty zwiększającej kwotę podatku odliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu pojazdu samochodowego 50 SAMOCHÓD W FIRMIE

52 Na potrzeby omawianej korekty uznawać się będzie, że pojazd samochodowy odpowiednio nie jest już wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej albo jest wykorzystywany wyłącznie do takiej działalności, począwszy od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana jego wykorzystywania (a zatem korekta będzie dokonywana również za okres zmiany sposobu wykorzystywania). Korekty trzeba będzie dokonywać w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty (art. 90b ust. 4 ustawy o VAT). A zatem przedmiotem korekty nie będzie najczęściej cała kwota podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia pojazdu samochodowego, lecz jego część. PRZYKŁAD Podatnik wykonujący wyłącznie czynności opodatkowane kupił w maju 2014 r. samochód osobowy za kwotę zł netto zł VAT. W związku z tym odliczył całą kwotę podatku naliczonego, gdyż samochód zamierza wykorzystywać wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej (w tym zgłosił samochód naczelnikowi urzędu skarbowego i będzie prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu). Załóżmy, że po pięciu miesiącach, tj. w październiku 2014 r. (czyli w 55 miesiącu, licząc od końca okresu korekty), podatnik zdecyduje się na wykorzystywanie samochodu również na cele prywatne. W tej sytuacji (oprócz poinformowania naczelnika urzędu skarbowego, że samochód nie jest już wykorzystywany wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej) będzie obowiązany do dokonania korekty zmniejszającej kwotę podatku odliczonego przy nabyciu samochodu za 55 miesięcy. Oznacza to, że w ramach deklaracji VAT-7 za październik będzie obowiązany zmniejszyć kwotę podatku podlegającego odliczeniu o 9488 zł ( zł x 55/60 = zł; zł x 50% = 9487,50 zł, czyli po zaokrągleniu 9488 zł), tj. w deklaracji będzie obowiązany wykazać tę kwotę ze znakiem minus w poz. 43. W przypadku gdy podatnik wykorzystuje pojazd samochodowy w działalności gospodarczej również do czynności zwolnionych od podatku bez prawa do odliczeń, kwota korekty, o której mowa, będzie musiała uwzględniać również proporcję określoną w art. 90 ustawy o VAT zastosowaną przy odliczeniu (art. 90b ust. 5 ustawy o VAT). PRZYKŁAD Wróćmy do poprzedniego przykładu i załóżmy, że podatnik, który kupił samochód w maju, wykonuje czynności opodatkowane i zwolnione, a samochód będzie służył do wykonywania obu rodzajów działalności. Proporcja wstępna stosowana przez podatnika w 2014 r. wynosi 76%. W takiej sytuacji z tytułu nabycia samochodu podatnik odliczy nie zł, lecz zł ( zł x 76%). Jednocześnie w takim przypadku konsekwencją zmiany sposobu wykorzystywania samochodu będzie konieczność zmniejszenia kwoty podatku podlegającego odliczeniu o 7211 zł ( zł x 55/60 = zł; zł x 50% = = 9487,50 zł; 9487,50 zł x 76% = 7210,50 zł, czyli po zaokrągleniu 7211 zł). 4. Korekty podatku odliczonego związane ze zmianą sposobu wykorzystywania pojazdów samochodowych nabytych do końca marca 2013 r. Dodane z dniem 1 kwietnia 2014 r. przepisy art. 90b ustawy o VAT mają zastosowanie, co do zasady, tylko do pojazdów samochodowych nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatnika od 1 kwietnia 2014 r. (art. 11 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.). Nie będą stosowane, co do zasady, do pojazdów samochodowych nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatnika do końca marca 2014 r. Wyjątek dotyczy korekty dokonywanej w związku ze sprzedażą pojazdów samochodowych. Korekta ta dokonywana jest również w przypadku sprzedaży pojazdów samochodowych, w których przypadku na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów kwotę podatku naliczonego stanowiło 50/60%, nie więcej niż 5000/6000 zł (art. 11 ust. 2 w zw. z art. 7 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.). Jest to związane z likwidacją zwolnienia od podatku obejmującego dostawę (sprzedaż) takich samochodów 51

53 (zwolnienie to określał poprzednio 3 ust. 1 pkt 20 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień Dz.U. poz. 1722). Nie jest do końca jasne, co w takich przypadkach stanowi kwotę korekty. Nie wynika to z przepisów. Może to być różnica między kwotą podatku przypadającą na pozostały okres korekty a kwotą podatku odliczonego z tytułu nabycia samochodu. PRZYKŁAD Podatnik wykonujący wyłącznie czynności opodatkowane kupił w kwietniu 2012 r. samochód osobowy za zł netto zł VAT. Z tytułu nabycia samochodu odliczył 6000 zł. Podatnik sprzeda samochód w lipcu 2014 r. (czyli w 33 miesiącu, licząc od końca okresu korekty). W tej sytuacji stanie się uprawniony do zwiększenia kwoty podatku podlegającego odliczeniu o 2223 zł ( zł x 33/60 = 8222,50 zł; 8222,50 zł 6000 zł = 2222,50 zł, czyli po zaokrągleniu 2223 zł). Uznać należy, że korekty trzeba dokonywać jedynie wówczas, gdy kwota podatku przypadająca na pozostały okres korekty jest większa od kwoty podatku odliczonego z tytułu nabycia samochodu. Odpowiednie zastosowanie w omawianych przypadkach ma bowiem art. 90b ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT (oraz art. 90b ust. 6 ustawy o VAT), a więc przepis przewidujący prawo do zwiększenia kwoty podatku podlegającego odliczeniu. Odpowiedniego stosowania art. 90b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT przepis przejściowy nie przewiduje. Dlatego nie będzie obowiązku zmniejszenia kwoty podatku naliczonego. Możliwy jest jeszcze jeden sposób obliczenia VAT podlegającego korekcie, który na każdym etapie sprzedaży pozwoli na odzyskanie VAT. Wróćmy do poprzedniego przykładu. Kwotę korekty obliczymy jako iloczyn: 33/60 x ( ). Obliczając w ten sposób korektę, możemy skorygować VAT o kwotę 4922,50 zł. Jest to sposób bardziej korzystny, ale trudno stwierdzić, jakie stanowisko zajmą organy podatkowe. SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH Część przedsiębiorców decyduje się na wykorzystywanie w prowadzonej działalności gospodarczej samochodów stanowiących ich prywatną własność. Również wiele firm zamiast kupować samochody firmowe, woli wykorzystywać na potrzeby prowadzonej działalności samochody należące do pracowników. Jeżeli prywatny samochód jest samochodem osobowym w rozumieniu przepisów updof i updop, to istnieje obowiązek prowadzenia dla niego ewidencji przebiegu pojazdu, a koszty jego eksploatacji są rozliczane w ramach limitu kilometrówki. Aby zatem w prawidłowy sposób rozliczyć koszty używania w działalności gospodarczej prywatnych samochodów, należy ustalić, czy są one samochodami osobowymi w rozumieniu updof i updop. Od 1 kwietnia 2014 r. obowiązuje nowa definicja samochodu osobowego. Samochód osobowy oznacza pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą, z wyjątkiem: a) pojazdu samochodowego mającego jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą: klasyfikowanego na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków, b) pojazdu samochodowego, który posiada kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu, 52 SAMOCHÓD W FIRMIE

54 c) pojazdu specjalnego, jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym, i jeżeli spełnione są również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń: agregat elektryczny/spawalniczy, do prac wiertniczych, koparka, koparko-spycharka, ładowarka, podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych, żuraw samochodowy, d) pojazdu samochodowego określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 86a ust. 16 ustawy o podatku od towarów i usług (art. 5 pkt 19a updof i art. 4a pkt 9a updop). 1. Samochód osobowy będący prywatną własnością przedsiębiorcy Kwestia rozliczania w kosztach wydatków ponoszonych przez przedsiębiorców na wykorzystywane przez nich w działalności prywatne samochody osobowe została uregulowana w art. 23 ust. 1 pkt 46 updof. Z przepisu tego wynika, że nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodu poniesionych wydatków z tytułu używania niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych samochodu osobowego, w tym także stanowiącego własność osoby prowadzącej działalność gospodarczą, dla potrzeb działalności gospodarczej podatnika w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za 1 km przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra. W celu ustalenia faktycznego przebiegu samochodu podatnik jest obowiązany do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu Ewidencja przebiegu pojazdu Przedsiębiorca używający na potrzeby firmy swojego prywatnego samochodu osobowego powinien prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu i potwierdzać ją na koniec każdego miesiąca. Ewidencja przebiegu pojazdu powinna zawierać co najmniej następujące dane: nazwisko i imię osoby używającej pojazdu, jej adres zamieszkania, numer rejestracyjny pojazdu, pojemność silnika, kolejny numer wpisu, datę i cel wyjazdu, opis trasy (skąd dokąd), liczbę faktycznie przejechanych kilometrów, stawkę za 1 km przebiegu, kwotę wynikającą z przemnożenia liczby faktycznie przejechanych kilometrów i stawki za 1 km przebiegu, podpis podatnika i jego dane (art. 23 ust. 7 updof). Wzór ewidencji przebiegu pojazdu Ewidencja przebiegu pojazdu Miesiąc / kwartał i rok Strona ewidencji nr Imię i nazwisko właściciela

55 Nr Data wyjazdu Opis trasy wyjazdu (skąd dokąd) Adres zamieszkania... Numer rejestracyjny pojazdu Pojemność silnika cm 3 Cel wyjazdu Liczba faktycznie przejechanych kilometrów Stawka za 1 km przebiegu Wartość (5) x (6) Podpis zł gr zł gr właściciela Podsumowanie strony: Z przeniesienia: Razem: Aktywny wzór ewidencji przebiegu pojazdu znajduje się na płycie załączonej do książki Koszty eksploatacyjne rozliczane w ramach limitu kilometrówki Prowadzenie ewidencji przebiegu dla samochodu osobowego stanowiącego prywatną własność przedsiębiorcy pozwala mu zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki związane z eksploatacją tego samochodu w ramach limitu kilometrówki. Limit ten jest obliczany jako iloczyn faktycznie przejechanych kilometrów (tj. wpisanych do ewidencji) oraz stawki normatywnej za 1 km przebiegu pojazdu. Limit wydatków (kilometrówka) = faktyczny przebieg pojazdu (km) x stawka za 1 km przebiegu (zł) Stawki za 1 km przebiegu samochodu osobowego wynikają z rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. z 2002 r. Nr 27, poz. 271; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 61, poz. 308). Ich wysokość jest zróżnicowana ze względu na pojemność skokową silnika. Stawki dla samochodów osobowych obowiązujące od 14 listopada 2007 r. do chwili obecnej Stawka za 1 km przebiegu samochodu osobowego: o pojemności skokowej silnika do 900 cm 3 o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm 3 Wysokość stawki: 0,5214 zł 0,8358 zł Do kosztów rozliczanych w ramach limitu kilometrówki podatnik może zaliczyć takie wydatki, jak m.in.: zakup paliwa, opłaty parkingowe, opłaty za przejazd autostradami, naprawy i części zamienne, przeglądy i usługi serwisowe. Podatnik nie może zaliczyć do tego rodzaju kosztów wydatków ulepszających samochód, ponieważ nie są one związane z jego eksploatacją. Przykładem są wydatki na montaż instalacji gazowej czy nawigacji. Wydatki ponoszone w związku z używaniem auta osobowego przez przedsiębiorcę, rozliczane według ewidencji przebiegu pojazdu, wymagają udokumentowania, najlepiej fakturami zawierającymi 54 SAMOCHÓD W FIRMIE

56 numer rejestracyjny pojazdu, dla którego jest prowadzona ewidencja. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 7 grudnia 2010 r. (sygn. ITPB1/ /10/TK), czytamy, że: W związku z tym, aby wydatek z tytułu używania przez podatnika, będącego osobą fizyczną, samochodu, który nie został zaliczony do środków trwałych, mógł zostać zakwalifikowany MF jako koszt uzyskania przychodu, musi mieścić się w wyznaczonym limicie, co ustala się na podstawie właściwej ewidencji. Ponadto, wydatek ten musi mieć związek z zadeklarowanym przychodem, co podatnik może wykazywać przy pomocy różnych środków dowodowych. Jednak powyższe przesłanki można badać tylko przy jednoczesnym stwierdzeniu, że dany koszt jest udokumentowany prawidłowym dowodem księgowym. Zatem, sama ewidencja przebiegu pojazdu wobec braku dokumentów źródłowych spełniających wymogi dokumentu księgowego nie jest wystarczająca. Ustawodawca nie narzuca żadnych technicznych rozwiązań co do sposobu dokumentowania kosztów, podkreśla natomiast, że prowadzona ewidencja księgowa ma zapewnić określenie dochodu i podstawy opodatkowania oraz należnego podatku. W przypadku wydatków, o których mowa we wniosku, przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują oprócz wymogu prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu szczególnej formy ich dokumentowania. Jednakże w celu udowodnienia faktu poniesienia określonego wydatku winien Pan dysponować oprócz ewidencji przebiegu pojazdu również dokumentami potwierdzającymi ich poniesienie, takimi jak np. faktury, rachunki. Brak ewidencji przebiegu pojazdu wyklucza możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na eksploatację samochodu osobowego używanego przez przedsiębiorcę w działalności gospodarczej. Podstawą zapisu w prowadzonej przez przedsiębiorcę pkpir jest miesięczne zestawienie poniesionych wydatków wynikających z faktur zawierających numer rejestracyjny prywatnego samochodu. Zapisu dokonuje się w kolumnie 13 pkpir (pkt 13 objaśnień do pkpir). Wzór miesięcznego/kwartalnego zestawienia poniesionych wydatków Miesięczne/kwartalne zestawienie poniesionych wydatków Dane podatnika: Dane dotyczące pojazdu: Imię i nazwisko (firma):... Oznaczenie pojazdu: Adres:... Numer rejestracyjny:..... NIP:... Pojemność skokowa silnika:... cm 3 Zestawienie poniesionych wydatków za..... r. Lp. Numer dowodu Data dowodu Dane kontrahenta (imię i nazwisko lub nazwa, adres) Opis wydatku Wartość Podsumowanie miesiąca/kwartału: Podsumowanie narastająco od początku roku: Aktywny wzór miesięcznego/kwartalnego zestawienia poniesionych wydatków znajduje się na płycie załączonej do książki. Wydatki poniesione na używanie samochodu rozlicza się w każdym miesiącu, narastająco od początku roku aż do jego zakończenia. Przedsiębiorcy nie mogą przenieść ewentualnej nadwyżki limitu 55

57 kilometrówki w danym roku na następny rok podatkowy. Okresem rozliczeniowym w podatku dochodowym od osób fizycznych jest bowiem rok kalendarzowy. Koniec roku oznacza również zakończenie ewidencji przebiegu pojazdu za dany rok. W następnym roku ewidencję należy zaprowadzić od nowa. PRZYKŁAD Podatnik używa do celów prowadzonej działalności gospodarczej samochodu osobowego o pojemności powyżej 900 cm 3. Samochód nie jest wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Podatnik prowadzi ewidencję przebiegu tego pojazdu. Przez większą część roku kwota limitu kilometrówki pokrywała się u niego z ponoszonymi wydatkami. Do września 2014 r. limit liczony narastająco wynosi 6017,76 zł. Wydatki faktycznie poniesione wyniosły zaś 5897,76 zł. Do kosztów uzyskania przychodów podatnik zaliczył więc kwotę faktycznie poniesionych wydatków, tj. 5897,76 zł. Załóżmy, że w trzech ostatnich miesiącach 2014 r. z ewidencji przebiegu pojazdu i zestawienia wydatków wynika następujące rozliczenie: Miesiąc Liczba faktycznie przejechanych kilometrów Stawka za 1 km Przysługujący limit Poniesione wydatki Październik ,8358 zł 1002,96 zł 600 zł Listopad ,8358 zł 835,80 zł 500 zł Grudzień ,8358 zł 1170,12 zł 700 zł Rozliczenie samochodu według ewidencji przebiegu pojazdu w poszczególnych miesiącach ostatniego kwartału 2014 r. przedstawia się następująco: Październik 2014 r. Lp. Rozliczenie Kwota 1. Wydatki za bieżący miesiąc według zestawienia Wydatki od początku roku narastająco Limit kilometrówki za miesiąc bieżący Limit kilometrówki od początku roku Limit wydatków, jakie można zaliczyć do kosztów (mniejsza z kwot z poz. 2 i 4) Wydatki zaliczone do kosztów w miesiącach poprzednich Wydatki zaliczone do kosztów w miesiącu bieżącym zł gr Zapis w pkpir Lp. Data zdarzenia gospodarczego Nr dowodu księgowego Opis zdarzenia gospodarczego Pozostałe wydatki Razem wydatki ( ) zł gr zł gr Zestawienie faktur 1/10/14 Samochód z ewidencji przebiegu pojazdu SAMOCHÓD W FIRMIE

58 Listopad 2014 r. Lp. Rozliczenie Kwota 1. Wydatki za bieżący miesiąc według zestawienia Wydatki od początku roku narastająco Limit kilometrówki za bieżący miesiąc Limit kilometrówki od początku roku Limit wydatków, jakie można zaliczyć do kosztów (mniejsza z kwot z poz. 2 i 4) Wydatki zaliczone do kosztów w poprzednich miesiącach Wydatki zaliczone do kosztów w bieżącym miesiącu Zapis w pkpir Lp. Data zdarzenia gospodarczego Nr dowodu księgowego Opis zdarzenia gospodarczego Pozostałe wydatki zł gr Razem wydatki ( ) zł gr zł gr Zestawienie faktur 1/11/14 Samochód z ewidencji przebiegu pojazdu Grudzień 2014 r. Lp. Rozliczenie Kwota 1. Wydatki za bieżący miesiąc według zestawienia Wydatki od początku roku narastająco Limit kilometrówki za bieżący miesiąc Limit kilometrówki od początku roku Limit wydatków, jakie można zaliczyć do kosztów (mniejsza z kwot z poz. 2 i 4) Wydatki zaliczone do kosztów w poprzednich miesiącach Wydatki zaliczone do kosztów w bieżącym miesiącu Zapis w pkpir Lp. Data zdarzenia gospodarczego Nr dowodu księgowego Opis zdarzenia gospodarczego Pozostałe wydatki zł gr Razem wydatki ( ) zł gr zł gr Zestawienie faktur 1/12/14 Samochód z ewidencji przebiegu pojazdu

59 W 2014 r. podatnik zaliczył do kosztów uzyskania przychodów faktycznie poniesione wydatki na używanie samochodu w kwocie 7697,76 zł. Na koniec roku pozostaje mu niewykorzystany limit wynoszący 1328,88 zł (9026,64 zł 7697,76 zł). Z limitem tym podatnik jednak nic nie zrobi. Przepada on z zakończeniem 2014 r. Od 1 stycznia 2015 r. limit kilometrówki będzie liczony na nowo dla następnego roku Wprowadzenie przez przedsiębiorcę prywatnego samochodu osobowego do ewidencji środków trwałych Bardzo często zdarza się, że przedsiębiorcy (zwłaszcza ci prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą) decydują się wpisać prywatny samochód osobowy do ewidencji środków trwałych. W tym celu przedsiębiorca powinien sporządzić oświadczenie o przeznaczeniu samochodu do celów prowadzonej działalności gospodarczej. Na podstawie oświadczenia wprowadzany do firmy rzeczowy składnik majątku może zostać uznany za jego środek trwały. Wzór dokumentu OT dla podatników prowadzących pkpir Warszawa, 17 marca 2014 r. Jan Kowalski Warszawa ul. Strzeleckiego 2 m. 34 NIP: OT przyjęcie środka trwałego 01/2014 Nazwa środka trwałego: samochód osobowy Charakterystyka: samochód osobowy marki Citroën C1, pojemność silnika 998 cm 3 Wartość początkowa: zł Sporządził: Jak Kowalski Ustalenie wartości początkowej samochodu W przypadku wprowadzania do ewidencji środków trwałych, które zostały nabyte odpłatnie, ich wartość początkową należy ustalić na podstawie ceny ich nabycia (art. 22g ust. 1 pkt 1 updof). Ceną nabycia jest kwota należna zbywcy, powiększona o koszty związane z zakupem, naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania. Należą do nich w szczególności koszty: transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji. Kwota należna zbywcy powinna zostać pomniejszona o VAT, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek ten nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług (art. 22g ust. 3 updof). Ponieważ samochód, który przedsiębiorca wprowadza do ewidencji środków trwałych, został kupiony jako składnik majątku prywatnego np. w salonie, więc przedsiębiorcy nie przysługiwało odliczenie VAT od jego zakupu. Oznacza to, że VAT zapłacony przy jego zakupie podatnik powinien uwzględnić przy ustalaniu wartości początkowej samochodu. W takim przypadku wartość początkową należy ustalić na podstawie ceny zakupu brutto wynikającej z posiadanej przez niego faktury. Na takim stanowisku stanął Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 6 stycznia 2010 r. (sygn. ITPB1/ /09/PSZ), stwierdzając w niej, że: ( ) jeżeli (zgodnie z odrębnymi przepisami) podatek od towarów i usług wynikający z faktury VAT potwierdzającej nabycie samochodu nie stanowił dla podatnika podatku naliczonego, albo nie MF przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty należnego podatku o podatek naliczony bądź też zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, wówczas ceny nabycia środka trwałego nie pomniejsza się o ten podatek. W takiej sytuacji ceną nabycia będzie wartość brutto zakupionego środka trwałego, wykazana w fakturze dokumentującej ten zakup. 58 SAMOCHÓD W FIRMIE

60 W sytuacji gdy podatnik nie może ustalić ceny nabycia środków trwałych nabytych przed dniem założenia ewidencji, wartość początkową tych środków powinien przyjąć w wysokości wynikającej z dokonanej wyceny, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji oraz stanu i stopnia ich zużycia (art. 22g ust. 8 updof). Nawet jeżeli podatnik posiada fakturę za zakup samochodu, która została wystawiona kilka lat wcześniej, to na jej podstawie może ustalić wartość początkową samochodu. Nie powinien w tym wypadku dokonywać wyceny. Taki sposób ustalania wartości początkowej samochodów osobowych wprowadzanych po latach od ich zakupu do ewidencji środków trwałych potwierdzają organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 6 stycznia 2010 r. (sygn. ITPB1/ /09/PSZ), która dotyczyła samochodu kupionego na fakturę VAT w 2001 r. i wprowadzonego do ewidencji środków trwałych w 2009 r., czytamy, że: ( ) zgodnie z generalną zasadą określoną w cytowanym art. 22g ust. 1 pkt 1 updof, wartość początkową środka trwałego nabytego w drodze kupna ustala się na podstawie ceny jego nabycia. MF Wartość początkową należało zatem ustalić w wysokości kwoty z faktury potwierdzającej zakup samochodu. Dopiero jeśli podatnik nie posiada dokumentu, na podstawie którego dokonał zakupu wprowadzanego do ewidencji środków trwałych samochodu, np. z powodu zaginięcia, to może ustalić wartość początkową samochodu na podstawie dokonanej przez siebie wyceny, z uwzględnieniem obowiązujących cen rynkowych samochodów tego rodzaju. Nie powinien wówczas ustalać wartości początkowej samochodu na podstawie wartości podanej w polisie ubezpieczeniowej. Na takim stanowisku stoją również organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 24 lutego 2010 r. (sygn. ILPB1/ /09-2/AG), czytamy, że: ( ) nieprawidłowe jest stwierdzenie podatnika, iż w przypadku gdyby dokument zakupu zaginął, należałoby przyjąć wartość rynkową samochodu, wykorzystując wartość podaną w polisie ubezpieczeniowej. W takim przypadku bowiem wartość rynkową samochodu należałoby ustalić MF zgodnie z treścią przepisu art. 22g ust. 8 updof, w myśl którego jeżeli nie można ustalić ceny nabycia środków trwałych lub ich części nabytych przez podatników przed dniem założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu, o których mowa w art. 22n, wartość początkową tych środków przyjmuje się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia Ustalenie stawki amortyzacyjnej Wprowadzając do środków trwałych samochód osobowy, przedsiębiorca ma do wyboru trzy metody amortyzacji: Metoda liniowa Przy metodzie liniowej obowiązuje stawka amortyzacyjna z Wykazu tych stawek, który jest załącznikiem do updof. Dla samochodów osobowych (KŚT 741) stawka ta wynosi 20%. PRZYKŁAD Jan Nowak kupił w 2010 r. nowy samochód osobowy za zł, co wynika z posiadanych przez niego dokumentów. Jego obecna cena rynkowa wynosi zł. Wprowadzając samochód do ewidencji środków trwałych w 2014 r., powinien przyjąć jego wartość początkową w wysokości zł. Nie ma znaczenia, że przez długi okres wykorzystywał samochód do celów prywatnych. Nie jest również istotne zużycie tego samochodu na skutek używania go do tych celów. Pan Nowak będzie amortyzował samochód przez pięć lat. Rocznie będzie dokonywał odpisów amortyzacyjnych w wysokości: zł 20% = zł. Miesięczny odpis wyniesie: zł : 12 = 1000 zł. 59

61 Stawki indywidualne Stawka indywidualna może być stosowana do samochodów osobowych po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji podatnika, które są używane lub ulepszone (art. 22j ust. 1 pkt 2 updof). Środki transportu uznaje się za używane, jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres sześciu miesięcy (art. 22j ust. 2 pkt 1 updof). Z kolei za ulepszone przyjmuje się te środki transportu, które przed wprowadzeniem do ewidencji podatnika zostały przez niego ulepszone, a wartość nakładów na ulepszenie wynosiła co najmniej 20% wartości początkowej środka (art. 22j ust. 2 pkt 2 updof). Minimalny okres amortyzacji używanych lub ulepszonych środków transportu z zastosowaniem indywidualnej stawki amortyzacyjnej nie może być krótszy niż 30 miesięcy. W efekcie indywidualna stawka nie może być wyższa niż 40%. PRZYKŁAD Jan Nowak kupił w 2012 r. używany samochód osobowy za zł. Poprzedni właściciel wykorzystywał samochód ponad sześć miesięcy, co pan Nowak potrafi udokumentować. Obecna cena rynkowa samochodu wynosi zł. Wprowadzając go do ewidencji środków trwałych, pan Nowak powinien przyjąć jego wartość początkową w wysokości zł. W związku z tym, że samochód spełnia kryteria uznania go za używany, pan Nowak dla celów amortyzacji może zastosować indywidualną stawkę w wysokości 40% i amortyzować samochód przez 2,5 roku (30 miesięcy). Rocznie pan Nowak będzie dokonywał odpisów amortyzacyjnych w wysokości: zł 40% = = zł. Miesięczny odpis wyniesie: zł : 12 = 2000 zł. Stawki podwyższone Przepisy updof dopuszczają możliwość podwyższenia stawek amortyzacji liniowej z zastosowaniem określonych współczynników. W przypadku samochodów podatnik ma możliwość podwyższenia stosowanej stawki liniowej współczynnikiem nie wyższym niż 1,4 dla samochodów osobowych używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej (art. 22i ust. 2 pkt 2 updof). Podatnik, podwyższając stawkę współczynnikiem, musi wskazać szczególne okoliczności, które uzasadniają przyjęcie podwyższonej stawki. Z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 17 stycznia 2012 r. (sygn. IPPB3/ /11-2/JD) wynika, że o ponadprzeciętnej intensywności wykorzystywania samochodów osobowych może świadczyć ich przebieg. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie zgodził się ze stanowiskiem podatnika wskazującym, że: (...) producent pojazdu, który udziela gwarancji na okres trzech lat, ale na przebieg nie większy niż 100 tys. (czyli zakłada, że owe 100 tys. winno być przejechane w okresie do 3 lat), oraz specjaliści w zakresie zarządzania pojazdami zgodnie stoją na stanowisku, że typowym przebie- MF giem dla samochodu osobowego używanego w Polsce jest około 30 tys. kilometrów rocznie. Podobne wnioski potwierdza też analiza przebiegów prezentowanych w ogłoszeniach o sprzedaży samochodów tej samej klasy, co używane przez Spółkę, na rynku wtórnym. Za racjonalne należy więc uznać założenie przyjęte w Spółce, że samochody, których roczny przebieg przekracza 50 tys. kilometrów, są używane bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych. Z kolei definicja szczególnej sprawności technicznej zawarta jest w objaśnieniach do Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych. Wskazuje się tam, że przez środki transportu (a więc m.in. samochody) wymagające szczególnej sprawności technicznej należy rozumieć obiekty, które używane są w pracy na trzy zmiany, mimo że nie działają ze swej istoty w ruchu ciągłym, używane w warunkach terenowych, w warunkach leśnych, pod ziemią lub innych wskazujących na bardziej intensywne zużycie. Niestety, definicja ta także pozostawia wątpliwości co do warunków zakwalifikowania samochodu objętego możliwością 60 SAMOCHÓD W FIRMIE

62 dokonania podwyższenia podstawowej stawki amortyzacji. Dlatego w takich sytuacjach należy zwracać się o wydanie interpretacji indywidualnej w tym zakresie. Stawkę podwyższa się od miesiąca następującego po miesiącu zaistnienia przywołanych wcześniej przesłanek. Ustanie warunków uzasadniających podwyższenie stawki prowadzi do jej obniżenia od miesiąca następującego po miesiącu ustąpienia tych okoliczności Wydatki eksploatacyjne W związku z wprowadzeniem przez przedsiębiorcę samochodu osobowego do ewidencji środków trwałych możliwe jest zaliczanie wydatków związanych z jego eksploatacją do kosztów uzyskania przychodu bez konieczności prowadzenia ewidencji jego przebiegu. 2. Samochód osobowy będący prywatną własnością pracownika Pracodawca może umówić się z pracownikami, że do realizacji wyznaczonych zadań służbowych będą wykorzystywane ich prywatne samochody. W tym celu strony powinny zawrzeć umowę, z tytułu której pracownik otrzyma (w określonych limitach) zwrot kosztów ponoszonych w związku z podróżowaniem prywatnym pojazdem. Wypłata kwot przysługujących z tytułu korzystania z prywatnego samochodu w celach służbowych może następować: w formie miesięcznego ryczałtu pieniężnego (dotyczy tylko jazd lokalnych) lub na podstawie faktycznego przebiegu pojazdu, tzw. kilometrówki (dotyczy zarówno jazd lokalnych, jak i jazd zamiejscowych) Kilometrówka Stosowanie tzw. kilometrówki polega na rozliczaniu przejazdów odnotowanych w ewidencji przebiegu pojazdu. Sprowadza się to do przemnożenia liczby faktycznie przejechanych kilometrów (w celach służbowych) przez pracownika własnym pojazdem oraz stawki za 1 km przebiegu. Limit wydatków (kilometrówka) = faktyczny przebieg pojazdu (km) x stawka za 1 km przebiegu (zł) Jak wcześniej wspomniano, stawki za 1 km przebiegu samochodu osobowego wynikają z rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. z 2002 r. Nr 27, poz. 271; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 61, poz. 308). Ich wysokość jest zróżnicowana ze względu na pojemność skokową silnika. Stawki dla samochodów osobowych obowiązujące od 14 listopada 2007 r. do chwili obecnej Rodzaj pojazdu Samochód osobowy o pojemności skokowej silnika do 900 cm 3 Samochód osobowy o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm 3 Stawka za 1 km 0,5214 zł 0,8358 zł PRZYKŁAD Z ewidencji przebiegu pojazdu przygotowanej przez pracownika wynika, że w styczniu 2014 r. przez 10 dni odbywał prywatnym samochodem jazdy w celach służbowych. W okresie tym łącznie przejechał 210 km. W odrębnej umowie zawartej między nim a jego pracodawcą zapisano, że stawka za 1 km przebiegu dla pojazdu pracownika wyniosła 0,8358 zł. W związku z tym wysokość kilometrówki należnej za styczeń wyniosła 175,52 zł (210 x 0,8358 zł). 61

63 2.2. Rozliczenie ryczałtowe Zwrot kosztów za jazdy lokalne prywatnym samochodem może być pracownikowi rekompensowany w postaci ryczałtu ( 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy). W tym przypadku należność dla pracownika oblicza się przez pomnożenie stawki za 1 km przebiegu pojazdu przez umówiony miesięczny limit kilometrów przebytych w związku z załatwianiem spraw służbowych. Maksymalne limity kilometrów zależą od: liczby mieszkańców w danej gminie lub mieście, w których pracownik jest zatrudniony, a także rodzaju służb, dla których pracownik wykonuje pracę. Maksymalne limity i kwoty ryczałtu Maksymalna wysokość miesięcznego limitu przebiegu 300 km w gminie lub mieście zatrudnienia pracownika o liczbie mieszkańców do 100 tys. 500 km w gminie lub mieście zatrudnienia pracownika o liczbie mieszkańców ponad 100 tys. do 500 tys. 700 km w gminie lub mieście zatrudnienia pracownika o liczbie mieszkańców ponad 500 tys km dla osób pracujących w służbie leśnej oraz w służbie parków narodowych 3000 km dla zatrudnionych w służbach ratowniczych i w innych właściwych instytucjach w sytuacji zagrożenia klęską żywiołową lub usuwania jej skutków albo skutków katastrofy ekologicznej Kwota ryczałtu pieniężnego pojemność silnika do 900 cm 3 pojemność silnika powyżej 900 cm 3 156,42 zł 250,74 zł 260,70 zł 417,90 zł 364,98 zł 585,06 zł 782,10 zł 1253,70 zł 1564,20 zł 2507,40 zł Otrzymanie przez pracownika ryczałtu każdorazowo powinno być poprzedzone złożeniem przez zatrudnionego pisemnego oświadczenia, które musi zawierać: oznaczenie pojazdu (pojemność silnika, markę, numer rejestracyjny), wskazanie liczby dni absencji zatrudnionego w danym miesiącu spowodowanej niedyspozycją zdrowotną, urlopem, podróżą służbową lub inną przyczyną, informację o liczbie dni, w których właściciel pojazdu nie dysponował nim do celów służbowych. Ryczałt ulega pomniejszeniu o 1/22 za każdy dzień roboczy: w czasie którego pojazd nie był używany służbowo (np. pracownik w danym okresie świadczył pracę wyłącznie w domu) oraz nieobecności w miejscu pracy z powodu: choroby, urlopu, podróży służbowej trwającej co najmniej 8 godzin lub innej nieobecności. Przy obniżaniu ryczałtu należy uwzględnić wyłącznie dni robocze, czyli takie, które są dla danego pracownika pracujące zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy lub harmonogramem. PRZYKŁAD Aneta K. w ramach obowiązków pracowniczych korzysta ze swojego samochodu do wykonywania zadań służbowych. Otrzymuje ryczałt pieniężny w wysokości 417,90 zł (500 km x 0,8358 zł). W styczniu 2014 r. odbyła podróż służbową, która trwała pięć dni roboczych. Obliczenie ryczałtu będzie wyglądać następująco: 417,90 zł : 22 = 19 zł 19 zł x 5 dni = 95 zł 417,90 zł 95 zł = 322,90 zł 62 SAMOCHÓD W FIRMIE

64 Wzór oświadczenia o używaniu pojazdu do celów służbowych (imię i nazwisko) (miejscowość i data)... (adres zamieszkania) Oświadczenie o używaniu pojazdu do celów służbowych Niniejszym oświadczam, że w... używałem (am) samochodu osobowego (miesiąc) marki..., nr rej...., pojemność silnika... cm 3, do celów służbowych na terenie miasta/gminy* Przyznany miesięczny ryczał wynosi:... x... zł =...zł (liczba km) (stawka za 1 km) (suma) 2. Potrącenia z kwoty ryczałtu z tytułu:... dni urlopu wypoczynkowego, okolicznościowego, bezpłatnego*... dni innych nieobecności w pracy (np. spowodowanej chorobą)... dni delegacji służbowych... dni, w których nie dysponowano autem w celach służbowych. Wyliczenie potrącenia: 1. 1/22 kwoty miesięcznego ryczałtu 2. łączna kwota dni nieobecności, delegacji i niedysponowania autem 3. kwota potrącenia (poz. 1. x poz. 2.) 3. Do wypłaty (miesięczny ryczałt kwota potrącenia):... zł słownie:... zł... (podpis pracownika) 4. Zatwierdzam do wypłaty ryczałt w kwocie:... zł słownie:... zł... (podpis osoby zatwierdzającej) * Niepotrzebne skreślić. Aktywny wzór oświadczenia o używaniu pojazdu do celów służbowych znajduje się na płycie załączonej do książki. Przepisy nie nakazują obniżania wysokości miesięcznego ryczałtu w związku ze świadczeniem pracy na część etatu. A zatem nie ma przeszkód, aby pracownik niepełnoetatowy miał wypłacany ryczałt w pełnej wysokości wynikającej z rozporządzenia Ministra Infrastruktury. Niemniej jednak pracodawca ma możliwość zawarcia w umowie o służbowym korzystaniu z prywatnego pojazdu postanowień o ustalaniu ryczałtu proporcjonalnie do wymiaru etatu (art Kodeksu pracy) PIT oraz ZUS od kilometrówki i ryczałtu za jazdy lokalne Zasadniczo opłacanie służbowych jazd lokalnych odbywanych prywatnym pojazdem ryczałtem lub kilometrówką powoduje wystąpienie u podwładnego przychodu podlegającego w całości opodatkowaniu. Zaliczki na podatek od ww. świadczeń nie trzeba odprowadzać tylko wtedy, gdy obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez pracownika z tytułu używania pojazdu stanowiącego jego własność na potrzeby zakładu pracy (lub możliwość przyznania prawa do tego zwrotu) wynika wprost z przepisów innych ustaw 63

65 (art. 21 ust. 1 pkt 23b updof). W praktyce zwolnienie to dotyczy listonoszy, pracowników służby leśnej oraz pracowników socjalnych. Uprawnienia w tym zakresie przyznają im bowiem przepisy: ustawy z 5 września 2008 r. o komercjalizacji państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej Poczta Polska (Dz.U. z 2008 r. Nr 180, poz ze zm.), ustawy z 28 września 1991 r. o lasach (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 12, poz. 59 ze zm.), ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2004 r. Nr 64, poz. 593 ze zm.). Refundacje wydatków poniesionych przy wykorzystywaniu środków transportu nienależących do pracodawcy w celach służbowych nie podlegają natomiast oskładkowaniu ( 2 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe; dalej rozporządzenie składkowe). Warunkiem skorzystania ze zwolnienia składkowego jest kalkulowanie zwrotu kosztów przy użyciu reguł, limitów i stawek określonych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy. PRZYKŁAD Pracownikowi przyznano miesięczny limit kilometrów na jazdy lokalne 400 km. Pracodawca podniósł stawkę za jeden kilometr do 1 zł. Ryczałt pieniężny za październik 2013 r. wyniósł więc 400 zł. Ryczałt z zastosowaniem stawki wynikającej z rozporządzenia Ministra Infrastruktury wynosi natomiast 334,32 zł (400 km x 0,8358 zł). Nadwyżka w wysokości 65,68 zł podlega oskładkowaniu. Pracownik otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 5000 zł. Rozliczenie za październik wyglądało następująco: 5000 zł + 65,68 = 5065,68 zł podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika, 5065,68 zł x 13,71% = 694,50 zł składki na ubezpieczenia społeczne, 5065,68 zł 694,50 zł = 4371,18 zł podstawa wymiaru składki zdrowotnej, 4371,18 zł x 9% = 393,41 zł składka zdrowotna, 4371,18 zł x 7,75% = 338,77 zł składka zdrowotna do odliczenia od zaliczki na podatek, 5000 zł zł = 5400 zł podatkowy przychód ze stosunku pracy, 5400 zł 694,50 zł 111,25 zł = 4594,25 zł (po zaokrągleniu podstawa opodatkowania 4594 zł), (4594 zł x 18%) 46,33 zł = 780,59 zł zaliczka na podatek dochodowy, 780,59 zł 338,77 zł = 441,82 zł; po zaokrągleniu 442 zł (zaliczka należna do urzędu skarbowego). Do wypłaty: 5400 zł (694,50 zł + 393, ) = 3870,09 zł. Zwracanie pracownikom kosztów użytkowania prywatnego samochodu do celów służbowych w kwotach przewyższających limity, bez pomniejszania ryczałtu np. o dni nieobecności w pracy, oznacza konieczność opłacenia składek ZUS od różnicy między kwotami wypłaconymi a tymi wynikającymi z zasad zapisanych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury. PRZYKŁAD Grzegorz T. przy wykonywaniu obowiązków służbowych korzysta z własnego samochodu i otrzymuje z tego tytułu co miesiąc ryczałt pieniężny w wysokości 585,06 zł (700 km x 0,8358 zł). W październiku 2013 r. chorował przez trzy dni robocze. Mimo nieobecności w pracy pracodawca wypłacił mu pełną kwotę ryczałtu. W przedstawionych okolicznościach część ryczałtu powinna zostać oskładkowana, ponieważ należność została naliczona bez pomniejszenia o absencję chorobową. Kwota, od której trzeba obliczyć składki ZUS, powinna zostać skalkulowana jak poniżej: 585,06 zł : 22 = 26,59 zł, 26,59 zł x 3 dni choroby = 79,77 zł (kwota podlegająca oskładkowaniu). Z kolei wartość ryczałtu zwolnioną ze składek ZUS należałoby ustalić następująco: 585,06 zł 79,77 zł = 505,29 zł. Trzeba pamiętać, że w kontekście zwolnienia ze składek ZUS ww. limity nie mogą być dublowane, tzn. że pracodawca nie może przykładowo wypłacać pracownikom zarówno ryczałtu za jazdy lokalne, jak i kilometrówki. Wyłączenie z oskładkowania możliwe jest do wysokości jednego limitu (przewidzianego albo dla ryczałtu, albo dla kilometrówki). Przepisy nie dopuszczają łączenia tych limitów (patrz: interpretacja indywidualna Oddziału ZUS w Gdańsku z 12 kwietnia 2013 r., DI/100000/451/227/2013 decyzja nr 155). 64 SAMOCHÓD W FIRMIE

66 2.4. PIT oraz ZUS od kilometrówki za podróże służbowe (jazdy zamiejscowe) Inaczej natomiast są rozliczane kwoty kilometrówki zwracane pracownikowi z tytułu odbycia przez niego podróży służbowej. Jeżeli pracownik na polecenie pracodawcy wyjeżdża w celach służbowych poza miejscowość, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza swoje stałe miejsce pracy, to za wykonanie tych obowiązków pracownikowi przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z odbytą podróżą służbową. Z art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a) updof wynika, że diety i inne należności za czas podróży służbowej pracownika (w tym kilometrówka) są wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju. Oznacza to, że zwrot kosztów używania samochodu osobowego pracownika w krajowej lub zagranicznej podróży służbowej jest zwolniony z opodatkowania do wysokości limitu kilometrówki ustalonego jako iloczyn przejechanych kilometrów przez stawkę za 1 km przebiegu. Zwrot kilometrówki za czas podróży służbowej, do wysokości wymienionego limitu, nie podlega również oskładkowaniu, co wynika z 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia składkowego. Dopiero ewentualna nadwyżka ponad ten limit podlega opodatkowaniu i oskładkowaniu Kilometrówka i ryczałt w kosztach podatkowych pracodawcy Pracodawca nie może uznać za koszty uzyskania przychodów wydatków ponoszonych na rzecz pracowników z tytułu używania przez nich samochodów na potrzeby wykonywanej działalności: a) w celu odbycia podróży służbowej (jazdy zamiejscowe) w wysokości przekraczającej kwotę ustaloną przy zastosowaniu stawek za 1 km przebiegu pojazdu, b) w jazdach lokalnych w wysokości przekraczającej wysokość miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo w wysokości przekraczającej stawki za 1 km przebiegu pojazdu określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra (art. 23 ust. 1 pkt 36 lit. a) i b) updof i art. 16 ust. 1 pkt 30 updop). 65

67 Rozdział III. UŻYWANIE SAMOCHODU FIRMOWEGO PRZEZ PRACOWNIKÓW SKUTKI W VAT W ustawie o VAT obowiązuje zasada, że opodatkowaniu VAT podlega użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. Od 1 kwietnia br. przewidziano od tej zasady wyjątek. Dodane zostały przepisy art. 8 ust. 5 i 6 ustawy o VAT. Na ich podstawie nie są opodatkowane nieodpłatne używania pojazdów samochodowych do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, jeżeli zastosowanie będą mieć przepisy art. 86a ustawy o VAT. Nieodpłatne świadczenie usług z tytułu używania pojazdów samochodowych przez pracowników do celów prywatnych nie będzie podlegać opodatkowaniu, jeżeli: 1) kwota podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów została obliczona zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT (a więc jeżeli kwotę tę będzie stanowić 50% kwoty podatku, np. z faktury dokumentującej nabycie samochodu); PRZYKŁAD W maju 2014 r. podatnik (będący osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą) kupił przede wszystkim na potrzeby tej działalności samochód osobowy, dla którego nie będzie prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu. Z tytułu nabycia samochodu odliczył 50% kwoty podatku z faktury dokumentującej to nabycie. Nieodpłatne używanie przez pracownika samochodu na cele prywatne nie podlega opodatkowaniu ze względu na brzmienie art. 8 ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT. 2) kwota podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia części składowych do tych pojazdów została obliczona zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT (a więc jeżeli kwotę tę będzie stanowić 50% kwoty podatku, np. z faktury dokumentującej nabycie samochodu), a od nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów podatnikowi nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. PRZYKŁAD W kwietniu 2014 r. podatnik (osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą) wykonujący wyłącznie czynności opodatkowane kupił używany samochód od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej (a więc bez VAT). Do samochodu osoba ta będzie nabywać części zamienne oraz wyposażenie, przy którego nabyciu kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku z faktury (dla samochodu, o którym mowa, podatnik nie będzie prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu). Nieodpłatne używanie takiego samochodu przez podatnika lub jego pracownika na cele prywatne nie podlega opodatkowaniu ze względu na brzmienie art. 8 ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT. 66 SAMOCHÓD W FIRMIE

