System Zarządzania Danymi o Produkcie

Transkrypt

1 Logotec Engineering Group Version 8.x System Zarządzania Danymi o Produkcie PDM9000 Web Edition Instrukcja użytkownika Logotec Engineering Group Hot-line: (+48-32) Mysłowice ul. Załuskiego 2a Tel. (+48-32) do 39 Fax. (+48-32) logotec@logotec.com.pl PDM System Zarządzania Danymi o Produkcie

2 Rozdział 1 - Wstęp Logotec PDM9000 Web Editio - System Zarządzania Danymi o Produkcie jest systemem klasy EDM (Engineering Data Management). Umożliwia archiwizowanie i zarządzanie dokumentacją techniczną tworzoną przy pomocy różnorodnych systemów CAD i edytorów biurowych. Umożliwia tworzenie i zarządzanie bazą części normowych wykorzystywaną również w systemach TPP. Pozwala na generowanie dowolnych list zestawieniowych, raportów, wykresów i analiz. Ponadto oferujemy: Logotec DDM9000 Web Editio - System Zarządzania Dokumentami i Przepływem Informacji to system klasy zarządzania wiedzą. Umożliwia zarządzanie różnego typu dokumentami oraz korespondencją zarówno wewnętrzną, jak i pomiędzy firmą a jej otoczeniem. Mechanizmy logicznego gromadzenia i łączenia informacji oraz dokumentów pozwalają na zarządzanie sprawami i pozwalają na kontrolę ich realizacji. Logotec CRM9000 Web Editio - jest systemem klasy CRM (Zarządzanie Relacjami z Klientem). W sposób zintegrowany obsługuje procesy biznesowe zachodzące w obszarach marketingu, sprzedaży i serwisu. Pozwala na uzyskanie kompletnego obrazu relacji firmy z każdym z jej Klientów oraz na zarządzanie tymi relacjami. Aplikacje Internetowe dla Biznesu to rozwiązania dla biznesu dedykowane konkretnym potrzebom konkretnych Klientów. Aplikacje te opracowywane są w najnowszej technologii internetowej XML i umożliwiają dostęp do zasobów i informacji firmy poprzez różnorodne urządzenia mobilne. 1-2 PDM Instrukcja użytkownika

3 Rozdział 1 Wstęp Logotec Engineering Group Logotec Engineering Group jest międzynarodową grupą firm działającą na światowym rynku informatycznym, łączącą w sobie potencjał wielu organizacji. Strategia działania i rozwoju Logotec Engineering Group zakłada dostarczanie klientom rozwiązań najnowocześniejszych pod względem technologii i koncepcji. Obecnie w skład Grupy Logotec wchodzą m.in. firmy w Belgii, Niemczech, we Włoszech oraz w Polsce. Technologicznym i kapitałowym liderem grupy jest polska spółka Logotec Engineering S.A., która od lat odnosi spektakularne sukcesy na rynku zaawansowanych technologii informatycznych. Jest też jedną z nielicznych firm branży informatycznej realizujących wieloletnią strategię inwestowania na rynkach zagranicznych. Logotec Engineering S.A. opracował nowoczesną, otwartą technologię, która przesądziła o sukcesie kolejnych systemów. Ofertę grupy stanowią systemy opracowane przez Logotec Engineering S.A. Są to rozwiązania należące do klasy systemów zarządzania wiedzą, znane na rynku międzynarodowym produkty DDM9000 Web Edition i PDM9000 Web Editio, jak również system CRM9000 Web Editio. Produkty te jako jedne z pierwszych polskich aplikacji otrzymały logo Designed for Microsoft BackOffice. Systemy te jako jedne z niewielu aplikacji na świecie i jedyne w Polsce, uzyskały logo Certified for Windows 2000 Server. Grupa Logotec jako jedna z pierwszych zaoferowała też internetowe aplikacje dla biznesu. Produkty takie, jak Web@GPS satelitarny system śledzenia pojazdów oraz Web@Banking, system wykorzystujący mobilne rozwiązania telekomunikacyjne do zastosowań bankowych, to jedne z nich. Rozwiązania oferowane przez Grupę Logotec umożliwiają dostęp do informacji i danych firmy poprzez wszelkie urządzenia przenośne: notebooki, pocket PC i telefony komórkowe. Na rynku polskim w skład Logotec Engineering Group, oprócz Logotec Engineering S.A., wchodzą spółki Logotec Enterprise S.A. i L2Mobile.com S.A. Logotec Enterprise S.A. specjalizuje się przede wszystkim w sprzedaży i wdrożeniach produktów CRM-owych. L2Mobile.com S.A. firma, w której oprócz Logotec-u udziały posiada Liberty Poland S.A., zajmuje się głównie oferowaniem bankowych rozwiązań internetowych Logotec Engineering Group 1-3

4 Rozdział 1 - Wstęp wykorzystujących urządzenia mobilne. Spółki te oferują rozwiązania oparte na technologii Logotec Engineering S.A. Firmy działające w ramach Grupy Logotec na rynkach zachodnich to spółki w Belgii, Niemczech, we Włoszech oraz w Szwajcarii. Firmy te zajmują się dystrybucją wszystkich grup produktów opracowanych przez Logotec Engineering S.A. oraz realizacją usług związanych z wdrożeniami tych systemów na swoich rynkach lokalnych. W najbliższym czasie zostaną uruchomione kolejne spółki, między innymi w Portugalii, Austrii i Wielkiej Brytanii. Logotec Engineering S.A. - jako pierwsza firma w Polsce uzyskała w styczniu 2001 roku status Microsoft Gold Certified Partner. Od kilku lat uczestniczymy również w wielu międzynarodowych programach partnerskich. Program Microsoft Gold Certified Partner działa w ramach programu Microsoft Certified Partner, który jest rozwinięciem dotychczasowego programu Microsoft Certified Solution Provider. Logotec był jedną z pierwszych firm, które przystąpiły do polskiej edycji uruchomionego w 1995 roku programu Microsoft Certified Solution Provider. Najlepszą reklamą oferowanych przez nas systemów są opinie użytkowników z różnych krajów Europy i USA, opinie niezależnych ekspertów oraz rankingi renomowanych europejskich i krajowych instytucji. Powyższe materiały tworzą grubą księgę, którą chętnie udostępniamy. Wiedza i doświadczenie naszych pracowników są do Państwa dyspozycji. Lubimy odpowiadać na pytania i rozwiązywać problemy. Poza wszystkim, lubimy jazz PDM Instrukcja użytkownika

5 Rozdział 1 Wstęp PODSTAWOWE INFORMACJE O SYSTEMIE PDM9000 Co to jest PDM9000? PDM9000 Web Editio - System Zarządzania Danymi o Produkcie jest to oprogramowanie przeznaczone do zarządzania dokumentami i dokumentacją techniczną. System organizuje pracę z dokumentami i rysunkami w logice projektu zapewniając szybkie mechanizmy ich przeszukiwania poprzez zastosowanie rozbudowanych filtrów oraz klasyfikatorów. Działania te można określić jako "inżynieria dokumentu". System PDM9000 (Product Data Management) - jest "specjalnością eksportową" firmy. System ten m.in. nadzoruje i integruje pracę stanowisk CAD różnego typu np.: Logocad, AutoCAD, Microstation czy Solid Edge. Ponadto PDM9000 zarządza dokumentacją techniczną, archiwum rysunkowym, wszelkimi informacjami i dokumentami oraz dostępem do nich. System integruje dział konstrukcyjny z resztą firmy, pozwala na realizację koncepcji concurrent engineering. Oprogramowanie to należy do generacji PDM/EDM 1. Umożliwia integrację z systemami klasy TPP 2 i MRP II 3. O znaczeniu tej klasy systemów dla przedsiębiorstwa świadczy fakt, że m.in. wspomagają one funkcjonowanie Systemów Zarządzania Jakością według ISO Ze względu na dużą sprzedaż systemu PDM9000 w wielu krajach zachodnich jest on aktualnie sprzedawany w 6 wersjach językowych. PDM9000 sprawdził się również jako doskonałe narzędzie do nadzorowania inwestycji - m.in. szereg instalacji tego systemu, nadzoruje inwestycje w różnych branżach przemysłu. 1 PDM/EDM - Product Data Management / Engineering Data Management Zarządzanie danymi o produkcie i jego wytwarzaniu 2 TPP Techniczne Przygotowanie Produkcji 3 MRP Manufacturing Resource Planning Planowanie zdolności produkcyjnej Logotec Engineering Group 1-5

6 Rozdział 1 - Wstęp Podstawowe cechy PDM9000 to: Centralna baza / archiwum dokumentów, rysunków, projektów. Rejestrowane dokumenty / rysunki mogą mieć dowolną postać (pliki edytorów, dokumenty zeskanowane, papierowe itp.) Zarządzanie wersjami i stanami dokumentów / rysunków oraz projektów Centralna baza artykułów, która zawiera informacje o wszystkich artykułach wykorzystywanych w rysunkach projektu 4. System automatyzuje proces generowania zestawień i analiz odnośnie specyfikacji materiałowej, list zamówieniowych itp. Wewnętrzna poczta systemowa zapewnia możliwość kontroli obiegu informacji oraz dokumentacji technicznej pomiędzy pracownikami firmy. System zapewnia całkowitą integralność z systemem DDM9000 umożliwiając poprzez to organizowanie pełnego zarządzania informacją w całej firmie. Uwzględnienie w PDM9000 wymogów stawianych przez normy ISO9000 w zakresie zarządzania dokumentami wspomaga proces wdrożenia norm jakości. System PDM9000 został zweryfikowany nie tylko na rynku krajowym, ale przede wszystkim na rynkach zachodnich gdzie pracuje u ponad 200 klientów. 4 baza artykułów - dająca możliwość generowania informacji o zapotrzebowaniu matariałowym - nie dotyczy: ZV Archiwum rysunków i projektów 1-6 PDM Instrukcja użytkownika

7 Rozdział 1 Wstęp SPIS TREŚCI 1 WPROWADZENIE ZAKRES FUNCJONALNY LOGOWANIE DO SYSTEMU - CZYLI JAK ZACZĄĆ? FILOZOFIA PRACY SYSTEMU DLA KOGO TEN SYSTEM? MODUŁY PODSTAWOWE CZY TYLKO ARCHIWUM RYSUNKOWE? PRZEPIS NA PLACEK Z JAGODAMI - CZYLI - JAK STWORZYĆ KOMPLET DOKUMENTACJI PROJEKTOWEJ? Faza 1. Prace przygotowawcze Faza 2. Prace konstrukcyjne Faza 3. Opracowanie dokumentacji pomocniczej Faza 4. Zatwierdzanie dokumentacji Faza 5. Prace analityczne JAK ZABIĆ PLOTER? - CZYLI O MASOWYM DRUKOWANIU ZAWSZE JEST KTOŚ WAŻNIEJSZY CZYLI O ZMIANACH I ZATWIERDZANIU DOKUMENTACJI MIĘDZY USTAMI A BRZEGIEM PUCHARU - CZYLI O ROLI WARIANTÓW NIE JESTEŚMY SAMI - CZYLI POŁĄCZENIE Z SYSTEMEM TPP PDM W BIURZE KONSTRUKCYJNYM KONSTRUKTOR NIE JEST SAMOTNY ISO9000, CONCURRENT ENGINEERING? CZY MY TO MAMY? BIG BROTHER - CZYLI KONTROLA, ŚLEDZENIE I DOKUMENTOWANIE ANALIZY, RAPORTY, WYKRESY - CZYLI RAJ SZEFA DO CZEGO NAM CAD? DOKUMENTACJA KLASYCZNA - CZYLI STARE, DOBRE 2D PAKIET NORMOWY KULA U NOGI? MYŚLENIE PRZESTRZENNE - CZYLI ROBIENIE DZIURY W CAŁYM PRZEGLĄDARKA - MOJA MIŁOŚĆ INTERNET, TEMAT JAK WULKAN GORĄCY WSPOMNIENIA PRZY KAWIE - CZYLI JAK TO ROBIĄ INNI? MODELE ZMIANY STANÓW RYSUNKI-SYMBOLE PLASOWANE W CAD Logotec Engineering Group 1-7

8 Rozdział 1 - Wstęp 7.3 POŁĄCZENIE Z SYSTEMEM BAAN IV ARCHIWIZACJA DANYCH TROCHĘ PRAKTYKI GŁÓWNE OKNO SYSTEMU Podstawowy pasek menu Podstawowy pasek narzędzi Okna potomne - moduły systemu ZASADY PRACY W APLIKACJI MS ACCESS Sposoby prezentacji danych Struktura bazy danych Drukowanie danych Wyszukiwanie danych Zakończenie pracy z systemem PDM MENADŻER OBIEKTÓW Podstawowe pojęcia i definicje Poziom główny systemu Moduły systemu Submoduły Obiekty modułu Folder użytkownika Formatki PRACA W SYSTEMIE Z UŻYCIEM MENADŻERA Przyciski sterujące Możliwości manipulacji obiektami Współpraca pomiędzy panelami menadżera Technika Drag&Drop Menu kontekstowe Praca z klawiaturą Konfiguracja interfejsu użytkownika PRACA Z DOKUMENTAMI/RYSUNKAMI Edycja danych dokumentu Podgląd dokumentu Modyfikacja opisu dokumentu Lista otwartych dokumentów Zamknięcie dokumentu WYKAZ AKTUALNIE OBSŁUGIWANYCH APLIKACJI ZEWNĘTRZNYCH QUO VADIS? CZYLI JAK ROZSZERZYĆ FUNKCJONALNOŚĆ PDM-A? PDM Instrukcja użytkownika

9 Rozdział 1 Wstęp 11 PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE GLOSARIUSZ Logotec Engineering Group 1-9

10 Rozdział 1 - Wstęp 1 WPROWADZENIE Problem zarządzania potokiem informacji, który przepływa przez firmę jest powszechnie znany. W dzisiejszej dobie, rozwiązanie go bez użycia komputera, jest wprost niemożliwe. Z drugiej strony powstaje wiele nowych problemów z organizacją urządzeń komputerowych: Jak np. zarządzać stale rosnącą ilością danych i plików? Najczęściej użytkownik stoi przed jednym z następujących problemów: Wewnątrz firmy istnieje wiele takich samych plików, zawierających informację o kliencie, towarze itp. w różnych działach (im większa firma, tym większe zamieszanie). Chociaż dane są utworzone w/g systemu TPP, nie mogą one być użyte w innych działach, ponieważ nie istnieje system wymienności danych. Dane nie są kompletne. Dane nie zawsze są aktualne, ponieważ nie są pielęgnowane - albo "żyją własnym życiem", albo tylko od czasu do czasu są przejmowane przez główny bank danych. Wymienione problemy występują nie tylko w określonych działach jak np. sprzedaż. Przepływ danych z dokumentów, rysunków i projektów powinien być gwarantowany pomiędzy wszystkimi działami firmy, jak i pomiędzy całymi firmami. Dotychczas dokumenty były kopiowane z działu do działu, względnie wysyłane do innej firmy (w formie listu lub jako plik, za pomocą Mail). Z czasem liczba danych rośnie i gdy nie są one porządnie archiwowane, wzrasta chaos. W efekcie, ponieważ określonych załączników nie można odnaleźć, muszą być utworzone na nowo. Podsumowując: Poprzez ciągłe szukanie i reprodukcję odpowiednich dokumentów, wydajność każdego pracownika maleje. Próbując znaleźć przyczyny tego stanu, szybko dojdziemy do wniosku, że przepływ plików i dokumentów w przedsiębiorstwie jest źle zorganizowany. Często przepływ informacji w przedsiębiorstwie wygląda w następujący sposób: 1-10 PDM Instrukcja użytkownika

11 Rozdział 1 Wstęp Rys Obieg dokumentacji w przedsiębiorstwie Jak widzimy na rysunku, informacje są opracowywane w jednym dziale, kopiowane i przekazywane do następnego działu. Ten dział znowu opracowuje, kopiuje dane i przekazuje je do następnego działu itd. Ponieważ komunikacja poszczególnych działów następuje tylko w jednym kierunku (patrz strzałki na rysunku), dane, kiedy dotrą do opracowania do ostatniego działu mogą być już nieaktualne. Zatem zmiany jakiejś informacji będą naniesione w najlepszym wypadku w kopii dopiero po upływie pewnego czasu (najczęściej jednak w ogóle). PDM9000 porządkuje informacje i poprzez inteligentną organizację, tworzy złącza standardowe pomiędzy różnymi działami firmy. Schemat ten przedstawiony jest na poniższym rysunku: Logotec Engineering Group 1-11

12 Rozdział 1 - Wstęp Rys PDM9000 Każdy dział, każda osoba nadal tworzy swoje dane za pomocą dotychczas stosowanych aplikacji. Różnica polega na tym, że dostęp do aplikacji w PDM9000 jest zorganizowany. Oznacza to, że w celu utworzenia nowego dokumentu zawsze najpierw będzie wywołany PDM9000. Potem należy uaktywnić potrzebną tabelę (dokument, rysunek lub informację) w menu głównym, otworzyć nowy dokument i podać jednoznaczny numer i informacje dodatkowe, które powinny ułatwić jego późniejsze odszukanie. Następnie, aby dokument opracować, wystarczy wybrać z listy, (która naturalnie może być specjalnie w tym celu utworzona) dowolną aplikację. PDM9000 przydziela automatycznie nazwę pliku i otwiera plik na podstawie ustalonych zasad w komputerze. Jeżeli pracownik zechce otworzyć plik, to zostanie wywołany PDM9000 i odpowiedni dokument (a nie plik) zostanie wyszukany (oczywiście do dyspozycji są takie same opcje wyszukiwania, jak w każdym innym nowoczesnym banku danych). Reasumując - użytkownik szuka i tworzy informacje, dokumenty lub pliki w banku danych PDM-a a nie w jakimś podkatalogu aplikacji. PDM9000 zarządza wszystkimi plikami w sposób przejrzysty i wygodny dla użytkownika, przejmując tym samym część jego pracy. Informacje, dokumenty i pliki nie będą już kopiowane, względnie przesyłane, z jednego działu do drugiego. Pliki istnieją w całym przedsiębiorstwie tylko raz i każdy, kto ich potrzebuje, znajdzie je zawsze za pomocą PDM9000. Jest przy tym nieistotne, czy chodzi o plik MS WORD, EXCEL, rysunek CAD lub DTP. Zatem pliki nie będą już poszukiwane oddzielnie w różnych działach, lecz poprzez wejście do PDM9000. Oprócz lepszego zarządzania zbiorami informacji traktowanymi jako całość, PDM9000 umożliwia: "Doczepienie" dokumentów i informacji do dowolnych, uprzednio zdefiniowanych obiektów. Każdy dokument można przyporządkować pewnemu projektowi lub tematowi. Przykład: Chcemy przywołać wszystkie dokumenty, które są związane z tematem "Softarg 96". Aby to osiągnąć, wystarczy wybrać funkcję "Dokumenty podporządkowane" projektu "Softarg 96". System automatycznie dokumenty te odnajdzie. Zarządzanie większą ilością wersji dokumentów: W każdej chwili można przejrzeć dowolną wersję rysunku lub dokumentu. W ten sposób można np. ustalić, która wersja dokumentu zostanie wysłana do określonego klienta. Przyporządkowanie dokumentowi lub rysunkowi określonego statusu/stanu, 1-12 PDM Instrukcja użytkownika

13 Rozdział 1 Wstęp (np. dla rysunków "W opracowaniu", "Do kontroli normowej", "Zatwierdzony", itd.) - każdą zmianę statusu można przyporządkować pewnym akcjom, które potem będą przeprowadzone automatycznie (na przykład: przesłanie wiadomości poprzez pocztę elektroniczną). Wyżej wspomniane właściwości są bardzo wartościowe w powiązaniu z normą dotyczącą zarządzania jakością ISO Ponieważ wszystkie dostępy do banku danych są realizowane wyłącznie przy pomocy SQLa (MS-SQL-Server to baza podstawowa), do systemu PDM9000 mogą być połączone także inne SQL-owe banki danych takie jak Informix, Oracle, DB2 itp. Standardowe struktury danych systemu PDM mogą być bez przeszkód dopasowane do specyficznych wymogów konkretnego użytkownika. Tym sposobem dajemy możliwość dopasowania formularzy, menu i procedur do potrzeb firm i użytkowników a także określanych przez nich akcji, przebiegów itd. Dopasowanie może także obejmować zmiany struktury banku danych (a więc liczba i nazwy pól w poszczególnych tabelach itd.). Adaptacja taka jest zazwyczaj realizowana w formie usługi, względnie jako moduł dodatkowy. Prace te można wykonać samodzielnie, jednak w tym wypadku wymagana jest dokładna znajomość MS-Access a i pewne przeszkolenie. Jeżeli PDM9000 miałby być zainstalowany w innym (nie technicznym) dziale, to muszą być wprowadzone do niego także inne funkcje. W takim wypadku oferujemy rozszerzenie funcjonalności o moduły dodatkowe wchodzące w skład pakietu DDM9000 lub CRM9000. Dalsze informacje uzyskać można u sprzedawcy lub bezpośrednio w firmie LOGOTEC Engineering S.A. Wskazówka: W instrukcji opisano funkcje systemu PDM9000 w wersji obejmującej poszerzone zarządzanie dokumentami. Wersja standardowa PDM9000 nie zawiera wszystkich możliwości przedstawionych w poniższej instrukcji. Logotec Engineering Group 1-13

