Stanowisko. z dnia 16 kwietnia 2003 roku

Transkrypt

1 Stanowisko Prezydium Ogólnopolskiego Porozumienia Zwi zków Zawodowych z dnia 16 kwietnia 2003 roku w sprawie Programu Naprawy Finansów Rzeczypospolitej oraz Planu dzia ania Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Spo ecznej w roku Zaakceptowany kierunkowo przez Rad Ministrów Program Naprawy Finansów Rzeczypospolitej, zwany dalej Programem, oraz Plan dzia ania Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Spo ecznej w roku 2003, zwany dalej Planem s dokumentami w du ej mierze ogólnikowymi co nie pozwala na w a ciw ocen przedsi wzi proponowanych w tych dokumentach. Doda nale y, e OPZZ uwa a za niew a ciw sytuacj, w której Rada Ministrów kieruje do spo ecznej konsultacji wa ny zarówno gospodarczo, jak i spo ecznie Program, a jeden z ministrów samodzielnie og asza autorski Plan, który nie mo e by mimo werbalnych stwierdze jego autora traktowany jako uzupe nienie pierwszego, bo oba te dokumenty nie tylko maj cz ciowo wspólny zakres przedmiotowy, ale w tych ramach s wyra nie sprzeczne. OPZZ nie chce bra udzia u w plebiscycie na racje i argumenty ró nych si strony rz dowej. Maj c prawo do oczekiwania na spójne propozycje ze strony rz dowej, nie mo emy jednak z ostro no ci proceduralnej pomin publicznie przedstawionych propozycji konstytucyjnego cz onka Rady Ministrów. Dlatego te OPZZ zastrzega, i niniejsze stanowisko nie mo e by uznane przez stron rz dow za wyczerpanie trybu konsultacji, okre lonego w art. 19 ustawy o zwi zkach zawodowych, w zakresie dotycz cym aktów prawnych stanowionych w realizacji wymienionych wy ej Programu i Planu. Oczekuj c na przedstawienie do zaopiniowania wynikaj cych z Programu i Planu projektów aktów prawnych OPZZ przedstawia stanowisko jedynie w najistotniejszych sprawach prezentowanych w wymienionych na wst pie dokumentach. Nie kwestionuj c zasadniczych celów okre lonych zarówno w Programie, który jednak g ówny nacisk k adzie na równowag bud etow, jak te w Planie do których nale y zaliczy zdynamizowanie wzrostu gospodarczego i w efekcie popraw 1

2 sytuacji na rynku pracy OPZZ zauwa a, e proponowane w tych dokumentach przedsi wzi cia nie gwarantuj osi gni cia tych celów. Zdaniem OPZZ dla osi gni cia wzrostu gospodarczego niezb dne jest wykreowanie mo liwie silnego impulsu popytowego inwestycyjnego i konsumpcyjnego. Na realizacj takiego celu nie pozwoli jednak przyj cie, przedstawionych w Programie, propozycji zmian w systemie podatku PIT zmierzaj cych do wzrostu efektywnej stawki tego podatku. Dlatego OPZZ proponuje maj c na wzgl dzie obecn sytuacj finansów publicznych i wobec z ej kondycji zdecydowanej wi kszo ci przedsi biorców rozwa enie znacz cego obni enia stawki podatku dochodowego od osób fizycznych dla dochodów opodatkowanych obecnie stawk 19%. Uwzgl dniaj c bardzo nisk zdolno do oszcz dno ci w grupie podatników, których dochody nie przekraczaj I przedzia u skali podatkowej nale y przyj, e zwi kszony w ten sposób dochód rozporz dzalny przyczyni si do zwi kszenia popytu. Istotne jest przy tym, e przy obecnej nadwy ce poda y przyrost popytu nie powinien stymulowa wzrostu inflacji. Mamy wiadomo, e przyj cie takiego rozwi zania b dzie skutkowa o zmniejszeniem dochodów bud etu pa stwa z tytu u podatku dochodowego od osób fizycznych. Uwa amy jednak, e per saldo proponowane rozwi zanie przyniesie dobroczynne skutki dla gospodarki, a w efekcie tak e dla równowagi finansów publicznych. Nale y bowiem przyj, e w wyniku zwi kszenia popytu wzrosn wp ywy do bud etu z podatków po rednich. Ponadto skutkiem zwi kszonego popytu b dzie odpowiedni wzrost zatrudnienia x), co równie przyniesie wy sze przychody do bud etu pa stwa i pa stwowych funduszy celowych. Najistotniejsza jest jednak mo liwo stabilizacji dochodów brutto z pracy i wiadcze spo ecznych przy odpowiednim wzro cie tych dochodów netto. Nie ma bowiem przeszkód by przyj, e ustalona w ubieg ym roku zasada dotycz ca realnego wzrostu dochodów z pracy i wiadcze spo ecznych w wysoko ci jeden punkt procentowy ponad inflacj dotyczy dochodów netto co oznacza wymierne w miliardach oszcz dno ci wydatków z bud etu pa stwa. x) pod warunkiem odpowiedniej ochrony przedsi biorców krajowych, której wzmocnienia czego domaga si OPZZ niestety nie zak ada ani Program ani Plan. 2