68 Ponadto określony został przepis przejściowy dotyczący samochodów nabytych do końca marca 2014 r., z tytułu nabycia których kwotę podatku naliczonego stanowiło/stanowi 50/60%, nie więcej niż 5000/6000 zł. Również nieodpłatne używanie na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika nie podlega opodatkowaniu (na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.). Co ciekawe, przepis ten stosuje się do rozliczeń za okresy rozliczeniowe rozpoczynające się od 1 stycznia 2014 r. (art. 16 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.), a więc z mocą wsteczną. Tym samym zlikwidowana została luka w obowiązywaniu tego przepisu. Przepisy obowiązujące od 1 stycznia do 31 marca 2014 r. nie przewidywały takich regulacji. Natomiast w latach kwestię tę regulował art. 5 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz.U. Nr 247, poz. 1652, z późn. zm.). PRZYKŁAD Podatnik będący osobą fizyczną użytkuje na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej samochód osobowy nabyty w 2012 r. Przy nabyciu tego samochodu kwotę podatku naliczonego stanowiło 60% kwoty podatku z faktury zakupu. W latach nieodpłatne używanie tego samochodu na cele prywatne nie podlegało opodatkowaniu ze względu na brzmienie art. 5 ustawy nowelizującej z 16 grudnia 2010 r. Od 1 stycznia 2014 r. nieodpłatne używanie tego samochodu na cele prywatne podatnika i pracowników nie podlega opodatkowaniu ze względu na brzmienie art. 7 ust. 1 oraz 16 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r. Przypadki, kiedy trzeba naliczyć VAT przy nieodpłatnym użytkowaniu samochodu na cele osobiste W jakiej wysokości odliczono VAT przy nabyciu pojazdu Czy trzeba naliczyć VAT od nieodpłatnego wykorzystania samochodu na cele osobiste podatnika i pracowników 50% podatku naliczonego, nie więcej niż 5000 zł Nie 60% podatku naliczonego, nie więcej niż 6000 zł Nie 50% podatku naliczonego Nie 100% podatku naliczonego Tak Nie odliczono w ogóle Nie Nie odliczono w ogóle, ale odliczono 50% kwoty podatku Nie naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia części składowych do tych pojazdów Gdy musimy naliczyć VAT od nieodpłatnego wykorzystania samochodu przez pracownika na cele osobiste, najpierw należy ustalić podstawę opodatkowania. W tym przypadku podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika (art. 29a ust. 5 ustawy). Obecnie dla jego udokumentowania nie trzeba wystawiać żadnego dokumentu wewnętrznego. Również obecnie obowiązujące przepisy nie określają, jak należy ustalić koszt świadczenia. Nie chodzi tutaj o wszystkie wydatki składające się na koszt świadczenia usług, lecz tylko o wydatki, w stosunku do których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT (zob. wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 26 września 1996 r. w sprawie C-230/94 oraz z 14 września 2006 r. w sprawie C-72/05). Natomiast gdy podatnik nie poniesie żadnych kosztów przy nieodpłatnym świadczeniu usług lub gdy kosztów tych nie da się określić, podstawa opodatkowania będzie miała wartość zerową, co w konsekwencji spowoduje nieopodatkowanie tej czynności podatkiem od towarów i usług (zobacz interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 7 marca 2008 r., sygn. ILPP1/ /07-2/MT). Dlatego może to oznaczać, że podstawa opodatkowania nieodpłatnie świadczonych usług wynosi 0 zł, a w konsekwencji nie dochodzi do opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usług. Pojawia się pytanie, czy ustalając podstawę opodatkowania, można przyjąć cenę rynkową takiego świadczenia, tj. najmu. Na to pytanie trzeba odpowiedzieć przecząco. Do ustalenia podstawy z tytułu nieodpłatnego świadczenia usług nie można przyjąć ceny rynkowej świadczenia usług tego typu, gdyż podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika (patrz: pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w Nowym Targu z 19 września 2005 r., sygn. PP/443/31/Int-55/05). 67

69 Do wartości nieodpłatnego świadczenia jest także wliczany, co do zasady, koszt paliwa, który ponosi pracodawca, gdy od jego nabycia przysługuje mu prawo do odliczenia VAT. Koszt ponoszony przez podatnika będzie też uwzględniał amortyzację pojazdu i inne koszty (pośrednie i bezpośrednie) świadczenia usług, przy których nabyciu podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Jak ustalić taki koszt? Wskazówki dał TSUE. W wyroku z 26 września 1996 r. w sprawie C-230/94 (Renate Enkler) orzekł, że ustalając podstawę opodatkowania, należy: 1) ustalić wydatki poniesione w danym okresie rozliczeniowym, które dotyczą użytkowanej rzeczy, takie jak odpisy amortyzacyjne, lub wydatki poniesione przez podatnika, które dają mu prawo do odliczenia VAT, 2) następnie wziąć pod uwagę tylko część wydatków proporcjonalną do wskaźnika między całkowitym trwaniem faktycznego użycia towarów z jednej strony a całkowitym trwaniem faktycznego użycia do celów innych niż gospodarcze z drugiej strony. Inaczej wygląda rozliczenie przekazania pracownikowi samochodu służbowego do używania do celów prywatnych, gdy jest obciążany kosztami tego użytkowania. Wtedy podstawą opodatkowania jest kwota należna od pracownika, pomniejszona o VAT. Kwota ta może być ustalona dowolnie przez strony. SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH Praktyka wskazuje, że przekazanie pracownikom samochodów służbowych wiąże się z ryzykiem podatkowym. Możliwość ich wykorzystywania przez pracowników do realizacji celów prywatnych powoduje, że obszar ten często staje się przedmiotem zainteresowania organów podatkowych. Ryzyko podatkowe występuje tutaj po stronie zarówno pracownika, jak i pracodawcy. W przypadku pracownika wiąże się z określeniem przez organy podatkowe przychodu z tytułu nieodpłatnych lub częściowo nieodpłatnych świadczeń. U pracodawcy ryzyko może polegać na zakwestionowaniu zaliczenia wydatków związanych z samochodami służbowymi do kosztów uzyskania przychodów. Należy przypuszczać, że dla rozliczenia udostępnienia samochodu służbowego pracownikowi w podatku dochodowym duże znaczenie może mieć ostatnia nowelizacja ustawy o VAT. Od 1 kwietnia br. podatnicy mogą odliczyć pełny VAT od nabywanych pojazdów samochodowych tylko w przypadku, gdy zadeklarują, że będą je wykorzystywali do prowadzonej działalności gospodarczej. Jeżeli tego nie zrobią, uznaje się, że pojazdy są przez nich wykorzystywane zarówno do celów działalności, jak i do celów prywatnych. W związku z tym pracodawca, który udostępnia pracownikom samochody służbowe wykorzystywane przez nich również do celów prywatnych, powinien tylko w części odliczyć VAT od ich zakupu. Istnieje ryzyko, że organy podatkowe będą automatycznie uznawały, iż odliczenie tylko połowy VAT od nabywanego samochodu oznacza automatycznie przyznanie się, że pojazd ten jest wykorzystywany prywatnie, np. przez pracowników. Może to stanowić podstawę do zwiększenia liczby dokonywanych kontroli w zakresie rozpoznawania u pracowników przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia i doliczania go przez pracodawcę do przychodów pracownika ze stosunku pracy oraz opodatkowania podatkiem dochodowym. 1. Kiedy powstaje przychód po stronie pracownika z tytułu używania służbowego samochodu do celów prywatnych Źródłem problemów w przypadku używania przez pracowników samochodów służbowych do celów prywatnych jest art. 12 ust. 1 updof. Na jego podstawie za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty, niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. 68 SAMOCHÓD W FIRMIE

70 Biorąc pod uwagę treść powołanego przepisu, należy stwierdzić, że wykorzystywanie samochodów przez pracowników do celów prywatnych bez konieczności uiszczenia przez nich zapłaty za takie użytkowanie stanowi po ich stronie świadczenie nieodpłatne, które podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Z drugiej strony określenie odpłatności za użytkowanie samochodu do celu prywatnego też nie zapewnia bezpieczeństwa. Przepis wskazuje bowiem, że źródłem opodatkowanego przychodu może być również świadczenie częściowo odpłatne. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje, że zasadniczo przy określaniu przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń należy odwołać się do cen rynkowych (art. 12 ust. 2 i 3 i art. 11 ust. 2 2b updof). To samo kryterium stanowi podstawę oceny, czy mamy do czynienia ze świadczeniem częściowo odpłatnym. Analizując treść art. 12 ust. 1 updof w części dotyczącej opodatkowania nieodpłatnych i częściowo nieodpłatnych świadczeń, trudno oprzeć się wrażeniu, że odwoływanie się do literalnego brzmienia tego przepisu może niejednokrotnie doprowadzić do sytuacji wręcz absurdalnych. Dotyczy to zwłaszcza przypadku, gdy pracownik, wykonując z użyciem samochodu służbowego zadania służbowe, jednocześnie realizuje cel prywatny. Literalne brzmienie powołanego przepisu nakazywałoby opodatkować każde świadczenie co najmniej w części nieodpłatne, które służy celom prywatnym. PRZYKŁAD Pracownik na polecenie pracodawcy udaje się do sklepu w celu zakupu sprzętu komputerowego potrzebnego w firmie. Przy okazji zakupu sprzętu kupuje za własne pieniądze ryzę papieru do swojej prywatnej drukarki. Pracownik zrealizował cel prywatny, niemniej jego opodatkowanie jest nieracjonalne. Realizacja celu prywatnego została dokonana niejako przy okazji, a po stronie pracownika nie wystąpiła ewidentna korzyść, która jest charakterystyczną cechą przychodu podatkowego. W powołanym przykładzie użytkowanie samochodu nie było bezpośrednio związane wyłącznie z osobą pracownika i jego prywatnym celem. Jest to argument wyłączający taki przypadek z zakresu regulacji art. 12 ust. 1 updof. Ponadto realizacja celu prywatnego przy okazji wykonania zadania służbowego powoduje, że nie wiadomo, jakim kluczem ustalić po stronie pracownika przychód do opodatkowania. Jak zatem oceniać taki przypadek? Należy zbadać, czy cel prywatny został zrealizowany przy okazji wykonania zadania służbowego. Jeżeli tak, to nie ma podstaw do uznania, że pracownik wykorzystał samochód służbowy do realizacji celu prywatnego, a tym samym do określenia przychodu do opodatkowania. Uwaga! Jeśli cel prywatny pracownika jest realizowany przy okazji wykonywania zadania służbowego, to u pracownika nie powstaje przychód. Przychodu po stronie pracownika nie generują również przejazdy z domu do pracy i z powrotem, jeśli na polecenie pracodawcy zatrudniony ma parkować firmowy samochód w pobliżu miejsca zamieszkania i dojeżdżać nim do pracy. Tak uznał m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 6 lipca 2011 r. (sygn. IPTPB2/ /11 2/KJ) oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 17 stycznia 2012 r. (sygn. ITPB2/ /10/12-S/ENB), w której stwierdzono, że: (...) przydzielenie samochodu służbowego pracownikom i wyznaczenie przez pracodawcę miejsca garażowania w miejscu zamieszkania tych osób oraz przejazdy z miejsca garażowania do MF miejsca pracy i z powrotem nie będą generowały przychodu ze stosunku pracy, o ile samochody te będą wykorzystywane wyłącznie w celach służbowych (...). Rozwiązanie to dotyczy zwłaszcza małych firm, które nie mają możliwości pozostawiania służbowych pojazdów w miejscach gwarantujących, że nie ulegną one uszkodzeniu albo nie zostaną skradzione. W takim przypadku pracodawca może uzgodnić z pracownikiem, który ma możliwość zapewnienia należytej pieczy nad mieniem pracodawcy, że ten odstawi samochód w bezpieczne miejsce. Może to być garaż pracownika (w tym przypadku pracodawca powinien regulować czynsz z tytułu użytkowania garażu pracownika) albo parking strzeżony w okolicy, w której zamieszkuje pracownik (faktura za parking na firmę). Kwestia ta może być uregulowana w aneksie do umowy o pracę. W przypadku korzystania z garażu pracownika wskazane jest podpisanie odrębnej umowy najmu. 69

71 PRZYKŁAD Pracodawca nie ma możliwości bezpiecznego garażowania pojazdu służbowego. Postanawia zatem, w porozumieniu z pracownikiem, że ten będzie garażował samochód służbowy w swoim garażu na podstawie umowy najmu. Z tytułu najmu garażu pracownik otrzymuje wynagrodzenie. Przejazd do miejsca garażowania pojazdu, czyli w tym przypadku do garażu pracownika, nie może stanowić podstawy do rozpoznania przychodu po stronie pracownika. Obiektywne warunki zmusiły pracodawcę do znalezienia bezpiecznego miejsca garażowania samochodu, a przejazd nim przez pracownika do miejsca garażowania stanowi realizację obowiązku odstawienia pojazdu na miejsce wyznaczone przez pracodawcę. Jeżeli firma posiada odpowiednie możliwości garażowania pojazdów, to mimo wszystko przejazd samochodem przez pracownika w okolice miejsca zamieszkania po zakończeniu pracy również nie powinien być automatycznie uznawany za realizację celu prywatnego. Taki przejazd może bowiem wynikać z realizacji zadań służbowych. W przypadku niektórych funkcji w firmie niezbędne jest zachowanie stałego kontaktu i możliwość natychmiastowego stawienia się w pracy albo w innym miejscu, gdzie jest to konieczne. Dotyczy to niewątpliwie członków zarządu, kadry menedżerskiej wyższego szczebla. Stanowisko to potwierdzają organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 31 grudnia 2013 r. (sygn. ILPB1/ /13-2/AG) czytamy: Reasumując należy stwierdzić, że przejazdy pracowników kadry zarządzającej/kierowniczej samochodem służbowym do/z wyznaczonego miejsca garażowania z/do miejsca wykonywania MF obowiązków służbowych o ile nie służą osobistym celom pracowników, lecz wykorzystywane są w ramach realizacji zadań służbowych nie stanowią nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu przepisu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem ich wartości nie można uważać za przychód pracowników ze stosunku pracy. Tym samym Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do wystąpienia w roli płatnika podatku dochodowego w związku z udostępnieniem samochodów służbowych pracownikom w celach służbowych. Garażowanie samochodu służbowego w okolicach miejsca zamieszkania może dotyczyć również pracowników na innych stanowiskach, w przypadku których realizowane zadania wymagają jak najszybszej reakcji i podjęcia realizacji zadania służbowego (np. pracownik odpowiedzialny w firmie za obsługę wszystkich spraw związanych z wypadkami, kolizjami czy uszkodzeniami pojazdów firmowych, przedstawiciel handlowy, w przypadku którego czas efektywnej realizacji stawianych mu zadań służbowych jest bardzo ograniczony ze względu na inne niezbędne czynności dodatkowe, np. dojazdy do kontrahentów). PRZYKŁAD Pracownik zatrudniony w dziale handlowym ma następnego dnia wyjechać w podróż służbową. Ze względu na usytuowanie miejscowości docelowej przyjazd rano do siedziby firmy w celu wzięcia samochodu służbowego jest nieracjonalny. W rezultacie pracodawca w uzgodnieniu z pracownikiem decyduje, że pracownik po pracy w dniu poprzedzającym wyjazd jedzie samochodem do domu, aby następnego dnia jak najszybciej wyjechać w podróż służbową i dotrzeć do miejscowości docelowej. 2. Ustalenie wysokości przychodu po stronie pracownika z tytułu używania służbowego samochodu do celów prywatnych Najwięcej problemów sprawia właściwe określenie wartości świadczenia polegającego na bezpłatnym udostępnianiu pojazdu firmowego do prywatnych celów pracowników. Zdaniem organów podatkowych przy tego typu świadczeniu trzeba posłużyć się stawkami stosowanymi przez wypożyczalnie samochodów działające na tym samym terenie co pracodawca. Zakłady pracy powinny uwzględniać tu przede wszystkim markę samochodu, rok produkcji, stan techniczny, przebieg, wyposażenie, a także warunki korzystania z auta i towarzyszące temu koszty (np. kto płaci za paliwo, przeglądy techniczne, naprawy, jakie kwoty są na to wydatkowane). W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 23 lutego 2010 r. (sygn. ITPB2/ /09/ENB), czytamy, że: 70 SAMOCHÓD W FIRMIE

72 MF (...) w celu ustalenia wartości świadczenia Spółka jako pracodawca, która w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie świadczy usług najmu samochodów, powinna uwzględnić ceny rynkowe stosowane przez firmy zajmujące się wynajmem samochodów tej samej marki. Wskazać również należy, że w ramach ceny rynkowej stosowanej przez firmy zajmujące się wynajmem samochodów uwzględnione będą dodatkowe koszty związane z użytkowaniem samochodu w postaci np. ubezpieczenia, obsługi serwisowej, zatem nie należy odrębnie ustalać ich wartości. Natomiast wszelkie dodatkowe koszty (np. koszt paliwa zakupionego przez Wnioskodawcę) związane z eksploatacją samochodu do celów prywatnych, które nie zostaną uwzględnione w wartości świadczenia wyliczonego zgodnie z art. 11 ust. 2a pkt 4 ustawy, należy obliczyć na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy, tj. na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku (...). Jeśli firmowy samochód jest leasingowany, wówczas zasadne jest przyjęcie do wyliczeń przychodu powstałego na skutek jazd prywatnych samochodem służbowym jako kwoty bazowej raty leasingu. Pogląd taki wyraził Minister Finansów w interpretacji indywidualnej z 27 stycznia 2012 r. (sygn. DD3/033/6/ KDJ/12/PK-71), stwierdzając: Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca nieodpłatnie przekaże pracownikom do używania samochody służbowe, użytkowane przez Wnioskodawcę MF na podstawie umowy leasingu. Niewątpliwie wartość nieodpłatnych świadczeń z tytułu udostępnienia przez pracodawcę pracownikom do celów prywatnych samochodów służbowych stanowić będzie dla pracowników przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy. Pozostaje jedynie kwestia sposobu ustalenia wartości tego świadczenia. Zauważyć należy, iż stosownie do postanowień art. 709 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.) usługa leasingowa to umowa, w której jedna ze stron (leasingodawca) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie, oddać tę rzecz korzystającemu do używania, albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu, w uzgodnionych ratach, wynagrodzenie pieniężne równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Wnioskodawca zawierając umowę leasingu, zakupuje u innego podmiotu usługi w niej wymienione i co za tym idzie zakup tej usługi powinien być brany pod uwagę przy ustalaniu uzyskiwanych przez pracownika nieodpłatnych świadczeń z tytułu prawa do korzystania z pojazdu dla celów prywatnych. Zatem, w przypadku samochodów użytkowanych przez Wnioskodawcę na podstawie umowy leasingu, ustalenia wartości pieniężnej nieodpłatnego świadczenia należy dokonać w oparciu o postanowienia art. 11 ust. 2a pkt 2 ustawy. Przedmiotem świadczenia na rzecz pracownika będzie bowiem usługa zakupiona u innego podmiotu. PRZYKŁAD Piotrowi D. w styczniu 2014 r. urodziło się dziecko, w związku z tym skorzystał z 2 dni urlopu okolicznościowego. W tym czasie użytkował leasingowany pojazd służbowy wyłącznie do celów prywatnych. Miesięczna rata leasingowa płacona przez jego pracodawcę wynosi 3500 zł. W opisanym stanie faktycznym Piotr D. z tytułu jazd prywatnych uzyskał przychód podlegający opodatkowaniu i oskładkowaniu. Jego wysokość należy ustalić następująco: 3500 zł : 31 dni stycznia = 112,90 zł, 112,90 zł x 2 dni urlopu = 225,80 zł. Ustalenie wysokości przysporzenia majątkowego komplikuje się, gdy np. w dni robocze pracownik jeździ samochodem firmowym zarówno służbowo, jak i prywatnie. W takim przypadku zaleca się prowadzenie przez zatrudnionego miesięcznych ewidencji, określających liczbę kilometrów i godzin przejechanych samochodem firmowym osobno do celów prywatnych i osobno do celów służbowych. Dzięki niej możliwe będzie: określenie łącznej liczby kilometrów pokonanych przez pracownika firmowym autem w danym miesiącu (w tym kilometrów przejechanych w celu załatwienia spraw innych niż służbowe), 71

73 podzielenie raty leasingowej lub średniej stawki za wynajem auta konkretnej marki z wypożyczalni działających na tym samym terenie co podmiot zatrudniający przez sumę kilometrów przejechanych przez firmowy samochód w danym miesiącu, pomnożenie otrzymanego wyniku przez dystans pokonany w celach prywatnych. Wykonanie tych czynności pozwoli na wyliczenie wartości korzyści majątkowej, jaką pracownik odniósł, jeżdżąc prywatnie służbowym pojazdem. Prawidłowość ustalania wysokości przychodu, uzyskiwanego przez pracownika z tytułu wykorzystywania służbowych samochodów do celów prywatnych, na podstawie cen najmu takich samochodów obowiązujących w wypożyczalniach samochodów albo rat leasingowych podkreślił również Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 31 grudnia 2013 r. (sygn. ILPB1/ /13-2/AG), w której czytamy: MF Wnioskodawca, zawierając umowę leasingu, zakupuje u innego podmiotu usługi w niej wymienione i co za tym idzie, zakup tej usługi powinien być brany pod uwagę przy ustalaniu uzyskiwanych przez pracownika nieodpłatnych świadczeń z tytułu prawa do korzystania z pojazdu dla celów prywatnych. Podobnie w przypadku pojazdów wykorzystywanych przez Spółkę na podstawie zawartych umów najmu ww. pojazdów. ( ) Natomiast w sytuacji, gdy samochody służbowe stanowią własność Spółki zastosowanie znajdzie art. 11 ust. 2a pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że skoro w ramach prowadzonej działalności gospodarczej Spółka nie świadczy usług najmu samochodów, to w celu ustalenia wartości świadczenia w postaci udostępniania zakupionego przez Spółkę samochodu służbowego do celów prywatnych pracownika Spółka jako pracodawca powinna uwzględnić ceny rynkowe stosowane przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia. Trzeba zaznaczyć, że wysoce ryzykownym rozwiązaniem jest stosowanie w opisywanych okolicznościach metody polegającej na mnożeniu liczby kilometrów, które pracownik w danym miesiącu przejechał w związku ze swoimi prywatnymi potrzebami, przez stawkę za 1 km przebiegu pojazdu wynikającą z rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. z 2002 r. Nr 27, poz. 271; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 61, poz. 308). Takie praktyki nie są bowiem akceptowane przez organy podatkowe. 3. Zaliczenie do kosztów wydatków związanych z samochodami, które są wykorzystywane przez pracowników również do celów prywatnych W przypadku gdy samochód firmowy jest wykorzystywany przez pracowników oprócz zadań służbowych również do celów prywatnych, pracodawca nie powinien tracić prawa do zaliczania w koszty uzyskania przychodu odpisów amortyzacyjnych naliczonych od tego samochodu. Również inne wydatki związane z eksploatacją takiego samochodu (np. paliwo czy usługi serwisowe) powinny w całości stanowić koszt uzyskania przychodu. Należy bowiem uznać, że wykorzystywanie samochodu służbowego przez pracownika na cele prywatne w niewielkim zakresie nie powoduje, że przestaje on być wykorzystywany na cele prowadzonej działalności gospodarczej. Nadal głównym zadaniem takiego samochodu jest realizowanie przez pracownika przy jego wykorzystywaniu celów służbowych. Poza tym większość pracodawców decyduje się na rozpoznanie po stronie pracownika przychodu z tytułu używania samochodu służbowego do celów prywatnych. Nieco inaczej przedstawia się sytuacja, gdy pracodawca decyduje się na udostępnienie pracownikowi samochodu służbowego na dłuższy czas, np. na czas urlopu w okresie letnich wakacji. W takim przypadku bez wątpienia wydatki poniesione przez pracodawcę z tytułu korzystania przez pracownika z samochodu służbowego na potrzeby prywatne (np. koszt paliwa, za które pracownik zapłacił służbową kartą paliwową) nie wiążą się z prowadzoną działalnością. Wydatki te nie mogą zostać zakwalifikowane jako poniesione 72 SAMOCHÓD W FIRMIE

74 w celu osiągnięcia, zachowania albo zabezpieczenia przychodu pracodawcy. W konsekwencji nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodu w myśl art. 22 ust. 1 updof i art. 15 ust. 1 updop. W takim przypadku powstaje również pytanie o możliwość zaliczenia do kosztów odpisów amortyzacyjnych za okres, w którym samochód został oddany pracownikowi do bezpłatnego używania. Kosztów uzyskania przychodów nie stanowią odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oddanych do nieodpłatnego używania za miesiące, w których składniki te były oddane do nieodpłatnego używania (art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. c) updof i art. 16 ust. 1 pkt 63 lit. c) updop). Mając to na względzie, pracodawca powinien wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne dokonywane za okres, w którym samochód został oddany pracownikowi do używania. W praktyce zdarza się również, że firmy decydują się oddać swoim zleceniobiorcom w najem samochody stanowiące u nich środki trwałe. Jeżeli samochód oddany w najem zleceniobiorcy, z którym firma współpracuje, będzie służył do wykonywania zadań, które są związane z prowadzoną przez firmę działalnością, to faktycznie zmieni się tylko osoba wykorzystująca samochód, ale nadal będzie on służył wykonywaniu zadań firmowych. W związku z tym koszty związane z eksploatacją takich samochodów, takie jak paliwo, naprawy czy opłaty leasingowe, będą kosztem firmy. Stanowisko to potwierdzają organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej z 7 czerwca 2011 r. (sygn. ILPB1/ /11-2/IM) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu odpowiadał na pytanie spółki, która ponosiła koszty eksploatacji samochodów wynajmowanych zleceniobiorcom: Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, iż chociaż wskazanych we wniosku wydatków nie można bezpośrednio powiązać z konkretnymi przychodami spółki, to ich poniesienie jest racjonalnie MF uzasadnione w kontekście prowadzonej przez nią pozarolniczej działalności gospodarczej. Wydatki te spełniają, w znaczeniu obiektywnym, wynikającą z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przesłankę celowości i jako niewymienione w art. 23 tej ustawy mogą stanowić koszty uzyskania przychodów prowadzonej w formie spółki jawnej pozarolniczej działalności gospodarczej, pod warunkiem ich należytego udokumentowania, stosownie do rodzaju prowadzonej księgi podatkowej. Reasumując, wydatki spółki zgodnie z zawartymi umowami na bieżącą eksploatację samochodów, oddanych w najem zleceniobiorcom (paliwo, bieżące naprawy, przeglądy, ubezpieczenie, opłaty leasingowe), stanowią dla spółki koszt uzyskania przychodu w świetle podatku od osób fizycznych. Zdarza się, że pracownik firmy w trakcie załatwiania samochodem spraw służbowych popełnił wykroczenie drogowe, za co został ukarany mandatem karnym. W związku z tym pracodawcy mają wątpliwość, czy mogą zaliczyć mandat do kosztów, jeżeli zapłacili go za pracownika. Odpowiedzialność karną za wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji określają przepisy art a ustawy Kodeks wykroczeń. Z kolei z art. 95 ustawy Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia wynika, że postępowanie mandatowe prowadzi Policja, a także inne organy, gdy tak stanowi przepis szczególny. W wypadkach wskazanych w przywołanej ustawie i na zasadach w niej określonych uprawniony organ może nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego. Na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 15 updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 18 updop z kosztów uzyskania przychodów zostały wyłączone grzywny i kary pieniężne orzeczone w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetki od tych grzywien i kar. Ze względu na fakt, że mandat karny za wykroczenie drogowe nałożony przez Policję (lub inne uprawnione organy) ma charakter kary orzeczonej w sprawach o wykroczenia, oznacza to, że poniesiony z tego tytułu wydatek nie stanowi kosztu uzyskania przychodów. Poza tym nawet gdyby pominąć powyższe wyłączenie, mandat karny nałożony za wykroczenie drogowe nie może być dla pracodawcy kosztem podatkowym także ze względu na brak związku przyczynowo-skutkowego między tym wydatkiem a przychodem. Trudno zaakceptować pogląd, że poniesienie wydatku na opłacenie mandatu karnego za wykroczenie drogowe popełnione przez pracownika w trakcie wykonywania przez niego obowiązków służbowych wpływa na osiągnięcie przychodów bądź zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów (art. 22 ust. 1 updof oraz art. 15 ust. 1 updop). Co prawda w przypadku mandatu karnego za przekroczenie ograniczenia prędkości określonego znakiem drogowym można podnosić, że jego poniesienie ma na celu minimalizację czasu przeznaczonego na wykonywanie obowiązków służbowych przez pracownika, co może przekładać się na wielkość osiąganych przychodów, ale zwiększanie przychodu nie może stanowić zachęty do łamania przepisów związanych 73

75 z bezpieczeństwem ruchu drogowego. Poza tym to na pracodawcy spoczywa obowiązek takiej organizacji czasu pracy i obowiązków pracownika, aby pracownik ten mógł efektywnie wykonać swoje obowiązki, bez konieczności łamania przepisów ruchu drogowego. Podobnie uznał Naczelnik Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w postanowieniu z 18 lipca 2005 r. (sygn. PUS.I/423/37/05), stwierdzając, że: Wydatki na pokrycie zapłaconych w czasie odbywania podróży służbowych przez pracownika spółki mandatów za przekroczenie przepisów o ruchu drogowym nie pozostają w żadnym związku przyczynowym z konkretnym przychodem podatnika. Wobec powyższego, w świetle wskaza- MF nego przepisu art. 15 ust. 1 ustawy, wydatki na zwrot zapłaconych w czasie odbywania podróży służbowych przez pracownika spółki mandatów za przekroczenie przepisów o ruchu drogowym nie stanowią kosztu uzyskania przychodu. Pracodawcy nie mogą również zaliczać do kosztów wydatków na naprawy powypadkowe, jeżeli wypadek został spowodowany przez pracownika w stanie nietrzeźwości (zarówno wtedy, gdy samochód był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym AC, jak i wtedy, gdy nie był objęty takim ubezpieczeniem). Z art. 23 ust. 1 pkt 48 updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 50 updop wynika, że podatnik nie może zaliczyć do kosztów podatkowych strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym. Trzeba podkreślić, że nie każdy wydatek poniesiony w związku z remontem samochodu podlega wyłączeniu z kosztów podatkowych na podstawie ww. przepisów. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 14 stycznia 2010 r. (sygn. ILPB3/ /09-3/DS), wskazał, że: (...) ograniczenie wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych odnosi się wyłącznie do kosztów remontów powypadkowych, tj. następujących po wypadku lub będących jego konsekwencją. W związku z tym dyspozycją art. 16 ust. 1 pkt 50 ww. MF ustawy nie będą objęte naprawy wynikające z bieżącej eksploatacji (np. wymiana zużytych/zepsutych części, opon, uzupełnienie płynów etc.). Na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 48 updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 50 updop wyłączeniu z kosztów podatkowych podlegają zatem te wydatki, które: zostały poniesione na naprawę powypadkową samochodu oraz dotyczyły pojazdu nieobjętego ubezpieczeniem dobrowolnym. Niestety, objęcie pojazdu ubezpieczeniem dobrowolnym nie stanowi wyłącznej przesłanki stwarzającej podstawy do zaliczenia wydatków na naprawę powypadkową samochodu do kosztów uzyskania przychodów. Wydatek ten powinien zostać oceniony także pod kątem działania w celu osiągnięcia przychodu lub zabezpieczenia albo zachowania źródła przychodów (art. 22 ust. 1 updof oraz art. 15 ust. 1 updop). Wydatek na naprawienie szkody w pojeździe, która nastąpiła na skutek wypadku spowodowanego pod wpływem alkoholu, został wywołany działaniem, które nie może zostać uznane za zrealizowane w celu osiągnięcia przychodu, tym bardziej że jest zakazane przez prawo (art. 87 ustawy Kodeks wykroczeń). Na ten aspekt wskazał także NSA w wyroku z 1 czerwca 2011 r. (sygn. akt II FSK 75/10), w którym uznał, że nawet jeśli samochód był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym, to: (...) wydatki na pokrycie kosztów remontu powypadkowego samochodu, będącego naprawieniem szkody spowodowanej prowadzeniem samochodu w stanie nietrzeźwości, nie stanowią NSA kosztu uzyskania przychodów w rozumieniu art. 22 ust. 1 w zw. z art. 23 ust. 1 pkt 48 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.). 74 SAMOCHÓD W FIRMIE

76 Rozdział IV. LEASING SAMOCHODÓW SKUTKI W VAT Od wielu lat popularną formą finansowania zakupu samochodów, w tym samochodów osobowych, jest leasing. Wybierając między leasingiem a kredytem jako formami finansowania zakupów samochodowych, należy przede wszystkim brać pod uwagę skutki ekonomiczne. Kredyt jest przeważnie tańszy, ale trudniej dostępny. Z kolei leasing jest łatwiej dostępny, ale z reguły droższy. Leasing daje jednak pewne korzyści podatkowe, które mogą mieć decydujące znaczenie przy jego wyborze jako formy sfinansowania zakupu samochodu osobowego. Dla celów rozliczeń VAT leasing w niektórych przypadkach traktowany jest jako świadczenie usług, w innych zaś jako dostawa towarów. W VAT różnica między kredytem a leasingiem operacyjnym jako formami finansowania zakupów polega przede wszystkim na tym, że w przypadku zakupu samochodu osobowego na kredyt VAT: naliczany jest od razu od całej wartości samochodu, natomiast w przypadku leasingu podatek ten naliczany jest przez cały okres trwania umowy, naliczony przy zakupie samochodu na kredyt może być przez większość czynnych podatników VAT, którzy nabywają samochód do wykonywania czynności opodatkowanych, bardzo szybko odzyskany; gdy wystąpi u nich nadwyżka podatku naliczonego nad należnym, mogą wystąpić o zwrot nawet w terminie 25 dni od dnia złożenia deklaracji (art. 86 ust. 7 ustawy o VAT). PRZYKŁAD Gdyby pan Jan zdecydował się zaciągnąć kredyt na samochód, zapłacony VAT mógłby odzyskać stosunkowo szybko po zakupie (w ciągu 60, a nawet 25 dni od dnia złożenia deklaracji VAT-7/ VAT-7K za okres rozliczeniowy, w którym wykaże zakup samochodu). W przypadku decyzji o wzięciu samochodu w leasing operacyjny odzyskanie tej kwoty będzie znacznie bardziej rozciągnięte w czasie. Wydawałoby się, że w tej sytuacji leasing jest bardziej korzystną formą finansowania zakupu samochodu osobowego dla podatników, którzy nie mają prawa do odliczenia podatku naliczonego, np. są podatnikami zwolnionymi podmiotowo lub wykonującymi wyłącznie czynności zwolnione przedmiotowo z podatku albo prawo takie przysługuje im tylko w części ze względu na zamiar wykorzystywania samochodu do wykonywania czynności zarówno opodatkowanych, jak i zwolnionych. Nie jest tak jednak do końca. Należy bowiem pamiętać, że w przypadku leasingu VAT obciąża również części odsetkowe rat leasingowych. W przypadku natomiast kredytu VAT nie jest doliczany do odsetek. Tym samym leasing jest formą finansowania zakupów samochodowych, która zwiększa u takich podatników wysokość niepodlegającego odliczeniu VAT. 1. Zasady odliczania VAT od rat leasingowych Jeżeli podatnik użytkuje pojazd samochodowy na podstawie umowy leasingu, to aby ustalić VAT do odliczenia od rat leasingowych, musi wziąć pod uwagę te same ograniczenia co przy jego zakupie (art. 86a ust. 2 pkt 2 ustawy). Dlatego gdy leasingujemy pojazd samochodowy, który ma masę całkowitą nieprzekraczającą 3,5 tony, odliczymy pełny VAT, jeśli pojazd ten będzie wykorzystywany wyłącznie do działalności. Jeśli nie będzie wykorzystywany wyłącznie do działalności, odliczymy tylko 50% VAT naliczonego (patrz: rozdział I. Zakup samochodu). Aby leasingobiorca mógł odliczyć pełny VAT, musi spełnić te same warunki co przy jego zakupie. 75

77 Od tej zasady przewidziano wyjątek. Ustawodawca wprowadził przepisy przejściowe (art. 13 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.). Podatnicy użytkujący na podstawie zawartych do 31 marca 2014 r. umów najmu, dzierżawy, leasingu oraz innych umów o podobnym charakterze pojazdy samochodowe, które od 1 kwietnia 2014 r. nie uprawniają do pełnych odliczeń, mogą zachować pełne prawo do odliczania podatku naliczonego z faktur od czynszu (rat) oraz innych płatności wynikających z tych umów. Aby podatnik mógł korzystać z pełnego odliczenia VAT, łącznie muszą zostać spełnione trzy warunki: zawarcie umowy nastąpiło najpóźniej 31 marca 2014 r., pojazd samochodowy będący przedmiotem tej umowy został wydany podatnikowi przed 1 kwietnia 2014 r. (art. 13 ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.), zarejestrowanie umowy przez podatnika dokonującego odliczenia u właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego nastąpiło najpóźniej w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r. (art. 13 ust. 2 pkt 2 lit. b) ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.). Termin ten upłynie 2 maja 2014 r. (30 dniem, licząc od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej, jest 1 maja 2014 r., a więc dzień wolny od pracy). PRZYKŁAD W styczniu 2014 r. podatnik zawarł umowę leasingu samochodu z kratką będącego pojazdem samochodowym, o którym mowa w art. 86a ust. 2 pkt 6 ustawy o VAT. Samochód został wydany podatnikowi na początku lutego. Jeżeli podatnik zarejestruje umowę leasingu w terminie do 2 maja 2014 r., będzie mógł na podstawie przepisów obowiązujących od 1 kwietnia 2014 r. dokonywać pełnych odliczeń z faktur leasingowych bez żadnych dodatkowych warunków. Takie prawo nie będzie mu przysługiwało w przypadku faktur dokumentujących zakupy paliwa czy zakupy eksploatacyjne dotyczące samochodu, chyba że pojazd będzie wykorzystany wyłącznie do działalności. Oczywiście tak jak w przeszłości (np. w 2011 r.) powyższe przepisy stosuje się bez uwzględnienia zmian umowy dokonywanych od 1 kwietnia 2014 r. (art. 13 ust. 2 pkt 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.). Powoduje to, że zmiany wymienionych umów (w tym cesje umów leasingu) będą wyłączać możliwość korzystania z pełnych odliczeń na omawianej podstawie. Nie każda zmiana umowy spowoduje utratę prawa do odliczenia VAT na dotychczasowych zasadach. Regulacji prawnych dotyczących leasingu operacyjnego należy szukać w przepisach art Kodeksu cywilnego. Wymienione przepisy określają, jakie są istotne warunki tej umowy. Nie należy do nich zapewne zmiana tablic rejestracyjnych, gdyż przedmiot leasingu pozostaje ten sam. Również zmiana wysokości rat czynszu nie prowadzi do zmiany umowy. Możliwości odliczania VAT na dotychczasowych zasadach nie mają podatnicy, którzy przed 1 kwietnia odliczali 60% podatku naliczonego. W niektórych przypadkach zmiana ta może być korzystna. Sposób odliczania będzie uzależniony od tego, czy złożyli VAT-26, tj. informację, że samochód będzie wykorzystywany tylko do działalności gospodarczej. Odliczanie VAT od rat leasingowych w przypadku leasingobiorców, którzy przed 1 kwietnia 2014 r. mogli odliczać tylko 60% podatku naliczonego, nie więcej niż 6000 zł Samochód od 1 kwietnia 2014 r. jest wykorzystywany wyłącznie do działalności Od 1 kwietnia br. leasingobiorcy mogą odliczać pełny VAT od rat leasingowych. Nie ma znaczenia, czy przed 1 kwietnia br. wykorzystali limit 6000 zł. Samochód od 1 kwietnia 2014 r. nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności Od 1 kwietnia br. leasingobiorcy mogą odliczać 50% VAT od rat leasingowych. Nie ma znaczenia, czy przed 1 kwietnia br. wykorzystali limit 6000 zł. 2. Terminy odliczania VAT z faktur za leasing W przypadku faktur za raty leasingowe odliczymy VAT na zasadach ogólnych (art. 86 ust. 10 ustawy o VAT). Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje 76 SAMOCHÓD W FIRMIE

78 w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Nie odliczymy jednak wcześniej niż w rozliczeniu za miesiąc, w którym otrzymamy fakturę. Dla leasingu termin powstania obowiązku podatkowego jest uzależniony od rodzaju umowy leasingu, tzn. czy mamy do czynienia z leasingiem finansowym czy operacyjnym. Terminy powstania obowiązku podatkowego w przypadku umów leasingu samochodu Leasing operacyjny Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, a gdy leasingodawca nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury, czyli z upływem terminu płatności. Otrzymanie zaliczki nie powoduje powstania obowiązku podatkowego. Leasing finansowy Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania pojazdu. Otrzymanie zaliczki powoduje powstania obowiązku podatkowego. PRZYKŁAD Podatnik zawarł umowę leasingu operacyjnego. Faktura za kwiecień została wystawiona 26 marca. Dotarła do podatnika 2 kwietnia. Dlatego może on odliczyć z niej VAT dopiero w rozliczeniu za kwiecień, mimo że obowiązek podatkowy powstał w marcu. 3. Wydatki, których dotyczą ograniczenia w odliczeniu VAT Gdy od 1 kwietnia br. nie możemy odliczyć pełnego VAT, odliczymy tylko 50% podatku. Aktualne pozostaje pytanie, czy to ograniczenie dotyczy wszystkich opłat, które są wskazane na fakturze otrzymanej od leasingodawcy. Według art. 86a ust. 2 ustawy o VAT do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, których dotyczą ograniczenia w odliczeniu VAT, jeśli nie możemy odliczyć pełnego VAT, zalicza się wydatki dotyczące: 1) nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych; 2) używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową, inne niż wymienione w pkt 3; 3) nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów. Jak z tego wynika, są to wszystkie wydatki dotyczące używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową. Nadal ograniczenie w odliczeniu VAT przy leasingu samochodów osobowych ma zastosowanie nie tylko do należności z tytułu poszczególnych rat, ale także do wszelkich innych płatności, które wynikają z zawartej umowy. Chodzi tu o płatności, które w chwili zawierania umowy leasingu samochodu osobowego, będąc istotą udostępniania auta do używania, zostały w niej określone, np. czynsz inicjalny, opłata administracyjna. Wszystkie te świadczenia stanowią element kompleksowej usługi leasingu samochodu osobowego, przy której nabyciu podatnik ma prawo tylko do częściowego odliczenia VAT. Natomiast w przypadku należności płaconych leasingodawcy, które nie mają związku z oddaniem rzeczy do używania, wobec czego stanowiąc świadczenia rozłączne zostały uregulowane w odrębnej umowie nazwanej lub nienazwanej, odliczenie VAT przysługuje na zasadach ogólnych, tj. z pominięciem limitu w wysokości 50% VAT. Należy pamiętać, że od 1 kwietnia 2014 r. ograniczenia w odliczeniu VAT dotyczą również: usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów i to niezależnie od tego, czy wynikają z umowy leasingu czy z odrębnej umowy (patrz: rozdział I. Zakup samochodu). 77

79 4. Ubezpieczenie samochodu leasingowanego Obecnie został rozwiązany problem obciążania leasingobiorcy kosztami ubezpieczenia samochodu. Sprawą zajmował się TSUE. Wydając wyrok z 17 stycznia 2013 r. w sprawie C-224/11, uznał, że: (...) usługa ubezpieczenia przedmiotu leasingu i usługa leasingu co do zasady stanowią usługi odrębne i niezależne od celów podatku od wartości dodanej, jak również (...) jeżeli leasingodawca ubezpiecza przedmiot leasingu, obciążając dokładnym kosztem tego ubezpieczenia leasin- TSUE gobiorcę, w okolicznościach takich jak w postępowaniu głównym taka czynność stanowi transakcję ubezpieczeniową w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. a) dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Wyrok ten nie ma uniwersalnego charakteru, gdyż został wydany w sprawie, w której leasingobiorca, mając obowiązek ubezpieczenia przedmiotu leasingu, miał swobodę wyboru ubezpieczyciela. Nie dotyczy on zatem przypadków, w których leasingobiorcy nie mają takiego wyboru, tj. jedynym możliwym scenariuszem jest obciążanie go kosztami ubezpieczenia przez leasingodawcę. Niemniej jednak większość firm leasingowych dopuszcza (czasem za opłatą) możliwość wyboru ubezpieczyciela przez leasingobiorcę. To oznacza, że leasingodawca powinien refakturować ubezpieczenie na leasingobiorcę z zastosowaniem zwolnienia. W piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 7 czerwca 2013 r. (sygn. ITPP2/ /13/KT) czytamy: Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz wskazane uregulowania prawne, przy uwzględnieniu treści powołanego wyroku TSUE w sprawie C-224/11 należy stwierdzić, iż MF skoro jak wskazano we wniosku świadczenie usług ubezpieczeniowych nie jest elementem zawieranych przez Spółkę umów leasingu, ale stanowi osobne usługi, to ich traktowanie jako kompleksowego świadczenia miałoby charakter sztuczny, jako że w aspekcie gospodarczym nie tworzą jednej całości. Powyższe potwierdzają okoliczności, iż w niniejszej sprawie, korzystający z przedmiotu leasingu ma obowiązek ubezpieczyć przedmiot umowy leasingu, przy czym ma możliwość dokonania wyboru zakładu ubezpieczeń. W celu uproszczenia rozliczeń, Spółka ubezpiecza przedmiot leasingu, a następnie kosztami obciąża leasingobiorcę, wystawiając z tego tytułu osobną fakturę. W konsekwencji, skoro Spółka [leasingodawca przyp. red.] nabywając przedmiotowe polisy ubezpieczeniowe, działa we własnym imieniu (jest stroną umów z ubezpieczycielem), ale na rzecz leasingobiorców, którzy faktycznie korzystają z usług ubezpieczeniowych najpierw występuje jako usługobiorca, a następnie jako usługodawca tych samych usług (ubezpieczający), usługi te korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług, jako czynności świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek. 5. Wykupienie samochodu z leasingu Na podstawie umowy leasingu operacyjnego leasingobiorca nabywa jedynie prawo do korzystania z przedmiotu leasingu. Z tego tytułu jest obciążany fakturami za świadczenie usług leasingu operacyjnego samochodu osobowego, co uprawnia go do odliczenia VAT. Po zakończeniu podstawowego okresu trwania umowy leasingu operacyjnego z reguły nabywa on prawo do kupna przedmiotu leasingu. Jest to uprawnienie, z którego może skorzystać, ale nie musi. Faktura dokumentująca wykup pojazdu stwierdza dostawę samochodu osobowego. Opcja wykupu samochodu (dostawa towaru) jest czynnością odrębną od rat leasingowych (świadczenie usługi). Oznacza to, że w praktyce podatnikowi użytkującemu samochód osobowy na podstawie leasingu operacyjnego przysługują dwa niezależne od siebie uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego od samochodu osobowego. Pierwsze dotyczy rat leasingowych uiszczanych w okresie trwania umowy, natomiast drugie opcji wykupu. Częściowe odliczanie podatku naliczonego od poszczególnych rat leasingowych nie wyklucza prawa do pełnego odliczenia VAT od zakupu samochodu osobowego w ramach opcji wykupu i na odwrót. Od wykupu odliczymy VAT, gdy przeznaczymy samochód wyłącznie do działalności. Jeśli nie jest to samochód, którego konstrukcja oznacza, że będzie przeznaczony wyłącznie do działalności, trzeba złożyć zawiadomienie na formularzu VAT-26 (jeżeli podejmiemy taką decyzję). Nie ma wątpliwości, że takie 78 SAMOCHÓD W FIRMIE

