ARTROFIBROZA KOLANA Prewencja, postępowanie, następstwa

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ARTROFIBROZA KOLANA Prewencja, postępowanie, następstwa"

Marek Zawadzki
8 lat temu
Przeglądów:

1 ARTROFIBROZA KOLANA Prewencja, postępowanie, następstwa artrofibroza zazwyczaj zdarza się po traumie lub zabiegu operacyjnym i może zmienić biomechanikę stawu, proces zapalny inicjuje i koordynuje rozprzestrzenianie się zrostów, wiedza o tym pomaga nam w zastosowaniu środków zaradczych, często niestety przy zbyt późnym działaniu zabieg operacyjny jest niezbędny, jest określana jako rozrost tkanki włóknistej w i wokół stawu prowadząca w konsekwencji do utraty ruchu w stawie, jest powszechna i najczęściej dotyczy stawu kolanowego, powstałe zrosty prowadzą często do nieprawidłowego kontaktu stawowego i do początków degeneracji chrząstki stawowej, często agresywna ręczna manipulacja lub zabieg operacyjny może stymulować więcej rozrostu tkanki włóknistej i pogorszyć stan, studia nad artrofibrozą podają: 4-35% pacjentów po zabiegach ma utratę ROM mówi się o utracie ROM, jeśli zakres wyprostu ma wartość wyższą niż -10, a zakres zgięcia jest mniejszy niż 125 duże znaczenie dla ograniczeń ruchomości ma lokalizacja zrostów, obecność ich w okolicy ACL lub stawu piszczelowo - udowego ma wpływ na utratę wyprostu, natomiast w okolicy stawu rzepkowo - udowego na utratę zgięcia, zwykle ból towarzyszy ograniczeniu ruchomości,

2 ZMIANA BIOMECHANIKI KOLANA fibroza obniża rzepkę, powoduje powstanie tzw. patella baja lub infera dalszym efektem procesu jest skrócenie więzadła własnego rzepki, zwiększa się siła wysuwająca piszczel, zwiększa się nacisk między rzepką i kością udową, powoduje powstanie PFPS ( zobacz) efektem końcowym jest artroza stawu rzepkowo-udowego, 89% pacjentów operowanych na artrofibrozę miało zmiany degeneracyjne, ponadto jest ścisły związek między uporczywym, długotrwałym ograniczeniem wyprostu, a wynikającym osłabieniem m. czworoglowego i bólem rzepki (PFPS)

3 ETIOLOGIA rozwój artrofibrozy kolana jest wieloprzyczynowy, na pierwszym miejscu wymienia się unieruchomienie w opatrunku gipsowym bądź stabilizatorze, nawet brak aktywności po kontuzji prowadzi do ograniczenia ruchomości, rozległość kontuzji ma również wpływ na wystąpienie artrofibrozy, wielowięzadłowa kontuzja z MCL, ACL, w szczególności predysponuje do artrofibrozy, wydaje się, że zabieg operacyjny przeprowadzony w ostrym, obszernym stanie zapalnym jest również powodem artrofibrozy, stąd zalecenie do kilkutygodniowego opóźnienia zabiegu, błędy śródoperacyjne mogą doprowadzić do artrofibrozy, np. źle ulokowany przeszczep, bądź zbytnie napięcie przeszczepu, opóźnienie nawet o jeden dzień (24 h) ćwiczeń ROM-u podwyższa ryzyko powstania artrofibrozy, ważne: nie wystarczy zmierzyć, czy wyprost wynosi 0, należy porównać go z kończyną zdrową, gdyż 96% ludzi posiada tzw. nadwyprost (6 kobiety, 5 mężczyźni). PREWENCJA wczesne odtworzenie ROM-u po kontuzji bądź po zabiegu, opóźnienie zabiegu do czasu ustąpienia stanu zapalnego, uruchomienie pacjenta, większość lekarzy i fizjoterapeutów na świecie stosuje dzisiaj tzw. agresywne protokoły rehabilitacyjne (m.in. z kliniki Shelbourna) zastosowanie NSAID-s (Nonsteroidal anti-inflammatory drugs)

4 krioterapia (chłodzenie)!!!!!!! czynniki zwiększające ryzyko artrofibrozy i leczenie -krwiak stawu -aspiracja bądź artroskopia -masywny wysięk -aspiracja -unieruchomienie -artroskopowe oczyszczenie -skomplikowane kontuzje -stosowanie CPM -złamania stawu kolanowego -stabilizacja i CPM -trakcja -unikać długotrwałej trakcji Kluczem do sukcesu po zabiegu operacyjnym jest natychmiastowe rozpoczęcie ćwiczeń ROM-u, CPM uważa się dzisiaj za skuteczne tylko w krótkim przedziale czasowym: 2-3 dni, Deconditioned knee kolano z przykurczem zgięciowym, brakiem wyprostu,

