Sztuczny staw kolanowy. Informacje dla pacjentów

Transkrypt

1 Sztuczny staw kolanowy Informacje dla pacjentów

2 nformacje dla pacjentów Sztuczny staw kolanowy Droga Pacjentko, drogi Pacjencie, z bólem i z pewnością z odrobiną niepokoju, ale też z nadzieją na życie z mniejszym bólem i większą jakość życia, przyszliście dzisiaj do naszej kliniki. Wiele życzeń szybkiego powrotu do zdrowia od najbliższych i przyjaciół towarzyszy Wam w tym dniu. Zaopiekujemy się Wami przez kolejne dni i dołożymy wszelkich starań, abyście czuli się u nas dobrze, aby tym samym utwierdzić Was w przekonaniu, że zostaniecie wyleczeni. Naszym celem jest, abyście jak najszybciej opuścili naszą klinikę w pełni zdrowia. Wasi Lekarze

3 Zdrowe kolano zapewnia optymalną ruchomość 4 połączoną z optymalną stabilnością Jak funkcjonuje zdrowy staw kolanowy u człowieka? 6 Choroby stawu kolanowego prowadzące 8 do jego wymiany Sztuczny staw kolanowy 10 Częściowa wymiana powierzchni stawowych 11 Całkowita wymiana powierzchni stawowych 12 Całkowita wymiana stawu kolanowego 14 Przebieg operacji 15 Jak należy zachowywać się po operacji 16 Twój paszport protezy 17 Co jest szczególnie korzystne dla Ciebie 18 Czego należy konsekwentnie unikać 19 3

4 nformacje dla pacjentów Sztuczny staw kolanowy Zdrowe kolano Staw kolanowy ze swoimi więzadłami i mięśniami jest największym stawem ludzkiego ciała. Umożliwia nam stanie, wstawanie i przede wszystkim chodzenie. Nasze kolano łączy najlepszą możliwą ruchomość z najlepszą możliwą stabilnością. Tworzy połączenie między najdłuższymi kośćmi ludzkiego ciała, kością udową i podudzia (piszczelą i strzałką). Staw kolanowy jest największym stawem ludzkiego ciała i troszczy się o optymalne ruchy przy optymalnej stabilności. Między kością udową a kośćmi podudzia znajdują się łąkotki. Aparat więzadłowy składa się z więzadeł krzyżowych i pobocznych, zapewniających stawowi kolanowemu stabilność. Rzepka, razem ze swoim aparatem więzadłowym, stanowi niezbędny element przenoszący siłę mięśni udowych do mięśni podudzia. Das OberschenkelrollenSchienbeinkopfgelenk Kość udowa Kłykcie kości udowej Więzadło krzyżowe przednie Łąkotka boczna Więzadło poboczne strzałkowe Więzadło krzyżowe tylne Więzadło poboczne piszczelowe Łąkotka przyśrodkowa Dolny przyczep mięśnia uda 4

5 Prawy staw kolanowy z przodu Udo Rzepka Więzadło poboczne strzałkowe Łąkotka boczna Więzadło poboczne piszczelowe Łąkotka przyśrodkowa Więzadło właściwe rzepki Głowa kości strzałkowej Prawy staw kolanowy z boku Kłykieć kości udowej Rzepka Kaletka maziowa Podrzepkowe ciało tłuszczowe Więzadło właściwe rzepki Mięsień czworogłowy uda Staw rzepkowoudowy Łąkotka przyśrodkowa Więzadło piszczelowe poboczne Kaletka maziowa 5

6 Jak funkcjonuje zdrowy staw kolanowy u człowienformacje dla pacjentów Sztuczny staw kolanowy Cały staw kolanowy otoczony jest torebką stawową, wewnątrz której musi zachodzić idealna współpraca różnych elementów stawu. Jeśli jeden z elementów kolana ulegnie zmianom chorobowym, cała jednostka funkcjonalna ulega zniszczeniu. Przejawia się to poprzez bardzo szeroki wachlarz objawów. Mechanizm ruchowy zdrowego kolana jest bardziej skomplikowany niż mechanizm wszystkich innych stawów znajdujących się w ludzkim ciele. Kolano jest stawem zawiasowoobrotowym umożliwiającym ruchy w pięciu różnych kierunkach. Są to głównie ruchy zawiasowe i ślizgowe kości udowej na kości piszczelowej, choć przy zginaniu kolana możliwe są także niewielkie zewnętrzne lub wewnętrzne ruchy obrotowe. Kiedy noga jest w pełni wyprostowana, wspomniana ruchomość jest utrzymywana pod kontrolą dzięki stabilizującemu działaniu więzadeł. 6