80 zawiadomienie należy złożyć, gdy podczas trwania umowy odliczaliśmy 50% VAT lub odliczaliśmy 100%, ale z powodu zarejestrowania umowy, a nie złożyliśmy tego zawiadomienia. Powstaje pytanie, co w przypadku, gdy złożyliśmy zawiadomienie w związku z umową leasingu? Czy trzeba je składać ponownie? Odpowiedź jest twierdząca, gdy zmienią się dane zawarte w VAT-26, np. numer rejestracyjny lub przeznaczenie samochodu (nie będzie już wykorzystywany wyłącznie do działalności). Często podatnik przeznacza wykupiony samochód na sprzedaż. Gdy złoży zawiadomienie VAT-26, aby odliczać pełny VAT od wydatków związanych z tym samochodem, musi prowadzić dodatkowo ewidencję przebiegu pojazdu, gdyż wyłączenie z art. 86a ust. 5 ustawy ma zastosowanie tylko w przypadku pojazdów przeznaczonych wyłącznie do: odsprzedaży, sprzedaży, w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika, oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze jeżeli odsprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika. Jeszcze w poprzednim stanie prawnym określenie odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika było rozumiane w taki sposób, że dotyczy podatników, których przedmiotem działalności jest szeroko pojęte zbywanie samochodów osobowych jako towarów handlowych (patrz: wyrok NSA z 6 października 2011 r., sygn. akt I FSK 1288/10). Zatem obowiązku prowadzenia ewidencji nie mają podatnicy, gdy przedmiotem ich faktycznej działalności jest handel samochodami. Jak podkreślił WSA w Łodzi w wyroku z 11 października 2012 r. (sygn. akt SA/Łd 979/12), nie wystarcza tylko zadeklarować w KRS lub CEIDG, że przedmiotem działalności jest handel samochodami osobowymi. Przez przedmiot działalności należy rozumieć rzeczywiste czynności polegające na sprzedaży samochodów, a nie zapis w umowie spółki bądź opis przedmiotu przedsiębiorstwa w stosownym dla danego podmiotu rejestrze przedsiębiorców. O tym, jak rozliczyć sprzedaż samochodu, piszemy w rozdziale IX. Sprzedaż samochodu. 6. Cesja umowy leasingu Dokonanie cesji nie wywołuje u poprzedniego leasingobiorcy obowiązku skorygowania dotychczasowego odliczenia VAT. Żaden przepis ustawy o VAT nie wskazuje na konieczność skorygowania podatku naliczonego w przypadku cesji umowy leasingu operacyjnego. Potwierdzenie tego stanowiska można odnaleźć w interpretacjach organów podatkowych, które są aktualne również w obecnym stanie prawnym. W piśmie Dyrektora IS w Warszawie z 2 marca 2012 r. (sygn. IPPP2/ /11-4/AK) czytamy, że: (...) w sytuacji, gdy Wnioskodawcy przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od opłat związanych z zawartymi umowami leasingowymi, takimi MF jak: raty leasingowe czy opłata wstępna leasingowa z tytułu zawarcia umów leasingu operacyjnego ww. samochodów, dokonanie cesji przedmiotowych umów leasingu operacyjnego na rzecz innego podmiotu nie będzie rodziło obowiązku skorygowania wcześniej odliczonego podatku naliczonego wynikającego z faktur VAT wystawionych przez leasingodawcę. Sprzedaż prawa do leasingu operacyjnego podlega VAT i jest opodatkowana stawką 23%. Cesja prawa do leasingu operacyjnego powinna zostać zaklasyfikowana jako świadczenie usług. Potwierdzają to organy podatkowe. Jak czytamy w piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 10 lipca 2008 r. (sygn. IP-PP /08-2/PW): Z brzmienia powołanych wyżej przepisów wynika, że opisanej czynności nie można rozpatrywać w kategorii dostawy towarów, a jedynie jako świadczenie usług pomiędzy dwoma podmiotami MF prowadzącymi działalność gospodarczą, polegające na rezygnacji z lokalu użytkowego w miejsce świadczenia pieniężnego (odstępnego). Czynność ta w ocenie Dyrektora Izby Skarbowej wypełnia 79

81 definicję świadczenia usług zawartą w art. 8 ust. 1 ustawy i jako taka podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Dlatego transakcję należy zdefiniować jako usługę, przy czym pobrane przez podatnika odstępne podlega opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej, tj. 23%. Dla tego rodzaju czynności ani przepisy ustawy o VAT, ani akty wykonawcze do tej ustawy nie przewidują obniżonej stawki podatku lub zwolnienia od podatku. Podmiot, który dokonuje cesji, powinien wystawić fakturę ze stawką 23%. Natomiast dla nowego leasingobiorcy nie ma znaczenia, w jaki sposób rozliczał VAT poprzedni leasingobiorca. Zawarta umowa cesji oznacza nową umowę leasingu operacyjnego, podpisaną przez kolejnego podatnika. W efekcie nie ma znaczenia sposób odliczenia podatku z tytuł leasingu tych samochodów przez poprzedniego leasingobiorcę. Jeśli nowy leasingobiorca przeznaczy samochód wyłącznie do działalności, musi złożyć VAT-26, niezależnie od tego, czy złożył je poprzedni leasingobiorca. Nie będzie mógł korzystać z prawa do odliczania VAT od rat leasingowych na zasadach obowiązujących do 31 marca 2013 r., nawet gdy poprzednik zarejestrował umowę. Prawo to dotyczy umów leasingu bez uwzględnienia zmian umowy dokonywanych od 1 kwietnia 2013 r. (art. 13 ust. 2 ustawy zmieniającej). 7. Odszkodowanie za skrócenie umowy leasingu Jeżeli na wniosek leasingobiorcy zostaje skrócony czas trwania umowy i musi on zapłacić leasingodawcy odszkodowanie z tytułu skrócenia umowy leasingu, to wypłata ta nie podlega opodatkowaniu VAT. Ani leasingodawca, ani leasingobiorca nie rozliczają odszkodowania w VAT. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 1 kwietnia 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 2166/07) sąd wskazał, że otrzymanego odszkodowania nie można uznać za wynagrodzenie wypłacane w zamian za przekazany przez podatnika towar. Zgodnie bowiem z twierdzeniem sądu opodatkowaniu podlegają dostawa towarów i świadczenie usług za wynagrodzeniem, które powinno mieć formę przysporzenia (zwiększenia aktywów po stronie beneficjenta) z tytułu konkretnego świadczenia. Jak stwierdził w wyroku sąd, w sytuacji kar czy odszkodowań nie ma zachowanej symetrii między świadczeniem a wynagrodzeniem. W takich przypadkach mamy do czynienia jedynie z wynagrodzeniem, które zwykle stanowi formę zadośćuczynienia, zatem nie ma zwiększenia aktywów po stronie beneficjenta. Konkludując, sąd wskazał, że ze względu na to, iż zarówno odszkodowania, jak i kary umowne nie będą się bezpośrednio wiązać z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego do takiego zadośćuczynienia, tym samym nie jest możliwe ich opodatkowanie VAT. Należy jednak wskazać, że taka kwalifikacja kwot wypłacanych tytułem skrócenia okresu leasingu może być różna w zależności od konkretnych klauzul umownych. W przypadku bowiem gdy treść umowy wskazuje, że tego rodzaju kwota nie ma charakteru odszkodowania, a strony z góry przewidziały możliwość skrócenia umowy leasingu za odpowiednią opłatą, lub też strony, już po rozwiązaniu umowy, postanowiły uznać wypłacaną przez korzystającego kwotę za wynagrodzenie za zgodę na skrócenie umowy leasingu, należy uznać, że wypłacona kwota powinna zostać opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Pośrednio potwierdził to również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 28 stycznia 2010 r. (sygn. IPPP3/ /09-2/MM). Podatnicy muszą być ostrożni przy opodatkowaniu kwot wypłacanych z tytułu skrócenia umów leasingu podatkiem od towarów i usług. Nieprawidłowa kwalifikacja wynagrodzenia może bowiem skutkować zaległością podatkową dla finansującego lub korzystającego (z tytułu zawyżonej kwoty odliczonego VAT). 8. Udostępnienie leasingowanych samochodów pracownikom do celów prywatnych Nieodpłatne udostępnianie pracownikom do celów prywatnych samochodów, przy nabyciu których przysługiwało ograniczone prawo do odliczenia VAT, nie podlega VAT. Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli 80 SAMOCHÓD W FIRMIE

82 podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. Zasada ta nie ma zastosowania, gdy przy nabyciu samochodu przysługiwało ograniczone prawo do odliczenia (50% podatku naliczonego). Za nabycie towarów uznaje się również przyjęcie ich w używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze (art. 8 ust. 6 ustawy o VAT). Dotyczy to również przypadków, gdy od rat leasingowych odliczano 50% lub 60%, nie więcej niż 5000 lub 6000 zł. Gdy od rat leasingowych odliczamy pełny VAT, wykorzystywanie samochodu przez pracowników do celów prywatnych podlega VAT. Podstawą opodatkowania, jak w przypadku kupionych samochodów, będzie koszt świadczenia. Składają się na niego wydatki, od których leasingobiorcy przysługuje prawo do odliczenia VAT, w tym od części rat leasingowych. SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH 1. Rozliczenie opłaty wstępnej Jednym z głównych problemów związanych z rozliczaniem umów leasingu jest prawidłowe rozliczenie przez podatników opłaty wstępnej, zwanej czynszem inicjalnym. Jeszcze kilka lat temu organy podatkowe konsekwentnie uznawały, że leasingobiorca nie może tego typu opłaty rozliczać w kosztach jednorazowo. Opłatę wstępną należało, ich zdaniem, zaliczać do kosztów uzyskania przychodów proporcjonalnie do czasu trwania umowy leasingu, ponieważ dotyczy ona całego okresu obowiązywania umowy. Wyjątkowo traktowani byli podatnicy prowadzący pkpir metodą uproszczoną, którzy opłatę wstępną ujmowali w kosztach w dacie wystawienia faktury dokumentującej tę opłatę. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z 19 marca 2010 r. (sygn. ILPB1/415-15/10-2/AG) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu stwierdził: Z tego względu opłaty o charakterze wstępnym należy zaliczać do kosztów uzyskania przychodów proporcjonalnie do czasu trwania umowy. Pierwsza opłata, pomimo że ponoszona jest jednorazowo, to dotyczy całego czasu trwania umowy leasingowej. Uzasadnionym zatem jest, by MF koszty pośrednie, do których można zaliczyć m.in. pierwszą opłatę leasingową, dotyczącą ściśle określonego czasu trwania umowy leasingu, Wnioskodawca rozliczał proporcjonalnie do długości trwania tej umowy. Tak więc, zgodnie z art. 22 ust. 5c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Wnioskodawca powinien podzielić koszty poniesienia opłaty leasingowej określonej w harmonogramie jako opłata leasingowa nr 1 proporcjonalnie do długości okresu, którego ona dotyczy, tj. okresu trwania umowy leasingowej (grudzień 2009 grudzień 2012). Zgodnie z aktualnym stanowiskiem organów podatkowych, jeżeli opłaty wstępne mają charakter opłat samoistnych i nie są przypisane poszczególnym ratom leasingowym, a ich uiszczenie jest warunkiem koniecznym do realizacji umowy, to podatnik powinien zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodów jednorazowo, w dacie poniesienia. Takie stanowisko zajął m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 10 czerwca 2013 r. (sygn. IBPBI/2/ /13/BG), w której stwierdził, że: Związek poniesionego wydatku w postaci czynszu inicjalnego oraz czynszu zerowego z uzyskiwanymi przez Spółkę przychodami nie ma charakteru bezpośredniego. Tym samym, czynsz inicjalny i zerowy stanowią pośrednie koszty podatkowe. Ponadto wskazać należy, iż zarówno MF czynsz inicjalny, jak i zerowy mają charakter opłat samoistnych bezzwrotnych, nieprzypisanych do poszczególnych rat leasingowych, w tym sensie, że ich uiszczenie jest warunkiem koniecznym do realizacji umowy leasingu. Opłaty te są wydatkiem jednorazowym związanym z zawarciem umowy leasingu, a w konsekwencji z rozpoczęciem realizacji tej umowy poprzez odbiór przedmiotu leasingu i przyjęcie go do używania. W przypadku, gdy w umowie leasingu nie znajduje się zapis, zgodnie z którym przedmiotowy wydatek jest opłatą na poczet usługi wykonywanej przez okres jej trwania, to należy ją uznać za koszt jednorazowy, w momencie poniesienia. 81

83 Również NSA potwierdził taki sposób rozliczania wstępnej opłaty leasingowej. W wyroku z 26 stycznia 2011 r. (sygn. akt II FSK 1646/09) sąd stwierdził, że: (...) zgodnie z wnioskiem o interpretację podatkową opłata wstępna ma charakter samoistny, nieprzypisany do poszczególnych rat leasingowych, zaś jej poniesienie jest warunkiem koniecznym do realizacji umowy leasingu i następuje przed jego faktycznym zrealizowaniem. Nie NSA dotyczy więc całego okresu, na jaki umowa została zawarta. Równocześnie z treści wniosku o udzielenie interpretacji wynikało, że umowa leasingu operacyjnego została zawarta w dniu 30 czerwca 2008 r. Natomiast strona wpłaciła opłatę wstępną (faktura VAT z dnia 31 lipca 2008 r.), podkreślając, że jej wniesienie warunkuje wykonanie umowy ze sprzedawcą. Opłata ta nie była już uwzględniana w pozostałych ratach leasingowych. Niewątpliwie zatem w stanie faktycznym sprawy wynikającym z wniosku o wydanie interpretacji zapłacenie w określonej dacie jednorazowo opłaty wstępnej warunkowało zawarcie umowy leasingu; późniejsze wykonanie leasingu było konsekwencją zawarcia umowy uzależnionego od porozumienia umownego o jednorazowej zapłacie opłaty wstępnej. Przedstawiany stan faktyczny jednoznacznie dowodzi, że poniesiony wydatek w postaci opłaty wstępnej dotyczył okresu krótszego niż rok podatkowy. Również w wyroku NSA z 17 grudnia 2013 r. (sygn. II FSK 2906/11) czytamy: W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, stanowisko sądu pierwszej instancji oparte jest o błędne założenie, że wstępna opłata leasingowa stanowi wynagrodzenie finansującego, podobne do raty leasingowej. Stąd też należy rozliczać ją w sposób określony w art. 15 NSA ust. 4d zd. 2 u.p.d.o.p. Zagadnienie to było już wielokrotnie przedmiotem rozpoznania przez Naczelny Sąd Administracyjny w sprawach zakończonych wyrokami: z dnia 15 września 2011 r., sygn. akt II FSK 451/10, z dnia 15 grudnia 2010 r., sygn. akt II FSK 1294/09, z dnia 9 marca 2012 r., sygn. akt II FSK 1591/10, z dnia 14 czerwca 2013 r., sygn. akt II FSK 2120/11, z dnia 19 stycznia 2011 r., sygn. akt II FSK 1546/09, z dnia 17 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 59/10. Naczelny Sąd Administracyjny w niniejszym składzie w pełni podziela stanowisko wyrażone w przywołanych wyrokach, w myśl którego wstępna opłata leasingowa ma charakter samoistny i bezzwrotny względem rat leasingowych uiszczanych w okresie trwania umowy. W rezultacie należy ją wiązać nie tyle z całą umową rozumianą w wymiarze czasowym, co z momentem jej zawarcia (wyrok z dnia 14 czerwca 2013 r., sygn. akt II FSK 2120/11). Jak zauważył Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 7 czerwca 2013 r. (sygn. akt II FSK 1981/11), dotyczy ona bowiem nie tyle samego trwania usługi leasingu, lecz w ogóle prawa do skorzystania z niego, skoro od jej uiszczenia uzależnione jest zawarcie umowy i wydanie przedmiotu leasingu. Jest to zatem opłata jednorazowa o odmiennym charakterze aniżeli raty leasingowe dlatego należy zaliczyć ją do kosztów uzyskania przychodów jednorazowo, tak jak uczyniła to Spółka, a nie proporcjonalnie do okresu trwania umowy leasingu. 2. Leasing operacyjny samochodów Wielu podatników decyduje się na zawieranie umowy leasingu operacyjnego samochodów wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej. Tego rodzaju umowa jest regulowana przez art. 23b updof i art. 17b updop. Aby umowę leasingu można było uznać za leasing operacyjny, muszą być spełnione łącznie następujące warunki: umowa leasingu musi zostać zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji; w odniesieniu do środków trwałych normatywny okres amortyzacji to okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych według metody liniowej, przy zastosowaniu stawek z Wykazu stawek amortyzacyjnych, w którym następuje całkowite zamortyzowanie środka trwałego. W przypadku samochodu normatywny okres amortyzacji wynosi pięć lat. Oznacza to, że minimalny czas trwania umowy leasingu operacyjnego samochodu wynosi dwa lata; suma ustalonych w umowie opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, musi odpowiadać co najmniej wartości początkowej środka trwałego, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego, będącego uprzednio przedmiotem takiej umowy jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu. 82 SAMOCHÓD W FIRMIE

84 2.1. Leasing operacyjny samochodu osobowego Podatnik, który wykorzystuje samochód osobowy na podstawie umowy leasingu operacyjnego, może zaliczać do kosztów podatkowych: pełne opłaty leasingowe, całość wydatków ponoszonych na zakup paliwa, przeglądy, naprawy i ubezpieczenia; mimo że samochód będący przedmiotem umowy leasingu operacyjnego nie jest u podatnika wpisany do ewidencji środków trwałych, jednak nie ma w tym przypadku zastosowania art. 23 ust. 1 pkt 46 updof i art. 16 ust. 1 pkt 51 updop, na podstawie których do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się kosztów używania, dla potrzeb działalności gospodarczej, niewprowadzonych do ewidencji środków trwałych (u osób prawnych niestanowiących składników majątku podatnika) samochodów osobowych w części przekraczającej kwotę wynikającą z przemnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za 1 km przebiegu, tzw. kilometrówki (art. 23 ust. 3b updof i art. 16 ust. 3b updop). Podatnicy muszą jednak pamiętać, że w odniesieniu do samochodu osobowego będącego przedmiotem leasingu operacyjnego obowiązuje ograniczenie dotyczące zaliczania kosztów ubezpieczenia AC. Wydatki na takie ubezpieczenie samochodu osobowego mogą być zaliczone do kosztów podatkowych w wysokości ustalonej zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 47 updof i art. 16 ust. 1 pkt 49 updop. Oznacza to, że leasingobiorcy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów składek na ubezpieczenie AC samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość euro przeliczona na złote według kursu ogłoszonego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia, w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. Kwotę euro należy przeliczyć według: kursu średniego NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w przypadku osób prawnych (kurs z tabeli A NBP), kursu sprzedaży euro ogłaszanego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w przypadku osób fizycznych (kurs z tabeli C NBP, przy czym chodzi tu o kurs obowiązujący w dniu zawarcia ubezpieczenia, a nie o kurs ogłoszony przez NBP w dniu zawarcia umowy) Leasing operacyjny samochodu ciężarowego W przypadku użytkowania samochodu ciężarowego na podstawie umowy leasingu operacyjnego wydatki związane z taką umową stanowią dla podatników koszty uzyskania przychodów na zasadach ogólnych. W leasingu operacyjnym opłaty ustalone w umowie i ponoszone przez korzystającego w podstawowym jej okresie stanowią dla niego koszt uzyskania przychodów. Jeżeli jednocześnie umowa leasingu nie stanowi inaczej, korzystający obowiązany jest utrzymywać rzecz w należytym stanie, w szczególności dokonywać jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania, oraz ponosić ciężary związane z własnością lub posiadaniem rzeczy (na podstawie art k.c.). W praktyce więc jeśli przedmiotem umowy leasingu operacyjnego jest samochód ciężarowy, to do kosztów uzyskania przychodów w czasie trwania podstawowego okresu umowy podatnik może zaliczyć: wszystkie opłaty leasingowe (w tym czynsz inicjalny oraz raty leasingowe), wszystkie bieżące wydatki eksploatacyjne (np. koszty mycia, paliwa, wymiany oleju, części zamiennych, przeglądu technicznego), opłacane składki ubezpieczeniowe Cesja umowy leasingu operacyjnego i ponowny leasing samochodu Po nowelizacji od 1 stycznia 2013 r. przepisów updof i updop w przypadku zmiany strony lub stron umowy leasingu podstawowy okres umowy (tj. czas oznaczony, na jaki została zawarta ta umowa, z wyłączeniem czasu, na który może być przedłużona lub skrócona) uważa się za zachowany, jeżeli inne postanowienia umowy nie uległy zmianie (art. 23a pkt 2 updof oraz art. 17a pkt 2 updop). 83

85 Przed nowelizacją organy podatkowe uważały, że osoba wstępująca w miejsce dotychczasowego korzystającego zawiera z leasingodawcą nową umowę. Cesja taka była, zdaniem organów podatkowych, możliwa, jeżeli pozostały do końca umowy okres był co najmniej taki, jak minimalny okres trwania umowy leasingu. Z tego powodu po dokonaniu zmiany korzystającego trzeba było ponownie stwierdzić, czy umowa nadal spełnia warunki do uznania jej za umowę leasingu operacyjnego. NSA w wyroku z 21 czerwca 2013 r. (sygn. akt II FSK 2216/11) rozstrzygnął tę kwestię korzystnie dla podatników. Uznał, że również w odniesieniu do umów zawartych przed 1 stycznia 2013 r. zmiana korzystającego nie wywołuje negatywnych skutków podatkowych. W wyroku tym czytamy: Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z powyższego unormowania w żaden sposób nie da się wyprowadzić prezentowanego w interpretacji indywidualnej oraz w skardze kasacyjnej NSA wniosku, że w przypadku przejęcia umowy leasingu przez nabywcę przedsiębiorstwa, umowę tę należy traktować z podatkowego punktu widzenia jako nową i ponownie oceniać, czy spełnia ona warunki wymienione w art. 17b ust. 1 u.p.d.o.p. Wbrew twierdzeniom skargi kasacyjnej nie jest możliwe na gruncie wykładni gramatycznej analizowanych przepisów wyprowadzenie wniosku, że przedmiotowo określona w art. 17a pkt 1 i 2 u.p.d.o.p. oraz w art. 17b ust. 1 pkt 1 i 2 u.p.d.o.p. umowa leasingu charakteryzowana była także do 1 stycznia 2013 r. poprzez wyznaczenie jej pierwotnych podmiotów określanych jako finansujący i korzystający. Nie było wobec tego podstaw do przyjęcia, aby możliwość skorzystania z preferencji podatkowej w sytuacji, gdy w trakcie trwania umowy leasingu dokonano przeniesienia uprawnień i obowiązków korzystającego w drodze sukcesji, uzależniać dodatkowo od wyniku kolejnego badania umowy przez pryzmat tego, czy umowa ta spełnia warunki pozwalające uznać, że dla nowego korzystającego, czyli nabywcy przedsiębiorstwa, jest umową leasingu operacyjnego w znaczeniu podatkowym. Należy wskazać, że rację ma Sąd I instancji, iż ustawodawca nie uzależnia kwalifikacji danej umowy jako umowy leasingu od warunku zachowania niezmienności stron tej umowy w czasie jej trwania. Do końca 2012 r. spore problemy u podatników wywoływała kwestia wartości początkowej przedmiotu leasingu przy zawarciu kolejnej umowy po zakończeniu pierwszej lub po przerwanej umowie leasingu. Organy podatkowe stały na stanowisku, że każdorazowo konieczne jest odwołanie się do historycznej wartości początkowej przedmiotu leasingu. Od 1 stycznia 2013 r. w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, będących uprzednio przedmiotem takiej umowy, suma opłat musi odpowiadać co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu (art. 17b ust. 1 pkt 3 updop, art. 23b ust. 1 pkt 3 updof). Niespełnienie tego warunku oznacza brak prawa leasingodawcy do sprzedaży i odpowiednio brak prawa nowego leasingobiorcy do nabycia przedmiotu leasingu po cenie niższej niż rynkowa na koniec umowy. PRZYKŁAD Spółka GAWLEAS oddała w 2013 r. do używania na podstawie umowy leasingu operacyjnego samochód osobowy o wartości początkowej zł. Po zakończeniu 3-letniej umowy korzystający z powodu upadłości likwidacyjnej nie skorzystał z opcji wykupu. Rynkowa wartość pojazdu wynosiła w tym momencie około zł. GAWLEAS oddała samochód nowemu korzystającemu, a suma opłat określona w nowej umowie wynosiła zł. Pomimo że jest ona niższa niż historyczna wartość początkowa, umowa spełnia ustawowe wymogi, co oznacza, że po jej zakończeniu GAWLEAS będzie mieć prawo sprzedaży pojazdu po cenie niższej niż rynkowa na rzecz nowego korzystającego. Gdyby umowa została zawarta przed 1 stycznia 2013 r., nie mogłaby być uznana za podatkową umowę leasingu operacyjnego, gdyż suma opłat z niej wynikających ( zł) musiałaby zostać porównana z historyczną wartością początkową ( zł). Oznaczałoby to brak prawa GAWLEAS do sprzedaży i odpowiednio brak prawa nowego leasingobiorcy do nabycia samochodu po cenie niższej niż rynkowa na koniec umowy Wykupienie samochodu po zakończeniu leasingu operacyjnego Wykupiony z leasingu operacyjnego samochód może zostać zakwalifikowany przez podatnika jako podlegający amortyzacji środek trwały, gdy spełnia kryteria określone w art. 22a ust. 1 updof i art. 16a 84 SAMOCHÓD W FIRMIE

86 ust. 1 updop, czyli m.in. będzie wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej dłużej niż rok. W takim przypadku podatnik powinien: wprowadzić go do ewidencji środków trwałych w miesiącu przekazania do używania, amortyzować go wybraną przez siebie metodą amortyzacji. Za wartość początkową podatnik powinien przyjąć cenę nabycia. Jest to kwota należna zbywcy (leasingodawcy), powiększoną o koszty związane z zakupem samochodu, naliczone do dnia przekazania go do używania, i pomniejszona o podlegający odliczeniu VAT naliczony. Kwota ta jest również korygowana o ewentualne różnice kursowe (art. 22g ust. 3 i 5 updof oraz art. 16g ust. 3 i 5 updop). Jeżeli cena nabycia samochodu nie przewyższa 3500 zł, podatnik może go: uznać za środek trwały i dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w miesiącu oddania go do używania lub w miesiącu następnym albo amortyzować według wybranej przez siebie metody amortyzacyjnej, albo nie wprowadzać do ewidencji środków trwałych, a wydatki poniesione z tytułu jego wykupu ująć bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodu w miesiącu oddania go do używania. Jeżeli podatnik planuje sprzedaż nabytego samochodu przed upływem roku, to nie powinien wprowadzać go do ewidencji środków trwałych. W takim przypadku wydatki z tytułu wykupu samochodu ma prawo zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów. 3. Leasing finansowy samochodów Leasingiem finansowym (zwanym także leasingiem kapitałowym) jest umowa: która została zawarta na czas oznaczony, której suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu, która zawiera postanowienie, że odpisów amortyzacyjnych w podstawowym okresie umowy leasingu dokonuje korzystający (w przypadku leasingu konsumenckiego zawiera postanowienie, że finansujący rezygnuje z dokonywania odpisów amortyzacyjnych) (art. 23f ust. 1 updof i art. 17f ust. 1 updop). Oczywiście warunki te muszą zostać spełnione łącznie. Nie jest też konieczne odwoływanie się do pojęcia normatywnego okresu amortyzacji (pojęcie to jest używane na potrzeby leasingu operacyjnego). Wystarczy, że umowa zostanie zawarta na dowolnie długi (bądź krótki) okres, byle był on wyraźnie oznaczony. Cechą charakterystyczną umowy leasingu finansowego jest przekazanie korzystającemu uprawnienia do dokonywania odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu leasingu (i oczywiście zaliczania ich do kosztów podatkowych). W leasingu operacyjnym odpisów amortyzacyjnych dokonuje leasingodawca (finansujący). PRZYKŁAD Spółka GAWLEAS zawarła jako finansujący umowę leasingu samochodu osobowego na okres trzech lat. Wartość początkowa samochodu wynosiła zł, a umowa zawierała postanowienie, w myśl którego odpisów amortyzacyjnych od samochodu ma dokonywać korzystający. Jednocześnie łączna suma części odsetkowych oraz kapitałowej rat leasingowych w okresie trwania umowy wynosi zł netto. Ponieważ umowa ta spełnia wszystkie ustawowe wymagania, stanowi podatkową umowę leasingu finansowego Raty leasingowe W przypadku leasingu finansowego kwestia składników raty leasingowej nie wygląda już tak prosto jak w leasingu operacyjnym rata leasingowa składa się bowiem z dwóch odrębnych i odmiennie podatkowo traktowanych elementów, tj.: 85

87 części kapitałowej czyli tej części opłaty, która stanowi spłatę wartości początkowej przedmiotu leasingu, w naszym przypadku samochodu. Część ta nie stanowi przychodów finansującego ani, odpowiednio, kosztów uzyskania przychodów korzystającego. Część kapitałową leasingobiorca zalicza w koszty tylko poprzez odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości początkowej samochodu; części odsetkowej która jest przychodem finansującego oraz, odpowiednio, kosztem podatkowym korzystającego. Ustawodawca nie ingeruje w sposób ustalenia proporcji między ww. częściami raty leasingowej. Ogranicza się jedynie do stwierdzenia, że gdy wysokość kwoty spłaty wartości środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych (czyli kwota części kapitałowej) przypadająca na poszczególne opłaty nie jest określona w umowie leasingu, ustala się ją proporcjonalnie do okresu trwania tej umowy (art. 17f ust. 2 updop, art. 23f ust. 2 updof). Istnieje więc duża dowolność w kształtowaniu wielkości poszczególnych części składowych, co ma przełożenie na wielkość płaconego podatku Amortyzacja u korzystającego Odpisów amortyzacyjnych korzystający powinien dokonywać od wartości początkowej samochodu ustalonej przez finansującego, a wyznaczonej sumą opłat leasingowych stanowiących spłatę określonej w umowie wartości przedmiotu leasingu. Amortyzacji leasingowanego samochodu (w ramach leasingu finansowego) korzystający dokonuje na takich samych zasadach jak w przypadku amortyzacji samochodu stanowiącego jego własność. A zatem w przypadku amortyzacji samochodu osobowego korzystający nie będzie mógł zaliczyć do kosztów odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość euro, przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez NBP z dnia przekazania samochodu do używania (art. 23 ust. 1 pkt 4 updof, art. 16 ust. 1 pkt 4 updop) Wydatki eksploatacyjne Wydatki związane z eksploatacją samochodu użytkowanego w ramach leasingu finansowego, tj. wydatki na: paliwo, myjnie, przeglądy okresowe i badania diagnostyczne, bieżące naprawy i regulacje, zakup części zamiennych korzystający może w całości zaliczyć w koszty uzyskania przychodu. Dotyczy to zarówno samochodu ciężarowego, jak i osobowego. W przypadku tego ostatniego korzystający nie jest ograniczony limitem na wydatki w ramach tzw. kilometrówki Ubezpieczenie leasingowe samochodu Wydatki ponoszone przez korzystającego na ubezpieczenie samochodu użytkowanego w ramach leasingu finansowego mogą zostać wliczone w koszty: w przypadku samochodu ciężarowego w całości, w przypadku samochodu osobowego gdy chodzi o ubezpieczenie AC, jedynie w granicach limitu, tj. do wysokości nieprzekraczającej ich części ustalonej w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość euro w wartości samochodu przyjętej do celów ubezpieczenia Naprawy powypadkowe Analogicznie jak w przypadku leasingu operacyjnego wydatki na naprawę samochodu uszkodzonego w wyniku wypadku korzystający może zaliczyć w koszty tylko wtedy, gdy samochód był objęty 86 SAMOCHÓD W FIRMIE

88 ubezpieczeniem dobrowolnym AC. Ewentualne odszkodowanie wypłacone przez zakład ubezpieczeń będzie przychodem z działalności u korzystającego lub finansującego, w zależności od tego, kto ubezpieczył samochód i był uprawniony do otrzymania odszkodowania Wykup przez korzystającego W tym przypadku sprawa ceny wykupu jest znacznie prostsza niż przy leasingu operacyjnym. Po zakończeniu umowy leasingu finansowego sprzedaż przedmiotu leasingu na rzecz korzystającego może zostać dokonana po każdej cenie, nawet za symboliczną złotówkę. Nabycie własności pojazdu nie spowoduje konieczności zaprzestania jego amortyzacji dokonywanej dotychczas przez korzystającego w ramach leasingu finansowego. Natomiast wydatek poniesiony przez korzystającego na zakup samochodu po zakończeniu leasingu powiększy wartość początkową amortyzowanego przez niego pojazdu i dalszych odpisów amortyzacyjnych będzie mógł dokonywać od zwiększonej wartości pojazdu, według dotychczasowej metody amortyzacyjnej. Odnosi się to zarówno do przypadku, w którym cena wykupu pojazdu po leasingu jest niższa niż 3500 zł, jak i do sytuacji wykupu samochodu całkowicie już przez korzystającego zamortyzowanego Sprzedaż przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy przez finansującego na rzecz osoby trzeciej Podobnie jak w przypadku leasingu operacyjnego cena sprzedaży przez finansującego przedmiotu leasingu osobie trzeciej po zakończeniu umowy powinna być ustalona na warunkach rynkowych. Jednocześnie kosztem podatkowym tej sprzedaży będą wydatki poniesione przez finansującego na nabycie lub wytworzenie przedmiotu leasingu w takiej części, w jakiej korzystający nie spłacił jego wartości początkowej w ustalonych opłatach, oraz kwota wypłacona korzystającemu. W przeciwieństwie do leasingu operacyjnego kwota ta stanowi koszt uzyskania przychodów u finansującego bez ograniczeń (art. 17h updop, art. 23h updof). PRZYKŁAD Spółka GAWLEAS sprzedała samochód osobowy będący przedmiotem umowy leasingu finansowego na rzecz osoby trzeciej po cenie rynkowej wynoszącej zł. Jednocześnie korzystający otrzymał jako zadośćuczynienie za rezygnację z zakupu kwotę zł. Suma części kapitałowej raty leasingowej zapłaconej przez korzystającego w okresie trwania umowy wynosiła zł (była to jednocześnie wartość początkowa pojazdu). Rozliczenie podatkowe związane z tą sprzedażą przedstawia się następująco: 1) przychód: zł; 2) koszty podatkowe: kwota wypłacona korzystającemu: zł, wydatki na nabycie samochodu pomniejszone o spłatę części kapitałowej samochodu: zł zł = 0 zł; 3) dochód: zł zł = zł Oddanie przedmiotu leasingu do dalszego używania korzystającemu W sytuacji gdy po upływie podstawowego okresu umowy leasingu finansujący oddaje korzystającemu do dalszego używania środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne będące przedmiotem umowy, przychodem finansującego i odpowiednio kosztem podatkowym korzystającego są opłaty ustalone przez strony. Jest tak także wtedy, gdy opłaty te odbiegają znacznie od wartości rynkowej (art. 17g ust. 2 updop, art. 23g ust. 2 updof). 87

89 4. Leasing finansowy samochodu brak obowiązku dokonywania korekty kosztów Kwestia konieczności korygowania kosztów w przypadku amortyzacji leasingowanych środków trwałych, w tym samochodów, budziła wątpliwości podatników od początku obowiązywania przepisów o korekcie kosztów, czyli od 1 stycznia 2013 r. Z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na interpelację poselską nr wynikało jednoznacznie, że nieuregulowanie w odpowiednim terminie, tj. wynikającym z przepisów o korekcie kosztów zawartych w updof i updop, spłaty wartości początkowej środka trwałego powinno skutkować wyłączeniem z kosztów odpowiedniej części odpisów amortyzacyjnych. Przyjęcie takiego sposobu korekty nakładałoby na podatnika obowiązek dokonywania skomplikowanych rozliczeń. Na szczęście dla podatników Ministerstwo Finansów w piśmie Zastępcy Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych z 20 maja 2013 r. (sygn. DD6/033/93/MNX/13/RD /13), opublikowanym w Biuletynie Skarbowym nr 3/2013, zmieniło to niekorzystne dla podatników stanowisko. W piśmie tym czytamy: W ocenie Ministerstwa Finansów prawidłowe jest stanowisko (...), mówiące że sukcesywnie zaliczając wydatki do kosztów w przypadku kosztów pośrednich, w tym poprzez odpisy MF amortyzacyjne, nie powinno się dokonywać proporcjonalnego pomniejszenia kosztów. Jeżeli do dnia upływu terminów, o których mowa w art. 15b ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. 30 dni od terminu płatności i 90 dni od dnia zaliczenia wydatku do kosztów, zaliczona do kosztów część zobowiązania znajduje pokrycie w płatnościach, to nie powinno mieć miejsca zmniejszenie kosztów. Potwierdzają to również organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z 30 września 2013 r. (sygn. IBP-BI/2/ /13/AP) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził wprost, że: Jak już wykazano powyżej, cytowane przepisy będą miały również zastosowanie w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, w którym mamy do czynienia ze składnikami majątku trwałego używanymi na podstawie umów leasingu finansowego. Wnioskodawca jest zatem zobowiązany do za- MF stosowania regulacji wynikającej z art. 15b ust. 1 5 w zw. z art. 15b ust. 6 ustawy o CIT, z tym jednak zastrzeżeniem, że pod względem terminów płatności każda rata leasingowa powinna być ustalana i rozliczana odrębnie. Przy czym terminy płatności poszczególnych rat powinny być liczone od ostatniego dnia okresu, którego dotyczy rata. W sytuacji gdy termin płatności poszczególnej raty leasingowej wynosić będzie poniżej 60 dni, zastosowanie będzie miał art. 15b ust. 1 ustawy o CIT. Natomiast w sytuacji gdy termin płatności poszczególnej raty leasingowej będzie dłuższy niż 60 dni, zastosowanie będzie miał art. 15b ust. 2 ustawy o CIT. Jeżeli zatem Wnioskodawca zaliczy do kosztów uzyskania przychodów kwotę odpisu amortyzacyjnego dokonywanego od leasingowanych składników majątku (zgodnie z art. 16a ust. 2 ustawy o CIT) oraz jednocześnie kwota ta nie znajdzie pokrycia w płatnościach dokonanych przez Wnioskodawcę na rzecz kontrahenta (należy uwzględnić wszystkie płatności dotyczące danej umowy leasingowej) i Wnioskodawca nie ureguluje tej kwoty w terminach odpowiednio 30 dni od daty upływu terminu płatności lub 90 dni od daty zaliczenia tej kwoty do kosztów uzyskania przychodów, Wnioskodawca obowiązany będzie do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę tego odpisu amortyzacyjnego. 88 SAMOCHÓD W FIRMIE

90 Rozdział V. ZAKUP PALIWA SKUTKI W VAT W przypadku zakupu paliwa do firmowego samochodu obowiązuje zasada, że odliczamy VAT na takich samych zasadach, jak odliczylibyśmy VAT od nabycia samochodu. Dlatego gdy: od zakupu samochodu odliczymy 100% również od zakupu paliwa możemy odliczyć 100% VAT, od zakupu samochodu odliczymy 50% również od zakupu paliwa możemy odliczyć 50% VAT. Oceniając to prawo, bierzemy pod uwagę przepisy obowiązujące od 1 kwietnia br., a nie przepisy, na podstawie których odliczaliśmy VAT przed 1 kwietnia br. od nabycia samochodu. Z art. 12 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r. wynika, że w przypadku dwóch grup pojazdów samochodowych do końca czerwca 2015 r. nie stosuje się obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego w przypadku nabywania paliw (w tym oleju napędowego oraz gazu) wykorzystywanych do ich napędu. W konsekwencji w okresie od 1 kwietnia 2014 r. do 30 czerwca 2015 r. pojazdy samochodowe nieuprawniające do pełnych odliczeń dzielić się będą na: pojazdy samochodowe uprawniające do odliczania 50% podatku naliczonego z tytułu nabywania pali- wa oraz pojazdy samochodowe nieuprawniające do odliczania podatku naliczonego. Do żadnej z tych grup nie będą należeć pojazdy samochodowe, które na podstawie przepisów obowiązujących od 1 kwietnia 2014 r. należą do pojazdów wykorzystywanych przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej (art. 12 ust. 2 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.; zob. również punkt Pojazdy samochodowe wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika). W przypadku tych pojazdów odliczymy pełny VAT od zakupu paliwa, i to od 1 kwietnia 2014 r. Pojazdy samochodowe uprawniające do odliczania 50% podatku naliczonego z tytułu nabywania paliwa Pojazdy inne niż samochody osobowe o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi: a) 1 jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 425 kg b) 2 jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 493 kg c) 3 lub więcej jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 500 kg niewykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika Odliczanie podatku naliczonego przy nabywaniu paliwa w okresie od 1 kwietnia 2014 r. do 30 czerwca 2015 r. Pojazdy samochodowe nieuprawniające do odliczania podatku naliczonego z tytułu nabywania paliwa 1) samochody osobowe, 2) inne niż samochody osobowe pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi: a) 1 jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 425 kg b) 2 jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 493 kg c) 3 lub więcej jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 500 kg niewykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika Pojazdy samochodowe uprawniające do odliczania 100% podatku naliczonego z tytułu nabywania paliwa 1) pojazdy, których nie możemy zaliczyć do pojazdów samochodowych 2) pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony 3) pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, jeśli: będą wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika konstrukcyjnie przeznaczone będą do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą (autobusy) 89

91 PRZYKŁAD Podatnik kupił w kwietniu 2014 r. samochód osobowy, który nie będzie wykorzystywany wyłącznie do działalności. W przypadku tego podatnika: 1) kwotę podatku naliczonego stanowić będzie tylko 50% kwot podatku z faktur dokumentujących zakupy związane z samochodem (np. zakupy eksploatacyjne czy zakupy części zamiennych) inne niż zakupy paliwa (z wyjątkiem zakupu towarów montowanych w pojazdach samochodowych i związanych z nimi usług montażu, naprawy i konserwacji, jeżeli przeznaczenie tych towarów wskazuje obiektywnie na możliwość ich wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika), 2) do końca czerwca 2015 r. nie będzie mógł odliczać podatku naliczonego z faktur dokumentujących zakupy paliwa do nabytego samochodu (ze względu na art. 12 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.), 3) od 1 lipca 2015 r. kwotę podatku naliczonego przy nabywaniu paliwa stanowić będzie 50% kwot podatku z faktur dokumentujących zakupy paliwa. 1. Zakupy paliwa na kartę paliwową Firma, która dysponuje kartą paliwową, może nabywać bezgotówkowo paliwo (a także inne określone umową towary i usługi) na stacjach benzynowych biorących udział w obsłudze tej karty. Jeżeli emitentem karty paliwowej jest np. leasingodawca, czyli podmiot inny niż koncern paliwowy, na którego stacjach benzynowych kupiono paliwo, wówczas rozliczenie całej transakcji przebiega według następującego schematu: najpierw koncern paliwowy wystawia fakturę za dostawę paliwa na emitenta karty (leasingodawcę), następnie emitent karty (leasingodawca) wystawia fakturę za dostawę paliwa na faktycznego nabywcę, który dokonał zakupu na wyznaczonych stacjach benzynowych. Schemat rozliczeń VAT od zakupu paliwa na kartę paliwową Właściciel karty paliwowej 3. Refaktury za paliwo Firma dokonująca zakupów z użyciem karty 2. Faktura za paliwo Stacja paliw 1. Nabycie paliwa W opisanej sytuacji wydawać by się mogło, że odliczanie VAT następuje na ogólnych zasadach, tj. bez wyłączenia prawa do tego odliczenia. Ale można się spotkać z innym poglądem na ten temat. NSA w wyroku z 14 sierpnia 2012 r. (sygn. akt I FSK 1177/11) uznał, że wystawca karty paliwowej nie dokonuje w takim przypadku dostawy paliwa na rzecz faktycznego nabywcy. Transakcja między wystawcą karty paliwowej a nabywcą towarów sprowadza się do świadczenia usługi finansowej polegającej na udzieleniu kredytu kupieckiego na zakup paliwa. Sąd, powołując się na treść wyroku ETS z 6 lutego 2003 r. w sprawie C-185/01, uznał, że wystawca karty nie jest w tym przypadku ani nabywcą, ani sprzedawcą paliwa. Wobec tego faktura wystawiona przez ten podmiot, pośredniczący między koncernem paliwowym a faktycznym nabywcą paliwa, nie stwierdza dostawy towarów. Skoro faktura stwierdza czynność, która nie miała miejsca, wobec tego w ogóle nie daje ona prawa do odliczenia VAT, który z niej wynika. Organy podatkowe po tym wyroku nie zajmują jednolitego stanowiska. Większość z nich uznaje, że podmioty, które wystawiły karty paliwowe, mają prawo do odliczania VAT z faktur wystawionych przez stacje paliw. Takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej 90 SAMOCHÓD W FIRMIE

