CUKRZYCA U KOTÓW ETAPY DIAGNOZY KLINICZNEJ. Wprowadzenie. Choroby endokrynologiczne stanowią coraz ważniejszy obszar medycyny weterynaryjnej

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "CUKRZYCA U KOTÓW ETAPY DIAGNOZY KLINICZNEJ. Wprowadzenie. Choroby endokrynologiczne stanowią coraz ważniejszy obszar medycyny weterynaryjnej"

Natalia Zakrzewska
8 lat temu
Przeglądów:

1 CUKRZYCA U KOTÓW Wprowadzenie Choroby endokrynologiczne stanowią coraz ważniejszy obszar medycyny weterynaryjnej kotów. Wprzeciągu ostatnich kilku lat, znacznie wzrosła ilość kotów otyłych, co wrezultacie doprowadziło także do wzrostu częstości zachorowań na cukrzycę u tego gatunku. Specjaliści podkreślają jednocześnie, iż początkowe objawy są trudne do uchwycenia, co utrudnia wczesne rozpoznanie cukrzycy u kotów. Aby choć trochę ułatwić lekarzom w trudach ich codziennej praktyki, firma Royal Canin, przy ścisłej współpracy z szerokim gronem specjalistów, wydała serię opracowań pt. ETAPY DIAGNOZY KLINICZNEJ. Te krótkie opracowania mają stanowić podręczną pomoc dla lekarzy praktyków, przedstawiając w bardzo przejrzysty sposób, najbardziej charakterystyczne objawy i zasady diagnozowania chorób najczęściej spotykanych w medycynie małych zwierząt. Mamy nadzieję, iż pozycja ta okaże się dla Państwa pomocnym narzędziem w codziennej pracy Centrum Badań Royal Canin

Specjaliści podkreślają jednocześnie, iż początkowe objawy są trudne do uchwycenia, co utrudnia wczesne rozpoznanie cukrzycy u kotów.

2 Materiał ten opracowany został w Centrum Badań Royal Canin przy współpracy z Dr Dominique PECHEREAU > Dominique PECHEREAU, ukończył National Collage of Veterinary Science w Tuluzie w 1975 roku oraz otrzymał certyfikat CES z zakresu biochemii i hematologii klinicznej. Obecnie pracuje w Pau. Od kilku lat prowadzi intensywne badania z zakresu endokrynologii, urologii, nefrologii oraz gastroenterologii. Od 1998 roku jest przewodniczącym ESVNU (European Society of Veterinary Nephrology and Urology). Jest także członkiem CNVSPA zarówno na poziomie międzynarodowym, jak i regionalnym (południowy-zachód). Publikuje dla PMCAC (Journal of Companion Animal Medical and Surgical Practise). Dr PECHEREAU jest wykładowcą podczas licznych konferencji oraz autorem kilku większych publikacji. Pracuje na pół etatu na wydziale Chorób Wewnętrznych National Collage of Veterinary Science w Tuluzie. Jest także wykładowcą z zakresu hematologii oraz biochemii na kursach CES (Advanced Studies Certificate) oraz wykładowcą chorób wewnętrznych na kursach CEAV (Advanced Veterinary Studies Certificate). Kaolis Montpellier - 09/03 Wiedza i Szacunek

Od kilku lat prowadzi intensywne badania z zakresu endokrynologii, urologii, nefrologii oraz gastroenterologii.

