Wiek malarzy a ceny obrazów na rynku aukcyjnym w Polsce

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wiek malarzy a ceny obrazów na rynku aukcyjnym w Polsce"

Transkrypt

1 Anna Lucińska * Wiek malarzy a ceny obrazów na rynku aukcyjnym w Polsce Wstęp Kryzys występujący na współczesnych rynkach finansowych skłania inwestorów do poszukiwania aktywów umożliwiających dywersyfikację posiadanego portfela. Stąd widoczny na światowych rynkach wzrost zainteresowania sztuką jako przedmiotem inwestycji alternatywnych. Jednym z istotnych aspektów inwestycji jest cena kupowanego dobra. Czynniki kształtujące ceny obrazu na rynku sztuki są bardzo liczne, zróżnicowane i obejmują m.in. cechy [Mamarbachi, Day, Favato, 2008, s. 4]: dzieła jego jakość, temat, technikę, rozmiar, autentyczność, rzadkość, stan zachowania, przynależność do określonego gatunku, proweniencję, wall power i in.; twórcy jego osobowość, etap w rozwoju kariery, renomę, rynkową wartość jego obrazów i częstotliwość ich występowania na rynku, dodatkowe informacje dotyczące życia malarza i jego twórczości; rynku sztuki charakter (pierwotny i wtórny), wielkość podaży obrazów i siłę przetargową oferentów, wielkość popytu, czyli skłonności i możliwości zapłacenia za nie, relacje między popytem a podażą (na rynku sztuki współczesnej nadwyżkowa podaż, zbyt wielu twórców konkuruje o niewielki popyt, na rynku sztuki dawnej odwrotnie), instytucje rynkowe (marszandzi, galerie, muzea, domy aukcyjne, instytucje certyfikujące), sposób zawierania transakcji (mechanizm aukcyjny, poprzez marszandów, galerie, bezpośrednio od twórcy), płynność, miejsce (państwo), w jakim obraz jest sprzedawany [Towse, 2011, s , 174]; otoczenia makroekonomicznego stanu gospodarki, okresów wzrostu i spowolnienia gospodarczego, które oddziałują na rynek sztuki, regulacji prawnych dotyczących obrotu dziełami sztuki (ograniczenie wywozu za granicę, droit de suite) i in. Celem artykułu jest próba dokonania charakterystyki jednego z czynników cenotwórczych, tj. wieku artysty w chwili tworzenia obrazu, poprzez odpowiedź na pytanie o wpływ wieku artystów urodzonych w XIX wieku w momencie tworzenia obrazu na jego cenę sprzedaży. Zidentyfikowanie relacji cena wiek było możliwe dzięki wykorzystaniu zapisów dotyczących obrazów wielkich polskich malarzy urodzonych w II połowie XIX wieku, a sprzedanych w latach w polskich domach aukcyjnych. Wykorzystanie narzędzi statystycznych, tj.: budowa modelu regresyjnego ceny obrazu z zastosowaniem regresji wielorakiej, a następnie zastosowanie oszacowanego modelu w celu wyznaczenia hipotetycznej wartości zmiennej objaśnianej, tj. logarytmu ceny, pozwoliło ocenić wpływ wieku artysty w momencie malowania obrazu (datowania) na jego cenę oraz oszacować hipotetyczną cenę obrazu każdego z analizowanych malarzy w kolejnych okresach jego życia. * Dr, Katedra Ekonomii Przemysłu i Rynku Kapitałowego, Wydział Ekonomiczno- -Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki, aleksoc@wp.pl

2 Artykuł powstał w ramach projektu badawczego NCN 2012/05/B/HS4/04188 pt. Inwestowanie w malarstwo na rynku finansowym finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w Krakowie. 1. Przegląd literatury Problematyka czynników kształtujących ceny obrazów na rynku sztuki doczekała się obfitego piśmiennictwa. Badanie profilu cena wiek jest najściślej związane z Dawidem W. Galensonem. Jako pierwszy zbadał on rynek malarstwa i relację między ceną obrazu a wiekiem artysty w grupach malarzy żyjących w różnych okresach rozwoju sztuki malarskiej na rynku francuskim [Galenson, 1999]. Stwierdził, że twórcy urodzeni przed 1850 (np. Manet, Cézanne, Degas) malowali swoje największe dzieła u schyłku kariery, podczas gdy urodzeni później (np. Picasso, Braque) u jej początku, co tłumaczył zmianą podejścia do innowacji. Sformułował teorię innowatorów w sztuce [Galenson, 2004]. Zauważył, że doświadczenie jest atrybutem innowatorów eksperymentalnych a młodość konceptualnych. Pierwsi z nich w swojej twórczości dawali wyraz przekonaniu, że nowe pomysły wymagają eksperymentu i rzemiosła doskonalonego latami, głębokiego zrozumienia i szacunku dla tradycji. Ostatnie, doskonałe dzieła innowatorów eksperymentalnych łączyły elementy pracowicie rozwijane i redefiniowane w ciągu całego życia artystycznego z nowymi, śmiałymi rozwiązaniami. Typowym przedstawicielem tej grupy malarzy jest Paul Cezanne ( ). Jego najważniejsze prace powstały u schyłku jego życia, po 1895 r. Z kolei wczesne manifesty artystyczne innowatorów konceptualnych dowodzić miały wrodzonego geniuszu. Postrzegane były jako lekceważące i obrazoburcze. Ich brak szacunku i zainteresowania dla wcześniejszych osiągnięć skutkował odwagą w odejściu od dotychczasowych praktyk artystycznych. Nowatorska prostota umożliwiała ominięcie etapów długotrwałej nauki i zdobywania umiejętności. Zgodnie z terminologią Galensona takim innowatorem był Pablo Picasso ( ), który w wieku 25 lat stworzył obraz Panny z Awinionu nazwany białym wielorybem sztuki nowoczesnej [Russel, 1974, s. 97]. Picasso tworzył jeszcze przez 67 lat i w ciągu całego dalszego życia nie stworzył dzieła tak znaczącego dla rozwoju sztuki. Na innowatorów konceptualnych czyhała pułapka zbytniego przywiązania do wczesnych wynalazków, co powodowało późniejsze powtarzanie się. Teoria innowatorów była wzbogacana i umacniana przykładami różnych dróg rozwoju artystycznego (np. Kandinsky ego poszukiwacza i Malewicza odkrywcy) [Galenson, 2006 b, s. 4 11]. Galenson podejmował próby wyjaśnienia mechanizmu innowacyjności w sztuce, który miał być uwarunkowany wszechstronnością artystów, brakiem przywiązania do konkretnego stylu (od Picassa do Damiana Hirsta) [Galenson, 2006 a, s ] czy też swoistą mistyfikacją, szalbierstwem, które nie mogło być interpretowane z pominięciem osobistej postawy twórcy pełnej dystansu i ironii (np. Marcel Duchamp i jego porcelanowy pisuar wystawiony w galerii w 1917 r.) [Galenson, 2006 c, s ]. Stwierdził wreszcie, że w XX wieku radykalnie innowacyjne podejście do aktu twórczego stało się warunkiem niezbędnym osiągania maksymalnej korzyści ekonomicznej [Galenson, 2008, s ]. Podejście to spotkało się z krytyką [Accominotti, 2009, s ]. Chociaż typologia innowatorzy eksperymentalni vs. konceptualni została utrzymana w mocy, to poglądy Galensona uznane zostały jako zbytnio upraszczające i zaproponowano inne uzasadnienie tego podziału: kreatywność artysty jest wynikiem interakcji współpracy, wzajemnego

