JEDNOLITY OBSZAR P ATNO CI W EURO (SEPA) SAMOREGULACJA CZY ODGÓRNA INTERWENCJA PRAWNA?

Transkrypt

1 Artur Borcuch * JEDNOLITY OBSZAR P ATNO CI W EURO (SEPA) SAMOREGULACJA CZY ODGÓRNA INTERWENCJA PRAWNA? WST P Jednolity Obszar P atno ci w Euro (SEPA) to wa ny projekt, który w szczególny sposób umacnia integracj finansow w Unii Europejskiej. SEPA opiera si na za- o eniu, e transgraniczne i krajowe elektroniczne p atno ci detaliczne w euro powinny by traktowane w jednakowy sposób na obszarze ca ej Unii 1. Projekt SEPA obejmuje kluczowe detaliczne instrumenty p atnicze: polecenie przelewu, polecenie zap aty i karty p atnicze 2. Polecenie przelewu i polecenie zap aty to jedyne instrumenty p atnicze, dla których istniej szczególne ogólnoeuropejskie schematy, a mianowicie zbiory zasad dotycz ce polecenia przelewu SEPA (SCT) oraz polecenia zap aty SEPA (SDD) opracowane przez Europejsk Rad ds. P atno ci (EPC) dla p atno ci w euro. Celem niniejszego artyku u jest analiza bie cego stanu zaawansowania krajów UE w zakresie migracji do systemu SEPA. Hipoteza tu przyj ta brzmi: dotychcza- * Artur Borcuch jest doktorem nauk ekonomicznych i pracownikiem w Instytucie Zarz dzania Wydzia u Zarz dzania i Administracji Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Jego zainteresowania badawcze obejmuj finanse elektroniczne, ekonomi Internetu, wykluczenie finansowe, bankowo elektroniczn, ekonomi kosztów transakcyjnych. 1 D. Rambure, A. Nacamuli, Payment Systems. From the Salt Mines to the Board Room, Palgrave Macmillan, Hampshire New York 2008, s J. de Haan, S. Oosterloo, D. Schoenmaker, European Financial Markets and Institutions, Cambridge University Press, Cambridge New York 2009, s

2 Bezpieczny Bank 4(49)/2012 sowy proces samoregulacji nie jest wystarczaj cy, co uzasadnia interwencj prawn okre laj c dat migracji do SEPA. W artykule zastosowano metod analizy dokumentów wtórnych, publikowanych przez m.in. Zwi zek Banków Polskich, Europejsk Rad ds. P atno ci, Parlament Europejski i Rad oraz czasopismo specjalistyczne dotycz ce rynku finansowego w Europie gtnews. 1. SEPA PODSTAWOWE ZA O ENIA Celem projektu SEPA jest zacie nienie integracji europejskiej dzi ki stworzeniu konkurencyjnego i innowacyjnego rynku p atno ci detalicznych w euro, który pozwoli na podwy szenie jako ci us ug p atniczych i zwi kszenie efektywno ci produktów p atniczych oraz stosowanie ta szych metod dokonywania p atno ci 3. Koncepcja SEPA wed ug Europejskiej Rady ds. P atno ci (European Payments Council EPC) odzwierciedla za o enia przyj te przez Komisj Europejsk 4 oraz Europejski Bank Centralny. Uwzgl dniaj c te za o enia, Europejska Rada ds. P atno ci przyj a nast puj c definicj : SEPA b dzie obszarem, gdzie obywatele, przedsi biorcy i inne podmioty gospodarcze b d mog y dokonywa i otrzymywa p atno ci w euro, na obszarze Europy, zarówno transgranicznie, jak i w granicach Rysunek 1. Elementy SEPA wspólna waluta jednolity zestaw instrumentów płatniczych polecenia przelewu, polecenia zapłaty i płatności kartowe sprawna infrastruktura obsługi płatności w euro SEPA wspólne normy techniczne wspólne praktyki biznesowe jednolite podstawy prawne ciągły rozwój nowych usług nastawionych na klienta ród o: opracowanie w asne na podstawie: Jednolity obszar p atno ci w euro (SEPA). Zintegrowany rynek p atno ci detalicznych, Europejski Bank Centralny 2006, s Jednolity obszar p atno ci, op. cit., s Ch. Skinner, The Future of Banking in a Globalised World, John Wiley & Sons, Chichester 2007, s