92 z 10 kwietnia 2013 r. (sygn. IPTPP2/443-42/13-4/IR). Ze stanu faktycznego przedstawionego w zapytaniu wynikało, że spółka wydała karty paliwowe swoim kontrahentom, którzy za ich pomocą nabywali paliwo na stacji paliw. Następnie stacja paliw wystawiła fakturę za kupione paliwo na spółkę, która odliczyła z niej VAT na zasadach ogólnych. Następnie spółka refakturowała zakup paliwa na leasingobiorcę. Organ podatkowy, odpowiadając na pytanie właściciela karty paliwowej, uznał, że ma prawo do odliczania VAT z faktury za paliwo, które następnie jest przedmiotem odsprzedaży. Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na fakturach wystawionych przez Koncern dokumentujących nabycie towarów i usług (w tym paliw), MF które następnie są przedmiotem odsprzedaży, bowiem Zainteresowany jest podatnikiem podatku od towarów i usług, a towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych tym podatkiem. Prawo to przysługuje pod warunkiem niezaistnienia przesłanek wynikających z art. 88 ustawy. Prawo do odliczenia przysługuje również faktycznemu nabywcy paliwa (patrz: pisma Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 28 października 2013 r., sygn. IBPP2/ /13/AMP). Natomiast w piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 15 marca 2013 r. (sygn. ILPP5/443-60/12- -4/PG) czytamy: Tym samym, z uwagi na treść art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a ustawy, Zainteresowanemu nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z wystawionych na niego faktur dokumentujących MF zakup paliwa zużywanego przez najemców, ponieważ nie dokumentują one rzeczywistych czynności dokonanych na jego rzecz. Reasumując, Wnioskodawcy nie przysługuje/nie będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku VAT od zakupionego paliwa do napędu ww. samochodów osobowych będących przedmiotem leasingu operacyjnego, nawet w sytuacji, gdy w zawartych umowach podnajmu umieszczony zostanie zapis, iż koszt paliwa używanego do napędu przedmiotowych samochodów wliczony zostanie w cenę świadczonych usług podnajmu. 2. Zakupy paliwa na kartę paliwową wystawioną przez zagraniczną firmę W przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach (art. 7 ust. 8 ustawy o VAT). Są to tzw. dostawy łańcuchowe. Przyjmuje się najczęściej, że do dostaw łańcuchowych dochodzi również w przypadku dostaw paliwa, które są opłacane przez podatników tankujących to paliwo za pomocą kart paliwowych wydanych przez innych podatników, tj.: podatnik prowadzący stację paliw dokonuje dostawy paliwa dla podatnika, który wydał kartę paliwową, oraz podatnik, który wydał kartę paliwową, dokonuje dostawy paliwa dla podatnika, który zatankował paliwo. Przyjęcie stanowiska, że dochodzi do dwóch dostaw, oznacza, że w sytuacji gdy wystawcą karty paliwowej jest firma mająca siedzibę za granicą, polscy podatnicy muszą ustalić, gdzie trzeba je opodatkować i kto ma to zrobić. Dostawy te podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce, gdyż miejsce tych dostaw znajduje się na terytorium Polski, na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT. W konsekwencji polski nabywca jest obowiązany w ramach tzw. dostaw towarów, dla których podatnikiem jest nabywca rozliczać VAT z tytułu dokonywanych zakupów paliwa (art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT). Polska firma jako nabywca paliwa musi rozliczyć podatek należny. Trzeba przy tym zauważyć, że podatek należny z tytułu dostaw towarów, dla których podatnikiem jest nabywca, składa się na kwotę podatku naliczonego, która podlega odliczeniu na zasadach ogólnych (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Można się także spotkać ze stanowiskiem, że w przypadku zakupów paliwa, które są opłacane przez podatników tankujących paliwo za pomocą kart paliwowych wydanych przez innych podatników, nie dochodzi do dostaw łańcuchowych (piszemy o tym w pkt 1). Występuje tylko jedna dostawa paliwa 91

93 dokonana między podatnikiem prowadzącym stację paliw a podatnikiem tankującym paliwo (dostawa, za którą płaci inny podmiot, tj. podatnik, który wydał kartę paliwową). Co istotne, za takim stanowiskiem opowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 6 lutego 2003 r. w sprawie C-185/01. Sprawa dotyczyła firmy leasingowej, która oferowała swoim klientom możliwość przystąpienia do umowy, na mocy której mogli oni nabywać paliwo w określonych stacjach benzynowych w imieniu i na koszt firmy leasingowej, wykorzystując specjalne karty paliwowe. W omawianym wyroku Trybunał uznał, że w takich przypadkach dochodzi do dostaw towarów między firmami paliwowymi a leasingobiorcami. Przyjęcie takiego stanowiska oznaczałoby, że w przedstawionej sytuacji nie ma obowiązku naliczania podatku należnego z tytułu zakupów paliwa od podatników prowadzących na terenie Polski stacje paliw (a więc od podatników posiadających siedzibę działalności gospodarczej na terenie Polski), a nie od podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju. Co ciekawe, takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 4 sierpnia 2011 r. (sygn. IBPP3/ /11/PH), powołując się na wskazany powyżej wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W interpretacji tej czytamy, że: (...) dostawcą paliwa są podmioty prowadzące stacje paliw, na których Wnioskodawca tankuje paliwo. Dostawcą paliwa w przedstawionym stanie faktycznym nie jest kontrahent z Danii, nieposiadający na terytorium Polski siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności, nieposia- MF dający również własnych stacji paliw, na rzecz którego Wnioskodawca świadczy usługi ciągnikami samochodowymi. W konsekwencji organ podatkowy uznał za nieprawidłowe stanowisko podatnika wnioskującego o wydanie interpretacji, że dokonywane przez tego podatnika zakupy paliwa opłacane kartami paliwowymi stanowią dostawy towarów, dla których podatnikiem jest nabywca. Mimo to przyjęcie stanowiska, że w przedstawionej sytuacji podatnicy nie mają obowiązku naliczania podatku należnego z tytułu zakupów paliwa, jest obarczone dość dużym ryzykiem. Jak już zostało wspomniane w pkt 1, nie ma jednolitego stanowiska. Ewentualną decyzję o takim postępowaniu powinno poprzedzić uzyskanie od Ministra Finansów interpretacji indywidualnej potwierdzającej prawidłowość takiego sposobu postępowania, względnie wydanie przez Ministra Finansów odpowiedniej interpretacji ogólnej. 3. Zakup paliwa tankowanego do samochodu za granicą Jak już zostało powiedziane, w określonych przepisami sytuacjach podatnicy mogą być obowiązani do rozliczania VAT z tytułu nabywania towarów i usług. Obowiązek ten wystąpić może m.in. w przypadku nabywania od podatników zagranicznych (podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski) podlegających opodatkowaniu VAT w Polsce towarów i usług (art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o VAT). Podatnicy nie są obowiązani do rozliczania VAT z tytułu nabywania towarów i usług w ramach dostaw towarów i świadczenia usług, które nie podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce. Zatem dostawy towarów oraz świadczenie usług podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce, jeżeli w Polsce znajduje się ich miejsce świadczenia. Z przepisów tych wynika, że miejscem dostawy towarów niewysyłanych ani nietransportowanych jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy (art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT). W konsekwencji miejsce świadczenia dostaw paliwa tankowanego za granicą znajduje się poza terytorium Polski. Zatem dostawy takiego paliwa nie podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce. Potwierdzają to organy podatkowe. W piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 29 kwietnia 2008 r. (sygn. IBPP2/443-69/08/UH/KAN-1022/01/08/KAN-3891/04/08) czytamy: W świetle ww. przepisów oraz z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż miejscem dostawy paliwa do samochodów przewoźników i jednocześnie miejscem jego opodatkowania są terytoria państw, na terenie których nastąpiło nabycie paliwa. W przedmiotowej sytuacji MF mamy 92 SAMOCHÓD W FIRMIE

94 bowiem do czynienia z przypadkiem, o którym mowa w art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy. Zakupione paliwo nie jest wysyłane ani transportowane do nabywcy. Oznacza to, że polski podatnik nie rozlicza w VAT zakupu paliwa, które jest tankowane do samochodu. SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH Rozliczenie wydatków ponoszonych przez podatników na zakup paliwa do samochodów wykorzystywanych w prowadzonej przez nich działalności gospodarczej jest uzależnione od tego, czy samochód stanowi środek trwały, czy nie. 1. Zakup paliwa do samochodów będących środkami trwałymi w firmie W przypadku zakupu paliwa do samochodu będącego środkiem trwałym w firmie przepisy updof i updop nie wprowadzają żadnego ograniczenia w zakresie zaliczania ich do kosztów uzyskania przychodów. Bez znaczenia w tym wypadku pozostaje, czy jest to samochód osobowy czy ciężarowy. Aby uniknąć zakwestionowania wydatku na paliwo jako kosztu przez organy podatkowe, na fakturze powinien się znaleźć numer rejestracyjny samochodu firmowego, do którego nabywane jest paliwo. W praktyce może się zdarzyć, że firmowy samochód jest udostępniany pracownikom np. na czas wakacji. W takim przypadku wydatki poniesione na paliwo do samochodu nie mogą być dla pracodawcy kosztem uzyskania przychodów, nawet jeżeli pracownik zapłacił za to paliwo firmową kartą. Nie można mówić o żadnym związku tego wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą. 2. Zakup paliwa do samochodów niebędących środkami trwałymi w firmie Gdy podatnik używa w działalności samochodu osobowego niebędącego jego środkiem trwałym, ale stanowiącego własność tego podatnika, wydatki, jakie ponosi na paliwo, są rozliczane w ramach limitu kilometrówki. Również w takim przypadku podatnik powinien dokumentować wydatki na paliwo nabywane do prywatnego samochodu fakturami zawierającymi numer rejestracyjny pojazdu. Szczegółowo na ten temat pisaliśmy w rozdziale III. Używanie samochodu w firmie skutki w podatkach dochodowych, str. 52. Może się również zdarzyć, że podatnik ponosi wydatki na zakup paliwa do samochodów stanowiących własność osoby trzeciej, np. agent ubezpieczeniowy korzysta z samochodu osobowego stanowiącego własność firmy ubezpieczeniowej i ponosi wydatki na zakup paliwa do tego samochodu. W takim przypadku, aby móc zaliczać do kosztów wydatek ponoszony na ten cel, jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. Zgodnie bowiem z art. 23 ust. 1 pkt 46 updof nie uważa się za koszty uzyskania przychodów poniesionych wydatków zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów z tytułu używania niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych samochodu osobowego, w tym także stanowiącego własność osoby prowadzącej działalność gospodarczą, dla potrzeb działalności gospodarczej podatnika w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za 1 km przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra. W celu ustalenia faktycznego przebiegu samochodu podatnik jest obowiązany do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. Jeżeli podatnik nie będzie prowadził tej ewidencji, traci prawo do zaliczania wydatków ponoszonych na paliwo do kosztów. Stanowisko to potwierdzają również organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej z 4 grudnia 2012 r. (sygn. IPPB2/ /12-2/JG) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził: Wnioskodawca będzie bezpłatnie użytkował samochód Spółki, ale wszelkie koszty związane z eksploatacją samochodu, a w szczególności koszty paliwa, części i akcesoria samochodowe MF będą pokrywane przez Wnioskodawcę. Wnioskodawca jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą zobowiąże się, że będzie wykorzystywała samochód tylko i wyłącznie do realizacji zadań wynikających z umowy. 93

95 Mając na względzie powyższe przepisy, stwierdzić należy, iż wskazane we wniosku koszty eksploatowania samochodu (w szczególności paliwa, części i akcesoriów samochodowych) będą stanowić koszty uzyskania przychodu w prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. W przypadku używania przez podatnika w prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej samochodu osobowego, będącego własnością osoby trzeciej, wysokość wydatków możliwych do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu tej działalności ograniczona jest do wysokości wynikającej z prowadzonej dla tego samochodu ewidencji przebiegu pojazdu. W przypadku braku tej ewidencji, wydatki poniesione w związku z używaniem ww. samochodu w ogóle nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. Jeśli podatnik jest czynnym podatnikiem VAT, któremu przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków z tytułu używania samochodu osobowego, to wartość tych wydatków ujmuje w ewidencji przebiegu pojazdu w kwocie netto. Problematyczne są w tym przypadku wydatki, od których zgodnie z przepisami ustawy o VAT nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego albo jest ono ograniczone. Do końca marca br. takimi wydatkami były wydatki na paliwo do samochodów osobowych, od których podatnikom w ogóle nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Od 1 kwietnia br. odliczenie VAT od paliwa jest uzależnione od rodzaju używanego samochodu oraz od sposobu jego wykorzystywania. W przypadku wykorzystywania pojazdów samochodowych, będących pojazdami samochodowymi w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (a więc m.in. samochodów osobowych), zarówno do działalności gospodarczej, jak i na cele prywatne podatnikowi co do zasady przysługuje prawo do odliczenia VAT od paliwa w wysokości 50%. Więcej na ten temat piszemy na str. 89. Wówczas powstaje pytanie, czy wydatki, od których VAT podlega odliczeniu w ograniczonym zakresie, należy ujmować w zestawieniu w kwocie netto czy brutto? Z art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a) updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a) updop wynika, że VAT zasadniczo nie stanowi kosztu uzyskania przychodów, z wyjątkiem przypadku, gdy jest to podatek naliczony, w tej części, w której zgodnie z przepisami o VAT podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług (jeżeli naliczony VAT nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej). Obecnie organy podatkowe potwierdzają w wydawanych interpretacjach, że VAT naliczony powinien być rozliczany odrębnie od wartości netto wydatku, wobec czego nie wchodząc do limitu kilometrówki może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów w pełnej wysokości. Stanowisko to potwierdza również Krajowa Informacja Podatkowa. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 7 marca 2011 r. (sygn. ILPB1/ /10-2/AO) czytamy, że: (...) w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów podatku od towarów i usług w związku z zakupem paliwa do samochodu osobowego, który nie został wprowadzony do ewidencji środków trwałych, stwierdzić należy, iż w sytuacji gdy podatek naliczony VAT nie podlega MF odliczeniu w rozliczeniu VAT, ponieważ podatnikowi takie odliczenie nie przysługuje, i koszty z tytułu używania samochodu, z którymi wiąże się ten VAT, były poniesione w celu uzyskania przychodów, podatek ten może w całości stanowić koszty uzyskania przychodu. Reasumując, rozliczanie naliczonego podatku VAT, który nie podlega odliczeniu zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, nie powinno odbywać się w ramach limitu wynikającego z ewidencji przebiegu pojazdu. Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatek ten może w całości stanowić koszty uzyskania przychodu. Mimo że przywołana interpretacja dotyczy przepisów ustawy o VAT w wersji obowiązującej do 31 marca 2014 r., zachowuje swoją aktualność również po zmianie przepisów w zakresie odliczania VAT od paliwa obowiązujących od 1 kwietnia 2014 r. 3. Zakup paliwa za granicą W praktyce zdarza się, że paliwo do samochodów wykorzystywanych w prowadzonej przez podatnika działalności (zarówno będących środkami trwałymi, jak i niebędących takimi środkami) jest nabywane poza granicami Polski. 94 SAMOCHÓD W FIRMIE

96 Jeżeli faktury (otrzymane albo bezpośrednio na zagranicznej stacji paliwowej, albo od wystawcy używanej karty paliwowej) zawierają zagraniczny VAT, udokumentowane nimi wydatki na zakupy paliwa mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w kwotach brutto. Przyjmuje się bowiem, że przepisy wyłączające możliwość zaliczania podatku od towarów i usług do kosztów uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 pkt 46 updop oraz art. 23 ust. 1 pkt 43 updof) nie mają zastosowania do zagranicznych kwot VAT (oraz jego odpowiedników). Co istotne, dotyczy to zarówno: kwot podatku płaconego w państwach nienależących do Unii Europejskiej (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 21 grudnia 2009 r., sygn. ITP- -B3/ a/09/AM, czy interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 8 lipca 2010 r., sygn. ILPB3/ /10-4/MM), jak i wbrew powszechnemu niegdyś stanowisku (zob. przykładowo pismo Ministerstwa Finansów z 2 grudnia 2005 r., sygn. PB3-1725/ /WK/05, oraz interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 25 stycznia 2010 r., sygn. IBPBI/2/ /09/SD) zakupów paliwa dokonywanych w państwach należących do Unii Europejskiej (zob. przykładowo wyrok WSA w Gdańsku z 27 września 2011 r., sygn. akt I SA/Gd 571/11, interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 25 stycznia 2012 r., sygn. IBPBI/2/ /11/AK, czy interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 7 maja 2012 r., sygn. IPTPB1/ /12-2/ASZ). Zdarza się, że podatnicy dokonujący zakupu paliwa za granicą otrzymują na stacji benzynowej tylko paragon. Wydatki na paliwo udokumentowane paragonami mogą być zaliczone do kosztów. W przypadku podatników prowadzących pkpir nie ma nawet potrzeby wystawiania dowodu wewnętrznego. Wpisu można dokonać na podstawie otrzymanego paragonu, jeżeli jest na nim data i oznaczenie jednostki wydającej paragon. Paragon za paliwo powinien także określać: ilość paliwa, cenę jednostkową oraz wartość, za jaką dokonano zakupu. Na odwrocie paragonu podatnik musi uzupełnić jego treść, wpisując swoje nazwisko (nazwę zakładu), adres oraz rodzaj (nazwę) kupionego towaru ( 14 ust. 5 w zw. z ust. 4 rozporządzenia w sprawie pkpir). PRZYKŁAD Pan Kowalski prowadzi działalność gospodarczą w zakresie handlu. Często wyjeżdża za granicę. Kupuje tam paliwo do samochodu firmowego. Na te wydatki otrzymuje paragony. W lutym 2014 r. pan Kowalski kupił paliwo za 30 euro. Zakup został udokumentowany paragonem z 1 lutego 2014 r. Na odwrocie otrzymanego paragonu pan Kowalski podał nazwę i adres prowadzonej firmy oraz opisał, co zostało kupione. Na mocy art. 11 ust. 2 updof poniesione wydatki przeliczył zgodnie z kursem średnim NBP z 31 stycznia 2014 r., tj. z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia wydatku, czyli dnia wystawienia paragonu za paliwo. Średni kurs NBP z 31 stycznia 2014 r. wyniósł przykładowo 4,20 PLN/EUR. Ewidencja w pkpir za luty 2014 r. Lp. Data zdarzenia gospodarczego Nr dowodu księgowego Opis zdarzenia gospodarczego Pozostałe wydatki Razem wydatki Zakup paliwa 126,00 126,00 W przypadku podatników prowadzących księgi rachunkowe podstawą zapisów są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej, zawierające co najmniej: 95

97 1) określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego; 2) określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej; 3) opis operacji oraz jej wartość, jeżeli to możliwe, określoną także w jednostkach naturalnych; 4) datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą także datę sporządzenia dowodu; 5) podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki aktywów; 6) stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja), podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania. Jak wynika z przedstawionych wyżej warunków paragon ich nie spełnia i w związku z tym samoistnie nie może być podstawą dokonania zapisu w księgach. Z rachunkowego punktu widzenia należy tak opisać otrzymany na zagranicznej stacji benzynowej paragon za paliwo, by stworzyć dokument spełniający warunki narzucone przez ustawę o rachunkowości. Opisania można dokonać bezpośrednio na paragonie lub stworzyć odrębny dowód zastępczy, podczepiając do niego paragon. Zgodnie z ustawą o rachunkowości zaliczenie kosztów zakupu paliwa do kosztów prowadzonej działalności firmy może się odbyć nawet bez fizycznego posiadania takiego paragonu, na przykład na podstawie pisemnego oświadczenia pracownika o poniesieniu takiego kosztu, w którym poda on m.in. przyczyny braku dokumentu. Łatwo sobie bowiem wyobrazić, że zakup paliwa odbywał się na stacji samoobsługowej, a dystrybutor miał niedziałający moduł druku pokwitowań. Artykuł 20 ust. 4 ustawy o rachunkowości wskazuje, że w przypadku uzasadnionego braku możliwości uzyskania zewnętrznych obcych dowodów źródłowych kierownik jednostki może zezwolić na udokumentowanie operacji gospodarczej za pomocą księgowych dowodów zastępczych sporządzonych przez osoby dokonujące tych operacji. Nie może to jednak dotyczyć operacji gospodarczych, których przedmiotem są zakupy opodatkowane podatkiem od towarów i usług oraz skup metali nieżelaznych od ludności. Tak więc to kierownik jednostki lub osoba przez niego upoważniona ma pośrednio możliwość podjęcia decyzji o ujęciu takich kosztów w księgach rachunkowych. Choć nie jest to wprost wymagane, jednak z oczywistych względów należy zadbać o to, by osoba odpowiedzialna za sprawdzanie i kwalifikowanie dowodów do ujęcia w księgach rachunkowych nie miała wątpliwości, że dowód jest rzetelny i wiarygodny. Ustawa o rachunkowości nakłada obowiązek sprawdzania wszelkich dowodów dokumentujących operacje gospodarcze pod względem formalnorachunkowym oraz merytorycznym. W przypadku paragonu za zakup paliwa, na którym nie ma danych nabywcy ani oznaczenia samochodu, chodzi głównie o to, by dowód źródłowy (paragon) wydany przez zagraniczną stację benzynową nie budził żadnych wątpliwości, m.in. takich, że osoba przedstawiająca paragon jako rozliczenie zakupu benzyny rzeczywiście dokonała takiej operacji. Z uwagi na to, że różnego rodzaju paragony (bilety, kwity) można po prostu znaleźć na ulicy, firma we własnym interesie powinna wymagać, by dokument źródłowy był wiarygodny. Dla uwiarygodnienia zaistnienia operacji wystarczającym dowodem może być dołączenie np. wydruku poświadczającego zapłatę za paliwo kartą płatniczą firmy. 96 SAMOCHÓD W FIRMIE

98 Rozdział VI. EKSPLOATACJA SAMOCHODU SKUTKI W VAT 1. Zakupy w kraju Od 1 kwietnia 2014 r. zmieniły się zasady rozliczania VAT od wydatków związanych z eksploatacją samochodów, takich jak naprawa, serwis. Do 31 marca 2014 r. odliczaliśmy pełny VAT od tych wydatków, niezależnie od tego, jakiego samochodu one dotyczyły. Po zmianie wydatki te zostały zaliczone do tej samej kategorii wydatków co paliwo. Oznacza to, że jeżeli według obecnie obowiązujących przepisów od nabycia samochodu przysługuje nam pełne odliczenie (samochód wykorzystywany wyłącznie do działalności), to również od tych wydatków odliczymy pełny VAT. Jeśli natomiast samochód nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności, odliczymy 50%. Artykuł 86a ust. 2 ustawy o VAT już wprost wymienia, jakie są to wydatki: dotyczące usług naprawy lub konserwacji pojazdów, które nie uprawniają do pełnego odliczenia VAT, oraz dotyczące innych towarów i usług, związanych z eksploatacją lub używaniem pojazdów, które nie uprawniają do pełnego odliczenia VAT. Jak z tego wynika, ograniczenia odnoszą się nie tylko do wydatków na zakup usługi naprawy lub konserwacji. Ustawodawca stanowi, że będą to również inne towary i usługi związane z eksploatacją lub używaniem pojazdów, ale ich nie wymienia. Do tych wydatków należy zaliczyć m.in.: zakupy części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych, opłaty za przejazdy autostradami, usługi parkingowe. NSA w wyroku z 7 czerwca 2013 r. (sygn. akt II FSK 1945/11), orzekając w sprawie dotyczącej określenia, jakie wydatki są ograniczane kilometrówką, a więc są wydatkami związanymi z używaniem samochodu, uznał, że do wydatków związanych z używaniem samochodu należy zaliczyć wszelkie wydatki niezbędne do wykorzystania tego samochodu dla potrzeb podatnika podmiotu gospodarczego, takie jak: zakup paliwa, ogumienia i innych materiałów eksploatacyjnych, ubezpieczenia OC i AC, koszty drobnych napraw i części zamiennych, przeglądów technicznych, opłat parkingowych oraz przejazdów autostradą, pod warunkiem ich zgodnego z przepisami udokumentowania. Mimo że VAT i podatek dochodowy to dwa odrębne podatki, ale w taki sam sposób powinny być definiowane wydatki związane z eksploatacją i używaniem samochodu dla celów rozliczeń VAT Paragony za przejazd autostradą Kwotę podatku naliczonego stanowi, co do zasady, suma kwot podatku określonych w otrzymanych przez podatnika fakturach (art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT). Według zmienionej ustawy o VAT za fakturę uznaje się dokument w formie papierowej lub elektronicznej zawierający dane wymagane według ustawy (art. 2 pkt 31 ustawy). Dlatego za fakturę można uznać również dokument, który zawiera elementy wskazane w 3 pkt 4 rozporządzenia w sprawie wystawiania faktur, czyli ograniczone w porównaniu z art. 106e ustawy o VAT, wystawiony w formie biletu jednorazowego. Według tych regulacji faktura za przejazd autostradą płatną lub przejazd na odległość nie mniejszą niż 50 km, wystawiana w formie biletu jednorazowego przez podatników uprawnionych do świadczenia usług polegających na przewozie osób: kolejami normalnotorowymi, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami, powinna zawierać: numer i datę wystawienia, imię i nazwisko lub nazwę podatnika, 97

99 numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, informacje pozwalające na identyfikację rodzaju usługi, kwotę podatku, kwotę należności ogółem. Literalne brzmienie tego przepisu może prowadzić do wniosku, że bilety uznawane za faktury mogą wystawiać tylko podatnicy uprawnieni do świadczenia usług polegających na przewozie osób: kolejami normalnotorowymi, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami. Przyjęcie tego stanowiska powodowałoby, że przepis nie miałby zastosowania do biletów za przejazd autostradą. Należy uznać, że nie taka była intencja ustawodawcy. Z omawianego dokumentu odliczymy VAT na zasadach ogólnych, tj. w rozliczeniu za okres, kiedy usługę wykonano, czyli kiedy odbył się przejazd. Warunkiem jest otrzymanie dokumentu w tym samym miesiącu. Trzeba pamiętać, że obowiązują tu ograniczenia z art. 86a ustawy, jak przy nabyciu samochodu Paragony za parkingi Podatnik może odliczyć VAT tylko z faktury otrzymanej od podatnika. Jednak, jak już zostało powiedziane, fakturą może być w zasadzie każdy dokument, który zawiera dane wymagane dla faktur. Faktury nie muszą zawierać wyrazów Faktura VAT ani podobnych. Fakturą może być nawet paragon, jeśli zawiera numer NIP nabywcy, a kwota należności nie przekracza 450 zł albo 100 euro. Wiąże się to z możliwością wystawiania w takich przypadkach tzw. faktur uproszczonych, które nie muszą zawierać wielu elementów wymaganych dla zwykłych faktur ( 5 ust. 4 pkt 6 rozporządzenia o fakturach). Faktury uproszczone muszą jednak zawierać NIP nabywcy, którego wskazywanie na fakturach powinny umożliwiać nowe kasy rejestrujące. Jeśli natomiast otrzymany dokument, np. wydruk z parkomatu dokumentujący opłatę parkingową, nie posiada nawet minimalnych informacji, jakie powinna zawierać faktura uproszczona, nie może stanowić podstawy do odliczenia VAT. Zatem opłaty za parkowanie pojazdów udokumentowane w inny sposób niż za pomocą dokumentu, który zawiera elementy wymagane dla faktury lub faktury uproszczonej, nie uprawniają do odliczenia VAT. 2. Zakup za granicą Firmy, które wysyłają pracowników za granicę samochodem, otrzymują różne dokumenty potwierdzające dokonanie tam wydatków dotyczących np. przejazdów autostradą, usług parkingowych, usług naprawy czy zakupu części do samochodów. Inaczej niż w przypadku zakupów krajowych o sposobie rozliczenia tych zakupów decyduje to, czy stanowią one WNT albo import Zakupy części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych Zakupy części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych za granicą, wykorzystywanych do użytkowanych samochodów, mogą być rozliczane jako: wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów w przypadku części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych nabywanych w innych niż Polska państwach członkowskich, albo import towarów w przypadku części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych nabywanych poza terytorium Unii Europejskiej tylko jeżeli są one przywożone do Polski przed ich zamontowaniem, zainstalowaniem lub w przypadku płynów (np. płynu do spryskiwaczy czy oleju silnikowego) przed wlaniem do odpowiedniego pojemnika w pojeździe. W przeciwnym razie stają się one z chwilą zamontowania, zainstalowania lub wlania częścią składową pojazdu samochodowego i nie dochodzi do zakończenia ich wysyłki lub transportu na terytorium kraju, a w konsekwencji do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Odpowiednie zastosowanie mają tutaj argumenty przemawiające za nieuznawaniem za wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów paliwa nabytego do baku samochodowego. 98 SAMOCHÓD W FIRMIE

100 Stanowisko to przynajmniej w przypadku zakupów dokonywanych na terytorium innych państw członkowskich podzielają organy podatkowe, np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 30 sierpnia 2010 r. (sygn. ITPP2/ /10/AF): (...) z treści złożonego wniosku wynika, że prowadzi Pan działalność gospodarczą w zakresie usług transportu drogowego. Usługi te świadczone są tylko na terenie krajów Unii Europejskiej, MF tj. Belgii, Francji, Holandii. Na terenie tych krajów dokonuje Pan bieżących napraw i remontów samochodów, co potwierdzone jest fakturami wystawionymi przez tamtejsze firmy. Części zamienne były montowane w samochodach poza granicami Polski i po zakupie nie były przywożone do kraju w celu magazynowania (nie przekraczały granicy RP). Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że opisane transakcje nabycia części zamiennych, montowanych w samochodach ciężarowych na terytorium państw członkowskich innych niż Polska, nie są dostawą wraz z montażem i nie stanowią wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, gdyż nie następuje przemieszczenie pomiędzy państwami członkowskimi Wspólnoty, a miejscem dostawy jest terytorium państw, gdzie nastąpiło nabycie. PRZYKŁAD Podczas przejazdu przez terytorium Francji w samochodzie ciężarowym firmy transportowej przepaliła się żarówka. Pracownik firmy kupił (w imieniu tej firmy) we francuskim sklepie dwie żarówki jedną na wymianę, drugą na zapas. W tej sytuacji w związku z powrotem samochodu do Polski dojdzie do wewnątrzwspólnotowego nabycia żarówki kupionej na zapas, chyba że przed przyjazdem zostanie zamontowana w pojeździe w miejsce innej. Jeśli zakup nie stanowi WNT ani importu, nie rozliczamy go w ogóle w VAT. W przypadku WNT i importu towarów podatek należny, który musi rozliczyć nabywca, stanowi jednocześnie podatek naliczony. Jednak odliczymy pełny VAT, gdy samochód jest w pełni wykorzystywany do działalności gospodarczej lub jego masa całkowita przekracza 3,5 tony (art. 86a ustawy) Zakupy usług naprawy pojazdów samochodowych W przypadku nabywania za granicą paliwa, części zamiennych oraz materiałów eksploatacyjnych skutki w VAT najczęściej nie występują. Natomiast w przypadku nabywania za granicą usług naprawy pojazdów samochodowych służących do świadczenia przez polskich podatników usług transportowych najczęściej powstaje obowiązek rozliczenia podatku w ramach importu usług. Do importu usług nie dochodzi jedynie wówczas, gdy: 1) usługa naprawy nie jest nabywana od podatnika (jest to bardzo rzadka sytuacja; podatnikami nie są wyłącznie podmioty zarejestrowane jako podatnicy VAT); 2) usługa naprawy nabywana jest np. przez zagraniczny oddział polskiego podatnika (wówczas miejsce świadczenia usługi naprawy znajduje się na podstawie art. 28b ust. 2 ustawy o VAT poza terytorium kraju). W pozostałych przypadkach dokonywane za granicą zakupy usług naprawy pojazdów stanowią dla polskich podatników import usług. Spełnione są bowiem wszystkie warunki wystąpienia importu usług. W szczególności dochodzi do nabycia usług, których miejsce świadczenia na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT znajduje się na terytorium Polski oraz które są świadczone przez podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju. Zakup takich usług, jako import usług, należy opodatkować VAT według stawki podstawowej 23%, tj. stawki obowiązującej w Polsce przy świadczeniu usług naprawy pojazdów, i wykazać w poz. 27 i 28 deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D. W razie naprawiania pojazdów samochodowych w innych państwach członkowskich dodatkowo transakcje należy wykazać w poz. 29 i 30 tych deklaracji. Rozliczeniu temu nie musi obecnie towarzyszyć wystawienie faktury wewnętrznej. Podatek należny z tytułu importu takich usług stanowi podatek naliczony podlegający odliczeniu na zasadach ogólnych (art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o VAT). Tak więc w przypadku naprawy pojazdów wykorzystywanych wyłącznie do działalności podlega odliczeniu w całości. Wykazaniu importu usług w poz. 27 i 28 (oraz w przypadku naprawiania samochodów w innych państwach członkowskich w poz. 29 i 30) deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D towarzyszy najczęściej wykazanie tych samych kwot w poz. 41 i 42 tych 99

101 deklaracji. W pozostałych przypadkach, tzn. gdy pojazd nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności i jego masa całkowita nie przekracza 3,5 tony, odliczymy tylko 50% VAT należnego. PRZYKŁAD Pojazd polskiej firmy transportowej uległ uszkodzeniu na terytorium Rosji. Był to samochód ciężarowy o masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony (nie obowiązują ograniczenia w odliczeniu VAT). Polska firma zleciła naprawę samochodu w rosyjskim warsztacie. Zakup usługi naprawy samochodu stanowi w tej sytuacji dla polskiej firmy import usług, który należy opodatkować stawką 23% i wykazać w poz. 27 i 28 deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D (bez wykazywania w poz. 29 i 30 tych deklaracji); odliczamy pełny VAT w poz. 41 i 42 deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D Opłaty za przejazdy drogami (w tym autostradami) i mostami Podatnicy często muszą ponosić koszty opłat za przejazdy drogami (w szczególności autostradami) czy mostami. Zakupów takich nie trzeba w Polsce w żaden sposób rozliczać dla celów VAT, w szczególności nie trzeba z tytułu ich dokonywania rozliczać importu usług. Do importu usług dochodzić może wyłącznie w przypadku nabywania usług, których miejsce świadczenia znajduje się na terytorium Polski. Warunek ten w przypadku nabywania usług przejazdów zagranicznymi drogami (w tym autostradami) oraz mostami nie jest spełniony, gdyż usługi te zaliczają się do usług związanych z nieruchomościami, a więc usług, których miejscem świadczenia jest miejsce położenia nieruchomości (art. 28e ustawy o VAT). W przypadku usług przejazdu drogami i mostami nieruchomością jest grunt (odpowiednio pod drogą oraz mostem), a więc miejsce to w przypadku przejazdów zagranicznymi drogami i mostami znajduje się poza terytorium Polski. Potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach, czego przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 31 maja 2012 r. (sygn. ITPP2/ b/12/ AK). Czytamy w niej, że: (...) ustawodawca określając w art. 28e powołanej ustawy, miejsce świadczenia dla usług związanych z nieruchomościami objął tą regulacją także usługi w zakresie użytkowania i używania MF nieruchomości, do których należy również zaliczyć przejazdy autostradami i mostami oraz korzystanie z parkingów. Wobec powyższego jak słusznie Pani wskazała przedmiotowe usługi podlegają opodatkowaniu w państwach, na terytorium których znajdowały się autostrady, mosty oraz parkingi. W konsekwencji nie jest Pani zobowiązana do rozpoznania importu usług. Uwaga! Przejazdy drogami (w tym autostradami) i mostami należy zaliczyć do usług związanych z nieruchomościami, a więc usług, których miejscem świadczenia jest miejsce położenia nieruchomości, tj. mostu, drogi. Dotyczy to również opłat drogowych mających charakter obciążeń publicznoprawnych (np. niemieckich opłat drogowych, tzw. maut). W tych przypadkach decydujące znaczenie ma nie miejsce świadczenia usług znajdujące się poza terytorium kraju, ale to, że opłaty te nie mają charakteru wynagrodzenia za świadczenie usługi (czy innej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT), lecz stanowią formę obciążenia publicznoprawnego. W związku z ponoszeniem tego typu opłat nie dochodzi do świadczenia usług, w tym do importu usług, czyli świadczenia usług, dla których podatnikiem jest usługobiorca (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 16 sierpnia 2012 r., sygn. ITPP2/ /12/AP). Należy jednak zauważyć, że często zdarza się, iż zagraniczne opłaty za przejazdy drogami (w tym autostradami) są opłacane przez zagranicznych pośredników, którzy obciążają firmy transportowe prowizją za swoje usługi. Miejsce świadczenia tych usług znajduje się najczęściej na terytorium kraju na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT. W konsekwencji ich zakupy stanowią dla polskich podatników import usług. Wyjątek dotyczy sytuacji, gdy usługi pośredników nabywane są przez znajdujące się poza terytorium kraju stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej polskiej firmy transportowej (art. 28b ust. 2 ustawy o VAT). 100 SAMOCHÓD W FIRMIE

102 Jak czytamy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 16 sierpnia 2012 r. (sygn. ITPP2/ /12/AP): (...) opłata serwisowa, jako stanowiąca wynagrodzenie prowizyjne pobierane przez niemiecką firmę obsługującą elektroniczny system opłat drogowych (świadczącą w tym zakresie usługi) za MF rozliczanie opłaty drogowej w systemie post-paid, stanowi podstawę do rozliczenia podatku należnego. Wobec faktu, iż w przedmiotowej sprawie miejscem świadczenia i opodatkowania usługi wykonywanej przez niemiecką firmę jest Polska, w świetle art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług jest Pan obowiązany do rozpoznania importu usługi. PRZYKŁAD Polska firma dokonuje zapłaty za przejazdy zagranicznymi drogami i mostami za pomocą karty niemieckiego pośrednika. Od pośrednika otrzymuje faktury, którymi obciąża on polską firmę kosztami opłat oraz swoją prowizją. Skutki VAT dla polskiej firmy występują tylko w części dotyczącej prowizji, tj. w części tej firma obowiązana jest rozpoznawać import usług. W części dotyczącej opłat za drogi do importu usług nie dochodzi, gdyż miejsce świadczenia usług związanych z tymi opłatami znajduje się poza terytorium Polski Zakup usług promowych Zdarza się, że podatnicy korzystają z przepraw promowych. W związku z tym nabywane mogą być dwa rodzaje usług transportowych: usługi transportu towarów (w tym usługi transportu pojazdu samochodowego) oraz usługi transportu osób (np. kierowców). W związku z nabywaniem usług promowych, których przedmiotem są towary, dochodzi przeważnie do importu usług. Miejsce świadczenia takich usług ustala się najczęściej na zasadach ogólnych określonych przepisami art. 28b ustawy o VAT. W konsekwencji miejsce świadczenia tych usług znajduje się na terytorium kraju i w związku z tym dochodzi do opodatkowanego stawką 23% importu usług transportowych (stawka właściwa w Polsce dla usług transportu towarów). Wyjątek dotyczy usług promowych towarowych: 1) nabywanych przez znajdujące się poza terytorium Polski stałe miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatników, 2) wykonywanych w całości poza terytorium Unii Europejskiej; miejsce świadczenia takich usług znajduje się poza terytorium kraju na podstawie szczególnego przepisu zawartego w art. 28f ust. 1a pkt 1 ustawy o VAT. W tych wyjątkowych przypadkach nabywanie usług promowych towarowych nie jest przez polskich podatników rozliczane jako import usług. Inaczej jest w przypadku nabywania pasażerskich usług promowych. Miejsce świadczenia takich usług znajduje się w przypadku promów pływających na trasach zagranicznych poza terytorium Polski, a w konsekwencji w związku z nabywaniem takich usług nie dochodzi do importu usług. Potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach, np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 31 maja 2012 r. (sygn. ITPP2/ b/12/AK), w której czytamy, że: (...) przejazdy promami wbrew Pani stanowisku nie są usługami związanymi z nieruchomościami, ale usługami transportu pasażerów, których miejsce świadczenia i opodatkowania w sytuacji, gdy przejazd promem odbywa się w całości poza terytorium kraju zgodnie z art. 28f MF ust. 1 ustawy oraz art. 46 Dyrektywy 2006/112/WE Rady znajduje się poza terytorium kraju. (...) Nie ciąży zatem na Pani obowiązek rozpoznania z tytułu ich nabycia importu usług, bowiem zarówno ustawodawca, jak i normodawca w żaden sposób nie wiąże tego obowiązku z nabywcą usługi nie występuje w przedmiotowej sprawie import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy. PRZYKŁAD Firma transportowa otrzymała zlecenie przewiezienia towaru na Sycylię. Aby dostać się na Sycylię, firma skorzystała z promu opłaciła przeprawę samochodu oraz kierowców. W tej sytuacji w części dotyczącej samochodu zakup usługi przeprawy promowej stanowi dla polskiej firmy import usług (miejsce świadcze

103 nia tych usług znajduje się bowiem na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT na terytorium kraju). Importu usług nie stanowi natomiast zakup usługi przeprawy promowej kierowców (miejsce świadczenia tych usług znajduje się bowiem, na podstawie art. 28f ust. 1 ustawy o VAT, poza terytorium kraju) Usługi parkingowe Pewne wątpliwości pojawiają się w przypadku nabywania za granicą usług parkingowych. Dominuje stanowisko, że usługi takie również należą do usług związanych z nieruchomościami. W konsekwencji zakupy usług parkingowych za granicą nie stanowią importu usług, nie muszą być też w żaden sposób rozliczane w VAT. Stanowisko takie zajął np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 31 maja 2012 r. (sygn. ITPP2/ b/12/AK), w której stwierdził, że: (...) ustawodawca określając w art. 28e powołanej ustawy, miejsce świadczenia dla usług związanych z nieruchomościami objął tą regulacją także usługi w zakresie użytkowania i używania MF nieruchomości, do których należy również zaliczyć (...) korzystanie z parkingów. Wprawdzie sądy kwestionowały takie stanowisko organów podatkowych, ale nie wpłynęło to na jego zmianę. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 23 listopada 2011 r. (sygn. akt III SA/Wa 686/11) czytamy, że usługi udostępniania płyty lotniska na postój statkom powietrznym (będące w istocie usługami parkingu statków powietrznych) nie należą do usług związanych z nieruchomościami. Miejsce ich świadczenia ustala się na zasadach ogólnych. SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH Podobnie jak w przypadku wydatków ponoszonych przez podatników na zakup paliwa, również w przypadku pozostałych wydatków związanych z eksploatacją samochodów wykorzystywanych w prowadzonej przez nich działalności gospodarczej sposób ich rozliczenia jest uzależniony od tego, czy samochód stanowi środek trwały, czy nie. Do podstawowych wydatków związanych z eksploatacją samochodów należą: opłaty parkingowe, opłaty za przejazd autostradami, koszty napraw i części zamiennych, koszty przeglądów i usług serwisowych, koszty ubezpieczenia. 1. Wydatki związane z eksploatacją samochodów będących środkami trwałymi w firmie W przypadku ponoszenia wydatków związanych z eksploatacją samochodu będącego środkiem trwałym w firmie przepisy updof i updop nie wprowadzają żadnego ograniczenia w zakresie zaliczania ich do kosztów uzyskania przychodów. Bez znaczenia w tym wypadku pozostaje to, czy jest to samochód osobowy czy ciężarowy. Podatnicy muszą pamiętać, że o ile w przypadku ubezpieczeń OC i NNW samochodu osobowego stanowiącego środek trwały w firmie nie ma żadnych ograniczeń w zaliczaniu ich do kosztów uzyskania przychodu, o tyle w przypadku ubezpieczenia AC istnieje limit. Dotyczy on zarówno podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, jak i podatników podatku dochodowego od osób prawnych. Ograniczenie wynika z art. 16 ust. 1 pkt 49 updop i art. 23 ust. 1 pkt 47 updof. W przepisach tych wskazano, że nie są kosztami uzyskania przychodów składki na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość euro, przeliczona na złote według kursu ogłoszonego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia, w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. Kwotę euro należy przeliczyć według: 102 SAMOCHÓD W FIRMIE