3 Odnosz c si do przedstawionych w Programie propozycji dotycz cych podatku dochodowego od osób fizycznych uznajemy za w a ciwe, postulowane od dawna przez OPZZ, wy czenie z opodatkowania podatkiem PIT dochodów z tytu u dzia alno ci gospodarczej prowadzonej przez osoby fizyczne i opodatkowanie tych dochodów podatkiem CIT. Z zadowoleniem przyjmujemy spe nienie postulatu, zg oszonego Ministrowi Finansów przez Prezydium OPZZ w dniu 5 marca br., o wycofanie si strony rz dowej z zamiaru likwidacji mo liwo ci wspólnego opodatkowania dochodów przez wspó ma onków i analogicznej preferencji dotycz cej osób samotnie wychowuj cych dzieci co potwierdzi Prezes Rady Ministrów w czasie posiedzenia Rady OPZZ w dniu 28 marca br. OPZZ zwraca uwag, e zapowiadan likwidacj ulg w podatku dochodowym od osób fizycznych nie powinna zosta obj ta kwota pomniejszaj ca podatek, ustalana w I przedziale skali podatkowej (tzw. kwota wolna od podatku) Niecelowe jest tak e zast pienie tej kwoty przez wprowadzenie przedzia u dochodów opodatkowanych stawk 0%. Uwa amy za w a ciwe pozostawienie waloryzowanej corocznie kwoty odliczanej od podatku, przy czym uznajemy za celowe wprowadzenie mechanizmu stopniowego jej obni enia i eliminacji dla podatników o relatywnie wysokich dochodach co nie by oby mo liwe w przypadku zast pienia tej kwoty przez wprowadzenie przedzia u dochodów opodatkowanych stawk 0%. Zwracamy uwag na sprzeciw rodowisk twórczych i naukowych dotycz cy, zawartej w Programie, propozycji obni enia zrycza towanej stawki kosztów uzyskania przychodu z tytu u korzystania z praw autorskich i praw pokrewnych wynosz cej obecnie 50%. Nie kwestionuj c celowo ci wprowadzenia podatku katastralnego zwracamy jednak uwag, e jego wdro enie nie mo e spowodowa wzrostu obci e podatkowych, szczególnie w zakresie rzutuj cym na koszty dzia alno ci gospodarczej. W zakresie dotycz cym zamiaru likwidacji szeregu pa stwowych funduszy celowych i agencji Skarbu Pa stwa OPZZ oczekuje na wycofanie si z zamiaru likwidacji Pa stwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepe nosprawnych (PFRON), instytucji która po wielu latach do wiadcze, nie zawsze w przesz o ci pozytywnych, 3

