Zarząd Powiatu Miechowskiego. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU MIECHOWSKIEGO na lata

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zarząd Powiatu Miechowskiego. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU MIECHOWSKIEGO na lata 2004-2015"

Transkrypt

1 Zarząd Powiatu Miechowskiego PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU MIECHOWSKIEGO na lata Miechów, marzec 2004

2 Wykonywany na zlecenie: Zarządu Powiatu Miechowskiego ul. Racławicka Miechów Nadzór merytoryczny: Wydział Rozwoju Gospodarczego, Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie Oddział Zamiejscowy w Katowicach Centrum Gospodarki Odpadami Wykonawca: Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego Oddział Zamiejscowy w Katowicach Centrum Gospodarki Odpadami ul. Barbary 21A, Katowice Główni autorzy opracowania: mgr Jan MASTALSKI dr Beata WITKOWSKA-KITA dr inż. Ireneusz BAIC mgr inż. Sonia JAREMA SUCHOROWSKA dr Zdzisław ADAMCZYK mgr Barbara WACŁAWIK mgr inż. Zbigniew PALUCHIEWICZ dr inż. Stanisław KARUGA mgr Bogna GWOŹDZIEWICZ mgr inż. Janina ZASUCHA mgr inż. Zbigniew DUSZYC mgr inż. Michał ROLKA 2

3 Szanowni Państwo Miniony wiek i prognozy na przyszłość wskazują, że współczesny człowiek nie może prawidłowo żyć, pracować i cieszyć się z dorobku cywilizacyjnego bez właściwej symbiozy ze swoim naturalnym środowiskiem. Dbałość o naturalne środowisko jest warunkiem powodzenia wszelkich innych działań, które na jego bazie powstają, czyli egzystencji ludzkiej, pracy zawodowej, szeroko rozumian ej infrastruktury oraz wypoczynku i rekreacji. Żyjemy w czasach, kiedy jesteśmy świadkami istotnych zmian i zagrożeń ekologicznych: zaburzeń klimatu, wyczerpywania zasobów surowcowych, deficytu zasobów pitnych, wylesiania, erozji gleb, degradacji wartości biologicznych. Jak zatem zachować równowagę pomiędzy potrzebami człowieka a wymaganiami naturalnego środowiska? Co czynić, by ludzka ingerencja w nasze naturalne otocznie nie odbijała się niekorzystnie na nas samych? Mając świadomość tych zagrożeń Starostwo Powiatowe w Miechowie opracowało Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami w Powiecie Miechowskim do roku 2015", który pozwalam sobie przedstawić Państwu z propozycją jego analizy i życzliwego włączenia się w realizację zapisanych zadań. W naszym powiecie są znakomite gleby, piękne obszary leśne, cenne rezerwaty krajobrazowe, ciekawa flora i fauna i rzadki już dzisiaj walor - nieskażone przemysłem środowisko. Przygotowany przez nas dużym wysiłkiem niniejszy Program" ma za cel uchronić powyższe walory lokalnego środowiska przed współczesnymi zagrożeniami, wynikającymi przede wszystkim ze skutków technizacji, rozwoju inwestycyjnego i konsumpcyjnego podejścia ludzi do życia. A stąd krótka droga do brutalnej niekiedy ingerencji w nasze biologiczne otoczenie, jego bezmyślne zaśmiecanie, zatruwanie i niszczenie. Wierzę, że niniejszy dokument będzie pomocny w nowej unijnej rzeczywistości, z jaką przyjdzie się powiatowi miechowskiemu zetknąć, także na niwie dbałości o naturalne środowisko i mądrą gos podarkę odpadami, zgodnie z wysokimi standardami europejskimi. Mając powyższe na uwadze.dołożyliśmy wszelkich starań, aby ten Program" był przydatnym narzędziem w rękach lokalnych samorządów, specjalistów od ochrony środowiska i również mieszkańców we ws zelkich działaniach na rzecz zachowania powiatowego dobrodziejstwa przyrodniczego w jak najlepszej kondycji. Żywię nadzieję, że opracowany przez nas Program" i jego wdrożenie przy Państwa aktywnym udziale uczyni powiat miechowski przyjaznym dla środowiska, jego mieszkańców którzy tu mieszkają i pracują oraz gości, którzy zechcą na naszej ziemi odpoczywać. Z wyrazami szacunku Foto K. Olchawa 3

4 SPIS TREŚCI Nr Poz. Nazwa strony 1 WSTĘP Cel opracowania Podstawy prawne Zasady ogólne tworzenia Programu Opis przyjętej metodyki CELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA I ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO JAKO WYTYCZNE DLA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA POWIATU MIECHOWSKIEGO Strategia rozwoju Małopolski na lata Cele strategiczne rozwoju Województwa Małopolskiego w polu strategicznym Pejzaż Cele polityki ekologicznej Województwa Małopolskiego OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA POWIATU Położenie Demografia Działalność gospodarcza Klimat Rzeźba terenu Budowa geologiczna Gleby Struktura użytkowania gruntów Spółki Wodne Lasy Surowce mineralne Wody powierzchniowe Wody podziemne Środowisko przyrodnicze Obszary przyrodniczo cenne Obiekty przyrodniczo cenne pomniki przyrody STAN I OCENA ŚRODOWISKA POWIATU Powietrze atmosferyczne Źródła emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego Monitoring zanieczyszczeń powietrza Ocena jakości powietrza Główne problemy ekologiczne Powiatu w obszarze powietrza atmosferycznego Stan środowiska akustycznego Hałas przemysłowy Hałas komunikacyjny Hałas od linii elektroenergetycznych Główne problemy Powiatu w obszarze hałasu środowiskowego Niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczne Źródła emisji niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego Główne problemy Powiatu w obszarze niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego Stan czystości wód podziemnych

5 4.4.1 Główne poziomy wodonośne Stopień zagrożenia i źródła zanieczyszczeń wód podziemnych Ujęcia wód podziemnych Główne problemy ekologiczne Powiatu w obszarze wód podziemnych Stan czystości wód powierzchniowych Wody stojące Wody płynące Główne problemy Powiatu w obszarze wód powierzchniowych Infrastruktura w obszarze ochrony środowiska Wodociągi Kanalizacja i oczyszczalnie ścieków Gospodarowanie energią Główne problemy Powiatu w obszarze infrastruktury w ochronie środowiska Ochrona przyrody i krajobrazu Natura Gospodarka leśna Stan powierzchni ziemi Użytkowanie gruntów Ocena zanieczyszczenia gleb użytków rolnych metalami ciężkimi siarką i WWA Monitoring zanieczyszczeń gleb w Powiecie Miechowskim Główne problemy Powiatu w obszarze stanu powierzchni ziemi Nadzwyczajne zagrożenia środowiska Edukacja ekologiczna Gospodarka odpadami Podsumowanie Priorytety ekologiczne CELE I SPOSOBY REALIZACJI POLITYKI EKOLOGICZNEJ POWIATU Cele polityki ekologicznej Powiatu Program działań niezbędnych dla realizacji polityki ekologicznej Powiatu Ochrona powietrza atmosferycznego Ochrona przed hałasem i promieniowaniem niejonizującym Ochrona zasobów wodnych Surowce mineralne ochrona zasobów kopalin Ochrona przyrody i krajobrazu Nadzwyczajne zagrożenia środowiska Ochrona gleb Edukacja ekologiczna ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM Instrumenty zarządzania środowiskiem Instrumenty prawne Instrumenty finansowe Instrumenty społeczne Organizacja zarządzania środowiskiem Organizacja zarządzania programem Mierniki stopnia realizacji Programu Monitoring Monitoring jakości środowiska Monitoring polityki środowiskowej STRESZCZENIE

6 8 BIBLIOGRAFIA ZAŁĄCZNIK NR 1 ZADANIA Zadania w zakresie ochrony powietrza Zadania w zakresie ochrony przed hałasem Zadania w zakresie ochrony przed niejonizującym promieniowaniem elektromagnetycznym Zadania w zakresie gospodarki wodnej i gospodarki wodno-ściekowej Zadania w zakresie małej retencji i o ochrony przeciwpowodziowej Zadania w zakresie ochrony przyrody i poprawy ładu przestrzennego Zadania w zakresie zwiększenia lesistości powiatu Zadania w zakresie monitoringu środowiska i ochrony przed nadzwyczajnymi zagrożeniami Zadania w zakresie ochrony powierzchni ziemi i wykorzystania zasobów naturalnych WFOSiGW - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejZadania w zakresie edukacji ekologicznej i wspierania społecznych ruchów ekologicznych Zadania w zakresie edukacji ekologicznej i wspierania społecznych ruchów ekologicznych Zadania w zakresie turystyki i agroturystyki oraz rekreacji ZAŁĄCZNIK NR 2 HARMONOGRAM REALIZACJI PROGRAMU ZAŁĄCZNIK NR 3 WYKAZ STUDNI GŁĘBINOWYCH SPIS TABEL Nr Tabela nr Nazwa tabeli strony Tabela 1. Ludność wg płci i wieku z uwzględnieniem ich gotowości produkcyjnej w Powiecie Miechowskim (stan na r. [8]) Tabela 2. Liczba ludności wg płci w Powiecie Miechowskim (stan na r. [8]) Tabela 3. Ruch naturalny ludności, stan na r.[7] Tabela 4. Pracujący w wybranych sektorach gospodarki narodowej w Powiecie Miechowskim w 2001r.[GUS] Tabela 5. Liczba gospodarstw rolnych wg grup obszarowych powierzchni użytków rolnych (stan na r. [8])...33 Tabela 6. Liczba gospodarstw rolnych wg prowadzenia działalności rolniczej (stan na r. [8]) Tabela 7. Powierzchnia zmeliorowanych użytków i urządzenia melioracji wodnych szczegółowych będących w administracji spółek wodnych Powiatu Miechowskiego [dane uzyskane ze Starostwa Powiatowego w Miechowie] Tabela 8. Informacje nt. eksploatacji złóż w Powiecie Miechowskim [47] Tabela 9. Złoża perspektywiczne w gminie Gołcza [47] Tabela 10. Wyniki badań WIOŚ za rok 2001 [26] Tabela 11. Dopuszczalne stężenia substancji w powietrzu Tabela 12. Udział rocznej emisji z Powiatu Miechowskiego w rocznej emisji całego Województwa Małopolskiego w 2001r. [26] Tabela 13. Wartości kryterialne do klasyfikacji stref dla terenu kraju ze względu na ochronę zdrowia

7 Tabela 14. Wartości kryterialne do klasyfikacji stref dla terenu kraju ze względu na ochronę roślin...56 Tabela 15. Klasy stref i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczenia, uzyskanych w pierwszej rocznej ocenie jakości powietrza, dla przypadków gdy jest określony margines tolerancji Tabela 16a. Dopuszczalny poziom hałasu w zależności od jego źródła i przeznaczenia terenu Tabela 17. Hałas drogowy w porze dziennej, stan na [35]...62 Tabela 18. Wartości wskaźników zanieczyszczeń śródlądowych wód powierzchniowych Tabela 19. Wartości graniczne podstawowych wskaźników eutrofizacji wód Tabela 20. Ocena stanu rzeki Szreniawy (stan na r. [26,57]) Tabela 21. Ocena stanu eutrofizacji wód rzeki Szreniawy (stan na r. [57]) Tabela 22. Ocena stanu rzeki Nidzicy (stan na r. [26,57])...75 Tabela 23. Ocena stanu eutrofizacji wód rzeki Nidzicy (stan na r. [57]) Tabela 24. Ocena stanu rzeki Dłubni (stan na r. [28]) Tabela 25. Stan zwodociągowania Powiatu, stan na dzień 31 grudnia 2002r. [dane z gmin] Tabela 26. Przewidywany procentowy udział mieszkańców obsługiwanych przez przydomowe oczyszczalnie ścieków w ogólnej liczbie mieszkańców danej miejscowości [dane z Gminy Racławice] Tabela 27. Zestawienie długości sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie Powiatu Miechowskiego, stan na r. [dane z gmin] Tabela 28. Kanalizacje i oczyszczalnie ścieków na terenie Powiatu Miechowskiego, stan na r. [dane z gmin]...88 Tabela 29. Zasoby mieszkaniowe zamieszkane i podstawowe wskaźniki warunków mieszkaniowych (stan na r. [8]) Tabela 30. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej [33] Tabela 31. Minimalna, maksymalna i średnia zawartość kadmu (mg/kg) oraz procentowy udział gleb w poszczególnych klasach zanieczyszczeń [33] Tabela 32. Minimalna, maksymalna i średnia zawartość miedzi (mg/kg) oraz procentowy udział gleb w poszczególnych klasach zanieczyszczeń [33] Tabela 33. Minimalna, maksymalna, średnia zawartość niklu (mg/kg) oraz procentowy udział gleb w poszczególnych klasach zanieczyszczeń Tabela 34. Minimalna, maksymalna, średnia zawartość ołowiu (mg/kg) oraz procentowy udział gleb w poszczególnych klasach zanieczyszczeń [33] Tabela 35. Minimalna, maksymalna, średnia zawartość cynku (mg/kg) oraz procentowy udział gleb w poszczególnych klasach zanieczyszczeń [33] Tabela 36. Minimalna, maksymalna, średnia zawartość siarki (mg/kg) oraz procentowy udział gleb w poszczególnych klasach zanieczyszczeń [33] Tabela 37. Wartości progowe poziomów hałasu w środowisku Tabela 38. Wskaźniki stanu środowiska i społeczno-ekonomiczne stopnia realizacji programu Tabela 39.Harmonogram wdrożenia z bilansem finansowym dla realizacji zadań własnych Powiatu na lata

8 SPIS RYSUNKÓW Rysunek Nr Nazwa rysunku nr strony Rysunek 1. Podział administracyjny Powiatu Miechowskiego Rysunek 2. Liczba ludności w latach w Powiecie Miechowskim [GUS] Rysunek 3. Firmy w Powiecie Miechowskim wg wybranych form prawnych [wg GUS]...24 Rysunek 4. Szkic geologiczny Powiatu Miechowskiego (na podstawie mapy geologicznej Polski bez utworów kenozoicznych i kredowych) Rysunek 5. Kierunki wykorzystania gruntów w Powiecie Miechowskim (w %) [8] Rysunek 6. Użytkowanie gruntów rolnych w Powiecie Miechowskim (w %) [8] Rysunek 7. Kompleksy leśne w powiecie Miechowskim (wraz z Parkami Krajobrazowymi i rezerwatami przyrody) Rysunek 8. Mapa zasobów naturalnych Powiatu Miechowskiego Rysunek 9. Główne cieki w Powiecie Miechowskim z zaznaczonymi terenami zalewowymi Rysunek 10. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych w Województwie Małopolskim Rysunek 11. Sieć monitoringu powietrza atmosferycznego w województwie małopolskim w 2003r Rysunek 12. Najważniejsze drogi w Powiecie Miechowskim Rysunek 13. Szlaki kolejowe w Powiecie Miechowskim Rysunek 14. Najważniejsze studnie i ujęcia wody w Powiecie Miechowskim Rysunek 15. Klasy czystości monitorowanych wód rzecznych (na grubo) w Powiecie Miechowskim...77 Rysunek 16. Procentowy udział gmin Powiatu Miechowskiego w ogólnym zużyciu wody [dane z gmin] Rysunek 17. Udział mieszkańców Powiatu Miechowskiego z przyłączami do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej [32]...87 Rysunek 18. Mapa lokalizacji proponowanych obszarów do objęcia Programem Natura Rysunek 19. Mapa zagrożeń w transporcie kołowym Rysunek 20. Mapa zagrożeń w transporcie kolejowym