104 kursu średniego NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w przypadku osób prawnych (kurs z tabeli A NBP), kursu sprzedaży euro ogłaszanego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w przypadku osób fizycznych (kurs z tabeli C NBP, przy czym chodzi tu o kurs obowiązujący w dniu zawarcia ubezpieczenia, a nie o kurs ogłoszony przez NBP w dniu zawarcia umowy). PRZYKŁAD Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą wykupiła 26 kwietnia 2013 r. polisę ubezpieczenia OC, AC i NNW na okres od r. do r. w wysokości 5475 zł (w tym ubezpieczenie AC 3650 zł). Wartość samochodu określona w umowie ubezpieczenia: zł. Kurs sprzedaży euro ogłoszony w tabeli nr 082/C/NBP/2013 z r. obowiązującej od r. wynosił 4,1917 PLN/EUR. Koszty ubezpieczenia stanowiące koszty uzyskania przychodu: kwota ubezpieczenia OC i NNW: 5475 zł 3650 zł = 1825,00 zł, proporcja, w jakiej pozostaje równowartość euro, przeliczona na złote według kursu ogłoszonego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia, w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia: ( EUR x 4,1917 PLN/EUR) / PLN = 82,19%, kwota ubezpieczenia AC stanowiąca koszt uzyskania przychodu: 3650 zł x 82,19% = 2999,94 zł. Wątpliwości niektórych podatników budzi sposób rozliczenia wydatków poniesionych na zakup opon do samochodów firmowych i ich wymianę. Niektórzy zastanawiają się, czy zakup i wymiana opon nie powodują zwiększenia wartości początkowej samochodu. Otóż nie. Jest to typowy wydatek o charakterze eksploatacyjnym. Kosztu zakupu i wymiany opon nie można bezpośrednio powiązać z żadnym konkretnym przychodem. Tym samym zakup ten należy zaliczyć do kosztów podatkowych w momencie jego poniesienia (art. 15 ust. 4d updop i art. 22 ust. 5c updof). Tak samo interpretują tę kwestię organy podatkowe. W interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 7 października 2011 r. (sygn. IBPBI/1/ /11/ESZ) czytamy: Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, w której wykorzystuje samochody osobowe stanowiące MF jego własność i ujęte są w księgach handlowych jako środki trwałe. Wnioskodawca ponosi wydatki związane z eksploatacją samochodów osobowych ujętych w ewidencji środków trwałych, na które składają się: koszty paliwa, olejów, opłat za przejazdy i parkowanie, wymiany opon, serwis itp. Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, iż jeżeli w istocie wskazane we wniosku samochody wykorzystywane są na potrzeby prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej to wydatki związane z ich eksploatacją mogą stanowić koszty uzyskania przychodów tej działalności. W praktyce może się tak zdarzyć, że samochód firmowy ulegnie awarii i podatnik będzie zmuszony do korzystania z samochodu zastępczego. Zastępczy pojazd wydany przez serwis na czas naprawy samochodu firmowego, który uległ awarii, nie stanowi dla podatnika środka trwałego. Dlatego wydatki z tytułu używania zastępczego samochodu osobowego wykorzystywanego w działalności gospodarczej, lecz niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych podatnika, będą stanowiły koszt uzyskania przychodów, ale tylko do wysokości limitu kilometrówki (art. 23 ust. 1 pkt 46 updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 51 updop). PRZYKŁAD Serwis samochodowy na czas naprawy samochodu firmowego wydał podatnikowi zastępczy samochód osobowy. Zastępcze auto było użytkowane w okresie od 10 do 20 stycznia 2014 r. Z ewidencji przebiegu pojazdu wynikają następujące dane: liczba faktycznie przejechanych kilometrów: 620 km, pojemność skokowa silnika: powyżej 900 cm 3, stawka za 1 km przebiegu obowiązująca dla tego pojazdu: 0,8358 zł. Limit wydatków związanych z używaniem pojazdu zastępczego wyznaczający granicę, do której wydatki mogą stanowić koszt uzyskania przychodów: 620 km 0,8358 zł = 518,20 zł. Faktyczne wydatki z tytułu używania zastępczego samochodu osobowego wyniosły 870 zł: 103

105 1) faktury za paliwo: 700 zł, 3) faktury za parkowanie: 170 zł. W związku z wykorzystywaniem zastępczego samochodu osobowego na potrzeby działalności gospodarczej podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki w kwocie 518,20 zł, czyli do wysokości limitu kilometrówki. Nadwyżka ponad ustalony limit, czyli kwota 351,80 zł (870 zł 518,20 zł), nie będzie mogła zostać zaliczona do kosztów podatkowych. 2. Wydatki związane z eksploatacją samochodów niebędących środkami trwałymi w firmie W przypadku gdy podatnik używa w działalności samochodu osobowego niebędącego jego środkiem trwałym, ale stanowiącego własność tego podatnika, wydatki związane z jego eksploatacją musi rozliczać w ramach limitu kilometrówki. Do podstawowych wydatków związanych z eksploatacją samochodów niebędących środkami trwałymi w firmie należą: opłaty parkingowe, opłaty za przejazd autostradami, koszty napraw i części zamiennych, koszty przeglądów i usług serwisowych, koszty ubezpieczenia. Do samochodów osobowych niebędących środkiem trwałym podatnika również ma zastosowanie ograniczenie w zaliczaniu do kosztów składek na ubezpieczenie AC. Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 49 updop i art. 23 ust. 1 pkt 47 updof nie są kosztami uzyskania przychodów składki na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość euro, przeliczona na złote według kursu ogłoszonego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia, w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. Kwotę euro należy przeliczyć według: kursu średniego NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w przypadku osób prawnych (kurs z tabeli A NBP), kursu sprzedaży euro ogłaszanego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w przypadku osób fizycznych (kurs z tabeli C NBP, przy czym chodzi tu o kurs obowiązujący w dniu zawarcia ubezpieczenia, a nie o kurs ogłoszony przez NBP w dniu zawarcia umowy). Jak wyżej wspomniano, podatnik używający w prowadzonej działalności samochodu osobowego, który nie stanowi jego środka trwałego, zalicza do kosztów uzyskania przychodów wydatki związane z eksploatacją tego samochodu w ramach limitu kilometrówki. Limit ten jest obliczany jako iloczyn faktycznie przejechanych kilometrów (tj. wpisanych do ewidencji przebiegu pojazdu, którą podatnik ma obowiązek dla takiego samochodu prowadzić) oraz stawki normatywnej za 1 km przebiegu pojazdu. Szczegółowo na temat zasad prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu oraz obliczania limitu kilometrówki pisaliśmy w rozdziale II. Używanie samochodu w firmie skutki w podatkach dochodowych, na str Wydatki na czynsz za najem samochodu nie są ograniczone limitem kilometrówki Od wielu lat spory budziła kwestia, czy czynsz za najem samochodu osobowego wykorzystywanego w prowadzonej działalności gospodarczej powinien być ograniczony limitem kilometrówki, czy nie. Jeszcze w październiku 2013 r. organy podatkowe odmawiały podatnikom prawa do rozliczania czynszu za najem samochodów osobowych wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej poza limitem kilometrówki. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z 2 października 2013 r. (sygn. IPPB3/ /13-2/EŻ) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził: Wobec tego nie ma podstaw, aby opłaty za korzystanie z samochodów osobowych niestanowiących własności podatnika czynsz najmu nie były objęte limitem przewidzianym w art. 16 ust. 1 MF pkt 51 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. 104 SAMOCHÓD W FIRMIE

106 Takie samo stanowisko zaprezentowali: Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 23 sierpnia 2013 r. (sygn. IPPB3/ /13-2/EŻ), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 12 sierpnia 2013 r. (sygn. ITP-B3/ a/13/PST) oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 16 kwietnia 2013 r. (sygn. ILPB3/423-38/13-4/KS). Należy zwrócić uwagę, że organy podatkowe odmawiały podatnikom prawa do rozliczania czynszu najmu poza limitem kilometrówki mimo odmiennego stanowiska sądów administracyjnych w tej sprawie. Zdaniem sądów limit kilometrówki, o którym mowa w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dotyczy tylko i wyłącznie kosztów związanych z faktycznym używaniem samochodu. Należy do nich zaliczyć m.in. wydatki na zakup paliwa. Zdaniem sądów czynsz za najem samochodów nie mieści się w pojęciu kosztów ich używania. Opłaty czynszowe nie stanowią bowiem kosztów o charakterze eksploatacyjnym. Są to wydatki ponoszone na uzyskanie samego tytułu prawnego umożliwiającego używanie samochodu (patrz: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 17 września 2013 r., sygn. akt I SA/Gd 779/13). Kwestia rozliczania w kosztach czynszu za najem samochodów osobowych wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej była również przedmiotem rozważań Naczelnego Sądu Administracyjnego. Przykładowo w wyroku z 17 października 2012 r. (sygn. akt II FSK 467/11) NSA stwierdził: Ograniczenie wynikające z cytowanego przepisu [art. 16 ust. 1 pkt 51 updop przyp. redakcji] obowiązuje, ale dotyczy tylko wydatków ponoszonych z tytułu używania samochodu, a więc wydatków NSA o charakterze eksploatacyjnym. Ograniczenie to nie odnosi się natomiast do wydatków innego typu, poniesionych na uzyskanie możliwości używania samochodu w postaci nabycia określonego tytułu, uprawniającego do jego używania; takim wydatkiem może być, między innymi, czynsz najmu samochodu. Korzystne dla podatników stanowisko w tej sprawie zajął w końcu Minister Finansów w interpretacji ogólnej z 8 listopada 2013 r. (sygn. DD2/033/55/MWJ/13/RD ), w której stwierdził: Mając na uwadze powyższe oraz kierując się wykładnią językową art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy PIT i art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy CIT, uznać należy, że wydatki z tytułu czynszu najmu samochodu MF osobowego używanego dla potrzeb działalności gospodarczej nie są ograniczone limitem określonym w tych przepisach. Przedmiotowe wydatki nie mieszczą się bowiem w kategorii wydatków, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy PIT i art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy CIT. Koszty związane z używaniem samochodu osobowego to koszty posługiwania się tym samochodem, wykorzystywania go. Koszty te nie obejmują kosztów związanych z uzyskaniem możliwości używania takiego samochodu. Oznacza to, że do kosztów z tytułu używania wynajętego samochodu osobowego dla potrzeb działalności gospodarczej zaliczane są wszelkiego rodzaju wydatki eksploatacyjne. Wydatkami o charakterze eksploatacyjnym nie są wydatki z tytułu czynszu najmu samochodu osobowego dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Są to wydatki na uzyskanie samego tytułu prawnego umożliwiającego używanie samochodu, a zatem są kategorią odrębną od kosztów eksploatacji samochodu. Za przyjęciem takiej interpretacji przemawia także treść art. 23 ust. 7 ustawy PIT i art. 16 ust. 5 ustawy CIT w zakresie, w jakim wskazuje, że ewidencja przebiegu pojazdu powinna zawierać co najmniej następujące dane: nazwisko, imię i adres zamieszkania osoby używającej pojazdu, numer rejestracyjny pojazdu i pojemność silnika, kolejny numer wpisu, datę i cel wyjazdu, opis trasy (skąd dokąd), liczbę faktycznie przejechanych kilometrów, stawkę za 1 km przebiegu, kwotę wynikającą z przemnożenia liczby faktycznie przejechanych kilometrów i stawki za 1 km przebiegu oraz podpis podatnika (pracodawcy) i jego dane. Z przepisów tych wynika, że wydatki związane z używaniem samochodu osobowego, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy PIT i art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy CIT, odnoszą się wyłącznie do wydatków dotyczących eksploatacji samochodów osobowych związanych z ilością przejechanych kilometrów i pojemnością silnika. To w odniesieniu do tych danych następuje określenie stawki za jeden kilometr przebiegu. Skoro suma wydatków limitowanych nie może przekroczyć kwoty wynikającej z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach, to tego rodzaju statystyczna kalkulacja nie może być w jakikolwiek sposób utożsamiana z opłatami, które jej nie podlegają. Biorąc pod uwagę powyższe, wydatki z tytułu czynszu najmu samochodu osobowego używanego dla potrzeb działalności gospodarczej należy kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów na zasadach określonych w art. 22 ust. 1 ustawy PIT i art. 15 ust. 1 ustawy CIT

107 Rozdział VII. WYPADKI SAMOCHODOWE SKUTKI W VAT 1. Odliczenie VAT od napraw powypadkowych Dla odliczenia VAT nie ma znaczenia, że koszty naprawy powypadkowej zostały pokryte z ubezpieczenia. Niezależnie od tego, w jaki sposób jest finansowany wydatek, aby kupujący mógł odliczyć 100% VAT z tytułu napraw powypadkowych lub zakupu części do naprawy, muszą być spełnione dwa warunki: 1) samochód jest wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych; gdy samochód służy do wykonywania działalności zarówno opodatkowanej, jak i zwolnionej, kupujący odlicza podatek naliczony, używając proporcji; 2) samochód jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej (patrz: rozdział VI, skutki w VAT); jeśli nie jest tak wykorzystywany, to kupujący może odliczyć tylko 50% kwoty przysługującej do odliczenia. PRZYKŁAD Spółka świadczy usługi szkoleniowe zwolnione z VAT oraz prowadzi księgarnię. Posiada samochód, który jest wykorzystywany do działalności zarówno opodatkowanej, jak i zwolnionej. Niedawno uległ on wypadkowi. Spółka otrzymała fakturę za naprawę na kwotę 4000 zł plus VAT 920 zł. Ponieważ samochód służy do sprzedaży zarówno opodatkowanej, jak i zwolnionej, spółka obliczy podatek naliczony do odliczenia na podstawie proporcji. Proporcja za 2013 r. wynosi 48%, dlatego spółka może odliczyć 441,60 zł, gdyż samochód jest wykorzystywany wyłącznie do działalności. Gdyby nie był wykorzystywany wyłącznie do działalności, spółka odliczyłaby tylko 50% tej kwoty, tj. 220,80 zł. Dla podatników VAT ważna jest uchwała Sądu Najwyższego z 17 maja 2007 r. podjęta w składzie siedmiu sędziów (sygn. III CZP 150/ 06), w której stwierdzono, że: Odszkodowanie przysługujące na podstawie umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkodę powstałą w związku z ruchem tego pojazdu, ustalone według cen SN części zamiennych i usług, obejmuje kwotę podatku od towarów i usług VAT w zakresie, w jakim poszkodowany nie może obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego. Dlatego nieodliczony VAT powinien być wypłacony przez zakład ubezpieczeniowy. Orzeczenie to nie dotyczy tylko osób fizycznych nieprowadzących działalności. Jednak w praktyce, gdy podatnik wykupił ubezpieczenie na kwotę netto, ubezpieczyciel wypłaci to ubezpieczenie w takiej kwocie nie powiększonej o nieodliczony VAT. Gdy samochód nie będzie wykorzystany wyłącznie do działalności, 50% podatku nie odliczymy. 2. Sprzedaż samochodu powypadkowego Często, gdy skutki wypadku są na tyle poważne, że samochodu nie opłaca się naprawiać, jest on sprzedawany. Od 1 października 2013 r. VAT od sprzedaży nie zawsze rozlicza sprzedawca, gdyż wraki samochodów są zaliczane według ustawy o VAT do złomu i odpadów. Oznacza to, że zmieniły się zasady opodatkowania sprzedaży tych samochodów. Nie dotyczy to jednak wszystkich samochodów powypadkowych. W niektórych przypadkach podatnikami z tytułu dostaw towarów są nabywcy (art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT). Obowiązek rozliczania podatku z tytułu dostaw towarów przez nabywców może wystąpić w przypadku dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT. Zmieniony załącznik 106 SAMOCHÓD W FIRMIE

108 obejmuje obecnie także wraki przeznaczone do złomowania inne niż statki i pozostałe konstrukcje pływające (PKWiU ). Oznacza to, że podatnikami z tytułu dostaw samochodów powypadkowych mogą być nabywcy. Nie zawsze jednak sprzedawane samochody powypadkowe klasyfikowane są według PKWiU jako wraki przeznaczone do złomowania. W ten sposób klasyfikowane są wyłącznie samochody (nie tylko zresztą powypadkowe) będące wrakami, które sprzedawane są: przedsiębiorcy prowadzącemu stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącemu punkt zbierania pojazdów (na podstawie przepisów ustawy z 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji Dz.U. Nr 25, poz. 202, z późn. zm.). W innych przypadkach samochody powypadkowe klasyfikowane są w grupowaniu PKWiU o symbolu 29.1, gdyż jako sprzedawane innym podmiotom niż wymienione nie mogą być uznane za przeznaczone do złomowania, nawet jeżeli są wrakami. W tym miejscu należy dodać, że grupowanie to obejmuje pojazdy samochodowe, z wyłączeniem motocykli. A zatem podatnikami z tytułu dostaw samochodów powypadkowych są od 1 października 2013 r.: przedsiębiorcy prowadzący stacje demontażu oraz punkty zbierania pojazdów o ile spełnione są warunki określone przepisami art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT, sprzedawcy w pozostałych przypadkach. PRZYKŁAD Podatnik X sprzedaje samochód powypadkowy podatnikowi Y prowadzącemu działalność w zakresie skupu samochodów. Podatnik Y część kupowanych samochodów remontuje i odsprzedaje, a pozostałą część sprzedaje na złom. Podatnik Y nie jest przedsiębiorcą prowadzącym stację demontażu albo punkt zbierania pojazdów. Podatnikiem z tytułu dostawy samochodu pozostaje w tej sytuacji podatnik X. Należy podkreślić, że nabywcy towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT są podatnikami z tytułu dostaw tych towarów tylko wówczas, gdy łącznie są spełnione trzy warunki: 1) dokonującym ich dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT, 2) nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, 3) dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. W przypadku sprzedaży samochodów powypadkowych szczególnie istotny jest trzeci warunek. Nabywca nie rozlicza VAT za sprzedawcę samochodów (nawet gdy można je zaliczyć do wraków), których sprzedaż jest zwolniona z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Obecnie są to samochody wykorzystywane wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub ich wytworzenia nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. PRZYKŁAD Podatnik Z (będący czynnym podatnikiem VAT) sprzeda w lipcu 2014 r. na złom (przedsiębiorcy prowadzącemu stację demontażu) samochód osobowy kupiony w lutym 2004 r. Przy jego nabyciu podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia, ale samochód nie służy tylko do działalności zwolnionej, więc dostawa samochodu nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Podatnikiem z tytułu dostawy jest nabywca. Przepisy nie przewidują szczególnej wysokości VAT dla sprzedaży samochodów powypadkowych. Sposób opodatkowania zależy od tego, kto jest obowiązany do rozliczenia VAT. Jeśli sprzedawany jest wrak, w przypadku którego VAT rozlicza nabywca, to sprzedawca wystawia fakturę bez kwoty i stawki podatku, z adnotacją odwrotne obciążenie. VAT rozlicza nabywca, stosując 23% stawkę podatku

109 SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH 1. Odszkodowanie powypadkowe otrzymane z własnej polisy AC Zdarza się, że samochód firmowy zostanie uszkodzony na skutek wypadku. W takim przypadku podatnik może otrzymać od swojego ubezpieczyciela odszkodowanie z tytułu AC. Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 12 updof przychodem z działalności gospodarczej są także otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Co prawda z art. 21 ust. 1 pkt 3 i 4 updof wynika, że ustawodawca objął niektóre odszkodowania otrzymane przez podatnika zwolnieniem przedmiotowym, ale jednocześnie wyłączył z tych zwolnień wszystkie te odszkodowania za szkody, które dotyczą składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. W rezultacie odszkodowanie otrzymane przez podatnika od ubezpieczyciela za szkodę w pojeździe stanowi u niego przychód podatkowy, który powstaje zgodnie z art. 14 ust. 1i updof, czyli z chwilą otrzymania zapłaty. U osób prawnych odszkodowanie za szkodę komunikacyjną przyznane przez ubezpieczyciela stanowi przychód podatkowy także w dacie jego faktycznego otrzymania (art. 12 ust. 3e updop). Trzeba podkreślić, że otrzymane przez podatnika odszkodowanie nie w każdym przypadku będzie powodowało konieczność jego opodatkowania podatkiem dochodowym. Jeśli wydatki poniesione przez podatnika, związane ze zdarzeniem powodującym szkodę, są wyłączone z kosztów podatkowych, to otrzymane odszkodowanie nie stanowi przychodu podatkowego. Z taką sytuacją będziemy mieli do czynienia np. wówczas, gdy samochód, który uległ kolizji, nie był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym, wobec czego wydatki na jego powypadkową naprawę nie mogły zostać uznane za koszty podatkowe na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 48 updof i art. 16 ust. 1 pkt 50 updop. Skoro wydatki na naprawę powypadkową pojazdu nie mogły zostać zaliczone przez podatnika do kosztów podatkowych, to ich zwrot w postaci otrzymanego odszkodowania nie stanowi przychodu podatkowego na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 3a updof oraz art. 12 ust. 4 pkt 6a updop. Przychodem będzie natomiast ewentualna nadwyżka otrzymanego świadczenia pieniężnego od ubezpieczyciela nad poniesionymi kosztami dotyczącymi szkody w samochodzie. 2. Odszkodowanie powypadkowe otrzymane z polisy OC sprawcy Może się również zdarzyć, że podatnik, którego firmowy samochód został uszkodzony, otrzyma odszkodowanie z polisy OC sprawcy. Jak wspomniano wcześniej, odszkodowania dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowią przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 14 ust. 2 pkt 12 updof). Dotyczy to również, co do zasady, kwot z ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej (OC) sprawcy kolizji, w której uszkodzony został samochód stanowiący środek trwały podatnika. Wyjątek od tej zasady ma miejsce w przypadku niektórych odszkodowań dotyczących samochodów, które nie są objęte ubezpieczeniem dobrowolnym, czyli ubezpieczeniem AC. Należy bowiem zauważyć, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym (art. 23 ust. 1 pkt 48 updof i art. 16 ust. 1 pkt 50 updop). Jednocześnie nie uważa się za przychody zwróconych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów (art. 14 ust. 3 pkt 3a updof oraz art. 12 ust. 4 pkt 6a updop). Zestawienie przytoczonych przepisów prowadzi do wniosku, że w przypadku odszkodowań dotyczących samochodów nieobjętych ubezpieczeniem AC nie stanowią przychodów: kwoty przekazywane przez ubezpieczycieli warsztatom samochodowym w przypadku tzw. napraw bezgotówkowych, kwoty otrzymanych odszkodowań w części odpowiadającej poniesionym przez podatnika kosztom naprawy samochodów w przypadku gdy odszkodowanie zostało wypłacone poszkodowanemu (zob. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 23 października 2007 r., sygn. 108 SAMOCHÓD W FIRMIE

110 ITPB1/ /07/PSZ, czy interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 18 lipca 2008 r., sygn. BPBII/ /08/TK). Pojawia się pytanie, czy art. 14 ust. 3 pkt 3a updof może mieć zastosowanie, jeżeli ubezpieczyciel stwierdza szkodę całkowitą. Zakres stosowania tego przepisu zależy od tego, czy samochód był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym AC, oraz od sposobu postępowania z uszkodzonym samochodem. Jest AC Jeżeli samochód objęty jest AC, to otrzymane przez podatnika odszkodowanie stanowi dla niego opodatkowany przychód z działalności gospodarczej, a jednocześnie podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów stratę w środku trwałym w wysokości różnicy między wartością początkową samochodu a sumą dokonanych odpisów amortyzacyjnych (art. 23 ust. 1 pkt 5 updof). Brak AC Jeżeli samochód nie posiada AC, możliwe są trzy warianty: Wariant I. Ma zastosowanie, jeżeli mimo stwierdzenia przez ubezpieczyciela szkody całkowitej podatnik zdecyduje się naprawić samochód. W takim przypadku na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 3a updof przychód nie powstanie w części odpowiadającej poniesionym przez przedsiębiorcę kosztom naprawy samochodu. Ewentualna nadwyżka otrzymanego odszkodowania nad kosztami naprawy samochodu będzie stanowić przychód podatnika. Wariant II. Ma zastosowanie, jeżeli podatnik zdecyduje się na złomowanie samochodu. W takim przypadku otrzymane odszkodowanie jest przychodem podatnika: 1) w całości jeżeli samochód jest całkowicie zamortyzowany, 2) w części odpowiadającej zamortyzowanej wartości początkowej samochodu jeżeli samochód był częściowo zamortyzowany (art. 14 ust. 3 pkt 3a updof może dotyczyć również zwracanych wydatków na nabycie podlegających amortyzacji środków trwałych zob. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 13 marca 2009 r., sygn. IPPB3/ /08-2/GJ). Wariant III. Ma zastosowanie, jeżeli podatnik zdecyduje się sprzedać uszkodzony samochód (w tym wrak samochodu). W takiej sytuacji całe otrzymane przez podatnika odszkodowanie będzie stanowić jego przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Należy dodać, że w takiej sytuacji nie znajdzie zastosowania art. 23 ust. 1 pkt 48 updof, gdyż nie wystąpi strata powstała w wyniku utraty lub likwidacji samochodu. W związku ze sprzedażą samochodu podatnik będzie mógł zaliczyć niezamortyzowaną część jego wartości początkowej do kosztów (art. 24 ust. 2 pkt 1 updof). Powyższe rozważania mają również odpowiednie zastosowanie w przypadku podatników updop. PRZYKŁAD Samochód będący środkiem trwałym brał udział w wypadku. Ubezpieczyciel sprawcy orzekł szkodę całkowitą i wypłacił podatnikowi zł odszkodowania (oszacowaną wartość netto samochodu; wartość netto, gdyż podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia całej kwoty podatku naliczonego przy nabyciu samochodu). Wartość początkowa samochodu wynosi zł. Do kosztów uzyskania przychodów zostały zaliczone odpisy amortyzacyjne w wysokości zł. Samochód objęty AC Samochód był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC. W takim przypadku w związku z otrzymaniem odszkodowania podatnik powinien rozpoznać przychód w wysokości zł. Podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na naprawę samochodu, jak również ewentualną stratę w środku trwałym ( zł). Samochód bez AC Wariant I: Samochód nie był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC, lecz będzie przez podatnika naprawiany. Wydatki na remont samochodu wyniosą zł netto. W takim przypadku podatnik powinien 109

111 rozpoznać przychód w kwocie 2000 zł. Poniesione przez podatnika wydatki na remont samochodu nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Wariant II: Samochód nie był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC i zostanie przez podatnika zezłomowany. W takim przypadku ze względu na brzmienie art. 23 ust. 1 pkt 48 updof podatnik nie będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów straty w środku trwałym w wysokości 1/3 wartości początkowej samochodu ( zł / zł), a więc na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 3a updof przychodem podatnika nie będzie 1/3 otrzymanego odszkodowania. W takim przypadku podatnik powinien rozpoznać przychód w kwocie 8000 zł (2/3 x zł). Wariant III: Samochód nie był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC i zostanie przez podatnika sprzedany bez naprawiania za 2000 zł netto. W takiej sytuacji z tytułu otrzymania odszkodowania podatnik powinien rozpoznać przychód w kwocie zł, natomiast z tytułu sprzedaży samochodu przychód w kwocie 2000 zł netto. Do kosztów uzyskania przychodów z tytułu sprzedaży samochodu podatnik będzie mógł zaliczyć kwotę zł ( zł zł). Należy podkreślić, że często w momencie otrzymania odszkodowania podatnicy nie podjęli jeszcze decyzji co do dalszego losu samochodu. W takim przypadku jeżeli samochód nie był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym AC właściwe jest rozpoznanie przychodu w kwocie otrzymanego odszkodowania, a następnie po wystąpieniu zdarzeń uprawniających do skorzystania z art. 14 ust. 3 pkt 3a updof (np. po poniesieniu wydatków na naprawę samochodu) odpowiednie skorygowanie tego przychodu. 3. Odszkodowanie AC otrzymane za zniszczony samochód, który został wycofany z działalności gospodarczej Przychodem z działalności gospodarczej są m.in. otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą (art. 14 ust. 2 pkt 12 updof). Oznacza to, że podatnik otrzymujący odszkodowanie za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą musi rozpoznać z tego tytułu przychód z działalności gospodarczej. Jeżeli otrzymane odszkodowanie dotyczy samochodu, który jakiś czas temu został wycofany z działalności, to u podatnika nie powstanie przychód na podstawie przywołanego przepisu. Otrzymana kwota będzie stanowiła dla podatnika przychód zwolniony z pdof na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 updof. Z przepisu tego wynika, że z podatku są zwolnione kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem odszkodowań za szkody dotyczące składnika majątku wykorzystywanego w prowadzonej działalności gospodarczej. Ponieważ zniszczony samochód, za który podatnik otrzymał odszkodowanie, nie jest już składnikiem związanym z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, więc kwota uzyskana od ubezpieczyciela korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 updof. Dotyczy to również samochodów, które zostały skradzione. Zdanie to podzielają organy podatkowe. Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 30 października 2012 r. (sygn. IBPBI/1/ /12/AP) czytamy: Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykorzystywał samochód osobowy, który stanowił środek trwały w tej działalności. Jednakże w czerwcu 2012 r. samochód ten został wycofany z ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i praw- MF nych prowadzonej działalności gospodarczej i nie był już wykorzystywany w tej działalności. W lipcu 2012 r. ww. samochód został skradziony. Pojazd podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu AC, w związku z tym zostało przyznane odszkodowanie z tytułu kradzieży tego pojazdu. Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, iż jeżeli w istocie przedmiotowy samochód w momencie jego kradzieży nie był środkiem trwałym, ani innym składnikiem majątku Wnioskodawcy funkcjonalnie związanym z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą i nie był wykorzystywany w tej działalności, to wypłacone odszkodowanie nie będzie stanowić przychodu z tej działalności, a w konsekwencji będzie korzystać ze zwolnienia z opodatkowania określonego w art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. 110 SAMOCHÓD W FIRMIE

112 Rozdział VIII. KRADZIEŻ SAMOCHODU SKUTKI W VAT Utrata pojazdu samochodowego w wyniku kradzieży nie powoduje obowiązku korekty podatku naliczonego. Kradzież środka trwałego w okresie korekty nie pozbawia bowiem podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupem tego środka. W takim wypadku podatnik zachowuje prawo do odliczenia (art. 91 ustawy o VAT). Z przepisu tego wynika, że ustawodawca przewidział specjalne zasady postępowania w sytuacji, gdy w okresie korekty nastąpi zmiana przeznaczenia towaru, np. był wykorzystywany do wykonywania działalności opodatkowanej, a następnie będzie przeznaczony do działalności zwolnionej. Nie ma w nim jednak mowy o utracie towaru w wyniku kradzieży. Warto w tym momencie odwołać się do orzeczenia TSUE z 15 stycznia 1998 r. w sprawie C-37/95 między państwem belgijskim a Ghent Coal Terminal NV, w którym Trybunał stwierdził (odwołując się do zasady neutralności VAT), że w sytuacji gdy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo podatnika do odliczenia zostaje zachowane. Jeśli zatem podatnik kupi towar z zamiarem wykorzystania go do działalności opodatkowanej VAT, to mimo utraty tego towaru z przyczyn niezależnych od podatnika, w sposób niezawiniony, pozostający poza kontrolą podatnika, jego prawo do odliczenia w związku z nabyciem towaru zostaje zachowane. W rezultacie nie ma podstaw do dokonywania korekt odliczonego podatku. Należy zaznaczyć, że obowiązek jednorazowej korekty nie dotyczy przypadków, gdy podatnik odliczył cały VAT od skradzionego pojazdu, ani przypadków, gdy odliczył VAT na podstawie proporcji, a nie minął okres korekty. Uwaga! Jeżeli w momencie nabycia samochodu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, prawo to nie ulega zmianie na skutek jego kradzieży. Takie stanowisko reprezentują także organy podatkowe i sądy. Jako przykład można wskazać interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 4 marca 2009 r. (sygn. IBPP1/ /08/BM). Podobnie wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 13 czerwca 2011 r. (sygn. ITPP2/ /11/PS). Organy podatkowe podkreślają jedynie, że fakt wystąpienia zdarzenia losowego powinien być przez podatnika należycie udokumentowany. Takim dowodem na pewno będzie zgłoszenie kradzieży na policję. Również otrzymanego odszkodowania podatnik nie rozlicza w VAT, ponieważ odszkodowanie stanowi formę rekompensaty za poniesioną szkodę i jako niemieszczące się w definicji odpłatnej dostawy towarów czy odpłatnego świadczenia usług nie stanowi zapłaty za wykonaną przez podatnika na rzecz ubezpieczyciela usługę. Podobnie wypowiadają się sądy administracyjne (patrz: wyrok NSA z 14 października 2010 r., sygn. akt I FSK 1450/09). Uznają, że obowiązek korekty może wystąpić tylko w przypadku niedoborów zawinionych. W takiej sytuacji towary te niewątpliwie bowiem nie zostały wykorzystane do działalności gospodarczej, w związku z czym nie towarzyszyło im prawo do odliczenia podatku naliczonego, gdyż post factum zmianie uległ ich charakter (przeznaczenie). Od 1 kwietnia 2014 r. do ustawy o VAT został wprowadzony kolejny przepis, który przewiduje obowiązek korekty odliczonego VAT, gdy nastąpi zmiana sposobu wykorzystania pojazdu do działalności 111

113 (art. 90b ustawy). Obowiązek ten dotyczy przypadków, gdy sprzedaż następuje w okresie korekty (60 miesięcy, gdy wartość początkowa przekracza zł). Według tych regulacji zmiana przeznaczenia następuje również w przypadku sprzedaży pojazdu. Przepisy nie odwołują się jednak do kradzieży. Dlatego przepis ten należy interpretować w taki sam sposób jak art. 91 ustawy, czyli że w przypadku niezawinionej utraty pojazdu podatnik nie ma obowiązku korekty odliczonego VAT. SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH W praktyce zdarza się, że samochody firmowe są przedmiotem kradzieży. W takiej sytuacji powstaje konieczność rozliczenia straty, jaka powstała z tego tytułu, oraz otrzymanego odszkodowania. 1. Strata z tytułu utraty samochodu na skutek kradzieży Strata powstała z tytułu utraty samochodu na skutek kradzieży nie może zostać uznana za koszt uzyskania przychodów, jeżeli samochód nie był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym (art. 23 ust. 1 pkt 48 updof i art. 16 ust. 1 pkt 50 updop). Samochód, który został skradziony, musi być więc objęty ubezpieczeniem AC. Brak tego ubezpieczenia wyklucza możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych straty z tytułu kradzieży samochodu. Aby istniały podstawy do zaliczenia do kosztów podatkowych straty powstałej na skutek utraty samochodu firmowego, poza koniecznością objęcia pojazdu ubezpieczeniem dobrowolnym nie mniej istotne jest, by kradzież nie była w jakikolwiek sposób zawiniona przez podatnika. Stanowisko reprezentowane w tym zakresie zarówno przez organy podatkowe, jak i przez sądy administracyjne sprowadza się do tego, że brak należytej staranności w dbałości o majątek firmy może pozbawić podatnika możliwości zaliczenia straty powstałej w wyniku kradzieży do kosztów uzyskania przychodu na podstawie art. 22 ust. 1 updof oraz art. 15 ust. 1 updop. W interpretacji indywidualnej z 29 kwietnia 2008 r. (sygn. IBPB1/ /08/AP) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził: Zważywszy na fakt, iż jak wskazano we wniosku skradziony samochód był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym AC (w wariancie podstawowym), fakt jego kradzieży został MF zgłoszony na Policji, stwierdzić należy, iż jeżeli kradzież samochodu była następstwem zdarzenia losowego, a wnioskodawca nie przyczynił się do powstania straty, w szczególności dochowując należytej staranności przy pieczy i zabezpieczeniu samochodu, to zostały spełnione przesłanki uprawniające do zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej straty powstałej w wyniku ww. kradzieży do wysokości odpowiadającej wartości początkowej utraconego środka trwałego pomniejszonej o dokonane odpisy amortyzacyjne. Niezwykle ważne przy zaliczaniu straty powstałej z tytułu utraty samochodu firmowego jest właściwe udokumentowanie kradzieży. Podatnik w chwili stwierdzenia kradzieży powinien sporządzić protokół, który powinien zawierać co najmniej: datę i przyczynę zdarzenia (np. kradzież), określenie majątku, którego dotyczy kradzież, wraz z podaniem jego wartości (w tym przypadku dane skradzionego samochodu), datę i miejsce sporządzenia protokołu oraz podpis podatnika. Najlepiej, aby podatnik zgłosił też kradzież na policję i posiadał w dokumentacji firmowej korespondencję z organami ścigania. Sam protokół wewnętrzny może nie być wystarczająco przekonujący dla organów podatkowych, jeżeli nie jest poparty odpowiednią dokumentacją policyjną. Podkreślają to również organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej z 16 maja 2012 r. (sygn. ITPB1/ /12/IG) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy stwierdził: 112 SAMOCHÓD W FIRMIE

114 MF Ponadto, aby zaliczyć poniesioną stratę do kosztów uzyskania przychodów niezbędne jest spełnienie warunku formalnego, tj. właściwe udokumentowanie poniesionego kosztu. Właściwym dokumentem na okoliczność powstałej straty jest posiadanie protokołu szkód, który powinien określać rodzaj szkody, jej ilość, wartość, przyczynę powstania straty, podpisy osób uprawnionych oraz datę. Zaistnienie szkody powinno być uprawdopodobnione przez właściwe organy np. Policję itp. Na podstawie sporządzonego protokołu podatnik powinien wykreślić samochód z ewidencji środków trwałych. Jednocześnie w miesiącu, w którym nastąpiła kradzież, podatnik dokonuje ostatniego odpisu amortyzacyjnego. Następnie powinien wyliczyć, ile wynosi niezamortyzowana część skradzionego majątku. W tym celu od wartości początkowej (wykazanej w ewidencji) musi odjąć sumę dokonanych odpisów amortyzacyjnych. Gdy skradziony samochód był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC, otrzymane odszkodowanie z tego tytułu stanowi przychód podlegający opodatkowaniu. Otrzymanie odszkodowania nie pozbawia podatnika prawa do ujęcia w kosztach niezamortyzowanej wartości skradzionego samochodu (art. 14 ust. 2 pkt 12 updof)

115 Rozdział IX. SPRZEDAŻ SAMOCHODU SKUTKI W VAT Od 1 kwietnia 2014 r. sprzedaż samochodów nadal podlega opodatkowaniu stawką 23%. Może również korzystać ze zwolnienia, ale zakres stosowania zwolnienia został bardzo ograniczony. Pierwsza zmiana została wprowadzona 1 stycznia 2014 r., a kolejna 1 kwietnia 2014 r. 1. Zwolnienie z VAT przy sprzedaży samochodu Od 1 kwietnia 2014 r. nie obowiązuje zwolnienie przewidziane dla dostawy samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych przez podatników, którym przy nabyciu tych samochodów i pojazdów przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w wysokości 50 lub 60% kwoty podatku: a) określonej w fakturze lub b) wynikającej z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 ustawy o VAT, lub c) należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, lub d) należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca nie więcej jednak niż odpowiednio 5000 lub 6000 zł. Obecnie obowiązuje tylko zwolnienie zapisane w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Ma ono zastosowanie jedynie wówczas, gdy przy braku prawa do odliczenia VAT naliczonego przy nabyciu (również imporcie/wnt) towar służył wyłącznie działalności zwolnionej. Zatem jeżeli podatnik wykonuje wyłącznie działalność zwolnioną, ale samochód służył również działalności niepodlegającej VAT, zwolnienia nie zastosuje. Dlatego np. lekarz wykonujący wyłącznie działalność zwolnioną pozbawia się prawa do zwolnienia przy zbyciu samochodu osobowego nabytego bez prawa do odliczenia VAT, jeżeli wykorzystuje go również na potrzeby prywatne. Gdy podatnik może zastosować zwolnienie, wystawiona przez niego faktura nie musi zawierać wszystkich elementów, które zawierałaby normalna faktura. Może wystawić wówczas fakturę uproszczoną zawierającą: datę wystawienia; numer kolejny; imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy; nazwę (rodzaj) towaru lub usługi; miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług; cenę jednostkową towaru lub usługi; kwotę należności ogółem; wskazanie podstawy prawnej zwolnienia, tj.: przepisu ustawy albo aktu wydanego na podstawie ustawy, zgodnie z którym podatnik stosuje zwolnienie od podatku, przepisu dyrektywy 2006/112/ WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z , str. 1, z późn. zm.), który zwalnia od podatku taką dostawę towarów lub takie świadczenie usług, lub innej podstawy prawnej, zgodnie z którą podatnik stosuje zwolnienie od podatku. 114 SAMOCHÓD W FIRMIE

116 2. Wycofanie samochodu z działalności Wycofując samochód z działalności i przekazując go na cele osobiste, musimy naliczyć VAT, gdy od jego nabycia odliczyliśmy 100% VAT lub ograniczoną kwotę (np. 50%/60%, nie więcej niż 5000/6000 zł lub 50%). Obowiązek ten wynika z art. 7 ust. 2 ustawy. Od 1 kwietnia 2014 r. takie przekazanie podlega opodatkowaniu tylko stawką 23%. Nie obowiązuje zwolnienie dla dostawy towarów, gdy odliczyliśmy część VAT. Zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 2 nie będzie miało zastosowania. Podstawą opodatkowania jest cena nabycia lub koszt wytworzenia określone w momencie dostawy (art. 29a ust. 2 ustawy). Oznacza to, że nie bierzemy pod uwagę ceny historycznej, tylko cenę, za jaką obecnie mógłby być sprzedany ten samochód, z uwzględninieniem jego zużycia. Tak jak przy sprzedaży, również w tym przypadku możemy odzyskać VAT na podstawie art. 90b ust. 2 ustawy (patrz: pkt 4.2.), gdyż przez sprzedaż rozumie się również odpłatną dostawę towarów opodatkowaną na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy. Obecnie trzeba naliczyć VAT również wtedy, gdy nie odliczyliśmy VAT od nabycia samochodu, ale odliczyliśmy VAT od części składowych do niego. Pojęcie części składowe jest bardzo obszerne. Obejmuje ono m.in. części zamienne montowane w samochodzie w ramach napraw czy usług serwisowych (wymiana części w samochodzie, np. klocków hamulcowych). Zwrócić jednak należy uwagę na fakt, że podstawę opodatkowania takich nieodpłatnych dostaw towarów stanowi tylko cena nabycia części składowych uwzględniająca utratę ich wartości rynkowej. Często ustalona w ten sposób podstawa opodatkowania wynosić będzie 0 zł (ze względu na brak wartości rynkowej zamontowanych części składowych), co wyłączy opodatkowanie nieodpłatnych dostaw towarów. 3. Sprzedaż samochodu firmowego w procedurze marży Sprzedaż samochodu, który nie został nabyty w celach handlowych, nie może być opodatkowana w procedurze marży. Obecnie już wprost wynika to z art. 120 ust. 4 ustawy o VAT, który od 1 stycznia 2014 r. otrzymał nowe brzmienie. Według tych regulacji procedura opodatkowania marży będzie mogła mieć zastosowanie tylko do towarów używanych nabytych w celu odsprzedaży. Dlatego nie ma możliwości stosowania tej procedury do dostaw towarów używanych, w tym samochodów, które zostały nabyte przez podatnika w celach innych niż odsprzedaż, a dopiero później zostały przeznaczone do sprzedaży. 4. Sprzedaż pojazdu samochodowego w okresie korekty Przed 1 kwietnia 2014 r., gdy obowiązywało zwolnienie dla dostawy samochodów, przy nabyciu których przysługiwało ograniczone prawo do odliczenia VAT, jeśli sprzedaż nastąpiła w okresie korekty, podatnicy byli zobowiązani dokonać korekty części lub całości odliczonego VAT. Obowiązek ten wynikał z art. 91 ustawy. Po zmianie przepisów obowiązek korekty na podstawie tych regulacji będzie ograniczony. Nowe przepisy wprowadziły dodatkowe regulacje, które określają zasady korekty, gdy zmieni się sposób wykorzystania samochodu do działalności (art. 90b ustawy o VAT). Regulacje te będą miały zastosowanie również przy sprzedaży samochodu Korekta odliczonego podatku na podstawie art. 91 ustawy Od 1 kwietnia 2014 r. regulacjom dotyczącym korekty na podstawie art. 91 ustawy będą podlegali podatnicy, którzy przy nabyciu samochodu ustalili VAT przy użyciu proporcji, określonej według art. 90 ustawy. Korekty odliczonego VAT należy dokonać jednorazowo w odniesieniu do całego korygowanego okresu i wykazać ją w deklaracji VAT za miesiąc, w którym miała miejsce sprzedaż (art. 91 ust. 4 ustawy). Obowiązek korekty wystąpi, jeżeli sprzedaż samochodu następuje: w okresie pięciu lat od chwili oddania samochodu do używania po jego nabyciu, jeśli wartość początkowa samochodu przekracza zł i został on zaliczony do środków trwałych podlegających amortyzacji