4 jest wreszcie instytucj sprawn tak w wykonywaniu powierzonych mu zada, jak i w poborze wp at na ich realizacj. Uwa amy, e likwidacja PFRON i przekazanie jego zada Ministerstwu Gospodarki, Pracy i Polityki Spo ecznej, a poboru rodków na ich realizacj urz dom skarbowym nie b dzie powodowa ani e b dzie lepiej, ani e b dzie taniej. Przypominamy, e dwukrotnie próbowano przenie pobór wp at na PFRON do ZUS-u, za ka dym razem wycofuj c si gor czkowo z tego pomys u ju przyj tego w ustawie, bo okazywa o si to niemo liwe w praktyce. Nale y nadmieni, e koszty poboru tych rodków szczególnie przy specyfice ustalania zobowi za z tego tytu u, których celem jest nie tyle fiskalizm, co stymulowanie zatrudniania osób niepe nosprawnych na otwartym rynku pracy przez urz dy skarbowe wcale nie b d mniejsze ni koszty poboru przez wyspecjalizowane w tym s u by finansowe PFRON. Uwa amy równie za niecelow likwidacj Funduszu Promocji Twórczo ci (FPT), który nie jest wyodr bnion instytucj generuj c okre lone koszty zwi zane z bytem takiej instytucji. Proponowane zintegrowanie rodków FPT z bud etem pa stwa i przekazywanie Ministrowi Kultury rodków bud etowych na zadania finansowane aktualnie z FPT nie przyniesie adnych oszcz dno ci powoduj c delegitymizacj, w odbiorze spo ecznym, poboru op at od utworów z tzw. prawa martwej r ki, gdyby te op aty mia y zosta przychodem bud etu pa stwa lub ujemne saldo w finansach publicznych, gdyby z tych wp ywów zrezygnowa. Zak adana likwidacja Funduszu Alimentacyjnego budzi w tpliwo ci szczególnie ze wzgl du na nieuniknione pozbawienie uprawnionych do alimentacji pomocy ze strony pa stwa w egzekwowaniu nale no ci od uchylaj cych si od obowi zku alimentacyjnego. Popieramy przekszta cenie Funduszu Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych w instytucj quasi ubezpieczeniow, finansowan obowi zkow sk adk pracodawców od skutków niewyp acalno ci wobec pracowników, w tym niewyp acalno ci powodowanej upad o ci oraz od skutków finansowych odpraw z tytu u rozwi zania umowy o prac z przyczyn dotycz cych pracodawcy. Za po yteczn uznajemy, przedstawion w Planie, inicjatyw Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo ecznej w sprawie utworzenia Funduszu Szkoleniowego, wspieraj cego ci g e podnoszenie kwalifikacji pracowników. W zwi zku z proponowanym uwolnieniem Agencji W asno ci Rolnej Skarbu Pa stwa od zada o charakterze socjalnym bezwzgl dnie nale y utrzyma scentralizowan 4

5 pomoc socjaln na rzecz dzieci by ych pracowników pa stwowych gospodarstw rolnych polegaj c na wsparciu stypendialnym oraz organizacji ich wypoczynku letniego. Zadania te powinny by koordynowane centralnie, gdy rozproszenie niewielkich rodków przeznaczanych na ten cel pomi dzy ró nie zainteresowane tym problemem jednostki samorz du terytorialnego, nieuchronnie spowoduje likwidacj tych form pomocy. Przestrzegamy przed pochopn likwidacj rodków specjalnych, podzielaj c w tej sprawie pogl d, e towarzyszy temu powinno zabezpieczenie odpowiednich rodków z bud etu pa stwa, szczególnie na zadania rzeczowe finansowane obecnie ze rodków specjalnych. W konsekwencji zamierzenie to mo e okaza si niekorzystne ze wzgl du na utrat motywacji przez pracowników zainteresowanych instytucji jak stacji sanitarno-epidemiologicznych, Inspekcji Farmaceutycznej, publicznych zak adów opieki zdrowotnej i innych do pozyskiwania rodków ze róde pozabud etowych. OPZZ uwa a za przedwczesne propozycje dotycz ce decentralizacji wp ywów z podatków bezpo rednich. Przekazanie wp ywów z tych podatków jednostkom samorz du terytorialnego mo e naszym zdaniem nast pi dopiero po znacz cym zmniejszeniu dysproporcji pomi dzy tymi jednostkami na wszystkich ich szczeblach. W przeciwnym przypadku decentralizacja finansów publicznych przyk adowo na realizacj zada o wiatowych doprowadzi do zapa ci edukacyjnej. Skutki nieprzemy lanych decyzji w zakresie decentralizacji zada publicznych i rodków na ich realizacj najlepiej obrazuje chory, jak si okaza o w praktyce pomys na Kasy Chorych, czyli decentralizacja po jakiej konieczna by a ponowna centralizacja sk adek na ubezpieczenia zdrowotne w Narodowym Funduszu Zdrowia. Przewidywane w Programie mechanizmy wyrównawczy i solidarno ciowy nie umniejszaj niepokoju uzasadnionego dotychczasowymi do wiadczeniami, tym bardziej e do wiadczenia te podwa aj sens trzech szczebli samorz du terytorialnego. Za s uszne uwa amy kierunki dzia a umo liwiaj ce prowadzenie spójnej polityki naukowej i gospodarczej. Jednak nasz niepokój wzbudza propozycja koncentracji rodków finansowych tylko na badaniach stosowanych bezpo rednio przydatnych gospodarce. Mo e to przynie upadek bada podstawowych i nauk humanistycznych, czemu jeste my zdecydowanie przeciwni. 5

