Podstawy zarządzania

Transkrypt

1 Podstawy zarządzania mgr Magdalena Marczewska TiMO (Zakład Teorii i Metod Organizacji) Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego mmarczewska@wz.uw.edu.pl

2 Kierunki w zarządzaniu

3 Rozwój nauk o zarządzaniu A. Smith Kartezjusz CH. Babbage K. Marks Kierunki klasyczne: *Naukowe (1890) *Administracyjne (1900) Kierunek stosunków międzyludzkich (1925) Podejście systemowe (1960) Kierunek ilościowy (1940)

4 Podejście systemowe w zarządzaniu

5 Twórcy/Prekursorzy Ludwig von Bertalanffy twórca ogólnej teorii systemów Norbert Wiener - twórca cybernetyki Organizacje jako systemy otwarte, zbiory elementów tworzące całośd i wyróżniające się w otoczeniu.

6 SYSTEM jest to wyodrębniona z otoczenia całośd złożona z elementów (podsystemów) powiązanych ze sobą bezpośrednio lub pośrednio (R. L. Ackoff) O TOCZENIE C AŁOŚD E LEMENTY P OWIĄZANIA

7 SYSTEM System otwarty ma dynamiczne interakcje z otoczeniem System zamknięty nie podlega żadnym wpływom otoczenia i nie ma z nim żadnych interakcji

8 Organizacja jako system Organizacja jako system społeczno-techniczny Elementy społeczne Ludzie Relacje międzyludzkie Symboliczne wytwory ludzkie: cele, wartości, formalne reguły i struktury Elementy techniczne Technologie Wyposażenie Maszyny Urządzenia

9 Organizacja z punktu widzenia podejścia systemowego System jest zawsze czymś innym niż prostą sumą elementów które go tworzą. Suboptymalizacja (usprawnienie funkcjonowania systemów tworzących całośd), nie musi prowadzid do optymalizacji. Całośd wywiera większy wpływ na funkcjonowanie swoich elementów niż odwrotnie. Wzajemne powiązanie (wszystkiego ze wszystkim).

10 Porównanie ujęcia analitycznego z ujęciem systemowym Podejście analityczne Wyodrębnia koncentracja na elementach Bada charakter oddziaływao Opiera się na precyzji szczegółów Modyfikuje pojedyncze zmienne Rozpatruje zjawiska niezależnie od trwania - odwracalne Podejście systemowe Łączy koncentruje się na oddziaływaniach między elementami Bada efekty oddziaływao Opiera się na spojrzeniu ogólnym, całościowym Modyfikuje równocześnie grupy zmiennych Obejmuje trwanie i nieodwracalnośd

11 Porównanie ujęcia analitycznego z ujęciem systemowym Podejście analityczne Sprawdzanie wyników dokonuje się w drodze próby eksperymentalnej w ramach teorii Tworzy się modele precyzyjne i szczegółowe, ale trudne do zastosowania w działaniu Ujęcie skuteczne w przypadku oddziaływao liniowych i słabych Ujęcie skuteczne w przypadku problemów o dobrze określonej strukturze Podejście systemowe Sprawdzenie wyników dokonuje się przez porównanie wyników z rzeczywistością Modele są niewystarczająco dokładne by służyd mogły jako podstawa wiedzy, ale dające się wykorzystad przy podejmowaniu decyzji i działao Ujęcie skuteczne w przypadku oddziaływao nieliniowych Ujęcie skuteczne w przypadku problemów o słabo określonej strukturze i mieszanych (ilościowo jakościowych)

12 Porównanie ujęcia analitycznego z ujęciem systemowym Podejście analityczne Prowadzi do badao i naucza dyscyplinami lub co najwyżej wielodyscyplinarnego Prowadzi do działania zaprogramowanego w szczegółach Opiera się na znajomości szczegółów, cele są często słabo sprecyzowane Jest ukierunkowane na opis, wyjaśnianie i przewidywanie zjawisk i procesów Podejście systemowe Prowadzi do badao i nauczania wielodyscyplinarnego i interdyscyplinarnego Prowadzi do działania kierunkowego, nastawionego na cel Opiera się na znajomości celów, szczegóły płynne Prowadzi do określenia reguł działania których celem jest zmiana danego systemu lub stworzenie innych