117 Jeśli zatem sprzedaż samochodu nastąpi w tym samym roku, w którym firma go nabyła, korekcie będzie podlegała cała kwota odliczonego VAT. Jeżeli natomiast sprzedaż nastąpi w kolejnych latach okresu korekty, trzeba będzie odpowiednio skorygować (zmniejszyć) VAT o proporcjonalną jego część, jaka pozostała do końca okresu korekty. PRZYKŁAD Załóżmy, że w lutym 2013 r. podatnik nabył i przyjął do używania samochód za cenę netto zł plus VAT 3680 zł, który uprawnia do pełnego odliczenia. Samochód był jednak wykorzystywany do działalności mieszanej (opodatkowanej i zwolnionej), dlatego podatek do odliczenia był ustalony na podstawie proporcji. Proporcja w 2013 r. wyniosła 85%. Podatnik odliczył 3128 zł. W maju 2014 r. sprzedał samochód. Nie mógł zastosować zwolnienia, dlatego sprzedaż była opodatkowana stawką 23%. Oznacza to, że będzie musiał dokonać korekty 4/5 odliczonego podatku, bo minął dopiero rok korekty. W tym przypadku proporcja wynosi 100%, za cały pozostały okres korekty. w okresie 12 miesięcy od końca okresu rozliczeniowego, w którym samochód został oddany do użytkowania, jeżeli wartość samochodu nie przekracza zł. Ponieważ sprzedaż samochodu będzie opodatkowana stawką 23%, przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi, czyli można zastosować proporcję 100% Korekty podatku odliczonego związane ze zmianą sposobu wykorzystywania pojazdu samochodowego W art. 90b ustawy o VAT został określony system korekt, gdy zmieni się sposób wykorzystania samochodu w działalności gospodarczej podatnika. Okres korekty określony przepisami art. 90b ustawy o VAT trwać będzie, co do zasady, 60 miesięcy (a więc pięć lat), licząc od miesiąca, w którym, odpowiednio, nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy. Wyjątek dotyczy pojazdów samochodowych o wartości początkowej nieprzekraczającej zł, w których przypadku okres korekty trwać będzie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym, odpowiednio, nabyto, dokonano importu lub oddano do używania te pojazdy (art. 90a ust. 6 ustawy o VAT). Okres korekty dla pojazdów samochodowych Pojazdy samochodowe, których wartość początkowa przekracza zł Pojazdy samochodowe, których wartość początkowa nie przekracza zł 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym, odpowiednio, nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym, odpowiednio, nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy Omawianej korekty trzeba będzie dokonywać również wówczas, gdy w okresie korekty nastąpi sprzedaż pojazdu samochodowego. W takich przypadkach uznawać się będzie, że wykorzystywanie sprzedanego pojazdu zostało zmienione na wykorzystanie wyłącznie do działalności gospodarczej, aż do końca okresu korekty (art. 90b ust. 2 ustawy o VAT). Będzie to dotyczyć podatników, którzy przy nabyciu odliczyli 50% podatku naliczonego. PRZYKŁAD Podatnik wykonujący wyłącznie czynności opodatkowane kupił w kwietniu 2014 r. samochód osobowy za zł netto zł VAT. Z tytułu tego nabycia odliczył 8740 zł ( zł x 50%), gdyż nie zamierza prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu dla samochodu. Samochód nie będzie uważany za wykorzysty- 116 SAMOCHÓD W FIRMIE

118 wany wyłącznie do wykonywania działalności gospodarczej podatnika. Podatnik sprzeda samochód w sierpniu 2015 r. (czyli w 44 miesiącu, licząc od końca okresu korekty). W tej sytuacji stanie się uprawniony do zwiększenia kwoty podatku podlegającego odliczeniu o 6409 zł ( zł x 44/60 = ,67 zł; ,67 zł x 50% = 6409,34 zł, czyli 6409 zł po zaokrągleniu). Korekta ta będzie dokonywana również w przypadku sprzedaży pojazdów samochodowych, w których przypadku na podstawie przepisów obowiązujących do 31 marca 2014 r. kwotę podatku naliczonego stanowiło 50/60%, nie więcej niż 5000/6000 zł (art. 11 ust. 2 w zw. z art. 7 ustawy nowelizującej z 7 lutego 2014 r.). W takim przypadku podatnik będzie przyjmował, że nastąpiła zmiana na wykorzystanie pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności. Nie jest do końca jasne, co w takich przypadkach stanowić będzie kwotę korekty. Można przyjąć, że będzie to różnica między kwotą podatku przypadającą na pozostały okres korekty a kwotą podatku odliczonego z tytułu nabycia samochodu. PRZYKŁAD Podatnik wykonujący wyłącznie czynności opodatkowane kupił w kwietniu 2012 r. samochód osobowy za zł netto zł VAT. Z tytułu tego nabycia odliczył 6000 zł. Podatnik sprzeda samochód w lipcu 2014 r. (czyli w 33 miesiącu, licząc od końca okresu korekty). W tej sytuacji stanie się uprawniony do zwiększenia kwoty podatku podlegającego odliczeniu o 2223 zł ( zł x 33/60 = 8222,50 zł; 8222,50 zł 6000 zł = 2222,50 zł, czyli po zaokrągleniu 2223 zł). Stosując ten sposób rozliczeń, nie na każdym etapie korekty odzyskamy VAT (korekta będzie in plus). Uznać należy, że korekty dokonywać będzie trzeba jedynie wówczas, gdy kwota podatku przypadająca na pozostały okres korekty jest większa od kwoty podatku odliczonego z tytułu nabycia samochodu. Odpowiednie zastosowanie w omawianych przypadkach będzie mieć bowiem tylko art. 90b ust. 1 pkt 2 i ust. 6 ustawy o VAT, a więc przepis przewidujący prawo do zwiększenia kwoty podatku podlegającego odliczeniu. Odpowiedniego stosowania art. 90b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT przepis przejściowy nie przewiduje. Dlatego nie będzie obowiązku zmniejszenia kwoty podatku naliczonego. Istnieje jeszcze jeden sposób, który pozwala na odzyskanie VAT na każdym etapie korekty. Różnice przedstawiamy w poniższym przykładzie. PRZYKŁAD Załóżmy, że podatnik z poprzedniego przykładu sprzeda samochód rok później, tj. w lipcu 2015 r. (czyli w 21 miesiącu, licząc od końca okresu korekty). W tej sytuacji, gdy zastosuje pierwszy sposób korekty, nie będzie uprawniony ani obowiązany do dokonania korekty, gdyż kwota podatku do odliczenia przypadająca na pozostały okres korekty, tj. 5232,50 zł ( zł x 21/60), jest mniejsza od kwoty podatku odliczonego z tytułu nabycia samochodu. Gdy zastosuje drugi sposób, odzyska 3132,50 zł [( ) x 21/60]. Według MF to drugie, korzystne stanowisko jest prawidłowe. SKUTKI W PODATKACH DOCHODOWYCH W trakcie prowadzenia działalności gospodarczej podatnicy często decydują się na sprzedaż samochodów firmowych. Taka sprzedaż powoduje powstanie przychodu z działalności gospodarczej, a co za tym idzie konieczność prawidłowego rozliczenia podatku dochodowego. Konieczność zapłaty podatku dochodowego może również powstać w przypadku sprzedaży samochodu, który został wcześniej wycofany z prowadzonej działalności gospodarczej. 1. Sprzedaż samochodu stanowiącego środek trwały Z art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b) updof i art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. b) updop wynika, że wydatków na nabycie środków trwałych, w tym samochodów firmowych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. Wydatki te, 117

119 pomniejszone o sumę dokonanych odpisów amortyzacyjnych, są jednak kosztem uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia środków trwałych. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów w związku z określeniem podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym z tytułu sprzedaży samochodu firmowego należy uwzględnić zarówno odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, jak i te, które nie stanowiły tych kosztów (por. art. 16h ust. 1 pkt 1 updop i art. 22h ust. 1 pkt 1 updof). PRZYKŁAD Spółka nabyła samochód osobowy w 2013 r. Cena nabycia: zł. Roczna kwota odpisu amortyzacyjnego wyniosła zł, natomiast miesięczny odpis: 833,33 zł. Samochód został sprzedany po roku za kwotę zł. Suma dokonanych odpisów wyniosła zł. Kosztem uzyskania przychodu będzie zatem kwota zł ( zł zł). Dochód z tej sprzedaży wyniesie 5000 zł ( zł zł). Podatnik opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych powinien wykazać przychód ze sprzedaży samochodu będącego środkiem trwałym w ewidencji przychodów i opodatkować w ramach działalności gospodarczej. W prowadzonym przez siebie wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podatnik ten nie ujmował odpisów amortyzacyjnych od sprzedawanego samochodu. Wynika to z tego, że przy tej formie opodatkowania odpisy te nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Nie są one też odliczane od przychodu. Podatnicy ci nie pomniejszają przychodu uzyskanego ze sprzedaży środka trwałego również o niezamortyzowaną część wartości początkowej tego środka, jak to ma miejsce u podatników opodatkowanych na zasadach ogólnych. Przychodem ze sprzedaży środka trwałego jest jego cena ustalona między sprzedającym a kupującym widniejąca na fakturze lub rachunku dokumentującym tę sprzedaż. U ryczałtowców przychód ze sprzedaży środków trwałych opodatkowany jest 3% stawką ryczałtu (art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. f) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym). Wartość przychodu ze sprzedaży samochodu osobowego podatnik powinien więc wykazać w ewidencji przychodów w kolumnie 9 Kwota przychodu opodatkowana według stawki 3,0% Sprzedaż samochodu osobowego o wartości początkowej przekraczającej euro Wątpliwości podatników budzi sposób rozliczenia sprzedaży firmowych samochodów osobowych, których wartość przekracza euro. Jak wcześniej wspomniano, z art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b) updof i art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. b) updop wynika, że wydatków na nabycie środków trwałych, w tym samochodów firmowych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. Wydatki te, pomniejszone o sumę dokonanych odpisów amortyzacyjnych, są jednak kosztem uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia środków trwałych. Należy zwrócić uwagę, że przywołane przepisy mówią o sumie odpisów amortyzacyjnych, nie zaś o sumie odpisów amortyzacyjnych zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. Powoduje to, że kosztem uzyskania przychodów z tytułu sprzedaży środków trwałych są wydatki na ich nabycie pomniejszone nie tylko o odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, ale również o odpisy amortyzacyjne, które nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów. Dotyczy to w szczególności odpisów amortyzacyjnych, które częściowo nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów ze względu na brzmienie art. 23 ust. 1 pkt 4 updof. Przepis ten wyłącza z kosztów uzyskania przychodów odpisy z tytułu zużycia samochodu osobowego w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość euro. Taki sposób ustalania kosztu uzyskania przychodów z tytułu sprzedaży środków trwałych potwierdzają organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 6 października 2009 r. (sygn. IBPBI/1/ /09/AP) czytamy, że: (...) kosztem uzyskania przychodu dla wnioskodawcy w przypadku zbycia przedmiotowego samochodu osobowego będzie wartość początkowa tego samochodu pomniejszona o dokonane MF odpisy amortyzacyjne (zarówno stanowiące koszt uzyskania przychodu, jak i niestanowiące kosztu uzyskania przychodu). 118 SAMOCHÓD W FIRMIE

120 Z kolei Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 4 listopada 2010 r. (sygn. IPPB1/ /10-4/ES), wskazał, że: (...) przy sprzedaży samochodu osobowego stanowiącego środek trwały przychodem z odpłatnego zbycia jest cena określona w umowie sprzedaży nieodbiegająca bez uzasadnionej przyczyny od wartości rynkowej, a kosztami uzyskania przychodów są wydatki na jego nabycie, po- MF mniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy, tj. liczonych od pełnej wartości początkowej samochodu (bez uwzględniania limitu euro), niezależnie od tego czy odpisy te stanowiły koszty uzyskania przychodów. PRZYKŁAD Spółka z o.o. kupiła w kwietniu 2011 r. samochód osobowy o wartości zł ( zł zł VAT). Samochód został oddany do używania 29 kwietnia 2011 r. i w tym dniu wpisany do ewidencji środków trwałych. Kurs średni NBP z tego dnia wynosił 3,9 PLN/EUR. Ustalona stawka amortyzacji dla celów zarówno bilansowych, jak i podatkowych wynosi 20%. Rozpoczęcie odpisów amortyzacyjnych nastąpiło w maju 2011 r. W kwietniu 2013 r. jednostka sprzedała samochód za kwotę zł. Wartość początkowa samochodu: cena zakupu: ,00 zł, niepodlegający odliczeniu VAT: zł 6000 zł = ,00 zł, razem: ,00 zł. Równowartość euro ( EUR x 3,9 PLN/EUR) wyniosła ,00 zł. Suma odpisów amortyzacyjnych za okres od maja 2011 r. do kwietnia 2013 r.: ( zł x 20%) /12 miesięcy x 24 miesiące = ,00 zł, w tym: odpisy amortyzacyjne stanowiące koszt uzyskania przychodów: ( zł x 20%) / 12 miesięcy x 24 miesiące = ,00 zł, odpisy amortyzacyjne niestanowiące kosztu uzyskania przychodu: ( zł zł) x 20% / 12 miesięcy x 24 miesiące = ,00 zł. Kosztem uzyskania przychodu będzie zatem w rozpatrywanym przypadku kwota zł ( zł zł). Przychodem podatkowym będzie zaś kwota zł. PRZYKŁAD Podatnik nabył samochód osobowy, który zaliczył do środków trwałych. Wartość początkowa tego samochodu wyniosła zł. Był on amortyzowany przez 8 miesięcy z zastosowaniem rocznej stawki amortyzacyjnej 20%. Odpis miesięczny wynosił 2166,67 zł ( zł x 20% / 12). Podatnik zaliczał do kosztów tylko część odpisu z uwagi na treść art. 23 ust. 1 pkt 4 updof. Po upływie 8 miesięcy w marcu 2014 r. samochód został sprzedany za kwotę zł. W tym czasie podatnik dokonał odpisów na kwotę ,36 zł (2166,67 zł x 8). W tej sytuacji kosztem uzyskania przychodu ze sprzedaży samochodu będzie kwota ,64 zł ( zł ,36 zł). W efekcie dochód podatnika ze sprzedaży samochodu wyniesie 7333,36 zł ( zł ,64 zł). Na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a) oraz art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b) updof podatnik może rozliczyć w pkpir sprzedaż samochodu w sposób następujący: w kolumnie 8 pkpir (pozostałe przychody) podatnik powinien ująć przychód ze sprzedaży samochodu w kwocie zł, w kolumnie 13 pkpir (pozostałe wydatki) podatnik powinien ująć koszt uzyskania tego przychodu w kwocie ,64 zł. Podstawą zapisu jest wystawiona faktura albo umowa kupna-sprzedaży, jeżeli faktura nie została wystawiona. Na odwrocie dokumentu sprzedaży podatnik powinien sporządzić wyliczenie kosztów uzyskania przychodów na podstawie danych z ewidencji środków trwałych

121 Zapis w pkpir Data zdarzenia gospodarczego Nr dowodu księgowego Opis zdarzenia gospodarczego Pozostałe przychody Pozostałe wydatki Lp. zł gr zł gr F 4/04/2014 Sprzedaż środka trwałego Na podstawie art. 24 ust. 2 updof podatnik może od razu wykazać w pkpir dochód ze sprzedaży samochodu poprzez ujęcie w kolumnie 8 pkpir (pozostałe przychody) kwoty dochodu, czyli 7333,36 zł. Podstawą zapisu jest wystawiona faktura albo umowa kupna-sprzedaży, jeżeli faktura nie została wystawiona. Na odwrocie dokumentu sprzedaży podatnik powinien sporządzić wyliczenie dochodu według danych z ewidencji środków trwałych i dokumentu sprzedaży. W takim przypadku w kolumnie 13 pkpir (pozostałe wydatki) nie wykazuje się już kosztów uzyskania przychodu. Zapis w pkpir Data zdarzenia gospodarczego Nr dowodu księgowego Opis zdarzenia gospodarczego Pozostałe przychody Pozostałe wydatki Lp. zł gr zł gr F 4/04/2014 Sprzedaż środka trwałego Wycofanie samochodu z działalności gospodarczej Sam fakt wycofania samochodu z działalności gospodarczej nie spowoduje powstania przychodu podatkowego. W dacie przekazania pojazdu na potrzeby osobiste podatnik powinien wykreślić składnik majątku z ewidencji środków trwałych. W ewidencji należy podać przyczynę wykreślenia, którą jest przekazanie samochodu na potrzeby osobiste. Podatnik może również sporządzić osobny dokument zawierający oświadczenie o wycofaniu samochodu z ewidencji środków trwałych, ale nie ma takiego obowiązku. Wykreślenie składnika majątku z ewidencji środków trwałych z powodu jego przekazania na potrzeby osobiste nie oznacza konieczności dokonania korekty odpisów amortyzacyjnych. Wycofanie samochodu z działalności gospodarczej nie spowoduje zatem żadnych konsekwencji w rozliczeniu podatku dochodowego. Jak wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 29 października 2012 r. (sygn. IBPBI/1/ /12/WRz): ( ) Czynność wycofania składnika majątku ( ) z działalności gospodarczej i przekazania go na potrzeby osobiste, na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie rodzi żadnych skutków podatkowych w tym podatku. Majątek osoby fizycznej prowadzącej działalność MF gospodarczą nie jest prawnie wyodrębniony od jej majątku osobistego, dlatego też przekazanie składnika majątku z prowadzonej działalności gospodarczej na potrzeby osobiste nie powoduje powstania przychodu po stronie Wnioskodawcy. Poprzez tę czynność nie uzyska on żadnego przysporzenia majątkowego. Nastąpi wyłącznie przesunięcie rzeczy z majątku związanego z działalnością gospodarczą do majątku osobistego. ( ) Jeżeli w związku z przekazaniem samochodu na cele prywatne przedsiębiorca był zobowiązany wykazać VAT należny, to kwota tego podatku nie może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. VAT należny nie stanowi bowiem kosztu podatkowego, poza wyjątkami określonymi w art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. b) updof. Wśród tych wyjątków nie ma VAT należnego od przekazania składników majątku na cele osobiste podatnika. 120 SAMOCHÓD W FIRMIE

122 Konsekwencje podatkowe może natomiast wywołać sprzedaż samochodu wycofanego z działalności gospodarczej. Pomimo że samochód zostanie wycofany z działalności gospodarczej, przychód uzyskany z jego sprzedaży, po spełnieniu warunków określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej. Decydują o tym art. 10 ust. 2 pkt 3 i art. 14 ust. 2 pkt 1 updof. Na podstawie pierwszego z tych przepisów przychód ze zbycia samochodu wycofanego z działalności gospodarczej należy doliczyć do przychodów z działalności gospodarczej, jeżeli sprzedaż nastąpi przed upływem 6 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym samochód został wycofany z działalności gospodarczej (wykreślony z ewidencji środków trwałych). Odpłatne zbycie samochodu wycofanego z działalności nie spowoduje więc powstania przychodu z działalności gospodarczej tylko wówczas, gdy sprzedaż nastąpi po upływie 6 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym samochód został wycofany z ewidencji środków trwałych firmy. PRZYKŁAD Podatnik w sierpniu 2010 r. wycofał samochód z działalności gospodarczej i przekazał go na potrzeby osobiste. Wartość początkowa środka trwałego wynosiła zł. Do momentu przekazania samochodu na potrzeby osobiste podatnika środek trwały został częściowo zamortyzowany. Dotychczasowe odpisy amortyzacyjne wyniosły zł. W styczniu 2014 r. podatnik sprzedał samochód za zł. Ze względu na to, że sprzedaż samochodu nastąpiła przed upływem 6 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym samochód został wycofany z działalności gospodarczej, przychód ze sprzedaży podatnik doliczył do przychodów z działalności gospodarczej. Podatnik wykaże dochód z tego tytułu jako różnicę pomiędzy przychodem ze sprzedaży składnika majątku w wysokości zł a wydatkami na nabycie samochodu, pomniejszonymi o sumę dokonanych odpisów amortyzacyjnych ( zł zł = 8000 zł). Ustalony w ten sposób dochód z odpłatnego zbycia, jako różnica pomiędzy przychodem podatkowym a kosztami jego uzyskania, wyniesie: zł 8000 zł = 4000 zł. W przypadku zbycia samochodu całkowicie zamortyzowanego dochodem będzie cała kwota uzyskana ze sprzedaży samochodu. PRZYKŁAD Podatnik zlikwidował indywidualną działalność gospodarczą w grudniu 2012 r. Działalność ta w 2012 r. była opodatkowana według skali podatkowej, a podatnik prowadził pkpir. Z działalności tej pozostał mu środek trwały samochód ciężarowy. Jego wartość początkowa dla celów amortyzacji wynosiła zł. Odpisy amortyzacyjne dokonane w trakcie prowadzenia działalności wyniosły zł (odpis jednorazowy). Podatnik sprzedał ten samochód w marcu 2014 r. za kwotę zł. Dochód ze sprzedaży samochodu wynosi zł ( zł zł zł). Jest to dochód, który należy rozliczyć w ramach dochodów z działalności gospodarczej. Podatnik nie musi rozliczać go jednak w pkpir. Powinien go rozliczyć w zeznaniu rocznym PIT-36, ponieważ działalność gospodarcza w ostatnim roku jej prowadzenia była opodatkowana według skali podatkowej. Dla porównania konsekwencje podatkowe w postaci konieczności zapłaty podatku dochodowego nie wystąpią w sytuacji, w której samochód wycofany z działalności gospodarczej zostałby następnie przekazany w formie darowizny. Wskazana czynność nie wywołałaby skutków podatkowych w zakresie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W art. 10 ust. 1 pkt 3 updof jest bowiem mowa o odpłatnym zbyciu środka trwałego, a darowizna nie jest umową odpłatną. Ponadto jeżeli obdarowany następnie sprzeda samochód po upływie 6 miesięcy od uzyskania go w formie darowizny, to przychód ze sprzedaży również nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym

123 Rozdział X. PODATEK OD ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH Podatek od środków transportu płacą tylko podatnicy, którzy użytkują samochody ciężarowe. To, jakie samochody zaliczane są do tej kategorii, określa ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.), dalej: u.p.o.l. 1. Pojazdy podlegające podatkowi od środków transportu Opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych podlegają: 1) samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, 2) ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony, 3) przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego, 4) autobusy. Dopuszczalna masa całkowita to największa, określona warunkami technicznymi, masa pojazdu obciążonego osobami i ładunkiem, dopuszczonego do poruszania się po drodze. Definicje samochodu ciężarowego, ciągnika samochodowego, przyczepy oraz naczepy znajdują się w ustawie z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.). Samochód ciężarowy pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków; określenie to obejmuje również samochód ciężarowo-osobowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków i osób w liczbie od czterech do dziewięciu łącznie z kierowcą. Ciągnik samochodowy pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie wyłącznie do ciągnięcia przyczepy; określenie to obejmuje ciągnik siodłowy i ciągnik balastowy. Przyczepa pojazd bez silnika, przystosowany do łączenia go z innym pojazdem. Naczepa przyczepa, której część spoczywa na pojeździe silnikowym i obciąża ten pojazd. Autobus pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą. Katalog pojazdów, które podlegają podatkowi od środków transportowych, ma charakter zamknięty; opodatkowaniu podlegają wyłącznie pojazdy w nim wskazane. Z wyliczenia pojazdów opodatkowanych podatkiem od środków transportowych wynika, że każdy z pojazdów podlega odrębnemu opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych według różnych stawek, niezależnie od tego, czy wchodzi w skład zespołu pojazdów, czy też jest eksploatowany samodzielnie. Każdy z tych pojazdów podlega również odrębnej rejestracji. W przypadku zespołu pojazdów nie podlega opodatkowaniu zespół pojazdów, lecz każdy ze środków mogących wejść w skład takiego zespołu, 122 SAMOCHÓD W FIRMIE

124 np. ciągnik siodłowy oraz naczepa. Oba te pojazdy mają własne, odrębne stawki opodatkowania, których wysokość uzależniona jest m.in. od masy całkowitej zespołu pojazdów. O tym, z jakiego rodzaju pojazdem mamy do czynienia, decyduje przede wszystkim wpis w dowodzie rejestracyjnym. Na podstawie tego dokumentu ustala się rodzaj środka transportowego i jego cechy. W dowodzie rejestracyjnym wskazane są również informacje odnoszące się do właściciela pojazdu. W ustaleniu rodzaju pojazdu pomocne mogą też być takie dokumenty, jak świadectwo homologacji, wyciąg ze świadectwa homologacji lub z karty pojazdu. Jeżeli stan faktyczny nie odpowiada wpisowi w karcie pojazdu, najpierw należy dokonać zmiany wpisu. Zmiany wpisu dokonuje się w postępowaniu administracyjnym. Jak czytamy w wyroku WSA w Warszawie z 20 czerwca 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 474/2008): Jeśli wydział komunikacji zmieni dopuszczalną masę całkowitą w dowodzie rejestracyjnym, to podatnik będzie miał podstawę do wzruszenia decyzji w sprawie podatku od środków WSA transportowych. A zatem, jeśli w dowodzie rejestracyjnym wpisano błędną masę pojazdu, a organy podatkowe domagają się podatku, właściciel pojazdu powinien najpierw dokonać zmian w dowodzie. 2. Kto musi zapłacić podatek Obowiązek zapłaty podatku ciąży na osobach fizycznych i osobach prawnych będących właścicielami środków transportowych. Jak właścicieli traktuje się również jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, na które środek transportowy jest zarejestrowany, oraz posiadaczy środków transportowych zarejestrowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jako powierzone przez zagraniczną osobę fizyczną lub prawną podmiotowi polskiemu. Sam fakt bycia właścicielem danego środka transportowego nie wystarcza do powstania obowiązku podatkowego. Przy powstaniu tego obowiązku znaczenie ma fakt zarejestrowania, przy czym chodzi tutaj o zarejestrowanie po raz pierwszy przez pierwszego właściciela. Obowiązek podatkowy jest więc związany z rejestracją pojazdu oraz z prawem własności. Bez znaczenia pozostaje fakt, czy pojazd jest w ogóle używany. 3. Kiedy trzeba zapłacić podatek Istnienie prawa własności, jak i fakt, że pojazd jest zarejestrowany, oznaczają, że na osobie figurującej w rejestrze jako właściciel pojazdu spoczywa obowiązek: zgłoszenia do opodatkowania podatkiem od środków transportowych, a następnie zapłaty bez wezwania rat podatku obliczonych w złożonej deklaracji. Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został zarejestrowany na terytorium Polski. W przypadku nabycia środka transportowego zarejestrowanego obowiązek ten powstaje z kolei od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został nabyty. Przez rejestrację pojazdu skutkującą powstaniem obowiązku podatkowego rozumie się rejestrację pojazdu, z wyjątkiem rejestracji czasowej w rozumieniu Kodeksu drogowego. Obowiązek podatkowy powstaje także od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został dopuszczony ponownie do ruchu po upływie okresu, na jaki została wydana decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu tego pojazdu z ruchu. Uwaga! Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały zdarzenia powodujące powstanie obowiązku. Również w razie nabycia pojazdu zarejestrowanego, nabytego w drodze dziedziczenia, obowiązek podatkowy powstaje u nabywcy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym spadkobierca nabył środek transportu. Wówczas, jak wskazał WSA w Krakowie w wyroku z 15 stycznia 2009 r

125 (sygn. akt I SA/Kr 939/07), pozbawiony znaczenia jest fakt, czy spadkobierca dokonał przerejestrowania samochodu na siebie. Jeżeli środek transportowy stanowi współwłasność dwóch lub więcej osób fizycznych albo prawnych, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od środków transportowych ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach. Solidarna odpowiedzialność wyklucza możliwość rozdzielenia obowiązku podatkowego na poszczególnych podatników. Obowiązek jest jeden, przy czym kilka podmiotów odpowiada solidarnie. W wypadku współwłasności środka transportowego decyzja określająca wysokość zobowiązania podatkowego powinna zostać wydana dla każdego współwłaściciela, na całą kwotę podatku należnego za dany środek transportu. Obowiązek podatkowy wygasa z końcem miesiąca, w którym środek transportowy został wyrejestrowany lub wydana została decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu, albo z końcem miesiąca, w którym upłynął czas, na jaki pojazd powierzono. Gdy podatnikowi zostanie skradziony samochód, nie zwalnia go to z zapłaty podatku. Kradzieży samochodu nie można utożsamiać ze zbyciem samochodu. Zbycie, skutkujące wygaśnięciem obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych, to przeniesienie zgodnie z wolą dotychczasowego właściciela na inną osobę prawa własności rzeczy w drodze umowy cywilnoprawnej (sprzedaży, darowizny). Pozbawienie właściciela władztwa nad samochodem w wyniku kradzieży wymaga, dla wygaśnięcia obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych, złożenia przez właściciela wniosku o wyrejestrowanie pojazdu w związku z kradzieżą. Właściciel pojazdu jest zobowiązany do zapłaty podatku od środków transportowych od skradzionego samochodu do dnia jego wyrejestrowania. Wygaśnięcie obowiązku podatkowego nastąpi dopiero po wyrejestrowaniu pojazdu. Dopóki nie zostanie wydana decyzja o wyrejestrowaniu pojazdu, dopóty na właścicielu ciąży obowiązek podatkowy. W przypadku zmiany właściciela środka transportowego zarejestrowanego obowiązek podatkowy ciąży na poprzednim właścicielu do końca miesiąca, w którym nastąpiło przeniesienie własności. W takiej sytuacji nie jest istotne dla wygaśnięcia obowiązku podatkowego, kiedy nastąpiło zgłoszenie organowi podatkowemu o przeniesieniu własności pojazdu. Obowiązek podatkowy wygasa wskutek czynności zbycia pojazdu, a nie wskutek wydania decyzji. Sama fizyczna likwidacja pojazdu poprzez jego rozmontowanie, pocięcie i sprzedaż na złom nie powoduje wygaśnięcia obowiązku podatkowego. Podatnik, chcąc uwolnić się od obowiązku płacenia podatku od środków transportowych, powinien wyrejestrować pojazd. PRZYKŁAD Podatnik oddał środek transportowy do przedsiębiorstwa utylizacji pojazdów w celu jego zezłomowania. W takiej sytuacji wygaśnięcie obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych zależy od daty wyrejestrowania pojazdu, która wynika z decyzji o wyrejestrowaniu wydanej przez właściwy organ rejestrujący. Nie jest wystarczające samo fizyczne pozbycie się środka transportowego. 4. Obowiązki podatnika Podatnik podatku od środków transportowych ma obowiązek: składać, w terminie do 15 lutego, właściwemu organowi podatkowemu (wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta) deklaracje na formularzu DT-1, a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku; Rada gminy może wprowadzić, w drodze uchwały, możliwość składania deklaracji na podatek od środków transportowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej. odpowiednio skorygować deklaracje w razie zaistnienia okoliczności mających wpływ na powstanie lub wygaśnięcie obowiązku podatkowego albo zmianę miejsca zamieszkania lub siedziby w terminie 14 dni od dnia zaistnienia tych okoliczności; wpłacać obliczony w deklaracji podatek od środków transportowych bez wezwania na rachunek właściwej gminy. 124 SAMOCHÓD W FIRMIE

126 5. Urząd, w którym rozliczamy podatek Organem właściwym w sprawach podatku od środków transportowych jest organ podatkowy, na którego terenie znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika, a w przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne wójt, burmistrz, prezydent miasta, na terenie którego znajduje się zakład lub jednostka, posiadające środki transportowe podlegające opodatkowaniu. W przypadku współwłasności środka transportowego organem właściwym jest organ podatkowy odpowiedni dla osoby lub jednostki organizacyjnej, która została wpisana jako pierwsza w dowodzie rejestracyjnym pojazdu. 6. Ustalenie wysokości podatku Wysokość stawek podatku od środków transportowych określa rada gminy w drodze uchwały, ale maksymalne i minimalne stawki podatku od środków transportowych obowiązujące w danym roku określa Minister Finansów w obwieszczeniu. W 2014 r. obowiązują stawki określone w obwieszczeniu Ministra Finansów z 7 sierpnia 2013 r. w sprawie stawek podatku od środków transportowych obowiązujących w 2014 roku. Gmina może różnicować stawki podatkowe, ale to różnicowanie może mieć wyłącznie charakter przedmiotowy. Powinno się odnosić do właściwości pojazdu. Nie jest dopuszczalne różnicowanie wysokości stawek na podstawie kryterium podmiotowego odnoszącego się do osoby podatnika czy kryterium mieszanego, tj. podmiotowo-przedmiotowego. Gmina nie może wprowadzić zróżnicowania stawek, na podstawie których dana grupa podatników zostałaby zwolniona z podatku. Określenie podmiotów zwolnionych od podatku może nastąpić tylko w ustawie, a rada gminy nie ma uprawnień do ustanawiania zwolnień podatkowych dla określonych podmiotów, może tylko ustanawiać zwolnienia dla określonych środków transportowych. Dlatego podatnik, który jest zobowiązany zapłacić podatek, musi sprawdzić w gminie, do której będzie płacony podatek, jaką uchwałę co do jego wysokości podjęła rada gminy. 7. Zapłata podatku od środków transportowych Podatek od środków transportowych jest płatny w dwóch ratach, proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminie do 15 lutego i do 15 września każdego roku. Jeżeli jednak obowiązek podatkowy powstał: 1) po 1 lutego, a przed 1 września danego roku, podatek za ten rok płatny jest w dwóch ratach, proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminie: w ciągu 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego I rata, do 15 września danego roku II rata; 2) od 1 września danego roku, podatek jest płatny jednorazowo w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli obowiązek podatkowy powstał lub wygasł w ciągu roku, podatek za ten rok ustala się proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których obowiązek istniał. Ustanowiony obowiązek uiszczania podatku od środków transportowych bez wezwania nie jest zależny od uprzedniego wydania decyzji przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta ustalającej ten obowiązek lub wysokość tego podatku. Jak już zostało wspomniane, podatnicy tego podatku mają obowiązek złożyć deklarację DT-1 i samodzielnie obliczyć wysokość należnego podatku. 8. Zwrot podatku Podatnikom, którzy wykorzystują podlegające opodatkowaniu środki transportu (z wyjątkiem autobusów) do wykonywania przewozów w transporcie kombinowanym na terytorium Polski, przysługuje zwrot zapłaconego podatku od tych środków (art. 11a u.p.o.l.)

127 Kwotę zwrotu podatku od środków transportowych ustala się, przyjmując za podstawę liczbę jazd z ładunkiem lub bez ładunku wykonanych przez środek transportu w przewozie koleją w danym roku podatkowym w następujący sposób: 1) od 100 jazd i więcej 100% kwoty rocznego podatku, 2) od 70 do 99 jazd włącznie 75% kwoty rocznego podatku, 3) od 50 do 69 jazd włącznie 50% kwoty rocznego podatku, 4) od 20 do 49 jazd włącznie 25% kwoty rocznego podatku. Definicja transportu kombinowanego została określona w art. 4 pkt 13 ustawy z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. Transport kombinowany to przewóz rzeczy, podczas którego samochód ciężarowy, przyczepa, naczepa z jednostką ciągnącą lub bez jednostki ciągnącej, nadwozie wymienne lub kontener 20-stopowy albo większy korzysta z drogi w początkowym lub końcowym odcinku przewozu, a na innym odcinku korzysta z usługi kolei, żeglugi śródlądowej lub transportu morskiego, przy czym odcinek morski przekracza 100 km w linii prostej. Odcinek przewozu początkowego lub końcowego oznacza przewóz: pomiędzy punktem, gdzie rzeczy są załadowane, i najbliższą odpowiednią kolejową stacją załadunkową dla odcinka początkowego oraz pomiędzy najbliższą odpowiednią kolejową stacją wyładunkową a punktem, gdzie rzeczy są wyładowane, dla końcowego odcinka lub wewnątrz promienia nieprzekraczającego 150 km w linii prostej ze śródlądowego lub morskiego portu załadunku lub wyładunku. Zwrotu zapłaconego podatku od środków transportowych zgodnie z u.p.o.l. dokonuje organ podatkowy, na rachunek którego uiszczono podatek, na wniosek podatnika złożony nie później niż do 31 marca roku następującego po roku podatkowym. Podstawą sporządzenia wniosku są dane zawarte w dokumentach przewozowych stosowanych przy wykonywaniu przewozów w transporcie kombinowanym, w których dokonano wpisu o wykonaniu przewozu koleją. Zwrotu podatku od środków transportowych dokonuje się w gotówce albo na rachunek bankowy podatnika wskazany we wniosku, w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku. Jak czytamy w wyroku WSA we Wrocławiu z 24 lutego 2010 r. (sygn. akt III SA/Wr 620/2009): Brzmienie przywołanej regulacji prawnej nie pozostawia wątpliwości co do tego, że jedynie korzystanie z transportu kombinowanego uprawnia do ubiegania się o zwrot podatku od środków WSA transportowych. Z tym że przepis art. 11a ustawy dotyczy pojazdów uczestniczących w transporcie kombinowanym w ten sposób, że biorą one udział w transporcie kolejowym (pokonują pewien odcinek przewozu koleją). Wynika to bezpośrednio z ust. 2 tego artykułu, który określając sposób wyliczenia kwoty zwrotu podatku, uzależnia jej wysokość od ilości jazd wykonanych przez dany środek transportu w przewozie koleją. Tak więc zwrot podatku przysługuje wyłącznie od jazd wykonywanych koleją przez środek transportowy. To pojazd, od którego został zapłacony podatek, musi być przewożony, przynajmniej na jednym z odcinków transportu, za pośrednictwem kolei. 126 SAMOCHÓD W FIRMIE

128 Rozdział XI. OPTYMALIZACJA KOSZTÓW FLOTY SAMOCHODOWEJ Duża konkurencja na rynku zmusza firmy do poszukiwania nowych i efektywnych rozwiązań przyczyniających się do redukcji kosztów i poprawy efektywności działania. Flota samochodowa to jeden z tych obszarów, w których zaoszczędzić można naprawdę dużo. Trzeba jednak dysponować odpowiednią wiedzą, doświadczeniem i narzędziami. Kto powinien zarządzać flotą samochodową? Jakie zadania powinien realizować? Jak rozsądnie oszczędzać na firmowych autach? Dlaczego zarządzanie flotą samochodów jest tak istotnym zagadnieniem? Rzetelne i sprawne zarządzanie firmowymi pojazdami polegające m.in. na optymalizacji wydatków związanych z ich zakupem lub wynajmem oraz eksploatacją ma duży wpływ na wynik finansowy przedsiębiorstwa. Przekłada się również bezpośrednio na jakość, komfort i bezpieczeństwo użytkowania firmowych aut. 1. Odpowiedzialni za flotę Zadania w zakresie zarządzania flotą samochodową są przynależne osobom pracującym na różnych stanowiskach w firmie. Stan ten jest najczęściej daleki od ideału, czyli zatrudnienia profesjonalnego fleet managera. W większości przedsiębiorstw wykonują je bowiem działy logistyki lub naczelna dyrekcja. W niektórych z kolei są to pracownicy działów administracji lub sekretariatu. Pewna grupa firm powierza te zadania także wyspecjalizowanym firmom, czyli korzysta z outsourcingu. Jaki jest zakres zadań fachowca od firmowej floty samochodowej? Zakres ten zależy przede wszystkim od tego, czy zadania flotowe są realizowane w firmie, czy też wydzielane na zewnątrz. Znacznie więcej firma może, a nawet powinna, oczekiwać od zatrudnionego zewnętrznego usługodawcy. Firmowy fleet manager powinien przede wszystkim: analizować oferty rynkowe oraz organizować zakup lub wynajem firmowych pojazdów, wdrożyć przejrzyste i efektywne procedury w zakresie użytkowania samochodów, a także na bieżąco monitorować ich realizację, uregulować zasady postępowania w przypadku sytuacji kryzysowych (np. awarii pojazdów), których celem jest ograniczenie przerw i przestojów, rozliczać kierowców oraz posiadaną flotę pojazdów, zapewnić ciągłość ubezpieczeń komunikacyjnych, a także analizować i negocjować najkorzystniejsze rynkowo oferty tych ubezpieczeń, przeprowadzać kontrolę stanu technicznego pojazdów, podejmować decyzje o niezbędnych naprawach serwisowych (w tym analizować ich ceny, użyte materiały, robociznę i części), organizować odsprzedaż pojazdów wycofywanych z eksploatacji, analizować zużycie paliwa oraz wprowadzać rozwiązania oszczędnościowe. Zewnętrzny usługodawca natomiast oprócz wskazanych wyżej zadań może m.in.: dostarczyć profesjonalne narzędzia informatyczne do obsługi flot, prowadzić działalność prewencyjną i szkoleniową dla pracowników firmy, prowadzić audyt floty samochodowej i proponować rozwiązania usprawniające (w tym m.in. oszczędnościowe), zapewnić pojazdy zastępcze w przypadku awarii

129 2. Problemy w zakresie optymalizacji kosztów Jakie problemy w zakresie optymalizacji kosztów wykorzystania firmowej floty mają do rozwiązania fleet managerowie? Muszą przede wszystkim: zmierzyć się z prawdziwym bogactwem aut i wybrać te, które z punktu widzenia potrzeb firmy są najkorzystniejsze oraz nadmiernie nie obciążą jej budżetu, przeprowadzić analizę efektywności i zasadności zastosowania kredytu, leasingu lub wynajmu długoterminowego, prawidłowo rozliczać użytkowane pojazdy oraz wskazywać na obszary, w których niezbędne są usprawnienia, analizować koszty zużycia paliwa oraz wskazywać na nowatorskie i najbardziej efektywne metody ich obniżania (np. monitoring GPS, karty paliwowe), wypracować proste i efektywne metody współpracy z firmą odpowiedzialną za ubezpieczenia pojazdów chodzi nie tylko o działania w obszarze redukcji kosztów ubezpieczenia floty, ale też o wybranie adekwatnego do potrzeb firmy zakresu ubezpieczeń dobrowolnych oraz optymalnych metod i procedur likwidacji szkód komunikacyjnych, przeanalizować koszty i jakość obsługi serwisu napraw mechanicznych, powypadkowych, oponiarskich oraz zweryfikować kryteria ich wyboru i warunki współpracy (np. serwis autoryzowany lub nieautoryzowany, części oryginalne lub zamienniki). Które ze składników kosztów utrzymania firmowej floty samochodowej stanowią największy odsetek? Przykład dla floty średniej wielkości (wykres 1) pokazuje, iż są to: amortyzacja, zużycie paliwa, ubezpieczenia, naprawy i przeglądy. Na niektóre z tych pozycji kosztowych firma ma bardzo duży wpływ i może je ograniczać. Jednak bez zastosowania nowatorskich i specjalistycznych rozwiązań nie jest to możliwe. Wykres 1. Części składowe kosztów utrzymania floty liczącej samochodów Podatki 3% Administracja 3% Amortyzacja 33% Naprawy, przeglądy, opony 12% Koszt kredytu 12% Ubezpieczenia 13% Paliwo 24% Źródło: LeasePlan 128 SAMOCHÓD W FIRMIE

130 Wskazane na wykresie 1 składniki stanowią tzw. całkowity koszt posiadania (Total Cost of Ownership TCO). Dokładna analiza składowych TCO wskazuje realne wydatki i ich słabe punkty, które wymagają wzmożonej kontroli oraz zmian. Postulowane w wyniku przeprowadzonej analizy zmiany powinny być przede wszystkim dostosowane do potrzeb i specyfiki firmy, ale też możliwe w realizacji. Uproszczoną analizę kosztów eksploatacji samochodu przedstawia przykład 1. Dzięki niej fleet manager zyskuje wiedzę o tym, ile firmę kosztuje rocznie, miesięcznie czy nawet dziennie utrzymanie pojazdu. Ułatwia to planowanie, kontrolę i racjonalizację tych kosztów. PRZYKŁAD 1 Tabela 1. Uproszczona analiza kosztów utrzymania i eksploatacji samochodu (bez zmiennych kosztów napraw, przy przejechanych km rocznie) Koszty stałe Lp. Wyszczególnienie Poniesione koszty Uwagi 1. Polisa ubezpieczeniowa 800 zł Maksymalna zniżka za bezszkodowość (60%) 2. Sezonowa wymiana opon 140 zł Wymiana dwa razy do roku 3. Przegląd rejestracyjny 98 zł Przegląd raz do roku 4. Przegląd eksploatacyjny 500 zł 5. Ogółem 1538 zł Koszty zmienne Lp. Wyszczególnienie Poniesione koszty Uwagi 1. Paliwo (benzyna 95) 7200 zł Średnie zużycia paliwa na 100 km 7 litrów Średnia cena za 1 litr benzyny 95 5,15 zł Średnia cena jednego przejechanego kilometra 0,36 zł (7 litrów : 100 km x 5,15 zł) 2. W kalkulacji kosztów zmiennych eksploatacji pojazdu pomijamy trudne do przewidzenia koszty napraw, części zamiennych itp. 3. Ogółem 7200 zł Przy przejechanych km rocznie Podsumowanie analizy (suma kosztów stałych i zmiennych) Ogółem Roczny koszt utrzymania i eksploatacji samochodu (1538 zł zł) Miesięczny koszt utrzymania i eksploatacji pojazdu (8738 zł : 12 miesięcy) Dzienny koszt utrzymania i eksploatacji pojazdu (8738 zł : 365 dni) 8738 zł 728,17 zł 23,94 zł Źródło: opracowanie własne 129

131 3. Nabywanie pojazdów oraz metody finansowania Działania optymalizacyjne i antykosztowe fleet manager powinien inicjować już na etapie zakupu oraz wyboru formy finansowania pojazdów. W tym względzie ma do dyspozycji zakup ze środków własnych, zakup wspomagany kredytem bankowym, leasing lub wynajem długoterminowy. Równie istotny jest wybór modelu auta. Samochód powinien być w pełni dopasowany do potrzeb i funkcji, które ma pełnić w firmie. Ważna przy tym (jako podstawowy czynnik kosztotwórczy) jest nie tylko cena zakupu lub wysokość raty wynajmu płaconej za konkretny model auta, ale też przyszłe koszty jego eksploatacji (np. zużycie paliwa, ubezpieczenie, naprawy). Uwaga! Warto zadbać o to, by tam, gdzie istnieje taka możliwość, były wybierane najbardziej ekonomiczne pojazdy. Auta te powinny być też wysoko oceniane w różnego typu rankingach i analizach niezawodności. Producenci samochodów w ostatnich latach znacząco zliberalizowali podejście do klientów instytucjonalnych. To oni bowiem, przy niskiej sprzedaży nowych aut, ratują im najczęściej wskaźniki sprzedażowe. Przedsiębiorcy kupujący nawet 2 3 auta mogą obecnie korzystać z pewnych przywilejów klientów flotowych. Do przywilejów tych należą m.in.: negocjowane zniżki cenowe (niekiedy dochodzące nawet do 20% wartości pojazdów), rabaty na wyposażenie dodatkowe oraz akcesoria (np. alarmy, klimatyzacja, systemy bezpieczeństwa), upusty na serwisowanie nieobejmowane gwarancją oraz darmowe przeglądy dodatkowe. Nie bez znaczenia przy zakupie aut jest także metoda ich amortyzacji. Wybranie najkorzystniejszej dla przedsiębiorcy metody amortyzacji pozwala skrócić okres rozliczenia inwestycji w kosztach i obniżyć podatek. Ważny jest przy tym rodzaj kupowanych pojazdów ten czynnik warunkuje, która z metod amortyzacji jest w ogóle możliwa (jednorazowa, liniowa, degresywna, z indywidualnie ustalonymi stawkami oraz amortyzacja dla samochodów używanych intensywnie). Inna istotna korzyść podatkowa przy kupnie aut dotyczy możliwości odliczenia 100% VAT. Znaczenie ma też wybór metody amortyzacji. O tym, kiedy od 1 kwietnia 2014 r. odliczymy pełny VAT oraz jakie metody amortyzacji można wybrać, piszemy w rozdziale I. Zakup samochodu. Która z form finansowania przynosi przedsiębiorcy najwięcej korzyści i dodatkowe oszczędności? W praktyce analizy zasadności wyboru leasingu są zestawiane najczęściej w kontraście do finansowania zakupu pojazdu kredytem bankowym (tabela 2). Brak konieczności angażowania znaczących środków własnych i mniej formalności te kluczowe zalety leasingu powodują, że wybiera go największa grupa przedsiębiorców. Tabela 2. Kredyt kontra leasing Leasing finansowy Leasing operacyjny Kredyt Przedmiot umowy Środek trwały Środek trwały Środki pieniężne Okres umowy Suma opłat (bez VAT) Kto dokonuje odpisów amortyzacyjnych Oznaczony Musi odpowiadać co najmniej wartości początkowej przedmiotu; w sumie opłat uwzględnia się cenę, po której korzystający ma prawo nabyć przedmiot po zakończeniu umowy Oznaczony, min. 40% normatywnego okresu amortyzacji (dla rzeczy ruchomych) Musi odpowiadać co najmniej wartości początkowej przedmiotu; w sumie opłat uwzględnia się cenę, po której korzystający ma prawo nabyć przedmiot po zakończeniu umowy Dowolny Dowolna Korzystający Finansujący Kredytobiorca 130 SAMOCHÓD W FIRMIE