3 wsparcia i rywalizacji twórców wewnątrz nurtu artystycznego. Obniżenia wieku osiągania szczytu kreatywności i produktywności nie można oceniać w oderwaniu od nurtu artystycznego, w którym twórca funkcjonuje. Organizowanie się malarzy w ruchy artystyczne zostało ocenione jako realizacja strategii twórców, którzy chcieli wyprzeć z rynku poprzedników. Na rynku amerykańskim Galenson i Weinberg zbadali profil produktywności malarzy urodzonych w latach i Stwierdzili, że twórcy należący do drugiej grupy wcześniej malowali swoje najbardziej cenne obrazy niż urodzeni w latach Dowodzą, że było to spowodowane gwałtownym wzrostem popytu na sztukę nowoczesną w latach 50. i 60. XX wieku [Galenson, Weinberg, 2000, s ]. Podobnej analizy dokonał Edwards, badając związek cena wiek na rynku południowoamerykańskim i wykazując, że meksykańskie, chilijskie, kolumbijskie i kubańskie relacje kształtują się odwrotnie niż północnoamerykańskie malarze urodzeni po 1920 r. swoje najlepsze (a więc i najdroższe) obrazy malowali w późniejszym wieku niż ich młodsi koledzy. Różnice otrzymanych wyników Edwards wyjaśnia brakiem czynników sprzyjających popytowi na sztukę (nie tylko) nowoczesną w Ameryce Łacińskiej, gdzie nie obserwowano wzrostu zapotrzebowania na nowości, brakowało prominentnych krytyków i uporządkowanego, rozwiniętego rynku galerii [Edwards, 2004, s ]. Analiza omawianej relacji dla kanadyjskich malarzy przyniosła wnioski zbliżone do tych, które dotyczyły rynku amerykańskiego malarze urodzeni w nieodległej przeszłości osiągają szczyt wcześniej od swoich kolegów ze starszych generacji [Hodgson, 2011, s. 11]. W odmienny sposób został zbadany profil produktywności dla innego zbioru malarzy objęto nim wielkich twórców działających w XVII XX wieku: głównie francuskich, ponadto angielskich, włoskich, holenderskich i amerykańskich [Lanyon, Smith, 1999, s ]. Przyjęto założenie, że twórcy dokonują chłodnego wyboru swojej drogi artystycznej: czy jak Michał Anioł w młodym wieku spędzać całe lata na drabinie, malując arcydzieło na suficie Kaplicy Sykstyńskiej, czy jak Picasso w wieku 52 lat eksplodować 333 obrazami i szkicami. Stąd przedmiotem badania były dwa profile: cena wiek i liczba obrazów wiek. Stwierdzono, że ceny rosną ostro (6,4% rocznie) do wieku 31 lat, kiedy osiągają szczyt, by ostro (w tempie 4,1% w stosunku rocznym) spadać do 47 roku życia i później zwolnić spadek (0,7% rocznie), przy czym malarze lepsi (czyli drożsi) osiągają wyższy wzrost i słabszy spadek cen. Odmienny jest przebieg ilościowej produktywności tutaj liczba obrazów rośnie w tempie 5,5% rocznie, by osiągnąć szczyt w wieku 32 lat. W późniejszych latach spadek ilościowy jest nieznaczny na poziomie 0,4% rocznie. Badanie profilu produktywności polskich malarzy współczesnych prowadzi do wniosku, że ceny obrazów przedstawicieli pokolenia 20.: Beksińskiego, Dominika i Nowosielskiego maleją praktycznie w całym swoim przebiegu. Ceny obrazów Dudy-Gracza i Dwurnika urodzonych w latach 40. kształtują się podobnie: po osiągnięciu szczytu ok. 35 roku życia maleją gwałtownie, by w wieku lat rozpocząć trend rosnący. Ocena analizowanego profilu pokrywa się z jego oceną na rynku francuskim: zarówno polskie, jak i francuskie relacje pokazują statystyczną prawidłowość polegającą na spadku cen w miarę upływu lat we Francji gwałtownym, w Polsce łagodnym. Istnieje również analogia w kształtowaniu omawianego związku w Polsce i Stanach Zjednoczonych i całkowita niezgodność w Ameryce Łacińskiej [Lucińska, 2012, s ]. Stosując Galensonowską typologię artystów innowatorów, można następująco sformułować hipotezę badawczą artykułu: wielcy polscy malarze urodzeni około połowy XIX wieku częściej reprezentują typ innowatorów konceptualnych niż eksperymentalnych.

4 2. Próba badawcza Próba badawcza została stworzona na podstawie zapisów aukcyjnych pochodzących ze stron Malarstwo portali sztuki i Wybrane z nich zostały i ręcznie wprowadzone do bazy danych zapisy aukcyjne dotyczące prac stworzonych przez 2938 artystów i sprzedanych w latach na aukcjach zorganizowanych przez 41 domów aukcyjnych i fundacji. Pominięte zostały informacje o sprzedanych pracach nieznanych autorów. Podstawowe znaczenie na etapie tworzenia próby badawczej miało ustalenie listy twórców według kryterium ich wpływu na rynek malarstwa. Przyjęto, iż miarą tego wpływu jest iloczyn liczby i wartości sprzedanych prac [Lucińska, 2011, s. 254]. Dla potrzeb artykułu dokonano wyboru twórców z tej listy. Kryteria wyboru obejmowały: datę urodzenia połowa XIX wieku, największa w swojej kategorii liczba prac datowanych (pominięto te obrazy, dla których nie było informacji o roku powstania), pozytywne opinie w literaturze historii sztuki 1. W efekcie próbę badawczą tworzą zapisy aukcyjne dotyczące sprzedaży obrazów malarzy przedstawionych w tablicy 1. Liczba zapisów dotyczących wybranych malarzy została powiększona o dane z lat 2011 i 2012, aby uwzględnić oddziaływanie daty sprzedaży na cenę. Każdy rekord w bazie wyselekcjonowanych danych zawierał informacje dotyczące obrazu: symbol i nazwisko malarza, ln ceny obrazu (w zł), ln powierzchni obrazu (w cm 2 ), wiek (liczba lat malarza) w momencie powstania obrazu, podłoże obrazu, rok sprzedaży. Tablica 1. Skład próby badawczej Lp. Nazwisko i imię Liczba prac uwzględnionych w próbie badawczej 1 Malczewski Jacek ( ) 55 2 Wyczółkowski Leon ( ) 53 3 Kossak Wojciech ( ) 68 4 Fałat Julian ( ) 44 5 Aentowicz Teodor ( ) 17 6 Brandt Józef ( ) 17 7 Chełmoński Józef ( ) 14 8 Boznańska Olga ( ) Metoda badawcza W celu stworzenia modelu regresyjnego ceny, a następnie wyliczenia ceny obrazu przy założeniu wartości zmiennych objaśniających wykorzystano funkcje programu EXCEL 2010 (funkcje REGLINP, ROZKŁ.F, ROZKŁAD.T.ODW, REGLINW). Dla każdego twórcy dokonano odrębnej analizy regresji o postaci: ln ceny 1 pod 2 ln pow 3wiek (1) 6 n 1 nyn gdzie: ln ceny zmienna objaśniana, logarytm naturalny ceny (wyrażonej w zł), zmienne objaśniające: 1 Dla potrzeb selekcji twórców wykorzystano: [Dobrowolski, 1989; Dobrowolski, 1957; Kokoska, 2002; Wielka encyklopedia malarstwa polskiego, 2011].

5 W. K o W s y s c a z k ó M ł a k l o c w z A s e k w e i s n k t B i o w z i n c a B z ń r s a k n a d C t h e ł m F o a ń ł s a k t i pod podłoże obrazu, zmienna zero-jedynkowa: 0 papier, 1 płótno, sklejka, deska, płyta itp. materiał trwały, ln pow logarytm naturalny powierzchni obrazu (wyrażonej w cm²), wiek liczba lat, wiek malarza w chwili malowania obrazu, Yn wektor zmiennych zero-jedynkowych, w którym n-ty element przyjmuje wartość 1 dla sprzedaży obrazu w roku n, w pozostałych przypadkach wartość 0, przy czym n = 2 dla sprzedaży w roku 2008,. n=6 dla sprzedaży w roku 2012, pominięto zmienną oznaczającą sprzedaż w roku 2007, stanowi ona kategorię odniesienia, ξ składnik losowy. Z równań regresji wybrano te postaci, które jednocześnie spełniały następujące warunki: test F-Snedecora uzyskane wartości statystyki F pozwalały stwierdzić, że wybrane równanie regresji prawidłowo odwzorowuje zależność między zmiennymi niezależnymi a ceną; test t-studenta wartości krytyczne rozkładu t-studenta pozwalały wskazać zmienną wiekową (oprócz innych zmiennych) jako istotną statystycznie. W drugim etapie badań wykorzystano zmienne statystycznie istotne (pomijając zmienne nieistotne) do wyznaczenia logarytmu naturalnego ceny obrazu olejnego na płótnie, o powierzchni średniej w analizowanej próbie (tj. o wymiarach 52 cm 52 cm). Relacja cena wiek dla analizowanych twórców odzwierciedla logarytm naturalny hipotetycznej ceny, jakie badany malarz otrzymałby za obraz olejny na płótnie, o wymiarach cm malowany w kolejnych latach życia. Pominięto wyliczenia hipotetycznego logarytmu ceny dla tych twórców, dla których zmienna wiek okazała się nieistotna (tj. dla Malczewskiego, Aentowicza, Boznańskiej, Brandta i Chełmońskiego). 4. Wyniki badań regresji ceny Wyniki analizy regresji ceny przedstawiono w tablicy 2. Przeprowadzona analiza regresji prowadzi do wniosku, że w siedmiu na osiem badanych przypadków zmienną statystycznie istotną dla ceny okazała się powierzchnia obrazu wraz ze wzrostem powierzchni obrazu zwiększa się jego cena. W pięciu przypadkach statystycznie istotne dla ceny okazało się podłoże obrazu trwałe (płótno, deska itp.) wpływa pozytywnie na cenę. Wiek okazał się statystycznie istotny w jeszcze mniejszej liczbie przypadków, tj. w trzech: u Wyczółkowskiego, Kossaka i Fałata. Wyniki analizy regresji uzyskane dla tych twórców pozwalają uznać komentarz za uzasadniony: wzrost wartości zmiennej wiek wpływa ujemnie na cenę, co wskazuje na występowanie (zgodnie z klasyfikacją Galensona) typu artysty innowatora konceptualnego. Wyniki uzyskane dla Aentowicza, Boznańskiej, Brandta i Chełmońskiego nie są bezpośrednio porównywalne, gdyż mogą być obciążone małą liczebnością próby. Badanie to będzie można powtórzyć w przyszłości, gdy zwiększy się liczba transakcji sprzedaży obrazów tych malarzy i próba będzie większa. Informacje o wieku, w którym każdy z analizowanych malarzy namalował swój najdrożej sprzedany obraz, przedstawiono w tablicy 3. Tablica 2. Wyniki analizy regresji ceny dzieła względem podłoża obrazu, powierzchni obrazu, wieku malarza i roku sprzedaży podłoże 1 0,2737 0,4032 0,9681-0,1899-0,1184 1,1137 1,8840 0,9635 se1 0,1452 * 0,1971 0,3160 0,2388 1,6403 0,4736 0,9528 0,2821 powierzchnia 2 0,6757 0,4803 0,8857 0,3622 0,6458 1,1341 1,2517 0,4639