3 Problemy i pogl dy pa stw cz onkowskich, wed ug takich samych, prostych zasad, regulacji prawych i zobowi za, bez wzgl du na po o enie obywateli i przedsi biorców 5. G ównym obszarem dzia ania programu SEPA jest strefa euro. Obszar SEPA swoim zasi giem obejmuje 32 kraje Europy 6 i dotyczy ponad 8000 banków, mln korporacji oraz ma ych i rednich przedsi biorstw, a tak e od 320 do 504 mln obywateli 7. G ówne cechy okre laj ce system SEPA to: po pierwsze, w kwestii polecenia przelewu i polecenia zap aty przyj to strategi zast pienia ich przez nowe wspólne systemy dla ca ego obszaru SEPA. Po drugie, w zakresie kart p atniczych przyj to strategi dostosowania istniej cych systemów oraz ich operatorów do nowego zestawu zasad i standardów technicznych oraz przetwarzania. Kluczow kwesti w przypadku obu tych strategii jest wyra ne wydzielenie systemów od infrastruktury. Systemem jest zestaw zasad, praktyk oraz standardów uzgodnionych pomi dzy dostawcami us ug p atno ci. Z kolei infrastruktura to systemy techniczne oraz platformy przetwarzania 8. Warto doda, e wed ug standardów SEPA korzystanie z kart p atniczych uwarunkowane jest stosowaniem standardu EMV i uzupe nianiem (lub zast powaniem) kart z paskiem magnetycznym kartami z mikroprocesorem 9. Pojawiaj si równie g osy, aby SEPA obj a sfer p atno ci mobilnych oraz p atno ci elektronicznych, tworz c nowe standardy pod nazw M-SEPA 10 oraz E-SEPA 11. Je li chodzi o gotówk to mo na stwierdzi, e w pewnym zakresie jednolity obszar p atno ci w euro istnieje ju od 1 stycznia 2002 r., tzn. od wprowadzenia wspólnych banknotów i monet. System zasilania w gotówk w strefie euro cechuje wspó istnienie wielu infrastruktur krajowych opartych na ró nych modelach biznesowych. Dlatego te z punktu widzenia instytucji kredytowych i innych podmiotów zajmuj cych si obs ug obiegu gotówki istotne jest uruchomienie Jednolitego Obszaru Gotówki Euro (Single Euro Cash Area SECA) Jak urzeczywistni Jednolity Obszar P atno ci w Euro (SEPA), SEPA POLSKA, Zwi zek Banków Polskich, t umaczenie dokumentu Europejskiej Rady ds. P atno ci pt. Making SEPA a Reality, Warszawa 2006, s J. de Lange, A. Longoni, A. Screpnic, Online payments Moving beyond the web, Ecommerce Europe, Innopay, May 2012, s Strategia rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata (projekt), Narodowy Bank Polski, Zwi zek Banków Polskich, Koalicja na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikrop atno ci, luty 2009 r., s Jak urzeczywistni Jednolity, op. cit., s Strategia rozwoju obrotu, op. cit., s Mobile Money The future of the payments market, White Paper, Bearing Point, 2012, s Np. p atno ci online czy e-fakturowanie. R. Boer, C. Hensen, A. Screpnic, Online payments Increasingly a global game, Innopay, May 2010, s Tworzenie jednolitego obszaru p atno ci w euro cele i terminy (czwarty raport o post pach), Europejski Bank Centralny 2006, s