132 Kto jest właścicielem przedmiotu leasingu w okresie trwania umowy Co jest kosztem uzyskania przychodu dla korzystającego Podatek VAT Wartość rezydualna (końcowa)* Kto wykazuje w bilansie Finansujący Finansujący Kredytobiorca Część odsetkowa raty oraz amortyzacja Podatek VAT naliczony z góry od sumy wszystkich płatności (kapitał + odsetki) Stawka podatku = stawka jak dla przedmiotu Znikoma Cała rata leasingowa (kapitał + odsetki) Podatek VAT naliczany i płatny razem z poszczególnymi płatnościami leasingowymi (zgodnie z harmonogramem) Nie mniejsza od wartości hipotetycznej Odsetki oraz amortyzacja VAT odlicza kredytobiorca z faktury zakupu Nie dotyczy Korzystający Finansujący Korzystający * Wartość rezydualna samochodu to spodziewana cena, po której zostanie sprzedany pojazd po okresie eksploatacji. Menedżer floty powinien dążyć do jej zmaksymalizowania niezależnie od tego, czy zarządzane przez niego pojazdy są własnością przedsiębiorstwa, czy wynajmowane od firmy zewnętrznej. Źródło: ING Lease W leasingu to leasingodawca jest właścicielem wypożyczanego samochodu, a leasingobiorca staje się jedynie jego użytkownikiem. Leasingobiorca zobowiązuje się w umowie do opłacania rat leasingowych oraz różnego typu dodatkowych opłat. Przedsiębiorca nie musi przy tym angażować środków własnych może je przeznaczyć np. na rozwój firmy. Nie obniża sobie zdolności kredytowej, która ma niebagatelne znaczenie zwłaszcza przy podejmowaniu przez firmę innych zobowiązań kredytowych (np. kredytów odnawialnych lub inwestycyjnych). Procedura leasingowania samochodu jest także znacznie prostsza niż finansowanie zakupu w kredycie bankowym i nie wymaga ustanawiania zabezpieczeń. Ale nie tylko aspekty czysto finansowe przemawiają za wykorzystaniem leasingu. W ostatnich latach firmy leasingowe zaczęły odchodzić od oferowania leasingu w jego klasycznej formule na rzecz obudowywania go pakietem usług dodatkowych. Uwaga! Względy kosztowe którymi już na etapie wyboru leasingodawcy powinien zająć się fleet manager nie dotyczą tylko wysokości oprocentowania rat leasingowych. To także wybór waluty leasingu, analiza bonusów i dodatkowych atrakcyjnych cenowo usług (dzięki efektowi skali). To również sprawna, korzystna ekonomicznie i efektywna obsługa posprzedażowa. A co z wynajmem długoterminowym? Dla kogo jest dedykowane takie rozwiązanie i jakie daje korzyści? Kierowane jest przede wszystkim do tych właścicieli flot samochodowych, którzy chcą: za stałą miesięczną opłatę odciążyć się od kosztów zakupu pojazdów, zapewnić sobie tanie i efektywne ubezpieczenie floty (od zakupu polisy aż po kompleksową likwidację szkód), usługi serwisowe, karty paliwowe. Taka usługa, nazywana Full Service Leasing (FSL), zyskuje coraz większą popularność przede wszystkim wśród firm poszukujących dodatkowych oszczędności. Elementem odróżniającym FSL od tradycyjnego leasingu jest możliwość przekazania korzystającemu kompleksowego zarządzania pojazdami. Klient ma przy tym zapewnioną: pełną kontrolę nad samochodami, łatwość pozyskania niezbędnych informacji o bezpieczeństwie i stanie pojazdów. Co jest przy tym istotne miesięczna stawka wynajmu jest niezmienna przez cały okres trwania umowy. Dotyczy to także polisy ubezpieczeń komunikacyjnych. Dodatkowo wynajmujący pozbywa się ryzyka utraty wartości pojazdu

133 4. Rozwiązania ograniczające koszt zużycia paliwa Jak pokazaliśmy na wykresie 1, zużycie paliwa stanowi jeden z podstawowych składników kosztu utrzymania firmowej floty samochodowej. Dlatego tak ważne są działania racjonalizatorskie fleet managera. Co może on zrobić w tym zakresie? W zakresie optymalizacji kosztów zużycia paliwa fleet manager może wykorzystać takie rozwiązania, jak karty paliwowe czy monitoring kierowców GPS. Może też inicjować najprostsze i mało absorbujące firmę instruktaże w zakresie ekojazdy, połączone z monitorowaniem zachowań pracowników i motywowaniem ich do stosowania tych zasad. Chodzi o tzw. defensywną jazdę, która oznacza lepsze przewidywanie sytuacji na drodze, unikanie gwałtownego przyspieszania i hamowania. Taki styl prowadzenia pojazdu wpływa korzystnie na bezpieczeństwo na drogach, ochronę środowiska oraz obniża koszt użytkowania pojazdu. Oszczędności przynosi również przy wyższych przebiegach pojazdów wybór silników Diesla. Karty paliwowe wydają się obecnie najciekawszym i najbardziej skutecznym narzędziem kontroli kosztów paliwa. Raporty generowane przez emitenta karty paliwowej pozwalają fleet managerowi nie tylko na analizę danych i monitoring poszczególnych kierowców oraz ich wydatków, ale też na wychwytywanie nadużyć. Dzięki takim mechanizmom kontrolnym może on wygenerować dla firmy naprawdę spore oszczędności. Z kart paliwowych mogą korzystać właściciele flot samochodów osobowych, ciężarowych oraz flot mieszanych (coraz częściej bez względu na wielkość firmy czy rodzaj prowadzonej działalności). Polityka sprzedażowa emitentów kart paliwowych umożliwia zaoferowanie produktów skrojonych na miarę. Dzięki temu zarządzanie firmowym taborem i płatnościami z nim związanymi jest nie tylko efektywne, ale i proste. Uwaga! Emitenci kart paliwowych stosują obecnie bardzo podobną politykę flotową, tak jak producenci samochodów. Nie uzależniają udostępniania kart paliwowych od ilości sprzedanego paliwa. Większość z nich zrezygnowała z miesięcznych limitów tankowania paliwa, a niektórzy utrzymują je na bardzo niskim poziomie (np litrów). Korzyści z posiadania karty paliwowej nie dotyczą tylko oszczędności na paliwie (m.in. poprzez usprawnienie procesu zarządzania kosztami zużycia paliwa oraz rabaty udzielane na wolumen tankowanego paliwa). Karty dają również dostęp do szerokiej sieci stacji oraz pakietu usług dodatkowych. Poza tym bardzo dużym ułatwieniem (ograniczającym czynności administracyjne w firmie związane z rozliczaniem faktur) są zbiorcze faktury za paliwo. Zredukowanie kilkudziesięciu czy nawet kilkuset faktur do dwóch w miesiącu to także wymierne oszczędności w zakresie wykorzystania zasobów ludzkich w firmie. Bezgotówkowy i prosty zakup paliwa oraz produktów i usług dodatkowych na rozbudowanej sieci stacji oznacza ogromny komfort i wygodę zwłaszcza przy pokonywaniu długich tras. Karty paliwowe pozwalają ponadto na: płatność za przejazd autostradami, ustalanie limitów zużycia paliwa, przygotowywanie raportów z transakcji flotowych przez Internet (bieżący wgląd do płatności), transakcje zakupowe poza granicami kraju (np. na terenie wybranych krajów europejskich). Uwaga! Istotnym kryterium nawiązania współpracy z emitentem kart powinny być nie tylko korzystne warunki finansowe i rabaty. Równie ważna jest analiza tras, którymi najczęściej poruszają się firmowi kierowcy (gęsta sieć stacji paliwowych zapewnia pełną dostępność usług). Innym niezwykle skutecznym narzędziem optymalizacji zużycia paliwa jest monitoring aut za pomocą systemu GPS. Rozwiązanie to stosowane głównie przez firmy posiadające większą liczbę samochodów we flocie pozwala na znaczne ograniczenie ilości przejechanych kilometrów oraz redukcję kosztów. 132 SAMOCHÓD W FIRMIE

134 Z czego wynika tak korzystny mechanizm? Dzięki zastosowaniu systemu GPS można na bieżąco weryfikować, gdzie w danej chwili znajduje się firmowy samochód. Raporty z GPS pozwalają na: kontrolę czasu pracy pracowników i jego efektywnego wykorzystania (m.in. w celach służbowych i prywatnych), weryfikowanie powierzonych pracownikom zadań, kontrolę częstotliwości postojów i prędkości jazdy, kontrolę kosztów związanych ze średnim spalaniem pojazdu, kontrolę faktur i tankowań paliwa. 5. Ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne Ubezpieczenia komunikacyjne stanowią dużą część kosztów użytkowania pojazdu. Ubezpieczyciele różnie definiują flotę pojazdów. Niektórzy z nich korzystne oferty flotowe proponują już nawet przy kilku ubezpieczanych autach, inni zaś przy kilkudziesięciu. Im większa jest flota, tym większe są szanse na wynegocjowanie atrakcyjnej stawki polisy. Uwaga! Ubezpieczenie floty polega na objęciu ochroną wszystkich pojazdów floty w ramach jednej polisy. Kluczową zaletą takiego rozwiązania jest jego kompleksowość, a także duże możliwości negocjacyjne zarówno ceny, jak i zakresu ochrony, warunków oraz trybu likwidacji szkód. Od czego zależy koszt polisy ubezpieczeniowej floty samochodowej? Oprócz wskazanej liczby pojazdów we flocie największy wpływ ma dotychczasowa historia ubezpieczenia, czyli szkodowość jazdy. Rozwiniemy to zagadnienie w dalszej części opracowania. Odpowiemy m.in. na najważniejsze pytanie w tym zakresie, a mianowicie: Jak ograniczyć parametr szkodowości, by uzyskać znaczne oszczędności na ubezpieczeniu? Na cenę polisy ubezpieczeń komunikacyjnych floty wpływają ponadto: struktura floty (np. auta osobowe, ciężarowe), wartość samochodów oraz lata ich produkcji, wybrany zakres ochrony w ramach ubezpieczeń dobrowolnych, własność floty (czy samochody są leasingowane, czy też są własnością przedsiębiorcy lub firma korzysta z usług wynajmu), podejmowane przez właściciela floty działania prewencyjne (np. szkolenia poprawiające bezpieczeństwo i techniki jazdy, weryfikacja umiejętności nowych kierowców, monitoring pojazdów za pomocą GPS). O jakich ubezpieczeniach mówimy? W ubezpieczeniu floty należy brać pod uwagę nie tylko obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej OC pojazdów mechanicznych, ale też ubezpieczenia dobrowolne, czyli: autocasco AC, ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków NNW (kierowcy i pasażerów), pakiet usług dodatkowych assistance, ubezpieczenie szyb i dodatkowego wyposażenia, pomoc prawną przy dochodzeniu odszkodowania, ubezpieczenie utraty wartości pojazdu (GAP). O jakich regulacjach prawnych należy pamiętać przy ubezpieczeniu floty? Chodzi przede wszystkim o OC, które jest obowiązkowe dla każdego właściciela pojazdu niezależnie od tego, czy pojazd porusza się po drogach, czy stoi unieruchomiony w garażu. Obowiązek ten wynika wprost z art. 4 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. OC chroni kierowcę przed odpowiedzialnością za szkody, 133

135 które wyrządzi on innym uczestnikom ruchu drogowego (zarówno na pojeździe, jak i na osobach). Brak dopełnienia tego obowiązku może skutkować nałożeniem na właściciela pojazdu kar finansowych. Mandat karny i odholowanie na policyjny parking wydaje się przy tym znikomą sankcją. O wiele większą może okazać się kara nałożona przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Właściciel pojazdu, który spóźni się z opłaceniem OC ponad 14 dni, może spodziewać się nawet 3360 zł kary! Uwaga! Zakres ochrony oferowany w ramach OC jest uregulowany wskazaną wyżej ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych. Negocjując warunki tego ubezpieczenia fleet manager powinien się zatem skupić na cenie polisy, bo tylko na nią ma wpływ. Zakres ochrony OC jest bowiem jednolity u wszystkich ubezpieczycieli. Z zupełnie inną sytuacją mamy do czynienia w przypadku ubezpieczeń dobrowolnych. Tutaj kluczowy jest zakres oferowanej przez ubezpieczyciela ochrony. Wybrany zakres ochrony ma duży wpływ na cenę polisy. Powinien być dostosowany do potrzeb i możliwości finansowych firmy. Oszczędności na cenie polisy nie powinny jednak polegać na okrajaniu tego zakresu. Takie działanie odbija się bowiem na jakości polisy. Jak zatem rozsądnie i efektywnie oszczędzać na polisie flotowej? Oprócz wskazanych wyżej aspektów, oszczędności na cenie polisy można osiągnąć także poprzez: wybór tańszego wariantu rozliczania szkód droższy jest wariant serwisowy (pozwalający na bezgotówkowe rozliczanie kosztów naprawy) niż kosztorysowy, zastosowanie udziału własnego w szkodzie, franszyzy redukcyjnej lub integralnej (udział własny to kwota, o którą ubezpieczyciel zmniejsza odszkodowanie; franszyza redukcyjna to zapisana w umowie stała kwota pomniejszana przy wypłacie odszkodowania; franszyza integralna to wartość szkody, poniżej której odszkodowanie nie jest wypłacane), wydzielenie obsługi firmowych aut do wyspecjalizowanej firmy (ma ona wynegocjowane indywidualne warunki ubezpieczenia ze względu na skalę swojej działalności), zakup polisy dla aut pozyskanych w ramach leasingu od samego leasingodawcy (firmy leasingowe są w stanie zaoferować podobnie jak firmy zarządzające flotami bardzo korzystne warunki ubezpieczenia ze względu na dużą skalę działalności), łączenie polisy komunikacyjnej z zakupem ubezpieczenia innego mienia firmy w tym samym towarzystwie (zakup pakietowy często wiąże się z korzystnymi zniżkami). Dlaczego ubezpieczyciele podczas negocjacji ceny polisy tak dużą wagę przywiązują do szkodowości? Jak firma może obniżyć ten parametr, by uzyskać lepsze warunki ubezpieczenia? Wyjaśnienia w tym zakresie pokażemy w przykładzie 2. PRZYKŁAD 2 W analizowanej firmie Beta około 20% budżetu floty samochodowej przypada na: ubezpieczenia komunikacyjne (obowiązkowe OC oraz ubezpieczenia dobrowolne), koszty napraw niepokrytych przez ubezpieczyciela (m.in. przypadki, w których nie zostało wypłacone odszkodowanie), udziały własne w szkodzie. Rozmowy z ubezpieczycielem dotyczące przedłużenia współpracy na kolejny okres wykazały, że koszty te mogą jeszcze wzrosnąć. Wyniki przeprowadzonej przez towarzystwo ubezpieczeniowe analizy poziomu szkodowości za ostatni rok współpracy z firmą Beta wykazały wzrost tego ważnego parametru. O kilka punktów procentowych wzrosły bowiem wypłacone firmie w ostatnim roku odszkodowania. Koszty obsługi szkód komunikacyjnych de facto wracają więc do firmy Beta w postaci wyższej składki na kolejny okres ubezpieczenia. W dalszych etapach negocjacji z ubezpieczycielem firmie Beta udało się wypracować warunki porozumienia. Koszt polisy na kolejny 12-miesięczny okres ochronny zostanie podwyższony jedynie o 2 punkty procentowe. Przedsiębiorstwo Beta zostało jednak zobowiązane do przeprowadzenia istotnych działań prewencyjnych zmierzających do obniżenia szkodowości. 134 SAMOCHÓD W FIRMIE

136 Przy wsparciu doświadczonego brokera ubezpieczeniowego (specjalizującego się w ubezpieczeniach flot samochodowych) firma przeanalizuje najważniejsze rodzaje ryzyka mającego wpływ na zaistniałe w firmie szkody komunikacyjne. W dalszych etapach zostaną przeprowadzone działania usprawniające. Będą one dotyczyły nie tylko prewencji, ale też innych aspektów zarządzania flotą, a mianowicie: wprowadzenia systemu karania pracowników za szkody komunikacyjne i nagradzania za ich brak (przy jednoczesnym zaangażowaniu działów kadr, finansów i zarządu), przeprowadzenia szkoleń dotyczących poprawy bezpieczeństwa i technik jazdy, działań uświadamiających np. pokazywania kosztów wynikających z nieobecności poszkodowanego w wypadku pracownika, chorób i rekonwalescencji będących następstwem wypadków, bieżącego raportowania szkód i pracowników je powodujących, analizy procedur likwidacji szkód, ich jakości i kosztów. Niezwykle istotnym działaniem optymalizacyjnym fleet managera, dokonywanym jeszcze podczas negocjacji warunków ubezpieczenia, może być: skrócenie czasu oględzin pojazdu, wprowadzenie klauzuli samolikwidacji szkód (likwidacja szkód bez oględzin pojazdu do określonej kwoty), wprowadzenie możliwości modyfikacji warunków pakietu assistance. 6. Koszty serwisowania pojazdów Odwołajmy się ponownie do wykresu 1. Z zaprezentowanych tam danych jasno wynika, że serwisowanie pojazdów stanowi obok zużycia paliwa i ubezpieczeń największy odsetek kosztów eksploatacji floty samochodowej. Mówimy oczywiście o tych kosztach, na które fleet manager ma największy wpływ i może je kontrolować. Uwaga! Koszt serwisowania pojazdów jest niewygodnym do zarządzania parametrem, ponieważ jest nieprzewidywalny. Trudno oszacować i zabudżetować środki na ten cel. O ile bowiem nie ma problemów z oszacowaniem kosztów przeglądów okresowych, o tyle koszty napraw mechanicznych (nieobjętych gwarancją) oraz napraw powypadkowych (za które nie jest wypłacane odszkodowanie) są bardzo trudne do przewidzenia. Jak podkreślaliśmy przy okazji omawiania metod pozyskania pojazdów do firmowej floty, analiza kosztów serwisu gwarancyjnego powinna być przeprowadzana już na etapie wyboru konkretnych modeli samochodów. W okresie gwarancji pojazdy są bowiem najczęściej serwisowane w ASO. Na sieci autoryzowanej w tym okresie są skoncentrowane naprawy i przeglądy okresowe. Sposobem na zmniejszenie wydatków związanych z przeglądami gwarancyjnymi lub innymi naprawami eksploatacyjnymi może być korzystanie z serwisów szybkiej obsługi, zamiast stacji ASO przy punktach dealerskich. W tym przypadku istotne jest jednak utrzymanie warunków gwarancji. Umożliwia je rozporządzenie Komisji Europejskiej MV BER/GVO. Wprowadzenie tej regulacji miało na celu ochronę właścicieli pojazdów przed monopolistycznymi praktykami producentów samochodów. W okresie pogwarancyjnym serwisowanie pojazdów można powierzyć tańszej sieci szybkiej obsługi. Zarządzanie kosztami napraw w tym okresie jest jednak o wiele trudniejsze ze względu na ich nieprzewidywalność. Użytkowane pojazdy mają wówczas przebiegi przewyższające niekiedy kilometrów i wymagają bardziej skomplikowanych oraz kosztownych napraw. Analizy fleet managera powinny koncentrować się na cenach części i robocizny oraz warunkach obsługi (np. dostępności samochodów zastępczych w przypadku przedłużających się napraw). Koszty napraw powypadkowych i blacharskich warto powierzyć serwisom rekomendowanym przez ubezpieczyciela. Z zupełnie innym trybem i zasadami rozliczania kosztów serwisowania mamy do czynienia w przypadku, gdy zarządzanie flotą samochodową powierzymy zewnętrznej firmie

137 W umowie podpisywanej z usługodawcą są wówczas doprecyzowane i negocjowane m.in.: formy i stawki płatności np. opłata ryczałtowa lub rozliczenie według kosztów rzeczywistych, oczekiwania i warunki napraw np. części oryginalne lub zamienniki, klasa wymienianych opon, samochody zastępcze, wykorzystanie określonej sieci serwisów. Z zagadnieniem oszczędzania na serwisowaniu pojazdów ściśle powiązana jest również sygnalizowana już wcześniej kwestia bezpieczeństwa i ekologii jazdy. Powinna ona być opisana przez fleet managera i zakomunikowana w polityce bezpieczeństwa firmowej floty. Zastosowany tutaj mechanizm wynika z prostego równania: Sprawny samochód + + kierowca przeszkolony w kierunku bezpiecznej i defensywnej jazdy = = mniejsze koszty napraw mechanicznych i powypadkowych oraz mniejsze zużycie paliwa W polityce bezpieczeństwa powinna być dodatkowo opisana odpowiedzialność pracownika za szkody komunikacyjne oraz powiązany z tym system karania i nagradzania (omówiony w części artykułu poświęconej ubezpieczeniom komunikacyjnym). 7. Współpraca z firmą zewnętrzną Przywołane już w tym opracowaniu zagadnienie powierzania obsługi floty samochodowej firmie zewnętrznej ma także swoje odbicie w racjonalizacji kosztów. Uwaga! Pozyskanie zewnętrznych usługodawców ma ekonomiczne uzasadnienie zwłaszcza w przypadku średnich i dużych flot samochodowych. Usługodawcy dysponują gotowymi i sprawdzonymi rozwiązaniami, które pozwalają znacznie szybciej i skuteczniej: przeprowadzać racjonalizację kosztów, zwiększać efektywność i bezpieczeństwo wykorzystania firmowych pojazdów. Mimo to polscy przedsiębiorcy od lat stronią od korzystania z różnego typu usług outsourcingowych. Czynią tak przede wszystkim z obawy przed utratą kontroli nad wydzielanymi z firmy procesami. Taka obawa towarzyszy też możliwości współpracy z zewnętrznymi administratorami flot samochodowych. Do tego dochodzi brak świadomości, jak korzystnymi rozwiązaniami są oferowane przez zewnętrznych usługodawców karty paliwowe, leasing czy monitoring pojazdów. Ale nie tylko o takie praktyczne ułatwienia chodzi. W analizach korzyści wynikających z outsourcingu floty samochodowej niejednokrotnie pomijany jest jeszcze jeden niezwykle istotny czynnik. Chodzi mianowicie o koszt zaangażowania zasobów ludzkich. Przeniesienie zadań flotowych do zewnętrznego usługodawcy pozwala odciążyć firmowe zasoby i zaangażować je do głównej działalności. Oddelegowanie zadań flotowych zapewnia ponadto: przeniesienie odpowiedzialności za pełną mobilność floty na kooperanta, przeniesienie na usługodawcę ryzyka związanego zarówno z utratą wartości pojazdów, jak i ze zmianami cen usług i części zamiennych, minimalizację zakresu rozliczeń i negocjacji oraz liczby faktur, możliwość załatwiania wszystkich spraw w jednym miejscu, niższe koszty wykorzystania pojazdów, dostęp do zaawansowanych narzędzi informatycznych wspierających zarządzanie flotą. 8. Niezbędne wsparcie informatyczne Zarządzanie flotą samochodową oraz optymalizacja kosztów jej wykorzystania nie są prostymi zadaniami zwłaszcza jeśli dotyczą kilkudziesięciu czy nawet kilkuset samochodów i kierowców. Przy takim wolumenie niezbędne jest wsparcie się dobrym systemem informatycznym. 136 SAMOCHÓD W FIRMIE

138 Producenci mniejszych i dedykowanych aplikacji informatycznych do zarządzania flotami konfigurują je w zależności od potrzeb konkretnej firmy. Takie dedykowane systemy umożliwiają m.in.: raportowanie i ewidencję (pojazdów i kierowców), monitorowanie godzin pracy kierowców oraz ich aktywności, przesyłanie zleceń i innych niezbędnych informacji, monitorowanie przebiegu tras, kontrolowanie techniki jazdy kierowców i zużycia paliwa w pojazdach, przypominanie o ubezpieczeniach OC/AC, badaniach technicznych, lekarskich, analizę kosztów eksploatacji, szkód komunikacyjnych, zużycia paliwa, awaryjności pojazdów. Inną grupę narzędzi stanowią duże platformy informatyczne do zarządzania logistyką w firmach. Obejmują one zazwyczaj administrację, zamówienia, sprzedaż, dostawy oraz system raportowania. Uproszczenie procesów logistycznych, zwiększenie ich wydajności, zapewnienie bezpieczeństwa, ewidencja danych o samochodach, ich użytkownikach i jednostkach organizacyjnych, w których pracują to najważniejsze z charakterystyk, które wspierają optymalizację kosztów. W publikacji wykorzystywano artykuły opublikowane w czasopismach spółki Infor PL SA 137

139 USTAWA z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 312) 1 (wyciąg) Art. 2. [Definicje] Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o: (...) 34) pojazdach samochodowych rozumie się przez to pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. (...) Art. 8. [Świadczenie usług] 1. Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: 1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej; 2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji; 3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. 2. Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również: 1) użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych; 2) nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. 2a. W przypadku gdy podatnik, działając we włas nym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. 3. (uchylony). 4. (uchylony). 5. Przepis ust. 2 pkt 1 nie ma zastosowania w przypadku użycia pojazdów samochodowych do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, obliczoną zgodnie z art. 86a ust. 1, z tytułu: 1) nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów lub 2) nabycia, importu lub wytworzenia części składowych do tych pojazdów, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów podatnikowi nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego W przypadku, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 i ust. 5, za nabycie towarów uznaje się również przyjęcie ich w używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze 2. 1 Ujednolicony tekst ustawy zawiera zmiany, które weszły w życie 1 kwietnia 2014 r., wprowadzone ustawą z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Zmiany zostały zaznaczone czcionką pogrubioną. 2 W przypadku nieodpłatnego używania na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika samochodów nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatnika przed 1 kwietnia 2014 r., z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia których kwotę podatku naliczonego stanowiło 50 lub 60%, nie więcej niż 5000 lub 6000 zł, nie stosuje się art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT. Zasada ta ma również zastosowanie do samochodów wynajętych, wydzierżawionych oraz leasingowanych (art. 7 ust. 1 i 2 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). Regulacje te mają zastosowanie do rozliczeń za okresy rozliczeniowe rozpoczynające się od 1 stycznia 2014 r. (art. 16 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). 138 SAMOCHÓD W FIRMIE

140 (...) Art. 86a. [Nabycie pojazdów samochodowych] 3 1. W przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 50% kwoty podatku: 1) wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika; 2) należnego z tytułu: a) świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 podatnikiem jest ich usługobiorca, b) dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 podatnikiem jest ich nabywca, c) wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów; 3) należnego, w przypadku, o którym mowa w art. 33a; 4) wynikającej z otrzymanego dokumentu celnego, deklaracji importowej w przypadku, o którym mowa w art. 33b, oraz z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art Do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, o których mowa w ust. 1, zalicza się wydatki dotyczące: 1) nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych; 2) używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową, inne niż wymienione w pkt 3 4 ; 3) nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów Przepis ust. 1 nie ma zastosowania: 1) w przypadku gdy pojazdy samochodowe są: a) wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika lub b) konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie; 2) do towarów montowanych w pojazdach samochodowych i do związanych z tymi towarami usług montażu, naprawy i konserwacji, jeżeli przeznaczenie tych towarów wskazuje obiektywnie na możliwość ich wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. 3 Przepisy art. 86a ustawy w brzmieniu od 1 kwietnia 2014 r. w zakresie wynikającym z upoważnienia Rzeczypospolitej Polskiej do stosowania szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 168 dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L 347 z , str. 1, z późn. zm.) stosuje się w okresie obowiązywania tego upoważnienia, czyli do 31 grudnia 2016 r. (art. 10 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). 4 Podatnicy, którzy użytkują pojazdy samochodowe na podstawie zawartych do 31 marca 2014 r. umów najmu, dzierżawy, leasingu oraz innych umów o podobnym charakterze, które to pojazdy od 1 kwietnia 2014 r. nie uprawniają do pełnego odliczania VAT z faktur za czynsz (ratę), zachowują pełne prawo do odliczania VAT na dotychczasowych zasadach, pod warunkiem że: pojazd samochodowy będący przedmiotem tej umowy został wydany podatnikowi przed 1 kwietnia 2014 r. (art. 13 ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.), podatnik dokona rejestracji umowy u właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego najpóźniej w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy o VAT z 7 lutego 2014 r., czyli w terminie 30 dni, licząc od 1 kwietnia 2014 r. (art. 13 ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 2 pkt 2 lit. b) ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). Powyższe przepisy stosuje się bez uwzględnienia zmian umowy dokonywanych od 1 kwietnia 2014 r. (art. 13 ust. 2 pkt 1 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). 5 Podatnicy mogą dopiero od 1 lipca 2015 r. odliczyć 50% VAT od zakupu paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do: 1) samochodów osobowych, 2) innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi: a) 1 jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 425 kg, b) 2 jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 493 kg, c) 3 lub więcej jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 500 kg (art. 12 ust. 1 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). Ograniczenie to nie dotyczy pojazdów samochodowych, które są wykorzystywane przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej (art. 12 ust. 2 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). Dopuszczalna ładowność pojazdu oraz liczba miejsc (siedzeń), o których mowa w ww. ust. 2 lit. od a) do c), są określane na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Pojazdy, które w tych dokumentach nie mają okreś lonej dopuszczalnej ładowności lub liczby miejsc, uznaje się za samochody osobowe (art. 12 ust. 3 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.)

141 4. Pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli: 1) sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub 6 2) konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne. 5. Warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu nie stosuje się w przypadku pojazdów samochodowych: 1) przeznaczonych wyłącznie do: a) odprzedaży, b) sprzedaży, w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika, c) oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze jeżeli odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika; 2) w odniesieniu do których: a) kwotę podatku naliczonego od wydatków z nimi związanych podatnik oblicza zgodnie z ust. 1 lub b) podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków z nimi związanych. 6. Ewidencja przebiegu pojazdu jest prowadzona od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika do dnia zakończenia wykorzystywania tego pojazdu wyłącznie do tej działalności. 7. Ewidencja przebiegu pojazdu powinna zawierać: 1) numer rejestracyjny pojazdu samochodowego; 2) dzień rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia ewidencji; 3) stan licznika przebiegu pojazdu samochodowego na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji; 4) wpis osoby kierującej pojazdem samochodowym dotyczący każdego wykorzystania tego pojazdu, obejmujący: a) kolejny numer wpisu, b) datę i cel wyjazdu, c) opis trasy (skąd dokąd), d) liczbę przejechanych kilometrów, e) imię i nazwisko osoby kierującej pojazdem potwierdzony przez podatnika na koniec każdego okresu rozliczeniowego w zakresie autentyczności wpisu osoby kierującej pojazdem, jeżeli nie jest ona podatnikiem; 5) liczbę przejechanych kilometrów na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji. 8. W przypadku gdy pojazd samochodowy jest udostępniany osobie niebędącej pracownikiem podatnika, wpis, o którym mowa w ust. 7 pkt 4: 1) jest dokonywany przez osobę, która udostępnia pojazd; 2) obejmuje: a) kolejny numer wpisu, b) datę i cel udostępnienia pojazdu, c) stan licznika na dzień udostępnienia pojazdu, d) liczbę przejechanych kilometrów, e) stan licznika na dzień zwrotu pojazdu, f) imię i nazwisko osoby, której udostępniony został pojazd. 9. Do pojazdów samochodowych, o których mowa w ust. 4 pkt 2, należą: 1) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą: a) klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub b) z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków; 2) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy 6 W przypadku pojazdów samochodowych: nabytych, importowanych lub wytworzonych przed 1 kwietnia 2014 r., używanych na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze przed 1 kwietnia 2014 r. podatnicy mają obowiązek prowadzenia ewidencji przebiegu od dnia, w którym poniosą pierwszy od 1 kwietnia 2014 r. wydatek związany z tymi pojazdami (art. 8 pkt 1 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). 140 SAMOCHÓD W FIRMIE

142 z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu; 3) pojazdy specjalne, które spełniają również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń: a) agregat elektryczny/spawalniczy, b) do prac wiertniczych, c) koparka, koparko-spycharka, d) ładowarka, e) podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych, f) żuraw samochodowy jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym. 10. Spełnienie wymagań dla pojazdów samochodowych określonych w ust. 9: 1) pkt 1 i 2 stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań 7 ; 2) pkt 3 stwierdza się na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. 11. W przypadku gdy w pojeździe samochodowym, dla którego wydano zaświadczenie, o którym mowa w ust. 10 pkt 1, zostały wprowadzone zmiany, w wyniku których pojazd nie spełnia wymagań, o których mowa w ust. 9 pkt 1 lub 2, uznaje się, że pojazd nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej: 1) od dnia wprowadzenia zmian, 2) jeżeli nie można określić dnia wprowadzenia zmian: a) od okresu rozliczeniowego, w którym podatnik po raz pierwszy odliczył podatek naliczony od wydatków związanych z tym pojazdem samochodowym, z zastrzeżeniem lit. b, b) od okresu rozliczeniowego następującego po okresie rozliczeniowym, dla którego podatnik wykaże, że pojazd samochodowy spełniał wymagania, o których mowa w ust. 9 pkt 1 lub 2 chyba że zachodzi przypadek, o którym mowa w ust. 4 pkt Podatnicy wykorzystujący wyłącznie do działalności gospodarczej pojazdy samochodowe, dla których są obowiązani prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu, mają obowiązek złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tych pojazdach w terminie 7 dni od dnia, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami W przypadku niezłożenia w terminie informacji, o której mowa w ust. 12, uznaje się, że pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika dopiero od dnia jej złożenia. 14. W przypadku zmiany wykorzystywania pojazdu samochodowego podatnik jest obowiązany do aktualizacji informacji, o której mowa w ust. 12, najpóźniej przed dniem, w którym dokonuje tej zmiany. 15. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór informacji, o której mowa w ust. 12, 7 Dodatkowe badanie techniczne powinno być przeprowadzone w terminie najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego, nie później jednak niż przed upływem 3 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy o VAT z 7 lutego 2014 r., czyli przed 1 lipca 2014 r. (art. 9 ust. 1 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). Jeżeli przed terminem najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego lub przed upływem 3 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy o VAT z 7 lutego 2014 r., czyli przed 1 lipca 2014 r., pojazd samochodowy objęty obowiązkiem przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego będzie przedmiotem dostawy, badanie to powinno być przeprowadzone nie później niż przed dniem dokonania tej dostawy (art. 9 ust. 2 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). W przypadku pojazdów samochodowych, innych niż samochody osobowe, mających jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van, zaświadczenia wydane dla nich przez okręgową stację kontroli pojazdów przed 1 kwietnia 2014 r. zachowają moc (art. 9 ust. 3 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). 8 W przypadku pojazdów samochodowych: nabytych, importowanych lub wytworzonych przed 1 kwietnia 2014 r., używanych na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze przed 1 kwietnia 2014 r. podatnicy mają obowiązek złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tych pojazdach w terminie 7 dni od dnia, w którym poniesiono pierwszy, od 1 kwietnia 2014 r., wydatek związany z tymi pojazdami (art. 8 pkt 2 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.)

143 uwzględniając potrzebę zawarcia w niej danych pozwalających na identyfikację pojazdu samochodowego, w szczególności marki, modelu pojazdu i jego numeru rejestracyjnego, jak również daty poniesienia pierwszego wydatku związanego z danym pojazdem, oraz uwzględniając potrzebę umożliwienia prawidłowej aktualizacji złożonej informacji. 16. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może określić, w drodze rozporządzenia, inne niż określone w ust. 9 pojazdy samochodowe, o których mowa w ust. 4 pkt 2, uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, wymagania dla tych pojazdów samochodowych oraz dokumenty potwierdzające spełnienie wymagań, uwzględniając specyfikę ich konstrukcji oraz ich zastosowanie, a w przypadku pojazdów mających więcej niż jeden rząd siedzeń również wymóg, aby dopuszczalna masa całkowita była większa niż 3 tony. 17. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może określić, w drodze rozporządzenia, inne niż wskazane w ust. 5 przypadki, w których nie stosuje się warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, uwzględniając specyfikę prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej oraz konieczność przeciwdziałania nadużyciom wynikającym z wykorzystywania pojazdów do celów innych niż związane z działalnością gospodarczą. (...) Art. 90b. [Korekta podatku w razie nastąpienia zmiany w sposobie wykorzystania samochodu] 9 1. W przypadku gdy w ciągu 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy: 1) o którym mowa w art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a, nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie do celów działalności gospodarczej i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik jest obowiązany do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu; 2) w odniesieniu do którego kwotę podatku naliczonego stanowiła kwota, o której mowa w art. 86a ust. 1, nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej, podatnik jest uprawniony do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu. 2. W przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 1, nastąpi sprzedaż pojazdu samochodowego, uznaje się, że wykorzystanie tego pojazdu zostało zmienione na wykorzystanie wyłącznie do działalności gospodarczej, aż do końca okresu korekty. 3. Przepis ust. 1 pkt 2 stosuje się odpowiednio również w przypadku, o którym mowa w art. 86a ust Na potrzeby korekty, o której mowa w ust. 1, uznaje się, że pojazd samochodowy odpowiednio nie jest już wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej albo jest wykorzystywany wyłącznie do takiej działalności począwszy od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana jego wykorzystywania. Korekty tej dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. 5. W przypadku gdy podatnik wykorzystuje pojazd samochodowy w działalności gospodarczej również do czynności zwolnionych od podatku bez prawa do odliczeń, kwota korekty, o której mowa w ust. 1, powinna uwzględniać proporcję określoną w art. 90, zastosowaną przy odliczeniu. 6. W przypadku pojazdów samochodowych o wartości początkowej nieprzekraczającej zł korekty, o której mowa w ust. 1, dokonuje się, jeżeli zmiana ich wykorzystywania nastąpiła w okresie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania ten pojazd samochodowy. Przepisy ust. 2 5 stosuje się odpowiednio. 9 Przepisy art. 90b ustawy o VAT mają zastosowanie tylko do pojazdów samochodowych nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatnika od 1 kwietnia 2014 r. (art. 11 ust. 1 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). Przepis art. 90b ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT stosuje się do sprzedaży pojazdów samochodowych nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatnika przed 1 kwietnia 2014 r., jeżeli przy ich nabyciu, imporcie lub wytworzeniu odliczono kwotę 50 lub 60%, nie więcej niż 5000 lub 6000 zł (art. 11 ust. 2 ustawy zmieniającej z 7 lutego 2014 r.). 142 SAMOCHÓD W FIRMIE

144 USTAWA z dnia 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r., poz. 312) (wyciąg) Art pominięte Art. 7. [Nieodpłatne świadczenie usług] 1. W przypadku użycia przez podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza pojazdów samochodowych nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatnika przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, przy których nabyciu, imporcie lub wytworzeniu kwotę podatku naliczonego stanowiło 50% lub 60% kwoty podatku: 1) wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika, 2) należnego z tytułu: a) świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy zmienianej w art. 1 podatnikiem jest ich usługobiorca, b) dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy zmienianej w art. 1 podatnikiem jest ich nabywca, c) wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, 3) należnego, w przypadku, o którym mowa w art. 33a ustawy zmienianej w art. 1, 4) wynikającej z otrzymanego dokumentu celnego, deklaracji importowej w przypadku, o którym mowa w art. 33b ustawy zmienianej w art. 1, oraz z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 tej ustawy nie więcej jednak niż odpowiednio 5000 zł lub 6000 zł, nie stosuje się przepisu art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy zmienianej w art Na potrzeby ust. 1 przepis art. 8 ust. 6 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio. Art. 8. [Ewidencja przebiegu pojazdu] W przypadku pojazdów, o których mowa w art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatnika, lub używanych na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy: 1) ewidencję, o której mowa w art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, prowadzi się począwszy od dnia, w którym poniesiono pierwszy, od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, wydatek związany z tymi pojazdami; 2) informację, o której mowa w art. 86a ust. 12 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, składa się w terminie 7 dni od dnia, w którym poniesiono pierwszy, od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, wydatek związany z tymi pojazdami. Art. 9. [Dodatkowe badanie techniczne] 1. Dodatkowe badanie techniczne, o którym mowa w art. 86a ust. 10 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, powinno być przeprowadzone w terminie najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego, nie później jednak niż przed upływem 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. 2. Jeżeli przed terminem najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego lub przed upływem 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy pojazd, o którym mowa w art. 86a ust. 9 pkt 1 i 2 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, jest przedmiotem dostawy, dodatkowe badanie techniczne, o którym mowa w art. 86a ust. 10 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, powinno być przeprowadzone nie później niż przed dniem dokonania dostawy. 3. Zaświadczenia wydane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy dla pojazdów, o których mowa w art. 86a ust. 2 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym, zachowują ważność na potrzeby stosowania art. 86a ust. 9 pkt 1 lit. a tej ustawy, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Art. 10. [Termin obowiązywania art. 86a ustawy o VAT] Przepisy art. 86a ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, w zakresie 143

145 wynikającym z upoważnienia Rzeczypospolitej Polskiej do stosowania szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 168 dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z , str. 1, z późn. zm.) stosuje się w okresie obowiązywania tego upoważnienia. Art. 11. [Korekta podatku naliczonego od samochodów] 1. Przepisy art. 90b ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się do pojazdów samochodowych nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatnika od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, z zastrzeżeniem ust Przepisy art. 90b ust. 1 pkt 2 oraz ust. 6 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się również odpowiednio do sprzedaży pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 7. Art. 12. [Odliczenie VAT od paliwa] 1. Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika do dnia 30 czerwca 2015 r. paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu: 1) samochodów osobowych; 2) innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi: a) 1 jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 425 kg, b) 2 jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 493 kg, c) 3 lub więcej jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 500 kg. 2. Przepis ust. 1 nie dotyczy pojazdów samochodowych, które są wykorzystywane przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej. 3. Dopuszczalna ładowność pojazdu oraz liczba miejsc (siedzeń), o których mowa w ust. 1 pkt 2, są określane na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Pojazdy, które w dokumentach, o których mowa w zdaniu pierwszym, nie mają określonej dopuszczalnej ładowności lub liczby miejsc, uznaje się również za samochody osobowe, o których mowa w ust. 1 pkt 1. Art. 13. [Odliczenie VAT przy najmie i leasingu] 1. W przypadku pojazdów samochodowych będących przedmiotem umowy najmu, dzierżawy, lea singu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, w stosunku do których na dzień poprzedzający dzień wejścia w życie niniejszej ustawy kwotę podatku naliczonego stanowiła cała kwota podatku od towarów i usług wykazanego na fakturze, nie stosuje się przepisu art. 86a ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, w odniesieniu do wydatków, o których mowa w art. 86a ust. 2 pkt 2 tej ustawy, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. 2. Przepis ust. 1 ma zastosowanie w odniesieniu do umów, o których mowa w tym przepisie: 1) bez uwzględnienia zmian umowy dokonywanych od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy oraz 2) pod warunkiem że: a) pojazdy samochodowe będące przedmiotem tych umów zostały wydane podatnikowi przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, b) umowa została zarejestrowana przez podatnika dokonującego odliczenia u właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego najpóźniej w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Art pominięte Art. 16. [Termin stosowania] Przepis art. 7 stosuje się do rozliczeń za okresy rozliczeniowe rozpoczynające się od dnia 1 stycznia 2014 r. Art. 17. [Wejście w życie] Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia 2014 r., z wyjątkiem art. 1 pkt 7 i 8, art. 4 i art. 6, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2015 r. 144 SAMOCHÓD W FIRMIE

146 Jak uruchomić zawartość płyty? Po pierwsze zamontować obraz ISO. Plik ISO to popularny format zapisywania obrazów dysków i najczęściej występującym jego typem jest obraz płyty CD lub DVD. Aby go odczytać musimy stworzyć wirtualny napęd CD lub DVD. Pojawi się on w folderze Mój komputer (w przypadku Windows Vista lub 7 w Komputer ) obok dysków twardych, napędu optycznego lub pendrive a. Nasz plik ISO musimy w takim wirtualnym napędzie "zamontować". Nasz komputer będzie się zachowywał tak, jakbyśmy włożyli fizycznie płytę CD lub DVD do napędu. Aby stworzyć wirtualny napęd CD/DVD i montować w nim pliki ISO musimy skorzystać z odpowiedniego programu. Program do otwierania ISO. Najlepszy program do obsługi ISO to Daemon Tools Lite (popularnie zwany Demon Tools). Jest darmowy, montowanie obrazu ISO przebiega szybko i prosto, a dodatkowo program posiada wiele pomocnych funkcji. Po zainstalowaniu i otwarciu programu Daemon Tools naszym oczom ukaże się okienko programu. Aby zamontować obraz ISO, wystarczy kliknąć w ikonę z płytą i plusem - Dodaj obraz. 1

147 W katalogu obrazów pojawi się nasz plik ISO, klikamy w niego raz, aby go zaznaczyć. Następnie wciskamy ikonę z zieloną strzałką - Zamontuj. I to wszystko. Plik ISO jest zamontowany. Teraz wystarczy wejść w Mój Komputer/Komputer i uruchomić zainstalowany plik ISO. Daemon Tools umożliwia montowanie ISO jeszcze na dwa inne sposoby. Klikając prawym klawiszem myszy na ikonkę programu w pasku systemowym. 2

DZIAŁ I. PRAKTYCZNY KOMENTARZ DO ZMIAN W VAT I PODATKACH DOCHODOWYCH... 11 Rozdział I. Zakup samochodu... 13. skutki w VAT... 58

DZIAŁ I. PRAKTYCZNY KOMENTARZ DO ZMIAN W VAT I PODATKACH DOCHODOWYCH... 11 Rozdział I. Zakup samochodu... 13. skutki w VAT... 58 Spis treści SPIS TREŚCI DZIAŁ I. PRAKTYCZNY KOMENTARZ DO ZMIAN W VAT I PODATKACH DOCHODOWYCH... 11 Rozdział I. Zakup samochodu.... 13 Skutki w VAT... 13 1. Zakup nowego samochodu w kraju... 13 1.1. Samochody,

Bardziej szczegółowo

Zasady odliczania VAT od samochodów od 1 kwietnia 2014 r.