6 wiek β β β β β6 se2 0,0436-0,0319 se3 0,0034-0,0284 se5 0,1281 se6 se7 se8 se9 0,2949 0,1320-0,5321 0,1516-0,0704 0,1522-0,2843 0,1739 0,1047-0,0402 0,0077 0,4605 0,2854 0,4225 0,2836-0,2084 0,3325-0,1218 0,3931 0,2484 0,2968 0,1296-0,0063 0,0122-0,2028 0,3872-0,3387 0,3997-0,0949 0,4445-0,2807 0,4952-0,5270 0,4268 0,1826 * -0,0106 0,0084 0,9891 0,4351 0,8153 0,4607 0,7640 0,5132-1,9298 0,9070-1,1659 0,8878 0,4483 0,2052-0,0086 0,0265 3,7551 2,4819 2,8281 2,3900 1,9503 2,3636 0,0041 0,0170-0,5416 0,6264 0,3238 0,5913-2,0224 0,8115-0,7204 0,0030-0,5456 0,4229 0,2824 0,0556 0,0335-1,0651 0,7031-0,2133 0,7315 0,0349 0,8265-0,5384 0,7515 0,1057-0,0346 0,0087 0,7476 0,2316 0,4896 0,2321 1,1171 0,2968 0,2391 0,2675 0,9883 0,2821 R2 0,8775 0,7296 0,7212 0,6518 0,6603 0,9199 0,9411 0,7128 df Oznaczenia: *, i wskazują poziomy istotności odpowiednio 0,10; 0,05 i 0,01. Źródło: Badania własne. Tablica 3. Wiek malarza, w którym namalował swój najdrożej sprzedany obraz Brandt Józef ( ) Chełmoński Józef ( ) Wyczółkowski Leon ( ) Fałat Julian ( ) Malczewski Jacek ( ) Kossak Wojciech ( ) Aentowicz Teodor ( ) Boznańska Olga ( ) Wyznaczony w drugim etapie logarytm naturalny ceny pozwolił zdefiniować relację cena wiek dla analizowanych twórców. Przedstawiono ją na rysunkach 1 3. Rysunek 1. Profil cena wiek Leona Wyczółkowskiego

7 Rysunek 2. Profil cena wiek Wojciecha Kossaka Rysunek 3. Profil cena wiek Juliana Fałata Wykresy na rysunkach 1 3 cechuje podobieństwo badanych profili cena wiek i zmienność ceny obrazów w rozwoju karier malarzy. Na wszystkich można zauważyć trend spadkowy. Spadek cen w obrazach Wyczółkowskiego, Fałata i Kossaka ma charakter łagodny, w czym zbliżony jest do zmienności cen obrazów przedstawicieli pokolenia lat 20. XX wieku: Beksińskiego, Dominika i Nowosielskiego, które maleją w całym swoim przebiegu. Ceny obrazów Dudy-Gracza i Dwurnika urodzonych w latach 40. kształtują się inaczej: po osiągnięciu szczytu ok. 35 roku życia (w chwili malowania obrazu) maleją gwałtownie, by w wieku lat rozpocząć trend rosnący [Lucińska, 2012, s. 723]. Zakończenie W przypadku profili produktywności Wyczółkowskiego, Fałata i Kossaka można stwierdzić, że są one zbliżone do profilu innowatora konceptualnego, który doskonałość osiąga u zarania swojej kariery. Przebieg żadnego z nich nie pokrywa się dokładnie z profilami klasycznych innowatorów konceptualnych, tj. Picassa czy Braque a wczesnego szczytu i przedłużonego, wyraźnego spadku. O tyle jednak ocena analizowanych zależności pokrywa się z tą, która występuje na rynku francuskim, że zarówno polskie, jak i francuskie relacje pokazują statystyczną prawidłowość polegającą na spadku cen w miarę upływu lat we Francji gwałtownym, w Polsce łagodnym. Istnieje również analogia w kształtowaniu omawianego związku w Polsce i Stanach Zjednoczonych i całkowita niezgodność z zależnościami typowymi dla Ameryki Łacińskiej. Ceny obrazów polskich mistrzów nie

8 spadają tak gwałtownie jak np. we Francji, ponieważ nie osiągają wysokich pułapów, co wynika z płytkości i niewielkiej skali polskiego rynku sztuki. Literatura 1. Accominotti F. (2009), Creativity from Interaction: Artistic Movements and the Creativity Careers of Modern Painters, sol3/ papers.cfm?abstract_id= , dostęp dnia Dobrowolski T. (1989), Malarstwo polskie, ZN Ossolineum, Wrocław. 3. Dobrowolski T. (1957), Nowoczesne malarstwo polskie, ZN Ossolineum, Wrocław. 4. Edwards S. (2004), The Economics of Latin American Art.: Creativity Patterns and Rate of Return, NBER Working Paper Series No Galenson D.W., Weinberg B.A. (2000), Age and the Quality of Work: The Case of Modern American Painters, Journal of Political Economy, Vol. 108, No Galenson D.W. (1999), The Lives of the Painters of Modern Life: the Careers of Artists in France from Impressionism to Cubism, National Bureau of Economic Research Working Paper, No Galenson D.W. (2004), A Portrait of the Artist as a Very Young or Very Old Innovator: Creativity at the Etremes of the Life Cycle, National Bureau of Economic Research Working Paper, No Galenson D.W. (2006 a), And Now for Something Completely Different: The Versatility of Conceptual Innovators, National Bureau of Economic Research Working Paper, No Galenson D.W. (2006 b), Two Paths to Abstract Art: Kandinsky and Malevich, National Bureau of Economic Research Working Paper, No. w Galenson D.W. (2006 c), You Cannot Be Serious: The Conceptual Innovator as Trickster, National Bureau of Economic Research Working Paper, No. w Galenson D.W. (2008), The Back Story of Twentieth-Century Art, National Bureau of Economic Research Working Paper, No. w Hodgson D.J. (2011), Age-Price Profiles for Canadian Painters at Auction, CIRANO Scientific Publications, No. 2011s Kokoska B. (2002), Polska. Dzieje sztuki, Wydawnictwo Kluszczyński, Kraków. 14. Lanyon G.R., Smith L. (1999), A portrait of an Artist as a Young, Middle-Aged and Elderly Man, dostęp dnia Lucińska A. (2011), Malarstwo na polskim rynku aukcyjnym, w: Rynki finansowe. Nowe wyzwania i możliwości, Prace Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku, Kalinowski M. (red.), CeDeWu, Warszawa. 16. Lucińska A. (2012), Rozwój artystyczny malarzy a ceny obrazów na polskim rynku sztuki, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 690 Finanse, rynki finansowe, ubezpieczenia nr 51, Zarzecki D. (red.), wyd. Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin. 17. Mamarbachi R., Day M., Favato G. (2008), Art as an alternative investment asset, id= , dostęp dnia Russel J. (1974), The Meanings of Modern Art, Museum of Modern Art, New York. 19. Towse R. (2011), Ekonomia kultury Kompendium, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa. 20. Wielka encyklopedia malarstwa polskiego (2011), Wydawnictwo Kluszczyński, Kraków. Streszczenie Inwestycje alternatywne są przedmiotem rosnącego zainteresowania w okresie turbulencji na rynkach finansowych. Jednym z istotnych aspektów inwestycji jest cena kupowanego dobra. Czynniki