4 Bezpieczny Bank 4(49)/2012 Maj c na uwadze pomy lne wprowadzenie banknotów i monet euro, zakres planowanych zmian odno nie gotówki zosta znacznie zaw ony i w ramach pierwszej fazy koncentruje si na praktyce jej masowej dystrybucji i recyklingu. Plany SECA zosta y przygotowane przy cis ej wspó pracy z Komitetem Banknotów Eurosystemu, bankami i innymi kluczowymi graczami. Celem SECA jest zbudowanie zasad równej konkurencji, w ramach której b dzie istnia jednolity poziom us ug, a wszystkie narodowe banki centralne (NCB) b d przestrzega y wspólnych procedur. Ponadto, SECA zapewni ma harmonizacj kosztów dystrybucji gotówki w ramach obszaru SEPA. W efekcie zostanie zbudowana wspólna infrastruktura dla obiegu gotówki (banknotów i monet) we wszystkich pa stwach euro. Zmiany te wp yn w pierwszej kolejno ci na rynek wysokokwotowy i b d mia y wp yw na funkcjonowanie banków, banków centralnych, firm wyspecjalizowanych w transporcie gotówki, akceptantów oraz przedsi biorców. Równolegle EPC ma zamiar opracowa odpowiednie ramy dla promocji obrotu bezgotówkowego. Celem tej strategii b dzie zach canie konsumentów i akceptantów do migracji z gotówki na karty p atnicze i inne elektroniczne instrumenty p atnicze 13. Wracaj c do SECA, nale y zaznaczy, e harmonizacja w tej dziedzinie jest niezb dna, poniewa wed ug szacunków gotówka pozostanie najszerzej stosowanym instrumentem p atniczym SEPA HISTORIA W 1999 r. wprowadzono walut euro w obrocie bezgotówkowym 15, a w 2002 r. tak e w formie banknotów i bilonu. Nast pnym etapem w europejskiej integracji monetarnej by o skoncentrowanie si na zapewnieniu konsumentom mo liwo ci dokonywania p atno ci bezgotówkowych w ca ej strefie euro z jednego rachunku na tych samych podstawowych zasadach, bez wzgl du na kraj, w którym si znajduj. By to podstawowy motyw tworzenia SEPA 16. W zwi zku z tym, w 2002 r. bran a bankowa powo a a organ samoregulacyjny do zarz dzania projektem SEPA Europejsk Rad ds. P atno ci 17. W sk ad Rady wchodz przedstawiciele 65 banków europejskich, trzech europejskich stowarzysze sektora kredytowego i stowarzyszenia Euro Banking Association (EBA). Cz onkowie z Unii Europejskiej, Islandii, Lichtensteinu, Norwegii i Szwajcarii równie maj swoich przedstawicieli w Europejskiej Radzie ds. P atno ci. Dodatkowo, 13 Jak urzeczywistni Jednolity, op. cit., s Tworzenie jednolitego obszaru, op. cit., s P. ysakowski, SEPA jednolity obszar p atno ci w euro, Integracja rynków finansowych w Unii Europejskiej od A do Z dodatek do Bank i Kredyt 2007, Nr 11 12, s J.-C. Trichet, S owo wst pne,[w:] Jednolity obszar p atno ci w euro (SEPA). Zintegrowany rynek p atno ci detalicznych, Europejski Bank Centralny 2006, s Jednolity obszar p atno ci w euro (SEPA), op. cit., s

5 Problemy i pogl dy ró ni dostawcy infrastruktury, tacy jak operatorzy kart p atniczych, Stowarzyszenie Europejskich Elektronicznych Izb Rozliczeniowych (Automated Clearing House Association EACHA) oraz Euro Banking Association (EBA), aktywnie uczestnicz w tych pracach. EACHA opracowuje procedury zapewniaj ce interoperacyjno infrastruktur (izb rozliczeniowych). Z kolei stowarzyszenie EBA stworzy o pierwsz paneuropejsk izb rozliczeniow (PEACH) pod nazw STEP2, do rozliczania transgranicznych i krajowych p atno ci detalicznych w euro 18. Jednym z osi gni Europejskiej Rady ds. P atno ci w dziedzinie zarz dzania by o w czenie si do projektu Europejskiego Komitetu ds. Standardów Bankowych (European Committee for Bank Standardisation). Posuni cie to mia o na celu w a ciwe ukierunkowanie dzia a standaryzacyjnych sektora bankowego. Europejska Rada ds. P atno ci postanowi a zasadniczo przyj standard komunikatu ISO/ UNIFI oraz j zyk oparty na XML 19. Rada podpisa a