14 Logotec Engineering Group 2 ZAKRES FUNCJONALNY Wychodząc z definicji PDM9000, jest to rodzaj software'u, będący nie tylko produktem, lecz urządzeniem do rozwiązywania problemów. Opisane we wprowadzeniu założenia PDM9000 były zrealizowane na podstawie przesłanek do zarządzania danymi o produkcie. Z tego powodu główny akcent jest położony na zarządzanie technicznymi danymi o produkcie, (przy czym, jako dane o produkcie, są tu rozumiane odnoszące się do produktu dokumenty, programy NC itd.) Proszę zwrócić uwagę, że w tej dokumentacji dokumenty fizyczne tworzone w systemach biurowych lub pakietach CAD, są traktowane jako produkt uboczny, ważny, aczkolwiek nie niezbędny do funkcjonowania obiegu informacji. Baza danych sama w sobie stanowi podstawowe źródło informacji i jednocześnie posiada priorytet tzn. Informacja zawarta w bazie (np. Nazwa rysunku) jest ważniejsza od zapisu w samym rysunku CAD, który przecież mógł być kopią jakiegoś innego pliku, w którym konstruktor zapomniał skorygować odpowiednie pola. Postaramy się tu opisać filozofię systemu, sposób jego wykorzystania, problemy i konflikty występujące w trakcie pracy oraz, co najważniejsze, końcowe korzyści z jego stosowania. Zdajemy sobie sprawę z tego, że w początkowej fazie implementacji systemu, szary użytkownik będzie odczuwał bolesny nakład dodatkowej pracy związanej z nauką nowych sposobów pracy i dodatkowych czynności, które musi wykonać w związku z implementacją systemu. Wiemy jednak z doświadczenia, że ta praca się opłaci w przyszłości powodując sumaryczną redukcję czasu wytworzenia i opieki na d dokumentacją a co za tym idzie nad produktem wytwarzanym przez firmę. 2.1 LOGOWANIE DO SYSTEMU - CZYLI JAK ZACZĄĆ? Pierwszy kontakt z systemem to proces startu aplikacji i logowania użytkownika. Jest to proces bardzo ważny, gdyż w systemie PDM9000 nie ma użytkowników anonimowych. Wszelkie operacje są w pewnym sensie śledzone i protokołowane. Każdy pracuje na własne konto i musi brać pełną odpowiedzialność za swoje poczynania. Zalogowanie się do systemu skutkuje też przydzieleniem odpowiednich praw dostępu do danych i do operacji. Prawa te wynikają z przynależności do odpowiednich grup użytkowników. W zależności od konfiguracji niektóre operacje będą dla nas zablokowane. I nie jest to złośliwość ze strony systemu czy też jego administratora po prostu ktoś dba abyśmy nie mogli za wiele zepsuć i tak jest chyba dobrze, trzeba się skupić na własnych zadanich i wypełniać PDM System Zarządzania Danymi o Produkcie

15 je dobrze. Rozdział 2 Zakres funcjonalny Rys Logowanie do systemu Zalogowanie się do systemu to standardowy formularz, w którym podajemy nazwę użytkownika i hasło. Jeśli konto jest aktywne, system przechodzi do menu głównego z wyborem podstawowych baz danych. Menu główne może zawierać więcej funkcji niż możemy użyć. Jest to po prostu panel ogólny dla wszystkich i tak zostaniemy wpuszczeni tylko do baz danych, do których mamy dostęp. Logotec Engineering Group 2-15

16 Logotec Engineering Group 3 FILOZOFIA PRACY SYSTEMU Przedstawiony tu zostanie sposób pracy z systemem bazujący na doświadczeniach twórców oraz aktualnych użytkowników. Filozofia systemu wynikła z obserwacji pracy działów technicznych i dla nich dedykujemy ten system. Niektóre nazwy niekoniecznie od razu będą się kojarzyć z tym, co robi firma, zastosowano pewne slogany opisowe na nazwanie obiektów lub czynności. W dalszych rozdziałach postaramy się zaprezentować pewne wariacje systemu na podstawie przykładów z życia W minimalny sposób będziemy się odwoływać do tzw. Klikologii, czyli faktycznego umiejscowienia wywołań poszczególnych operacji. Zakładamy, że użytkownik jest świadom technologii Windows i posiada pewne doświadczenia w pracy chociażby z pakietem MS Office. Szczegółowe sposoby wykonania specyficznych operacji są przedstawiane na szkoleniach przeprowadzanych przez naszą firmę oraz w materiałach szkoleniowych pisanych w formie ćwiczeń. Uwaga dodatkowa. Przedstawiony tu model pracy i zestaw danych jest zakresem podstawowym, stosowanym w instalacji bazowej. Wygląd masek ekranowych, możliwych opcji w menu, itp. Może się różnić (nawet znacznie) w implementacji użytkownika. Zaletą a jednocześnie przekleństwem tego systemu jest jego modyfikowalność. Zaraz po zainstalowaniu, system wygląda jak w książce, po pewnym czasie jednak ewoluuje on wg potrzeb użytkownika, dodawane są nowe funkcje, niektóre są usuwane jako zbędne, opisy i loga są dostosowywane do firmy, która produkuje dokumentację. Oczywiście sami też czasem co nieco modyfikujemy 3.1 DLA KOGO TEN SYSTEM? To jest pytanie podstawowe, na które chcemy odpowiedzieć na wstępie, aby jednocześnie rozróżnić rolę poszczególnych osób pełnione w obiegu dokumentacji. Wiemy już, że system jako całość jest przeznaczony dla biur konstrukcyjnych, działów technicznych, pracowni komputerowych, archiwów rysunkowych. Czyli wszędzie tam gdzie mamy do czynienia z opracowywaniem, gromadzeniem lub obsługą dokumentacji technicznej lub jej pochodnej. Jednakże, w ramach wdrożenia samego systemu, poszczególnym użytkownikom przydzielane są role, które bezpośrednio wynikają z klasycznego podziału stanowisk w działach. Wyróżniliśmy tu następujące, podstawowe role użytkowników: PDM System Zarządzania Danymi o Produkcie

17 Rozdział 3 Filozofia pracy systemu - konstruktor użytkownik podstawowy, odpowiedzialny za rejestrowanie i opracowywanie rysunków oraz wykazów części - technolog odpowiada za kompletność i aktualność bazy artykułów z której korzysta konstruktor - normalizator zwykle jeden z konstruktorów, odpowiedzialny za sprawdzanie poprawności dokumentacji - sekretarka odpowiada za aktualność bazy danych klientów i dostawców - szef pracowni koordynator prac konstruktorów, inicjuje tworzenie nowych projektów, finalnie zatwierdza dokumentację, przeprowadza analizy przekrojowe Określone tu role są w PDM-ie odwzorowane systemem grup użytkowników. Grupy te mają przydzielone odpowiednie prawa i powinności. Oczywiście w najprostszym przykładzie instalacji, użytkownik podstawowy jest wielofunkcyjny, co w praktyce oznacza, że ma prawo I jednocześnie wykonuje wszystkie operacje. Jednakże chodzi nam o pokazanie pewnej instalacji modelowej a dla takiej wymagane jest określenie grup opisanych powyżej. 3.2 MODUŁY PODSTAWOWE Dla modelowego opracowania kompletnej dokumentacji technicznej potrzebne nam będą następujące moduły podstawowe: kartoteka projektów kartoteka rysunków kartoteka artykułów kartoteka wariantów kartoteka pozycji rysunkowych kartoteka dokumentów kartoteka adresów zewnętrznych W tym rozdziale przedstawimy krótkie charakterystyki w/w kartotek. W rozdziałach późniejszych przedstawimy sposoby ich łączenia i punkty przenikania w procesie Logotec Engineering Group 3-17

18 Rozdział 3 - Filozofia pracy systemu konstrukcyjnym. W niniejszej dokumentacji zakładamy, że użytkownik posiada zakupione wszystkie w/w kartoteki, w przypadku braku licencji na niektóre z nich, proszę po prostu ominąć niektóre akapity niniejszej dokumentacji. Bez niektórych modułów da się żyć, chociaż... Kartoteka projektów W kartotece tej przechowywane są ogólne informacje o projekcie. Nasuwa się oczywiście pytanie - co to jest projekt? I tu odpowiedź nie jest jednoznaczna. Dla nas, twórców systemu jest to nadrzędna jednostka logiczna grupująca jednostki podstawowe takie jak rysunki lub dokumenty. W praktyce, projekt może się okazać, klasycznym projektem konstrukcyjnym jak również wyrobem, produktem, zamówieniem, zleceniem czy też całkowicie abstrakcyjnym obiektem jak np. biblioteka rysunków wariantowych. Sposób, w jaki w danej firmie będzie rozumiane pojęcie projektu jest raczej dowolny i zostaje określony w fazie wdrażania systemu. Każdy projekt jest jednoznacznie identyfikowany przez numer projektu. Numer projektu jest składnikiem obowiązkowym (musi być zawsze podany przy tworzeniu projektu). Projekt w systemie PDM nie posiada wersji aczkolwiek może być powielany lub łączony z innymi projektami. Projekt, oprócz numeru posiada część opisową, sposób formalizowania numeru oraz opisu zależy od danej implementacji PDM Instrukcja użytkownika

19 Rozdział 3 Filozofia pracy systemu Rys Projekty Kartoteka rysunków To jest serce systemu PDM9000. Tu są rejestrowane i składowane wszystkie rysunki, we wszystkich wersjach i arkuszach. Tu następuje ich zatwierdzanie. Podobnie jak w projektach, rysunek jest jednostką logiczną. W odróżnieniu od projektu charakteryzuje się numerem rysunku, numerem wersji i numerem arkusza. Logotec Engineering Group 3-19

20 Rozdział 3 - Filozofia pracy systemu Rys Rysunki projektu Kartoteka artykułów Oczko w głowie technologów i zaopatrzeniowców. Tu rejestrowane są wszelkie elementy kupne, własne, magazynowe, itp. Opiekę nad tą kartoteką sprawują różne osoby w zależności od podziału zadań w danej firmie, czasami są to technolodzy czasami zaopatrzeniowcy lub normalizatorzy. Z punktu widzenia PDMa jest to kartoteka poboczna, pozwalająca konstruktorowi poprawnie wypełnić tablicę wykazu podzespołów. Jednak jej aktualność stanowi podstawę właściwie wykonanych analiz PDM-a. Każdy artykuł jest identyfikowany przez numer artykułu. Kartoteka wariantów 3-20 PDM Instrukcja użytkownika

21 Rozdział 3 Filozofia pracy systemu Jest podzbiorem rysunków. Kartoteka ta rejestruje wszystkie warianty rysunków oraz im odpowiadające numery artykułów. Każdy rysunek w momencie rejestracji tworzy tzw. Masterwariant oznaczany kodem $. Wariant ten jest tworzony zawsze, nawet wtedy, gdy użytkownik nie stosuje dokumentacji wariantowej. Kartoteka służy jako łącznik pomiędzy rysunkiem a artykułem, (jeśli takowy związek zachodzi), jednocześnie pozwalając definiować dodatkowe parametry opisowe. Wariant jest identyfikowany poprzez numer i wersję rysunku oraz kod wariantu. Kartoteka pozycji rysunkowych Jest podzbiorem rysunków. Kartoteka ta rejestruje wszystkie pozycje występujące na rysunku (w klasycznym rozumieniu przejmuje pozycje rysunkowe). Jest jednocześnie podstawą do tworzenia wszelkiego rodzaju wykazów części, wykazów struktur czy list zamówieniowych. Wykaz pozycji jest identyfikowany przez numer i wersję rysunku oraz kod wariantu. Kartoteka dokumentów To jest serce systemu DDM9000. Dla systemu PDM9000 jest to kartoteka pomocnicza, w której rejestruje się wszelką dokumentacje dodatkową. Przykładem jest tu Instrukcja montażu, Instrukcja obsługi, ale także zamówienie na wyrób czy umowa z kontrahentem. Dokument jest identyfikowany przez numer dokumentu, numer wersji i numer rozdziału. Kartoteka adresów zewnętrznych Jest to kartoteka opcjonalna, jednak jej właściwe stosowanie może zautomatyzować pewne procesy analityczne. Zawiera wykaz wszystkich klientów, dostawców, producentów, itp. słowem wszystkich firm i osób prywatnych, z którymi nasza firma ma kontakt. Każdy adres jest identyfikowany poprzez numer klienta. W dalszej części niniejszej dokumentacji będziemy tę kartotekę nazywali kartoteką klientów, dla uproszczenia. Tak więc opisaliśmy wszystkie klocki, które w dalszej części posłużą nam do budowy naszych projektów. Projekty te będą konstrukcjami drzewiastymi stanowiącymi połączenia pomiędzy jednostkami z kartotek opisanych powyżej. Ta właśnie funkcjonalność PDM-a (tworzenie i zarządzanie powiązaniami obiektów) Logotec Engineering Group 3-21

22 Rozdział 3 - Filozofia pracy systemu stanowi o jego sile i pozwala w późniejszym stadium na wykonywanie automatycznych analiz, które teraz piszecie na piechotę. Zanim jednak przejdziemy do opisu żonglerki strukturami, zastanówmy się najpierw, co nam daje PDM9000 już teraz. 3.3 CZY TYLKO ARCHIWUM RYSUNKOWE? Dokonując zakupu systemu PDM9000, często przyjmuje się za naturalnie zrozumiałe, że jest to archiwum rysunkowe. Co to naprawdę znaczy i co nam daje taka implementacja? W momencie startu wdrożenia systemu PDM najczęściej natrafiamy na sytuację, w której użytkownik przekroczył pewną masę krytyczną dokumentacji. Dotychczasowe metody katalogowania rysunków w formie podkatalogów na dyskach lokalnych, lub serwerowych, nie są już do zaakceptowania. Nikt nie pamięta, co gdzie jest. Część starej dokumentacji została przeniesione na inne nośniki (backup, CD-ROM), przez co nie można do niej dotrzeć. W przypadku archiwów papierowych, nowa pani w powielarni nie ma bladego pojęcia o starych rysunkach. Obserwuje się pewien chaos skutkujący konstruowaniem na nowo starych rozwiązań, nadmiernym powielaniem dokumentacji (na wszelki wypadek), wydawaniem dokumentacji nieaktualnej lub nie zatwierdzonej. To są właśnie efekty masy krytycznej, całkowicie niwelowane przez właściwie wdrożony system klasy PDM. Oczywiście nie negujemy to sensu stosowania PDM-a w małych firmach, ale o ile małe instalacje mogą mieć PDM-a o tyle duże, muszą. Drugim powodem wprowadzenia systemu PDM do firmy jest skatalogowanie dokumentacji, która przecież jest własnością firmy i powinna być przechowywana w centralnych archiwach. Wprowadzenie systemów CAD do biur konstrukcyjnych wypaczyło tę prawdę podstawową, konstruktorzy zaczęli tworzyć swoje rysunki na swoich dyskach, co w przypadku awarii lub ew. zmian kadrowych skutkuje całkowitą utrata dorobku pracy konstruktora. Tak więc kartoteka rysunków, jako serce systemu PDM9000, stanowi też jego podstawę. Tu muszą być rejestrowane wszystkie rysunki z dokładnym ich opisem. I nie ma tu rozróżnienia na rodzaj medium, na którym te rysunki istnieją. Ważny jest numer rysunku i jego opis. Jeśli jest to rysunek papierowy to można wprowadzić informacje o numerze szafki i półki gdzie tego rysunku należy szukać. Jeśli jest to rysunek skanowany to wystarczy dokleić odpowiednią przeglądarkę. Natomiast, jeśli jest to rysunek wykonany pod systemem CAD to oprócz przeglądarki dobrze mieć też stację wyposażoną w odpowiednie oprogramowanie do jego edycji. Z punktu widzenia firmy, medium rysunku nie jest ważne, jeśli tylko system PDM potrafi go odnaleźć. Najważniejsze jest, że na pytanie: Znajdź 3-22 PDM Instrukcja użytkownika

23 Rozdział 3 Filozofia pracy systemu dokumentację z 1993 roku, konstruował pan Kowalski i chyba tam było w nazwie sprzęgło, system jest w stanie podać wytypowane rysunki w przeciągu kilku sekund. Dla systemu opartego na serwerze bazodanowym rysunki w ilości kilku milionów, to nie jest żaden problem. Analiza nie trwa prawie wcale, a jak wiemy z doświadczenia dane zawarte w systemie PDM rosną wraz z firmą i są praktycznie wieczne. Poniższy rysunek przedstawia efekt zastosowania filtru na kartotece rysunków, szukanym słówek kluczowym jest przekładnia, numer rysunku na literę P i interesują nas tylko wersje aktualne. Rys Rysunki Logotec Engineering Group 3-23

24 Rozdział 3 - Filozofia pracy systemu 3.4 PRZEPIS NA PLACEK Z JAGODAMI - CZYLI - JAK STWORZYĆ KOMPLET DOKUMENTACJI PROJEKTOWEJ? No i czas zacząć prawdziwą pracę. Postaramy się tu podać krok po kroku jakie czynność należy wykonać aby od początku do końca przeprowadzić proces rejestracji prac projektowych. Naszym przykładem będzie nieśmiertelna przekładnia w modelu uproszczonym, zdajemy sobie sprawę, że jest to model trywialny, ale chodzi tu jedynie o zaprezentowanie mechanizmów postępowania z systemem w przykładach realnych będą występowały te same operacje tylko w większej skali. Zakładamy tu, że nasz system jest pusty, czyli nie możemy zapożyczyć fragmentów konstrukcji z innych projektów. Zakładamy również, że będą wykorzystywane wszystkie moduły systemu PDM9000, tzn. Będzie on wykorzystywany w 100% swoich możliwości. W specyficznych implementacjach niektóre kroki mogą zostać pominięte (są one oczywiście opcjonalne) jednak nasza dokumentacja nie będzie wtedy pełna i nie będziemy mogli wykorzystywać zaawansowanych funkcji PDM-a w późniejszych fazach opracowywania dokumentacji. Zakładamy również, że użytkownik jest przeszkolony z podstaw obsługi systemu PDM9000 będziemy tu więc pomijać manualny aspekt każdej operacji. Jeżeli będą występowały techniczne trudności z wykonaniem niektórych operacji, prosimy przeczytać rozdział dot. manualnej obsługi systemu lub też skonsultować się z naszym serwisem FAZA 1. PRACE PRZYGOTOWAWCZE Opracowywanie dokumentacji projektowej musi zostać poprzedzone pewnymi pracami przygotowawczymi, które uzbroją nasz system w niezbędne dane do wykorzystania w procesie konstrukcyjnym. Prace te polegają na wypełnieniu kartotek artykułów i klientów. Kartoteka artykułów powinna zawierać wykaz wszystkich elementów normowych oraz części, z których będziemy korzystać. Elementy powinny być właściwie opisane I skatalogowane. Należy tu pamiętać, że im więcej informacji wprowadzimy do kartotek w fazie początkowej, tym więcej analiz będziemy mogli przeprowadzać w fazie końcowej. Jeżeli w firmie są eksploatowane alternatywne systemy do obsługi magazynów lub zamówień, nasza kartoteka powinna być z nimi zsynchronizowana lub przynajmniej posiadać odpowiednie informacje łączące PDM Instrukcja użytkownika

25 Rozdział 3 Filozofia pracy systemu Rys Artykuły Kartoteka klientów powinna zawierać adresy dostawców/producentów zarejestrowanych artykułów oraz adres klienta, dla którego wykonujemy dany projekt. Dane powinny zawierać informacje adresowe, pozwoli nam to na wygenerowanie listy zamówieniowej w formie listy do dostawcy. Logotec Engineering Group 3-25

26 Rozdział 3 - Filozofia pracy systemu Rys Adresy zewnętrzne FAZA 2. PRACE KONSTRUKCYJNE Projektowanie zaczynamy od zarejestrowania nowego projektu. Numer projektu zostaje nadany automatycznie, (jeżeli PDM jest uzbrojony w taki mechanizm w danej implementacji) lub też powinien zostać skomponowany wg. schematu organizacyjnego panującego w danej firmie. Projekt ten podpinamy do adresu klienta, dla którego dana dokumentacja jest wykonywana. Możemy zarejestrować połączenia z kilkoma adresami w zależności od ich typu czy jest to firma zamawiająca, klient końcowy czy też adres dostawy wykonanego urządzenia. Informacja nt. klienta bazowego będzie się ukazywać w formatce projektu oraz będzie umieszczona w stopce niektórych raportów dot. projektu. Nasz projekt przykładowy będzie miał numer: P2001/079 Konfiguracja podstawowa PDM-a tworzy automatycznie numer projektu jako litera P, aktualny rok oraz narastająco numer kolejny PDM Instrukcja użytkownika

27 Rozdział 3 Filozofia pracy systemu Wykonywany dla klienta: LOGOTEC Engineering S.A. Przechodzimy teraz do kartoteki rysunków, ale w ramach projektu, czyli rysunków projektu. W systemie istnieje pewna dualność. Kartoteka rysunków może być przeglądana w całości (wszystkie rysunki niezależnie) opcja ta jest przydatna w przypadku szukania określonego rysunku. W drugim przypadku, gdy przechodzimy do niej poprzez projekt, lista rysunków jest zawężona tylko do tych rysunków, które wchodzą w skład aktualnego projektu. Dodatkowo wszystkie operacje wykonywane w takim trybie, są wykonywane w kontekście aktualnego projektu dotyczy to m.in. operacji zakładania nowych rysunków (są one automatycznie podpinane do projektu), generowania nowych wersji, rejestracji pozycji rysunkowych, itp. Tak więc rejestrujemy teraz rysunki naszego projektu. Istotną informacją będzie tu rodzaj rysunku czy jest to detal czy zestawienie. Odpowiednie rodzaje rysunków będą oznaczane odpowiednimi ikonami w strukturze nawigatora. Sposób planowania I rejestrowania rysunków zależy od sposobu pracy danej grupy konstruktorów, jest to tzw. top-down, czyli najpierw rysunek główny, rysunki zestawieniowe a na końcu detale, lub też idziemy drogą down-top, czyli najpierw komponujemy rysunki detaliczne, które następnie są komponowane w całość na rysunkach zestawieniowych. System PDM nie narzuca tu sposobu pracy, ważne jest, aby w końcowej fazie wszystkie rysunki były zarejestrowane i podpięte do aktualnego projektu. Na potrzeby naszego przykładu zarejestrujemy zestaw rysunków: Rysunek główny: P2001/ Przekładnia zębata Detale: P2001/ Wał główny P2001/ Wał pomocniczy P2001/ Korpus dolny P2001/ Korpus górny Konfiguracja podstawowa PDM-a tworzy automatycznie numer rysunku projektu jako numer projektu macierzystego oraz narastająco numer kolejny. Proszę zauwarzyć, że każdy nowo rejestrowany rysunek zostaje automatycznie opatrzony wariantem domyślnym o kodzie $. Rola wariantów w systemie jest dokładnie opisana w osobnym rozdziale. W tym momencie ważnym krokiem jest zarejestrowanie rysunków jako artykułów. Operacja ta pozwoli na wprowadzenie dodatkowych informacji materiałowych, które Logotec Engineering Group 3-27