9 1 WSTĘP 1.1 Cel opracowania Celem niniejszego opracowania jest stworzenie Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Miechowskiego, którego realizacja doprowadzi do poprawy stanu środowiska naturalnego, do efektywnego zarządzania środowiskiem oraz zapewni skuteczne mechanizmy chroniące środowisko przed degradacją, a także stworzy warunki dla wdrożenia wymagań obowiązującego w tym zakresie prawa Unii Europejskiej. Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. stanowi, że Rzeczypospolita Polska za pewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju oraz wskazuje, iż ochrona środowiska jest nie tylko obowiązkiem obywateli, ale także władz publicznych. Zrównoważony rozwój w myśl Prawa ochrony środowiska to taki rozwój społecznogospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń. Władze publiczne zatem poprzez swoją politykę powinny zapewnić nie tylko bezpieczeństwo ekologiczne, ale i dostęp do nie uszczuplonych zasobów współczesnemu i przyszłemu pokoleniu. Ustawa o samorządzie powiatowym stanowi, że powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponad gminnym, w tym między innymi zadania z zakresu ochrony przyrody i środowiska, leśnictwa, gospodarki wodnej, rybactwa śródlądowego, zapobiegania nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska. Powiat, akceptując zasady zrównoważonego rozwoju, szuka takich kierunków rozwoju, które doprowadzą do ograniczania emisji, zmniejszania energo-, wodo- i materiałochłonności, poprawy jakości środowiska przyrodniczego, wzmacniania struktur ekologicznych, rozwijania aktywności obywatelskiej, poprawy jakości życia mieszkańców. Winno w tym pomóc właściwe, zgodne z ideą ekorozwoju, planowanie wszelkich działań. Program Ochrony Środowiska określa politykę środowiskową, ustala cele i zadania środowiskowe oraz szczegółowe programy zarządzania środowiskowego, odnoszące się do aspektów środowiskowych, usystematyzowane według priorytetów. Przy tworzeniu Programu przyjęto założenie, iż powinien on spełniać rolę narzędzia w pracy przyszłych użytkowników, ułatwiającego i przyśpieszającego rozwiązywanie zagadnień techniczno-ekonomicznych związanych z przyszłymi projektami. Ponadto celami Programu Ochrony Środowiska są [12,18]: - rozpoznanie stanu istniejącego i przedstawienie propozycji zadań niezbędnych do kompleksowego rozwiązania problemów ochrony środowiska w podziale na cele krótkookresowe, średniookresowe i długookresowe, - wyznaczenie hierarchii ważności poszczególnych inwestycji (ustalenie priorytetów), - przedstawienie rozwiązań technicznych, analiz ekonomicznych, formalnoprawnych dla proponowanych działań proekologicznych, - wyznaczenie optymalnych harmonogramów realizacji całości zamierzeń inwestycyjnych powiatu ze wskazaniem źródeł finansowania. Program wspomaga dążenie do uzyskania w powiecie sukcesywnego, z roku na rok, ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko źródeł zanieczyszczeń, ochronę i rozwój walorów środowiska oraz racjonalne gospodarowanie z uwzględnieniem konieczności 10

10 ochrony środowiska. Stan docelowy w tym zakresie nakreśla Program Ochrony Środowiska, a dowodów jego osiągania dostarcza ocena efektów działalności środowiskowej, dokonywana okresowo (według nowej ustawy co 2 lata). 1.2 Podstawy prawne Art. 17 ust.1 ustawy Prawo ochrony środowiska stanowi, że zarząd powiatu opracowuje Program Ochrony Środowiska w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, przy czym projekt programu powiatu winien być zaopiniowany przez zarząd województwa. Program powinien określać wymagania odnoszące się do polityki ekologicznej państwa, a w szczególności: - cele i priorytety ekologiczne, - rodzaj i harmonogram działań proekologicznych, - środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawne, ekonomiczne, społeczne. Zawarta w Programie polityka ekologiczna Powiatu Miechowskiego winna więc realizować politykę ekologiczną państwa, rozumianą jako zjednoczenie celów ochrony środowiska z wyzwaniami zrównoważonego rozwoju w warunkach jednoczenia się Europy i rozszerzania ogólnoświatowej troski o Ziemię i jej przyszłych mieszkańców. Najważniejsze problemy i cele zawierają następujące, przyjęte przez Parlament dokumenty krajowe: - Polityka Ekologiczna Państwa (1991 r.) i II Polityka Ekologiczna Państwa (2001r.), - Program Wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata (2002 r.), - Polityka Ekologiczna Państwa na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , - Polska 2025, długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju, - Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (2002 r.), - Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, uwzględniający uwarunkowania międzynarodowe, a w szczególności: - Agendę 21 Ramowy Program Działań, - Strategię zrównoważonego rozwoju Unii Europejskiej (2001 r.) oraz Unijne programy ochrony środowiska, - dyrektywy UE, - konwencje i porozumienia międzynarodowe podpisane i ratyfikowane przez Polskę. Program uwzględnia uwarunkowania wojewódzkie wynikające: - ze Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego (1999 r.), - z Programu Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska dla Województwa Małopolskiego na lata

11 1.3 Zasady ogólne tworzenia Programu Opracowywany w powiecie Program Ochrony Środowiska powinien odzwierciedlać pewne zasady ogólne, które leżą u podstaw polityki ochrony środowiska w Unii Europejskiej, a także polityki ekologicznej naszego państwa. Są to: 1) zasada zrównoważonego rozwoju, która opiera się na założeniu, że polityka i działania w poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego powinny być prowadzone w taki sposób, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne jak i przyszłe pokolenia. Istotą zrównoważonego rozwoju jest równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki. W praktyce oznacza to na przykład, że Program Ochrony Środowiska Powiatu musi być zgodny z Planami Zagospodarowania Przestrzennego Gmin lub istniejącymi Planami Rozwoju Infrastruktury, np. mieszkalnictwa lub transportu; 2) zasada równego dostępu do środowiska przyrodniczego, - którą należy postrzegać w następujących kategoriach: - sprawiedliwości międzypokoleniowej - zaspokajanie potrzeb materialnych i cywilizacyjnych obecnego pokolenia z równoczesnym tworzeniem i utrzymywaniem warunków do zaspokajania potrzeb przyszłych pokoleń, - sprawiedliwości międzyregionalnej i międzygrupowej - zaspokajanie potrzeb materialnych i cywilizacyjnych grup społecznych i jednostek ludzkich w ramach sprawiedliwego dostępu do ograniczonych zasobów i walorów środowiska, - równoważenia szans między człowiekiem a przyrodą - zapewnienie zdrowego i bezpiecznego funkcjonowania w sensie fizycznym, psychicznym, społecznym i ekonomicznym jednostek ludzkich przy zachowaniu trwałości podstawowych procesów przyrodniczych wraz z ochroną różnorodności biologicznej; 3) zasada przezorności, która przewiduje, że rozwiązywanie pojawiających się problemów ekologicznych powinno następować po bezpiecznej stronie", tj. odpowiednie działania powinny być podejmowane już wtedy, gdy pojawia się uzasadnione prawdopodobieństwo, że problem wymaga rozwiązania, a nie dopiero wtedy, gdy istnieje pełne naukowe tego potwierdzenie; 4) zasada uspołecznienia polityki ekologicznej, która powinna być realizowana w powiecie poprzez stworzenie instytucjonalnych, prawnych i materialnych warunków do udziału obywateli, grup społecznych i organizacji pozarządowych w procesie kształtowania modelu zrównoważonego rozwoju, przy jednoczesnym rozwoju edukacji ekologicznej, rozbudzaniu świadomości i wrażliwości ekologicznej oraz kształtowaniu nowej etyki zachowań wobec środowiska naturalnego. Zasada uspołeczniania ma szczególne znaczenie dla gmin, gdyż jako podstawowe jednostki samorządu terytorialnego są najbliżej mieszkańców i poprzez to mają największy potencjał w zakresie kreowania świadomości ekologicznej poprzez np. tworzenie centrów edukacji ekologicznej, otwartą współpracę z lokalnymi organizacjami pozarządowymi itp.; 5) zasada zanieczyszczający płaci" - nakłada ona pełną odpowiedzialność, w tym materialną, za skutki zanieczyszczania i stwarzania innych zagrożeń dla środowiska na ich sprawcę, czyli jednostkę użytkującą zasoby środowiska. Innymi słowy, kto powoduje zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty usunięcia skutków tego zanieczyszczenia. Zasada zanieczyszczający płaci" musi znaleźć odzwierciedlenie w Programie Ochrony Środowiska Powiatu w części dotyczącej określenia wysokości i źródeł środków finansowych niezbędnych do realizacji celów i priorytetów ekologicznych założonych dla powiatu; 12

12 6) zasada prewencji pozwala na przeciwdziałanie nadmiernym emisjom przy założeniu, że przeciwdziałanie negatywnym skutkom dla środowiska naturalne go musi być podejmowane na etapie planowania przedsięwzięć mogących negatywnie oddziaływać na środowisko. Niezbędne zatem będzie w powiecie wdrożenie sprawnej procedury przeprowadzania ocen oddziaływania na środowisko oraz monitoringu środowiskowego prowadzonych inwestycji. W praktyce oznaczać to także będzie, że przy podziale dostępnych środków na ochronę środowiska, preferencje będą uzyskiwały działania zapobiegające powstawaniu zanieczyszczeń, np. poprzez stosowanie najlepszych dostępnych technik (Best Accessible Technologies). Przez najlepszą dostępną technikę należy rozumieć najbardziej efektywny oraz zaawansowany poziom rozwoju technologii i metod prowadzenia danej działalności, wykorzystywany jako podstawa ustalania granicznych wielkości emisyjnych, mających na celu eliminowanie emisji lub, jeżeli nie jest to praktycznie możliwe, ograniczanie emisji i wpływu na środowisko jako całości; 7) zasada skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej - oznacza ona potrzebę minimalizacji nakładów inwestycyjnych na jednostkę uzyskanego efektu ekologicznego. W Programie Ochrony Środowiska Powiatu może pojawić się porównanie alternatywnych opcji rozwiązania danego problemu ekologicznego z uzasadnieniem wyboru opcji najbardziej efektywnej ekonomicznie i najskuteczniejszej ekologicznie. 1.4 Opis przyjętej metodyki Prezentowany Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Miechowskiego jest opracowaniem będącym wynikiem szeregu konsultacji przeprowadzonych w roku 2003 z przedstawicielami Powiatu oraz tworzących go Gmin, a także różnorodnych podmiotów społeczności lokalnej. Główna część informacji służących opracowaniu Programu została zgromadzona w trakcie spotkań o charakterze warsztatowym oraz za pośrednictwem ankiet. Program powstał również w oparciu o dane pochodzące z licznych źródeł, są to przede wszystkim: - opracowania udostępnione przez Starostwo Powiatowe w Miechowie i Urzędy Gmin należących do Powiatu, - dane zebrane przez zespół autorów Programu, - opracowania i raporty takich instytucji jak m.in.: a) Ministerstwo Ochrony Środowiska, b) Małopolski Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, - materiały konferencyjne, - literatura specjalistyczna. Niniejsze opracowanie składa się z następujących zasadniczych części: - wstępu dot. celów polityki ekologicznej państwa i województwa małopolskiego, - ogólnych danych o Powiecie i o stanie środowiska Powiatu, - założeń polityki ekologicznej Powiatu Miechowskiego, - programu zadaniowego, uwarunkowań realizacyjnych, propozycji systemu wdrażania i monitorowania programu. 13

13 2 CELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA I ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO JAKO WYTYCZNE DLA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA POWIATU MIECHOWSKIEGO Głównym celem nowej polityki ekologicznej [12] państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego społeczeństwa polskiego w XXI wieku oraz stworzenie podstaw dla opracowania i realizacji strategii zrównoważonego rozwoju kraju. Proces integracji z Unią Europejską stanowi ważne wsparcie działań służących osiągnięciu głównego celu nowej polityki państwa. 2.1 Strategia rozwoju Małopolski na lata Przy formułowaniu struktury Strategii Rozwoju Małopolski [1] przyjęto założenie, że powinna ona wyrastać z określonego sposobu myślenia o rozwoju regionalnym, musi być zakorzeniona w zdefiniowanym modelu rozwoju. Wizja rozwoju Województwa Małopolskiego brzmi: Małopolska regionem szans wszechstronnego rozwoju ludzi i nowoczesnej gospodarki; silnym aktywnością swych mieszkańców, czerpiącym z dziedzictwa przeszłości i zachowującym tożsamość w integrującej się Europie. W odniesieniu do Małopolski najbardziej użyteczny okazał się model rozwoju terytorialnego, oparty na schemacie rozwoju obejmującym: * cztery tzw. Pola Strategii : - Mieszkańcy z ich postawami, kwalifikacjami, aktywnością, - Pejzaż czyli środowisko i krajobraz, - Gospodarstwo w rozumieniu kapitał, kreatywność i technologie, - Więzi czyli komunikacja i współpraca, * trzy tzw. Konteksty : - integracja regionalna, - integracja międzyregionalna, - integracja europejska. Diagnozując sytuację społeczno-gospodarczą Małopolski zwrócono szczególną uwagę na mocne zróżnicowanie wewnątrzregionalne tego obszaru. Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego oraz dotychczasowy rozwój społeczno-gospodarczy wpłynęły na wykształcenie na obszarze Województwa Małopolskiego specyficznych obszarów rozwojowych. Powiat Miechowski zakwalifikowany został do obszarów intensywnego rozwoju rolnictwa, o wysokiej jakości przestrzeni produkcyjnej, stosunkowo dużym jak na teren Polski południowo wschodniej areale gospodarstw rolnych, z rozwijającą się lokalną specjalizacją produkcji. Obszar ten cechuje się jednak: - małą aktywnością pozarolniczą ludności, czego efektem jest najniższy w województwie wskaźnik przedsiębiorczości, - najniższymi w województwie dochodami budżetów gmin, przy szczególnie niskich dochodach własnych i wpływach z udziału w dochodach podatkowych, - ujemnym przyrostem naturalnym ludności, - ujemnym saldem migracji, - znacznym udziałem ludności w wieku poprodukcyjnym, - słabym rozwojem ośrodków miejskich. 14

14 2.2 Cele strategiczne rozwoju Województwa Małopolskiego w polu strategicznym Pejzaż Opracowano na podstawie materiału źródłowego nr [1] Kierunki rozwoju i diagnoza strategiczna Województwa Małopolskiego dla każdego z wcześniej wymienionych Pól powstały w oparciu o określenie silnych i słabych stron rozwoju województwa oraz szans i zagrożeń, jakie wynikają z jego otoczenia. W wyniku powyższej analizy zdefiniowano w polu Pejzaż 4 cele strategiczne dla Małopolski, to jest: Cel 1. Zlikwidowanie zaniedbań w ochronie środowiska Diagnoza: Środowisko przyrodnicze województwa małopolskiego na skutek wieloletnich zaniedbań jest w znacznym stopniu zdegradowane. Stopień degradacji wykazuje wyraźne zróżnicowanie przestrzenne korelujące z wielkością źródeł zagrożeń, ale także zależne od wrażliwości ekosystemów. Stąd zanieczyszczenie środowiska występuje nie tylko na obszarach silnie uprzemysłowionych centralnej i zachodniej części województwa, ale również w części południowej. Największe zaniedbania dotyczą zanieczyszczenia wód, głównie powierzchniowych, które są podstawowym źródłem wody dla celów bytowych i gospodarczych. Jakość wody w rzekach pozostaje od wielu lat katastrofalna. W 1998 roku nie było wód w I klasie, jedynie 1,2% długości rzek posiadało II klasę czystości, 23% mieściło się w klasie III, a aż 75,8% prowadziło wody pozaklasowe. O tak niekorzystnej jakości wód decydowało w znacznej mierze ponadnormatywne zanieczyszczenie bakteriologiczne oraz substancjami biogennymi. Również pod względem emisji zanieczyszczeń do powietrza województwo małopolskie zajmuje niechlubną, trzecią lokatę w czołówce kraju emitując 9% zanieczyszczeń pyłowych i 11% zanieczyszczeń gazowych. W urządzeniach oczyszczających zatrzymywane były znaczne ilości zanieczyszczeń pyłowych - 97,3% i tylko 34,7% gazowych. W strukturze emisji zanieczyszczeń do powietrza - 89,6% stanowiła emisja gazów (45,3% to dwutlenek siarki, 33,3% tlenek węgla). Głównym źródłem emisji są zakłady przemysłowe (48,2% pyłów, 54,6% gazów), energetyki zawodowej (35,1% pyłów, 40,2% ga zów), transport oraz kotłownie i paleniska indywidualne. Znaczny jest także napływ zanieczyszczeń spoza zachodniej granicy województwa tj. ze Śląska oraz z obszaru Słowacji i Czech. Wielkość emisji zarówno pyłowych, jak i gazowych od początku lat 90. zmniejsza się. Pomimo tego, notuje się nadal przekroczenia średniorocznych stężeń pyłu zawieszonego w obszarach zachodnich, miastach położonych w kotlinach oraz w Krakowie. Występują także przekroczenia norm dwutlenku azotu, tlenku węgla i benzoαpirenu, szczególnie na obszarze dużych miast, co ma związek z natężeniem ruchu drogowego. Natomiast rok 1998 był pierwszym od wielu lat, kiedy nie zanotowano na obszarze województwa przekroczeń dopuszczalnych wartości poziomu dwutlenku siarki. Jedynie w obszarze o zaost rzonych normach - Ojcowski Park Narodowy - poziom ten został przekroczony. Cel 2: Racjonalne gospodarowanie środowiskiem Środowisko przyrodnicze województwa małopolskiego cechuje niezwykła różnorodność, a zarazem podatność ekosystemów na degradację. Dlatego też racjonalne gospodarowanie zasobami środowiska w celu niedopuszczenia do rabunkowej eksploatacji oraz zniszczenia, jest zadaniem o decydującym znaczeniu dla jego ochrony. Urozmaicona budowa geologiczna powoduje, że na obszarze województwa występuje różnorodność surowców mineralnych, jednak o zmiennych zasobach. 15