porozumienie z organizacj SWIFT, na mocy której SWIFT ma opracowa komunikaty dla modeli polece przelewu i polece zap aty SEPA 20. W 2002 r. Europejska Rada ds. P atno ci wyznaczy a termin pe nej migracji do SEPA na koniec 2010 r. Dwa lata pó niej, w 2004 r. banki zgodzi y si na propozycj Eurosystemu, by umo liwi klientom stosowanie paneuropejskich instrumentów p atniczych ju od stycznia 2008 r. 21 Wed ug tych za o e od 2008 r. trzy Tabela 1. Za o enia rozwoju SEPA wed ug Eurosystemu Usuni cie wszystkich przepisów technicznych i umownych oraz praktyk i standardów biznesowych, z których wynika zró nicowanie sytuacji w poszczególnych krajach strefy euro; Okre lenie odpowiednich przepisów technicznych i umownych oraz praktyk i standardów biznesowych (w szczególno ci standardów technicznych dotycz cych kart p atniczych, urz dze przyjmuj cych karty (terminali i bankomatów), interfejsów telekomunikacyjnych, platform przetwarzania danych itp.) w celu zapewnienia interoperacyjno ci ró nych systemów, a tym samym elastyczno ci i niezale no ci w wyborze dostawcy us ug W przypadku stosowania op at interchange, okre lenie przejrzystej, opartej na kosztach metody ich naliczania i przedstawienie jej do zatwierdzenia Komisji Europejskiej Opracowanie kompleksowej strategii ograniczania nadu y zwi zanych z kartami p atniczymi, zw aszcza w skali transgranicznej ród o: opracowanie w asne na podstawie: Tworzenie jednolitego obszaru, op. cit., s Ibidem, s Innovations in retail payments, Report on the Working Group on Innovations in Retail Payments, Committee on Payment and Settlement Systems, Bank for International Settlements, May 2012, s Tworzenie jednolitego obszaru, op. cit., s Ibidem, s

6 Bezpieczny Bank 4(49)/2012 Tabela 2. Harmonogram rozwoju SEPA w latach Faza 1 Faza 2 Faza 3 Projekt i Przygotowanie obejmuje opracowanie w 2005 r. dwóch nowych Systemów Elektronicznego Transferu oraz dokumentu ramowego dla Kart. W 2006 r. faza ta koncentruje si na rozwijaniu standardów i przygotowywaniu specyfikacji technicznych oraz bezpiecze stwa Implementacja i Rozwijanie czenie standardów i specyfikacji z implementacj, testami pilota owymi oraz start funkcjonowania dwóch nowych Systemów Elektronicznego Transferu od ko ca 2007 r. Koegzystencja i Migracja b dzie okresem przej ciowym, w którym krajowe systemy b d wspó istnie z systemami SEPA i nast powa b dzie stopniowa migracja do nowych systemów, poczynaj c od stycznia 2008 r. do ko ca 2010 r. ród o: opracowanie w asne na podstawie: Jak urzeczywistni Jednolity Obszar P atno ci w Euro (SEPA), SEPA POLSKA, Zwi zek Banków Polskich, t umaczenie dokumentu Europejskiej Rady ds. P atno ci pt. Making SEPA a Reality, Warszawa 2006, s instrumenty p atnicze SEPA (polecenia zap aty, polecenie przelewu oraz karty) mia y funkcjonowa obok istniej cych krajowych systemów. Po zmianie ( czyli po 2010 r.), krajowe odpowiedniki polecenia zap aty oraz przelewu, podobnie jak krajowe systemy kartowe, mia y przesta istnie 22. Dotychczasowe dzia ania, co prawda inspirowane przez Komisj Europejsk, by y inicjatyw rodowiska bankowego i by y wprowadzane na zasadach samoregulacji 23. Jednak e dla pe nego urzeczywistnienia wizji SEPA podj to dzia ania w zakresie harmonizacji prawa europejskiego. Na uwag zas uguje tu dyrektywa o us ugach p atniczych z 13 listopada 2007 r. 24, która w wielu krajach Europy Zachodniej