3 Etapy diagnozy klinicznej CUKRZYCA U KOTÓW Wiedza i Szacunek

4 OBJAWY Cukrzyca: podstawowe informacje Cukrzyca jest, obok nadczynności tarczycy, jedną z najczęściej występujących chorób endokrynologicznych u kotów. Wydaje się, iż w przeciągu kilku ostatnich lat częstość jej występowania wzrosła, co może wiązać się z coraz powszechniejszym występowaniem czynników ryzyka, a zwłaszcza otyłości. Cukrzyca najczęściej dotyczy kotów starszych, pomiędzy 10 a 12 rokiem życia. CZYNNIKI RYZYKA: Wydaje się, iż otyłość stanowi główny czynnik ryzyka, ponieważ powoduje zmniejszenie wrażliwości komórek docelowych na insulinę, a kompensacyjna hiperinsulinemia może dodatkowo doprowadzić do wyczerpania komórek ß wysp trzustki. Wrażliwość na insulinę u kotów otyłych spada o 50%! Mało aktywny tryb życia czy dieta bogata w węglowodany, to kolejne czynniki ryzyka Leki obniżające wrażliwość na insulinę (leki diabetogenne), np. glikokortykosteroidy, syntetyczne progestageny Choroby endokrynologiczne, takie jak akromegalia i nadczynność kory nadnerczy (stosunkowo rzadko) Płeć - kocury są bardziej narażone (w połączeniu z otyłością, występuje u nich jeszcze niższa wrażliwość na insulinę niż u kotek). GłÓWNE PRZYCZYNY KONSULTACJI: Wśród objawów najczęściej zauważanych przez właścicieli znajdują się: poliuria (PU - wielomocz), polidypsja (PD - wzmożone pragnienie), spadek masy ciała w przeciągu kilku tygodni, brak apetytu, apatia, osłabienie, wymioty oraz polifagia (wzmożony apetyt). Czasami właściciel wspomina także o zmniejszonej aktywności ruchowej czy zaburzeniach w poruszaniu, takich, jak np. trudności w skakaniu. Wszystkie te objawy są zwykle słabo wyrażone i pojawiają się stopniowo. KLASYFIKACJA CUKRZYCY U KOTÓW: Cukrzyca jest złożonym schorzeniem, w przebiegu, którego dochodzi do hiperglikemii, będącej wynikiem zaburzeń w sekrecji insuliny lub/oraz zaburzeń w jej działaniu. Analogicznie, jak u ludzi, u kotów możemy obserwować: Typ I cukrzycy - cukrzyca insulinozależna, cukrzyca z niedoboru insuliny; rzadko spotykana u kotów. Typ II cukrzycy - cukrzyca insulinoniezależna, najczęściej spotykana postać (80 do 95% przypadków), dotyczy głównie osobników starszych; polega na upośledzonym wydzielaniu insuliny oraz niewrażliwości na insulinę tkanek docelowych. Cukrzyca wtórna - powstaje w następstwie choroby podstawowej (przewlekłe zapalenie trzustki, nowotwory trzustki, schorzenia endokrynologiczne, czynniki jatrogenne). Wiedza i Szacunek

Cukrzyca najczęściej dotyczy kotów starszych, pomiędzy 10 a 12 rokiem życia.

5 Etapy diagnozy klinicznej CUKRZYCA U KO HISTORIA CHOROBY Zwykle stopniowo pojawiające się: PU/PD, spadek masy ciała, brak łaknienia, osłabienie, wymioty, biegunka, spadek aktywności ruchowej (czynniki, które należy uwzględnić to: płeć, długotrwała otyłość) Badanie kliniczne: (cz sto nieukierunkowane) posmutnienie, otępienie, matowa sierść, słabość mięśni, czasami - objawy neuropatii cukrzycowej Wykluczenie innych chorób mocznik, kreatynina, GOT, GPT, FA T4, TLI Badanie moczu oraz krwi- morfologia/biochemia (unikać środków znieczulających - wpływ na poziom glukozy) zwierzęta nie przyjmujące pokarmu, stres podczas badania St enie glukozy we krwi > 16,66-22,22 mmol/l St enie glukozy we krwi 8,33-16,66 mmol/l Glukozuria +++ Glukozuria +/- oznaczenie stężenia fruktozaminy Hiperglikemia wywo ana stresem Wykrycie stanu przed-cukrzycowego, zwłaszcza w przypadku istnienia czynników ryzyka (płeć, otyłość ) Infekcja: ukł. moczowy, jama ustna, płuca Cukrzyca Stwierdzenie insulinooporności Leki: kortykosterydy, syntetyczne progestageny Hiperglikemia wywo ana stresem Poszukiwanie innej przyczyny Brak okreêlonej przyczyny Powtórne badanie Jeśli poziom glukozy>8,33 mmol/l Potwierdzenie stanu przedcukrzycowego Leczenie cukrzycy oraz wspó istniejàcych infekcji Leczenie cukrzycy Wycofanie leków diabetogennych Leczenie cukrzycy Warto zapami taç GLUKOTOKSYCZNOÂå Przewlekła hiperglikemia prowadzi do znacznego obniżenia wydzielania insuliny. Normalizacja stężenia glukozy we krwi podczas terapii, pomaga w pewnych przypadkach przywrócić prawidłowe wydzielanie insuliny. Tak dzieje się np. w przypadku cukrzycy przejściowej. U 20 do 40% kotów dochodzi jednak do nawrotu cukrzycy po 1 do 4 miesięcy od rozpoczęcia terapii. Z tych powodów a także, aby wspomagać funkcjonowanie trzustki, tak długo, jak to możliwe, insulinoterapia jest zalecanym postępowaniem w przypadku cukrzycy. INSULINOTERAPIA Zaleca się dwukrotną iniekcję w ciągu dnia; kontrola działania wybranej insuliny. Nigdy nie należy rozpoczynać terapii od dawek powyżej 0.5 j.m./kg dwa razy dziennie (przynajmniej przez tydzień). Aby terapia odniosła pożądany efekt, należy bardzo dokładnie poinformować właściciela o jej zasadach: technika iniekcji, odpowiednia dawka, miejsce iniekcji, objawy, na które należy zwrócić uwagę (zwłaszcza objawy hipoglikemii).