15 Zasoby wód mineralnych województwa stanowią ok. 20% zasobów kraju. Pod względem ilości wód podziemnych województwo należy zaliczyć do średniozasobnych mln m 3-6% zasobów kraju. Największe zasoby wód znajdują się w północnej i południowej części województwa oraz w dolinie Wisły. Obszarem o wyraźnym deficycie są obszary wschodnie i północno-wschodnie. Województwo małopolskie położone w dorzeczu górnej Wisły posiada duże zasoby wód powierzchniowych, stanowiące 14,2% zasobów kraju. Pomimo znacznych zasobów, wskutek ich dużego zanieczyszczenia, przydatność rzek dla celów pitnych, a często nawet gospodarczych jest ograniczona. Lasy zajmują obszar 435,3 tys. ha, co daje wskaźnik zalesienia 29%, który jest zbliżony do krajowego. Stan zalesienia jest zróżnicowany przestrzennie. W obszarach górskich wynosi on ponad 40%, natomiast w najmniej zalesionych terenach północnych nawet poniżej 10%. Do lasów ochronnych zaliczono 210 tys. ha obszarów, co stanowi mniej niż 50 % ogółu lasów. Są to głównie lasy wodo i glebochronne. Cel 3. Ochrona przyrody i różnorodności biologicznej Diagnoza: Województwo małopolskie charakteryzuje się największym w Polsce zróżnicowaniem środowiska przyrodniczego. Stan rozpoznania zasobów przyrodniczych województwa małopolskiego można określić jako dobry. Znaczna część obszarów i obiektów przyrodniczych została już objęta ochroną prawną, natomiast dla pozostałej tworzone są warunki do objęcia ich ochroną w najbliższej przyszłości. Na terenie województwa występuje 9 z 17 głównych typów krajobrazu naturalnego w Polsce. Obecnie około 67% powierzchni województwa małopolskiego objęte jest ochroną prawną, co plasuje województwo na pierwszym miejscu w kraju. Obszar województwa małopolskiego charakteryzuje się występowaniem struktur geomorfologicznych, które sprzyjają różnorodności siedliskowej. Dlatego też na jego terenie występuje wiele gatunków roślin i zwierząt rzadkich i chronionych oraz znajdujących się w "Czerwonej księdze ginących gatunków". Cel 4. Kształtowanie krajobrazu kulturowego Diagnoza: W Małopolsce podobnie jak w całej Polsce - mamy do czynienia z degradacją krajobrazu na niezwykłą skalę. Przyczyn tego stanu rzeczy jest wiele - od złego systemu planowania przestrzennego począwszy, poprzez brak wyraźnie artykułowanej obrony interesu publicznego, po długoletnie szastanie terenem na cele przemysłowe i państwową gospodarkę zasobami mieszkaniowymi z pogwałceniem praw ekonomii. Rozproszenie zabudowy w wielu atrakcyjnych terenach w zasadzie już zaprzepaściło ich szanse rozwojowe. Z dużą ostrością problem ten wystąpił w Małopolsce zwłaszcza w jej południowej części np. Podhale, ziemia limanowska. Rozproszenie budownictwa staje się coraz poważniejszą barierą restrukturyzac ji przestrzeni rolniczej i hamulcem rozwoju. Podnosi koszt inwestycji infrastrukturalnych lub wręcz czyni je niemożliwymi i utrudnia awans cywilizacyjny terenów wiejskich (dostępność usług - zwłaszcza edukacyjnych). Równocześnie tereny wiejskie są obszarem szybkiego zanikania wartości narodowego dziedzictwa kulturowego. Problem polega na tym, by postęp materialny i cywilizacyjny nie odbywał się kosztem tych zasobów dziedzictwa, tak materialnego jak i niematerialnego. Ma to szczególne znaczenie w Małopolsce, posiadającej największe i najbardziej zróżnicowane zasoby w tym zakresie. Ochrona tego dziedzictwa ma wymiar ekonomiczny, gdyż decyduje m.in. o atrakcyjności oferty agroturystycznej. Małopolska (obok Dolnego Śląska, Świętokrzyskiego i Wielkopolski) należ y do regionów o największych zasobach historycznej architektury. Są to zasoby decydujące o poczuciu narodowej tożsamości Polaków. O ile stan najcenniejszych obiektów, zwłaszcza 16

16 znajdujących się w Krakowie w ostatnich latach wyraźnie się poprawił, to jedn ak wiele znaczących zespołów jest źle wykorzystywanych lub wręcz popada w ruinę (np. pałac w Brzesku, w Krzeszowicach, zamek w Książu Wielkim, Nowym Wiśniczu, Szymbarku, zespół ogrodowo-pałacowy w Młoszowej itd.). Jeszcze gorzej jest ze starszymi zasobami mieszkaniowymi nie mającymi statusu zabytków ale tworzącymi charakter miast Małopolski - przez ponad pół wieku dotknięte były rabunkową komunistyczną gospodarką przymusowego kwaterunku i urzędowych czynszów. Tworzy to sytuację ogromnych potrzeb modernizacyjnych i konserwatorskich. Nadrzędnym celem w Strategii Rozwoju Małopolski dla pola Pejzaż jest: Wysoka jakość środowiska przyrodniczego i kulturowego. Dla realizacji celu nadrzędnego oraz celów strategicznych w tym polu przyjęto następujące rozwiązania: Ad.1. Zlikwidowanie zaniedbań w ochronie środowiska poprzez: - poprawę jakości wód, - ograniczenie emisji zanieczyszczeń, - uporządkowanie gospodarki odpadami, - rewaloryzację obszarów zdegradowanych. Ad.2. Racjonalne gospodarowanie środowiskiem poprzez: - minimalizację zużycia zasobów naturalnych i racjonalizację zużycia energii, - zwiększenie wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii, - minimalizację wytwarzania odpadów, - zwiększenie stopnia powtórnego wykorzystania i bezpieczne składowanie odpadów, - podnoszenie retencyjności dorzeczy i zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, - zalesianie nieużytków i słabych użytków rolnych. Ad.3. Ochrona przyrody i różnorodności biologicznej poprzez: - zwiększanie obszaru objętego różnorodnymi formami ochrony przyrody, - rozwój zagospodarowania turystycznego w harmonii z ochroną przyrody. Ad.4. Kształtowanie krajobrazu kulturowego poprzez: - stworzenie systemu ochrony krajobrazu kulturowego, - zapobieganie rozproszeniu osadnictwa, - ochronę dziedzictwa kulturowego na obszarach wiejskich, - ochronę tradycyjnych form gospodarowania, szczególnie na terenach górskich, - ochronę zabytków i rewitalizację starej zabudowy, - humanizację blokowisk. 2.3 Cele polityki ekologicznej Województwa Małopolskiego Głównym celem polityki ekologicznej państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego społeczeństwa polskiego w XXI wieku oraz stworzenie podstaw dla opracowania i realizacji strategii zrównoważonego rozwoju kraju (zapis z dok. II Polityka ekologiczna państwa). Nowa polityka ekologiczna państwa ma służyć zaspokajaniu rosnących potrzeb człowieka, zarówno materialnych, jak i odnoszących się do jakości otaczającego 17

17 środowiska. Proces integracji z Unią Europejską stanowi ważne wsparcie działań służących osiągnięciu tak zdefiniowanego celu głównego. Integracja Polski z Unią Europejską nakłada na władze samorządowe obowiązek dostosowania się do norm panujących w Unii, także w zakresie ochrony środowiska. Zalecenia dotyczące kształtowania polityki ochrony środowiska wynikające z aktów prawnych obowiązujących w Unii wskazują m.in., że działania prośrodowiskowe winny wymuszać osiągnięcie trzech kluczowych celów: - zachowanie, ochrona i poprawa stanu środowiska, - ochrona zdrowia ludzkiego, - rozważne i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych. Cele te można osiągnąć poprzez działania zgodne z czterema podstawowymi zasadami: - zapobiegania wszelkim szkodliwym wpływom na środowisko, - likwidowania lub zmniejszania zanieczyszczeń już u jego źródła, - stosowania zasady zanieczyszczający płaci, - integracji wszystkich działań prośrodowiskowych w ramach opracowywanych założeń polityki ochrony środowiska UE. Powyższe cele i zasady były podstawą opracowanego dla Województwa Małopolskiego Programu zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Ponadto w tym dokumencie uszczegółowiono zapisy dokumentu Strategia rozwoju Małopolski dot. zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska, mając na względzie przyjęte w Strategii kierunki rozwoju regionu. Aby rozwiązać aktualne problemy środowiskowe i chronić środowisko przed pojawieniem się nowych, konieczne jest integralne podejście w planowaniu polityki ekologicznej, gospodarczej i społecznej. Te trzy obszary są wzajemnie zależne i nakładające się. Oznacza to, że rozwiązania dotyczące jednego z obszarów wpływają na pozostałe. Wobec tego należy dążyć do tego, aby pozytywna zmiana w jednym obszarze prowadziła do poprawy pozostałych. Takie podejście wymaga długofalowych, strategicznych działań, które dotyczą nie tylko tradycyjnej ochrony środowiska, ale odnoszą się do podstawowych me chanizmów gospodarki człowieka. W oparciu o diagnozę stanu środowiska zdefiniowano najważniejsze problemy środowiskowe, które są bazą dla długoterminowej polityki i strategii wdrożeniowej zmierzającej do osiągnięcia założonych celów. Należy w tym miejscu podkreślić, że województwo małopolskie jest regionem o dużym zróżnicowaniu pod względem zurbanizowania i uprzemysłowienia. Najbardziej zurbanizowana i uprzemysłowiona jest część środkowa i zachodnia województwa co powoduje, że większość problemów środowiskowych skupia się właśnie na tych terenach. Do najważniejszych problemów środowiskowych zakwalifikowano: - bardzo niską jakość wód powierzchniowych spowodowaną nadmiernym obciążeniem ładunkami zanieczyszczeń, przekraczającym zdolności samooczyszczania rzek, - zagrożenie wód podziemnych powodowane sposobem zagospodarowania przestrzennego i stanem środowiska, - poziom imisji zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł mobilnych (dwutlenek azotu, tlenek węgla, benzoαpiren,) w ośrodkach miejskich i przy głównych ciągach komunikacyjnych, stanowiący zagrożenie dla środowiska i zdrowia mieszkańców regionu, 18

18 - poziom imisji zanieczyszczeń specyficznych (formaldehyd, fenol, fluor) wytwarzanych przez przemysł stanowi zagrożenie dla mieszkańców niektórych terenów, - ilość wytwarzanych odpadów oraz ilość odpadów składowanych bez przetworzenia, - nieprawidłowe składowanie odpadów, zwłaszcza niebezpiecznych, powodujące zagrożenie zdrowotne mieszkańców oraz zagrożenie jakości wód podziemnych i powierzchniowych, - zmiany w stosunkach wodnych, szkody w infrastrukturze terenów zurbanizowanych i przemysłowych spowodowane dawną i obecną eksploatacją górniczą (zachodnia część województwa), - zagrożenie utraty różnorodności funkcji powierzchni związane z niewłaściwym gospodarowaniem przestrzenią, powodujące utratę walorów przyrodniczych, krajobrazowych i turystycznych województwa, - niewystarczający stopień ochrony zasobów przyrodniczych, stanowiących dziedzictwo regionu. a ponadto dla terenów zurbanizowanych: - równoczesne oddziaływanie hałasu i zanieczyszczeń powietrza, występujące głównie w dużych miastach, zwiększające narażenie mieszkańców, - chaos przestrzenny, charakteryzujący się nieuporządkowanym rozmieszczeniem zabudowy mieszkalnej, obiektów przemysłowych, sieci transportowej, - niefunkcjonalny system infrastruktury transportu, powodujący dużą koncentrację i brak płynności przede wszystkim ruchu miejskiego, co skutkuje lokalnym zwiększeniem uciążliwości akustycznej oraz zanieczyszczeniem powietrza przekraczającym dopuszczalne poziomy niektórych substancji, - niefunkcjonalny system transportu zbiorowego, powodujący utrudnienie codziennego życia mieszkańców i w konsekwencji nadmierne wykorzystywanie samochodów osobowych. Przyjęty nadrzędny cel Programu zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska województwa małopolskiego : Racjonalne gospodarowanie przestrzenne województwa małopolskiego, spajające funkcje środowiskowe, gospodarcze i kulturowe zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju pozwolił na sformułowanie polityki ekologicznej województwa. Program... formułuje politykę długoterminową województwa w tym zakresie do 2015 roku oraz podaje strategię wdrożeniową na lata

19 3 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA POWIATU Podstawą przygotowania Programu... jest rzetelna i szczegółowa inwentaryzacja: - zasobów naturalnych, - obiektów przemysłowych, istniejącej infrastruktury technicznej, - stanu środowiska naturalnego, z uwzględnieniem poszczególnych komponentów środowiska, tj. powietrza atmosferycznego, klimatu akustycznego, zasobów flory i fauny, gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, podłoża geologicznego, warunków glebowych i walorów krajobrazowych. Poprzez analizę stanu istniejącego i zbioru informacji środowiskowych określa się cele środowiskowe, wyłania się listę przedsięwzięć priorytetowych, rozum ianych jako zadania inwestycyjne oraz przyjmuje się strategię działań w celu poprawy sytuacji ekologicznej Powiatu, uwzględniającej rozwój gospodarczy. 3.1 Położenie Opracowano na podstawie materiału źródłowego nr [54] Powiat Miechowski usytuowany jest w północnej części Małopolski, ok. 40 km od aglomeracji krakowskiej. Wg podziału fizyczno-geograficznego Kondrackiego położony jest w obrębie mezoregionu Wyżyna Miechowska, będącego fragmentem Wyżyny Małopolskiej. Graniczy z siedmioma powiatami z terenu trzech województw. Jednostkę samorządową tworzy siedem gmin (rys. 1): miejsko -wiejska (Miechów) i sześć wiejskich (Charsznica, Gołcza, Kozłów, Książ Wielki, Racławice i Słaboszów). W skład Powiatu wchodzi 150 miejscowości. Powierzchnia Powiatu wynosi 677 km 2. Ludność Powiatu wg stanu na 31 grudnia 2002r liczy 51,7 tys. mieszkańców, w tym prawie 12 tys. mieszka w Miechowie. Użytki rolne stanowią 79% obszaru Powiatu, który charakteryzuje się dobrymi warunkami do rozwoju rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego. Jakość gleb w powiecie należy do najwyższych w województwie: 64,5% terenów rolnych mieści się w I, II i III klasie bonitacyjnej. 3.2 Demografia Opracowano na podstawie materiału źródłowego nr [6,7,8] Powiat Miechowski obejmuje swym zasięgiem obszar o łącznej powierzchni 677 km 2, co stanowi 4,47 % całkowitej powierzchni województwa małopolskiego. Z analizy poziomu liczby ludności w latach wynika, że Powiat Miechowski charakteryzował się stałym spadkiem liczby ludności. W 1999 roku Powiat Miechowski zamieszkiwało 53,9 tys. osób. Do końca 2002 roku liczba ludności spadła do 51,7 tj. o prawie 4,1% (rys. 2.). 20