9 kształtujące ceny obrazów na rynku sztuki obejmują m.in.: cechy dzieła (jego jakość, zawartość, technikę, rozmiar, autentyczność, rzadkość), twórcę (m.in. renomę i rynkową wartość jego obrazów), cechy rynku sztuki (m.in. jego wielkość i płynność) oraz otocznie makroekonomiczne (stan gospodarki, okresy wzrostu i spowolnienia gospodarczego, które oddziałują na rynek sztuki). Celem artykułu jest próba dokonania charakterystyki jednego z nich, tj. wieku artysty w chwili tworzenia obrazu i wpływu tego czynnika na cenę. Zidentyfikowanie relacji cena wiek było możliwe dzięki wykorzystaniu zapisów aukcyjnych obrazów wielkich polskich malarzy urodzonych w II połowie XIX wieku. Próba badawcza objęła zapisy aukcyjne sprzedaży obrazów Józefa Chełmońskiego, Józefa Brandta, Teodora Aentowicza, Wojciecha Kossaka, Juliana Fałata, Leona Wyczółkowskiego, Jacka Malczewskiego i Olgi Boznańskiej. Wykorzystanie narzędzi statystycznych pozwoliło ocenić wpływ wieku artysty w momencie malowania obrazu (datowania) na jego cenę. Ponadto wyznaczono hipotetyczny logarytm ceny obrazu w kolejnych okresach życia malarzy. Przebieg zależności cena wiek pozwala stwierdzić statystyczną zależność polegającą na łagodnym spadku cen obrazów w miarę osiągania przez twórców coraz bardziej zaawansowanego wieku w momencie tworzenia obrazu. Słowa kluczowe profil produktywności, czynniki cenotwórcze Age of Painters and Prices of Artworks on the auction market in Poland (Summary) Alternative investments are a subject of growing interest at a time of turbulence in the financial markets. One of the important aspects of the investment is the price of purchased goods. Factors affecting the prices of artworks on the art market include: the characteristics of the work (the quality, content, technology, size, authenticity, rarity, etc.), of the author (including reputation and market value of his paintings), the characteristics of the art market (such as the size and liquidity) and macroeconomic environment (state of the economy, periods of growth and the economic slowdown that affected the art market). This article attempts to characterize one of them, i.e. the age of the artist at the time of creating the artwork and the impact of this factor on the price. The identification of age-price relationship was possible by the use of auction records of paintings of great Polish artists born about the half of the XIX century. Researcg sample covered auction records of paintings Józef Chełmoński, Józef Brandt, Teodor Aentowicz, Wojciech Kossak, Julian Fałat, Leon Wyczółkowski and Olga Boznańska. The use of statistical tools allowed to assess the effect of age at the time of painting a picture (dating) for its price. In addition, hypothetical price of an artwork in subsequent periods of painter s life was estimated. The course of price-age relationship demonstrates a mild price drop as the painters are in advanced age at the moment of painting an artwork. Keywords profile of productivity, price-making factors

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 51 2012

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 51 2012 ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 51 2012 ANNA LUCIŃSKA ROZWÓJ ARTYSTYCZNY MALARZY A CENY OBRAZÓW NA POLSKIM RYNKU SZTUKI Wprowadzenie Ceny obrazów

Bardziej szczegółowo

Analiza majątku polskich spółdzielni

Analiza majątku polskich spółdzielni Izabela Konieczna * Analiza majątku polskich spółdzielni Wstęp Aktywa spółdzielni rozumiane są jako zasoby pozostające pod jej kontrolą, stanowiące rezultat dotychczasowej działalności i stwarzające możliwość

Bardziej szczegółowo

Oszczędności gospodarstw domowych Analiza przekrojowa i analiza kohort

Oszczędności gospodarstw domowych Analiza przekrojowa i analiza kohort Oszczędności gospodarstw domowych Analiza przekrojowa i analiza kohort Barbara Liberda prof. zw. Uniwersytetu Warszawskiego Wydział Nauk Ekonomicznych Konferencja Długoterminowe oszczędzanie Szkoła Główna

Bardziej szczegółowo

Pierwszy indeks polskiego rynku sztuki

Pierwszy indeks polskiego rynku sztuki Pierwszy indeks polskiego rynku sztuki Kaja Retkiewicz-Wijtiwiak XI Warszawskie Targi Sztuki 12 października 2013 Współczesny rynek sztuki w Polsce Młody rynek: Pierwsze aukcje miały miejsce w 1988 r.

Bardziej szczegółowo

Ekonometryczna analiza popytu na wodę

Ekonometryczna analiza popytu na wodę Jacek Batóg Uniwersytet Szczeciński Ekonometryczna analiza popytu na wodę Jednym z czynników niezbędnych dla funkcjonowania gospodarstw domowych oraz realizacji wielu procesów technologicznych jest woda.

Bardziej szczegółowo

Korelacja oznacza współwystępowanie, nie oznacza związku przyczynowo-skutkowego

Korelacja oznacza współwystępowanie, nie oznacza związku przyczynowo-skutkowego Korelacja oznacza współwystępowanie, nie oznacza związku przyczynowo-skutkowego Współczynnik korelacji opisuje siłę i kierunek związku. Jest miarą symetryczną. Im wyższa korelacja tym lepiej potrafimy

Bardziej szczegółowo

Zmienność. Co z niej wynika?

Zmienność. Co z niej wynika? Zmienność. Co z niej wynika? Dla inwestora bardzo ważnym aspektem systemu inwestycyjnego jest moment wejścia na rynek (moment dokonania transakcji) oraz moment wyjścia z rynku (moment zamknięcia pozycji).

Bardziej szczegółowo

BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI

BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14 BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14.1 WSTĘP Ogólne wymagania prawne dotyczące przy pracy określają m.in. przepisy

Bardziej szczegółowo

STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 3. Populacje i próby danych

STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 3. Populacje i próby danych STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 3 Populacje i próby danych POPULACJA I PRÓBA DANYCH POPULACJA population Obserwacje dla wszystkich osobników danego gatunku / rasy PRÓBA DANYCH sample Obserwacje dotyczące

Bardziej szczegółowo

Logistyka - nauka. Polski sektor TSL w latach Diagnoza stanu

Logistyka - nauka. Polski sektor TSL w latach Diagnoza stanu Adiunkt/dr Joanna Brózda Akademia Morska w Szczecinie, Wydział Inżynieryjno-Ekonomiczny Transportu, Instytut Zarządzania Transportem, Zakład Organizacji i Zarządzania Polski sektor TSL w latach 2007-2012.

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE. rozprawy doktorskiej pt. Zmienne jakościowe w procesie wyceny wartości rynkowej nieruchomości. Ujęcie statystyczne.

STRESZCZENIE. rozprawy doktorskiej pt. Zmienne jakościowe w procesie wyceny wartości rynkowej nieruchomości. Ujęcie statystyczne. STRESZCZENIE rozprawy doktorskiej pt. Zmienne jakościowe w procesie wyceny wartości rynkowej nieruchomości. Ujęcie statystyczne. Zasadniczym czynnikiem stanowiącym motywację dla podjętych w pracy rozważań

Bardziej szczegółowo

parametrów strukturalnych modelu = Y zmienna objaśniana, X 1,X 2,,X k zmienne objaśniające, k zmiennych objaśniających,

parametrów strukturalnych modelu = Y zmienna objaśniana, X 1,X 2,,X k zmienne objaśniające, k zmiennych objaśniających, 诲 瞴瞶 瞶 ƭ0 ƭ 瞰 parametrów strukturalnych modelu Y zmienna objaśniana, = + + + + + X 1,X 2,,X k zmienne objaśniające, k zmiennych objaśniających, α 0, α 1, α 2,,α k parametry strukturalne modelu, k+1 parametrów

Bardziej szczegółowo

Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności. dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl

Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności. dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl Statystyczna teoria korelacji i regresji (1) Jest to dział statystyki zajmujący

Bardziej szczegółowo

Cena jak ją zdefiniować?