28 Rozdział 3 - Filozofia pracy systemu nie występują w formularzu rysunków. Formularz rysunków zawiera bowiem jedynie informacje istotne z punktu widzenia konstruktora dopiero przeniesienie rysunku do kartoteki artykułów pozwala na ujęcie danej części w procesie zarządzania produkcją. Rejestracji dokonujemy dla wszystkich rysunków, jeżeli nasza konstrukcja ma być faktycznie wytworzona przez firmę. Domyślnie, system dokonuje rejestracji nowych artykułów pod tym samym numerem artykułu. W efekcie końcowym będziemy więc mieli pięć nowych artykułów: P2001/ Wał główny P2001/ Wał pomocniczy P2001/ Korpus dolny P2001/ Korpus górny P2001/ Przekładnia zębata Wprowadzeniem informacji specyficznych dla kartoteki artykułów jak materiał, cena, producent (w przypadku, jeżeli wykonanie elementu jest podzlecane) zajmują się już nie konstruktorzy a osoby odpowiedzialne za procesy przygotowania produkcji. Kolejnym krokiem jest wypełnienie wykazów części dla rysunków zestawieniowych oraz dla rysunku głównego. Wprowadzamy powołania na odpowiednie elementy normowe, pomocnicze oraz detale. Formularz z wykazem pozycji rysunkowych prezentuje dane w postaci szkieletowej. Nie ma tu pełnych informacji opisowych (oprócz podformularza informacji skróconych). Zestawienia pełne z nazwami arykułów i danymi materiałowymi są dopiero wykonywane w postaci raportów lub tabliczek rysunkowych plasowanych na samym rysunku. Formularz, do którego wprowadzamy dane jest tylko rejestrem podstawowym łączącym poszczególne obiekty poprzez ich numery. Proces konstrukcyjny jest teraz praktycznie zakończony. Możemy przejść do fazy dokumentowania naszego projektu FAZA 3. OPRACOWANIE DOKUMENTACJI POMOCNICZEJ Prace dokumentacyjne to przede wszystkim rejestracja i opracowanie dokumentów związanych z projektem oraz z poszczególnymi rysunkami. Dokumenty te to wszelkiego rodzaju Instrukcje Obsługi, Karty Montarzowe itp. Dodatkowo można zarejestrować wszelkie dokumenty specjalne, które czasem są rysunkami, ale nie z punktu widzenia PDMa, chodzi np. o zeskanowane plany budynków, gdzie nasza konstrukcja ma zostać postawiona, mogą to być zdjęcia poszczególnych podzespołów użytych w konstrukcji lub rysunki ofertowe. Tego typu 3-28 PDM Instrukcja użytkownika

29 Rozdział 3 Filozofia pracy systemu dokumentacja jest rejestrowana w kartotece dokumentów. Nie umieszczamy ich w podstawowej strukturze projektu, bo nie jest na nich wykonywana analiza pozycji. Logotec Engineering Group 3-29

30 Rozdział 3 - Filozofia pracy systemu FAZA 4. ZATWIERDZANIE DOKUMENTACJI Wszystkie rysunki, dokumenty oraz sam projekt muszą przejść przez proces kontroli oraz zatwierdzania. Czasami jest to proces żmudny i skomplikowany, zadaniem systemu PDM9000 jest tu kontrolowanie tego procesu. Szczegóły dot. zatwierdzania dokumentacji zostały opisane w osobnym rozdziale Faza 5. Prace analityczne Pomimo, że ujęliśmy ten punkt jako ostatni, jednakże wszystkie analizy mogą być prowadzone w trakcie procesu konstrukcyjnego w celu bieżącego kontrolowania poprawności konstrukcji. Jako fazę końcową rozumiemy tu sporządzenie analiz ostatecznych, które będą drukowane i przekazywane do archiwum lub dla odbiorcy naszej konstrukcji. Oprócz wydruku samych rysunków i dokumentów, system PDM podaje nam pewne gotowe zestawienia, które oczywiście mogą zostać dopasowane do specyficznych wymogów klienta. Do takich dokumentów należą: Wykaz rysunków projektu. Rys Wykaz rysunków projektu 3-30 PDM Instrukcja użytkownika

31 Wykazy elementów dla poszczególnych rysunków. Rozdział 3 Filozofia pracy systemu System dysponuje też zestawieniem zbiorczym, czyli zestawem wykazów elementów dla wszystkich rysunków projektu. Dzięki niemu nie ma potrzeby powtarzania operacji analizy i wydruku dla pojedynczych rysunków tylko można wykonać tę operację w jednym kroku. Rys Wykaz pozycji rysunku Logotec Engineering Group 3-31

32 Rozdział 3 - Filozofia pracy systemu Struktura projektu w formie raportu. Raport ten występuje też w odmianie dla grupy rysunkowej. Rys Strktura projektu w formie raportu 3-32 PDM Instrukcja użytkownika

33 Rozdział 3 Filozofia pracy systemu Lista zamówieniowa projektu. Raport ten występuje też w odmianie dla grupy rysunkowej. Raport podaje wykaz użytych artykułów z przeliczeniem ich ilości występowania w całym projekcie. Artykuły są grupowane wg. ich producentów, przez co raport może służyć jako gotowy zestaw list zamówieniowych dla poszczególnych dostawców. Logotec Engineering Group 3-33

34 Rozdział 3 - Filozofia pracy systemu 3.5 JAK ZABIĆ PLOTER? - CZYLI O MASOWYM DRUKOWANIU Jedną z podstawowych funkcji usługowych w PDMie jest możliwość masowej produkcji papieru. Czyli zaznaczamy np. wszystkie 283 rysunki projektu, mówimy plotuj w 13 egzemplarzach i mamy ploter z głowy na najbliższe 2 dni. Pełnia szczęścia. I wcale nie jest to przykład wyssany z palca. No, może nie do końca. W każdym razie zaletą PDM-a jest możliwość automatycznego wydruku dowolnej ilości rysunków w zadanej ilości kopii na żądanie. Oczywiście muszą być spełnione pewne warunki zapewniające możliwość automatyzacji tego procesu. Przede wszystkim rysunki muszą być w jednolitej formie elektronicznej. Do tego musi istnieć stacja z oprogramowaniem CAD, która wykona dla nas fizyczny wydruk. PDM, niestety sam nie plotuje, potrafi jedynie odnaleźć odpowiednie rysunki i odpowiednio sterować aplikacją CADowską, która dokona wydruku. Opisany tu proces nie różni się praktycznie niczym od wykonania tej operacji na stacji lokalnej, jednakże tu robi to za nas automat PDM Instrukcja użytkownika

35 Rozdział 3 Filozofia pracy systemu 3.6 ZAWSZE JEST KTOŚ WAŻNIEJSZY CZYLI O ZMIANACH I ZATWIERDZANIU DOKUMENTACJI Pełna implementacja systemu PDM9000 oczywiście musi zawierać szczegółową instrukcję trybu nanoszenia zmian i zatwierdzania dokumentacji. Implementacja elektroniczna jest bezpośrednim odwzorowaniem metod tradycyjnych. Trzeba więc pamiętać, że PDM nie jest złotym środkiem na nieporządek, jedynie wspomaga on pracowników lub kierownictwo w prawidłowym zarządzaniu dokumentacją. Opiszemy najpierw zestawy stanów, jakie są nadawane poszczególnym rysunkom w wersji standardowej. Wersja ta została wyposażona w cztery podstawowe stany: w opracowaniu do kontroli normowej zatwierdzony anulowany Każdy nowo tworzony rysunek powstaje w wersji zerowej (oryginał) i zostaje opatrzony stanem podstawowym, jakim jest stan - w opracowaniu. Stan ten pozwala na wykonywanie dowolnych operacji na tym rysunku włączając w to jego skasowanie. Rysunek może pozostawać w tym stanie dowolną ilość czasu. System PDM w wersji standardowej nie wymusza zmiany stanu, jest on jedynie sygnałem dla konstruktora, że rysunek jest w takiej lub innej fazie opracowywania. Jeśli konstruktor zakończy fazę opracowywania rysunku, powinien przestawić jego stan na do kontroli normowej. Logotec Engineering Group 3-35

36 Rozdział 3 - Filozofia pracy systemu Rys Okno zmiany statusu Rysunki w takim stanie powinny być sprawdzone przez normalizatora i zatwierdzone lub też w przypadku błędów, cofnięte do stanu w opracowaniu. Nadanie rysunkowi stanu zatwierdzony wiąże się z zablokowaniem pewnych operacji na tym rysunku. Nie jest już możliwa jego edycja, korekta danych czy też skasowanie z systemu. Ze stanu zatwierdzony mamy teraz kilka możliwości przejścia. Po pierwsze, rysunek może być zawsze anulowany. Jeżeli jednak wymagane jest dokonanie poprawek, system wymusza wygenerowanie nowej wersji rysunku. Nowa wersja posiada stan początkowy, w opracowaniu. Tu oczywiście droga zmian stanów zaczyna się od początku. Wygenerowanie nowej wersji jest możliwe w dowolnym momencie. Kolejno generowane wersje rysunku są oznakowane kodami 1,2,3 9,a,b,c PDM Instrukcja użytkownika

37 Rozdział 3 Filozofia pracy systemu Nie ma praktycznych ograniczeń, co do ilości wersji. Jeżeli jednak ilość wersji przekroczy pewien punkt krytyczny stosowany w danym biurze, lub też waga nanoszonych zmian jest kluczowa dla danego elementu, można przeprowadzić operację zastąpienia rysunku. Opercja ta kopiuje ostatnią wersję rysunku pod nowym numerem umieszczając jednocześnie informację łączące w obu rysunkach, starym i nowym. Nowo tworzony rysunek powstaje w wersji zerowej w stanie w opracowaniu. Mechanizmy tu opisane pozwalają na przeprowadzenie ciągłości zmian w dokumentacji z zachowaniem ich spójności. W poniższej tabeli przedstawiono klasyczną drogę przejścia rysunku przez poszczególne fazy opracowania. Nr rysunku Wersja Status Z0001-A001 0 W OPRACOWANIU Operacja zmiany stanu Z0001-A001 0 DO KONTROLI NORMOWEJ Operacja zmiany stanu Z0001-A001 0 ZATWIERDZONY Wygenerowanie nowej wersji Z0001-A001 1 W OPRACOWANIU Operacja zmiany stanu Z0001-A001 1 DO KONTROLI NORMOWEJ Operacja zmiany stanu Z0001-A001 1 ZATWIERDZONY Wygenerowanie nowej wersji Z0001-A001 2 W OPRACOWANIU... Zastąpienie rysunku przez Z0001-B027 Z0001-B027 0 W OPRACOWANIU Operacja zmiany stanu Z0001-B027 0 DO KONTROLI NORMOWEJ Operacja zmiany stanu Z0001-B027 0 ZATWIERDZONY Wygenerowanie nowej wersji Z0001-B027 1 W OPRACOWANIU Operacja zmiany stanu Z0001-B027 1 DO KONTROLI NORMOWEJ Operacja zmiany stanu Z0001-B027 1 ZATWIERDZONY Logotec Engineering Group 3-37

38 Rozdział 3 - Filozofia pracy systemu Oczywiście, wszystkie wykonywane operacje są przez system rejestrowane, co pozwala na odtworzenie drogi, jaką przeszedł rysunek w kolejnych fazach opracowywania. Jako, że w systemie PDM9000 poszczególne obiekty oddziałują wzajemnie, aktualny stan poszczególnych rysunków ma wpływ na stan całego projektu. Jako że projekt jest jednostką nadrzędną dla rysunków i dokumentów, może on zostać zatwierdzony jedynie wtedy, gdy wszystkie jego rysunki i dokumenty zostaną zatwierdzone. W systemie PDM, mechanizm wersjowania dotyczy rysunków oraz dokumentów, natomiast system zmian stanów dotyczy rysunków, dokumentów i projektów. Mechanizm zastępowania został zaimplementowany jedynie w rysunkach I artykułach, wynika to z potrzeb obsługi dokumentacji technicznej. Proszę zwrócić uwagę, że operacja generowania nowej wersji dotyczy wszystkich arkuszy rysunku. System dopuszcza także, aby w kolejnych wersjach, ilość arkuszy była różna. Wspominaliśmy już wcześniej, że jest istotnym wyznaczenie ról, jakie w nim pełnią poszczególni użytkownicy. W fazie wdrażania systemu, są im przypisywane prawa wykonywania zmian odpowiednich stanów. można zdefiniować dowolną ilość stanów dokumentacji można zdefiniować inny, własny sposób kodowania wersji dokumentacji można zdefiniować dowolny system blokad dla funcji w ramach wybranego stanu 3.7 MIĘDZY USTAMI A BRZEGIEM PUCHARU - CZYLI O ROLI WARIANTÓW Jak już wspomnieliśmy, każdy nowo tworzony rysunek zostaje opatrzony wariantem domyślnym (tzw. masterwariant) o kodzie $. Wariant ten jest łącznikiem pomiędzy rysunkiem a artykułem. Nie jest wymagana zgodność numeracji rysunków z artykułami (tak, jak maiało to miejsce w naszym przykładzie). Rysunek o numerze P2001/ może odpowiadać artykułowi ART W przypadku, jeżeli dany element zobrazowany na rysunku występuje w kilku wykonaniach, aby nie powielać samego rysunku, możemy zastosować technikę wariantów. Technika ta pozwala nam na połączenie rysunku z dowolną liczbą artykułów. Przykładem jest tu 3-38 PDM Instrukcja użytkownika

39 Rozdział 3 Filozofia pracy systemu element wytwarzany w różnych kolorach powierzchni, z różnych materiałów lub też w różnych wielkościach. Kody oznaczeń wariantów są w systemie PDM9000 dowolne, domyślnie jest stosowany system oznaczń 001, 002, 003,. Ze względu na logikę działania systemu, nie jest możliwe usunięcie masterwariantu, system korzysta z jego oznaczenia w procesach wewnętrznych. Rys Wariantowanie rysunku Jeżeli rysunek wariantowy jest rysunkiem detalu to wykorzystując dany detal w rysunku złożeniowym, możemy się powołać na konkretny wariant, de facto oznacza to użycie konkretnego numeru artykułu. Bardziej złożona sytuacja występuje, jeżeli zastosujemy technikę wariantową przy konstrukcji złożenia. Tutaj należy pamiętać, że wykaz pozycji zależy także od wariantu. Oznacza to, że wariant 001 może posiadać 5 pozycji w wykazie elementów natomiast wariant 002 może ich posiadać 7. Wykazy elementów są tu całkowicie rozdzielne. W systemie istnieje funkcja powielania wariantu. Funkcja ta tworzy nowy wariant o wybranym kodzie i jednocześnie powiela dla niego wykaz elementów z wariantu, z którego została wywołana. Użytkownikowi pozostaje więc tylko dokonać ew. korekty nowo stworzonego wykazu. Stosowanie techniki wariantowej w złożeniach pozwala na tworzenie odmian struktur konstrukcyjnych w zależności od parametrów wstępnych wyrobu. 3.8 NIE JESTEŚMY SAMI - CZYLI POŁĄCZENIE Z SYSTEMEM TPP PDM9000 (przynajmniej w aktualnej wersji) nie ma zamiaru zastępować klasycznych programów zakresu TPP. Raczej stanowi logiczne wypełnienie niszy pomiędzy systemami CAD a TPP. Zatem jakie funkcje/moduły PDM-a możemy połączyć systemem TPP?. Odpowiedź nasuwa się sama: kartoteka artykułów i wykazy części (można rozważać też kartotekę klientów, ale to jest raczej część systemu DDM9000 i nie będzie tu omawiana). O ile w mniejszych firmach, w których system PDM jest systemem podstawowym, kartoteka artykułów jest wyśmienitym Logotec Engineering Group 3-39

40 Rozdział 3 - Filozofia pracy systemu zastępnikiem pełnego TPP o tyle w większych firmach już posiadających taki system, dualność informacji jest zabójcza. Przy takiej implementacji, standardowa kartoteka systemu PDM9000 zostaje zastąpiona przez widok na kartotekę (lub jej fragment) artykułów z pełnego systemu TPP. Dostęp taki jest przeważnie z prawem tylko-do-odczytu, wystarczający jednak, aby konstruktor umieścił właściwe oznaczenia kodowe w wykazie części PDMa. Jeżeli posiadamy właściwy kod artykułu w pozycji rysunku, jest możliwe prawidłowe przetwarzanie wykazu części czy też listy zamówieniowej. Mamy tu możliwość wykonania drugiego kroku integracji z systemem TPP, pierwszym jest czytanie artykułów, drugim jest przesyłanie wykazów części zdefiniowanych przez konstruktora. Niestety sama implementacja powyższego zagadnienia nie jest łatwa. Mamy tu do czynienia z dwoma problemami. Pierwszy problem jest natury logistycznej. Niektóre z firm są zorientowane artykułowo, oznacza to, że w procesie konstrukcyjnym rysunek jest tylko zobrazowaniem artykułu i to artykuły się przetwarza. W procesie konstrukcyjnym, wykaz części powstaje więc już w systemie TPP jako część składowa artykułu i konstruktor w momencie kreślenia powinien się do tej listy dostosować. Jeżeli jednak firma jest zorientowana rysunkowo, tzn. Najpierw powstaje rysunek jakiejś części, nastepnie ta część jest przenoszona do bazy artykułów wraz z opracowanym wykazem częśći to standardowa konfiguracja PDM-a jest do wykorzystania praktycznie od zaraz. Oczywiście możemy się spotkać z oboma modelami dokumentowania produkcji na raz, wtedy implementacja reguł PDM-a musi stanowić kompromis. Drugim problemem implementacji spięcia z systemami TPP 5 (lub MRP 6 ) są problemy natury technicznej. Różne bazy danych, różne platformy sprzętowoprogramowe niosą za sobą szereg, czasami nierozwiązywalnych problemów. Dlatego szczegółowa implementacja w danej firmie jest zawsze wykonywana jednostkowo po uprzedniej analizie dostępnych rozwiązań. wykonanie połączenia z systemem TPP jest możliwe jeśli istnieją drivery ODBC do jego bazy dla wykonania połączenia wymagana jest asysta doświadczonych opiekunów systemu TPP i możliwość skorzystania z dokumentacji technicznej 5 TPP Techniczne Przygotowanie Produkcji 6 MRP Manufacturing Resource Planning Planowanie zdolności produkcyjnej 3-40 PDM Instrukcja użytkownika

41 Logotec Engineering Group 4 PDM W BIURZE KONSTRUKCYJNYM Pozostaje nam kilka zagadnień związanych ze współużytkowaniem systemu PDM9000 w biurze projektowym. 4.1 KONSTRUKTOR NIE JEST SAMOTNY Z tego trzeba sobie zdawać sprawę, że system PDM9000 jest współużytkowany przez grupę konstruktorów. Oznacza to, że w każdej chwili możemy natrafić np. na blokadę danych aktualnie opracowywanych przez innego konstruktora. Blokadą podstawową jest blokada jednoczesnego otwarcia rysunku przez dwóch konstruktorów. Jako, że system cały czas rejestruje wszystkie otwarcia rysunków, jest więc w stanie wykryć sytuacje konfliktowe i poinformować użytkownika o ich zaistnieniu. W przypadku korzystania z instalacji rozszerzonej o moduły systemu DDM9000, niektóre funkcje PDM-a generują poczty wew. informujące wybrane osoby o zaistniałych faktach. Przykładem jest tu poinformowanie osoby odpowiedzialnej za sprawdzanie dokumentacji, że konstruktor zmienił stan któregoś z rysunków na do kontroli normowej. Podobne powiadomienia są wysyłane np. w przypadku wygenerowania nowej wersji przez użytkownika, który nie jest twórcą danego rysunku lub dokumentu. Powiadomienie zostaje tu automatycznie wysłane do twórcy rysunku. 4.2 ISO9000, CONCURRENT ENGINEERING? CZY MY TO MAMY? Bardzo często czynnikiem decyzyjnym zakupu systemu PDM9000 jest jego zgodność a właściwie wspieranie certyfikatów lub procesów konstrukcyjnych. Trzeba sobie zdać sprawę, że samo kupno i uruchomienie systemu nie gwarantuje uzyskanie odpowiednich certyfikatów. System nasz może natomiast wydatnie wspomóc kontrolę procesów przebiegających w firmie. Klasycznym przykładem jest tu system zatwierdzania dokumentacji (zwany przez twórców potocznie małym workflow ). W momencie zmiany stanu rysunku, system proponuje nam przejście tylko na stany aktualnie możliwe, wynikające ze ścierzki przejścia oraz naszych PDM System Zarządzania Danymi o Produkcie