20 KOZŁÓW CHARSZNICA KSIĄŻ WIELKI SŁABOSZÓW MIECHÓW GOŁCZA RACŁAWICE km Rysunek 1. Podział administracyjny Powiatu Miechowskiego Liczba mieszkańców [tys.] 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0, Lata Rysunek 2. Liczba ludności w latach w Powiecie Miechowskim [GUS] 21

21 Wyszczególnienie Tabela 1. Ludność wg płci i wieku z uwzględnieniem ich gotowości produkcyjnej w Powiecie Miechowskim (stan na r. [8]) ogółem ogółem mężczyźni kobiety razem (0-17lat) przedprodukcyjnym w tym 0-14 lat razem (18-59/64 lata) w wieku produkcyjnym mobilnym (18-44 lata) niemobilnym (45-59/64 lata) w tysiącach Powiat Miechowski 51,7 25,3 26,4 11,6 9,2 29,8 18,5 11,3 10,2 - Miechów 20,1 9,6 10,4 4,5 3,5 12,2 7,6 4,6 3,4 - Miechów miasto 11,9 5,5 6,3 2,6 2,0 7,5 4,7 2,8 1,8 - Miechów Obszar wiejski 8,2 4,1 4,1 1,9 1,5 4,7 3,0 1,7 1,6 - Charsznica 7,9 3,9 4,0 1,8 1,4 4,5 2,8 1,7 1,6 - Gołcza 6,4 3,2 3,2 1,5 1,2 3,6 2,2 1,3 1,3 - Kozłów 5,1 2,5 2,6 1,2 0,9 2,9 1,8 1,1 1,0 - Książ Wielki 5,7 2,7 2,9 1,3 1,0 3,1 1,9 1,2 1,3 - Racławice 2,6 1,3 1,3 0,6 0,5 1,4 0,9 0,5 0,6 - Słaboszów 4,0 2,0 2,0 0,8 0,7 2,2 1,3 0,9 0,9 - poprodukcyjnym nieustalonym 22

22 Liczbę ludności Powiatu Miechowskiego na podstawie przeprowadzonego w 2002r. Spisu Powszechnego przedstawiono w tabelach nr 1 i 2. Tabela 2. Liczba ludności wg płci w Powiecie Miechowskim (stan na r. [8]) Ogółem Mężczyźni Kobiety Miasto Wieś w tysiącach w % 51,7 25,3 26,4 23,0 77,0 Średnia gęstość zaludnienia wynosiła w 2001 roku ok. 78 osób na 1 km 2, co stanowi zaledwie 36,4% średniej dla całego obszaru Województwa Małopolskiego. Wraz z powiatami gorlickim, dąbrowskim, proszowickim i suskim jest jednym z najsłabiej zaludnionych powiatów tego województwa. Ponadto w Powiecie Miechowskim zamieszkuje 19,8% ludności w wieku poprodukcyjnym (kobiety powyżej 60 lat i mężczyźni powyżej 65 lat), co stanowi największy odsetek w skali Województwa Małopolskiego. Powiat Miechowski znajduje się na drugim miejscu (po powiecie proszowickim) o najmniejszym stopniu bezrobocia w województwie (13,3%). Powierzchnia [km 2 ] Tabela 3. Ruch naturalny ludności, stan na r.[7] [tys.] Ludność na 1 km 2 Zgony Urodzenia ogółem niemowląt Przyrost naturalny na 1000 mieszkańców Saldo migracji , ,58-44 Analizę ruchu naturalnego ludności oparto na współczynniku przyrostu naturalnego będącego bilansem dwóch składowych tego procesu, tj. poziomu urodzeń i wielkości zgonów. Z zestawienia danych za rok 2001 wynika, że Powiat Miechowski odznacza się ujemnym przyrostem naturalnym ludności. Ponadto analiza migracji ludności wskazuje na jej odpływ z terenu Powiatu. Oba te czynniki powodują stały spadek ilości mieszkańców w powiecie oraz starzenie się społeczeństwa. 3.3 Działalność gospodarcza Opracowano na podstawie materiału źródłowego nr [64] W Powiecie Miechowskim na koniec roku 2001 zostało zarejestrowanych w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej REGON 3278 podmiotów gospodarki narodowej. Ponad 52% (1716) wszystkich firm z terenu powiatu ma swoją siedzibę w Miechowie. W powiecie dominują firmy z branży handlowej i usług naprawczych, stanowiąc niemal 35% (1138) wszystkich lokalnych firm. Wiele z firm usługowych działa w otoczeniu rolnictwa, świadcząc swoją pracę na rzecz miejscowych gospodarstw rolnych. Firmy z branży budowlanej stanowią 11,1% ogółu wszystkich firm, przetwórstwo przemysłowe stanowi 9,5% lokalnych firm (przede wszystkim są to firmy przetwórstwa rolno-spożywczego). 9,4% ogółu firm należy do branży łowiectwa i leśnictwa. Następny rodzaj to firmy transportowe, gospodarka magazynowa i łączność, stanowiące 8,9% 23

23 ogółu firm z terenu powiatu. Obsługa nieruchomości i firm oraz nauka stanowi 6,0% wszystkich firm. Branża hotelowo-restauracyjna to 2,7% ogółu podmiotów gospodarczych. Firmy w Powiecie Miechowskim wg wybranych form prawnych przedstawia rysunek 3. inne 9% spółki handlowe 1% spółki cywilne 8% spółdzielnie 1% osoby fizyczne 81% Rysunek 3. Firmy w Powiecie Miechowskim wg wybranych form prawnych [wg GUS] Przeważająca ilość firm funkcjonuje w sektorze prywatnym (ok. 96%). Głównie są to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, stanowiące ok. 81,2% ogółu firm sektora prywatnego. Drugą grupę stanowią spółki cywilne (7,6%). Podmioty prawa handlowego (m.in. spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) stanowią tylko 1,2% wszystkich firm z terenu gminy (40 podmiotów gospodarczych). Należy podkreślić iż ze względu na dobrą jakość gleb gospodarka Powiatu Miechowskiego to przede wszystkim dobrze rozwinięte rolnictwo i przetwórstwo rolnospożywcze. W Powiecie Miechowskim w 2001r pracowało 5660 jego mieszkańców (dane GUS bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób i bez pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie), co stanowi 18,6% całej grupy ludności powiatu w wieku produkcyjnym. Pracujące kobiety stanowią prawie 60% ogółu zatrudnionych mieszkańców i jest to średnia dużo wyższa w porównaniu z wartością 24

24 regionalną czy krajową. Pracujących w wybranych sektorach gospodarki narodowej w powiecie miechowskim w 2001r przedstawia tabela nr 4. Tabela 4. Pracujący w wybranych sektorach gospodarki narodowej w Powiecie Miechowskim w 2001r.[GUS] Gmina Ogółem W tym kobiety Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo, rybołówstwo i rybactwo Sektory gospodarki narodowej Przemysł i budownictwo Usługi rynkowe Usługi nierynkowe Charsznica % ogółu 100,0 53,7 1,8 32,0 24,4 41,8 Gołcza % ogółu 100,0 68,4 7,8 12,9 9,4 50,6 Kozłów % ogółu 100,0 55,5 7,3 13,5 28,6 50,6 Książ Wielki % ogółu 100,0 59,1 10,2 7,7 18,1 64,1 Miechów % ogółu 100,0 59,7 1,4 32,2 22,0 44,4 Racławice % ogółu 100,0 65,7 9,3 16,7 27,8 46,3 Słaboszów % ogółu 100,0 65,7 16,8 0,0 10,9 72,3 Powiat % ogółu 100,0 59,6 3,2 27,5 21,5 47,8 * Bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób i bez pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie Rolniczy charakter Powiatu Miechowskiego podkreślają dane dotyczące liczby pracujących w poszczególnych sektorach gospodarki narodowej. Jak wynika z danych tylko co czwarty mieszkaniec powiatu pracuje w przemyśle czy w budownictwie (tabela nr 4). Podobny wskaźnik dotyczy zatrudnionych w sektorze usług rynkowych 21,5% ogółem pracujących jest zatrudnionych w tym sektorze. W sferze usług nierynkowych czyli w sferze publicznejpracuje 48% mieszkańców powiatu. Tendencje te są typowe dla słabo rozwiniętych gospodarczo obszarów, gdzie sfera publiczna (m.in. administracja, edukacja, ochrona zdrowia) jest jednym z głównych pracodawców. 3.4 Klimat Opracowano na podstawie materiału źródłowego nr [55] Pod względem klimatycznym Powiat Miechowski jest dość zróżnicowany, co wynika w głównej mierze z ukształtowania i rzeźby terenu. Wyżynny charakter obszaru z licznymi formami dolinnymi w niektórych gminach Powiatu kształtują w tej krainie klimat, charakteryzujący się większym od sąsiednich obszarów wpływem kontynentalizmu. Obszar 25

25 ten leży w wyżynnym regionie klimatycznym zachodnio-małopolskim. Według podziału klimatycznego Polski W. Okołowicza Powiat Miechowski należy do regionu klimatycznego śląsko-małopolskiego. W podziale Gumińskiego, uwzględniającym dzielnice rolniczoklimatyczne opisywany obszar leży w granicach dzielnicy częstochowsko-kieleckiej. W skonstruowanej przez W.Wiszniewskiego i W.Chełchowskiego mapie regionów klimatycznych (na podstawie kilkunastu parametrów pogodowych) obszar Powiatu Miechowskiego należy do regionu wyżyny krakowsko-częstochowskiej. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi od 7 do 8 C, przy czym najchłodniejszym miesiącem jest styczeń (od 3 do -7,0 C), a najcieplejszym lipiec (+17,7 C). Statystycznie zima trwa 92 dni, a lato 91 dni. Liczba dni pogodnych w roku wynosi 62, a pochmurnych 122. Pokrywa śnieżna zalega przez 80 dni. Usłonecznienie w lecie wynosi od 550 do 600 godzin a w zimie poniżej 150 godzin. Średni okres wegetacji wynosi 210 dni. Roczna ilość opadów w powiecie waha się od 580 mm (gmina Gołcza) do 650 mm (gmina Racławice), średnio 610mm, co zbliża ten parametr klimatyczny do średniej krajowej. Na charakteryzowanym obszarze przeważają wiatry zachodnie i północno-zachodnie. Średnia wilgotność względna obszaru wynosi 81%. Zróżnicowane warunki fizjograficzne niektórych terenów obszaru Powiatu Miechowskiego powodują pewne lokalne zróżnicowania mezoklimatyczne. Mezoklimat wierzchowiny wyżynnej jest wyraźnie chłodniejszy od terenów niżej położonych. Temperatury powietrza wykazują jednak znacznie mniejsze zróżnicowanie niż w dnach dolin. Szczególnie jest to widoczne pomiędzy temperaturami dnia i nocy. Dzięki temu na wspomnianej wierzchowinie częściej występują przymrozki wiosenne i jesienne niż w dolinach. Z kolei mezoklimat dolin odznacza się dużym zróżnicowaniem, zwłaszcza nasłonecznienia, stosunków termicznych i wilgotnościowych. Obserwuje się duże zróżnicowanie temperatur pomiędzy dniem a nocą (na skutek spływów chłodnego powietrza oraz różnic w nasłonecznieniu stoków południowych i północnych). Dzięki temu zróżnicowaniu klimatu wyróżniono kilka rodzajów topoklimatu w powiecie miechowskim, które przedstawiono poniżej. Topoklimat zboczy o ekspozycji południowej, południowo-zachodniej, południowo-wschodniej, zachodniej i wschodniej - charakteryzujący się bardzo dobrymi warunkami solarnymi i termicznymi, przewietrzaniem, małą częstotliwością występowania mgieł oraz krótszym okresem zalegania pokrywy śnieżnej, stanowiący korzystne warunki dla zabudowy mieszkaniowej i specjalnej oraz sadownictwa i warzywnictwa. Topoklimat właściwy obszarom płaskim - charakteryzujący się dobrymi i przeciętnymi warunkami solarnymi, termicznymi, wilgotnościowymi, przewietrzaniem, małą częstotliwością występowania mgieł, stanowiący korzystne warunki do zabudowy mieszkaniowej. Topoklimat właściwy zboczom o większych nachyleniach i ekspozycji północnej - charakteryzujący się najsłabszymi warunkami solarnymi, przeciętnymi warunkami termicznymi i wilgotnościowymi, dobrymi warunkami wietrznymi oraz dłuższym zaleganiem pokrywy śnieżnej. Tereny te są mało korzystne pod zabudowę mieszkaniową czy dla cel ów rekreacyjnych oraz upraw wymagających znacznego nasłonecznienia roślin ciepłolubnych. Topoklimat dolin rzecznych oraz dolin bocznych oraz o płytkim poziomie wód gruntowych - charakteryzujący się słabymi warunkami solarnymi, niekorzystnymi 26

26 warunkami termicznymi, wilgotnościowymi, dużą częstotliwością występowania mgieł, słabą wentylacją i utrudnionymi warunkami rozprzestrzeniania zanieczyszczeń. Tereny te nie są wskazane pod wszelką zabudowę oraz wprowadzania zieleni wysokiej, a wskazane są do upraw łąkowych i upraw odpornych na niskie temperatury i duże zawilgocenie gleby. Istnieje tu możliwość występowania inwersji termicznej, co powoduje wychładzanie się gruntu. Topoklimat właściwy obszarom zabudowanym - charakteryzujący się skontrastowanym przebiegiem temperatury i wilgotności względnej powietrza, małymi prędkościami wiatru oraz zwiększonym zanieczyszczeniem powietrza w stosunku do terenów sąsiednich. Na obszarze intensywnej zabudowy mieszkaniowej nie jest wskazana lokalizacja obiektów uciążliwych dla środowiska, natomiast należy dążyć do zwiększenia terenów zielonych. Topoklimat właściwy obszarom zalesionym - charakteryzujący się dużym osłabieniem promieniowania słonecznego, dużą zacisznością, wyrównanym profilem termicznym, podwyższoną wilgotnością względną powietrza, bakteriostatycznym działaniem olejków eterycznych. Stąd też lasy występujące na siedliskach świeżych i suchych są wskazane do wykorzystywania rekreacyjnego. Siedliska wilgotne są niekorzystne do celów rekreacji. Należy podkreślić, że obszar Powiatu Miechowskiego należy do obszarów ciepłych, a region ten charakteryzuje się umiarkowanym, w ciągu roku, klimatem. Warunki klimatyczne są korzystne dla rolniczej działalności ludności zamieszkującej charakteryzowany region. 3.5 Rzeźba terenu Opracowano na podstawie materiału źródłowego nr [23] Powiat Miechowski posiada zróżnicowaną rzeźbę terenu. Jest ona związana z budową geologiczną i tektoniką skał starszego podłoża, a także działalnością erozyjną i akumulacyjną czwartorzędowych lądolodów oraz współczesnymi procesami denudacyjnymi rzek a także niewielkim wpływem czynników antropogenicznych. Pod względem morfologicznym wg podziału na regiony fizyczno - geograficzne wg. J. Kondrackiego teren ten położony jest na Wyżynie Małopolskiej, główni e w obrębie makroregionu Niecka Nidziańska. Styka się tu kilka mezoregionów, do których należą Wyżyna Miechowska, Płaskowyż Proszowicki i Garb Wodzisławski. Wyżyna Miechowska jest obszarem przejściowym od Niecki Nidziańskiej do Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Choć geologicznie jest to zapadlisko, to posiada jednak charakter wyżynny. Obszar tworzą łagodnie ukształtowane fragmenty wierzchowin wyżynnych, podzielone formami dolinnymi i wydłużonymi obniżeniami zwanymi padołami. Prawdopodobnie padoły posiadają założenia tektoniczne, na co wskazuje zgodność ich przebiegu z głównymi kierunkami tektonicznymi. Dominującymi elementami rzeźby terenu są liczne garby, padoły, szerokie stare doliny i znaczna liczba młodych, wąskich dolin. Obniżenia dzielą wyżynę na rozległe podłużne pagóry i garby, których kulminacje osiągają wysokość m n.p.m. - gmina Gołcza, a na pozostałym obszarze, w obrębie Powiatu Miechowskiego, wysokość waha się od 280 do 400 m n.p.m. Na charakter rzeźby Wyżyny Miechowskiej duży wpływ wywarło osadzenie lessów w późnym plejstocenie, a zwłaszcza w jej południowej części. Tworzą one zwartą pokrywę 27