Cena jak ją zdefiniować? Akademia Młodego Ekonomisty Kształtowanie się cen Dlaczego ceny się zmieniają? dr Jacek Jastrzębski Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 25 października 2012 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL

Bardziej szczegółowo

Systematyka ryzyka w działalności gospodarczej

Systematyka ryzyka w działalności gospodarczej Systematyka ryzyka w działalności gospodarczej Najbardziej ogólna klasyfikacja kategorii ryzyka EFEKT Całkowite ryzyko dzieli się ze względu na kształtujące je czynniki na: Ryzyko systematyczne Ryzyko

Bardziej szczegółowo

Henryk Kowgier * Uniwersytet Szczeciński

Henryk Kowgier * Uniwersytet Szczeciński studia i prace wydziału nauk ekonomicznych i zarządzania nr 42, t. 1 DOI: 10.18276/sip.2015.42/1-14 Henryk Kowgier * Uniwersytet Szczeciński DEMOGRAFIA MIAST POLSKICH W LATACH 1989 2013 Streszczenie W

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego NATURALNA STOPA BEZROBOCIA Naturalna stopa bezrobocia Ponieważ

Bardziej szczegółowo

Ekonomia rozwoju wykład 11 Wzrost ludnościowy i jego powiązanie z rozwojem. dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I

Ekonomia rozwoju wykład 11 Wzrost ludnościowy i jego powiązanie z rozwojem. dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I Ekonomia rozwoju wykład 11 Wzrost ludnościowy i jego powiązanie z rozwojem gospodarczym. dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I Plan wykładu Powiązanie rozwoju gospodarczego i zmian w poziomie ludności

Bardziej szczegółowo

Analiza porównawcza koniunktury gospodarczej w województwie zachodniopomorskim i w Polsce w ujęciu sektorowym

Analiza porównawcza koniunktury gospodarczej w województwie zachodniopomorskim i w Polsce w ujęciu sektorowym Jacek Batóg Uniwersytet Szczeciński Analiza porównawcza koniunktury gospodarczej w województwie zachodniopomorskim i w Polsce w ujęciu sektorowym Warunki działania przedsiębiorstw oraz uzyskiwane przez

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO STATYSTYCZNA ANALIZA ZMIAN LICZBY HOTELI W POLSCE W LATACH 1995-2004

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO STATYSTYCZNA ANALIZA ZMIAN LICZBY HOTELI W POLSCE W LATACH 1995-2004 ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 429 EKONOMICZNE PROBLEMY TURYSTYKI NR 7 2006 RAFAŁ CZYŻYCKI, MARCIN HUNDERT, RAFAŁ KLÓSKA STATYSTYCZNA ANALIZA ZMIAN LICZBY HOTELI W POLSCE W LATACH 1995-2004

Bardziej szczegółowo

STATYSTYKA MATEMATYCZNA

STATYSTYKA MATEMATYCZNA STATYSTYKA MATEMATYCZNA 1. Wykład wstępny. Teoria prawdopodobieństwa i elementy kombinatoryki 2. Zmienne losowe i ich rozkłady 3. Populacje i próby danych, estymacja parametrów 4. Testowanie hipotez 5.

Bardziej szczegółowo

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe 1. Cele i przydatność ujęcia modelowego w ekonomii 2.

Bardziej szczegółowo

Analiza zdarzeń Event studies

Analiza zdarzeń Event studies Analiza zdarzeń Event studies Dobromił Serwa akson.sgh.waw.pl/~dserwa/ef.htm Leratura Campbell J., Lo A., MacKinlay A.C.(997) he Econometrics of Financial Markets. Princeton Universy Press, Rozdział 4.

Bardziej szczegółowo

Analiza korespondencji

Analiza korespondencji Analiza korespondencji Kiedy stosujemy? 2 W wielu badaniach mamy do czynienia ze zmiennymi jakościowymi (nominalne i porządkowe) typu np.: płeć, wykształcenie, status palenia. Punktem wyjścia do analizy

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WRAŻLIWOŚCI CENY OPCJI O UWARUNKOWANEJ PREMII

ANALIZA WRAŻLIWOŚCI CENY OPCJI O UWARUNKOWANEJ PREMII STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 31 Ewa Dziawgo Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu ANALIZA WRAŻLIWOŚCI CENY OPCJI O UWARUNKOWANEJ PREMII Streszczenie W artykule przedstawiono

Bardziej szczegółowo

Konwergencja w Polsce i w Europie

Konwergencja w Polsce i w Europie Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Konwergencja w Polsce i w Europie Ewa Kusideł Wykład dla EUROREG 30.04.2015 r. Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Plan prezentacji 1. Definicje konwergencji: beta- vs sigma-konwergencja,

Bardziej szczegółowo

RYNEK CIĄGNIKÓW I PRZYCZEP ROLNICZYCH W POLSCE W LATACH

RYNEK CIĄGNIKÓW I PRZYCZEP ROLNICZYCH W POLSCE W LATACH Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2008 Czesław Waszkiewicz Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie RYNEK CIĄGNIKÓW I PRZYCZEP ROLNICZYCH W POLSCE W LATACH

Bardziej szczegółowo

Streszczenie rozprawy doktorskiej pt. Uwarunkowania stosowania koncepcji otwartych innowacji w instytucjach naukowych i badawczo-rozwojowych

Streszczenie rozprawy doktorskiej pt. Uwarunkowania stosowania koncepcji otwartych innowacji w instytucjach naukowych i badawczo-rozwojowych mgr Aneta Olejniczak Promotor: prof. dr hab. Agnieszka Izabela Baruk Streszczenie rozprawy doktorskiej pt. Uwarunkowania stosowania koncepcji otwartych innowacji w instytucjach naukowych i badawczo-rozwojowych

Bardziej szczegółowo

Proces modelowania zjawiska handlu zagranicznego towarami

Proces modelowania zjawiska handlu zagranicznego towarami Załącznik nr 1 do raportu końcowego z wykonania pracy badawczej pt. Handel zagraniczny w województwach (NTS2) realizowanej przez Centrum Badań i Edukacji Statystycznej z siedzibą w Jachrance na podstawie

Bardziej szczegółowo

REGRESJA I KORELACJA MODEL REGRESJI LINIOWEJ MODEL REGRESJI WIELORAKIEJ. Analiza regresji i korelacji

REGRESJA I KORELACJA MODEL REGRESJI LINIOWEJ MODEL REGRESJI WIELORAKIEJ. Analiza regresji i korelacji Statystyka i opracowanie danych Ćwiczenia 5 Izabela Olejarczyk - Wożeńska AGH, WIMiIP, KISIM REGRESJA I KORELACJA MODEL REGRESJI LINIOWEJ MODEL REGRESJI WIELORAKIEJ MODEL REGRESJI LINIOWEJ Analiza regresji

Bardziej szczegółowo

Estymacja parametrów modeli liniowych oraz ocena jakości dopasowania modeli do danych empirycznych

Estymacja parametrów modeli liniowych oraz ocena jakości dopasowania modeli do danych empirycznych Estymacja parametrów modeli liniowych oraz ocena jakości dopasowania modeli do danych empirycznych 3.1. Estymacja parametrów i ocena dopasowania modeli z jedną zmienną 23. Właściciel komisu w celu zbadania

Bardziej szczegółowo

Matematyka - Statystyka matematyczna Mathematical statistics 2, 2, 0, 0, 0

Matematyka - Statystyka matematyczna Mathematical statistics 2, 2, 0, 0, 0 Nazwa przedmiotu: Kierunek: Matematyka - Statystyka matematyczna Mathematical statistics Inżynieria materiałowa Materials Engineering Rodzaj przedmiotu: Poziom studiów: forma studiów: obowiązkowy studia

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA KIERUNEK EKONOMIA

EFEKTY KSZTAŁCENIA KIERUNEK EKONOMIA EFEKTY KSZTAŁCENIA KIERUNEK EKONOMIA Kierunek Ekonomia Studia I stopnia Efekty kształcenia: Kierunek: Ekonomia Poziom kształcenia: Studia I stopnia Uczelnia: Uczelnia Łazarskiego w Warszawie Profil: Ogólnoakademicki

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie testu t dla pojedynczej próby we wnioskowaniu statystycznym

Wykorzystanie testu t dla pojedynczej próby we wnioskowaniu statystycznym Wiesława MALSKA Politechnika Rzeszowska, Polska Anna KOZIOROWSKA Uniwersytet Rzeszowski, Polska Wykorzystanie testu t dla pojedynczej próby we wnioskowaniu statystycznym Wstęp Wnioskowanie statystyczne

Bardziej szczegółowo

Zmiany koniunktury w Polsce. Budownictwo na tle innych sektorów.

Zmiany koniunktury w Polsce. Budownictwo na tle innych sektorów. Elżbieta Adamowicz Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Zmiany koniunktury w Polsce. Budownictwo na tle innych sektorów. W badaniach koniunktury przedmiotem analizy są zmiany

Bardziej szczegółowo

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ

Bardziej szczegółowo

Krzysztof Kompa, Dorota Witkowska *

Krzysztof Kompa, Dorota Witkowska * ACTA UNIVERSITATIS NICOLAI COPERNICI DOI: http://dx.doi.org/10.12775/aunc_econ.2014.001 EKONOMIA XLV nr 1 (2014) 7 26 Pierwsza wersja złożona 12 listopada 2013 ISSN Końcowa wersja zaakceptowana 15 czerwca

Bardziej szczegółowo

Inwestowanie społecznie odpowiedzialne jako strategia alokacji długoterminowych oszczędności emerytalnych

Inwestowanie społecznie odpowiedzialne jako strategia alokacji długoterminowych oszczędności emerytalnych Inwestowanie społecznie odpowiedzialne jako strategia alokacji długoterminowych oszczędności emerytalnych dr Tomasz Jedynak Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Warszawa, 21 czerwiec 2016 r. Agenda 1. Przesłanki

Bardziej szczegółowo

Objaśnienie oznaczeń:

Objaśnienie oznaczeń: Efekty kształcenia na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki Objaśnienie oznaczeń: S1A symbol efektów

Bardziej szczegółowo

Indeks rynku sztuki. Badania pilotażowe dla wybranych malarzy polskich

Indeks rynku sztuki. Badania pilotażowe dla wybranych malarzy polskich Krzysztof Kompa * Dorota Witkowska ** Indeks rynku sztuki. Badania pilotażowe dla wybranych malarzy polskich Wstęp Dzieła sztuki, szczególnie te powszechnie uznawane przez historyków sztuki i krytyków,

Bardziej szczegółowo

Syntetyczna ocena wyników płodności kohortowej według wykształcenia kohorty urodzeniowe 1951 1975.