7 Torebka stawowa Rzepka Więzadło właściwe rzepki Więzadło poboczne 7

8 nformacje dla pacjentów Sztuczny staw kolanowy Choroby stawu kolanowego prowadzące do jego wymiany Kiedy dojdzie do silnej degradacji chrząstki stawowej ze względu na artrozę, jedynie proteza przyniesie złagodzenie bólu i umożliwi poruszanie się. Zastąpienie stawu kolanowego protezą jest niezbędne wówczas, kiedy jego uszkodzenia wykluczają przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego pozwalającego zachować naturalny staw. Degradacja stawu kolanowego, nazywana chorobą zwyrodnieniową, może wystąpić na skutek zużycia chrząstki stawowej związanego z zaawansowanym wiekiem. Jeżeli zużycie to jest większe, niż wynikałoby to z procesu starzenia, wówczas powoduje ono ból i ograniczenie ruchomości. Przyczyną takiej nienormalnej degradacji może być nieprawidłowe obciążenie stawu kolanowego spowodowane deformacjami kończyny (kolana szpotawe lub koślawe) lub dawne urazy czy stany zapalne kolana. Warstwy chrząstki stają się cieńsze i ocierają się o siebie. Kiedy zużycie chrząstki jest tak duże, że powoduje odsłonięcie kości, każdy ruch wywołuje ból. Błona maziowa stawu produkuje duże ilości mazi stawowej, co powoduje powstawanie wysięków wewnątrz stawu i sprawia ogromny ból. 8

9 Wystąpienie kolan szpotawych przyczynia się do rozwoju choroby zwyrodnieniowej po wewnętrznej stronie jamy stawowej Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego Staw kolanowy, widok z przodu: doszło do zwężenia jamy stawowej i deformacji kości Zużycie występuje również między kłykciami (powierzchniami ślizgowymi) kości udowej a tylną powierzchnią rzepki 9

10 nformacje dla pacjentów Sztuczny staw kolanowy Protezy stawu kolanowego Sztuczny staw kolanowy zastępuje uszkodzone części kolana. Został on zaprojektowany na podobieństwo ludzkiego kolana, a jego rozmiar odpowiada rozmiarowi uszkodzonego stawu kolanowego pacjenta. Zdjęcie rentgenowskie wykonane przed operacją oraz proteza próbna umieszczana na kościach w trakcie zabiegu pozwalają chirurgowi określić właściwy rozmiar sztucznego stawu kolanowego. Protezę kolana mocuje się zwykle używając cementu kostnego, który mocno przytwierdza ją do kości. Możliwe jest również mocowanie protezy stawu kolanowego bez cementu. Metoda ta stosowana jest z reguły u młodszych pacjentów. Twój chirurg zdecyduje, która metoda mocowania protezy jest odpowiednia w Twoim przypadku. W zależności od stopnia uszkodzeń zwyrodnieniowych naturalnego stawu kolanowego można wybrać jeden z trzech różnych rodzajów protez stawu kolanowego: Częściowa wymiana powierzchni stawowych Całkowita wymiana powierzchni stawowych Całkowita wymiana stawu kolanowego 10

11 Częściowa wymiana powierzchni stawowych W takim przypadku uszkodzona jest jedna strona stawu kolanowego (najczęściej wewnętrzna), ale więzadła, przeciwna strona stawu i rzepka nadal funkcjonują prawidłowo. Powierzchnia protezy mocowana jest do jednego z kłykci kości udowej. Podczas ruchu kolana proteza ślizga się na syntetycznym dysku, który jest przytwierdzony wraz z metalową podstawą do górnej powierzchni kości piszczelowej po przeciwnej stronie. Stabilność stawu kolanowego zapewniają zachowane więzadła krzyżowe i poboczne. Mehrere Teile des Kniegelenks (Knorpel und Proteza powierzchni Dysk syntetyczny Podstawa metalowa 11