27 o zmiennej miąższości, dochodzącej do kilkunastu metrów. W holocenie (okresie polodowcowym) powierzchnia lessów została rozcięta odsłaniając część starszego podłoża. Krajobraz często jest urozmaicony rozcięciami dolinnymi rzek, głównie Nidzicy, Szreniawy, Dłubni, Uniejówki. Istotną rolę pod tym względem odgrywają dopływy tych rzek. Należy również zaznaczyć, że krawędzie zboczy dolin często pokryte są młodszymi formami rzeźby. Są to doliny boczne przeważnie suche, o charakterze parowów, wąwozów, wymyte przez wody opadowe i cieki okresowe. Wcinają się one w dna starszych dolin nieckowatych i niecek zboczowych, rozczłonkowujących skłony wierzchowin wyżynnych. Skłony wierzchowin wyżynnych opadają w kierunku dolin ze spadkiem rzadko przekraczającym 12%, jednak niektóre z nich przekraczają te wartości, co powoduje duże ograniczenia dla zabudowy i uzbrojenia terenu. Na skłonach o większym spadku oraz na zboczach dolin występują liczne formy antropogeniczne - wąwozy drogowe wytworzone wskutek erozji liniowej miąższych gleb lessowych oraz terasy rolne, niekiedy o długości kilkuset metrów i wysokości l - 3,5 m. Płaskowyż Proszowicki obejmuje swym zasięgiem wschodnią część Powiatu Miechowskiego. Znajduje się na południowy wschód od Wyżyny Miechowskiej a granicę pomiędzy tymi mezoregionami stanowi krawędź Padołu Racławickiego. Największe wzniesienia sięgają w tej części Powiatu 280 m n.p.m., a lokalne deniwelacj e sięgają od 30 do 50 m. Na tym obszarze dominuje fragment doliny rzeki Nidzicy, kształtującej w znacznej mierze rzeźbę terenu oraz kilka kopulastych - szerokich garbów i wzgórz. Większa część tego obszaru pokryta jest grubą warstwą lessów. Garb Wodzisławski obejmuje swoim zasięgiem północno wschodnią część Powiatu. Obszar ten pocięty jest suchymi dolinami mającymi charakter wąwozów i suchych wciosów. Największe wzniesienia występują na terenie gminy Kozłów (311 m n.p.m.) i Słaboszów (300 m n.p.m.). Deniwelacje na tym obszarze sięgają od 30 do 60 m. Obszar tego mezoregionu można określić jako pagórkowaty. Rozległe wzgórza Garbu Wodzisławskiego zbudowane są z opok kredowych. Należy zaznaczyć, że większa wysokość Wyżyny Miechowskiej niż Garbu Wodzisławskiego związana jest z większą odpornością skał na wietrzenie (inwersja rzeźby). 3.6 Budowa geologiczna Obszar Powiatu Miechowskiego pod względem geologicznym położony jest w obrębie jednostki geologiczno-strukturalnej zwanej Niecką Miechowską (rys. 3). Niecka ta jest jednym z trzech głównych elementów większej jednostki geologicznej, zwanej niecką szczecińsko-łódzko-miechowską, która wypełniona jest utworami kredy. Niecka miechowska leży między obrzeżeniem mezozoicznym Gór Świętokrzyskich a górnokarbońską niecką górnośląską. Na południu wchodzi pod zapadlisko przedkarpackie a od zachodu niecka sąsiaduje z monokliną śląsko-krakowską. Na północy niecka zwęża się a ku południowi lekko się rozszerza i kontynuuje aż do brzegu Karpat. Strop podłoża na południu podnosi się, wskutek czego niecka stopniowo ulega spłyceniu, a skały kredy ulegają wyklinowaniu. Na południu nieckę miechowską przykrywają mioceńskie osady zapadliska przedkarpackiego. 28

28 Rysunek 4. Szkic geologiczny Powiatu Miechowskiego (na podstawie mapy geologicznej Polski bez utworów kenozoicznych i kredowych) Objaśnienia: -jura górna, -jura środkowa, -trias górny, -trias środkowy, -trias dolny, -perm dolny, -karbon górny, -karbon dolny, -dewon górny, -dewon dolny, -skały wylewne. Podłoże niecki miechowskiej tworzą skały paleozoicznej strefy miechowskiej, co miało wpływ na ewolucję niecki mezozoicznej (E.Stupnicka 1989). W permie oraz starszym mezozoiku obszar ten ulegał powolnym ruchom wznoszącym, dlatego też miąższości osadów triasu i jury są tu ograniczone. Dopiero w kredzie górnej, poczynając od cenomanu tereny niecki miechowskiej zaczęły się powoli obniżać. Przyjmuje się, że niecka miechowska leży na garbie podłoża. Właściwa kredowa seria sedymentacyjna niecki miechowskiej zaczyna się osadami albu, które przeważnie leżą na skałach kimerydu, miejscami na starszych utworach jury. W spągu występują jasnoróżowe lub żółte piaski albu środkowego przykryte piaskowcami glaukonitowymi z fauną morską albu górnego. W cenomanie transgresja rozszerzyła się sięgając na południu po okolice Krakowa. Osadziły się wtedy wapniste piaskowce glaukonitowe. W turonie nastąpiło dalsze rozszerzenie zasięgu zbiornika i zmiana facji na węglanową powstały margle, wapienie inoceramowe i otwornicowe oraz gezy. Pełniejszy profil występuje na północy niecki, na południu nawet w turonie stwierdzono krótkotrwałe luki. 29

29 30

30 Poczynając od santonu w profilu kredy górnej w okolicy Miechowa występują powierzchnie rozmycia, a dopływ materiału piaszczystego świadczy o erozji na terenach sąsiednich. J. Rutkowski (1965) wyróżnił tu trzy cykle sedymentacyjne zaznaczające się powierzchniami rozmycia, obecnością kwarcu, glaukonitu i fosforytów. W górę profilu wzrasta zawartość piasku, a wapienie całkowicie zanikają zastąpione przez margle i gezy. Górnych ogniw mastrychtu brak. W niecce miechowskiej utwory kredy osiągają miąższość od 800 do 1000 m, wyraźnie jednak cienieją ku południowi, co jest spowodowane częściowo przerwami sedymentacyjnymi, a częściowo polaramijską erozją. Trzeciorzęd reprezentowany jest przez utwory paleogenu i neogenu-miocenu. Paleogen stanowią średnio- i drobnoziarniste piaski z konkrecjami kwarcytów i wkładkami piasków gruboziarnistych i żwirów. Osady neogenu ( miocen) to 2 facje: piaszczysto-ilasta i marglisto-wapienna. W niektórych rejonach Powiatu (gmina Racławice) w facji marglisto - wapiennej występują gipsy. Czwartorzęd reprezentowany jest przez osady plejstoceńskie i holoceńskie, zalegające w dużym stopniu na całym obszarze gminy. Plejstocen tworzą osady lodowcowe, eoliczne i rzeczne. Osady lodowcowe reprezentowane są przez piaski średnio zagęszczone o miąższości zwykle kilku metrów, żwiry. Najbardziej rozpowszechnione utwory to lessy. Miąższość ich jest zmienna, sięgająca kilkunastu metrów. Przeważają lessy typu pyłu zwykłego i ilastego, w stanie od plastycznych do półzwartych. Wykazują dużą podatność na spłukiwanie, spływanie, sufozję i osiadanie zapadowe. Holocen reprezentowany jest przez utwory aluwialno-deluwialne wykształcone w postaci namułów, pyłów, glin i piasków. Występują one w dolinach rzecznych i w dużej mierze pochodzą ze spływu lessów ze wzniesień. Są to grunty nieskonsolidowane, w dużym stopniu zawodnione. Ich miąższość dochodzi do kilku metrów. Nieckę cechuje asymetria. Skrzydło południowo-zachodnie, w części którego znajduje się Powiat Miechowski jest łagodniejsze, a północno-wschodnie stromsze. Na granicy ze zrębem świętokrzyskim występują uskoki i antykliny laramijskie. W centralnej części niecki stwierdzono tylko bardzo łagodne plakantykliny. Po ruchach laramijskich i erozji w dolnym trzeciorzędzie południowa część niecki została obniżona w czasie ruchów mioceńskich i przykryta osadami mioceńskimi. Weszła w ten sposób w skład podłoża zapadliska przedkarpackiego. Wgłębna budowa niecki charakteryzuje się strukturami blokowo-fałdowymi, odzwierciedlającymi się w utworach kredy górnej gęstą siecią powierzchniowych dyslokacji. Ze strefami dyslokacyjnymi związany jest przebieg dolin i występowanie źródeł. Jedną z większych dyslokacji stanowi strefa uskokowa w północno-wschodniej części Powiatu Miechowskiego, zrzucająca Wyżynę Miechowską nawet o ponad 200m w stosunku do Garbu Wodzisławskiego. W tej strefie wydziela się szereg drobnych uskoków kulisowych o zbliżonych kierunkach do głównej strefy EES. Utwory kredy występujące w obszarze Powiatu Miechowskiego zapadają generalnie w kierunku północno-wschodnim pod niewielkim kątem (kilka stopni). 31

31 3.7 Gleby Opracowano na podstawie materiału źródłowego nr [3] W Powiecie Miechowskim występują gleby o wysokiej i najwyższej wartości przyrodniczej i gospodarczej. Wyżyna Miechowska charakteryzuje się zaleganiem pokrywy lessowej na utworach wapiennych, wykazujących dość znaczne pofałdowanie. Podłoże geologiczne Powiatu powoduje, iż gleby tego obszaru charakteryzują się mozaikowatością. Wynika ona z tego, że na wierzchowinach, stokach i innych miejscach podlegających erozji less został zmyty i odsłonięte zostało podłoże kredowe gdzie wykształciły się rędziny. W obniżeniach terenu, wąwozach oraz nieckach zachowały się utwory deluwialne, a w dolinach wykształciły się aluwialne mady. Z utworów lessowych wykształciły się następujące typy gleb: - gleby pseudobielicowe: gleby te wykształciły się z lessów na skutek procesów glejowych polegających na przemyciu i wypłukiwaniu w głąb nie rozłożonych minerałów ilastych; są one średnio i mało zasobne w substancje organiczne, - gleby brunatne: wytworzone z lessów podściełanych wapieniami lub gliną. Są to gleby mineralne na ogół zasobne w próchnicę i o korzystnej strukturze, - czarnoziemy i czarne ziemie są to gleby wytworzone również z lessów o miąższości co najmniej 35 cm; posiadają one dużą zawartość próchnicy i wysoką pojemność wodną; na terenach płaskich lub lekkofalistych (do 3 o ) Powiatu występują czarnoziemy zdegradowane, ten typ gleb występuje sporadycznie, - rędziny: wytworzyły się z wapieni kredowych i charakteryzują się dużą (lub bardzo dużą) zawartością węglanu wapnia w całym profilu glebowym, który posiada na ogół małe zróżnicowanie, - mady: są to na ogół utwory rzeczne wyściełające doliny większych rzek, charakteryzuje je budowa warstwowa oraz na ogół bardzo wysoka zawartość substancji organicznych oraz wysoki poziom wody gruntowej, - torfy: występują w dolinie rzeki Uniejówki oraz Mierzawy i Nidzicy i zalicza się je do gleb pochodzenia organicznego; wartość użytkowa jest niewielka ze względu na niewłaściwe stosunki wodne i wysokie zakwaszenie; - gleby mułowo-torfowe i glejowe: powstają w warunkach nadmiernego uwilgotnienia; zalicza się je do gleb mineralnych, przy czym ich wartość zależy głównie od stosunków wodnych; w warunkach Powiatu są to użytki zielone. 3.8 Struktura użytkowania gruntów Opracowano na podstawie materiału źródłowego nr [8] Powierzchnia geodezyjna Powiatu Miechowskiego wynosi ogółem: ha w tym wg kierunków wykorzystania przedstawia się następująco (Rys. 5): użytki rolne ha tereny leśne i zadrzewione 8069 ha mieszkalnictwo 1875 ha tereny przemysłowe 13 ha tereny komunikacyjne 1995 ha pozostałe 635 ha 32

32 Tereny leśne i zadzrewione 12% Mieszkalnictwo 3% Tereny przemysłowe 0% Tereny komunikacyjne 3% Pozostałe 1% Użytki rolne 81% Rysunek 5. Kierunki wykorzystania gruntów w Powiecie Miechowskim (w %) [8] W Województwie Małopolskim Powiat Miechowski znajduje się na pierwszym miejscu pod względem wielkości gospodarstw rolnych (5,53ha przy średniej w województwie 2,61ha). Odnotowano tu również najwyższą średnią wielkość użytków rolnych (5,13ha) (tab. 5). Tabela 5. Liczba gospodarstw rolnych wg grup obszarowych powierzchni użytków rolnych (stan na r. [8]) Obszar Województwo Małopolskie Powiat Miechowski Grupy obszarowe użytków rolnych [ha] Ogółem 20 i więcej [w %] 100,0 42,0 23,7 13 8,2 4,9 4,7 2,3 1,2 0,2 100,0 21,0 12,4 9,2 9,5 8,1 13,7 12,7 11,6 1,8 Powiat przoduje także w Województwie Małopolskim w obsadzie bydła i trzody chlewnej na 100ha. 33

33 Tabela 6. Liczba gospodarstw rolnych wg prowadzenia działalności rolniczej (stan na r. [8]) Wyszczególnienie Województwo Małopolskie Powiat Miechowski Ogółem Gospodarstwa prowadzące działalność rolniczą nie prowadzące działalności rolniczej Ogółem Gospodarstwa prowadzące działalność rolniczą nie prowadzące działalności rolniczej w liczbach bezwzględnych w procentach ,0 69,6 30, ,0 93,6 6,4 Znajdują się tu grunty rolne najwięcej wykorzystane rolniczo, gdzie zasiewy na gruntach rolnych wynoszą 96,4% (rys. 6). Sady 1% Łąki 3% Pastwiska 2% Grunty orne 94% Rysunek 6. Użytkowanie gruntów rolnych w Powiecie Miechowskim (w %) [8] 3.9 Spółki Wodne Opracowano na podstawie danych Starostwa Powiatowego w Miechowie Według stanu ewidencyjnego na terenie Powiatu Miechowskiego znajduje się 3243ha zmeliorowanych użytków rolnych, w tym ha gruntów rolnych i 1 200ha użytków zielonych. Na zmeliorowanych obiektach istnieje 155,5 km rowów melioracyjnych, wymagających bieżącej konserwacji. 34