wesz a w ycie 1 listopada 2009 r. Ogólnie rzecz ujmuj c: schemat Polecenia Przelewu SEPA CT (SEPA Credit Transfer; SCT) zosta uruchomiony przez Europejsk Rad ds. P atno ci 28 stycznia 2008 r. 25 ; schemat Polecenia Zap aty SEPA (SEPA Direct Debit; SDD) w tym zakresie Europejska Rada ds. P atno ci wprowadzi a schemat SEPA Core Direct Debit (SDD Core) oraz SDD Business to Business Direct Debit (SDD B2B) 2 listopada 2009 r. 26 ; 22 Jak urzeczywistni Jednolity, op. cit., s Raport ewaluacyjny do Programu rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata , wrzesie 2010 r., s A. Tochma ski, Wyst pienie podczas spotkania inauguracyjnego z okazji startu SEPA Credit Transfer Scheme (Klub Bankowca, 28 stycznia 2008 r.), s D. Duziak, Sprawozdanie z wdra ania SEPA w Polsce w roku 2011, Zwi zek Banków Polskich, Warszawa 2011, s E. Goosse, SEPA Migration: Facts and Figures, European Payments Council Newsletter, April 2012, s

7 Problemy i pogl dy z kolei SEPA p atno ci kartowe (SEPA card payments) zosta a uruchomiona 1 stycznia 2008 r., ale tylko dla kart nowo wydawanych 27. W odniesieniu do SEPA CT wskazuje si, e w 2010 r. ponad 4500 banków przy- czy o si do tego schematu, co stanowi o 95% wolumenu p atniczego w UE 28. Uczestnikami schematu SEPA CT, na 13 czerwca 2008 r., by o 4349 banków, w tym 17 z Polski 29. W zakresie migracji krajowych rynków kart p atniczych w UE do SEPA p atno ci kartowe wskazuje si, e w 2010 r. 76% kart mia o status zgodnych z SEPA, terminali POS 85%, bankomatów ok. 95%. Eurosystem, równie monitoruj c post p, odnotowa, e w lipcu 2010 r. ok. 57% transakcji w POS w strefie euro by o transakcjami EMV SEPA STAN OBECNY W kwietniu 2012 r. by o 4559 dostawców us ug p atniczych (PSP) z 32 krajów, którzy oferowali us ugi SCT. Podmioty PSP dostarczaj ce us ugi SCT s odpowiedzialne za realizacj ponad 95% p atno ci w Unii Europejskiej. W kwietniu 2012 r. by o 3923 podmiotów PSP, którzy reprezentowali ok. 80% z SEPA wolumenu p atno ci schematu SDD Core. Z wymienionej liczby 3444 podmioty PSP nale a y do schematu SDD B2B 31. Trzeci z analizowanych instrumentów dotyczy kart p atniczych schemat SEPA Cards Framework (SCF; ramy funkcjonowania kart SEPA). Schemat SCF implementuje standard EMV 32 dla SEPA w sferze powszechnej akceptacji kart p atniczych. EMV to standard implementacji elektronicznego chipu oraz kodu PIN w transakcjach kartowych. Wa nym czynnikiem post pu w tym obszarze jest liczba kart p atniczych, POS-ów, oraz wielofunkcyjnych bankomatów na rynku, które akceptuj transakcje typu Chip & PIN dla autoryzacji kart p atniczych. Warto podkre li, e migracja do Chip & PIN jest prawie kompletna. Na koniec 2011 r. by o 87,2% kart p atniczych, 94,2% POS-ów oraz 96,7% wielofunkcyjnych bankomatów w obszarze SEPA, które by y zgodne ze standardem EMV 33. Zbyt powolny proces migracji do SEPA spowodowa, e Parlament Europejski w lutym 2012 r. przyj Rozporz dzenie 260/2012, okre laj ce techniczne i biznesowe wymagania dla polecenia przelewu i polecenia zap aty w euro oraz zmienia- 27 R. Boer, C. Hensen, A. Screpnic, Online payments 2010, op. cit., s Single Euro Payments Area. Seven Progress Report. Beyond theory and Practice, European Central Bank, Frankfurt 2010, s Strategia rozwoju obrotu, op. cit., s Single Euro Payments, op. cit., s E. Goosse, SEPA Migration, op. cit., s Europay, MasterCard i Visa. 33 E. Goosse, SEPA Migration, op. cit., s