13 Cechy organizacji w podejściu systemowym Organizacja jest jednocześnie systemem sztucznym i naturalnym. Organizacja jest systemem otwartym. Organizacje są uporządkowanymi systemami społeczno- technicznymi. Organizacje mają budowę hierarchiczną. Systemy organizacyjne mają zdolnośd doskonalenie się. W organizacjach zawsze ścierają się ze sobą dwie tendencje adaptacyjna i konserwatywna. Systemy cechują się ekwifinalnością.

14 Wejście (nakłady z otoczenia) Procesy transformacji Wyjście (wyniki do otoczenia) Organizacja w podejściu systemowym Otoczenie Ludzie Materiały i urządzenia Energia Pieniądze Technologia Metody Informacje Inne Formułowanie strategii i planów Procesy innowacyjne Procesy produkcyjne Zarządzanie zasobami ludzkimi Księgowośd Systemy kontroli Systemy administracyjne Systemy operacyjne Produkty Usługi Wartości Zyski Straty Informacje Zadowolenie / Niezadowolenie z pracy Inne Inne Pętle sprzężenia zwrotnego

15 Co jest ważne w zarządzaniu systemowym Zerwanie z postulatem poznawania całości poprzez analizę części Najistotniejsze jest zrozumienie powiązao System zestaw elementów między którymi zachodzą interakcje Interakcje mają charakter złożony występowanie także sprzężeo zwrotnych (wzmacniających lub równoważących)

16 Myślenie systemowe tzw. piąta dyscyplina organizacji uczącej się Dostrzeganie wszędzie wielowymiarowych interakcji pętli przyczynowości, zamiast liniowych łaocuchów przyczynowo - skutkowych

17 Pojedyncza i podwójna pętla uczenia się (Argyris i Schön)

18 Otoczenie organizacji

19 Otoczenie Otoczenie to, co znajduje się na zewnątrz organizacji, poza jej granicami i oddziałuje na nią. Otoczenie dalsze: zespół czynników, od których organizacja jest uzależniona, a na który sama nie ma wpływu. Otoczenie bliższe: czynniki, od których organizacja jest uzależniona i na która ma także pewien wpływ.

20 Otoczenie Otoczenie to, co znajduje się na zewnątrz organizacji, poza jej granicami i oddziałuje na nią. STABILNE BURZLIWE (turbulentne) Niepewnośd w otoczeniu = złożonośd + duże tempo zmian

21 Otoczenie Wpływa na realizowaną strategię organizacji struktury wewnętrzne organizacji procesy wewnętrzne organizacji

22 Organizacja i jej otoczenie

23 Interesariusze organizacji

24 Po co menedżerom analiza otoczenia?

25 Metody analizy otoczenia Analiza interesariuszy Analiza PEST Model pięciu sił Portera

26 Analiza interesariuszy Pozwala zidentyfikowad podmioty, które są zaangażowane w działalnośd organizacji Interesariusze mają swoje potrzeby i oczekiwania związane z organizacją, mogą zatem wspierad lub blokowad jej inicjatywy Interesariusze to osoby i organizacje, których dotyczą decyzje organizacji i stosowane przez nią zasady postępowania Interesariusze to np. instytucje paostwowe, związki zawodowe, konkurencyjne organizacje, pracownicy, dostawcy, odbiorcy, klienci, przywódcy miejscowej społeczności i grupy dbające o interes publiczny

27 Analiza PEST (otoczenie dalsze) Otoczenie bliższe Uwzględniamy: sytuację obecną, prognozy, trendy (P) Otoczenie Politycznoprawne Organizacja (T) Otoczenie technologiczne (E) Otoczenie Ekonomiczne (S) Otoczenie Społecznokulturowe

28 Model pięciu sił Portera (otoczenie bliższe) Analiza strukturalna sektora, w którym działa organizacja Groźba nowych wejśd Siła przetargowa dostawców Intensywnośd rywalizacji w sektorze Siła przetargowa nabywców Zagrożenie ze strony substytutów