42 Rozdział 4 - PDM w biurze konstrukcyjnym uprawnień w systemie. Jako, że operacje te są jednocześnie rejestrowane w odpowiednim dzienniku, istnieje możliwość ich odtworzenia. Mamy tu więc do czynienia z klasycznym definiowaniem procesu, jego bierzącym kontrolowaniem i możliwością odtworzenia czyli audytu. Jako, że praca w systemie PDM9000 odbywa się grupowo, opracowywanie projektu może się odbywać równolegle. Proces ten może być nadzorowany i analizowany praktycznie w dowolnym momencie. Dość prostym przykładem jest tu raport systemowy, który podaje nam wykazy rysunków projektu w poszczególnych stanach. Można na tej podstawie oszacować stopień zaawansowania prac projektowych. Wszelkiego rodzaju analizy materiałowe, jako że przeprowadzane praktycznie błyskawicznie, pozwalają nam na bierzące symylacje wykorzystania odpowiednich materiałów/części. Dość prosto jest np. zdefiniować symulację wykonania wyrobu w oparciu o odpowiedniego dostawcę podzespołów i porównać ją z innym dostawcą. Część z tych analiz jest dostępna w wersji standardowej, inne, bardziej zaawansowane lub zależne od specyficznej struktury danych użytkownika, firma nasza wykonuje na zlecenie w momencie wdrażania systemu. 4.3 BIG BROTHER - CZYLI KONTROLA, ŚLEDZENIE I DOKUMENTOWANIE Jak już wspomniano wcześniej, PDM został wyposażony w mechanizmy kontroli, mamy tu na myśli m.in. sprawdzanie praw dostępu do wykonywanych operacji. Śledzenie polega na zapisywaniu pewnych kluczowych operacji, które wykonał użytkownik. Dokumentowanie zaś to raportowanie wyników śledzenia w formie uporządkowanej. Co podlega śledzeniu? utworzenie nowego obiektu w kartotekach podstawowych modyfikacja danych w kartotekach podstawowych zmiana statusu rysunków, dokumentów i projektów otwarcie i zamknięcie rysunku/dokumentu wyporzyczenie i zwrot rysunku/dokumentu 4-42 PDM Instrukcja użytkownika

43 Rozdział 4 PDM w biurze konstrukcyjnym Rys Standardowe informacje zapisywane dla rysunku Powyższy rysunek przedstawia cztery standardowe informacje przechowywane przez system dla każdego rysunku, są to: data i nazwa użytkownika, który założył rysunek (rekord w bazie) data i nazwa użytkownika, który ostatni zmodyfikował dane o rysunku data i nazwa użytkownika, który ostatni otworzył i zapisał rysunek pod aplikacja CAD data i nazwa użytkownika, który ostatni zmodyfikował status rysunku Szczegółowe informacje dot. historii zmian stanów rysunków/dokumentów i projektów są dodatkowo przechowywane w oddzielnych kartotekach. Dostęp do nich jest możliwy poprzez raporty historii stanów. Raporty generowane przez PDM-a są podstawą audytów ISO9000 w firmach, które stosują go jako środek wspomagający uzyskanie takiej certyfikacji. Poniższy rysunek jest fragmentem raportu historii stanów dla wybranego rysunku. Logotec Engineering Group 4-43

44 Rozdział 4 - PDM w biurze konstrukcyjnym Głównym rejestrem śledzenia jest baza otwartych dokumentów. Przy każdym otwarciu rysunku/dokumentu w aplikacji zewnętrznej, system dokonuje rejestracji tego faktu w kartotece systemowej. Jest ona źródłem informacji o aktualnie otwartych dokumentach oraz zawiera też ich historię. Historia ta pozwala na dotarcie do informacji, kto i kiedy edytował dany rysunek. Poniższy obrazek jest fragmentem raportu otwarć plików dla wybranego użytkownika. Rys Raport otwarć plików rysunkowych 4-44 PDM Instrukcja użytkownika

45 Rozdział 4 PDM w biurze konstrukcyjnym 4.4 ANALIZY, RAPORTY, WYKRESY - CZYLI RAJ SZEFA Każdy z modułów systemu PDM posiada zestaw predefiniowanych raportów i wykresów. Niektóre z nich zostały poprzedzone pewnymi operacjami analitycznymi. Klasycznym przykładem jest przedstawiana w poprzednich rozdziałach, lista zamówieniowa czy też lista strukturalna. Tego typu raporty można mnożyć praktycznie bez ograniczeń. Ich zawartość będzie przeważnie zależna od specjalistycznych informacji wprowadzanych w danej firmie. Oprócz zestawień tabelarycznych, system dysponuje szeregiem zestawień w formie graficznej. Wykresy te służą raczej do przedstawienia danych formie analiz scalonych. Podamy tu trzy przykłady zaimplementowane w PDMie jako standard. Pierwszy z nich to analiza wszystkich rysunków pod względem wielkości formatu papieru. Wykres ten może służyć np. jako pomoc decyzyjna przy zakupie nowego urządzenia drukującego. Rys Wykres Formaty rysunków Logotec Engineering Group 4-45

46 Rozdział 4 - PDM w biurze konstrukcyjnym Drugi z przykładów to w pewnym sensie analiza aktywności użytkowników. Podaje nam procentowy udział poszczególnych konstruktorów w tworzeniu nowych rysunków. Rys Wykres Statystyka kreacji rysunków Trzeci z przykładów to wykres czasu opracowywania poszczególnych projektów w godzinach. Dane są podawane dla pierwszych dwunastu, najbardziej czasochłonnych projektów. Czas jest zliczany na podstawie otwarć i zamknięć rysunków i dokumentów wchodzących w skład projektów PDM Instrukcja użytkownika

47 Rozdział 4 PDM w biurze konstrukcyjnym Rys Wykres Czas projektowania Logotec Engineering Group 4-47

48 Logotec Engineering Group 5 DO CZEGO NAM CAD? Dotychczasowe rozważania nt. funkcjonalności PDM-a prawie całkowicie pomijały stosowanie systemu CAD. Teraz czas to nadrobić! Oczywiście, zaraz na początku, mamy problem - który system CAD opisać? Problem istnieje o tyle, że PDM posiada interfejsy do kilku popularnych pakietów CAD. Zastosowanie PDM-a często jest przewidziane jako łącznik pomiędzy różnymi pakietami CAD stosowanymi w firmie. W tym rozdziale posłużymy się systemem AutoCAD w zakresie 2D oraz systemem SolidEdge w zakresie 3D. Chcemy tu jedynie przedstawić podstawowe operacje lub też problemy wynikające ze stosowania CADa. Z punktu widzenia PDMa, rodzaj pakietu CAD nie ma specjalnego znaczenia. Podstawową informacja przechowywaną w PDMie jest miejsce położenia pliku na dysku oraz jego rodzaj. Taka informacja jest przechowywana w kartotekach bazowych. Mamy teraz szereg operacji podstawowych jak OTWARCIE, ZAMKNIĘCIE, ZAPISANIE, WYRZUCENIE, PODGLĄD, itp. Operacje te są standardowo dostępne poprzez pasek narzędziowy lub z dodatkowego menu aplikacji. W konfiguracji systemu, każda z tych operacji ma przypisany odpowiedni tryb postępowania dla danego typu pliku. Tak naprawdę aktywowane są dedykowane interfejsy aplikacyjne, które wykonują te same operacje, ale w sposób specyficzny dla danej aplikacji. Podstawowym zadaniem PDM-a jest tu opieka nad plikiem, jest to klasyczne zadanie archiwum rysunkowego. Gdyby na tym poprzestać, PDM nie byłby specjalnie interesującym programem. Dlatego, każdy interfejs specjalizowany, został uzupełniony o wspólną funkcjonalność ukierunkowaną na potrzeby konstrukcji. Podstawowym zadaniem systemu jest sczytanie wszystkich naniesionych odnośników pozycji z rysunku CAD i przeniesienie ich do kartoteki powołań. Operacja ta odbywa się w momencie zapisu rysunku. W późniejszych fazach opracowywania rysunku, system potrafi wykrywać niezgodności występujące pomiędzy zapisami w bazie a informacjami zawartymi na rysunku. Musimy pamiętać o tym, że baza jest sprawdzana i modyfikowana przez osoby inne niż konstruktor, czasem może to też być korekta bardziej bezosobowa typu system TPP. Oprócz obsługi pliku podstawowego, zadaniem PDM-a jest podawanie wszelkich informacji zawartych w bazie na potrzeby konstrukcji. Chodzi tu o umieszczanie numerów artykułów pobieranych bezpośrednio z bazy lub też plasowanie całych detali na złożeniu, przy czym detal jest wyszukiwany w kartotece rysunków i plasowany funkcjami PDMa. PDM System Zarządzania Danymi o Produkcie

49 Rozdział 5 Do czego nam CAD? W kolejnych rozdziałach przedstawimy zagadnienia związane z projektowaniem klasycznym oraz aspektami projektowania przestrzennego. Nie jest to jednak dokładny opis współpracy PDM-a z danym pakietem CAD ale raczej ogólna koncepcja operacji z pakietami CAD w ogóle. Szczegółowe opisy poszczególnych interfejsów są dostarczane w osobnych dokumentach. Umieszczenie takich opisów w dokumentacji podstawowej systemu PDM mija się z celem ze względu na bardzo dynamiczne zmiany zachodzące w tych interfejsach. Podyktowane jest to częstym wypuszczaniem nowych wersji przez producentów pakietów CAD a co za tym idzie, modyfikacjami w samym PDMie. 5.1 DOKUMENTACJA KLASYCZNA - CZYLI STARE, DOBRE 2D Większość pakietów CAD w zakresie 2D pracuje w trybie tzw. jednoplikowym, czyli że każdy rysunek zarejestrowany w systemie PDM9000 ma swój odpowiednik w postaci pliku na dysku i plik ten nie jest fizycznie związany z innymi plikami (przykładem są tu rysunki systemu Autocad lub Logocad). Wszelkie powiązania są powiązaniami logicznymi rejestrowanymi w bazie systemu. Integracja systemu PDM z pakietem CAD w zakresie podstawowym opiera sie na zakładaniu nowych rysunków, ich otwieraniu I zamykaniu. Oczywiście operacja otwarcia ustawia wszystkie podstawowe parametry rysunkowe jak założenie arkusza normowego i jego wypełnienie. Wypełnienie tabliczki normowej odbywa sie na podstawie aktualnych danyc z kartoteki rysunków, oprócz informacji pobieranych bezpośrednio z formularza aktualnego rysunku, PDM dołącza zestaw informacji nt. poprzednich wersji rysunku. Rys Rysunek Tabliczka normowa Jako oznaczenie pozycji rysunkowych stosuje się tu odpowiednie symbole, które jako parametry ukryte posiadają zestaw informacji nt. Numeru pozycji, ilości i numeru artykułu/rysunku. W momencie zamykania rysunku (z poziomu PDMa) rysunek podlega analizie a informacje z pozycji rysunkowych są przenoszone do kartoteki powołań rysunków. Tak przygotowane dane, po uzupełnieniu informacjami Logotec Engineering Group 5-49

50 Rozdział 5 - Do czego nam CAD? z innych kartotek PDMa, mogą teraz posłużyć jako źródło tabliczek z wykazem elementów plasowanych na rysunku. Przejęcie danych z pozycji rysunkowych jest wykonywane zawsze i tylko dla masterwariantu. Służy on więc tu jako bezpośrednie połączenie PDM-a z rysunkiem CAD. Z tego też powodu nie jest możliwe jego usunięcie nawet wtedy, gdy rysunek posiada zarejestrowane warianty o kodach właściwych. 5.2 PAKIET NORMOWY KULA U NOGI? Problem pakietów normowych jest często poruszany w zastosowaniach mechanicznych lub elektrotechnicznych. Zestawy normowe są nierozerwalną częścią pakietów CAD i spełniają rolę automatycznych przyspieszaczy prac kreślarskich. Jednocześnie jednak, plasowane normy posiadają zaszyte informacje wew. dot. parametrów katalogowych plasowanych elementów. Informacje te muszą się pokrywać z elementami zarejestrowanymi w kartotece artykułów. Jako, że pakiety norm są dostarczane globalnie, bez szczegółowej informacji dot. danej firmy, informacje te muszą zostać uzupełnione ręcznie. Uzupełnienie to można wykonać na dwa sposoby. Pierwszy z nich to wprowadzenie właściwych identyfikatorów artykułów do pakietów normowych (odpowiadających numerom artykułów z kartoteki artykułów). Drugi sposób to wprowadzenie do kartoteki artykułów jednoznacznych identyfikatorów stosowanych w pakiecie normowym. W obu przypadkach chodzi o doprowadzenie do sytuacji, gdy konstruktor plasując odpowiedni element normowy na rysunku jednocześnie jednoznacznie określa, o jaki artykuł chodzi z kartoteki artykułów. Jest to wymagane dla późniejszych, prawidłowych analiz zamówieniowych czy materiałowych. Istnieje tu oczywiście problem jak bardzo szczegółowe są pakiety norm. Niestety, praktycznie nigdy, nie obejmują one np. materiału plasowanej części. Z punktu widzenia pakietu CAD, ważna jest geometria plasowanej części, co niestety nie jest wystarczające dla procesu przygotowania produkcji gdyż te same gabarytowo śruby mogą się różnić np. gatunkiem stali, co za tym idzie, są to dwa różne artykuły o różnej cenie. Przypadek ten jeszcze raz podkreśla zasadność stosowania systemu PDM, w którym po zakończeniu prac kreślarskich, można dokonać uszczegółowienia wykazu stosowanych części dla potrzeb innych działów firmy. W stosowanych konstrukcjach, tylko część plasowanych elementów to elementy normowe. Pozostałe, to elementy katalogowe lub produkowane na potrzeby danego wyrobu. Ogólnie możemy takie elementy podzielić w zależności od stosowanej jednostki przeliczeniowej. Standardowe elementy normowe są przeliczane na sztuki. Pręty, kable i druty są plasowane z podaniem długości. Blachy, to metry kwadratowe. Powłoki malarskie to metry sześcienne farby. Jeżeli 5-50 PDM Instrukcja użytkownika

51 Rozdział 5 Do czego nam CAD? plasujemy odnośnik pozycji na rysunku, powinny w nim być podane dodatkowe informacje nt. wymiarów. Wymiary podane w odnośniku pozycji mają pierwszeństwo dla wymiarów podanych w kartotece artykułów. Klasycznym przykładem są tu blachy. Jeżeli w naszej konstrukcji zastosujemy pokrywę z blachy o stałych wymiarach (zapisanych w kartotece artykułów) to możemy pominąć podawanie jej wymiarów. Jeżeli jednak fragment blachy musi zostać wycięty z arkusza standardowego, to wymiary musimy tu podać (z ew. naddatkiem, chyba, że jest on przeliczany automatycznie). Jest to istotne z punktu widzenia analizy kosztów materiałowych. W pierwszym przypadku cena pokrywy zostanie pobrana bezpośrednio z bazy artykułów, w drugim natomiast musi być przeliczona wg. ceny metra kwadratowego dla blach zużytej. 5.3 MYŚLENIE PRZESTRZENNE - CZYLI ROBIENIE DZIURY W CAŁYM W dawnych czasach (!) gdy jedynymi pakietami CAD były pakiety 2D, życie było w miarę proste i z grubsza odpowiadało doświadczeniom i stylowi pracy wyniesionym z desek kreślarskich i podręczników konstruktorskich. Wprowadzenie na rynek pakietów 3D spowodowało diametralne zmiany w sposobie samego projektowania oraz planowaniu i opracowywaniu dokumentacji projektowej. Z punktu widzenia systemu PDM9000 problemem jest stosowanie w pakietach CAD, module plików połączonych. Oznacza to, że w złożeniu są zarejestrowane bezpośrednie ścieżki dostępu do kolejnych złożeń w tych natomiast do detali. Struktura ta może być praktycznie dowolnie skomplikowana. W odróżnieniu od projektowania w 2D, gdzie konstruktor określał strukturę w bazie danych, tu baza danych musi odwzorować fizyczne połączenia istniejące w plikach. Jest to potrzebne ze względu na kontrolną rolę systemu PDM. Nie może on dopuścić do np. skasowania rysunku detalu, który jest używany w rysunku złożeniowym. Załadowanie złożenia skończyło by się komunikatem błędu o braku detalu. Taka sytuacja w przypadku pracy bez systemu PDM, jest tylko błędem konstruktora (to tylko człowiek), o tyle w sytuacji stosowania systemu kontrolnego w postaci PDMa, podważa zasadność jego stosowania. Sama opieka nad połączeniami wewnątrzplikowymi to nie wszystko. Pozostaje nadal szereg problemów natury logistycznej, które PDM jako system integrujący różne platformy CADowskie, musi rozwiązać. W systemach przestrzennych struktura trójwymiarowa praktycznie bezpośrednio jest utożsamiana z wykazem podzespołów. Zasada ta zakłada istnienie wszystkich elementów jako brył, osadzanych w złożeniu. Takie podejście (dość uproszczone), mocno usztywnia procesy konstrukcyjne szczególnie, że wszelkie modyfikacje w modelach przestrzennych mogą być przeprowadzane tylko przez doświadczonych konstruktorów (są to programy skomplikowane). Aby ten problem rozwiązać, w Logotec Engineering Group 5-51

52 Rozdział 5 - Do czego nam CAD? PDMie posłużono się przetwarzaniem dwustopniowym. Faza pierwsza to przejęcie z rysunku złożeniowego wszystkich powiązań plikowych i wprowadzenie ich do kartoteki powołań z odpowiednimi kodami oznaczającymi powiązania 3D. Taki zestaw informacji odpowiada sytuacji z modelu. Jeżeli użytkownik pracuje w tym trybie, tzn. informacja jest dla niego wystarczająca, może na tym poprzestać. PDM posiada wbudowane raporty wydające wykazy podzespołów na podstawie zarejestrowanych struktur 3D. Jednak w większości przypadków nie jest to informacja wystarczająca i wymaga uściślenia lub uzupełnienia. Faza druga polega na powieleniu powiązań 3D na odpowiadające im pozycje wykazu podzespołów, znane z klasycznego 2D. Lista powiązań 3D stanowi tu więc źródło danych wykazu właściwego. Nowo utworzony wykaz części może teraz być uzupełniany o pozycje nie występujące w rzeczywistym systemie CAD, takie jak powłoki malarskie, operacje obróbki czy też inne elementy pomocnicze. Rys Pozycje rysunku W końcowej fazie procesu konstruowania 3D wykonuje się rysunki warsztatowe, które są rzutami płaskimi projektowanych brył. Przy projektowaniu manualnym, numery rysunków rzutów pokrywają się z rysunkami brył. Jako, że system PDM nie dopuszcza zarejestrowania dwóch rysunków pod tym samym numerem rysunku, należy się tu posłużyć odpowiednim kodem w numerze, który będzie jednocześnie znacznikiem rysunków warsztatowych. Przykładem jest tu rysunek wałka w wykonaniu 3D, którego numer to P2001/ Jego rysunek warsztatowy zostanie zarejestrowany pod numerem P2001/ WZ PDM Instrukcja użytkownika

53 Rozdział 5 Do czego nam CAD? Każdy rysunek bazowy może mieć zarejestrowanych dowolną ilość widoków w postaci rysunków warsztatowych. Jest więc możliwe zarejestrowanie kolenych rysunków płaskich pod numerami: P2001/ WZ2 P2001/ WZ3 Oczywiście zadaniem konfiguracji systemu, jest wyprowadzenie do tabliczki normowej odpowiedniej informacji o numerze rysunku bazowego w celu uniknięcia problemów na warsztacie. PDM9000 dopuszcza także zarejestrowanie rysunku warsztatowego, na którym będzie zrzutowane kilka różnych detali. Aczkolwiek nie jest to sytuacja zalecana ze względu na problemy opisowe takiego rysunku. W kartotece powołań, połączenie pomiędzy rysunkiem bazowym a rysunkiem warsztatowym jest rejestrowane jako pozycja wykazu elementów rysunku bazowego z oznaczeniem kodowym Rzut 2D. Rys Pozycje rysunku Nasuwa się, dość oczywiste pytanie, dlaczego jest to takie skomplikowane? Powód podaliśmy już wcześniej, PDM pełni rolę systemu integrującego prace w różnych środowiskach CAD. Część dokumentacji może być projektowana przestrzennie, część w sposób klasyczny, (czyli w 2D), część dokumentacji może być zeskanowana lub dostarczona w formie papierowej przrz podwykonawcę. PDM9000 jest tu platformą wspólną, w której dokonuje się unifikacji przetwarzania danych. Do tego porozumiewa się z danymi TPP, co wymusza pewien standard zapisu danych bez względu na stosowany system CAD. 5.4 PRZEGLĄDARKA - MOJA MIŁOŚĆ Temat właściwego stosowania przeglądarek jest często bagatelizowany, ale chcielibyśmy tu zatrzymać się na kilku aspektach technicznych związanych z ich implementacja w środowisku PDMa. Ze względu na wielość istniejących formatów plików należy się zastanowić nad wyborem optymalnej przeglądarki stosowanej w firmie. Należy tu pamiętać o tym, że przeglądarki uniwersalne, pozwalające na Logotec Engineering Group 5-53