6 Uznajemy celowo przedstawionej w Planie propozycji anga owania aktywów otwartych funduszy emerytalnych w przedsi wzi cia infrastrukturalne, s u ce rozwojowi gospodarczemu i sprzyjaj ce tworzeniu nowych miejsc pracy. Zauwa amy przy tym, e realizacja tej propozycji wymaga odpowiednich gwarancji i mechanizmów kontrolnych, chroni cych te rodki przed znanym cho by z Programu Narodowych Funduszy Inwestycyjnych marnotrawstwem i niegospodarno ci. Pozytywnie oceniamy propozycj rozwijania przez Skarb Pa stwa systemu por cze i gwarancji kredytowych oraz partnerstwa publiczno prywatnego. W obu dokumentach zauwa amy brak nacisku na eliminowanie przyczyn niech ci pracodawców do zatrudniania pracowników w ramach legalnych umów o prac, szczególnie umów o prac na czas nieokre lony. Przyczyny tego stanu, niezale nie od potrzeby ich identyfikowania i usuwania w drodze negocjacji dwustronnych zwi zków zawodowych i organizacji pracodawców, powinny by przedmiotem analiz strony rz dowej, szczególnie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo ecznej. Zwracamy uwag na piln potrzeb uwolnienia pracodawców od wszelkich czynno ci, jakie nie s zwi zane z prowadzon przez nich dzia alno ci lub zatrudnianiem pracowników. Do takich czynno ci nale y zaliczy np. obowi zek ustalania prawa pracownika do zasi ków rodzinnego i wychowawczego oraz ich wyp acanie. Nale y tak e odbiurokratyzowa czynno ci towarzysz ce zawarciu i rozwi zaniu umowy o prac, szczególnie zwi zane z wymogami dotycz cymi ubezpieczenia spo ecznego i archiwizacji dokumentacji osobowej by ych pracowników. Nie mniej wa ne jest ograniczanie mitr gi biurokratycznej, która nie tylko znacznie utrudnia prowadzenie dzia alno ci gospodarczej, ale i znacznie zwi ksza jej koszty, tak e w wyniku rozproszenia pomi dzy wiele ró nych instytucji wymaganych przez prawo procedur lub op at dotycz cych tej samej transakcji lub czynno ci. Zdaniem OPZZ w walce z bezrobociem ogromne znaczenie ma eliminowanie ogranicze w wolno ci gospodarczej, których narastanie w ostatnich latach w ró nych formach utrudnie w rejestracji dzia alno ci, rozlicznych koncesji spowodowa o przeregulowanie i ograniczenie swobody gospodarczej. W zakresie dotycz cym roli pa stwa w przeciwdzia aniu bezrobociu i jego skutkom uwa amy za konieczne zwi kszenie rodków na aktywne formy poprawy 6

7 sytuacji na rynku pracy, szczególnie przez wspieranie podejmowania dzia alno ci gospodarczej przez na ogó s abe ekonomicznie osoby trac ce prac najemn. Zak adane w Planie ograniczenie wydatków socjalnych na grup bezrobotnych i nieaktywnych zawodowo w wieku powy ej lat 50, co odbieramy jako zakamuflowan zapowied likwidacji wiadcze przedemerytalnych, nie mo e by akceptowane w formie innej ni przez u atwianie podj cia pracy bezrobotnym z tej grupy, pozwalaj cego na zawieszenie wyp aty wiadczenia. Prezydium OPZZ 7