34 Nawodnienia grawitacyjne (usytuowane na urządzeniach melioracji podstawowych) mogą być prowadzone na 298 ha użytków zielonych do tego przystosowanych. Gospodarzem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych jest 6 Gminnych Spółek Wodnych, zrzeszonych w Rejonowym Związku Spółek Wodnych w Jędrzejowie, który zrzesza ogółem 14 spółek wodnych z woj. Małopolskiego i Świętokrzyskiego. G.S.W. powołane zostały do działalności decyzjami właściwych władz administracyjnych na mocy ustawy z dnia 24 października 1974r Prawo wodne (Dz.U.Nr 38, poz. 230 z późn. zmianami). Gminne Spółki Wodne posiadają osobowość prawną. WYKAZ GMINNYCH SPÓŁEK WODNYCH W POWIECIE MIECHOWSKIM 1. Gminna Spółka Wodna w Charsznicy z siedzibą w Charsznicy, 2. Gminna Spółka Wodna w Kozłowie z siedzibą w Kozłowie, 3. Gminna Spółka Wodna w Książu Wielkim z siedzibą w Książu Wielkim, 4. Gminna Spółka Wodna w Miechowie z siedzibą w Miechowie, 5. Gminna Spółka Wodna w Racławicach z siedzibą w Racławicach, 6. Gminna Spółka Wodna w Słaboszowie z siedzibą w Słaboszowie. Tabela 7. Powierzchnia zmeliorowanych użytków i urządzenia melioracji wodnych szczegółowych będących w administracji spółek wodnych Powiatu Miechowskiego [dane uzyskane ze Starostwa Powiatowego w Miechowie] Lp Gmina Pow. zmeliorowanych Długość rowów Powierzchnia użytków w ha melioracyjnych Nawodnień Ogółem Użytki Grunty w km. Grawitacyjnych w ha zielone orne 1. CHARSZNICA ,0 15 obiekt Witowice 2. KOZŁÓW , KSIĄŻ WIELKI ,5 21- obiekt Nidzica w Książu Wielkim 4. MIECHÓW ,6 21- obiekty w obrębie Szreniawy 5. RACŁAWICE , SŁABOSZÓW ,3 16 obiekt Ilkowice 7. RAZEM ,5 298 Zadania dla Starosty z zakresu działania spółek wodnych zostały określone w ustawie z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (Dz.U. Nr 115, poz z późn. zmianami). Zadania te obejmują: 1. Zatwierdzanie, w drodze decyzji, statutu spółki (art. 165 ust. 3), 2. Włączanie zakładu do spółki, w drodze decyzji, na wniosek spółki wodnej lub zainteresowanego zakładu (art. 168), 3. Zwracanie uwagi spółce, zajmującej się utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych, na konieczność podwyższenia wysokości uchwalonych składek i innych świadczeń, w przypadku jeżeli dotychczasowa ich wysokość nie wystarcza na wykonanie przewidzianych na dany rok zadań statutowych (art. 170 ust. 3), 35

35 4. Określanie, w drodze decyzji, świadczeń poniesionych na rzecz spółki przez osoby, które nie są członkami spółki wodnej, a odnoszą korzyści z urządzeń spółki lub przyczyniają się do zanieczyszczenia wody (art. 171 ust. 2), 5. Nadzór i kontrolę nad działalnością spółek wodnych (art. 178), 6. Orzekanie, w drodze decyzji, nieważności uchwał organów spółki wodnej sprzecznych z prawem lub statutem (art. 179 ust. 2) oraz wstrzymanie ich wykonania (art. 179 ust.3), 7. Możliwość rozwiązania zarządu spółki w przypadku powtarzającego się naruszania przez Zarząd prawa lub statutu i wyznaczenie osoby pełniącej obowiązki Zarządu (art. 180 ust. 1), 8. Możliwość ustanowienia, w drodze decyzji, zarządu komisarycznego spółki wodnej w przypadku nie dokonania wyboru nowego zarządu przez walne zgromadzenie (art. 180 ust. 3), 9. Rozwiązanie spółki wodnej, w drodze decyzji, (art. 181 ust. 2 pkt 1-3) jeśli: a. działalność spółki narusza prawo lub statut, b. upłynął termin, na jaki został ustanowiony zarząd komisaryczny a walne zgromadzenie nie dokonało wyboru nowego zarządu, c. liczba członków wynosi mniej niż 3 osoby. 10. Wyznaczanie likwidatora spółki w przypadku rozwiązania spółki decyzją, (art. 182 ust.3), 11. Ustalanie wysokości wynagrodzenia likwidatora spółki (art. 182 ust. 5), 12. Występowanie z wnioskiem, po otrzymaniu uchwały walnego zgromadzenia spółki wodnej w likwidacji w sprawie zatwierdzenia ostatecznych rachunków i sprawozdań likwidatora, o wykreślenie spółki wodnej z katastru wodnego (art. 184). Nadzór nad działalnością związku spółek wodnych sprawuje marszałek województwa, właściwy miejscowo ze względu na siedzibę związku Lasy Powierzchnia leśna lasów i gruntów leśnych wynosi w powiecie prawie 8027,8 ha, co stanowi ok. 11,6 % jego całkowitej powierzchni (wyjątkiem jest tu Gmina Książ Wielki, gdzie lasy zajmują prawie 27% powierzchni gminy). Przy średniej krajowej na poziomie 28%, jest to wynik bardzo niski (rys. 7). Stan ten podyktowany jest przede wszystkim wysoką przydatnością rolniczą gleb. Większe kompleksy leśne skupiają się na ogół na terenach peryferyjnych lub niedostępnych dla rolnictwa, porastając stoki i wierzchowiny wzniesień kredowych. Często występują w formie małych, rozproszonych kompleksów i z przyrodniczego punktu widzenia stanowią zadrzewienia a nie las, w związku z tym powinno się dążyć do zwiększenia udziału gatunków drzew i krzewów owoco- i miododajnych, takich jak np. dzika grusza, jabłoń, rodzime lipy, jarzębina itp. 36

36 REZERWAT KĘPIE NA WYŻYNIE MIECHOWSKIE REZERWAT BIAŁA GÓRA REZERWAT LIPNY DÓŁ REZERWAT KWIATKÓWKA REZERWAT ZŁOTA GÓRA REZERWAT OPALONKI REZERWAT STERCZÓW-ŚCIANKA REZERWAT WAŁY REZERWAT DĄBIE DŁUBNIAŃSKI PARK KRAJOBRAZOWY OBJAŚNIENIA Kompleksy leśne Parki krajobrazowe REZERWAT HISTORYCZNO-KRAJOBRAZOWY KOPIEC KOŚCIUSZKI Miechowsko-Działoszycki Obszar Chronionego Krajobrazu Rysunek 7. Kompleksy leśne w powiecie Miechowskim (wraz z Parkami Krajobrazowymi i rezerwatami przyrody) Struktura własnościowa wykazuje zdecydowaną przewagę powierzchni lasów państwowych, będących w zarządzie Nadleśnictwa Miechów. Z ogólnej powierzchni gruntów leśnych lasy stanowią 7881ha, z czego lasy publiczne zajmują powierzchnię 7183,8 ha, a lasy prywatne 844 ha. Wskaźnik lesistości w poszczególnych gminach Powiatu Miechowskiego jest bardzo zróżnicowany i w kolejności malejącej wygląda następująco: Gmina Udział powierzchniowy lasu [%] Książ Wielki 27,6 Racławice 18,0 Kozłów 14,3 Gołcza 7,3 Miechów 6,4 Słaboszów 6,2 Charsznica 5,3 Miechów miasto 0,1 37

ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska Powiatu

ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska Powiatu Program ochrony środowiska Powiat Strzelce Opolskie Spis treści str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania... 4 1.3. Informacje

Bardziej szczegółowo

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WRAZ Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI GMINY MICHAŁOWICE

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WRAZ Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI GMINY MICHAŁOWICE Załącznik do Uchwały Rady Gminy nr XXII/170/2004, z dnia 24.06.2004 r. Gmina Michałowice PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WRAZ Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI GMINY MICHAŁOWICE PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY

Bardziej szczegółowo

Program ochrony środowiska dla województwa śląskiego do roku 2019 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024.

Program ochrony środowiska dla województwa śląskiego do roku 2019 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024. Na podstawie: art. 18 pkt 20 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (tekst jednolity: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 z późn. zm.), w związku z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska gminy.

SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska gminy. Program ochrony środowiska Gmina Izbicko str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka

Bardziej szczegółowo

WÓJT GMINY ŁAZISKA PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY ŁAZISKA

WÓJT GMINY ŁAZISKA PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY ŁAZISKA WÓJT GMINY ŁAZISKA PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY ŁAZISKA (2004-2015) Łaziska 2004 Autorzy opracowania: dr Witold Wołoszyn mgr Tomasz Furtak Ważniejsze skróty użyte w tekście ARiMR - Agencja Restrukturyzacji

Bardziej szczegółowo

Program ochrony środowiska Gmina Ujazd str. 1 SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska.

Program ochrony środowiska Gmina Ujazd str. 1 SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. Program ochrony środowiska Gmina Ujazd str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania...

Bardziej szczegółowo

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PŁUśNICA

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PŁUśNICA SPIS TREŚCI Wstęp.. 8 I UWARUNKOWANIA PONADLOKALNE 9 1 UWARUNKOWANIA LOKALIZACYJNE GMINY. 9 1.1 Cechy położenia gminy 9 1.2 Regionalne uwarunkowania przyrodnicze 10 1.3 Historyczne przekształcenia na terenie

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI I. Podstawa prawna II. Ustalenia wynikające z prognozy oddziaływania na środowisko... 3

SPIS TREŚCI I. Podstawa prawna II. Ustalenia wynikające z prognozy oddziaływania na środowisko... 3 PODSUMOWANIE Strategicznej oceny oddziaływania na środowisko Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Cieszyńskiego do roku 2015 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2016-2019 Cieszyn, 2013

Bardziej szczegółowo

Program ochrony środowiska dla Powiatu Poznańskiego na lata

Program ochrony środowiska dla Powiatu Poznańskiego na lata 10. Dane źródłowe - Informacja o stanie środowiska w roku 2014 i działalności kontrolnej Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w powiecie poznańskim ziemskim w roku 2014, WIOŚ, Poznań,

Bardziej szczegółowo

Załącznik do uchwały nr 72/2014, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 27 czerwca 2014 r.

Załącznik do uchwały nr 72/2014, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 27 czerwca 2014 r. Załącznik do uchwały nr 72/2014, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 27 czerwca 2014 r. Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie

Bardziej szczegółowo

LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH

LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH NA 2015 ROK I. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach,

Bardziej szczegółowo

L I S T A PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH DO DOFINANSOWANIA PRZEZ WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH w 2016 ROKU

L I S T A PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH DO DOFINANSOWANIA PRZEZ WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH w 2016 ROKU Załącznik do uchwały Nr 14/15 Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Kielcach z dnia 29 czerwca 2015 r. L I S T A PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH DO DOFINANSOWANIA PRZEZ WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI

Bardziej szczegółowo

7. ZARZĄDZANIE I MONITORING REALIZACJI PROGRAMU. 7.1. Zarządzanie programem ochrony środowiska

7. ZARZĄDZANIE I MONITORING REALIZACJI PROGRAMU. 7.1. Zarządzanie programem ochrony środowiska 7. ZARZĄDZANIE I MONITORING REALIZACJI PROGRAMU 7.1. Zarządzanie programem ochrony środowiska Podstawową zasadą realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Pińczowskiego powinna być zasada wykonywania

Bardziej szczegółowo

PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA

PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA 2017-2020 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2021-2024 Po przyjęciu dokumentu pn. Program ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego

Bardziej szczegółowo

Załącznik do uchwały nr 56/2017, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 10 lipca 2017 r.

Załącznik do uchwały nr 56/2017, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 10 lipca 2017 r. Załącznik do uchwały nr 56/2017, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 10 lipca 2017 r. Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie przewidzianych

Bardziej szczegółowo

Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Tykocin

Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Tykocin Samorząd Miasta i Gminy Tykocin Samorząd Mias ta i Gminy Tykocin Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Tykocin 1. Podstawy opracowania studium 6 2. Przedmiot studium 6 3.

Bardziej szczegółowo

LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W RZESZOWIE NA 2019 ROK

LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W RZESZOWIE NA 2019 ROK LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W RZESZOWIE NA 2019 ROK Rzeszów, czerwiec 2018 r. Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu

Bardziej szczegółowo

Program Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2005-2012

Program Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2005-2012 Program Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego Punktem odniesienia dla planowania polityki ekologicznej Województwa Małopolskiego była ocena: - aktualnego stanu środowiska, - realizacji opracowanego

Bardziej szczegółowo

Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Tczewa na lata

Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Tczewa na lata załącznik Nr 2 do uchwały Nr XXV/198/2012 Rady Miejskiej w Tczewie z dnia 25 października 2012 r. w sprawie przyjęcia Aktualizacji Programu ochrony środowiska dla miasta Tczewa na lata 2012-2015 z uwzględnieniem

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWOJU MIASTA PUŁAWY DO 2020 ROKU Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2030

STRATEGIA ROZWOJU MIASTA PUŁAWY DO 2020 ROKU Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2030 Spotkanie organizacyjne STRATEGIA ROZWOJU MIASTA PUŁAWY DO 2020 ROKU Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2030 Puławy, 19 marca 2014 Agenda spotkania Zespołu ds. opracowania Strategii 2 Rozwoju Miasta Puławy do roku

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR 27/17 RADY NADZORCZEJ WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH. z dnia 24 sierpnia 2017 r.

UCHWAŁA NR 27/17 RADY NADZORCZEJ WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH. z dnia 24 sierpnia 2017 r. UCHWAŁA NR 27/17 RADY NADZORCZEJ WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie zatwierdzenia Listy przedsięwzięć priorytetowych do dofinansowania

Bardziej szczegółowo

INWESTYCJE, OCHRONA ŚRODOWISKA ORZESZE MIASTEM ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU

INWESTYCJE, OCHRONA ŚRODOWISKA ORZESZE MIASTEM ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU INWESTYCJE, OCHRONA ŚRODOWISKA ORZESZE MIASTEM ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU rozwój zrównoważony ochrona środowiska miasto Orzesze KONFERENCJA, 22 maja 2013 r. DEFINICJA POJĘCIA ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY: rozwój społeczno-gospodarczy,

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO MIASTA KOŚCIANA (zarys prognoz do 2015r.)

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO MIASTA KOŚCIANA (zarys prognoz do 2015r.) STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO (zarys prognoz do 2015r.) "Żeglarz, który nie wie dokąd płynie, nigdy nie będzie miał pomyślnych wiatrów" Seneka STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO

Bardziej szczegółowo

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DRAWSKO POMORSKIE

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DRAWSKO POMORSKIE BURMISTRZ MIASTA I GMINY W DRAWSKU POMORSKIM STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DRAWSKO POMORSKIE -CZĘŚĆ OPISOWA- ZAŁĄCZNIK NR 2 DO UCHWAŁY NR VIII/59/2003 RADY MIEJSKIEJ

Bardziej szczegółowo

I Spotkanie Rady Strategii Rozwoju Tczewa przy Prezydencie Miasta Tczewa Luty, 2009

I Spotkanie Rady Strategii Rozwoju Tczewa przy Prezydencie Miasta Tczewa Luty, 2009 I Spotkanie Rady Strategii Rozwoju Tczewa przy Prezydencie Miasta Tczewa Luty, 2009 Strategią rozwoju nazywa się rozmaite sposoby oddziaływania w celu pobudzenia wzrostu gospodarczego Strategia rozwoju

Bardziej szczegółowo

Program Ochrony Środowiska dla Gminy Rybno

Program Ochrony Środowiska dla Gminy Rybno Bibliografia Akty prawne 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. Nr 62, poz. 627; 2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Dz. U. Nr 92, poz. 880; 3. Ustawa

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA WYBORU PRZEDSIĘWZIĘĆ FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W TORUNIU

KRYTERIA WYBORU PRZEDSIĘWZIĘĆ FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W TORUNIU Załącznik nr 2 do uchwały nr 283/09 z dnia 17.12.2009 r. Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Toruniu KRYTERIA WYBORU PRZEDSIĘWZIĘĆ FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI

Bardziej szczegółowo

Bibliografia. Akty prawne. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Aleksandrów Kujawski. ABRYS Technika Sp. z o.o.