54 Rozdział 5 - Do czego nam CAD? obsługę wielu formatów, zaletę elastyczności okupują dokładnością. Jeśli chcemy odwzorować dokładnie jakiś format pliku, jesteśmy zmuszeni do zastosowania przeglądarek dedykowanych, przeważnie dostarczanych przez producenta pakietu oryginalnego. Musimy też pamiętać, po co tak naprawdę jest przeglądarka, powinna w możliwie najszybszy sposób pozwolić zorientować się, co jest zawartością danego pliku, dokładność jest mniej ważna, ważna jest szybkość. W żadnym przypadku, przeglądarka nie może być zastępnikiem pakietu podstawowego. Wybór ostateczny zawsze należy do klienta, z punktu widzenia systemu PDM9000, nie ma to znaczenia, każdy program może być zaadaptowany do potrzeb obsługi archiwum. Poniżej przedstawiamy jednak kilka problemów technicznych, które mogą wystąpić w trakcie eksploatacji przeglądarki. Niekatualne tabliczki normowe Jak już wiemy, dane zawarte w kartotekach systemu PDM9000 maja priorytet nad informacjami zawartymi w samym pliku rysunkowym. W momencie otwarcia rysunku, PDM wypełnia tabliczki normowe i właściwości pliku odpowiednimi wartościami z bazy. W przypadku stosowania przeglądarki taka operacja może nie być możliwa (przeglądarki przeważnie maja dość ubogie możliwości programowe). Może to doprowadzić do sytuacji, że dane w kartotekach PDM-a będą się różnić od tych, zawartych w samym pliku. Taki przypadek może wystąpić np. gdy poprawiamy nazwę rysunku w bazie lub dokonujemy generowania nowej wersji. Dopuki rysunek nie zostanie otwarty i zapisany przez PDMa, jego dane wewnętrzne będą dot. ostatniej sesji edycyjnej. W takiej sytuacji podgląd pliku za pomoca przeglądarki poda złe dane w tabliczce normowej. Brak obsługi formatu z nowszej wersji aplikacji Taka sytuacja jest dość często spotykana, że przeglądarka nie nadąża za nowymi wersjami aplikacji podstawowych. Dobrym przykładem są tu pliku popularnego Worda, przeglądarki dobrze radzące sobie z formatem Word2 lub Word6 nie potrafią odczytać formatu Word2000. Wymagany jest tu upgrade przeglądarki równolegle z aplikacjami podstawowymi. Różnice w wydruku Aplikacje specjalistyczne, jakimi są pakiety CAD, posiadają wbudowaną obsługę urządzeń specjalistycznych, jakimi są plotery. Przeglądarki przeważnie bazują jedynie na urządzenia drukujących obsługiwanych przez sterowniki Windows. Dochodzące do tego niedokładności interpretacji formatu czasami mogą całkowicie eliminować użyteczność przeglądarki jako narzędzia do wydruku rysunków lub dokumentów PDM Instrukcja użytkownika

55 Rozdział 5 Do czego nam CAD? Powyższe problemy są drobiazgami w przypadku, gdy na rynku nie ma żadnej przeglądarki do danego formatu, lub inne względy techniczno/polityczne (cena?), całkowicie eliminują możliwość bezpośredniego podglądu pliku w danym formacie. Za pomocą systemu PDM9000, można ten problem rozwiązać stosując technikę wspomagającą, polegającą na przechowywaniu wtórnych plików w formacie możliwym do podejrzenia. Aby to wyjaśnić, posłużymy się przykładem zastosowanym w systemie Triga 3. Każdy rysunek przy jego zamykaniu pod systemem PDM9000 jest zapisywany do pliku w formacie TIFF. Plik ten jest przechowywany równolegle do pliku głównego. Jego wielkość jest na tyle mała (kilkukrotnie mniejsza od plików kopii zapasowych), że praktycznie nieistotna. W momencie operacji podglądu rysunku, PDM wywołuje zwykłą przeglądarkę formatów rastrowych podstawiając do niej ostatnio zapamiętany obraz rysunku głównego. Oczywiście rozwiązanie to nie jest doskonałe, ale pozwala obejść problem podstawowy, czyli brak przeglądarki dla formatu natywnego. Kolejnym rozwiązaniem, stosowanym w systemie PDM9000 jest serwer obrazów, czyli SSV (PDM9000 Server Side View Generator). Jest to specjalizowana aplikacja, która pozwala na żądanie wygenerować obraz pliku oryginalnego. Cała operacja konwersji odbywa się na specjalistycznym serwerze wyposażonym w aplikację oryginalną. Wygenerowane obrazy są utrzymywane w buforze, w celu przyspieszenia powtórnych poleceń podglądu. Serwer ten jest stosowany także w wersji internetowej systemu PDM9000. Logotec Engineering Group 5-55

56 Logotec Engineering Group 6 INTERNET, TEMAT JAK WULKAN GORĄCY Bardzo często spotykamy się z problemem publikacji dokumentacji technicznej w środowisku intra/internetowym. Nowoczesne pakiety CAD posiadają specjalne możliwościami publikacji dokumentacji technicznej dla potrzeb dostępu z internetu. Publikacja ta polega na konwersji formatu natywnego na format akceptowalny przez przeglądarki internetowe. Tak spreparowane kopie są umieszczane na serwerach internetowych ze specjalistycznymi aplikacjami dostępowymi. Z punktu widzenia systemu zarządzania dokumentacją techniczną, operacja taka nie jest konieczna a właściwie nie jest nawet dopuszczalna, jeżeli to pojedynczy konstruktor ma decydować o wyprowadzaniu dokumentacji na forum internetowe. W przypadku stosowania systemu PDM9000 Web Edition, uzyskujemy pełny system praw dostępu do dokumentacji. Nie ma też potrzeby na powielanie jej w innej formie, tym zajmuje się moduł SSV, który wykonuje konwersję w locie, na żądanie uprawnionego użytkownika. Mamy więc tu połączenie wielu zalet, pracownicy firmy mogą zacząć pracować zdalnie z dostępem do dokumentacji oryginalnej, natomiast goście w naszym systemie, będą mieli udostępniane obrazy dokumentacji w wersji zawsze aktualnej. PDM System Zarządzania Danymi o Produkcie

57 Logotec Engineering Group 7 WSPOMNIENIA PRZY KAWIE - CZYLI JAK TO ROBIĄ INNI? Historia systemu PDM9000 to już ponad dziesięć lat doświadczeń, kilka tysięcy zainstalowanych stanowisk, setki wdrożeń. W tym rozdziale chcemy zasygnalizować pewne specjalistyczne dopasowania, które były wykonywane u użytkowników. Być może będzie to inspiracją dla firm, które dopiero wdrażają lub planują wdrożenie tego systemu. Nie będziemy tu opisywać konkretnych firm, ale zagadnienia, z którymi się spotkaliśmy w fazach implementacji systemu. 7.1 MODELE ZMIANY STANÓW Jak już pisaliśmy w poprzednich rozdziałach, standardowa konfiguracja zawiera definicję kilku podstawowych stanów rysunków. Konfiguracja ta jest całkowicie modyfikowalna dla klienta. Z doświadczeń wynika, że najczęściej stosowane są dwa modele konfiguracji stanów: Model uproszczony Model ten zakłada ograniczenie stosowanych stanów do dwóch podstawowych. Są to stany: w opracowaniu zatwierdzony Model ten jest bardzo przejrzysty i pozwala na podstawowe sterowanie dokumentacją z podziałem na tzw. brudną i czystą. Każdy rysunek ze stanem zatwierdzony jest gotów dla produkcji i może zostać przesłany na warsztat. Model szczegółowy Model ten, przeważnie odwzorowuje reguły zastosowane w szczegółowych procesach ISO9000 danej firmy. Model ten pozwala na bardzo dokładne określenie etapów projektowania i zatwierdzania z uwzględnieniem praw dostępu dla poszczególnych użytkowników. Poniżej przedstawiamy przykład takiej definicji dla stanów projektu, uwzględnia ona przejścia stanów z podziałem na fazy opracowania w poszczególnych wydziałach. PDM System Zarządzania Danymi o Produkcie

58 Rozdział 7 - Wspomnienia przy kawie - czyli jak to robią inni? STATUS PROJEKTU DKTI - CZ. KONSTR. SPRAWDZIŁ DKTI - CZ. KONSTR. ZATWIERDZIŁ DKTI - CZ. KONSTR. ZESTAWIŁ DKTI - CZ. TECHNOLOG. SPRAWDZIŁ DKTI - CZ. TECHNOLOG. ZATWIERDZIŁ DKTI - CZ. TECHNOLOG. ZESTAWIŁ DKTI - ZAMKNIĘCIE STANU DKTP - CZ. KONSTR. SPRAWDZIŁ DKTP - CZ. KONSTR. ZATWIERDZIŁ DKTP - CZ. KONSTR. ZESTAWIŁ DKTP - CZ. TECHNOLOG. SPRAWDZIŁ DKTP - CZ. TECHNOLOG. ZATWIERDZIŁ DKTP - CZ. TECHNOLOG. ZESTAWIŁ DKTP - ZAMKNIĘCIE STANU OW - CZ. KONSTR. SPRAWDZIŁ OW - CZ. KONSTR. ZATWIERDZIŁ OW - CZ. KONSTR. ZESTAWIŁ OW - CZ. TECHNOLOG. SPRAWDZIŁ OW - CZ. TECHNOLOG. ZATWIERDZIŁ OW - CZ. TECHNOLOG. ZESTAWIŁ OW - ZAMKNIĘCIE STANU PM - CZ. KONSTR. SPRAWDZIŁ PM - CZ. KONSTR. ZATWIERDZIŁ PM - CZ. KONSTR. ZESTAWIŁ PM - CZ. TECHNOLOG. SPRAWDZIŁ PM - CZ. TECHNOLOG. ZATWIERDZIŁ PM - CZ. TECHNOLOG. ZESTAWIŁ PM - ZAMKNIĘCIE STANU WYCOFANY 7-58 PDM Instrukcja użytkownika

59 Rozdział 7 - Wspomnienia przy kawie - czyli jak to robią inni? 7.2 RYSUNKI-SYMBOLE PLASOWANE W CAD Projekty w systemie PDM9000 głównie służą do grupowania dokumentacji poszczególnych konstrukcji lub wyrobów. Często jednak są stosowane tzw. projekty biblioteczne. Projekty te zawierają zestawy rysunków z elementami powtarzalnymi lub rysunkami wariantowymi, głównie chodzi tu o detale. Projekty te są pewnym odwzorowaniem pakietów normowych stosowanych w programach CAD. Jednakże dotyczą elementów wytwarzanych przez daną firmę lub też elementów kupnych nie objętych standardowymi katalogami normowymi. Zaletą stosowania takich projektów jest grupowanie rysunków w jednym miejscu systemu oraz możliwościami zarządzania w rozumieniu nadawania odpowiednich stanów oraz ich wersjonowaniem. Projekty biblioteczne przeważnie posiadają numerację odmienną od dokumentacji podstawowej w celu ich jednoznacznego odróżnienia. Bardzo często w takich projektach są umieszczane rysunki dla elementów z kartoteki artykułów. PDM posiada opcje pozwalające plasować wskazany rysunek na rysunku aktualnie załadowanym do systemu CAD, więc może on stanowić znakomite rozwinięcie mechanizmów stosowanych w klasycznych bibliotekach normowych. W zastosowaniu podstawowym projekty biblioteczne zawierają kolekcje pojedynczych detali. W bardziej zaawansowanych przypadkach mogą to być całe fragmenty struktur projektowych, z których korzystamy w projektach podstawowych. Rysunki z takich projektów niosą za sobą istotną informację, system PDM jest w stanie podać natychmiast, w jakich rysunkach oraz projektach nadrzędnych został dany element użyty. 7.3 POŁĄCZENIE Z SYSTEMEM BAAN IV Wspominaliśmy już o możliwościach łączenia systemu PDM9000 z systemami TPP. Rozwiązania tego typu były stosowane wielokrotnie, zawsze jednak napotykały na takie lub inne trudności związane z różnicami technicznymi w implementacji obu systemów. Różnice te sprowadzają sie do odmiennych baz danych stosowanych w obu systemach. Powoduje to konieczność stosowania dwóch, różnych driverów ODBC na stacji klienta. Taka instalacja jest bardzo wrażliwa na konfigurację systemu Windows i potrafi paść bez widocznej przyczyny lub też powodować przekłamania transmisji. Logotec Engineering Group 7-59

60 Rozdział 7 - Wspomnienia przy kawie - czyli jak to robią inni? Jedynym, pewnym rozwiązaniem jest stosowanie jednorodnych driverów ODBC a co za tym idzie, korzystanie z jednego typu bazy danych. Jednym ze sposobów obejścia tego problemu jest replikacja fragmentu danych z systemu TPP do systemu PDM. Rozwiązanie takie zastosowano z powodzeniem u jednego z naszych klientów. Dostęp bezpośredni był praktycznie niemożliwy ze względu na różnice w serwerach danych oraz platformach systemowych. System BAAN IV, z którym wykonano spięcie, pracował na bazie Informix w środowisku UNIXa. Aby wykluczyć instalowanie podwójnych driverów ODBC oraz warstwy transportowej do systemu UNIX, zastosowano replikację fragmentu danych z bazy artykułów systemu BAAN IV do kartoteki artykułów PDMa. Replikacja została zaimplementowana po stronie serwera SQL, dokonywano więc transferu danych tylko pomiędzy serwerami. Replikacja była wykonywana codziennie, w późnych godzinach nocnych. Rano, zespół konstruktorów otrzymywał aktualny zestaw artykułów z systemu TPP. W przypadkach koniecznych, replikacja mogła być wykonywana również na życzenie, w dowolnej chwili. Zastosowane rozwiązanie praktycznie całkowicie wyeliminowało problemy techniczne na stacjach lokalnych. Rozwiązanie zostało przyjęte po analizie potrzeb działu konstrukcyjnego, która wykazała brak potrzeby (a właściwie całkowity zakaz) nanoszenia poprawek przez konstruktorów do kartoteki artykułów. Dodatkowo zakładano, że dane w kartotece artykułów są bardzo statyczne i nie są nigdy kasowane. W niektórych przypadkach, taki model współpracy systemów może być całkowicie wystarczający biorąc pod uwagę niskie koszta implementacji i niezawodność działania. Opisane rozwiązanie należy do klasy nearly online, czyli dane są prawie aktualne. Zakres pojęcia prawie jest tu bardzo umowny. 7.4 ARCHIWIZACJA DANYCH Temat archiwizacji danych na nośniki zewnętrzne typu taśmy, płyty CD, itp. ciągle wraca w zastosowaniach PDMa. Należy tu odróżnić standardowe mechanizmy wykonywania kopii zapasowych (tzw. backupów), które to rozwiązania są implementowane przez administratorów sieciowych w celu ochrony danych firmy, od specjalistycznych rozwiązań archiwizacji/ochrony danych. Rozwiązania takie mogą być implementowane w połączeniu z informacjami zawartymi w kartotekach PDMa. Nie są to jednak nigdy problemy oderwane od rzeczywistości sprzętowej, zawsze przyjęcie takiego lub innego modelu archiwizacji danych opiera się na aktualnie dostępnych rozwiązaniach sprzętowych. I tak, jeszcze kilka lat temu, 7-60 PDM Instrukcja użytkownika

61 Rozdział 7 - Wspomnienia przy kawie - czyli jak to robią inni? bardzo popularnym rozwiązaniem było stosowanie juke-boxów, przy wysokich cenach napędów dyskowych i jednocześnie ich stosunkowo małych pojemnościach, rozwiązania takie były bardzo atrakcyjne. Na dzień dzisiejszy ceny dysków spadły drastycznie a ich pojemności wzrosły, do tego doszły możliwości zastosowania tanich rozwiązań typu RAID gdzie dokonuje się łączenia wielu dysków fizycznych w jeden wolumin logiczny. Taka sytuacja spowodowała odejście od rozwiązań jukeboxów, bo upadł podstawowy atrybut atrakcyjności, czyli cena zastosowanego rozwiązania w przeliczeniu na bajt zapisanej informacji. Oczywiście musimy się liczyć z tym, że niebawem na rynku pojawią się nowe, tanie i elastyczne rozwiązania sprzętowe, które zapewne wyeliminują składowanie danych na dyskach fizycznych. Najprawdopodobniej będziemy dzierżawili wirtualne przestrzenie na serwerach internetowych. Tak więc sposób fizycznej organizacji przechowywania danych jest problemem praktycznie bez jednoznacznej odpowiedzi na dłuższy okres czasu. Cena analizowanego rozwiązania jest tylko jednym z kryteriów warunkującym jego zastosowanie. Innym, ważnym kryterium są reguły ISO9000, które gwarantują przechowywanie dokumentacji technicznej przez zadany okres czasu (kilka lat) oraz zapewnienie fizycznej niezmienności tych danych. W przypadku naruszenia tego warunku, firma może mieć poważne problemy prawne. Z tego powodu, część firm decyduje się na archiwizowanie dokumentacji na płytach CD-ROM, które gwarantują długą żywotność oraz niezmienność zapisu. Firma nasza posiada w swojej ofercie specjalistyczne programy do przenoszenia fragmentów dokumentacji na dyski zewnętrzne, jednak opisane poniżej rozwiązanie, przejęte przez część naszych klientów, nie wymaga zastosowanie drogiego sprzętu. W najlepszych implementacjach systemu PDM9000 zawsze sprawdzała się zasada podstawowa: najpierw organizacja, potem technika. Oznacza to, że z dobrze zorganizowanego systemu informacyjnego, można wycisnąć zadowalające efekty bez stosowania metod typu KWH (kill with hardware) gdzie problemy logistyczne rozwiązuje się kupując dwa razy większe komputery niż wynika to z rzeczywistych potrzeb. Rozwiązanie nasze polega na wyznaczeniu, w fazie implementacji systemu, dwóch dysków (zasobów sieciowych), na których będzie przechowywana nasza dokumentacja. Dysk pierwszy (nazwijmy go A) będzie dyskiem podstawowym, na którym będzie powstawała cała nowa dokumentacja. Dysk ten jest ogólnie dostępny, czyli wszyscy użytkownicy systemu mają do niego pełny dostęp. Dysk drugi (nazwijmy go B) jest dyskiem zastrzeżonym dla dokumentacji finalnej. Dostęp do niego mają jedynie administratorzy sieciowi oraz użytkownicy wyższego szczebla technicznego. Reszta użytkowników ma tu ograniczony dostęp, przeważnie z prawem tylko-do-odczytu. Prawa dostępu do obu dysków muszą być zaimplementowane na poziomie systemu operacyjnego. Jest to zadanie dla naszego admina. Logotec Engineering Group 7-61

62 Rozdział 7 - Wspomnienia przy kawie - czyli jak to robią inni? W procesie zatwierdzania dokumentacji, przechodzi ona w fazę ostateczną, stan zatwierdzony. Operacja ta w systemie PDM9000 może nie tylko dokonać zmiany w bazie danych, ale także fizycznego przeniesienia pliku rysunku/dokumentu z dysku A na dysk B. Dokonuje się więc podwójne zabezpieczenie dokumentacji, logiczne w bazie danych oraz fizyczne na poziomie sieci. Konieczne jest oczywiście przydzielenie praw do wykonania operacji zmiany stanu rysunku na zatwierdzony, tej osobie, która ma pełny dostęp do dysku B, gdyż na jego konto zostanie wykonana operacja przeniesienia pliku. Tak zabezpieczona dokumentacja może być fizycznie zmieniona jedynie poprzez przeniesienie jej na dysk A. Tak się zresztą dzieje w momencie generowania nowej wersji rysunku, plik rysunkowy jest kopiowany z zabezpieczonego dysku B, na ogólnodostępny dysk A gdzie konstruktor może dokonywać poprawek. Co dalej? Teraz to już zależy od administratora sieci jak zostanie rozwinięty przedstawiony scenariusz. Wyjściem stosunkowo prostym, jest archiwizacja danych z dysku B, na osobne taśmy, które będą składowane np. w banku. Ciekawszym rozwiązaniem jest zastosowanie jako dysku B, serwera jukebox z opcją wypalarki CD. Taki serwer składuje przychodzące dane na zwykłym dysku buforowym, przy przepełnieniu pewnej wartości krytycznej, następuje automatyczne wypalenie danych na CD i jego udostępnienie. Wszystkie te operacje są przeprowadzane w tle, dla użytkownika końcowego jest to zawsze jeden dysk sieciowy z możliwością jednokrotnego zapisu PDM Instrukcja użytkownika

63 Logotec Engineering Group 8 TROCHĘ PRAKTYKI Ta część podręcznika zawiera podstawowe informacje nt. manualnej strony obsługi interfejsu systemu PDM9000. Mechanizmy tu opisane są wspólne dla wszystkich modułów. 8.1 GŁÓWNE OKNO SYSTEMU. Praca w systemie rozpoczyna się od okna Menu główne systemu, za pomocą którego mamy dostępne wszystkie bazy danych. W standardowej wersji systemu DDM9000 za pomocą menu głównego systemu, rozpoczęcie pracy jest możliwe na cztery sposoby: Dodatkowy pasek narzędzi może stanowić udogodnienie dla osób przyzwyczajonych do poprzedniego sposobu pracy. Włączenie / wyłączenie paska jest opcjonalne i zależy od konfiguracji personalnej użyt. Preferowany sposób pracy. Przycisk umożliwiający przywołanie menadżera obiektów (lokalizuje obiekt bazy danych w strukturze drzewa) Przyciski modułów uruchamiające wszystkie dostępne moduły systemu Nowość! Linki skrótów umożliwiają błyskawiczne wykonanie najczęstszych czynności (stanowią formę aktywnej pomocy) Rys Menu główne systemu DDM9000. PDM System Zarządzania Danymi o Produkcie