Syntetyczna ocena wyników płodności kohortowej według wykształcenia kohorty urodzeniowe 1951 1975. Syntetyczna ocena wyników płodności kohortowej według wykształcenia kohorty urodzeniowe 1951 1975. E.Frątczak A.Ptak-Chmielewska M.Pęczkowski I.Sikorska Zakład Analizy Historii Zdarzeń i Analiz Wielopoziomowych

Bardziej szczegółowo

M. Dąbrowska. K. Grabowska. Wroclaw University of Economics

M. Dąbrowska. K. Grabowska. Wroclaw University of Economics M. Dąbrowska K. Grabowska Wroclaw University of Economics Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstw z branży produkującej napoje JEL Classification: A 10 Słowa kluczowe: Zarządzanie

Bardziej szczegółowo

Odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych WIEDZA K_W01

Odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych WIEDZA K_W01 Efekty kształcenia dla kierunku EKONOMIA studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Umiejscowienie

Bardziej szczegółowo

KOMPUTEROWE MEDIA DYDAKTYCZNE JAKO NARZĘDZIE PRACY NAUCZYCIELA FIZYKI SPRAWOZDANIE Z BADAŃ WŁASNYCH

KOMPUTEROWE MEDIA DYDAKTYCZNE JAKO NARZĘDZIE PRACY NAUCZYCIELA FIZYKI SPRAWOZDANIE Z BADAŃ WŁASNYCH Artur Bartoszewski Katedra Informatyki Politechnika Radomska Magdalena Gawor IX Liceum Ogólnokształcące przy Zespole Szkół Zawodowych im. Stanisława Staszica w Radomiu KOMPUTEROWE MEDIA DYDAKTYCZNE JAKO

Bardziej szczegółowo

Logistyka - nauka. Sytuacja na rynku pracy w transporcie. dr Paweł Antoszak Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy

Logistyka - nauka. Sytuacja na rynku pracy w transporcie. dr Paweł Antoszak Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy dr Paweł Antoszak Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy Sytuacja na rynku pracy w transporcie Wstęp Sytuacja na rynku pracy należy do podstawowych oraz istotnych zagadnień współczesnej ekonomii. Dotyczy

Bardziej szczegółowo

ANALIZA SZCZECIŃSKIEGO RYNKU NIERUCHOMOŚCI W LATACH 2007 2010

ANALIZA SZCZECIŃSKIEGO RYNKU NIERUCHOMOŚCI W LATACH 2007 2010 STUDA PRACE WYDZAŁU NAUK EKONOMCZNYCH ZARZĄDZANA NR 26 Ewa Putek-Szeląg Uniwersytet Szczeciński ANALZA SZCZECŃSKEGO RYNKU NERUCHOMOŚC W LATACH 27 21 STRESZCZENE Niniejszy artykuł dotyczy analizy rynku

Bardziej szczegółowo

Porównanie generatorów liczb losowych wykorzystywanych w arkuszach kalkulacyjnych

Porównanie generatorów liczb losowych wykorzystywanych w arkuszach kalkulacyjnych dr Piotr Sulewski POMORSKA AKADEMIA PEDAGOGICZNA W SŁUPSKU KATEDRA INFORMATYKI I STATYSTYKI Porównanie generatorów liczb losowych wykorzystywanych w arkuszach kalkulacyjnych Wprowadzenie Obecnie bardzo

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka - adres mailowy: nnehrebecka@wne.uw.edu.pl - strona internetowa: www.wne.uw.edu.pl/nnehrebecka - dyżur: wtorek 18.30-19.30 sala 302 lub 303 - 80% oceny: egzaminy -

Bardziej szczegółowo

Etapy modelowania ekonometrycznego

Etapy modelowania ekonometrycznego Etapy modelowania ekonometrycznego jest podstawowym narzędziem badawczym, jakim posługuje się ekonometria. Stanowi on matematyczno-statystyczną formę zapisu prawidłowości statystycznej w zakresie rozkładu,

Bardziej szczegółowo

Analiza rynku lokali mieszkalnych w centrum Krakowa Rzeczoznawcy Majątkowi : Elżbieta Hołda, Marek Wojtyna Kraków 2006

Analiza rynku lokali mieszkalnych w centrum Krakowa Rzeczoznawcy Majątkowi : Elżbieta Hołda, Marek Wojtyna Kraków 2006 RYNEK LOKALI MIESZKALNYCH W KRAKOWIE - ŚRÓDMIEŚCIU Kryteria analizy Analizą objęto rynek transakcji rynkowych lokali mieszkalnych w ścisłym centrum Krakowa w okresie styczeń 2005 czerwiec 2006. Monitoring

Bardziej szczegółowo

R-PEARSONA Zależność liniowa

R-PEARSONA Zależność liniowa R-PEARSONA Zależność liniowa Interpretacja wyników: wraz ze wzrostem wartości jednej zmiennej (np. zarobków) liniowo rosną wartości drugiej zmiennej (np. kwoty przeznaczanej na wakacje) czyli np. im wyższe

Bardziej szczegółowo

Statystyka. #6 Analiza wariancji. Aneta Dzik-Walczak Małgorzata Kalbarczyk-Stęclik. rok akademicki 2015/ / 14

Statystyka. #6 Analiza wariancji. Aneta Dzik-Walczak Małgorzata Kalbarczyk-Stęclik. rok akademicki 2015/ / 14 Statystyka #6 Analiza wariancji Aneta Dzik-Walczak Małgorzata Kalbarczyk-Stęclik rok akademicki 2015/2016 1 / 14 Analiza wariancji 2 / 14 Analiza wariancji Analiza wariancji jest techniką badania wyników,

Bardziej szczegółowo

Demand Analysis L E C T U R E R : E W A K U S I D E Ł, PH. D.,

Demand Analysis L E C T U R E R : E W A K U S I D E Ł, PH. D., Demand Analysis L E C T U R E R : E W A K U S I D E Ł, PH. D., D E P A R T M E N T O F S P A T I A L E C O N O M E T R I C S U Ł L E C T U R E R S D U T Y H O U R S : W W W. K E P. U N I. L O D Z. P L

Bardziej szczegółowo

Bariery innowacyjności polskich firm

Bariery innowacyjności polskich firm Bariery innowacyjności polskich firm Anna Wziątek-Kubiak Seminarium PARP W kierunku innowacyjnych przedsiębiorstw i innowacyjnej gospodarki 1 luty, 2011 Na tle UE niski jest udział firm innowacyjnych w

Bardziej szczegółowo

Pomnażamy kapitał społeczny. Podsumowanie działań 2016

Pomnażamy kapitał społeczny. Podsumowanie działań 2016 Pomnażamy kapitał społeczny Podsumowanie działań 2016 POMNAŻAMY KAPITAŁ SPOŁECZNY Pomnażamy kapitał społeczny to misja Fundacji Banku Millennium, która realizuje programy społeczne już od 1990 roku. Celem

Bardziej szczegółowo

MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE

MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE Efekty kształcenia dla kierunku MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE - studia drugiego stopnia - profil ogólnoakademicki Forma Studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Gospodarki Międzynarodowej Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

Cracow University of Economics Poland

Cracow University of Economics Poland Cracow University of Economics Poland Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Keynote Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit,

Bardziej szczegółowo

Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu

Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu Wygenerowano: 217-1-2 2:15:22.473647, A-1-16-17 Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Architektura współczesna i krytyka architektoniczna Status

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. 1.5. Funkcje funduszy inwestycyjnych w gospodarce... 32 1.6. Szanse i zagrożenia inwestowania w fundusze inwestycyjne...

SPIS TREŚCI. 1.5. Funkcje funduszy inwestycyjnych w gospodarce... 32 1.6. Szanse i zagrożenia inwestowania w fundusze inwestycyjne... SPIS TREŚCI Wstęp......................................................... 9 Rozdział 1. Pojęcie i istota funduszu inwestycyjnego.................. 13 1.1. Definicja funduszu inwestycyjnego...............................