8 Bezpieczny Bank 4(49)/2012 j ce Rozporz dzenie 924/ Regulacja okre la daty migracji do systemów SCT i SDD na: 1 lutego 2014 r. 35 dla krajów strefy euro. Z kolei kraje spoza strefy euro (np. Dania, Norwegia i Szwecja) maj d u szy okres migracji 36 do 30 pa dziernika 2016 r. 37 Pozosta e regulacje zwi zane z SEPA s nast puj ce: dla produktów niszowych oraz polece zap aty opartych na odczycie z ekranu kart p atniczych z POS termin migracji wyznaczono do 1 lutego 2016 r., a dla krajów spoza strefy euro przed u ono do 21 pa dziernika 2016 r.; transakcje kartowe, p atno ci mobilne oraz inne instrumenty p atnicze nie zosta y obj te regulacj ; do 1 lutego 2014 r. nie b dzie potrzebny inicjator p atniczy, aby dostarczy kod identyfikacyjny banku (BIC) w celu zaadresowania odpowiedniemu bankowi w poleceniach wewn trznych p atno ci (jakkolwiek kraje UE mog przesun ten termin o dwa lata); format ISO XML 38 b dzie stosowany w obszarze transferów mi dzybankowych (oraz na linii korporacja bank 39 ), które nie b d transferowane indywidualnie (np. zlecenia ze szczególnymi instrukcjami); wyst puj ce upowa nienia dla zapisów lokalnych systemów polece zap aty mog by stosowane w SEPA Core Direct Debits (SDD Core); stosuj c polecenie zap aty, konsumenci maj prawo blokowania okre lonych odbiorców oraz ograniczania cz stotliwo ci i liczby zap at; wielostronne op aty interchange dla polecenia zap aty s zakazane, ale odrzucenie/odmowa op aty transakcji b dzie mo liwe; 34 SEPA Legal and Regulatory Framework, cfm?page=sepa_legal_and_regulatory_framework z r. 35 J. Jordan, Payment Factories: Different Ways of Achieving Payment Efficiency, com/article/8733.cfm z r. 36 O. Kahkonen, Why is There so Much Talk About XML and ISO 20022?, article/8740.cfm z r. 37 J. Macknight, The Long March to SEPA, z r. 38 Harmonizowanie prac nad standardem XML, wprowadzenie SEPA, inicjatywa, która ma wprowadzi XML w systemy planowania zasobami przedsi biorstw i ograniczenia systemu EDI (electronic data interchange) to wszystkie czynniki kieruj ce do przysz ej szerokiej adopcji i promocji XML oraz ISO 20022, standardy przysz o ci dla przemys u finansowego. O. Kahkonen, Why is There, op. cit. 39 Komunikacja pomi dzy korporacjami i bankami wchodzi w now er. Dzia y finansowe przedsi biorstw coraz cz ciej wymagaj ISO XML us ug od ich banków. Dla korporacji korzy- ci s oczywiste. Zestandaryzowany j zyk oferuje mo liwo ci harmonizacji procesu p atniczego w wymiarze ponadgranicznym oraz p atno ci mi dzy przedsi biorstwami w automatycznej formie. Równocze nie, banki staj w obliczu ostrzejszej konkurencji i presji do tworzenia nowych us ug. Korporacje zdaj sobie spraw z rangi korzystania z XML dla wszystkich p atno ci przychodz cych i wychodz cych. J. Keski-Nisula, Treasurers Need XML to Advance STP in Payments and Reconciliations, z r. 110