64 Rozdział 8 - Trochę praktyki Znaczenie standardowych modułów systemu DDM9000 : Segregatory centralna baza segregatorów. Dokumenty centralna baza dokumentów. Sprawy centralna baza spraw. Korespondencja przychodząca centralny dziennik korespondencji przychodzącej. Korespondencja wychodząca - centralny dziennik korespondencji wychodzącej. Adresy zewnętrzne centralna kartoteka adresów zewnętrznych. Adresy wewnętrzne wspólna struktura skrzynek pocztowych. Adresy tymczasowe centralna kartoteka adresów tymczasowych. Moduły: Projekty, Rysunki, Artykuły wykorzystywane są w systemie PDM9000. Ponadto w niektórych konfiguracjach systemu DDM9000 mogą występować dodatkowe moduły. Oprócz opisanych w poprzednim punkcie standardowych elementów Windows okno systemu DDM9000 zawiera pewne elementy dodatkowe, których zadaniem jest ułatwić i przyspieszyć pracę z systemem. Z przycisków na głównym menu można korzystać na dwa sposoby przez naciśnięcie za pomocą myszki przez naciśnięcie klawisza <Enter> - wówczas wciśnięty zostanie przycisk aktywny (zaznaczony ciemną obwódką), zmianę aktywnego przycisku można uzyskać poprzez kolejne naciskanie klawisza <Tab> lub klawiszy strzałek, takie naciśnięcie przycisku możliwe jest jedynie, jeśli w oknie głównym nie są wyświetlane żadne okna potomne. Przytrzymując klawisz <Alt> i cyfrę od 1 do 0 dla przypisaną do odpowiedniego modułu PODSTAWOWY PASEK MENU Rys Podstawowy pasek funkcji menu rozwijanego systemu DDM9000. Na podstawowym pasku menu (tzw. rozwijającym) znajdują się wszystkie funkcje dostępne w systemie DDM9000. Funkcje są pogrupowane tematycznie zgodnie z zasadami przyjętymi w standardzie Windows a mianowicie: 8-64 PDM Instrukcja użytkownika

65 Rozdział 8 - Trochę praktyki Menu Aplikacja zawiera funkcje służące do ustawiania parametrów współpracy z bazą danych, umożliwiające ustawienie parametrów drukarki oraz zrealizowanie wydruku. Menu Edycja jest używane do wprowadzania zmian w aktualnej bazie. Menu Widok pozwala zmienić sposób prezentacji danych, a także daje możliwość zmian parametrów systemu DDM9000. Menu Format pozwala na modyfikację wyglądu bazy danych. Menu Okno pozwala na układanie okien i kolumn, porządkowanie ikon, wyświetlanie listy otwartych obiektów. Menu Pomoc to pomoc dla użytkownika systemu PODSTAWOWY PASEK NARZĘDZI Poniżej standardowego paska menu znajduje się pasek narzędzi (toolbar), wyposażony w zestaw przycisków z ikonami. Naciśnięcie przycisku powoduje wykonanie przypisanej do niego funkcji. Przyciski dublują niektóre funkcje z menu w celu szybszego wywoływania najważniejszych funkcji. Ustawienie kursora na dowolnej ikonie i pozostawienie go przez chwilę spowoduje wyświetlenie krótkiego opisu o funkcji, realizowanej przez naciśnięcie wskazanego przycisku Rys Podstawowy pasek narzędzi systemu DDM Zabezpieczenie systemu. 2. Widok formularz. 3. Otwarte dokumenty 4. Wywołanie okna Menu Główne 5. Informacje o systemie UWAGA: Paski narzędzie i pasek menu rozwijalnego zmieniają się. W zależności od aktywnego okna (formatki) są dostępne różne funkcje OKNA POTOMNE - MODUŁY SYSTEMU. Logotec Engineering Group 8-65

66 Rozdział 8 - Trochę praktyki Uruchomienie jednego z modułów systemu spowoduje, iż w oknie głównym pojawi się nowe okno (okno potomne). Oknem tym można dowolnie manipulować - przesuwać, powiększać itp. Okna potomne można również zminimalizować do postaci ikon, wówczas pojawią się one w tej postaci u dołu okna głównego. O ile pasek przycisków okna głównego nie został zasłonięty możliwe jest uruchomienie następnego modułu systemu, czyli otwarcie następnego okna. Próba uruchomienia modułu, który jest już uruchomiony, zakończy się uaktywnieniem jego okna. Jedno z otwartych okien potomnych jest oknem aktywnym - rozpoznać je można po kolorze paska tytułu, takim jak kolor paska tytułu okna głównego. Manipulacje otwartymi oknami ułatwiają funkcje, zgrupowane w menu Okno : Sąsiadująco - rozmieszcza wszystkie otwarte okna w zmienionym rozmiarze w taki sposób, iż są one całkowicie widoczne; Kaskada - rozmieszcza wszystkie otwarte okna w taki sposób, iż wszystkie paski tytułu są widoczne; Uporządkuj ikony rozmieszcza ikony okien wzdłuż dolnej krawędzi głównego okna systemu DDM; Ukryj okno - powoduje ukrycie aktywnego okna, okno nie jest zamykane; Pokaż okno - wyświetla listę wszystkich ukrytych okien, wybranie okna z listy i naciśnięcie przycisku <OK> spowoduje wyświetlenie i uaktywnienie okna; Dopasuj formularz - powoduje automatyczne ustawienie rozmiarów okna do rozmiaru formularza. Zapamiętaj położenie okna zapamiętuje położenie okna wg ustawienia użytkownika. Po następnym zalogowaniu pojawia się w ustalonym miejscu. Pokaż główne okno pokazuje główne okno. Po rozwinięciu menu Okno na jego końcu widoczne są tytuły wszystkich otwartych okien z formularzami, okno aktywne jest zaznaczone. Wybranie któregoś z okien spowoduje jego uaktywnienie. Okna potomne prezentujące obiekty systemu (zawarte w nich dane) przyjmują jedną z dwóch postaci: postać arkusza danych (widok Tabela) postać formularza (widok Formularz) 8.2 ZASADY PRACY W APLIKACJI MS ACCESS Ponieważ system DDM9000 powstał na bazie aplikacji Microsoft Access, dlatego zapoznajmy się także z cechami charakterystycznymi dla tego środowiska pracy. W tej części omówimy budowę i zasady pracy w bazie danych PDM Instrukcja użytkownika

67 Rozdział 8 - Trochę praktyki SPOSOBY PREZENTACJI DANYCH Informacje zawarte w bazie danych można wyświetlać na ekranie w postaci arkusza danych, czyli zestawu rekordów (tzw. widok tabeli) lub jako pojedynczy rekord (tzw. widok formularza). Przełączanie się pomiędzy tymi dwoma widokami jest możliwe za pomocą ikon, skrótów klawiaturowych lub funkcji z menu rozwijalnego Widok. Logotec Engineering Group 8-67

68 Rozdział 8 - Trochę praktyki Widok tabela W celu wyświetlenia zestawu rekordów należy użyć ikony z paska ikon lub funkcji Arkusz danych z menu rozwijalnego Widok. Rekordy są wyświetlane w postaci wierszy tabeli. Natomiast kolumny dzielą rekordy na opisujące je pola. Taki sposób prezentacji danych umożliwia oglądanie większej ilości rekordów naraz, co przyśpiesza odszukiwanie właściwych danych. Łatwiejsze jest też poruszanie się pomiędzy nimi oraz wybranie tych właściwych. Rys Widok arkusza danych na przykładzie centralnej bazy dokumentów. Na rysunku powyżej przedstawione zostało przykładowe okno arkusza danych, które zostanie wyświetlone po uruchomieniu modułu Dokumenty. W przypadku tego okna jeden wiersz opisuje dokument, czyli w kolumnach znajdują się cechy dokumentu: Nr dokumentu, tytuł, uwagi, itp. Przecięcie wiersza i kolumny nazywane jest polem. Na lewej krawędzi okna umieszczony został suwak, służący do przewijania wierszy w pionie. Jeśli wierszy byłoby na tyle mało, iż wszystkie zmieściłyby się w oknie, wówczas suwak nie zostałby wyświetlony. Podobnie istnienie suwaka poziomego w prawej części dolnej krawędzi okna świadczy o tym, że nie wszystkie kolumny mieszczą się w oknie. Do zmiany wyglądu aktywnego okna arkusza danych służą funkcje, zgromadzone w menu Format. Możliwa jest zmiana szerokości kolumny, zmiana wysokości wiersza, zmiana rodzaju i rozmiaru czcionki, ukrycie / odkrycie wybranych kolumn, wyświetlanie lub nie siatki dzielącej wiersze i kolumny. Możliwa jest również zmiana kolejności wyświetlanych kolumn - aby tego dokonać, należy zaznaczyć kolumnę przez kliknięcie w odpowiadające jej pole tytułu a następnie przeciągnąć kolumnę w wybrane miejsce. Jeśli dokonamy zmiany wyglądu arkusza, to po zamknięciu jego okna zmiany te nie zostaną zapamiętane PDM Instrukcja użytkownika

69 Rozdział 8 - Trochę praktyki Widok formularz O ile w trybie arkusza danych okna systemu różnią się jedynie ilością i tytułami kolumn o tyle dla każdego modułu zdefiniowano oddzielne formularze. Zostaną one przedstawione na początku każdego z rozdziałów, poświęconych kolejnym modułom systemu DDM. Ważne jest natomiast, iż do zmiany pozycji na formularzu na następną, poprzednią itp. używamy przycisków nawigacyjnych znajdujących się u dołu każdego z formularzy. Listwa ta i sposób posługiwania się nią są identyczne jak w przypadku okna w trybie arkusza danych. Pozycja widoczna na formularzu jest zawsze pozycją aktualną bez konieczności wykonywania specjalnych czynności (dla przypomnienia w trybie arkusza danych można uaktywnić jedną z wielu pozycji). Aby powrócić do trybu arkusza danych należy wykonać funkcję Tabela z menu Widok lub użyć ikony: Poruszanie się po polach formularza jest możliwe za pomocą myszki (pojedyncze kliknięcie lewym klawiszem ustawia kursor we wskazane pole) lub za pomocą klawiatury (klawisz TAB). Niektóre pola formularza są polami wyboru. Są one wyróżnione przyciskiem W takich polach możliwe jest rozwinięcie listy i wybranie pasującej opcji (np. Typ pliku). Jeszcze inne są wypełniane przez system DDM9000 automatycznie, więc są zablokowane przed wprowadzaniem zmian przez użytkowników a stanowią informację (np. pola informujące, kto Założył, Zmienił oraz daty). Inne pola zostały oznaczone przyciskiem Klikając na ten przycisk system otworzy na inny moduł w celu wyszukania danych. Taki przycisk znajduje się m. in. na formularzy korespondencji wychodzącej i dotyczy pola Ident. Adresata. UWAGA!!! W instrukcji została przyjęta konwencja, iż poszczególne rodzaje danych opisywane są w oparciu o okno formularza. Jest to oczywiście spowodowane większą przejrzystością tego sposobu prezentacji danych. Logotec Engineering Group 8-69

70 Rozdział 8 - Trochę praktyki Rys Widok formularza na przykładzie centralnej bazy dokumentów STRUKTURA BAZY DANYCH Baza danych składa się przede wszystkim z zestawu tabel, przechowujących wprowadzane informacje o obiektach w nich gromadzonych. Tabela zbudowana jest z wierszy i kolumn. Każdy wiersz stanowi oddzielny rekord bazy danych. Równoważnym dla pojęcia wiersz jest pojęcie rekord. Pojęcia te w instrukcji oraz w komentarzach systemu DDM stosuje się zamiennie! Kolumny dzielą wiersze na pola, w których wpisywane są i przechowywane dane, dotyczącego pojedynczego rekordu (np. numer dokumentu, autor, opis, itd.). W celu skuteczniejszego wprowadzania danych stosuje się formularze PDM Instrukcja użytkownika

71 Rozdział 8 - Trochę praktyki Oznaczenia rekordów W celu oznaczenia wybranego bądź modyfikowanego rekordu, przewidziano następujące symbole, które pojawiają się na początku wiersza (rekordu). Są one widoczne wyłącznie widoku arkusza danych (tabeli). - pokazuje bieżący rekord. - pokazuje modyfikowany rekord (będący w edycji). - oznacza puste miejsce w bazie danych, w którym są dopisywane nowe rekordy. Pasek nawigacyjny okna bazy danych Poruszanie się pomiędzy rekordami bazy danych jest możliwe dzięki paskowi nawigacyjnemu. Występuje on na dole każdego okna, wyświetlającego rekordy bazy danych, zarówno w widoku arkusza danych jak i formularza. Złożony jest z ikon nawigacyjnych oraz aktualnej informacji o rekordach Rys Obszary paska nawigacyjnego. Znaczenie obszarów: 1. Przejście do pierwszego rekordu tabeli. 2. Przejście do poprzedniego rekordu tabeli 3. Przejście do następnego rekordu tabeli. 4. Przejście do ostatniego rekordu tabeli. 5. Przejście na pusty rekord. Umożliwia dodanie nowego rekordu. 6. Aktualna pozycja wybranego rekordu w zestawie rekordów. Jeśli chcemy się przenieść do rekordu o znanej pozycji, wystarczy ustawić kursor w tym polu (lub z klawiatury nacisnąć klawisz F5) a następnie wpisać numer pozycji i nacisnąć klawisz Enter. 7. Liczba przefiltrowanych rekordów (np. powyższy rysunek pokazuje, że znajdujemy się na 9 rekordzie z pośród 127 wszystkich przefiltrowanych). Logotec Engineering Group 8-71

72 Rozdział 8 - Trochę praktyki Wiersz aktualny arkusza bieżący rekord W arkuszu danych jeden z wierszy jest wierszem aktualnym (bieżącym). Pozwala nam to wybrać z arkusza danych jeden element, na którym będziemy dalej pracować, czyli np., aby rozpocząć pracę z jednym z dokumentów, należy odszukać go w arkuszu i uczynić aktualnym. O tym, który wiersz w arkuszu jest aktualny, informuje specjalny znacznik w formie strzałki, umieszczony na szarym polu na początku wiersza. Zmiany aktualnego wiersza można dokonać poprzez: naciskanie klawiszy kursora w dół lub w górę, aktualny staje się wiersz następny lub poprzedni. naciskanie klawiszy PgUp i PgDn, spowoduje to przewinięcie zawartości okna w górę lub w dół i uaktualnienie pierwszego lub ostatniego wiersza w oknie. kliknięcie myszką w obszarze wybranego wiersza. poprzez użycie przycisków nawigacyjnych, znajdujących się u dołu okna, listwa ta wyposażona jest w cztery przyciski, opisane na rysunku, dodatkowo na listwie wyświetlony jest numer aktualnego wiersza i liczba wszystkich wierszy w arkuszu. Zaznaczanie rekordów Zaznaczenie rekordu (np. w celu jego usunięcia) w widoku formularz jest jednoznaczne z prezentacją tego rekordu na formularzu. Natomiast w widoku tabeli należy w tym celu najechać i kliknąć kursorem myszy na początek wiersza (zmieni on wtedy swój kształt na czarną strzałkę ( ) System powinien zareagować podświetleniem wybranego wiersza. Ten sam efekt uzyskujemy korzystając z funkcji Zaznacz rekord, znajdującej się w menu Edycja. Gdy chcemy zaznaczyć wszystkie wyświetlane rekordy możemy skorzystać z menu Edycja, wybierając funkcję Zaznacz wszystkie rekordy lub używając klawiszy Ctrl+A. W celu zaznaczenia kilku sąsiadujących rekordów wystarczy zaznaczyć pierwszy z nich i trzymając przyciśnięty lewy przycisk przesunąć zaznaczenie na ostatni z wybranych rekordów. Wybrana grupa wierszy zostanie podświetlona. Podczas wyboru rekordów należy zwrócić uwagę na rodzaj kursora pokazującego się z lewej strony bazy (podświetlenie będzie możliwe tylko wtedy, gdy kursor jest w postaci czarnej strzałki) PDM Instrukcja użytkownika

73 Rozdział 8 - Trochę praktyki Nowy wiersz Przeglądając arkusze danych możemy zauważyć, iż większość z nich na końcu posiada dodatkowy, pusty wiersz. Jest on oznaczony za pomocą gwiazdki: Oznacza to, iż możliwe jest dodania do arkusza nowego wiersza. Należy w tym celu uaktywnić pusty wiersz (znak zostanie zamieniony na a liczba wierszy zwiększy się o 1) a następnie odpowiednio przeprowadzić jego edycję. Dodanie nowego wiersza można również zrealizować za pomocą przygotowanej do tego celu funkcji, co zostanie opisane przy zakładaniu dokumentów, adresów itd. Przejście do nowego wiersza jest możliwe także poprzez kliknięcie na przycisku nawigacyjnym. Edytowanie wiersza Aby dokonać edycji wiersza należy uaktywnić pole, którego zawartość chcemy zmienić, a następnie wprowadzić nową zawartość. Od chwili wprowadzenia pierwszej zmiany zawartości znacznik wiersza zmienia się na znak. Pomiędzy polami wiersza możemy poruszać się za pomocą klawiszy <Tab> bądź <Shift> + <Tab>. Aby zapamiętać wprowadzone w wierszu zmiany należy użyć funkcji Zapisz rekord z menu Edycja lub wcisnąć kombinację klawiszy <Shift> + <Enter> lub kliknąć w znacznik wiersza. Wyświetlone zostanie wówczas okno dialogowe z pytaniem: Rys Okno dialogowe z prośbą o potwierdzenie zapisu rekordu. Naciśnięcie przycisku <Tak> spowoduje zapisanie zmian a przycisku <Nie> powrót do ich edycji. Aby zrezygnować ze wszystkich zmian, wprowadzonych w wierszu należy podczas jego edycji nacisnąć klawisz <Esc>. Wszystkim polom wiersza zostaną wówczas przywrócone ich poprzednie wartości. Próba opuszczenia edytowanego wiersza bez zapisania lub anulowania wprowadzonych zmian Logotec Engineering Group 8-73

74 Rozdział 8 - Trochę praktyki zakończy się wyświetleniem okna dialogowego z pytaniem jak wyżej DRUKOWANIE DANYCH. Niezależnie od sposobu prezentacji każdy rodzaj danych można wydrukować. Służy do tego funkcja Drukuj aktywne okno z menu Aplikacja. Drukowana jest zawsze zawartość aktywnego okna, tak więc jeśli okno znajduje się w trybie formularza zostanie wydrukowany formularz, jeśli w trybie arkusza danych to arkusz danych. Aby sprawdzić, jak wyglądać będzie wydruk, można użyć funkcji Podgląd wydruku okna. Spowoduje to otwarcie nowego okna, w którym zaprezentowana będzie dokładnie postać wydruku. Dodatkowo dla niektórych obiektów na ich formularzach (np. poczty przychodzącej) został umieszczony przycisk z ikoną drukarki. Dzięki temu możemy wydrukować nie tylko widoczny formularz, ale także dane, które zostały przysłonięte (całą treść korespondencji a nie tylko widoczny jej fragment) WYSZUKIWANIE DANYCH. Jednym z podstawowych zadań systemu DDM9000 jest ułatwienie wyszukiwania zgromadzonej informacji. Aby odnaleźć potrzebną informację możemy posłużyć się jedną z następujących funkcji: Filtrowanie Sortowanie Filtrowanie. Filtrowanie zbioru danych (można tak nazwać każdy rodzaj danych, prezentowanych w postaci arkusza lub formularza) polega na zawężeniu tego zbioru tylko do interesujących nas pozycji. Interesujące nas pozycje zostaną ze zbioru wybrane poprzez określenie kryterium filtrowania. Filtrowanie zbioru danych zostanie zaprezentowane na przykładzie arkusza dokumentów, dla pozostałych modułów systemu przebiega ono identycznie. Automatycznie z każdym oknem modułu systemu otwierane jest okno dodatkowe, służące do filtrowania danych. Tytuł okna pomocniczego jest taki jak nazwa modułu. Okno to umożliwia użytkownikowi określenie kryterium filtrowania. Jeśli np. chcemy, aby arkusz danych dokumentu wyświetlał tylko dokumenty założone przez konkretnego użytkownika wówczas w pole Założył należy wpisać nazwę tego użytkownika i kliknąć w przycisk Włącz filtr. Jeśli arkusz po wykonaniu tej operacji zawiera tylko jeden pusty wiersz oznacza to, iż nie ma dokumentu, zawierającego podaną cechę. Aby zlikwidować filtr, czyli powrócić do wyświetlania 8-74 PDM Instrukcja użytkownika

75 Rozdział 8 - Trochę praktyki wszystkich dokumentów należy ponownie edytować okienko filtru tak, aby wszystkie jego pola były puste lub użyć przycisku Wyłącz filtr. Rys Okno filtrowe dokumentów. Oczywiście kryterium wyszukiwania może być bardziej złożone tzn. zawierać wzorcowe wartości dla więcej niż jednego pola, co umożliwia bardzo precyzyjne wyszukanie. Przy tworzeniu kryterium możemy się również posługiwać znakiem globalnym *. Znak ten zastępuje każdy inny dowolny ciąg znaków i można go umieszczać na początku, końcu lub w środku innego ciągu znaków. Możemy również odfiltrować wersje aktualne dokumentów. Dla przykładu, po wpisaniu do pola Tytuł: *DDM - wybrane zostaną wszystkie te dokumenty, których tytuł kończy się ciągiem znaków DDM DDM* - wybrane zostaną wszystkie te dokumenty, których tytuł zaczyna się ciągiem znaków DDM *DDM* - wybrane zostaną wszystkie te dokumenty, których tytuł zawiera w dowolnym miejscu ciąg znaków DDM Okienka filtrów są automatycznie zamykane wraz z zamknięciem okna, z którym są skojarzone, czyli po zamknięciu okna Dokumenty zamykany jest jednocześnie okno filtrowe Dokumenty. Okna filtrowe można również zamknąć niezależnie, używając funkcji Zamknij z menu systemowego, bądź klikając na danego okna. Aby je na powrót otworzyć należy uaktywnić okno, którego zawartość ma być filtrowana i następnie posłużyć się ikoną z paska narzędziowego lub uruchomić funkcję Szukaj z maską z menu Edycja. Logotec Engineering Group 8-75