12 nformacje dla pacjentów Sztuczny staw kolanowy Całkowita wymiana powierzchni stawowych W tym przypadku zmiany zwyrodnieniowe uszkodziły kilka elementów stawu kolanowego (chrząstkę i prawdopodobnie również więzadła krzyżowe), lecz więzadła poboczne wciąż są nienaruszone. Na końcu kości udowej przytwierdza się protezę powierzchni. Ponieważ kłykieć boczny kości udowej jest większy niż kłykieć przyśrodkowy i różni się od niego kształtem, całkowita proteza powierzchni stawowych kości udowej dostępna jest w wersji lewej i prawej. Do kości piszczelowej przytwierdzana jest metalowa podkładka i syntetyczny dysk, który pełni rolę powierzchni ślizgowej. Kość udowa człowieka występuje w różnych kształtach i rozmiarach, dlatego też istnieje możliwość dobrania takiej kombinacji rozmiarów implantów, która zapewni najlepsze dopasowanie zarówno wzdłuż, jak i wszerz stawu. Sposób przymocowania metalowej podkładki zależy od stanu kości piszczelowej. 12

13 Jeżeli uszkodzenia są również obecne w warstwie chrzęstnej rzepki ślizgającej się pionowo przed kością udową, uszkodzoną powierzchnię także zastępuje się syntetyczną płytką. Kość udowa Implant kolanowy o anatomicznym kształcie Polietylenowa powierzchnia ślizgowa Podstawa metalowa Trzpień mocujący Kość podudzia Przykłady protez przeznaczonych do całkowitej wymiany powierzchni stawowych 13

14 nformacje dla pacjentów Sztuczny staw kolanowy Całkowita wymiana stawu kolanowego W tym przypadku uszkodzenia obejmują cały staw kolanowy, chrząstka i więzadła, bądź też kość udowa i kości podudzia są odchylone od prawidłowej osi o więcej niż 30. W tej sytuacji stabilność nie jest już zapewniona, wobec tego proteza musi przejąć funkcje pełnione oryginalnie przez więzadła. Dokonuje się wszczepienia protezy zawiasowej, łączącej kość udową i kości strzałkowe ruchomą osią. Usuwane są większe fragmenty kości, a w kości udowej i strzałkowej umieszcza się trzpienie protezy. Całkowita proteza stawu kolanowego 14

15 Jak przebiega operacja? Operacja wymiany stawu kolanowego przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym (rdzeniowym) i jest dla Ciebie całkowicie bezbolesna. Anestezjolog wybierze najlepszą dla Ciebie metodę znieczulenia i dokładnie ją z Tobą omówi. Operacja trwa od ok. 1 1/2 do 2 godzin. Dostępu wykonywany jest w tym samym miejscu dla wszystkich rodzajów protez, czyli z przodu: rzepka odchylana jest na bok, dzięki czemu dobrze widoczne są wszystkie części stawu kolanowego. Procedura jest w zasadzie jednakowa dla wszystkich trzech rodzajów protez. Czynnikiem decydującym o wyborze rodzaju protezy jest stopień uszkodzenia różnych elementów stawu kolanowego. Pozostała chrząstka, zdeformowane kości i łąkotka są usuwane w trakcie operacji. Kość jest przygotowywana przy pomocy odpowiednich wzorników do umieszczenia w niej wybranego rodzaju protezy, jednocześnie wiercone lub wycinane są punkty mocowania protezy do kości. Używając protezy próbnej sprawdza się położenie i ruchomość stawu kolanowego, po czym następuje wprowadzenie i przytwierdzenie właściwej protezy. Na czas operacji zwykle zatrzymuje się dopływ krwi do kolana. Po zakończeniu operacji w stawie umieszczane są dreny służące do odprowadzania ewentualnej gromadzącej się tam krwi. Na koniec zszywa się poszczególne nacięte warstwy na kolanie. 15