Bibliografia. Akty prawne. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Aleksandrów Kujawski. ABRYS Technika Sp. z o.o. Bibliografia Akty prawne 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. Nr 62, poz. 627; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań,

Bardziej szczegółowo

Lista przedsięwzięć priorytetowych WFOŚiGW we Wrocławiu planowanych do dofinansowania w 2013 r.

Lista przedsięwzięć priorytetowych WFOŚiGW we Wrocławiu planowanych do dofinansowania w 2013 r. Lista przedsięwzięć priorytetowych Funduszu na rok 2013 została sporządzona w oparciu o hierarchię celów wynikającą z polityki ekologicznej państwa, Programu zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska

Bardziej szczegółowo

ANKIETA DOTYCZĄCA ANALIZY POTRZEB I PROBLEMÓW

ANKIETA DOTYCZĄCA ANALIZY POTRZEB I PROBLEMÓW ANKIETA DOTYCZĄCA ANALIZY POTRZEB I PROBLEMÓW Szanowni Państwo Urząd Gminy rozpoczął prace nad przygotowaniem Strategii Rozwoju. istotnym elementem, niezbędnym dla stworzenia strategii jest poznanie opinii

Bardziej szczegółowo

AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA KATOWICE. Charakterystyka miasta

AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA KATOWICE. Charakterystyka miasta AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA KATOWICE Część 03 Charakterystyka miasta Katowice W-880.03 2/9 SPIS TREŚCI 3.1 Źródła informacji

Bardziej szczegółowo

Program Ochrony Środowiska dla miasta Poznania na lata 2013-2016, z perspektywą 2020 roku

Program Ochrony Środowiska dla miasta Poznania na lata 2013-2016, z perspektywą 2020 roku Program Ochrony Środowiska dla miasta Poznania na lata 2013-2016, z perspektywą 2020 roku Podstawy do opracowania Programu Podstawa prawna: ustawa z dnia 27.04.2001 r. - Prawo ochrony środowiska: Prezydent

Bardziej szczegółowo

ZAKRES LOKALNYCH DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH

ZAKRES LOKALNYCH DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH ZAKRES LOKALNYCH DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH WIELKOPOLSKIE REGIONALNE FORUM TERYTORIALNE Spotkanie subregionalne - Kalisz, 11 czerwca 2018 r. Oddział Planowania Strategicznego DPR Metodyka opracowania Analiza

Bardziej szczegółowo

Lista pytań ogólnych na egzamin inżynierski

Lista pytań ogólnych na egzamin inżynierski Lista pytań ogólnych na egzamin inżynierski numer Pytanie 1 Trzy podstawowe rodzaje przestrzeni, podstawowe cechy przestrzeni 2 Funkcje zagospodarowania przestrzeni i zależność między nimi 3 Przestrzenne

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK NR 3 PRZEPISY PRAWNE I ŹRÓDŁA INFORMACJI WYKORZYSTANE PRZY SPORZĄDZENIU PROGAMU

ZAŁĄCZNIK NR 3 PRZEPISY PRAWNE I ŹRÓDŁA INFORMACJI WYKORZYSTANE PRZY SPORZĄDZENIU PROGAMU PRZEPISY PRAWNE I ŹRÓDŁA INFORMACJI WYKORZYSTANE PRZY SPORZĄDZENIU PROGAMU 2 10. PRZEPISY PRAWNE I ŹRÓDŁA INFORMACJI WYKORZYSTANE PRZY SPORZĄDZENIU PROGRAMU Krajowe przepisy prawne: Przy sporządzeniu aktualizacji

Bardziej szczegółowo

Karta informacyjna przedsięwzięcia

Karta informacyjna przedsięwzięcia Karta informacyjna przedsięwzięcia Sporządzona zgodnie z z art. 3 ust 1 pkt 5 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie

Bardziej szczegółowo

Polityka ochrony środowiska. Tomasz Poskrobko

Polityka ochrony środowiska. Tomasz Poskrobko Polityka ochrony środowiska Tomasz Poskrobko Polityka ochrony środowiska klasycznej teorii polityki Arystotelesa polityka to sztuka rządzenia państwem w celu osiągnięcia dobra wspólnego. Można więc przyjąć,

Bardziej szczegółowo

WYTYCZNE DO SPORZĄDZENIA KARTY INFORMACYJNEJ PRZEDSIĘWZIĘCIA

WYTYCZNE DO SPORZĄDZENIA KARTY INFORMACYJNEJ PRZEDSIĘWZIĘCIA WYTYCZNE DO SPORZĄDZENIA KARTY INFORMACYJNEJ PRZEDSIĘWZIĘCIA zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWOJU POWIATU SIERADZKIEGO NA LATA dr Marek Chrzanowski

STRATEGIA ROZWOJU POWIATU SIERADZKIEGO NA LATA dr Marek Chrzanowski STRATEGIA ROZWOJU POWIATU SIERADZKIEGO NA LATA 2015-2020 dr Marek Chrzanowski PROCES OPRACOWANIA STRATEGII Analiza danych źródłowych CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNA Spotkania warsztatowe Zespołu Ankieta przeprowadzona

Bardziej szczegółowo

Lista pytań ogólnych na egzamin inżynierski

Lista pytań ogólnych na egzamin inżynierski Lista pytań ogólnych na egzamin inżynierski numer Pytanie 1 Trzy podstawowe rodzaje przestrzeni, podstawowe cechy przestrzeni 2 Funkcje zagospodarowania przestrzeni i zależność między nimi 3 Przestrzenne

Bardziej szczegółowo

VIII. Zarządzanie Programem ochrony środowiska

VIII. Zarządzanie Programem ochrony środowiska VIII. Zarządzanie Programem ochrony środowiska Ustawa Prawo ochrony środowiska wymaga określenia w programie środków niezbędnych do osiągnięcia celów, w tym mechanizmów prawno-ekonomicznych i środków finansowania.

Bardziej szczegółowo

ZARYS OPRACOWANIA DOT. ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH I ROLNICTWA WOJEWÓDZTWA DO 2030 R.

ZARYS OPRACOWANIA DOT. ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH I ROLNICTWA WOJEWÓDZTWA DO 2030 R. ZARYS OPRACOWANIA DOT. ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH I ROLNICTWA WOJEWÓDZTWA DO 2030 R. Część diagnostyczna Spis treści Str. I. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ OBSZARÓW WIEJSKICH I ROLNICTWA WOJEWÓDZTWA,

Bardziej szczegółowo

Zrównoważone planowanie gospodarka, bezpieczeństwo, środowisko

Zrównoważone planowanie gospodarka, bezpieczeństwo, środowisko Zrównoważone planowanie gospodarka, bezpieczeństwo, środowisko Jadwiga Ronikier - kierownik projektu SOOŚ PZRP FORUM WODNE Warszawa, 9-10 czerwca 2015 r. Zrównoważony rozwój, czyli (?) Pojęcie zdefiniowane

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1. Cele strategiczne i kierunki zadań A B C G H I OBSZAR INTERWENCJI LP.

Załącznik nr 1. Cele strategiczne i kierunki zadań A B C G H I OBSZAR INTERWENCJI LP. Załącznik nr 1. Cele strategiczne i kierunki zadań LP. 1 OCHRONA KLIMATU I JAKOŚCI POWIETRZA Poprawa jakości powietrza Zarządzanie jakością powietrza Trwała wymiana indywidualnych źródeł ogrzewania Promowanie

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do tematyki zrównoważonego gospodarowania wodą na terenach zurbanizowanych

Wprowadzenie do tematyki zrównoważonego gospodarowania wodą na terenach zurbanizowanych Wprowadzenie do tematyki zrównoważonego gospodarowania wodą na terenach zurbanizowanych Agnieszka Kapusta Kierownik projektów Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cites Idea zrównoważonego rozwoju Zrównoważony

Bardziej szczegółowo

światowej na podstawie mapy podaje cechy podziału wyjaśnia wpływ ustroju politycznego na rozwój administracyjnego Polski

światowej na podstawie mapy podaje cechy podziału wyjaśnia wpływ ustroju politycznego na rozwój administracyjnego Polski Temat (rozumiany jako lekcja w podręczniku) 1. System władzy i podział administracyjny kraju 2. Zmiany liczby ludności Polski 3. Rozmieszczenie ludności Dział: ZAGADNIENIA LUDNOŚCIOWE Wymagania edukacyjne

Bardziej szczegółowo

Załącznik Nr 1. Wykaz najważniejszych aktów prawnych. Prawodawstwo polskie

Załącznik Nr 1. Wykaz najważniejszych aktów prawnych. Prawodawstwo polskie Załącznik Nr 1 Wykaz najważniejszych aktów prawnych Prawodawstwo polskie Ustawy i Rozporządzenia o charakterze ogólnym Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627,

Bardziej szczegółowo

Tematyczna giełda współpracy: Ochrona środowiska na polsko-saksońskim pograniczu. www.sn-pl.eu

Tematyczna giełda współpracy: Ochrona środowiska na polsko-saksońskim pograniczu. www.sn-pl.eu Tematyczna giełda współpracy: Ochrona środowiska na polsko-saksońskim pograniczu www.sn-pl.eu Cele główne Ochrona i poprawa stanu środowiska, w tym: Poprawa ochrony przeciwpowodziowej Stworzenie ukierunkowanej

Bardziej szczegółowo

Temat: Zielona Infrastruktura Otwarty krajobraz kulturowy Zespół: Andrzej Mizgajski, Iwona Zwierzchowska, Damian Łowicki

Temat: Zielona Infrastruktura Otwarty krajobraz kulturowy Zespół: Andrzej Mizgajski, Iwona Zwierzchowska, Damian Łowicki Temat: Zielona Infrastruktura Otwarty krajobraz kulturowy Zespół: Andrzej Mizgajski, Iwona Zwierzchowska, Damian Łowicki Zielona infrastruktura Istota podejścia Zielona infrastruktura - strategicznie zaplanowana

Bardziej szczegółowo

Strategia Rozwoju Gminy Gruta Spotkanie konsultacyjne, 8 kwiecień 2014 r. Urząd Gminy Gruta

Strategia Rozwoju Gminy Gruta Spotkanie konsultacyjne, 8 kwiecień 2014 r. Urząd Gminy Gruta Strategia Rozwoju Gminy Gruta 214 22 Spotkanie konsultacyjne, 8 kwiecień 214 r. Urząd Gminy Gruta Ważne dokumenty Strategia nie powstaje w oderwaniu od istniejących dokumentów o podobnym charakterze: 1.

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz skrótów Wstęp. CZĘŚĆ PIERWSZA Zagadnienia ogólne prawa ochrony środowiska

Spis treści. Wykaz skrótów Wstęp. CZĘŚĆ PIERWSZA Zagadnienia ogólne prawa ochrony środowiska Spis treści Wykaz skrótów Wstęp CZĘŚĆ PIERWSZA Zagadnienia ogólne prawa ochrony środowiska ROZDZIAŁ I. Ogólna charakterystyka podstaw prawnych ochrony środowiska w Polsce ROZDZIAŁ II. Zasady ogólne prawa

Bardziej szczegółowo

Raport z wykonania zadań wynikających z Programu ochrony środowiska powiatu ełckiego obejmujących okres dwóch lat

Raport z wykonania zadań wynikających z Programu ochrony środowiska powiatu ełckiego obejmujących okres dwóch lat Raport z wykonania zadań wynikających z Programu ochrony środowiska powiatu ełckiego obejmujących okres dwóch lat 2008-2009 Cele Wskaźniki Stan w 2007 r. Lata 2008-2009 1 2 3 5 I. OCHRONA I RACJONALNE

Bardziej szczegółowo

Wzór planu odnowy miejscowości zgodny z zaleceniami Ministerstwa Rolnictwa oraz Ministerstwa Rozwoju Regionalnego

Wzór planu odnowy miejscowości zgodny z zaleceniami Ministerstwa Rolnictwa oraz Ministerstwa Rozwoju Regionalnego Wzór planu odnowy miejscowości zgodny z zaleceniami Ministerstwa Rolnictwa oraz Ministerstwa Rozwoju Regionalnego Charakterystyka miejscowości, opis planowanych zadań inwestycyjnych, inwentaryzacja zasobów

Bardziej szczegółowo

UZASADNIENIE. 2. Sposób realizacji wymogów wynikających z art. 1 ust. 2-4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

UZASADNIENIE. 2. Sposób realizacji wymogów wynikających z art. 1 ust. 2-4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym: UZASADNIENIE 1. Wstęp Niniejsze uzasadnienie dotyczy rozwiązań przyjętych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy Swarzędz obejmującego wieś Łowęcin, część północną obrębu Jasin i część

Bardziej szczegółowo

rozwoju obszarów w wiejskich w Polsce Warszawa, 9 października 2007 r.

rozwoju obszarów w wiejskich w Polsce Warszawa, 9 października 2007 r. Stan i główne g wyzwania rozwoju obszarów w wiejskich w Polsce Warszawa, 9 października 2007 r. 1 Cele konferencji Ocena stanu i głównych wyzwań rozwoju obszarów wiejskich w Polsce Ocena wpływu reform

Bardziej szczegółowo

PLAN REALIZACYJNY PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA BIAŁOGARD NA LATA 2014-2017 Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA 2018-2022

PLAN REALIZACYJNY PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA BIAŁOGARD NA LATA 2014-2017 Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA 2018-2022 ZAŁĄCZNIK 1 do Programu ochrony środowiska Miasta Białogard na lata 2014-2017, z uwzględnieniem perspektywy na lata 2018-2022 PLAN REALIZACYJNY PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA BIAŁOGARD NA LATA

Bardziej szczegółowo

Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego gminy Wodzisław na lata 2000-2015

Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego gminy Wodzisław na lata 2000-2015 Cel: 1 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego gminy Wodzisław na lata 2000-2015 Poprawa efektywności gospodarstw rolnych m.in. poprzez specjalizację produkcji rolniczej, tworzenie zorganizowanych

Bardziej szczegółowo

Paweł Sałek Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Klimatycznej, Ministerstwo Środowiska

Paweł Sałek Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Klimatycznej, Ministerstwo Środowiska PLANOWANIE PRZESTRZENNE AGLOMERACJI DUŻYCH MIAST DLA ŁAGODZENIA ZMIAN KLIMATU W KONTEKŚCIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU Paweł Sałek Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Klimatycznej, Ministerstwo

Bardziej szczegółowo

Plan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce

Plan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce Plan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN) jest strategicznym dokumentem, który wyznacza kierunki rozwoju gospodarki niskoemisyjnej dla całego

Bardziej szczegółowo

Priorytet 1: Ochrona Środowiska. Analiza SWOT

Priorytet 1: Ochrona Środowiska. Analiza SWOT Priorytet 1: Ochrona Środowiska 36 Analiza SWOT MOCNE STRONY 1. Urozmaicona rzeźba terenu, duże walory krajobrazowe. 2. Wzrastający wskaźnik lesistości. 3. Brak uciążliwego dla środowiska przemysłu. 4.

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do Powiatowego Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Zgierskiego. Wykaz waŝniejszych aktów prawnych stan na r.