76 Rozdział 8 - Trochę praktyki Sortowanie. Informacje w bazie danych można uporządkować w różny sposób. Sortowanie rekordów danych jest możliwe w obu widokach prezentacji danych. W tym celu na pasku narzędzi dostępne są dwa przyciski: - sortowanie rosnące (u góry arkusza pojawi się wiersz o najmniejszej wartości wybranego pola) - sortowanie malejące (u góry arkusza pojawi się wiersz o największej wartości wybranego pola) Przed użyciem tych ikon należy zaznaczyć kolumnę, według której chcemy uporządkować informację. Możliwe jest również posortowanie po kilku kolumnach jednocześnie. W takim przypadku należy je wpierw ustawić w odpowiedniej kolejności oraz wszystkie zaznaczyć. Sortowanie w widoku formularza ogranicza się do konkretnego pola, w którym najpierw należy ustawić kursor ZAKOŃCZENIE PRACY Z SYSTEMEM PDM. Kończąc pracę w systemie należy uruchomić funkcję Koniec pracy z menu Aplikacja, funkcję Zamknij z menu systemowego, lub przycisk Zamknij z Okna Głównego. Po uruchomieniu funkcji system za pomocą okna dialogowego prosi użytkownika o potwierdzenie zamiaru zakończenia pracy: Rys Okno dialogowe z prośbą o potwierdzenie zamiaru zakończenia pracy PDM Instrukcja użytkownika

77 Rozdział 8 - Trochę praktyki 8.3 MENADŻER OBIEKTÓW W rozdziale tym omówimy zasady pracy w systemie z wykorzystaniem menadżera obiektów. Poznamy mechanizmy ułatwiające nam pracę z obiektami systemowymi oraz mechanizmy upraszczające obsługę funkcji systemu. W praktyce większość pracy w systemie będzie można wykonać przy pomocy menadżera, co ułatwi nam skomplikowane operacje systemowe oparte na wielu oknach. Znajomość tego rozdziału nie jest niezbędna do pracy w systemie. Jednak poznanie mechanizmów i funkcjonalności menadżera ułatwi Państwu pracę w systemie. Dzięki menadżerowi obiektów czynności, które wydają się skomplikowane, staną się intuicyjne i oczywiste PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE System DDM9000 został wzbogacony o podręczne narzędzie obsługi systemu: Menadżer obiektów, dzięki czemu zwiększono funkcjonalność systemu poprzez: umożliwienie dostępu do poszczególnych modułów, obiektów i funkcji zorganizowanych w strukturę drzewa możliwość nawigacji pomiędzy powiązanymi obiektami z wykorzystaniem zarówno powiązań standardowych jak i wynikających z użycia klasyfikatorów łączenie ze sobą obiektów przy pomocy techniki DRAG&DROP (przeciągania), klawiatury i menu podręcznego ukrytego pod prawym przyciskiem myszy usprawnienie nawigacji pomiędzy poszczególnymi obiektami systemu (automatyczne przełączanie widoków tabeli i formularza) możliwość wykonywania wyłącznie dozwolonych akcji przy pomocy techniki DRAG&DROP polepszenie zachowania się wszystkich formularzy (automatyczne rozmieszczanie pól) zmniejszenie liczby okien, które musi widzieć użytkownik, aby przeprowadzać bardziej złożone operacje możliwość tworzenia tzw. Folderów użytkownika jako katalogów grupujących najczęściej używane obiekty niezależnie od ich rodzajów. Wywołanie Menadżera obiektów odbywa się poprzez kliknięcie na przycisk: lub naciśnięcie klawiszy Ctrl+Q. Logotec Engineering Group 8-77

78 Rozdział 8 - Trochę praktyki Wywołanie Menadżera obiektów spowoduje wywołanie dwóch przylegających okien: okna Menadżera obiektów i okna prezentacji obiektów. Z lewej (w oknie Menadżera obiektów) widzimy główne gałęzie drzewa systemu, zaś z prawej (okno prezentacji) wyświetlane są wskazane przez użytkownika formatki lub menu główne systemu (przy starcie programu). Okno menadżera obiektów umożliwia sprawną i intuicyjną eksplorację całego systemu DDM oraz wykonywanie takich akcji na obiektach bazy danych jak: łączenie obiektów (np. umieszczenie dokumentu w segregatorze) i wykonywanie poleceń (np. załatwienie korespondencji). Okno prezentacji obiektów formatka Dokument. Dostępne są widoki: Tabela prezentuje zestaw rekordów oraz Formularz (włączony) wyświetla pojedynczy rekord. Rys Współpraca Menadżera obiektów z formatkami Mając włączoną synchronizację (patrz - Przyciski sterujące) położenia okien możemy dowolnie zmieniać szerokość jednego z nich, gdyż rozmiar drugiego okna będzie automatycznie dostosowany do wolnej części ekranu. Współpraca pomiędzy menadżerem obiektów a formatką / formatkami nie ogranicza się tylko do dopasowania ich rozmiaru do wielkości ekranu. Głównym zadaniem Menadżera obiektów jest wywoływanie formatek w oknie prezentacji obiektów wskazanych przez użytkownika w drzewku menadżera lub powrotu do wcześniej wywołanych i nie zamkniętych formatek (formatek przysłoniętych przez inne). Ponadto wywołanie menadżera z formatki danego obiektu spowoduje wskazanie lokalizacji tego obiektu w strukturze drzewa menadżera obiektów. Każdy typ obiektu przedstawiony w drzewie menadżera posiada swoją unikalną ikonę. Dzięki temu jesteśmy w stanie szybko rozpoznać, z jakim obiektem mamy do czynienie bez potrzeby czytania nazw tych obiektów lub oglądania ich formatek PDM Instrukcja użytkownika

79 Rozdział 8 - Trochę praktyki W drzewie menadżera obiektów wyróżniamy pięć rodzajów gałęzi. Trzy rodzaje tzw. Skrzynek funkcjonalnych: 1. poziom główny systemu 2. moduły systemu 3. submoduły - jedną gałąź przedstawiającą elementy skrzynek funkcjonalnych - obiekty modułu, oraz - foldery użytkownika Użytkownik sam decyduje, które skrzynki funkcjonalne są widoczne w drzewie menadżera. Ponadto każdą skrzynkę funkcjonalną może wyciągnąć do głównego poziomu drzewka (patrz dalej - Inne możliwości manipulacji) POZIOM GŁÓWNY SYSTEMU Ilość dostępnych poziomów głównych systemu zależy od licencji. Dodatkowo na życzenie klienta mogą być dokładane nowe poziomy. Najczęściej spotykamy się z dwoma poziomami głównymi: System DDM i Klasyfikatory. Rozpoczynając pracę z menadżerem (lub zwijając wszystkie gałęzie drzewka menadżera) w jego oknie będą widoczne gałęzie poziomu głównego systemu, wyróżnione ikoną: oraz foldery użytkownika, skrzynki funkcjonalne i obiekty wyciągnięte do poziomu głównego drzewka MODUŁY SYSTEMU Pod poziomem głównym: System DDM ukryte są moduły systemu. System został podzielony na moduły, w których grupowane są dane przechowywane w systemie zgodnie z ich typem, tzn. przez moduł Dokumenty mamy dostęp do Centralnej Bazy Dokumentów, przez moduł Adresy zewnętrzne mamy dostęp do Centralnej Bazy Adresów Zewnętrznych, itp. Moduły systemu oznaczone są ikoną:. Dodatkowo z pośród modułów wyróżniono trzy najczęściej używane: Skrzynka funkcjonalna - moduł Spraw Skrzynka funkcjonalna - moduł Korespondencji Przychodzącej Skrzynka funkcjonalna - moduł Korespondencji Wychodzącej Znaczenie i funkcjonalność poszczególnych modułów zostanie omówiona w dalszej części podręcznika. Logotec Engineering Group 8-79

80 Rozdział 8 - Trochę praktyki SUBMODUŁY W modułach zagnieżdżone mogą być Submoduły. Ich celem jest dodatkowe grupowanie danych w module na mniejsze kategorie (szufladkowanie danych), np. w module Korespondencji Przychodzącej umieszczony jest submoduł: Nowa, którego zadaniem jest gromadzenie tylko nowych korespondencji. Dzięki temu zawsze wiemy, która korespondencja nie została jeszcze obsłużona. Dokładne omówienie submodułów znajduje się w dalszej części tego podręcznika przy omawiania kolejnych modułów OBIEKTY MODUŁU Obiektem modułu jest rekord (wiersz) bazy danych przedstawiony w drzewku jako podgałąź modułu lub submodułu. Z każdym obiektem modułu jest skojarzona formatka w widoku: Formularz, która ukazuje nam w pełni wszystkie informacje związane z obiektem. W zależności od typu obiektu (danych związanych z obiektem), obiekty różnią się miedzy sobą przypisanymi ikonami, a także formatkami. I tak odpowiednie ikony przedstawiają: Dokumenty Korespondencja typu Telefon Segregatory Korespondencja typu Kontakt osobisty Sprawy Korespondencja typu Koresp. DDM (DDM do wiad.) Adres zewnętrzny (instytucja) Korespondencja typu List Adres zewnętrzny (osoba) Korespondencja typu Fax Adres wewnętrzny Korespondencja typu Fax ręczny Korespondencja typu Mail Internet-Serwer Z każdym obiektem mogą być powiązane inne obiekty podrzędne lub dany obiekt może być obiektem podrzędnym (łączenie obiektów - patrz Technika Drag&Drop). Jeżeli istnieją powiązania z innymi obiektami, dowiemy się o nich rozwijając podgałęzie obiektu. Do danych w systemie (obiektów, modułów) możemy docierać w dwojaki sposób: filtrując tabelę związaną z danym modułem / submodułem poruszając się po gałęziach drzewa i wskazując na poszukiwany obiekt. Rozwijając podgałęzie modułu/submodułu system ładuje obiekty jako podgałęzie. Liczba wyświetlanych podgałęzi (obiektów) jest ograniczona, dlatego efektywniejszym sposobem jest: przefiltrowanie modułu/submodułu 8-80 PDM Instrukcja użytkownika

81 zamknięcie okna menadżera obiektów wywołanie menadżera Wówczas menadżer wyszuka wybrany obiekt w drzewku FOLDER UŻYTKOWNIKA. Rozdział 8 - Trochę praktyki Folder użytkownika umieszczany jest na poziomie głównym systemu (w głównych gałęziach drzewka menadżera). Odróżniony jest od innych gałęzi ikoną: (kolor ikony można zmieniać). W folderze użytkownika system zezwala grupować różnego rodzaju obiekty (obiekty z różnych modułów). Dzięki temu możemy w nim umieszczać obiekty z różnych modułów, do których najczęściej sięgamy. Więcej informacji o folderze użytkownika znajduje się w dalszej części tego podręcznika (Inne możliwości manipulacji) FORMATKI. Formatki to nic innego jak okna, w których prezentowane są dane z centralnej bazy danych. Większość formatek możemy prezentować w dwóch widokach: widok Tabela i widok Formularz. Różnica pomiędzy tymi widokami została omówiona we wcześniejszym rozdziale. Warto zwrócić jednak uwagę, że: Z każdym modułem i submodułem (z wyjątkiem modułu: Adresy wewnętrzne) związane są formatki w widoku: Tabela. Dlatego klikając na wybrany moduł / submoduł w oknie prezentacji ukaże się formatka z tabelą prezentującą dane centralnej bazy. Przełączając formatkę na widok: Formularz, system zaprezentuje formatkę bieżącego wiersza (rekordu) z tabeli. Z każdym obiektem modułu (rekordem z bazy danych) związana jest formatka w widoku Formularz, dlatego klikając na obiekcie w oknie prezentacji wyświetlone zostanie okno z widokiem Formularz. Formatki z widokiem Formularz będziemy nazywać Formularz, zaś formatki z widokiem Tabela będziemy nazywać Tabela. Dla odróżnienia formatek, każdy Formularz nosi nazwę modułu, z którym obiekt formularza jest związany oraz ma kolorowy pasek odróżniający moduł. Logotec Engineering Group 8-81

82 Rozdział 8 - Trochę praktyki 8.4 PRACA W SYSTEMIE Z UŻYCIEM MENADŻERA Po uruchomieniu Menadżera obiektów w jego oknie wyświetlane są główne gałęzie systemu. Ich ilość i skład może się zmieniać w zależności od ustawień konfiguracji użytkownika. Dodatkowo jako gałęzie główne mogą być wyświetlane: foldery użytkownika i obiekty ustawione jako nadrzędne (wyciągnięte przez użytkownika). Klikając na znak plus / minus zostaną rozwinięte / zwinięte podgałęzie. Moduły systemu ukryte są w gałęzi System DDM. Brak znaku plus / minus nie świadczy o braku podgałęzi. Dla gałęzi, przy których nie ma znaku plus / minus system załaduje dane dopiero po zaznaczeniu (kliknięciu) na tej gałęzi. Przy nazwie gałęzi (modułu) podana jest w nawiasie liczba załadowanych obiektów. Po zaznaczeniu modułu w oknie Menadżera obiektów, w oknie prezentacji obiektów (z prawej strony) wyświetlona zostanie formatka z danymi, a do menadżera załadowane zostanie max 20 obiektów (rekordów). Liczba ta zależy od nałożonego filtru.. Rys Nawigacja menadżera obiektów 8-82 PDM Instrukcja użytkownika

83 Rozdział 8 - Trochę praktyki Dostępne są widoki: Tabela prezentuje zestaw rekordów oraz Formularz wyświetla pojedynczy rekord (automatyczne przełączanie pomiędzy widokami formatek: Ctrl+D). Klikając na wskazanym obiekcie w oknie prezentacji wyświetlona zostanie formatka w widoku Formularz (patrz - rys. 5-2). Automatyczne wyświetlanie formatek w oknie prezentacji można przyblokować przyciskając równocześnie przy wskazywaniu obiektu klawisz: SHIFT. Z każdym obiektem mogą być powiązane inne obiekty. Aby sprawdzić ewentualne powiązania należy rozwinąć gałęzie pod wybranym obiektem. Ilość podgałęzi może być różna w zależności od ustawień użytkownika lub powiązań pomiędzy obiektami (domyślnie system pokazuje tylko niepuste gałęzie tzn. istniejące powiązania. Zmieniając konfigurację użytkownika, mogą być wyświetlone wszystkie możliwe powiązania). Zaznaczając inny moduł, w oknie prezentacji pojawi się nowa formatka, która przysłoni poprzednią. Automatyczne przełączanie widocznych formatek odbywa się przy pomocy przycisku sterującego: Lista otwartych formatek lub klawiszy Ctrl+A oraz Ctrl+S PRZYCISKI STERUJĄCE Włączanie lub wyłączanie niektórych opcji Menadżera obiektów możemy osiągnąć za pomocą przycisków sterujących: Rys Przyciski sterujące Menadżerem obiektów 1 i 2 umożliwia rozwinięcie / zwinięcie gałęzi drzewa. Tę samą czynność najczęściej wykonujemy myszą klikając na plus / minus przy wybranej gałęzi drzewa. 3. Blokada potwierdzeń przy przeciąganiu. Włączenie tej opcji (poprzez wciśnięcie przycisku) znajduje zastosowanie w przypadku wykonywania operacji na wielu obiektach jednocześnie (np. umieszczenie kilku dokumentów w segregatorze) i umożliwia jej przyśpieszenie poprzez nie wyświetlanie potwierdzeń dla każdego Logotec Engineering Group 8-83

84 Rozdział 8 - Trochę praktyki podłączanego obiektu. 4. Synchronizacja okien menadżera obiektów i obiektów bazy danych (skrót klawiszowy dla włączenia synchronizacji: Ctrl+R) 5. Przełączenie trybu pracy menadżera obiektów z eksploracji systemu na listę otwartych formatek (ułatwia przełączanie się pomiędzy otwartymi formatkami). W ten sposób łatwo dotrzeć do wcześniej otwartych okien (skrót klawiszowy: Ctrl+W). 6. Włączenie / wyłączenie drugiego panelu w oknie menadżera obiektów (ułatwia poruszanie się w strukturze drzewa). Jest bardzo pomocny przy operacjach łączenia obiektów ze sobą. Umożliwia logiczny podział na wyświetlanie w jednej części obiektów nadrzędnych a w drugiej podrzędnych, co ogranicza do minimum konieczność przewijania struktury drzewa. 7. Umożliwia ustawienie danego obiektu jako nadrzędnego poprzez wyciągnięcie go z dowolnie zagłębionego poziomu drzewa na poziom pierwszy (również w drugim panelu). W taki sposób można wyciągnąć na wierzch najczęściej używane moduły lub nawet konkretne obiekty bazy danych (np. nową korespondencję, dokument, który właśnie opracowujemy lub sprawę, z którą najczęściej pracujemy). Dzięki temu nie musimy za każdym razem rozwijać całej struktury drzewa, aby dotrzeć do szukanych informacji możemy zacząć od razu od danego obiektu MOŻLIWOŚCI MANIPULACJI OBIEKTAMI Idea drzewka, jaka została zastosowana w Menadżerze obiektów umożliwia w intuicyjny sposób dotarcie do szukanego obiektu. Jednakże poruszanie się po niższych gałęziach drzewka może okazać się bardzo uciążliwe zwłaszcza, gdy często chcemy odszukać obiekty głęboko zagnieżdżone (głęboko umieszczone w drzewku). Wyobraźmy sobie sytuację, kiedy pracujemy z jakąś sprawą. Za każdym razem, kiedy chcemy odwołać się do sprawy trzeba otwierać okno spraw i ją odnaleźć. Dzięki nowym możliwościom możemy sprawę odłożyć na bok i w każdej chwili mieć do niej (i obiektów z nią powiązanych) szybki dostęp. W celu usprawnienia poruszania się po obiektach i modułach najczęściej używanych Menadżer obiektów został wyposażony w trzy funkcje: 1. wyciąganie obiektów i skrzynek funkcjonalnych na wyższy poziom 2. tworzenie folderów użytkownika 3. blokowanie wyświetlania skrzynki 1. Każda gałąź drzewka menadżera (zarówno skrzynki funkcjonalne i obiekty modułów) może zostać przeładowana jako obiekt nadrzędny (root). Dzięki temu nie 8-84 PDM Instrukcja użytkownika

85 Rozdział 8 - Trochę praktyki musimy przeglądać bardzo złożonej, wielopoziomowej struktury drzewa. Aby wyciągnąć obiekt do głównej gałęzi należy go zaznaczyć (wskazać obiekt, który chcemy wyciągnąć) i kliknąć na przycisk sterujący: Wówczas zostanie on wyciągnięty do poziomu głównego drzewka. 2. Wyciągnięte obiekty można organizować używając foldery użytkownika. Można np. utworzyć folder Moi klienci, do którego zostanie przeciągniętych kilka adresów zewnętrznych, których najczęściej używamy. Folder użytkownika tworzony jest po naciśnięciu skrótu klawiaturowego CTRL+E lub za pomocą Menu kontekstowego (funkcja: Utwórz folder użytkownika). Podajemy nazwę (pojedyncze kliknięcie pozwala ją zmodyfikować). Podłączanie obiektów odbywa się z wykorzystaniem techniki Drag&Drop lub z wykorzystaniem funkcji z Menu kontekstowego. 3. Dodatkowo możemy wyłączać pokazywanie skrzynek funkcjonalnych w strukturze drzewa menadżera obiektów. W ten sposób wyłączamy skrzynki, których nie chcemy umieszczać w strukturze drzewa, gdyż nie sięgamy do ich zawartości. Wyłączyć skrzynkę możemy przy pomocy menu kontekstowego - Menu kontekstowe. Uwaga: Zmiana ta będzie widoczna po zamknięciu okna menadżera i ponownym jego wywołaniu. Chcąc przywrócić pokazywanie niewidocznej skrzynki, należy przejść do Konfiguracji interfejsu użytkownika (patrz dalej) WSPÓŁPRACA POMIĘDZY PANELAMI MENADŻERA Menadżer obiektów został wyposażony w dwa niezależne panele. Standardowo praca z menadżerem rozpoczyna się w pierwszym (zawsze widocznym) panelu. Wywołanie drugiego panelu odbywa się przez kliknięcie na przycisku sterującym Wówczas okno menadżera zostanie podzielone na dwie części i w dolnej zostanie załadowane drzewko drugiego panelu. Drzewka te są niezależne, tzn. każdy panel ma osobne niezależne drzewko. Dzięki temu rozwinięcie gałęzi drzewka w jednym nie zmienia wyglądu drugiego oraz do poziomu głównego drzewka można wyciągać różne skrzynki funkcjonalne i foldery użytkownika. Dodatkowo przyciskiem sterującym możemy przerzucać obiekty z jednego panelu do drugiego (nie dotyczy to folderów użytkownika). Logotec Engineering Group 8-85

86 Rozdział 8 - Trochę praktyki Rys Menadżer obiektów z włączonym drugim panelem. Włączenie drugiego panelu jest bardzo przydatne przy podłączaniu obiektów techniką Drag&Drop TECHNIKA DRAG&DROP Technika DRAG&DROP to nic innego jak przeciąganie jednego obiektu na inny obiekt (analogicznie odbywa się przenoszenie / kopiowanie plików do foldera za pomocą Eksploratora Windows). Technika ta wykorzystywana jest w menadżerze obiektów w dwóch przypadkach: 1. łączenie obiektów (system pokazuje, do czego można dany obiekt podpiąć oraz udziela podpowiedzi na pasku stanu); dotyczy to m.in. dokumentów, segregatorów 2. wykonywanie poleceń na obiektach; dotyczy to m.in. korespondencji, spraw Przeciąganie odbywa się zawsze zgodnie z zasadą podrzędny obiekt przeciągamy na nadrzędny. Element przeciągnięty jest oznaczany (pogrubieniem), aby zachować lepszą orientację, które elementy są już podpięte, a które nie. Użytkownik może wykonywać akcje przeciągania pojedynczych obiektów (drag&drop) uzyskując np. takie rezultaty jak: 8-86 PDM Instrukcja użytkownika