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Turystyka i rekreacja, 1. stopnia, stacjonarne, 2017/2018, sem.1. Opis kursu (cele kształcenia)

KARTA KURSU. Turystyka i rekreacja, 1. stopnia, stacjonarne, 2017/2018, sem.1. Opis kursu (cele kształcenia) Turystyka i rekreacja, 1. stopnia, stacjonarne, 2017/2018, sem.1 KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Ekonomia Economics Koordynator Dr Anna I. Szymańska Zespół dydaktyczny Dr Anna I. Szymańska Punktacja

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 689 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 50 2012 ANALIZA WŁASNOŚCI OPCJI SUPERSHARE

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 689 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 50 2012 ANALIZA WŁASNOŚCI OPCJI SUPERSHARE ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 689 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 5 212 EWA DZIAWGO ANALIZA WŁASNOŚCI OPCJI SUPERSHARE Wprowadzenie Proces globalizacji rynków finansowych stwarza

Bardziej szczegółowo

5 poziom PRK a potrzeby gospodarki i społeczeństwa wiedzy

5 poziom PRK a potrzeby gospodarki i społeczeństwa wiedzy 5 poziom PRK a potrzeby gospodarki i społeczeństwa wiedzy Seminarium Poziom 5 Polskiej Ramy Kwalifikacji: rynek pracy i regulacje ustawowe Prof. Ewa Chmielecka (na podstawie prezentacji I. Kotowskiej i

Bardziej szczegółowo

Recenzja opracowania M. Bryxa. pt: Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie.

Recenzja opracowania M. Bryxa. pt: Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie. C:\DOKUMENTY\RECENZJE\Recenzja M. Bryxa rynek.doc Recenzja opracowania M. Bryxa pt : Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie. Rynek nieruchomości jest w Polsce stosunkowo nowym, lecz wzbudzającym

Bardziej szczegółowo

Barometr Finansów Banków (BaFiB) propozycja badania koniunktury w sektorze bankowym

Barometr Finansów Banków (BaFiB) propozycja badania koniunktury w sektorze bankowym Jacek Batóg Uniwersytet Szczeciński Barometr Finansów Banków (BaFiB) propozycja badania koniunktury w sektorze bankowym Jednym z ważniejszych elementów każdej gospodarki jest system bankowy. Znaczenie

Bardziej szczegółowo

Współczesna Gospodarka

Współczesna Gospodarka Współczesna Gospodarka Contemporary Economy Vol. 6 Issue 3 (2015) 1-8 Electronic Scientific Journal ISSN 2082-677X www.wspolczesnagospodarka.pl OCENA RYZYKA INWESTYCJI W KRYPTOWALUTĘ BITCOIN Streszczenie

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka - adres mailowy: scichocki@o2.pl - strona internetowa: www.wne.uw.edu.pl/scichocki - dyżur: po zajęciach lub po umówieniu mailowo - 80% oceny: egzaminy - 20% oceny:

Bardziej szczegółowo

Wycena opcji rzeczywistych zgodnie z teorią perspektywy

Wycena opcji rzeczywistych zgodnie z teorią perspektywy mgr Marek Jarzęcki Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Wycena opcji rzeczywistych zgodnie z teorią perspektywy Seminarium ROS 2014: Opcje realne teoria dla praktyki Szczecin, 30. listopada 2014 roku Agenda

Bardziej szczegółowo

STATYSTYKA REGIONALNA Marcin Salamaga Wydatki gospodarstw domowych według województw w 2006 r.

STATYSTYKA REGIONALNA Marcin Salamaga Wydatki gospodarstw domowych według województw w 2006 r. Spis treści nr 4/2009 Wiadomości Statystyczne STUDIA METODOLOGICZNE Jacek Białek, Henryk Gadecki Szacowanie współczynników w teście normalności Shapiro-Wilka Andrzej Młodak Hierarchiczność a porządkowanie

Bardziej szczegółowo

MODELE LINIOWE. Dr Wioleta Drobik

MODELE LINIOWE. Dr Wioleta Drobik MODELE LINIOWE Dr Wioleta Drobik MODELE LINIOWE Jedna z najstarszych i najpopularniejszych metod modelowania Zależność między zbiorem zmiennych objaśniających, a zmienną ilościową nazywaną zmienną objaśnianą

Bardziej szczegółowo

PRODUKT (product) CENA (price) PROMOCJA (promotion) DYSTRYBUCJA (place) 7 (P) (+ Process, Personnel, Physical Evidence)

PRODUKT (product) CENA (price) PROMOCJA (promotion) DYSTRYBUCJA (place) 7 (P) (+ Process, Personnel, Physical Evidence) Marketing-mix Klasyfikacja środków konkurencji wg McCarthy ego - 4 P Cena w marketingu dr Grzegorz Mazurek PRODUKT (product) CENA (price) DYSTRYBUCJA (place) PROMOCJA (promotion) 7 (P) (+ Process, Personnel,

Bardziej szczegółowo

Testowanie hipotez statystycznych

Testowanie hipotez statystycznych 9 października 2008 ...czyli definicje na rozgrzewkę n-elementowa próba losowa - wektor n zmiennych losowych (X 1,..., X n ); intuicyjnie: wynik n eksperymentów realizacja próby (X 1,..., X n ) w ω Ω :

Bardziej szczegółowo

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe 1. Cele i przydatność ujęcia modelowego w ekonomii 2.

Bardziej szczegółowo

Piąty z rzędu wzrost cen mieszkań

Piąty z rzędu wzrost cen mieszkań KOMENTARZ Open Finance, 08.06.2010 r. Piąty z rzędu wzrost cen mieszkań Indeks cen mieszkań stworzony przez Open Finance wzrósł w maju po raz piąty z rzędu tym razem o 0,7 proc. Towarzyszył temu wzrost

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Od autora... 9

Spis treści. Od autora... 9 Spis treści Od autora...................................................... 9 Rozdział I Powstanie i rozwój socjologii............. 13 1. Źródła wiedzy o społeczeństwie..................................

Bardziej szczegółowo

JAK, O CO I CZYM KONKURUJE POLSKIE MIASTO?

JAK, O CO I CZYM KONKURUJE POLSKIE MIASTO? dr Ewelina Szczech-Pietkiewicz Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Polityka miejska wyzwania, doświadczenia, inspiracje Warszawa 25 26 czerwca 2013 r. STRATEGIE KONKURENCYJNE WYBRANYCH POLSKICH MIAST JAK,

Bardziej szczegółowo

Wykład 2: Tworzenie danych

Wykład 2: Tworzenie danych Wykład 2: Tworzenie danych Plan: Statystyka opisowa a wnioskowanie statystyczne Badania obserwacyjne a eksperyment Planowanie eksperymentu, randomizacja Próbkowanie z populacji Rozkłady próbkowe Wstępna/opisowa

Bardziej szczegółowo

Wpływ testów utraty wartości wprowadzonych przez MSR na predykcyjną siłę informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych

Wpływ testów utraty wartości wprowadzonych przez MSR na predykcyjną siłę informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych Wpływ testów utraty wartości wprowadzonych przez MSR na predykcyjną siłę informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych mgr Jadwiga Praźników Promotor: prof. dr hab. inż. Tadeusz Dudycz Agenda 1. Uzasadnienie

Bardziej szczegółowo

K A R T A P R Z E D M I O T U ( S Y L L A B U S ) W Y D R U K Z S Y S T E M U

K A R T A P R Z E D M I O T U ( S Y L L A B U S ) W Y D R U K Z S Y S T E M U K A R T A P R Z E D M I O T U ( S Y L L A B U S ) W Y D R U K Z S Y S T E M U Kod Nazwa Rynek pracy i aktywizacja zawodowa Labour market and professional activity Wersja pierwsza Rok akadem icki 2012/2013

Bardziej szczegółowo

Zadania ze statystyki, cz.7 - hipotezy statystyczne, błąd standardowy, testowanie hipotez statystycznych

Zadania ze statystyki, cz.7 - hipotezy statystyczne, błąd standardowy, testowanie hipotez statystycznych Zadania ze statystyki, cz.7 - hipotezy statystyczne, błąd standardowy, testowanie hipotez statystycznych Zad. 1 Średnia ocen z semestru letniego w populacji studentów socjologii w roku akademickim 2011/2012

Bardziej szczegółowo

Hedoniczny indeks cen obrazów sprzedanych na polskim rynku aukcyjnym w latach 2007 2013 *

Hedoniczny indeks cen obrazów sprzedanych na polskim rynku aukcyjnym w latach 2007 2013 * Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 862 Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 75 (2015) DOI: 10.18276/frfu.2015.75-42 s. 515 527 Hedoniczny indeks cen obrazów sprzedanych na polskim rynku