9 Problemy i pogl dy regu a równych op at dla transgranicznych i wewn trznych transakcji p atniczych b dzie rozszerzona na wszystkie transakcje p atnicze, bez wzgl du na poszczególne kwoty; proces rozwoju SEPA b dzie analizowany w taki sposób, aby wzi pod uwag wszystkie zaanga owane strony ARGUMENTY ZA PRZY PIESZENIEM MIGRACJI DO SYSTEMU SEPA Wyniki analiz przeprowadzonych przez Komisj Europejsk w 2010 roku wykaza y, e g ównymi czynnikami powolnej migracji na instrumenty SEPA s : brak pewno ci odno nie do obligatoryjno ci migracji, brak zach t do rozwoju zaawansowanych produktów SEPA, niech do inwestycji powodowana trudno ciami pionierów, brak wiadomo ci i zaanga owania ze strony u ytkowników 41. Potrzeba migracji do systemu SEPA wynika w g ównej mierze z obni ania kosztów transakcyjnych, które maj zasadniczy wp yw na funkcjonowanie systemu finansowego Unii Europejskiej. Szacuje si, e SEPA wyeliminuje ukryte op aty oraz przyspieszy transfery, co w perspektywie najbli szych 6 lat (do 2018 r.) powinno przynie oszcz dno ci dla klientów, banków i biznesu w wysoko ci ok. 160 mld euro 42. Warto doda, e znaczenie projektu SEPA nale y ocenia z perspektywy rynku, na którym on dzia a. Nale y bowiem podkre li, e rynek p atno ci detalicznych w euro nale y do najwi kszych na wiecie i obejmuje miliony przedsi biorstw i setki milionów obywateli. Wed ug statystyk Europejskiego Banku Centralnego Tabela 3. Efekty powolnej migracji do SEPA w skali mikro i makro Efekty powolnej migracji do SEPA Mikro konieczno utrzymywania wielu duplikuj cych si systemów i platform; koszty; brak zwrotów z inwestycji w SEPA. Makro utrzymuj ca si fragmentacja rynku us ug p atniczych; brak ekonomii skali; ograniczenie konkurencji; wstrzymywanie innowacji. ród o: pracowanie w asne na podstawie: D. Duziak, Sprawozdanie z wdra ania SEPA, op. cit., s D. Braun, SEPA is Just Around the Corner, But it is on SEPA+ That Corporates Should Focus, z r. 41 D. Duziak, Sprawozdanie z wdra ania SEPA, op. cit., s Simple and efficient cross-border payments, Press release, European Parliament, Strasbourg 2012, s

10 Bezpieczny Bank 4(49)/2012 w 2009 r., w samej tylko strefie euro zrealizowano niemal 58 mld detalicznych transakcji p atniczych 43. PODSUMOWANIE Do chwili obecnej projekt SEPA by interpretowany i realizowany w g ównej mierze jako projekt o charakterze samoregulacyjnym, powo any do ycia i zarz dzany przez europejski sektor bankowy za po rednictwem Europejskiej Rady ds. P atno ci powo anej w 2002 r., przy silnym wsparciu Europejskiego Banku Centralnego i Komisji Europejskiej. Wyznaczenie przez Parlament Europejski konkretnych dat migracji (2014 r. dla krajów strefy euro oraz 2016 r. dla krajów poza stref euro) do systemu SEPA jest argumentem, e istnieje silna potrzeba wzmocnienia, pog bienia i uprawomocnienia integracji finansowej w Europie. Integracja ta wymaga zrealizowania dzia a adaptacyjnych nie tylko na poziomie banków, lecz równie przedsi biorstw w zakresie implementacji formatu ISO XML. Abstract The Single Euro Payments Area (SEPA) is a project, the implementation of which contributes to a more complete financial integration of the European Union countries. SEPA applies to financial services: credit transfers, direct debits and payment cards area (Chip & PIN). The existing migrations of the Member States in this area are regarded as insufficient. Therefore it is worth to underline the involvement of the European Parliament, that adopted the Regulation 26/2012. This regulation states: a) the date of migration for countries of the euro area is year 2014; b) the date of migration for countries outside of the euro area is year The aim of this article is to analyze the current status of SEPA migration for EU countries and to identify the sources of this process acceleration in the next years. 43 Zielona ksi ga. W kierunku zintegrowanego europejskiego rynku p atno ci zrealizowanych przy pomocy kart p atniczych, przez Internet i za po rednictwem urz dze przeno nych, Komisja Europejska, Bruksela, stycze 2012 r., s