5 problem braku wyprostu jest częstym powikłaniem po nadmiernym, długotrwałym wysiłku, po nieudanej operacji, przy braku, bądź niedostatecznej rehabilitacji, po długotrwałym, jednostronnym obciążaniu jednej kończyny, po unieruchomieniu, nawet kilka dni zaniechania ćwiczeń doskonalących wyprost czy unikania obciążania chorej kończyny może spowodować wystąpienie przykurczu, generalna zasada - im mniej używana noga, tym bardziej boli, żadna medycyna, tabletki, fizykoterapia, stabilizatory, zastrzyki ze sterydów, bądź Synvisc nie poprawią wyprostu, pacjent w dalszym ciągu faworyzuje kończynę zdrową, co w konsekwencji prowadzi do pogorszenia stanu, częste zalecenie typu, boli, to poleż, odpocznij, podłóż poduszkę pod kolano jest tylko chwilową ulgą, nie poprawiającą objawów, kluczem do sukcesu po zabiegu rekonstrukcyjnym, artroplastyce itp., jest osiągnięcie nadwyprostu równego zdrowej kończynie, nawet 3-5 przykurczu daje w ostateczności słabe wyniki (zaburzenie chodu i in.)

6 celem tradycyjnej rehabilitacji jest osiągnięcie FROM (pełnego zakresu ruchomości), od 0-135, co zdecydowanie nie wystarcza, gdyż wyprost (nadwyprost) musi być symetryczny z kończyną zdrową, nie ma żadnego wzorca, każdy pacjent ma inny zakres ruchomości, dokładna ocena stanu wyprostu kolana jest sprawą priorytetową, nie ma konieczności używania goniometru, wystarczy ułożyć pacjenta tyłem, z piętami na stole do egzaminowania, a terapeuta dociskając jedną ręką udo pacjenta do stołu, unosi do góry jego piętę drugą ręką i obserwuje różnicę: jak mocno pięty odrywają się od podłoża (możemy zmierzyć to w cm), wyczuwamy również sztywność opisanego ruchu, inny sposób: położyć pacjenta przodem, z kolanami wysuniętymi poza krawędź stołu, na pięty kładziemy poziomicę i obserwujemy ich położenie, mierzymy linijką odstęp między piętą, a poziomicą, kolano z FROM jest zdolne do normalnego funkcjonowania i utrzymywania swojej siły, kolano z ograniczonym ROM nie funkcjonuje należycie i traci na sile, zaczyna się zatem błędne koło: OGRANICZENIE RUCHOMOŚCI SPADEK SIŁY BÓL NIEOBCIĄŻANIE KOŃCZYNY DALSZY PRZYKURCZ POSTĘPOWANIE ćwiczenia pasywne, pokazane powyżej są skuteczne, ale tylko przy krótko trwającym przykurczu, przy

7 zaniedbanym, długotrwałym, lepsze wyniki daje zastosowanie bardziej agresywnych metod, z progresywnie zwiększającym się obciążeniem, należy ćwiczyć trzy razy dziennie, przynajmniej po 10 minut i konsekwentnie realizować ten protokół do kilku miesięcy (ok. 3), należy uzupełniać trening stretchingiem mięśni łydki i goleniowo-kulszowych, natychmiast po uzyskaniu pełnego nadwyprostu konieczne jest wzmacnianie mięśnia czworogłowego, szczególnie VMO (głowy przyśrodkowej) dodatkiem powinno być świadome obciążanie kończyny chorej z zamknięciem kolana chłodzenie (w przypadku wystąpienia obrzęku, bolesności) kolejnym etapem są ćwiczenia zgięcia stawu, dołączamy również lekki trening aerobowy, np. rower, eliptyk (orbitrek), stepper zalecamy trening oporowy: leg press, ¼ przysiady, końcowy wyprost kolana (TKE)

9 źródło tekstu:

Podobne dokumenty

Zestaw ćwiczeń dedykowanych Pacjentom Kliniki ArtroCenter po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACL)

Zestaw ćwiczeń dedykowanych Pacjentom Kliniki ArtroCenter po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACL) Opracowanie: Zespół Kliniki ArtroCenter http: www.artrocenter.pl e-mail: kontakt@artrocenter.pl