Bardziej szczegółowo

Alicja Drohomirecka, Katarzyna Kotarska

Alicja Drohomirecka, Katarzyna Kotarska ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 384 PRACE INSTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR 20 2003 ALICJA DROHOMIRECKA KATARZYNA KOTARSKA SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA DZIECI PRZEDSZKOLNYCH ZE STARGARDU SZCZECIŃSKIEGO

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Symbol efektu kierunkowego K_W01 K_W02 K_W03 K_W04 K_W05 K_W06 K_W07 K_W08 K_W09 K_W10 Po ukończeniu studiów absolwent:

Bardziej szczegółowo

Zadania ze statystyki, cz.6

Zadania ze statystyki, cz.6 Zadania ze statystyki, cz.6 Zad.1 Proszę wskazać, jaką część pola pod krzywą normalną wyznaczają wartości Z rozkładu dystrybuanty rozkładu normalnego: - Z > 1,25 - Z > 2,23 - Z < -1,23 - Z > -1,16 - Z

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka Katarzyna Rosiak-Lada

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka Katarzyna Rosiak-Lada Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka Katarzyna Rosiak-Lada 1. Sprawy organizacyjne Zasady zaliczenia 2. Czym zajmuje się ekonometria? 3. Formy danych statystycznych 4. Model ekonometryczny 2 1. Sprawy

Bardziej szczegółowo

Ekonomia II stopień ogólnoakademicki stacjonarne wszystkie Katedra Ekonomii i Zarządzania dr hab. Jan L. Bednarczyk. kierunkowy. obowiązkowy polski

Ekonomia II stopień ogólnoakademicki stacjonarne wszystkie Katedra Ekonomii i Zarządzania dr hab. Jan L. Bednarczyk. kierunkowy. obowiązkowy polski KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Z-EKO2-503 Nazwa modułu Rynki finansowe Nazwa modułu w języku angielskim Financial markets Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013 A. USYTUOWANIE MODUŁU W

Bardziej szczegółowo

Niestacjonarne zmienne czasowe własności i testowanie

Niestacjonarne zmienne czasowe własności i testowanie Materiał dla studentów Niestacjonarne zmienne czasowe własności i testowanie (studium przypadku) Część 3: Przykłady testowania niestacjonarności Nazwa przedmiotu: ekonometria finansowa I (22204), analiza

Bardziej szczegółowo

PDF created with FinePrint pdffactory Pro trial version http://www.fineprint.com

PDF created with FinePrint pdffactory Pro trial version http://www.fineprint.com Analiza korelacji i regresji KORELACJA zależność liniowa Obserwujemy parę cech ilościowych (X,Y). Doświadczenie jest tak pomyślane, aby obserwowane pary cech X i Y (tzn i ta para x i i y i dla różnych

Bardziej szczegółowo

W analizowanym zbiorze danych występowały sporadyczne (nie przekraczające pięciu brakujących wyników na zmienną), losowe braki danych, które

W analizowanym zbiorze danych występowały sporadyczne (nie przekraczające pięciu brakujących wyników na zmienną), losowe braki danych, które Raport z Quzi eksperymentu. Efektywności interwencji edukacyjnej Bliżej. Projekt finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach Innowacji Społecznych. Badania zostały przeprowadzone w grupie

Bardziej szczegółowo

Zróżnicowanie poziomu ubóstwa w Polsce z uwzględnieniem płci

Zróżnicowanie poziomu ubóstwa w Polsce z uwzględnieniem płci Zróżnicowanie poziomu ubóstwa w Polsce z uwzględnieniem płci Łukasz Wawrowski Katedra Statystyki Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Zróżnicowanie poziomu ubóstwa w Polsce z uwzględnieniem płci 2 / 23 Plan

Bardziej szczegółowo

Rynek wynajmu mieszkań - raport kwartalny za IV kw. 2008

Rynek wynajmu mieszkań - raport kwartalny za IV kw. 2008 Rynek wynajmu mieszkań - raport kwartalny za IV kw. 2008 Autor: Wynajem.pl i CEE Property Group 19.01.2009. Portal finansowy IPO.pl Stawki najmu mieszkań w największych polskich aglomeracjach rosną w tempie

Bardziej szczegółowo

WZROST GOSPODARCZY DEFINICJE CZYNNIKI WZROSTU ZRÓWNOWAŻONY WZROST WSKAŹNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO ROZWÓJ GOSPODARCZY. wewnętrzne: zewnętrzne:

WZROST GOSPODARCZY DEFINICJE CZYNNIKI WZROSTU ZRÓWNOWAŻONY WZROST WSKAŹNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO ROZWÓJ GOSPODARCZY. wewnętrzne: zewnętrzne: DEFINICJE WZROST GOSPODARCZY ROZWÓJ GOSPODARCZY 1. Wzrost gospodarczy zmiany ilościowe: powiększanie się z okresu na okres podstawowych wielkości makroekonomicznych takich jak czy konsumpcja, inwestycje

Bardziej szczegółowo

Rynek lokali mieszkalnych w mieście Mława w latach

Rynek lokali mieszkalnych w mieście Mława w latach 1 lokali mieszkalnych w mieście Mława w latach 2006 2010 sprzedaży nieruchomości w mieście Mława jest rynkiem o dość dynamice obrotów. Pod względem liczby i wartości transakcji jest to bardziej rozwinięty

Bardziej szczegółowo

MAJĄTEK I ŹRÓDŁA FINANSOWANIA MAJĄTKU POLSKICH SPÓŁDZIELNI

MAJĄTEK I ŹRÓDŁA FINANSOWANIA MAJĄTKU POLSKICH SPÓŁDZIELNI Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae Rok 15, Nr 2/2011 Wydział Zarządzania i Administracji Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach L u d zi e, za r zą d za n i e, g o s p o d a r k a Izabela

Bardziej szczegółowo

Warunki poprawy pozycji innowacyjnej kraju Globalizacja działalności badawczej i rozwojowej: próba oceny miejsca Polski

Warunki poprawy pozycji innowacyjnej kraju Globalizacja działalności badawczej i rozwojowej: próba oceny miejsca Polski Warunki poprawy pozycji innowacyjnej kraju Globalizacja działalności badawczej i rozwojowej: próba oceny miejsca Polski Wojciech Burzyński Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur Warszawa, 8 kwietnia

Bardziej szczegółowo

określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013

określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013 Załącznik Nr 2.9 do Uchwały Nr 156/2012/2013 Senatu UKW z dnia 25 września 2013 r. EFEKTY KSZTAŁCENIA określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013 z dnia 25 września 2013

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO ANALIZA ZBIEŻNOŚCI STRUKTUR ZATRUDNIENIA W WYBRANYCH KRAJACH WYSOKOROZWINIĘTYCH

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO ANALIZA ZBIEŻNOŚCI STRUKTUR ZATRUDNIENIA W WYBRANYCH KRAJACH WYSOKOROZWINIĘTYCH ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 32 PRACE KATEDRY EKONOMETRII I STATYSTYKI NR 11 21 BARBARA BATÓG JACEK BATÓG Uniwersytet Szczeciński Katedra Ekonometrii i Statystyki ANALIZA ZBIEŻNOŚCI STRUKTUR

Bardziej szczegółowo

Ekonometria egzamin 02/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora.

Ekonometria egzamin 02/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora. imię, nazwisko, nr indeksu: Ekonometria egzamin 0/0/0. Egzamin trwa 90 minut.. Rozwiązywanie zadań należy rozpocząć po ogłoszeniu początku egzaminu a skończyć wraz z ogłoszeniem końca egzaminu. Złamanie

Bardziej szczegółowo

Formularz recenzji magazynu. Journal of Corporate Responsibility and Leadership Review Form

Formularz recenzji magazynu. Journal of Corporate Responsibility and Leadership Review Form Formularz recenzji magazynu Review Form Identyfikator magazynu/ Journal identification number: Tytuł artykułu/ Paper title: Recenzent/ Reviewer: (imię i nazwisko, stopień naukowy/name and surname, academic

Bardziej szczegółowo

Szanse i zagrożenia dla wtórnego rynku domen w Polsce

Szanse i zagrożenia dla wtórnego rynku domen w Polsce Szanse i zagrożenia dla wtórnego rynku domen w Polsce Michał Pleban AfterMarket.pl Stan rynku wtórnego domen w Polsce W jakiej kondycji jest obecnie wtórny rynek domen? Czy kryzys finansowy miał wpływ

Bardziej szczegółowo

Regresja logistyczna (LOGISTIC)

Regresja logistyczna (LOGISTIC) Zmienna zależna: Wybór opcji zachodniej w polityce zagranicznej (kodowana jako tak, 0 nie) Zmienne niezależne: wiedza o Unii Europejskiej (WIEDZA), zamieszkiwanie w regionie zachodnim (ZACH) lub wschodnim

Bardziej szczegółowo