11 Problemy i pogl dy Bibliografia Braun D., SEPA is Just Around the Corner, But it is on SEPA+ That Corporates Should Focus, z r. Boer R., Hensen C., Screpnic A., Online payments Increasingly a global game, Innopay, May Duziak D., Sprawozdanie z wdra ania SEPA w Polsce w roku 2011, Zwi zek Banków Polskich, Warszawa Goosse E., SEPA Migration: Facts and Figures, European Payments Council Newsletter 2012, April. Haan de J., Oosterloo S., Schoenmaker D., European Financial Markets and Institutions, Cambridge University Press, Cambridge New York Innovations in retail payments, Report on the Working Group on Innovations in Retail Payments, Committee on Payment and Settlement Systems, Bank for International Settlements, May Jak urzeczywistni Jednolity Obszar P atno ci w Euro (SEPA), SEPA POLSKA, Zwi zek Banków Polskich, t umaczenie dokumentu Europejskiej Rady ds. P atno ci pt. Making SEPA a Reality, Warszawa 2006, Jednolity obszar p atno ci w euro (SEPA). Zintegrowany rynek p atno ci detalicznych, Europejski Bank Centralny Jordan J., Payment Factories: Different Ways of Achieving Payment Efficiency, gtnews.com/article/8733.cfm z r. Kahkonen O., Why is There so Much Talk About XML and ISO 20022?, com/article/8740.cfm z r. Keski-Nisula J., Treasurers Need XML to Advance STP in Payments and Reconciliations, z r. Lange de J., Longoni A., Screpnic A., Online payments Moving beyond the web, Ecommerce Europe, Innopay, May ysakowski P., SEPA jednolity obszar p atno ci w euro, Integracja rynków finansowych w Unii Europejskiej od A do Z dodatek do Bank i Kredyt 2007, Nr Macknight J., The Long March to SEPA, z r. Mobile Money The future of the payments market, White Paper, Bearing Point, Rambure D., Nacamuli A., Payment Systems. From the Salt Mines to the Board Room, Palgrave Macmillan, Hampshire New York Raport ewaluacyjny do Programu rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata , wrzesie 2010 r. SEPA Legal and Regulatory Framework, content.cfm?page=sepa_legal_and_regulatory_framework z r. Simple and efficient cross-border payments, Press release, European Parliament, Strasbourg

12 Bezpieczny Bank 4(49)/2012 Single Euro Payments Area. Seven Progress Report. Beyond theory and Practice, European Central Bank, Frankfurt Skinner Ch., The Future of Banking in a Globalised World, John Wiley & Sons, Chichester Strategia rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata (projekt), Narodowy Bank Polski, Zwi zek Banków Polskich, Koalicja na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikrop atno ci, luty 2009 r. Trichet J-C., S owo wst pne, [w:] Jednolity obszar p atno ci w euro (SEPA). Zintegrowany rynek p atno ci detalicznych, Europejski Bank Centralny Tochma ski A., Wyst pienie podczas spotkania inauguracyjnego z okazji startu SEPA Credit Transfer Scheme, (Klub Bankowca, 28 stycznia 2008 r.), Tworzenie jednolitego obszaru p atno ci w euro cele i terminy (czwarty raport o post pach), Europejski Bank Centralny Zielona ksi ga. W kierunku zintegrowanego europejskiego rynku p atno ci zrealizowanych przy pomocy kart p atniczych, przez Internet i za po rednictwem urz dze przeno nych, Komisja Europejska, Bruksela, stycze 2012 r. 114