Zasady odliczania VAT od samochodów od 1 kwietnia 2014 r. Zasady odliczania VAT od samochodów od 1 kwietnia 2014 r. Od 1 kwietnia br. wszelkie ograniczenia w odliczaniu VAT dotyczą wszystkich pojazdów samochodowych. Dla celów VAT za "pojazd samochodowy" uważa

Bardziej szczegółowo

Zasady odliczania VAT od samochodów od 1 kwietnia 2014 r. wybrane zagadnienia

Zasady odliczania VAT od samochodów od 1 kwietnia 2014 r. wybrane zagadnienia Zasady odliczania VAT od samochodów od 1 kwietnia 2014 r. wybrane zagadnienia Od 1 kwietnia 2014 r. wszelkie ograniczenia w odliczaniu VAT dotyczą wszystkich pojazdów samochodowych. Dla celów VAT za "pojazd

Bardziej szczegółowo

Ograniczenia odliczenia VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi

Ograniczenia odliczenia VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi Ograniczenia odliczenia VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi Wydatki związane z pojazdami samochodowymi objęte Limit odliczenia ograniczeniem odliczenia VAT naliczonego 1. Samochód 50%

Bardziej szczegółowo

Najważniejsze zmiany w podatku VAT od 1 kwietnia 2014r.

Najważniejsze zmiany w podatku VAT od 1 kwietnia 2014r. Pierwszy Urząd Skarbowy w Częstochowie www.isnet.katowice.pl/us/2409 Najważniejsze zmiany w podatku VAT od 1 kwietnia 2014r. www.isnet.katowice.pl/us/2409 ul. Rolnicza 33, 42-200 Częstochowa tel.: +48

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 13 marca 2014 r. Poz. 312 USTAWA. z dnia 7 lutego 2014 r.

Warszawa, dnia 13 marca 2014 r. Poz. 312 USTAWA. z dnia 7 lutego 2014 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 13 marca 2014 r. Poz. 312 USTAWA z dnia 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W

Bardziej szczegółowo

Samochód w firmie. Paweł Ziółkowski

Samochód w firmie. Paweł Ziółkowski Samochód w firmie Paweł Ziółkowski Samochód Pojazd samochodowy - pojazd silnikowy, którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h; określenie to nie obejmuje ciągnika rolniczego;

Bardziej szczegółowo

Samochód w firmie. Bezbłędne rozliczenia podatkowe po zmianie przepisów, aktualne stanowisko organów podatkowych oraz ważne wyroki sądów.

Samochód w firmie. Bezbłędne rozliczenia podatkowe po zmianie przepisów, aktualne stanowisko organów podatkowych oraz ważne wyroki sądów. Samochód w firmie Bezbłędne rozliczenia podatkowe po zmianie przepisów, aktualne stanowisko organów podatkowych oraz ważne wyroki sądów Warszawa, 24 czerwca 2015 r. prowadzący: Samir Kayyali doradca podatkowy

Bardziej szczegółowo

SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VIII KADENCJA

SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VIII KADENCJA SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VIII KADENCJA Warszawa, dnia 7 lutego 2014 r. Druk nr 563 MARSZAŁEK SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Pan Bogdan BORUSEWICZ MARSZAŁEK SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Zgodnie

Bardziej szczegółowo

Kiedy przedsiębiorca powinien prowadzić kilometrówkę? Paweł Ziółkowski Prawnik, specjalista w dziedzinie prawa pracy i podatków

Kiedy przedsiębiorca powinien prowadzić kilometrówkę? Paweł Ziółkowski Prawnik, specjalista w dziedzinie prawa pracy i podatków Kiedy przedsiębiorca powinien prowadzić kilometrówkę? Paweł Ziółkowski Prawnik, specjalista w dziedzinie prawa pracy i podatków KILOMETRÓWKA VAT 2 Odliczanie VAT W przypadku wydatków związanych z pojazdami

Bardziej szczegółowo

Samochód w firmie Bezbłędne rozliczenia podatkowe na gruncie obecnych przepisów, stanowiska organów podatkowych i sądów administracyjnych

Samochód w firmie Bezbłędne rozliczenia podatkowe na gruncie obecnych przepisów, stanowiska organów podatkowych i sądów administracyjnych Samochód w firmie Bezbłędne rozliczenia podatkowe na gruncie obecnych przepisów, stanowiska organów podatkowych i sądów administracyjnych Warszawa, 17 lutego 2016 r. Samir Kayyali Doradca Podatkowy, ekonomista,

Bardziej szczegółowo

Ministerstwo Finansów ul. Świętokrzyska 12 00-916 Warszawa. Wewnątrzwspólnotowe nabycie nowych środków transportu. www.finanse.mf.gov.

Ministerstwo Finansów ul. Świętokrzyska 12 00-916 Warszawa. Wewnątrzwspólnotowe nabycie nowych środków transportu. www.finanse.mf.gov. Ministerstwo Finansów ul. Świętokrzyska 12 00-916 Warszawa Wewnątrzwspólnotowe nabycie nowych środków transportu 1 Wewnątrzwspólnotowe nabycie nowych środków transportu* I. Co należy rozumieć pod pojęciem

Bardziej szczegółowo

DK Doradztwo - Szkolenia - Wydawnictwo www.kosacka.pl

DK Doradztwo - Szkolenia - Wydawnictwo www.kosacka.pl SAMOCHODY W 2014 r. W 2014 r. dwukrotnie zmienią się przepisy dotyczące odliczenia VAT od nabycia samochodów i wydatków eksploatacyjnych dotyczących używania pojazdów. Od 1 stycznia 2014 r. do czasu wejścia

Bardziej szczegółowo

DK Wydawnictwo Sp. z o.o. SAMOCHODY W FIRMIE. Zmiany od 1 kwietnia 2014 r. Dorota Kosacka Olszewska Bogdan Olszewski Agata Wysocka

DK Wydawnictwo Sp. z o.o. SAMOCHODY W FIRMIE. Zmiany od 1 kwietnia 2014 r. Dorota Kosacka Olszewska Bogdan Olszewski Agata Wysocka DK Wydawnictwo Sp. z o.o. SAMOCHODY W FIRMIE Zmiany od 1 kwietnia 2014 r. Dorota Kosacka Olszewska Bogdan Olszewski Agata Wysocka Spis Treści Wykaz skrótów:... 20 WSTĘP... 23 CZĘŚĆ I SAMOCHODY W VAT...

Bardziej szczegółowo

Zmiany w podatku VAT 2014. Marta Szafarowska Warszawa, 6 marca 2014 r.

Zmiany w podatku VAT 2014. Marta Szafarowska Warszawa, 6 marca 2014 r. Zmiany w podatku VAT 2014 Marta Szafarowska Warszawa, 6 marca 2014 r. Zwolnienie dla towarów używanych Do 31.12.2013 r. Od 1.1.2014 r. Art. 43 ust. 1 pkt 2 Zwalnia się od podatku dostawę towarów używanych,

Bardziej szczegółowo

3 Spis treści. DZIAŁ I. PRAKTYCZNY KOMENTARZ DO ZMIAN W VAT I PODATKACH DOCHODOWYCH... 11 Rozdział I. Zakup samochodu... 13 SKUTKI W VAT...

3 Spis treści. DZIAŁ I. PRAKTYCZNY KOMENTARZ DO ZMIAN W VAT I PODATKACH DOCHODOWYCH... 11 Rozdział I. Zakup samochodu... 13 SKUTKI W VAT... 3 Spis treści DZIAŁ I. PRAKTYCZNY KOMENTARZ DO ZMIAN W VAT I PODATKACH DOCHODOWYCH... 11 Rozdział I. Zakup samochodu... 13 SKUTKI W VAT.... 13 1. Zakup nowego samochodu w kraju... 13 1.1. Rodzaj pojazdu

Bardziej szczegółowo

PYTAŃ O SAMOCHÓD W FIRMIE

PYTAŃ O SAMOCHÓD W FIRMIE PODATKI NR 9 INDEKS 36990X ISBN 9788374403559 MARZEC 2015 CENA 29,90 ZŁ (W TYM 5% VAT) UKAZUJE SIĘ OD 1995 ROKU 100 PYTAŃ O SAMOCHÓD W FIRMIE Jak ustalić ryczałt za korzystanie z samochodu służbowego do

Bardziej szczegółowo

Samochód w firmie aspekty podatkowe. Radosław Kowalski doradca podatkowy

Samochód w firmie aspekty podatkowe. Radosław Kowalski doradca podatkowy Samochód w firmie 2019- aspekty podatkowe Radosław Kowalski doradca podatkowy Charakter zmian w podatkach dochodowych dotyczących samochodów Prawodawca nie zmieniał definicji, ale czy mimo to konieczny

Bardziej szczegółowo

OPRACOWANIE PRAWNO PODATKOWE

OPRACOWANIE PRAWNO PODATKOWE Strona1 OPRACOWANIE PRAWNO PODATKOWE Zmiany w zakresie opodatkowania nabycia samochodów osobowych po 1 kwietnia 2014 r. Wrocław, dnia 10 kwietnia 2014 r. Strona2 Spis treści 1. STAN PRAWNY DO KOŃCA MARCA

Bardziej szczegółowo

Opracowanie sporządzone przez zespół doradztwa podatkowego Kancelarii Ostrowski i Wspólnicy sp.k. Toruń 2014

Opracowanie sporządzone przez zespół doradztwa podatkowego Kancelarii Ostrowski i Wspólnicy sp.k. Toruń 2014 VAT od samochodów po zmianach 1 IV 2014r. Opracowanie sporządzone przez zespół doradztwa podatkowego Kancelarii Ostrowski i Wspólnicy sp.k. Toruń 2014 TORUŃ BYDGOSZCZ WARSZAWA GDYNIA WWW.OSTROWSKI-LEGAL.NET

Bardziej szczegółowo

Radosław Kowalski doradca podatkowy

Radosław Kowalski doradca podatkowy Zmiany w podatkach dochodowych dotyczące kosztów podatkowych związanych z nabyciem i używaniem samochodów osobowych Radosław Kowalski doradca podatkowy Samochód osobowy w podatkach dochodowych - definicja

Bardziej szczegółowo

w firmie Samochód prawidłowe zasady rozliczania BIBLIOTEKA

w firmie Samochód prawidłowe zasady rozliczania BIBLIOTEKA BIBLIOTEKA Samochód w firmie prawidłowe zasady rozliczania Kiedy w całości odliczyć podatek od zakupu samochodu Przy których samochodach odliczamy VAT od paliwa Jak korzystnie amortyzować samochód Jak

Bardziej szczegółowo

w firmie Samochód Jak kupić jak rozliczać jak sprzedać

w firmie Samochód Jak kupić jak rozliczać jak sprzedać Samochód w firmie Jak kupić jak rozliczać jak sprzedać Podatki dochodowe VAT Leasing Auta służbowe na potrzeby prywatne Samochód pracownika a koszty pracodawcy Samochód w firmie Jak kupić jak rozliczać

Bardziej szczegółowo

Odliczanie podatku naliczonego od 1 stycznia 2014 r. Prowadzący: Krzysztof Komorniczak Prezes Zarządu ECDDP Sp. z o.o.

Odliczanie podatku naliczonego od 1 stycznia 2014 r. Prowadzący: Krzysztof Komorniczak Prezes Zarządu ECDDP Sp. z o.o. Odliczanie podatku naliczonego od 1 stycznia 2014 r. Prowadzący: Krzysztof Komorniczak Prezes Zarządu ECDDP Sp. z o.o. Odliczanie podatku naliczonego od 1 stycznia 2014 r. 2 Odliczanie podatku obecny stan

Bardziej szczegółowo

o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2095)

o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2095) SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII kadencja Druk nr 2122 SPRA WOZDANIE KOMISJI FINANSÓW PURLICZNYCH o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw

Bardziej szczegółowo

Zmiana odliczeń VAT od samochodów

Zmiana odliczeń VAT od samochodów Zmiana odliczeń VAT od samochodów Autor: Administrator środa, 30 kwiecień 2014 Zmieniony środa, 30 kwiecień 2014 Cech Rzemiosł Drzewnych Zmiana w zakresie odliczeń VAT - samochody - od 01.04.2014 roku

Bardziej szczegółowo

Praktyczny leksykon VAT 2015 r.

Praktyczny leksykon VAT 2015 r. rekomenduje BIULETYN VAT Praktyczny leksykon VAT 2015 r. Praktyczny leksykon VAT 2015 r. Grupa INFOR PL Prezes Zarządu Ryszard Pieńkowski INFOR PL Spółka Akcyjna 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72 www.infor.pl

Bardziej szczegółowo

Nowe zasady odliczania VAT od samochodów w 2014 roku

Nowe zasady odliczania VAT od samochodów w 2014 roku Źródło : http://ksiegowosc.infor.pl/podatki/vat/odliczanie-i-zwrotpodatku/324631,nowe-zasady-odliczania-vat-od-samochodow-w-2014-roku.html Nowe zasady odliczania VAT od samochodów w 2014 roku Dotychczasowe

Bardziej szczegółowo

Samochody w działalności gospodarczej - rozliczenie w VAT. Kraków,

Samochody w działalności gospodarczej - rozliczenie w VAT. Kraków, Samochody w działalności gospodarczej - rozliczenie w VAT Kraków, 12.04.2017 Co zostanie omówione w szkoleniu? 1. Rodzaje pojazdów 2. Zakup pojazdu odliczenie VAT 3. Rozliczanie kosztów związanych z pojazdem

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym 1)

USTAWA z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym 1) Kancelaria Sejmu s. 1/12 USTAWA z dnia 16 grudnia 2010 r. Opracowano na podstawie Dz. U. z 2010 r. Nr 247, poz. 1652. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym 1)

Bardziej szczegółowo

VAT. od 1 kwietnia 2014 r. NOWE ZASADY ODLICZANIA PODATKU OD AUT, BIBLIOTEKA PROFESJONALISTY PALIWA I WYDATKÓW EKSPLOATACYJNYCH UOM 43

VAT. od 1 kwietnia 2014 r. NOWE ZASADY ODLICZANIA PODATKU OD AUT, BIBLIOTEKA PROFESJONALISTY PALIWA I WYDATKÓW EKSPLOATACYJNYCH UOM 43 VAT od 1 kwietnia 2014 r. NOWE ZASADY ODLICZANIA PODATKU OD AUT, ISBN 978-83-269-2993-9 9 788326 PALIWA I WYDATKÓW EKSPLOATACYJNYCH 929939 UOM 43 BIBLIOTEKA PROFESJONALISTY Rafał Kuciński prawnik, specjalista

Bardziej szczegółowo

Handel samochodami sprowadzonymi - rozliczenie

Handel samochodami sprowadzonymi - rozliczenie Handel samochodami sprowadzonymi - rozliczenie Wielu przedsiębiorców trudni się sprzedażą samochodów używanych. Największą popularnością cieszy się handel samochodami sprowadzonymi z zagranicy, gdyż w

Bardziej szczegółowo

SCHEMAT WZORCOWEGO REGULAMINU

SCHEMAT WZORCOWEGO REGULAMINU SCHEMAT WZORCOWEGO REGULAMINU w zakresie podatku od towarów i usług określającego zasady używania samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych wykorzystywanych do działalności gospodarczej po dniu

Bardziej szczegółowo

A. Ograniczenia w odliczaniu podatku przy nabyciu samochodów osobowych i niektórych innych pojazdów samochodowych

A. Ograniczenia w odliczaniu podatku przy nabyciu samochodów osobowych i niektórych innych pojazdów samochodowych III. SAMOCHODY Od 1 stycznia 2011 r. zmieniają się zasady odliczania podatku VAT od samochodów osobowych i niektórych pojazdów samochodowych oraz paliwa wykorzystywanego do ich napędu 1. Ograniczenia w

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług

Rozdział 1. Zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług Rozdział 1. Zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług I. Definicja pojazdu samochodowego (art. 2 pkt 34 VATU) Zgodnie z nowymi przepisami za pojazdy samochodowe uznaje się pojazdy samochodowe w rozumieniu

Bardziej szczegółowo

Samochód w działalności gospodarczej projektowane zmiany od 2019 r.

Samochód w działalności gospodarczej projektowane zmiany od 2019 r. Samochód w działalności gospodarczej projektowane zmiany od 2019 r. Samir Kayyali Doradca Podatkowy, ekonomista, ekspert ds. finansów przedsiębiorstw. Prowadzi kancelarię doradztwa podatkowego, prelegent

Bardziej szczegółowo

Ewidencja przebiegu pojazdu

Ewidencja przebiegu pojazdu Ewidencja przebiegu pojazdu Kto powinien prowadzić ewidencję przebiegu pojazdów i na jakiej podstawie? Ewidencję przebiegu pojazdów, zwaną potocznie kilometrówką, dla celów podatku dochodowego powinni

Bardziej szczegółowo

Zmiana od 1 stycznia 2011 r. zasad odliczania podatku VAT od samochodów wykorzystywanych przy świadczeniu usług weterynaryjnych

Zmiana od 1 stycznia 2011 r. zasad odliczania podatku VAT od samochodów wykorzystywanych przy świadczeniu usług weterynaryjnych Zmiana od 1 stycznia 2011 r. zasad odliczania podatku VAT od samochodów wykorzystywanych przy świadczeniu usług weterynaryjnych Z dniem 1 stycznia 2011 r. weszła w życie ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r.

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ I LEASING W PRAWIE CYWILNYM

ROZDZIAŁ I LEASING W PRAWIE CYWILNYM SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ I LEASING W PRAWIE CYWILNYM... 13 1. Definicja umowy leasingu w prawie cywilnym... 13 2. Strony umowy leasingu... 13 3. Umowa leasingu w prawie podatkowym i prawie cywilnym... 14 4.

Bardziej szczegółowo

PYTAŃ O SAMOCHÓD W FIRMIE

PYTAŃ O SAMOCHÓD W FIRMIE PODATKI NR 9 INDEKS 36990X ISBN 9788374403559 MARZEC 2015 CENA 29,90 ZŁ (W TYM 5% VAT) UKAZUJE SIĘ OD 1995 ROKU 100 PYTAŃ O SAMOCHÓD W FIRMIE Jak ustalić ryczałt za korzystanie z samochodu służbowego do

Bardziej szczegółowo

SAMOCHODY ZMIANY VAT ( ) II część

SAMOCHODY ZMIANY VAT ( ) II część SAMOCHODY ZMIANY VAT (1.4.2014) II część Sprzedaż pojazdów (używanych) Zwalnia się od podatku: ( ) dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu

Bardziej szczegółowo

pytań o odwrotne obciążenie - zmiany od 1 lipca 2015 r.

pytań o odwrotne obciążenie - zmiany od 1 lipca 2015 r. PODATKI NR 10 INDEKS 36990X ISBN 9788374403702 CZERWIEC 2015 CENA 29,90 ZŁ (W TYM 5% VAT) UKAZUJE SIĘ OD 1995 ROKU 100 pytań o odwrotne obciążenie - zmiany od 1 lipca 2015 r. Kiedy kupujący będzie rozliczał

Bardziej szczegółowo

Sposób rozliczania zależy od tego, czy samochód jest osobowy czy ciężarowy. DEF. Samochodu osobowego (wg PIT,CIT): Zgodnie z nowymi przepisami

Sposób rozliczania zależy od tego, czy samochód jest osobowy czy ciężarowy. DEF. Samochodu osobowego (wg PIT,CIT): Zgodnie z nowymi przepisami Maria Chołuj Sposób rozliczania zależy od tego, czy samochód jest osobowy czy ciężarowy. DEF. Samochodu osobowego (wg PIT,CIT): Zgodnie z nowymi przepisami zawartymi w ustawie o podatku dochodowym od osób

Bardziej szczegółowo

Samochody w działalności gospodarczej - rozliczenie w PIT. Kraków,

Samochody w działalności gospodarczej - rozliczenie w PIT. Kraków, Samochody w działalności gospodarczej - rozliczenie w PIT Kraków, 31.03.2017 Co zostanie omówione w szkoleniu? 1. Definicje pojazdów 2. Kilometrówka - zasady jej prowadzenia, rozliczenie kosztów, stawki

Bardziej szczegółowo

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA UZASADNIENIE

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA UZASADNIENIE Sygnatura ITPB1/4511-1/16/PSZ Data 2016.03.25 Autor Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy INTERPRETACJA INDYWIDUALNA Na podstawie art. 14b 1 i 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.

Bardziej szczegółowo

Podatek dochodowy - nowa definicja samochodu osobowego od 1 kwietnia 2014

Podatek dochodowy - nowa definicja samochodu osobowego od 1 kwietnia 2014 Podatek dochodowy - nowa definicja samochodu osobowego od 1 kwietnia 2014 W roku 2014 jesteśmy świadkami znaczących zmian w kwestii podatków. Najszersze zmiany dotknęły Ustawę o podatku od towarów i usług

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 15 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw 1)

USTAWA. z dnia 15 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw 1) 585 USTAWA z dnia 15 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223,

Bardziej szczegółowo

Zasady odliczania VAT od samochodów od 1 kwietnia 2014 r.

Zasady odliczania VAT od samochodów od 1 kwietnia 2014 r. Strona 1 z 7 Artykuł pochodzi z czasopisma: Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 9 (836) z dnia 2014-03-20 www.czasopismaksiegowych.pl wydawca: Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z

Bardziej szczegółowo

Skuteczna optymalizacja kosztów. Kamila Ciszczonik TaxCare

Skuteczna optymalizacja kosztów. Kamila Ciszczonik TaxCare Skuteczna optymalizacja kosztów Kamila Ciszczonik TaxCare Optymalizacja w pigułce Samochód w działalności gospodarczej Lokal w działalności gospodarczej samozatrudnienie Samochód w działalności gospodarczej

Bardziej szczegółowo

Rozliczanie VAT od wydatków samochodowych

Rozliczanie VAT od wydatków samochodowych Rozliczanie VAT od wydatków samochodowych I. ZASADY ODLICZANIA VAT NALICZONEGO 1. Jak od 1 kwietnia 2014 r. odliczać VAT od samochodów z kratką W jaki sposób od 1 kwietnia 2014 r. odliczać VAT od eksploatacji

Bardziej szczegółowo

VAT a samochód osobowy w firmie Ministerstwo Finansów wyjaśnia wydane zaświadczenia OSK pojazdów nie tracą ważności

VAT a samochód osobowy w firmie Ministerstwo Finansów wyjaśnia wydane zaświadczenia OSK pojazdów nie tracą ważności VAT a samochód osobowy w firmie Ministerstwo Finansów wyjaśnia wydane zaświadczenia OSK pojazdów nie tracą ważności Wyposażenie, środki trwałe ewidencje Amortyzacja jednorazowa Teksty zebrała i opracowała

Bardziej szczegółowo

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA Sygnatura ITPP2/4512-237/16/AJ Data 2016.07.20 Autor Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach INTERPRETACJA INDYWIDUALNA Na podstawie art. 14b 1 i 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.

Bardziej szczegółowo

Najważniejsze zmiany w podatku od towarów i usług (VAT) od 1 stycznia 2014 r. Podatek naliczony

Najważniejsze zmiany w podatku od towarów i usług (VAT) od 1 stycznia 2014 r. Podatek naliczony Izba Skarbowa w Bydgoszczy Najważniejsze zmiany w podatku od towarów i usług (VAT) od 1 stycznia 2014 r. Podatek naliczony 1 Odliczenie podatku naliczonego Powstanie prawa zasada generalna (art. 86 ust.

Bardziej szczegółowo

Leasing operacyjny samochodów osobowych wybrane problemy podatkowe

Leasing operacyjny samochodów osobowych wybrane problemy podatkowe Leasing operacyjny samochodów osobowych wybrane problemy podatkowe Autor artykułu: Ewelina Nowakowska Menedżer oraz Doradca Podatkowy w firmie HLB M2 Audyt CZĘŚĆ I - VAT Pomimo, iż leasing samochodów osobowych

Bardziej szczegółowo

Ministerstwo Finansów o nowych zasadach odliczania VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi

Ministerstwo Finansów o nowych zasadach odliczania VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi Ministerstwo Finansów o nowych zasadach odliczania VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi Od dnia 1 kwietnia 2014 r. wchodzą w życie nowe zasady odliczania i rozliczania na gruncie podatku

Bardziej szczegółowo

CZĘŚĆ I KOMENTARZ. Rozdział 1 Wykorzystywanie służbowego samochodu na cele prywatne str. 17

CZĘŚĆ I KOMENTARZ. Rozdział 1 Wykorzystywanie służbowego samochodu na cele prywatne str. 17 Spis treści Wykaz skrótów str. 13 CZĘŚĆ I KOMENTARZ Rozdział 1 Wykorzystywanie służbowego samochodu na cele prywatne str. 17 1. Uwagi wstępne str. 17 2. Nieodpłatne korzystanie z samochodów służbowych

Bardziej szczegółowo

NOWOŚCI I ZMIANY W PRZEPISACH ORZECZNICTWO KONKRETNE PRZYKŁADY PYTANIA I ODPOWIEDZI WZORY DOKUMENTÓW

NOWOŚCI I ZMIANY W PRZEPISACH ORZECZNICTWO KONKRETNE PRZYKŁADY PYTANIA I ODPOWIEDZI WZORY DOKUMENTÓW Serwis podatkowy VAT luty 2014/nr 63 issn 1899-9905 NOWOŚCI I ZMIANY W PRZEPISACH ORZECZNICTWO KONKRETNE PRZYKŁADY PYTANIA I ODPOWIEDZI WZORY DOKUMENTÓW Komentarz miesiąca W STYCZNIOWEJ DEKLARACJI PODATNICY

Bardziej szczegółowo

PYTAŃ O SAMOCHÓD W FIRMIE

PYTAŃ O SAMOCHÓD W FIRMIE PODATKI NR 9 INDEKS 36990X ISBN 9788374403559 MARZEC 2015 CENA 29,90 ZŁ (W TYM 5% VAT) UKAZUJE SIĘ OD 1995 ROKU 100 PYTAŃ O SAMOCHÓD W FIRMIE Jak ustalić ryczałt za korzystanie z samochodu służbowego do

Bardziej szczegółowo

Zmiany w VAT od 1 kwietnia 2014 roku

Zmiany w VAT od 1 kwietnia 2014 roku Zmiany w VAT od 1 kwietnia 2014 roku 1. Nowe zasady odliczania VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi Od dnia 1 kwietnia 2014 r. wchodzą w życie nowe zasady odliczania i rozliczania na gruncie

Bardziej szczegółowo

Obowiązki nałożone na podatnika związane z posiadaniem innego pojazdu samochodowego

Obowiązki nałożone na podatnika związane z posiadaniem innego pojazdu samochodowego Zaświadczenie o dodatkowym badaniu technicznym pojazdów innych niż osobowe na gruncie ustaw o po Podatnik jest zobowiązany do dostarczenia do właściwego naczelnika urzędu skarbowego zaświadczenia o przeprowadzonym

Bardziej szczegółowo

Odliczanie podatku naliczonego, część 1

Odliczanie podatku naliczonego, część 1 4 maja 2010 Odliczanie podatku naliczonego, część 1 Radosław Żuk, prawnik, redaktor portalu TaxFin.pl Zasady ogólne odliczania podatku naliczonego Art. 86 ust. 1: W zakresie, w jakim towary i usługi są

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ I LEASING W PRAWIE CYWILNYM

ROZDZIAŁ I LEASING W PRAWIE CYWILNYM SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ I LEASING W PRAWIE CYWILNYM... 13 1. Definicja umowy leasingu w prawie cywilnym... 13 2. Strony umowy leasingu... 13 3. Umowa leasingu w prawie podatkowym i prawie cywilnym... 14 4.

Bardziej szczegółowo

Zmiany w odliczeniu VAT od pojazdów samochodowych od kwietnia 2014 r. komentarz GWW Tax

Zmiany w odliczeniu VAT od pojazdów samochodowych od kwietnia 2014 r. komentarz GWW Tax Zmiany w odliczeniu VAT od pojazdów samochodowych od kwietnia 2014 r. komentarz GWW Tax SPIS TREŚCI A. OMÓWIENIE PRZEPISÓW... 2 1. Pełne odliczenie VAT od pojazdów o dmc powyżej 3,5 tony... 2 2. Odliczenie

Bardziej szczegółowo

Kiedy umowa najmu samochodu może zostać uznana na gruncie prawa podatkowego za umowę leasingu?

Kiedy umowa najmu samochodu może zostać uznana na gruncie prawa podatkowego za umowę leasingu? Kiedy umowa najmu samochodu może zostać uznana na gruncie prawa podatkowego za umowę leasingu? Do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć wydatki związane z eksploatacją samochodu osobowego nie będącego

Bardziej szczegółowo

BIBLIOTEKA FINANSOWO-KSIĘGOWA

BIBLIOTEKA FINANSOWO-KSIĘGOWA Korekty VAT CIT, PIT praktyczne wskazówki eksperta BIBLIOTEKA FINANSOWO-KSIĘGOWA Korekty VAT CIT, PIT Kierownik Grupy Wydawniczej: Ewa Marmurska-Karpińska Wydawca: Katarzyna Bednarska Redaktor: Katarzyna

Bardziej szczegółowo

NOWE ZASADY ODLICZANIA PODATKU VAT OD WYDATKÓW ZWIĄZANYCH Z POJAZDAMI SAMOCHODOWYMI (WYJAŚNIENIA MINISTERSTWA FINANSÓW)

NOWE ZASADY ODLICZANIA PODATKU VAT OD WYDATKÓW ZWIĄZANYCH Z POJAZDAMI SAMOCHODOWYMI (WYJAŚNIENIA MINISTERSTWA FINANSÓW) NOWE ZASADY ODLICZANIA PODATKU VAT OD WYDATKÓW ZWIĄZANYCH Z POJAZDAMI SAMOCHODOWYMI (WYJAŚNIENIA MINISTERSTWA FINANSÓW) Od dnia 1 kwietnia 2014 r. wchodzą w życie nowe zasady odliczania i rozliczania na

Bardziej szczegółowo

Poniżej przedstawiam najczęściej pojawiające się błędy w postępowaniu podatników.

Poniżej przedstawiam najczęściej pojawiające się błędy w postępowaniu podatników. Jakie błędy popełniają najczęściej podatnicy? W trakcie audytów podatkowych dokładnej kontroli badających podlegają zasady wprowadzania do ewidencji środków trwałych oraz dokonywania odpisów amortyzacyjnych

Bardziej szczegółowo

Ostatni moment na samochód z kratką

Ostatni moment na samochód z kratką Ostatni moment na samochód z kratką Nowe zasady odliczania VAT-u od nabycia samochodów osobowych oraz innych wydatków z nimi związanych są coraz bliżej wejścia w życie. Rząd przyjął przygotowany przez

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ I LEASING W PRAWIE CYWILNYM

ROZDZIAŁ I LEASING W PRAWIE CYWILNYM SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ I LEASING W PRAWIE CYWILNYM... 13 1. Definicja umowy leasingu w prawie cywilnym... 13 2. Strony umowy leasingu... 13 3. Umowa leasingu w prawie podatkowym i prawie cywilnym... 14 4.

Bardziej szczegółowo

Leasing co warto wiedzieć przed podpisaniem umowy

Leasing co warto wiedzieć przed podpisaniem umowy OPUBLIKOWANO: 22 WRZEŚNIA 2016 Leasing co warto wiedzieć przed podpisaniem umowy Opracowała: Aleksandra Trocińska, konsultant podatkowy Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym

Bardziej szczegółowo

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny: IP Interpretacja dostarczona przez portal http://interpretacja-podatkowa.pl/. Największe archiwum polskich interpretacji podatkowych. Autor Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi Data 2011.08.29 Rodzaj dokumentu

Bardziej szczegółowo

Roczna korekta VAT naliczonego - ujęcie podatkowe i bilansowe

Roczna korekta VAT naliczonego - ujęcie podatkowe i bilansowe Roczna korekta VAT naliczonego - ujęcie podatkowe i bilansowe Co do zasady, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupów, które będą służyły działalności opodatkowanej. Jeżeli

Bardziej szczegółowo

Adres redakcji: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72 tel. (22) 530 40 40; www.gazetaprawna.pl Redaktor prowadzący: Piotr Wickowski Redaktor

Adres redakcji: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72 tel. (22) 530 40 40; www.gazetaprawna.pl Redaktor prowadzący: Piotr Wickowski Redaktor Adres redakcji: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72 tel. (22) 530 40 40; www.gazetaprawna.pl Redaktor prowadzący: Piotr Wickowski Redaktor merytoryczny: Anita Jackiewicz DTP: Joanna Archacka Biuro Obsługi

Bardziej szczegółowo

Rozliczanie samochodów VAT, CIT, PIT

Rozliczanie samochodów VAT, CIT, PIT Rozliczanie samochodów VAT, CIT, PIT dr Krzysztof Biernacki Gdynia, 22 października 2014 Regulacje Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw z dnia 7 lutego 2014

Bardziej szczegółowo

Jak rozliczyć podatkowo taki zakup?

Jak rozliczyć podatkowo taki zakup? Jak rozliczyć podatkowo taki zakup? Nasza spółka użytkowała samochód osobowy w leasingu operacyjnym. Zawarta umowa przewidywała opcję jego wykupu. Po zakończeniu umowy zawarliśmy umowę sprzedaży tego samochodu

Bardziej szczegółowo

SAMOCHÓD W DZIAŁALNOŚCI OD 2019 R. PO NOWEMU

SAMOCHÓD W DZIAŁALNOŚCI OD 2019 R. PO NOWEMU Tax Alert JDP Wrzesień 2018 SAMOCHÓD W DZIAŁALNOŚCI OD 2019 R. PO NOWEMU Resort finansów planuje wprowadzenie od 2019 r. istotnych zmian w rozliczaniu kosztów używania samochodów osobowych wykorzystywanych

Bardziej szczegółowo

NOWE ZASADY ROZLICZANIA VAT OD SAMOCHODÓW OSOBOWYCH

NOWE ZASADY ROZLICZANIA VAT OD SAMOCHODÓW OSOBOWYCH Husarski Michalski Doradcy Podatkowi Sp.p. ul. Grzybowska 80/82 pok. 550 00-844 Warszawa Tel. 22 661 55 50 Tel. 22 661 55 52 www.hmdp.pl NOWE ZASADY ROZLICZANIA VAT OD SAMOCHODÓW OSOBOWYCH Nowelizacja

Bardziej szczegółowo

Mariusz Gotowicz - Doradca Podatkowy

Mariusz Gotowicz - Doradca Podatkowy Nowe regulacje dotyczące zapłaty za otrzymywane faktury (VAT, CIT, PIT) w związku z problematyką zakupów ratalnych, leasingowych, kredytowych pojazdów flotowych Mariusz Gotowicz - Doradca Podatkowy Zmiany

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym 1)

USTAWA. z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym 1) Dziennik Ustaw Nr 247 16606 Poz. 1652 1652 USTAWA z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym 1) Art. 1. W ustawie z dnia 11 marca 2004 r.

Bardziej szczegółowo

5. Zwłoka w wydaniu przedmiotu leasingu a możliwość odstąpienia od umowy leasingu 19

5. Zwłoka w wydaniu przedmiotu leasingu a możliwość odstąpienia od umowy leasingu 19 Spis Treści ROZDZIAŁ I LEASING W PRAWIE CYWILNYM... 15 1. Definicja umowy leasingu w prawie cywilnym.. 15 Umowa leasingu, zgodnie z przepisami 15 2. Strony umowy leasingu.. 16 3. Umowa leasingu w prawie

Bardziej szczegółowo

LEASING INFORMACJE OGÓLNE

LEASING INFORMACJE OGÓLNE 1 LEASING INFORMACJE OGÓLNE LEASING 3 PODSTAWOWE POJĘCIA Leasing - alternatywny w stosunku do kredytu bankowego sposób finansowania inwestycji. Transakcja ta polega na oddaniu przez jedną stronę (leasingodawcę)

Bardziej szczegółowo

PORADNIK GAZETY PRAWNEJ. Samochód w firmie w pytaniach i odpowiedziach. Opodatkowanie umowy najmu w pytaniach i odpowiedziach

PORADNIK GAZETY PRAWNEJ. Samochód w firmie w pytaniach i odpowiedziach. Opodatkowanie umowy najmu w pytaniach i odpowiedziach NR 25 26 (839 840) 1 14 lipca 2014 r. cena 33,80 zł (w tym 5% VAT) pgp@infor.pl www.pgp.infor.pl UKAZUJE SIĘ OD 1995 ROKU PORADNIK GAZETY PRAWNEJ Samochód w firmie w pytaniach i odpowiedziach Opodatkowanie

Bardziej szczegółowo

Data: Autor: 2015-11-05 Angelika Borowska

Data: Autor: 2015-11-05 Angelika Borowska VAT zakupu + 50% VAT niepodlegającego odliczeniu Prawo do 100% odliczenia VAT Wartość netto z faktury zakupu Podmiot zwolniony z VAT Brakprawadoodliczenia VAT ze względu na status nabywcy Wartość brutto

Bardziej szczegółowo

Zmiany VAT w zakresie samochodów

Zmiany VAT w zakresie samochodów Zmiany VAT w zakresie samochodów Joanna Rudzka jrudzka@taxadvisorypoland.pl 1 Koniec kratek z 1 kwietnia 2014r. Zmiany dotyczą zasad odliczania i rozliczania na gruncie podatku VAT wydatków dotyczących

Bardziej szczegółowo

Podmioty niezgłaszające działalności gospodarczej, znikające, zaprzestające składania deklaracji lub zawieszające działalność gospodarczą

Podmioty niezgłaszające działalności gospodarczej, znikające, zaprzestające składania deklaracji lub zawieszające działalność gospodarczą Wykonywanie wszelkich czynności mających znamiona działalności gospodarczej podlega rejestracji. 1. Z dniem 31 marca 2009 r., na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o

Bardziej szczegółowo

Która opcja jest korzystniejsza pod względem podatkowym: wykup na firmę czy prywatnie?

Która opcja jest korzystniejsza pod względem podatkowym: wykup na firmę czy prywatnie? Która opcja jest korzystniejsza pod względem podatkowym: wykup na firmę czy prywatnie? Umowa leasingu Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa,

Bardziej szczegółowo

Większość zmian weszła w życie od 1 grudnia 2008 r., dalsze zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2009 r.

Większość zmian weszła w życie od 1 grudnia 2008 r., dalsze zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2009 r. Większość zmian weszła w życie od 1 grudnia 2008 r., dalsze zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2009 r. W dniu 7 listopada 2008 r. zostały uchwalone przez Sejm zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług

Bardziej szczegółowo

Dz.U Nr 3 poz. 11 USTAWA z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym wybrane zagadnienia dot. deklaracji podatkowych

Dz.U Nr 3 poz. 11 USTAWA z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym wybrane zagadnienia dot. deklaracji podatkowych Dz.U. 2009 Nr 3 poz. 11 USTAWA z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym wybrane zagadnienia dot. deklaracji podatkowych Rozdział 4 Deklaracja podatkowa. Terminy płatności akcyzy Art. 21. 1. Podatnik

Bardziej szczegółowo

Opinia w sprawie 252/DOR/2013

Opinia w sprawie 252/DOR/2013 Warszawa, 31 października 2013 r. mgr Łukasz Dziamski Katedra Prawa i Postępowania Administracyjnego Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Warszawski Opinia w sprawie 252/DOR/2013 Podmiot zadający

Bardziej szczegółowo

PODATKI PŁACE ZUS Temat miesiąca

PODATKI PŁACE ZUS Temat miesiąca Rozliczenia w firmie maj 2014/nr 16 (181) issn 2299-8519 FACHOWY PORADNIK O OPTYMALIZACJI KOSZTÓW PODATKI PŁACE ZUS Temat miesiąca Auta z kratką nie są już traktowane ulgowo przez fiskusa 2 PODATKI DOCHODOWE

Bardziej szczegółowo

Podatek od środków transportowych

Podatek od środków transportowych 1.1. Przepisy krajowe i unijne dotyczące podatku od środków transportowych Podstawowe regulacje krajowe dotyczące podatku od środków transportowych zawarte są w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach

Bardziej szczegółowo

O czym musi pamiętać podatnik VAT kupując obecnie samochód z kratką"?

O czym musi pamiętać podatnik VAT kupując obecnie samochód z kratką? O czym musi pamiętać podatnik VAT kupując obecnie samochód z kratką"? Zakaz odliczeń VAT z tytułu nabycia paliw do napędu samochodów z kratką", które funkcjonalnie w ogóle nie różnią się od samochodów

Bardziej szczegółowo

1. wykorzystywanie towaru wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku oraz

1. wykorzystywanie towaru wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku oraz Jak sprzedać używane auto NOWELIZACJA Podatnik, który przy zakupie samochodu odliczył podatek i wykorzystywał pojazd w działalności opodatkowanej, może zastosować zwolnienie przy jego zbyciu. Paradoksalnie,

Bardziej szczegółowo

BIBLIOTEKA INFOR LEX. Wszystko o rozliczaniu samochodu z kratką

BIBLIOTEKA INFOR LEX. Wszystko o rozliczaniu samochodu z kratką BIBLIOTEKA INFOR LEX Wszystko o rozliczaniu samochodu z kratką BIBLIOTEKA INFOR LEX Wszystko o rozliczaniu samochodu z kratką 27 września 3 października 2010 r. nr 2 (2) www.ipp24.pl Spis treści 1. Zakup

Bardziej szczegółowo

Reakcja Ministra Finansów na wyrok ETS o odliczeniach VAT od paliwa do samochodów

Reakcja Ministra Finansów na wyrok ETS o odliczeniach VAT od paliwa do samochodów Niespełna dwa miesiące po tym wyroku, minister finansów w interpretacji ogólnej wskazał, jak w praktyce z tej możliwości mogą skorzystać wszyscy podatnicy VAT. Niespełna dwa miesiące po wyroku ETS dotyczącym

Bardziej szczegółowo

Odliczanie VAT. od samochodów. wyjaśnienia praktyczne. Nowe zasady

Odliczanie VAT. od samochodów. wyjaśnienia praktyczne. Nowe zasady P O L E C A Nowe zasady Odliczanie VAT od samochodów wyjaśnienia praktyczne Praktyczne aspekty stosowania nowych przepisów Stanowiska organów podatkowych Odpowiedzi ekspertów na pytania Nowości VAT PIT

Bardziej szczegółowo

- Omówienie problematyki i rozwiązywanie trudności związanych z rozliczaniem środków trwałych.

- Omówienie problematyki i rozwiązywanie trudności związanych z rozliczaniem środków trwałych. Opis szkolenia Dane o szkoleniu Kod szkolenia: 639516 Temat: Środki trwłe i wartości prawne i niematerialne - aspekty podatkowe 31 Sierpień Gliwice, Hotel Qubus, Kod szkolenia: 639516 Koszt szkolenia:

Bardziej szczegółowo

Koszty samochodów osobowych

Koszty samochodów osobowych Koszty samochodów osobowych Zmiany od 01.01.2019 r. Purpurowy Informator źródło informacji Z przyjemnością prezentujemy kolejną edycję Purpurowego Informatora, czyli cyklu analiz, w którym omawiamy ważne

Bardziej szczegółowo

Wybór formy opodatkowania działalności gospodarczej

Wybór formy opodatkowania działalności gospodarczej 1 Osoby fizyczne mogą wybrać lub zmienić formę rozliczenia podatku od dochodów (przychodów) z tytułu prowadzonej działalności. Przepisy prawa podatkowego przewidują cztery formy opodatkowania: według skali

Bardziej szczegółowo

CZY LEASING PRZESTANIE SIĘ OPŁACAĆ?

CZY LEASING PRZESTANIE SIĘ OPŁACAĆ? CZY LEASING PRZESTANIE SIĘ OPŁACAĆ? Zmiany w ustawach podatkowych od 1 stycznia 2019 roku na samochody osobowe. KONFERENCJA ONLINE. 5 PAŹDZIERNIKA 2018r. DEALER BMW TŁOKIŃSKI 1 Czego dotyczą zmiany. Amortyzacja

Bardziej szczegółowo