16 Powodzenie operacji i trwałość Twojej endoprotezy stawu kolanowego zależą w ogromnym stopniu od zapewnionego Ci leczenia pooperacyjnego oraz Twojego własnego zachowania po operacji. Jeszcze w trakcie Twojego pobytu w szpitalu fizjoterapeuta pomoże Ci nauczyć się ponownie używać stawu kolanowego. Nauczysz się prostować i zginać kolano, dzięki czemu po powrocie do domu będziesz w stanie wykonywać codzienne czynności, takie jak samodzielne mycie się czy ubieranie. Z pomocą 2 kul nauczysz się chodzić i biegać po równych powierzchniach i schodach. Operacja wymiany stawu kolanowego pozwoli Ci znowu cieszyć się życiem, bez bólu i z lepszą ruchomością. Przez następne kilka lat nie zapominaj jednak o regularnym odwiedzaniu Twojego lekarza w celu poddawania się badaniom kontrolnym. Umożliwi to wczesne rozpoznanie wszelkich powikłań, które mogą nastąpić bez powodowania wyraźnych objawów. Wyniki badań kontrolnych należy wpisywać do paszportu protezy, który otrzymasz wraz z niniejszą broszurą informacyjną. 16 Poniżej podaliśmy kilka ważnych reguł dotyczących postępowania, aby przyczynić się do powodzenia operacji. Jeżeli masz jeszcze jakieś pytania, porozmawiaj z Twoim lekarzem prowadzącym, który chętnie pomoże. Hip joint endoprothesis Knee joint endoprothesis left right General recommendations: cementless Because the endoprothesis (artificial joints) are partly made of metal, they are affected by metal detectors. Thus, please have your Endoprothesis Passport with you on each plane trip, to be able to show it during the security check at the airport, if necessary. In case of any problems please contact the clinic, where your operation took place. To ensure good effects of the operation, regular additional examinations are necessary. Please keep to the dates of additional examinations at your orthopaedist. This certification displays that the ow may includes metal components. Adres Telefon Additional examinations of operated joints are a crucial element of the successful operation. Please keep to due dates.

17 ner has an implant, which partly Name, Surname Address Zipcode, City Phone Date of birth Number of patient card Hospital, City Signature of surgeon Hospital stamp Badanie kontrolne Checkup Please keep to the checkup term. Term Data / Data Signature of surgeon ISODUR C ISODUR F AESCULAP EXIA Produkt SEARCH Evolution SEARCH Evolution D48685 Vreden ISO 5832III ISO 5832II ISO 5834II ISO 6474 Ti Al 2 O S + Co ISO 5832XII TiAl6V4 ISO Fe Stal ISO 5832IV C Si 5832I + P Cr V Clinic Stamp Term Data / Data Signature of surgeon Clinic Stamp Term Data / Data Signature of surgeon Clinic Stamp Implantatepass Paszport endoprotezy ArthoplastyPassport Passeport d Arthroplastie ArthroplastyPassport Passport d Arthroplastie Prospekt Nr. L

18 nformacje dla pacjentów Sztuczny staw kolanowy Co jest szczególnie korzystne dla Ciebie Po zwolnieniu ze szpitala kontynuuj poznane tam ćwiczenia fizjoterapeutyczne. Poprawnie stawiaj stopy Przy chodzeniu korzystaj z kul, Twój lekarz zdecyduje, kiedy możesz je odstawić. Chodź równym krokiem, w wyprostowanej pozycji Noś sznurowane obuwie z miękkimi, elastycznymi podeszwami Uprawiaj łagodną aktywność fizyczną o zmiennym rytmie Regularnie spaceruj po dobrze przygotowanych ścieżkach Jazda na rowerze, tradycyjnym lub treningowym Regularnie pływaj poruszając nogami jak w kraulu lub na boku. Wykonując łagodne ćwiczenia fizjoterapeutyczne nauczysz się znów korzystać ze swojego stawu kolanowego jeszcze podczas pobytu w szpitalu. Później, po powrocie do domu, ćwiczenia takie powinny stać się Twoim nawykiem, tak samo jak pływanie lub chodzenie po dobrze przygotowanych ścieżkach wówczas będziesz w stanie odbywać nawet krótkie przejażdżki rowerem (po równej trasie). 18

19 Czego należy konsekwentnie unikać Przez pierwsze 12 tygodni od Twojej operacji unikaj nadmiernego obciążania stawu kolanowego, takiego jak: Wstrząsy uderzeniowe Przyjmowanie szpotawej lub koślawej pozycji Kucanie i klękanie Obciążenie uciskowe Podnoszenie i przenoszenie ciężarów Nadmierny wysiłek Przybieranie na wadze, ponieważ może ono spowodować przedwczesne poluzowanie się stawu kolanowego Ciężka praca fizyczna Sporty powodujące wstrząsy uderzeniowe (walka, skoki, gry w piłkę), sporty wymagające gwałtownego przyspieszania i hamowania (narciarstwo zjazdowe, tenis, wspinaczka górska itp.). Unikaj nadmiernego wysiłku. Unikaj na przykład podnoszenia ciężkich przedmiotów. Naucz się poprawnego schylania się: robienie tego w sposób przedstawiony powyżej powoduje znaczne obciążenie protezy i może prowadzić do wystąpienia powikłań. Naucz się również poprawnego siadania: nigdy nie siedź ze skrzyżowanymi nogami i po turecku. Richtig

20 Vital Fit sp. z o.o. ul. Koło Strzelnicy Kraków tel fax