Załącznik nr 1 do Powiatowego Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Zgierskiego. Wykaz waŝniejszych aktów prawnych stan na r. Załącznik nr 1 do Powiatowego Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Zgierskiego Wykaz waŝniejszych aktów prawnych stan na 11.10.2003 r. Regulacje ogólne dotyczące ochrony środowiska - Konstytucja Rzeczypospolitej

Bardziej szczegółowo

REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA

REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA 2007-2013 STRUKTURA DOKUMENTU 2 1. Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej województwa lubelskiego, 2. Strategia realizacji Regionalnego Programu

Bardziej szczegółowo

Gmina: Chocz (n. Chocz, Olesiec Nowy, Olesiec Stary) Celem inwestycji jest budowa obwodnicy miasta Chocz w ciągu drogi wojewódzkiej nr 442

Gmina: Chocz (n. Chocz, Olesiec Nowy, Olesiec Stary) Celem inwestycji jest budowa obwodnicy miasta Chocz w ciągu drogi wojewódzkiej nr 442 I.47. Droga nr 442 m. Chocz. 47 Droga nr 442 m. Chocz Lokalizacja przedsięwzięcia Charakterystyka ogólna i cel przedsięwzięcia Powiat pleszewski Gmina: Chocz (n. Chocz, Olesiec Nowy, Olesiec Stary) Celem

Bardziej szczegółowo

Bibliografia. Akty prawne

Bibliografia. Akty prawne Bibliografia Akty prawne 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. Nr 62, poz. 627; 2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. O ochronie przyrody Dz. U. Nr 92, poz. 880; 3. Ustawa

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK NR 7A PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP REZERWAT ŻURAWINIEC W POZNANIU DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA Fot. 1. Lasy komunalne wejście od strony ul. Umultowskiej Fot. 2.

Bardziej szczegółowo

Załącznik V Tabela 5. Wskaźniki kontekstowe

Załącznik V Tabela 5. Wskaźniki kontekstowe Załącznik V Tabela 5. Wskaźniki kontekstowe Lp. Nazwa zmiennej lub wskaźnika Rok Jedn. Miary Zródło Ogółem (średnia) UE 28* Polska Małopolska SPOŁECZEŃSTWO 2006-45,2 47,4 2007 52,8 46,5 48,1 2008 53,3

Bardziej szczegółowo

Polityka innowacyjna Województwa Mazowieckiego

Polityka innowacyjna Województwa Mazowieckiego Polityka innowacyjna Województwa Mazowieckiego Konferencja Innowacje w przemyśle a zmiany klimatu Warszawa, dn. 28 maja 2009 r. 1 Warszawa, dn.28 maja 2009 r. Plan prezentacji: Regionalna Strategia Innowacji

Bardziej szczegółowo

Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa

Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa A A 1. Wstęp Prawo ochrony środowiska tworzą akty prawne o różnej randze. Najwyższym z nich jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalona w 1997

Bardziej szczegółowo

Bibliografia. Akty prawne

Bibliografia. Akty prawne Bibliografia Akty prawne 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. Nr 62, poz. 627; 2. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne. Dz. U. Nr 115, poz. 1229; 3. Ustawa z dnia

Bardziej szczegółowo

Przekazujemy Państwu efekt pierwszego etapu prac nad Programem Rozwoju Miasta Łomża dotyczącego gospodarki.

Przekazujemy Państwu efekt pierwszego etapu prac nad Programem Rozwoju Miasta Łomża dotyczącego gospodarki. Przekazujemy Państwu efekt pierwszego etapu prac nad Programem Rozwoju Miasta Łomża dotyczącego gospodarki. Efektem pierwszego etapu prac na Programem Rozwoju Miasta Łomża było powstanie analizy SWOT i

Bardziej szczegółowo

Grajewo, I. Podstawa prawna:

Grajewo, I. Podstawa prawna: Grajewo, 2015.02. Podsumowanie Strategicznej Oceny Oddziaływania na Środowisko PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY GRAJEWO NA LATA 2015 2018 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2019 2022 wraz z PROGNOZĄ ODDZIAŁYWANIA

Bardziej szczegółowo

OGÓLNE INFORMACJE STATYSTYCZNE DOTYCZĄCE WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

OGÓLNE INFORMACJE STATYSTYCZNE DOTYCZĄCE WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO OGÓLNE INFORMACJE STATYSTYCZNE DOTYCZĄCE WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Jan Fryc, Zofia Płoszaj-Witkowicz Urząd Statystyczny w Katowicach, Śląski Ośrodek Badań Regionalnych Katarzyna Kimel, Barbara Zawada Urząd

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA W PROCESACH INWESTYCYJNYCH

WYMAGANIA PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA W PROCESACH INWESTYCYJNYCH WYMAGANIA PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA W PROCESACH INWESTYCYJNYCH Joanna Borówka Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach Katowice 8 grudnia 2014r 1 Zagospodarowanie przestrzenne a ochrona

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR IX/202/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 22 czerwca 2015 r.

UCHWAŁA NR IX/202/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 22 czerwca 2015 r. UCHWAŁA NR IX/202/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 22 czerwca 2015 r. w sprawie przyjęcia projektu uchwały w sprawie Nadnoteckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu Na podstawie art. 23

Bardziej szczegółowo

ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSIEK

ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSIEK WÓJT GMINY OSIEK ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSIEK - UZASADNIENIE ZAWIERAJĄCE OBJAŚNIENIA PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ ORAZ SYNTEZĘ USTALEŃ PROJEKTU ZMIANY STUDIUM

Bardziej szczegółowo

aktualnych strategii rozwoju kraju Dr Joanna Maćkowiak Pandera Pełnomocnik ds. Europejskich Ministerstwo Środowiska

aktualnych strategii rozwoju kraju Dr Joanna Maćkowiak Pandera Pełnomocnik ds. Europejskich Ministerstwo Środowiska Główne założenia aktualnych strategii rozwoju kraju Dr Joanna Maćkowiak Pandera Pełnomocnik ds. Europejskich Ministerstwo Środowiska Planowanie rozwoju Raport Polska 2030 -opracowany przez ZespółDoradców

Bardziej szczegółowo

I. POWIAT RACIBORSKI OTWARTY NA ROZWÓJ

I. POWIAT RACIBORSKI OTWARTY NA ROZWÓJ Załącznik do Uchwały Nr XV / 133 / 2007 Rady Powiatu Raciborskiego z dnia 28 grudnia 2007r. ZAŁOŻENIA DO STRATEGII ROZWOJU POWIATU RACIBORSKIEGO 1. OPTYMALIZACJA UKŁADU KOMUNIKACYJNEGO I PRZESTRZENI PUBLICZNEJ

Bardziej szczegółowo

PODSUMOWANIE ZAWIERAJĄCE UZASADNIENIE WYBORU PRZYJĘTEGO DOKUMENTU W ODNIESIENIU DO ROZPATRYWANYCH ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH

PODSUMOWANIE ZAWIERAJĄCE UZASADNIENIE WYBORU PRZYJĘTEGO DOKUMENTU W ODNIESIENIU DO ROZPATRYWANYCH ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH PODSUMOWANIE ZAWIERAJĄCE UZASADNIENIE WYBORU PRZYJĘTEGO DOKUMENTU W ODNIESIENIU DO ROZPATRYWANYCH ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH Program ochrony środowiska przed hałasem dla Miasta Gliwice na lata 2013-2017

Bardziej szczegółowo

Spis treści INFORMACJE WSTĘPNE

Spis treści INFORMACJE WSTĘPNE INFORMACJE WSTĘPNE Spis treści 1. Przedmiot i zakres opracowania 11 2. Forma opracowania 12 3. Tok formalno - prawny sporządzania Studium 13 4. Tok merytoryczny sporządzania Studium 14 5. Aktualnie obowiązujące

Bardziej szczegółowo

Warsztat strategiczny 1

Warsztat strategiczny 1 Strategia Rozwoju Miasta Nowy Targ na lata 2018-2023 z perspektywą do 2030 roku Warsztat strategiczny 1 Artur Kubica, Bartosz Tyrna Nowy Targ, 12/04/2018 Plan warsztatu Rola strategii rozwoju i jej kształt

Bardziej szczegółowo

WSTĘPNE WYNIKI ANALIZY STANU, STUDIÓW, UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO AGLOMERACJI RZESZOWSKIEJ:

WSTĘPNE WYNIKI ANALIZY STANU, STUDIÓW, UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO AGLOMERACJI RZESZOWSKIEJ: Stowarzyszenie Samorządów Terytorialnych "Aglomeracja Rzeszowska" WSTĘPNE WYNIKI ANALIZY STANU, STUDIÓW, UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO AGLOMERACJI RZESZOWSKIEJ: Wyzwania i bariery

Bardziej szczegółowo

Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Lubsko na lata Marek Karłowski Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o.

Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Lubsko na lata Marek Karłowski Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o. Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Lubsko na lata 2017 2023 Marek Karłowski Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o. REWITALIZACJA - definicja Rewitalizacja to wyprowadzanie ze stanu kryzysowego obszarów

Bardziej szczegółowo

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy. Stanisław Krasowicz. Puławy, 2008

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy. Stanisław Krasowicz. Puławy, 2008 Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy GŁÓWNE UWARUNKOWANIA KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEGO ROLNICTWA Stanisław Krasowicz Puławy, 2008 Polska to kraj: o stosunkowo dużym potencjale

Bardziej szczegółowo

Aktualne wyzwania rozwoju Polskich obszarów wiejskich

Aktualne wyzwania rozwoju Polskich obszarów wiejskich Aktualne wyzwania rozwoju Polskich obszarów wiejskich IUNG-PIB Puławy 25.10.2017 r. Jacek M. Pijanowski UR Kraków TROW Po latach ignorancji lub braku zrozumienia, rola tzw. urządzeń rolnych zdaje się być

Bardziej szczegółowo

Załącznik 2. Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko

Załącznik 2. Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko Załącznik 2 Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko Różnorodność biologiczna, rośliny i zwierzęta Działanie adaptacyjne służy bezpośrednio realizacji celu ochrony ++ Działanie adaptacyjne pośrednio

Bardziej szczegółowo

A. Zawartość planu ochrony dla parku narodowego i obszaru Natura Porównanie zawartości obu planów.

A. Zawartość planu ochrony dla parku narodowego i obszaru Natura Porównanie zawartości obu planów. Zawartość, tryb sporządzania i zakres prac koniecznych dla sporządzenia projektu planu ochrony dla parku narodowego, uwzględniającego zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000 Zgodnie z art. 20 ust.

Bardziej szczegółowo

Gmina: Szamotuły (m. Szamotuły), Pniewy ( m. Pniewy) Celem inwestycji jest budowa obwodnicy Pniew i Szamotuł (DW 184)

Gmina: Szamotuły (m. Szamotuły), Pniewy ( m. Pniewy) Celem inwestycji jest budowa obwodnicy Pniew i Szamotuł (DW 184) I.12. Przebudowa układu komunikacyjnego Wronki- autostrada A2. 12 Przebudowa układu komunikacyjnego Wronki- autostrada A2 Lokalizacja przedsięwzięcia Charakterystyka ogólna i cel przedsięwzięcia Powiat:

Bardziej szczegółowo

Planowanie przestrzenne na obszarach wiejskich w kontekście zasad zrównoważonego rozwoju

Planowanie przestrzenne na obszarach wiejskich w kontekście zasad zrównoważonego rozwoju Planowanie przestrzenne na obszarach wiejskich w kontekście zasad zrównoważonego rozwoju artłomiej olipiński ntoni olcel 28.10.2010 r. równoważony rozwój nie tylko koncepcją pogłębionej i kompleksowej

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XLVI/313/2014 RADY MIEJSKIEJ W GRODZISKU WIELKOPOLSKIM. z dnia 28 sierpnia 2014 r.

UCHWAŁA NR XLVI/313/2014 RADY MIEJSKIEJ W GRODZISKU WIELKOPOLSKIM. z dnia 28 sierpnia 2014 r. UCHWAŁA NR XLVI/313/2014 RADY MIEJSKIEJ W GRODZISKU WIELKOPOLSKIM z dnia 28 sierpnia 2014 r. w sprawie zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Grodzisk Wielkopolski

Bardziej szczegółowo

DOKUMENT UZUPEŁNIAJĄCY DO: Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Łeba na lata z perspektywą do roku 2023

DOKUMENT UZUPEŁNIAJĄCY DO: Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Łeba na lata z perspektywą do roku 2023 DOKUMENT UZUPEŁNIAJĄCY DO: Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Łeba na lata 2016 2019 z perspektywą do roku 2023 ŁEBA 2016 Dokument zawiera: I. Uzasadnienie zawierające informacje o udziale

Bardziej szczegółowo

Prof.dr hab. Andrzej Kowalczyk. Dr Sylwia Kulczyk Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytet Warszawski

Prof.dr hab. Andrzej Kowalczyk. Dr Sylwia Kulczyk Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytet Warszawski Ochrona i konserwacja wartości przyrodniczych Polski Wschodniej jako podstawa trwałego rozwoju Prof.dr hab. Andrzej Kowalczyk Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski Dr Sylwia

Bardziej szczegółowo

Wzór. Karta informacyjna przedsięwzięcia

Wzór. Karta informacyjna przedsięwzięcia Wzór Karta informacyjna przedsięwzięcia zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska

Bardziej szczegółowo

ANKIETA. Strategii Rozwoju Gminy Kargowa na lata

ANKIETA. Strategii Rozwoju Gminy Kargowa na lata ANKIETA Strategii Rozwoju Gminy Kargowa na lata 2015-2022 GOSPODARKA 1. Jak ocenia Pani / Pan dostęp i stan podstawowych mediów w gminie /zwodociągowanie, kanalizacja sanitarna/?. 2. Jak ocenia Pani /

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO. Co to jest? A tak naprawdę?

PODSTAWY PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO. Co to jest? A tak naprawdę? PODSTAWY PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO mgr Anna Bernaciak Co to jest? całokształt działań zmierzających do zapewnienia prawidłowego rozwoju poszczególnych obszarów kraju, sztuka organizowania przestrzeni na

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr XXX/158/2013 RADY GMINY GRĘBKÓW z dnia 26 listopada 2013 r.

UCHWAŁA Nr XXX/158/2013 RADY GMINY GRĘBKÓW z dnia 26 listopada 2013 r. UCHWAŁA Nr XXX/158/2013 RADY GMINY GRĘBKÓW z dnia 26 listopada 2013 r. w sprawie uchwalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Grębków Na podstawie art. 18 ust. 2, pkt

Bardziej szczegółowo

Spotkanie konsultacyjne na temat Listy przedsięwzięć priorytetowych planowanych do dofinansowania ze środków WFOŚiGW w Katowicach na 2017 rok

Spotkanie konsultacyjne na temat Listy przedsięwzięć priorytetowych planowanych do dofinansowania ze środków WFOŚiGW w Katowicach na 2017 rok Spotkanie konsultacyjne na temat Listy przedsięwzięć priorytetowych planowanych do dofinansowania ze środków WFOŚiGW w Katowicach na 2017 rok Katowice, 7 marca 2016 roku Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska

Bardziej szczegółowo

OBSZARY PRZYRODNICZO CENNE W PROCESACH RACJONALNEGO PLANOWANIA PRZESTRZENI

OBSZARY PRZYRODNICZO CENNE W PROCESACH RACJONALNEGO PLANOWANIA PRZESTRZENI UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI w OLSZTYNIE WYDZIAŁ GEODEZJI I GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ KATEDRA PLANOWANIA I INŻYNIERII PRZESTRZENNEJ OBSZARY PRZYRODNICZO CENNE W PROCESACH RACJONALNEGO PLANOWANIA PRZESTRZENI

Bardziej szczegółowo

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Województwa 2011-2020

Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Województwa 2011-2020 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii Rozwoju Województwa 2011-2020 Zakres, ocena i rekomendacje Jakub Szymański Dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej UMWM Cel i zakres Prognozy

Bardziej szczegółowo

Lokalna Grupa Działania Piękna Ziemia Gorczańska

Lokalna Grupa Działania Piękna Ziemia Gorczańska Lokalna Grupa Działania Piękna Ziemia Gorczańska Analiza SWOT Wrzesień 2015 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Zadanie współfinansowane

Bardziej szczegółowo