87 Rozdział 8 - Trochę praktyki przeniesienie nowej korespondencji do skrzynki korespondencja załatwiona, (przez co zostaje zmieniony status korespondencji na załatwiona ), podpięcie dokumentu pod segregator, podpięcie korespondencji pod sprawę, itp. Operacje przeciągania ułatwia wywołanie drugiego panelu (po kliknięciu na przycisk: ). W drugim panelu można wyciągnąć do poziomu głównego obiekt nadrzędny, zaś w pierwszym panelu można zlokalizować obiekty podrzędny i przeciągnąć go na obiekt nadrzędny znajdujący się w drugim panelu. Uwaga: Mając wyciśnięty przycisk sterujący: Blokada potwierdzeń przy przeciąganiu (przycisk ) system podpowiada o możliwości podłączania obiektów przez podświetlenie gałęzi oraz informację na pasku stanu. Dla niektórych obiektów, tj.: korespondencja, sprawa, przeciągnięcie obiektu podrzędnego na submoduły jest równoważne ze zmianą typu obiektu. Np., przeciągnięcie nowej korespondencji na submoduł: Załatwiona, zmieni jest stan na załatwiona (automatycznie zostanie wykasowana z submodułu: Nowa). Dodatkowo mechanizm przeciągania jest dostępny dla formatek w widoku Tabela. Zaznaczając rekord lub rekordy, które chcemy przenieść na obiekt menadżera, naprowadzamy kursor myszki na lewy górny róg pierwszego pola rekordu i przeciągamy go na wybrany obiekt z menadżera obiektów (mechanizm ten nie funkcjonuje, gdy obiektem nadrzędnym jest folder użytkownika) MENU KONTEKSTOWE Menu kontekstowe, zwane także Menu pop-up, ukryte jest pod prawym przyciskiem myszy. Jego wywołanie odbywa się poprzez kliknięcie na wskazanym obiekcie prawym przyciskiem myszy. Menu kontekstowe, zależnie od rodzaju obiektu udostępnia różne podręczne funkcje związane ze wskazanym obiektem. Dzięki temu użytkownik będzie mógł w jednolity, spójny i intuicyjny sposób wykonywać operacje systemu bez konieczności uczenia się szczegółowego działania wielu różnych operacji na poszczególnych obiektach. Dostępne funkcje Menu kontekstowego: Logotec Engineering Group 8-87

88 Rozdział 8 - Trochę praktyki Funkcja menu Skrót Opis kontekstowego klawiszowy Dla wszystkich obiektów Utwórz folder użytkownika Ctrl+E System utworzy folder użytkownika i umieści go w głównej gałęzi Menadżera obiektów. Zaznacz / odznacz obiekt INSERT Obiekt zostanie zaznaczony (nazwy obiektów zaznaczonych wyświetlane są czcionką pogrubioną) Zaznacz poziom Zaznaczone zostaną wszystkie obiekty z wskazanego poziomu Odznacz wszystkie obiekty Anulacja wszystkich zaznaczeń Obiekt podrzędny Ctrl+C Zaznaczenie wskazanego obiektu jako podrzędnego. Jeżeli jakiś obiekt został zaznaczony jako podrzędny, jego identyfikator i tytuł zostanie wyświetlony z boku. Pokaż obiekt podrzędny System wyświetli formatkę obiektu zaznaczonego jako obiekt podrzędny (funkcja ta jest aktywna wówczas, gdy obiekt podrzędny jest zdefiniowany). Wykonaj operację Ctrl+V Przeciągnięcie obiektu zaznaczonego jako podrzędny na wskazany obiekt (funkcja ta jest aktywna wówczas, gdy obiekt Wykonaj operację dla zaznaczonych obiektów Usuń obiekt (tylko z drzewka) podrzędny jest zdefiniowany). Przeciągnięcie obiektów zaznaczonych na wskazany obiekt (funkcja ta jest wykonana, gdy przynajmniej jeden obiekt jest zaznaczony). DELETE Usunięcie obiektu podrzędnego (usunięcie powiązania wskazanego obiektu od obiektu nadrzędnego). Skrzynki funkcjonalne Zablokuj pokazywanie Przy ponownym uruchomieniu skrzynki w menadżerze menadżera w drzewku nie będzie widoczny zablokowany moduł. Ponowne jego włączenie odbywa się w konfiguracji użytkownika. Foldery użytkownika Zmień kolor folderu Zmienia kolor ikony folderu 8-88 PDM Instrukcja użytkownika

89 Kopiuj zaznaczone obiekty do folderu Usuń z panelu wszystkie foldery użytkownika Rozdział 8 - Trochę praktyki użytkownika (dostępne są cztery kolory) Przeciągnięcie (podłączenie) obiektów zaznaczonych na wskazany folder użytkownika (funkcja ta jest wykonywana, gdy przynajmniej jeden obiekt jest zaznaczony). Usunięcie z bieżącego panelu folderów użytkownika (w drugim panelu foldery pozostaną bez zmian). Dla pozostałych obiektów tj. sprawy, korespondencje, w menu kontekstowym znajdziemy funkcje dotyczące tych obiektów. Np. dla sprawy mamy dostępne funkcję: unieważnij sprawę, przekaż sprawę, wyjmij z kosza i inne PRACA Z KLAWIATURĄ Pracując w systemie Windows i w aplikacjach windows-owych najczęściej posługujemy się myszką. Podobnie jest w systemie DDM9000. Nie zawsze jest to najwygodniejsza forma pracy, gdyż częste sięganie po myszkę a następnie powrót do klawiatury spowalnia naszą pracę. Dlatego cały system możemy obsługiwać również za pomocą klawiatury. Nawigacja (poruszanie się) w Menadżerze obiektów po gałęziach drzewa oraz podgląd interesujących nas formatek może odbywać się za pomocą strzałek i skrótów klawiaturowych: Górny (poprzedni) obiekt Dolny (następny) obiekt Rozwinięcie podgałęzi drzewka dla obiektu (przy obiekcie znak plus / minus) Zwinięcie podgałęzi drzewka dla obiektu (przy obiekcie znak plus / minus) Spacja Wyświetlenie formatki dla obiektu i rozwinięcie podgałęzi drzewka dla obiektów, przy których brak znaku plus / minus Tab Przejście do przycisków sterujących; przeskok na kolejny przycisk; powrót do drzewka menadżera Page Up Góra drzewka (Home) Page Down Dół drzewka (End) Logotec Engineering Group 8-89

90 Rozdział 8 - Trochę praktyki Ctrl+A Ctrl+S Ctrl+D Ctrl+Q Ctr+N Ctrl+P Insert Ctrl+C Ctrl+V Delete Przejście do poprzedniej formatki w oknie prezentacji Przejście do następnej formatki w oknie prezentacji Przełączenie widoku formatki obiektu: widok tabela / formularz Wywołanie / przejście do Menadżera obiektów Nowa korespondencja Przygotowanie korespondencji do wysłania Zaznacz / odznacz obiekt Zaznacz obiekt podrzędny Wykonaj operację (przeciągnij obiekt zaznaczony jako podrzędny na wskazany obiekt / submoduł). Nie funkcjonuje dla folderów użytkownika. Odłącz powiązanie (skasuj tylko z drzewka powiązany obiekt) Podpowiedź o skrótach klawiaturowych systemu dostępna jest w menu opadającym: Okno, funkcja: Informacje o skrótach klawiaturowych i w menu kontekstowym. Uwaga: Pracując z klawiaturą należy zwracać uwagę na aktywne okno. Jeżeli okno Menadżera nie jest aktywne wówczas operacje na klawiszach będą dotyczyły innej formatki i nie uzyskamy oczekiwanych efektów (uaktywnienie okna Menadżera Ctrl+Q). Skutki działania klawiszy strzałek ( ) klawisza ENTER na formatkach definiowane są w zakładce Klawiatura w menu Widok Opcje Opcje systemowe KONFIGURACJA INTERFEJSU UŻYTKOWNIKA Dodatkowo każdy użytkownik ma wpływ na sposób pracy i funkcyjność systemu na swoim stanowisku. Zmiana interfejsu użytkownika może być dokonana przez użytkownika w dowolnym momencie. Zmiany mogą dotyczyć ogólnych ustawień, widocznych opisów, zachować formatek i wyłączonych modułów. Chcąc dokonać zmian lub sprawdzić konfigurację należy z menu opadającego: Okno, wybrać funkcję: Konfiguracja interfejsu użytkownika. Wówczas wywołane zostanie następujące okno konfiguracyjne: 8-90 PDM Instrukcja użytkownika

91 Rozdział 8 - Trochę praktyki Włączona synchronizacja okien w menadżerze obiektów. Wywołanie dodatkowego paska narzędzi z modułami systemu Wygląd drzewka menadżera obiektów. Ustawienia funkcjonalności formatek tj. zwiększenie czcionki, przełączanie zakładek, itp. Lista wyłączonych skrzynek funkcjonalnych (niewidocznych w drzewku menadżera obiektów). Rys Okno konfiguracji interfejsu użytkownika. włączając / wyłączając opcje zaznaczamy lub odznaczamy odpowiedni checkbox Uwaga: Chcąc ponownie aktywować wyłączoną skrzynkę funkcjonalną należy w oknie konfiguracji interfejsu użytkownika zaznaczyć jej checkbox umieszczony przy nazwie tej skrzynki. Po ponownym otwarciu okna menadżera obiektów zostanie ona wyświetlona w drzewku menadżera i zniknie z listy wyłączonych skrzynek funkcjonalnych. Efekt działania niektórych ustawień będzie widoczny dopiero przy ponownym otwarciu formatek lub menadżera (np. ponowne włączenie skrzynki funkcjonalnej). Logotec Engineering Group 8-91

92 Rozdział 8 - Trochę praktyki 8.5 PRACA Z DOKUMENTAMI/RYSUNKAMI Format pliku zależy od aplikacji, przy pomocy której został on stworzony. Odpowiedzialność za załadowanie odpowiedniej dla danego pliku aplikacji spoczywa w całości na systemie PDM9000, tak więc, aby otworzyć plik dokumentu wystarczy w pasku narzędzi kliknąć ikonę: lub uruchomić funkcję Otwórz dokument z menu Dokumenty. Po chwili, potrzebnej na załadowanie, na ekranie pojawi się okno właściwej aplikacji, np. Microsoft Word z załadowanym dokumentem. Podczas redagowania dokumentu w każdej chwili możemy uaktywnić PDM poprzez użycie kombinacji klawiszy <Alt> oraz <Tab> lub klikając na przycisk paska zadań: LTE9000. W PDM-ie możemy np. uruchomić inny moduł systemu, otworzyć następny dokument itp. Próba ponownego otwarcia tego samego dokumentu spowoduje uaktywnienie aplikacji, do której został on wcześniej załadowany EDYCJA DANYCH DOKUMENTU Uwaga: Opening a document for editing it (i.e. having possibility of making changes) is equivalent to blocking access to the document for other users, for time of its edition, or modification. Jeżeli dokument, który próbujemy otworzyć, został otwarty przez innego użytkownika systemu, to system nie pozwoli nam na ponowne jego otwarcie. Wówczas na ekranie zostanie wyświetlone następujące okno dialogowe: Rys Okno dialogowe Brak możliwości dostępu do pliku System nie pozwoli na edycję tego dokumentu PDM Instrukcja użytkownika

93 Rozdział 8 - Trochę praktyki Uwaga: Możliwość edycji dokumentu i jego modyfikacji jest uzależniona od stanu, w jakim dokument się znajduje. Np. dokumentu w stanie ZATWIERDZONY nie można edytować PODGLĄD DOKUMENTU Jeśli chcemy się jedynie zapoznać z treścią dokumentu bez dokonywania w niej zmian, wówczas możemy zamiast otwierania dokumentu użyć funkcji: 1. Podgląd dokumentu w menu: Dokumenty lub przycisku 2. lub przycisku z paska narzędzi: (otwórz tylko z prawem do odczytu). Otwarcie dokumentu z wykorzystaniem tych funkcji nie nadaje praw do modyfikacji, a tym samym plik dokumentu nie będzie blokowany przez system dla innych użytkowników. Podgląd dokumentu - Spowoduje to załadowanie pliku dokumentu wraz ze specjalną aplikacją pomocniczą - DDMQuickView. Jest to znacznie szybsze niż normalna procedura otwierania pliku dokumentu. Ponadto podglądanego dokumentu nie trzeba zamykać. Opis aplikacji służącej do podglądania dokumentów można znaleźć w rozdziale: Inne elementy systemu MODYFIKACJA OPISU DOKUMENTU. W trakcie pracy może okazać się, iż dane dokumentu należy poprawić, np. dodać nową uwagę, zmodyfikować tytuł lub nawet zmienić typ pliku dokumentu. Jeśli nie jest konieczne zachowanie poprzedniej wersji dokumentu, wówczas wystarczy wyświetlić formularz z danymi dokumentu, a następnie poprawić wybrane pola i zapisać zmiany. Zasady wypełniania pól są takie same, jak podczas tworzenia nowego dokumentu. Jednak należy zachować pewną ostrożność. Jeśli plik dokumentu został już utworzony to przy próbie zmiany typu pliku lub rodzaju dokumentu system spyta, czy usunąć nazwę pliku. Logotec Engineering Group 8-93

94 Rozdział 8 - Trochę praktyki Rys Okno dialogowe z prośbą o potwierdzenie usunięcia nazwy pliku W wypadku potwierdzenia operacji plik skojarzony z dokumentem zostanie nieodwracalnie usunięty LISTA OTWARTYCH DOKUMENTÓW. Otwierając i pracując na wielu dokumentach często się zdarza, iż zapominamy, jakie dokumenty zostały przez nas otwarte z prawem do dokonywania zmian PDM Instrukcja użytkownika

95 Rozdział 8 - Trochę praktyki Aby sprawdzić jakie dokumenty są przez nas otwarte (blokowane) należy wybrać z menu rozwijalnego: Dokumenty, funkcję: Otwarte dokumenty lub kliknąć na przycisk paska narzędzi:. Wówczas system wywoła następujące okno dialogowe: Rys Okno otwartych dokumentów Okno to jest wywoływane automatycznie, gdy chcemy zakończyć pracę w systemie mając otwarte dokumenty. Nie można wyjść z systemu dopóki nie zapiszemy tych dokumentów. Jest to jedna z najważniejszych cech i zaleta naszego systemu. Klikając na odpowiednie przyciski, za pomocą tego okna dialogowego możemy: 1. odszukać dokument w centralnej bazie dokumentów: 2. zamknąć i zapisać dokument 3. zapisać dokument bez jego zamykania. 4. Zamknąć wszystkie dokumenty z potwierdzeniem każdej operacji 5. Zamknąć wszystkie dokumenty bez potwierdzeń ZAMKNIĘCIE DOKUMENTU. Zamknięcie pliku dokumentu, otwartego do edycji, odbywa się bezpośrednio z systemu PDM 7. Dlatego po modyfikacji pliku dokumentu należy powrócić do systemu PDM. Jeśli formatka edytowanego przez nas dokumentu została przez nas 7 Zamykanie dokumentu wprost z aplikacji, w której się go edytowało, jest niewłaściwe. Należy dokonać tego pod kontrolą systemu PDM. System zamknie dokument a potem aplikację. Logotec Engineering Group 8-95

96 Rozdział 8 - Trochę praktyki wcześniej zamknięta lub przykryta innymi dokumentami, należy ją odszukać i uaktywnić a następnie uruchomić funkcję Zamknij dokument z menu Dokumenty. Można tez skorzystać z funkcji - ikony: Otwarte dokumenty ikonę: i kliknąć. Jeśli dokument został zmodyfikowany, wówczas system zapyta: Rys Okno dialogowe zamykania dokumentu Odpowiedź Tak spowoduje zamknięcie dokumentu 8 i zachowanie zmian wprowadzonych w trakcie pracy z plikiem dokumentu, Nie - zamknięcie dokumentu bez zachowywania tych zmian, Anuluj - anulowanie całej operacji zamykania pliku. Próba zamknięcia dokumentu, który nie został wcześniej otwarty zakończy się jedynie wyświetleniem odpowiedniego komunikatu. Aby dowiedzieć się, jakie dokumenty są już otwarte, należy użyć funkcji: Otwarte dokumenty. Zakładanie nowego dokumentu Jedną z najczęstszych i podstawowych czynności wykonywanych w module dokumentów jest tworzenie dokumentów i rejestrowanie ich w centralnej bazie dokumentów (oprócz ich wyszukiwania). Odbywa się to zawsze zgodnie z poniższą kolejnością: 8 Do zamykania pliku dokumentu należy wykorzystywać opisane mechanizmy DDM. Zamknięcie dokumentu tylko w jego aplikacji macierzystej (poza systemem DDM) jest działaniam nielogicznym i nie zwolni blokady dostępu do dokumentu. Iinni użytkownicy systemu nie będą mogli edytować pliku PDM Instrukcja użytkownika

97 Rozdział 8 - Trochę praktyki Zarejestrowanie nowego rekordu w centralnej bazie dokumentów: 1. Ustawiamy się na puste miejsce w tabeli (ikoną lub funkcją Załóż nowy dokument z menu rozwijalnego Dokumenty). 2. Wypełniamy odpowiednie pola na formularzu opisowym dokumentu (patrz - Error! Reference source not found.błąd! Nie można odnaleźć źródła odwołania.). Zapisujemy rekord (ikoną lub kombinacją klawiszy SHIFT+ENTER) co spowoduje, że system wprowadzi w pole Nr dok unikalny numer dokumentu. Wykonując powyższe czynności dokona została rejestracja dokumentu w centralnej bazie. Jednakże sama rejestracja dokumentu nie jest wystarczająca, gdyż chcemy stworzyć ten dokument z jakiejś aplikacji (np. MS Word). W tym celu należy wykonać następne czynności: 3. W polu Typ pliku wybieramy rodzaj aplikacji, w której chcemy utworzyć dokument (ewentualnie określamy rodzaj dokumentu). 4. Otwieramy plik dokumentu (ikoną lub funkcją Otwórz dokument z menu Dokumenty). Spowoduje to otwarcie aplikacji określonej w polu Typ pliku wraz odpowiednim plikiem. 5. Edytujemy i formatujemy dokument (bieżące zapisywanie zmian jest możliwe bezpośrednio w otwartej aplikacji poprzez ikonę lub funkcję Zapisz). Zamykamy plik dokumentu (ikoną lub funkcją Zamknij dokument z menu Dokumenty). Spowoduje to zamknięcie pliku dokumentu oraz jego zapisanie na serwerze plików Wprowadzenie jakichkolwiek zmian na formatce musi kończyć się czynnością zapisania danych dokumentu do bazy dokumentów. Służy do tego ikona lub funkcja Zapisz rekord z menu Edycja. System poprosi o potwierdzenie zamiaru zapisania danych i po odpowiedzi <Tak> dane zostaną zapisane. Jeśli użytkownik odpowie <Nie>, wówczas powróci do trybu edycji formularza. Próba wykonania operacji na bazie dokumentów przed zapisaniem wprowadzonych danych (np. otworzenie dokumentu) spowoduje, iż system sam zapyta o ich zapisanie. Aby zrezygnować z wprowadzania nowego dokumentu należy w czasie edycji formularza nacisnąć klawisz <Esc>, co spowoduje przywrócenie poprzedniej wartości wszystkich pól. Logotec Engineering Group 8-97

98 Rozdział 8 - Trochę praktyki Rejestrowanie dokumentu z dysku lokalnego. Możliwe jest zarejestrowanie dokumentu z plikiem, który został utworzony lokalnie poza systemem. Czynność ta niewiele się różni od opisanej powyżej, czyli zaczyna się od wypełnienia pól formularza i zapisania go w centralnej bazie dokumentów. Następną czynnością jest wybranie opcji Plik dokumentu info/ rejestracja z menu Dokumenty, Obsługa plików dokumentów. Pojawiające się okno umożliwia wybór odpowiedniego pliku z dysku. Rys Okno Otwórz plik rejestrowanego dokumentu. Jeżeli plik nie znajduje się na napędzie przeznaczonym do przechowywania dokumentów, czyli na dysku sieciowym, pojawi się komunikat z propozycją przekopiowania pliku na dysk sieciowy pod nową nazwą automatycznie przyjętą przez system. Rys Okno dialogowe Potwierdzenie rejestracji dokumentu PDM Instrukcja użytkownika

99 Rozdział 8 - Trochę praktyki Uwaga: Dysk fizyczny to dysk nie zarejestrowany w systemie PDM, np. lokalny, inny sieciowy nie pracujący pod kontrolą systemu. Dysk logiczny to dysk sieciowy zarejestrowany w systemie PDM, na którym składowane są wszystkie dokumenty PDM a. Jeżeli typ pliku wskazanego na dysku jest inny niż typ pliku na formularzu, system zapyta czy ma dokonać zmiany. Akceptacja spowoduje zmianę w polu: Typ Pliku na formularzu dokumentu - na odpowiedni dla wskazanego pliku. A co się stanie, gdy spróbujemy zarejestrować nowy plik dla dokumentu, który ma już zarejestrowany inny plik, nakładając nowy plik na plik już istniejący? Nie stresujmy się! System zapyta nas wtedy, co chcemy zrobić ze starym plikiem. Mamy do wyboru dwie możliwości: albo zachowujemy ten plik na serwerze, albo go kasujemy. Nie zostanie on skasowany automatycznie!!! Umożliwia to pewne manipulacje tym starym plikiem, niestety już poza kontrolą systemu. Decyzja użytkownika jest do wykonania, poprzez wybór odpowiedniego przycisku: TAK lub Nie w poniższym oknie dialogowym: Rys Okno dialogowe Wybór decyzji o skasowaniu dokumentu. Logotec Engineering Group 8-99