cukrzycowej Wykluczenie innych chorób mocznik, kreatynina, GOT, GPT, FA T4, TLI Badanie moczu oraz krwi- morfologia/biochemia (unikać środków znieczulających - wpływ na poziom glukozy) zwierzęta nie

6 TÓW TERAPIA POCZÑTKOWA Insulinoterapia (zalecane leczenie) wybór insuliny (Canisnsulin, Insulin Lente) + odpowiednia dieta Doustne leki przeciwcukrzycowe Przy stężeniu glukozy pomiędzy 16,66 a 22,22 mmol/l Lekkie objawy (często mylące) Poszukiwanie komplikacji obecność bakterii w moczu, acetonuria, Na+, K+, specyficzne leczenie St enie glukozy we krwi < 8,33 mmol/l Poszukiwanie innej przyczyny Nadczynność tarczycy, nowotwory, choroby wątroby Powtórne badanie Po przeprowadzonej terapii ewentualnie wykrytych schorzeń St enie glukozy we krwi < 22,22 mmol/l początkowo 0.25 j.m./kg, 2 razy dziennie St enie glukozy we krwi > 22,22 mmol/l początkowo 0.5 j.m./kg 2 razy dziennie Wykonanie dodatkowych badaƒ Terapia 2-3-tygodniowa Kontrolowanie: przez właściciela w domu, oznaczanie stężenia cukru w moczu, oznaczanie stężenia fruktozaminy, apetyt, ilość pobieranej wody Dostosowanie dawki insuliny Dostosowanie dawki insuliny Potrzeba stałej kontroli przez właściciela (przy braku glukozurii - obniżyć dawkę insuliny) ZALECENIA DIETETYCZNE DIABETIC PROGRAMME Zalety produktu: Wspomaganie terapii cukrzycy, poprzez zastosowanie wysokiego poziomu białka (46%), aby przeciwdziałać utracie masy mięśniowej oraz insulinooporności. Utrzymanie prawidłowej masy ciała, poprzez zapobieganie nadwadze. Diabetic Programme charakteryzuje się: Zwiększoną smakowitością Dodatkiem L-karnityny sprzyjającej wykorzystaniu rezerw tłuszczu Dodatkiem psyllium - rozpuszczalnego włókna, nie fermentującego, które wydłuża czas opróżniania żołądka oraz reguluje wchłanianie składników odżywczych Zastosowaniem białek bogatych w arginię, która pobudza wydzielanie endogennej insuliny przez trzustkę. DIETA Jeden z głównych elementów terapii. Koty pod tym względem różnią się od psów: Brak konieczności karmienia o stałej porze Jeśli występuje nadwaga, konieczna jest jej kontrola (przywrócenie prawidłowej masy ciała poprzez regularną kontrolę) Koty są bezwzględnymi mięsożercami, wymagającymi diety wysokobiałkowej. KONTROLA TERAPII Kontrola ilości pobieranej wody (miarodajny objaw), aktywność fizyczna. Krzywa cukrowa wykonywana przez właściciela (glukometr). Regularne sprawdzanie przez właściciela stężenia cukru w moczu przy użyciu pasków testowych (próg nerkowy dla glukozy u kotów: 11,11-15 mmol/l). Poinformowanie właściciela, jak należy używać i odczytywać wyniki z pasków testowych. Jeśli nie stwierdza się cukru w moczu w kilku kolejnych badaniach, należy zredukować dawkę insuliny. Pomiary te często pomagają kontrolować obniżone zapotrzebowanie na insulinę w przypadku cukrzycy przejściowej. Ocena ogólna przemiany materii - badanie stężenia glikowanej hemoglobiny oraz fruktozaminy (prawidłowy poziom fruktozaminy < 600 mmol/l); często ułatwia to kontrolę prowadzoną przez właściciela.

Nadczynność tarczycy, nowotwory, choroby wątroby Powtórne badanie Po przeprowadzonej terapii ewentualnie wykrytych schorzeń St enie glukozy we krwi < 22,22 mm

Podobne dokumenty

POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH

POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika