RAPORT Z EWALUACJI STRATEGII ROZWOJU POWIATU KŁODZKIEGO

Transkrypt

1 Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r RAPORT Z EWALUACJI STRATEGII ROZWOJU POWIATU KŁODZKIEGO O ukochana ziemio kłodzka! Pomiędzy Twoimi górami i dolinami jest wolność wędrowania, wszędzie drogi i ścieżki. prof. Joseph Wittig Kłodzko, kwiecień 2011 r. strona 1/259

2 strona 2/259

3 SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE Założenia Metodologia Skład Zespołu ds. ewaluacji strategii oraz Grupy Konsultacyjnej SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI STRATEGII ROZWOJU POWIATU KŁODZKIEGO W LATACH Ocena misji i wizji powiatu Ocena realizacji celów strategicznych za lata Ocena realizacji zadań za lata Obszar społeczny Edukacja Kultura i ochrona dziedzictwa kulturowego Kultura fizyczna i sport Aktywność obywatelska społeczności Powiatu Kłodzkiego Ochrona zdrowia Rozwój lecznictwa uzdrowiskowego i turystyki zdrowotnej Pomoc społeczna i wspieranie osób niepełnosprawnych Bezpieczeństwo publiczne Rozwój instytucjonalny Obszar gospodarki Rynek pracy Turystyka i wypoczynek Rolnictwo i obszary wiejskie Obszar infrastruktury Dostępność komunikacyjna Obszar ochrony środowiska Gospodarka wodna Ochrona przeciwpowodziowa Gospodarka odpadami Ochrona powietrza Odnawialne źródła energii Krajobraz Obszar współpracy Współpraca transgraniczna Krajowa i zagraniczna współpraca partnerska Raport z badania ankietowego mieszkańców Powiatu Kłodzkiego dotyczącego ewaluacji strategii rozwoju Powiatu Kłodzkiego Metodologia Przebieg badań obserwacje i problemy Uzyskane wyniki Najważniejsze obszary rozwoju powiatu wskazane przez ankietowanych Wnioski i rekomendacje ANALIZA SPOŁECZNO-EKONOMICZNA POWIATU Podstawa prawna funkcjonowania powiatu Położenie i zasoby naturalne Położenie Zasoby wodne Wody powierzchniowe Wody podziemne - pitne Wody podziemne lecznicze Budowa geologiczna Gleby Parki, rezerwaty, obszary chronione Surowce mineralne Analiza atutów i barier obszaru: Położenie i zasoby naturalne Dane demograficzne Analiza atutów i barier obszaru: Demografia Edukacja Kultura i ochrona dziedzictwa kulturowego Analiza atutów i barier obszaru: Kultura i ochrona dziedzictwa kulturowego Ochrona zdrowia Zapewnienie dostępu do usług medycznych dla mieszkańców powiatu kłodzkiego Dostęp do lecznictwa szpitalnego strona 3/259

4 Opieka długoterminowa Dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej Dostęp do ambulatoryjnej specjalistycznej opieki medycznej Ratownictwo medyczne Dostęp do aptek Promocja zdrowia Lecznictwo uzdrowiskowe Analiza atutów i barier obszaru: Ochrona zdrowia Pomoc społeczna Analiza atutów i barier obszaru: Pomoc społeczna Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpowodziowa Bezpieczeństwo publiczne Ochrona przeciwpowodziowa Analiza atutów i barier obszaru: Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpowodziowa Administracja publiczna Rozwój instytucjonalny jednostek organizacyjnych powiatu Informatyzacja powiatowych jednostek organizacyjnych rozwój społeczeństwa informacyjnego Analiza atutów i barier obszaru: Administracja publiczna Kultura fizyczna, sport, turystyka i promocja Kultura fizyczna i sport Turystyka i promocja Analiza atutów i barier obszaru: Kultura fizyczna, sport, turystyka i promocja Współpraca Współpraca z organizacjami pozarządowymi Współpraca z partnerami krajowymi Współpraca z partnerami zagranicznymi Analiza atutów i barier obszaru: Współpraca Rynek pracy Analiza atutów i barier obszaru: Rynek pracy Komunikacja Sieć drogowa na terenie powiatu kłodzkiego Projektowana droga ekspresowa S Projektowana droga ekspresowa S Obwodnica miasta Kłodzka Pasmo Sudeckie z Drogą Śródsudecką Komunikacja zbiorowa Otwarcie granic na podstawie traktatu z Schengen Analiza atutów i barier obszaru: Komunikacja Środowisko Rolnictwo i obszary wiejskie Gospodarka wodna Gospodarka odpadami Ochrona powietrza. Odnawialne źródła energii Krajobraz Analiza atutów i barier obszaru: Środowisko Potencjał rozwojowy powiatu kłodzkiego na tle innych powiatów Dolnego Śląska i Polski STRATEGICZNE KIERUNKI ROZWOJU POWIATU KŁODZKIEGO Analiza SWOT powiatu kłodzkiego Czynniki warunkujące rozwój powiatu Wizja i misja powiatu kłodzkiego Główne cele rozwojowe powiatu kłodzkiego Główny cel strategiczny Cele strategiczne Cele operacyjne Powiązania celów strategicznych powiatu z innymi dokumentami strategicznymi ZESTAWIENIE CELÓW STRATEGICZNYCH I ZADAŃ WRAZ ZE WSKAŹNIKAMI NA LATA Cele strategiczne i operacyjne wraz ze wskaźnikami na lata Zadania do realizacji celów strategicznych i operacyjnych wraz ze wskaźnikami na lata MONITORING I EWALUACJA STRATEGII strona 4/259

5 Rysunek 1. Powiat kłodzki Motto: Jeśli żeglarz nie wie dokąd płynie, nigdy nie będzie miał pomyślnych wiatrów Seneka strona 5/259

6 1. WPROWADZENIE 1.1. Założenia Strategia rozwoju powiatu kłodzkiego na lata została uchwalona przez Radę Powiatu Kłodzkiego 25 maja 2008 r. Miała ona charakter ogólnikowy i ściśle zakreślony horyzont czasowy. Wychodząc z wymogów stosowanej w Starostwie Powiatowym w Kłodzku powszechnej metody samooceny CAF a także uwzględniając wnioski członków Grupy Konsultacyjnej w ramach prac nad ewaluacją Strategii przyjęto następujące założenia: a) Strategia winna mieć charakter kroczący, i powinna podlegać procedurze ewaluacji raz w okresie kadencji Rady Powiatu oraz corocznie procedurze monitoringu, b) W proces ewaluacji strategii należy w większym stopniu włączyć przedstawicieli społeczności lokalnej, c) Cele operacyjne wskazane w strategii powinny być skonkretyzowane i mierzalne, oraz powiązane z zasobami przeznaczonymi na ich realizację, d) W większym stopniu należy powiązać cele strategiczne z krótkookresowymi zadaniami nałożonymi na jednostki organizacyjne powiatu i komórki organizacyjne starostwa, e) Ustalanie celów strategicznych i operacyjnych oraz mierników i wskaźników należy powiązać z procesami zarządzania ryzykiem w ramach kontroli zarządczej, f) W katalogu wskaźników w większej mierze odnieść się do danych porównawczych, w celu określenia pozycji powiatu w poszczególnych obszarach na tle regionu, g) W szerszym zakresie odnieść się do innych dokumentów strategicznych (Strategia Rozwoju Województwa, Strategia Rozwoju Kraju, NSRO, Strategia Lizbońska) Metodologia Realizując powyższe założenia Zarządzeniem Nr 129/2009 z dnia 19 listopada 2009 r. Starosta Kłodzki powołał Zespół ds. ewaluacji Strategii rozwoju powiatu kłodzkiego na lata W trakcie prac Zespołu opracowano i wdrożono wprowadzoną Zarządzeniem Nr 67/2010 z dnia 19 lipca 2010 r. procedurę monitoringu i procedurę ewaluacji Strategii. W procedurze tej ustalono katalog mierników i wskaźników umożliwiających ocenę stopnia realizacji zadań i celów określonych w strategii. Realizując wskazaną wyżej procedurę wysłano do radnych powiatu kłodzkiego, przedstawicieli samorządów gminnych z terenu powiatu, organizacji pozarządowych, przedsiębiorców i innych mieszkańców powiatu zaproszenia do Grupy Konsultacyjnej, której zadaniem jest zapoznanie się oraz zaopiniowanie projektu Raportu z ewaluacji Strategii i wnoszenie do niego uwag, wniosków i propozycji. Starosta Zarządzeniem Nr 93/2010 z dnia 5 października 2010 r. powołał Grupę Konsultacyjną w składzie wyłonionym z osób, które zgłosiły swój akces w odpowiedzi na wysłane zaproszenie. W ramach procesu ewaluacji strategii opracowano także wzór ankiety ewaluacyjnej. W okresie sierpnia i września 2010 r. przeprowadzono badanie ankietowe wśród mieszkańców powiatu we wszystkich 14 gminach powiatu kłodzkiego. Zebrano 186 ankiet, których wyniki zaprezentowano strona 6/259

7 w Raporcie z badania ankietowego. Wyniki ankiet w miarę możliwości zostały uwzględnione w trakcie prac nad raportem z ewaluacji strategii. Ewaluacja przeprowadzona była podczas prac warsztatowych Zespołu ds. ewaluacji Strategii rozwoju powiatu kłodzkiego na lata , które odbyły się w następujących terminach: r., r., r., r., r., r., r., r., r., r., r., r., r., r., r., r., r., r., r., r., r., r., r., r,, r., r., r., r., r., r., r., r., r., r., r.; r.; r.; r.; r.; r.; r., r., r., r. Spotkania Zespołu w składzie poszerzonym o członków Grupy Konsultacyjnej odbyły się w następujących terminach: , r., oraz r. Ponadto Zespół ds. ewaluacji kontaktował się z członkami Grupy Konsultacyjnej, wysyłając specjalnie przygotowany formularz, celem zaopiniowania propozycji wizji, misji powiatu, celów strategicznych i operacyjnych oraz zaproponowania zadań(działań), które zdaniem członków tej Grupy winny znaleźć się w Strategii rozwoju powiatu na lata Na 39 osób, które zadeklarowały chęć prac nad Strategią, na kilkakrotnie ponawiane prośby o wyrażenie opinii odpowiedziało 6 osób. W spotkaniach Grupy Konsultacyjnej uczestniczyły ogółem 22 osoby. Ze wszystkich spotkań sporządzono notatki dokumentujące ich przebieg. Celem warsztatów realizowanych w ramach ewaluacji było: Badanie stopnia realizacji celów strategicznych i operacyjnych Strategii w latach , Ocena poziomu realizacji zadań ustalonych w Strategii... w oparciu o pozyskane dane nt. poziomu wskaźników oraz z zastosowaniem oceny punktowej zgodnie z przyjętą procedurą, Weryfikacja wizji i misji powiatu, Aktualizacja diagnozy i analizy SWOT dot. powiatu, w tym ustalenie rangi (rangowanie) czynników warunkujących rozwój powiatu przez członków Zespołu ds ewaluacji strategii, Wyznaczenie głównych celów strategicznych oraz celów operacyjnych na lata , oraz wskazanie powiązań z innymi dokumentami strategicznymi (strategia rozwoju województwa, NSRO, Strategia Lizbońska i inne), Wyznaczenie zadań priorytetowych do realizacji na lata , wraz z ustaleniem wskaźników i mierników oraz powiązaniem z zasobami niezbędnymi do ich realizacji, a także wskazaniem komórek organizacyjnych Starostwa i jednostek organizacyjnych powiatu, odpowiedzialnych za ich realizację. Dokument zawiera ocenę realizacji Strategii za lata , analizę danych pozyskanych na drodze badań ankietowych, diagnozę (analizę społeczno ekonomiczną) powiatu opracowaną wg stanu na koniec roku 2010, oraz część strategiczną: misję, wizję rozwoju powiatu, cele strategiczne i operacyjne wraz z proponowanymi wskaźnikami ich realizacji oraz priorytetowe zadania na lata Na posiedzeniach w dniach 21 czerwca, 30 czerwca 2010 r., 22 marca 2011r. oraz r. Zarząd Powiatu Kłodzkiego omawiał przedłożony raport, uzupełnił go i zatwierdził. Zarząd Powiatu Kłodzkiego przedkłada Radzie Powiatu niniejszy raport z ewaluacji Strategii rozwoju powiatu kłodzkiego. Ponadto Zarząd Powiatu w trakcie prac na raportem opiniował propozycje drzewa celów strategicznych i operacyjnych założonych do realizacji na lata strona 7/259

8 1.3. Skład Zespołu ds. ewaluacji strategii oraz Grupy Konsultacyjnej Zespół ds. ewaluacji strategii rozwoju powiatu pracował w składzie: Agnieszka Bis-Kasprowicz, Mirosława Boduch przewodniczący od czerwca 2010r. Iwona Faron, Małgorzata Felcenloben, Monika Garbowicz, Grzegorz Gredys, Marek Górski, Marlena Korczyńska, Andrzej Krawiec, Liliana Kud, Joanna Kusy, Robert Leszkiewicz, Warcisław Martynowski, Bogusław Okołów, Krzysztof Postrach, Katarzyna Rzewuska, Jerzy Sołtyszczak przewodniczący do czerwca 2010r. Elżbieta Sułkowska, Agata Twardowska, Katarzyna Wdowiak, Edward Węglarz. Współpraca: Grzegorz Garbicz, Jowita Goszcz-Łopatyńska. Do prac w Grupie Konsultacyjnej akces zgłosiło 39 osób reprezentujących samorządy gminne, organizacje pozarządowe i przedsiębiorców. Ostatecznie czynnie udział brali: Przedstawiciele samorządu terytorialnego 1) Pan Piotr Kensicki - UMiG Międzylesie 2) Pan Andrzej Gizka - Gmina Radków 3) Pan Grzegorz Blechinger - Gmina Nowa Ruda 4) Pani Monika Pyrcz Jurczyk - UMiG Bystrzyca Kłodzka 5) Pan Artur Tarka - Urząd Miasta Kłodzko 6) Pan Wojciech Zimoch Urząd Miasta Kłodzko 7) Pani Elżbieta Bisikiewicz - Urząd Miasta Nowa Ruda 8) Pan Janusz Rajzer Miejski Ośrodek Kultury i Sportu Duszniki-Zdrój 9) Pani Małgorzata Bednarek Centrum Kultury i Rekreacji Lądek-Zdrój Przedstawiciele organizacji pozarządowych 10) Pan Jerzy Dudzik - Agencja Rozwoju Regionalnego Agroreg 11) Pani Urszula Adamska Agencja Rozwoju Regionalnego Agroreg 12) Pani Teresa Ludwin - Sudecki Sejmik Osób Niepełnosprawnych strona 8/259

9 13) Pan Ludwik Kordowski Sudecki Sejmik Osób Niepełnosprawnych 14) Pani Dorota Kąsek - Towarzystwo Miłośników Szalejowa Górnego i Dolnego 15) Pani Agnieszka Ziemczonek - UKS Orlica Przedstawiciele przedsiębiorców 16) Pan Piotr Parzyński Zakład Elektrotechniki Motoryzacyjnej Duszniki-Zdrój 17) Pani Kamila Kasprzak - Zespół Uzdrowisk Kłodzkich 18) Pan Janusz Kowerko - Bank Zachodni WBK S.A. 1 Oddział w Kłodzku 19) Pan Jerzy Dzięgiel Zetkama S.A. 20) Pani Barbara Szczepaniak - Hotel Kudowa 21) Pan Arkadiusz Kitkowski Ośrodek Górski Czarna Góra 22) Wiktor Wolfson - Centrum Medyczne Salus 2. SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI STRATEGII ROZWOJU POWIATU KŁODZKIEGO W LATACH Ocena misji i wizji powiatu W Strategii rozwoju powiatu kłodzkiego na lata nie określono misji powiatu. W związku z tym w ramach prac Zespołu ds. ewaluacji strategii oraz Grupy Konsultacyjnej ustalono, że niezbędne jest jej ustalenie ( patrz punkt 4.2. niniejszego raportu). W Strategii rozwoju powiatu kłodzkiego na lata określono następującą wizję powiatu: spójny społecznie, gospodarczo i terytorialnie, stający się subregionem, w którym jest utrzymany ład przestrzenny, są udostępniane walory kulturowe i przyrodnicze przy jednoczesnym zachowaniu wymogów ochronnych. przyjazny i bezpieczny dla mieszkańców i turystów, w którym warto mieszkać i do którego warto wracać, dający szansę pracy i rozwoju, gwarantujący odpowiedni poziom życia stopniowo zbliżający się do średniego poziomu w Unii Europejskiej. dostępny komunikacyjnie, zarówno środkami komunikacji zbiorowej jak i indywidualnej, z dobrze rozwiniętą, bezpieczną i nowoczesną siecią dróg i kolei. z powstającymi nowymi miejscami pracy, przede wszystkim w usługach turystycznych, lecznictwie uzdrowiskowym i przemyśle nieuciążliwym, a stopę bezrobocia zbliżoną do poziomu krajowego. ze sprawną i efektywną administracją publiczną, wykorzystującą technologie informacyjne, z dostępem obywatela do informacji publicznych. z dużą aktywnością obywatelską, opierającą się na dialogu i współpracy, promującym działalność organizacji pozarządowych, które wspomagają powiat w życiu społecznym. z bardzo dobrze funkcjonującą służbą zdrowia, pomocą społeczną, systemem oświaty oraz bogatą ofertą kulturalną. strona 9/259

10 W wyniku dyskusji oraz analizy wyników badań ankietowych mieszkańców powiatu stwierdza się, że tak szeroko i niespójnie gramatycznie określona wizja nie jest zrozumiała dla mieszkańców powiatu i innych partnerów, jest trudna do zapamiętania. W związku z tym w ramach prac Zespołu oraz Grupy Konsultacyjnej uznano za niezbędne dokonanie jej zmiany, celem uzyskania efektu zrozumiałości, jasności i jednorodności ustalonej wizji rozwoju powiatu Ocena realizacji celów strategicznych za lata Cele strategiczne obrane w 2008 roku zostały poddane ewaluacji. Zespół ds. Ewaluacji odpowiadał na następujące pytania: Ocena celów pod względem trafności: Czy cele zostały sformułowane trafnie? Czy odpowiadały na istniejące potrzeby? Ocena w skali od 1(całkowicie nietrafny) do 6 (w pełni trafny). Ocena celów pod względem skuteczności: Czy cele zostały osiągnięte, w jakim stopniu? Ocena w skali 6 - stopniowej (6 całkowicie zrealizowany; 1 w ogóle nie zrealizowany) Czy cele są aktualne dziś, czy mogą stać się celami na lata ? Ocena w skali od 1(nieaktualny) do 6 (aktualny). Wyniki ustaleń zespołu zawarto w poniższej tabeli: 1 Tabela 1. Ocena trafności, skuteczności i realności celów strategicznych CEL Trafność Skuteczność Aktualność Główny cel strategiczny: Wzrost standardu życia mieszkańców powiatu z poszanowaniem wielokulturowego dziedzictwa, środowiska naturalnego i wykorzystaniem walorów turystycznych i uzdrowiskowych 4,06 2,05 3, Dostosowanie sieci placówek oświatowych do demografii oraz potrzeb rynku pracy powiatu kłodzkiego, dającej gwarancję kształcenia zgodnego z oczekiwaniami klientów Poziom kształcenia i wychowania młodzieży powiatu kłodzkiego nie odbiegający od poziomu średniej w województwie Liczba i rodzaj realizowanych zajęć pozalekcyjnych zgodna z oczekiwaniami uczniów i ich rodziców 4,19 2,95 4,29 4,26 2,85 4,70 3,76 2,0 3,76 5 Co najmniej dobry stan materialny szkół i placówek 3,82 2,11 3, Kierunki kształcenia zgodne z potrzebami lokalnego rynku pracy i oczekiwaniami uczniów, umożliwiające dobry start do dalszych studiów lub wykonywania pracy zawodowej Racjonalna i funkcjonalna sieć szkół ponadgimnazjalnych i placówek oświatowych w powiecie kłodzkim racjonalne wykorzystanie środków przeznaczonych na oświatę 4,17 2,35 4,17 3,88 2,76 3,88 strona 10/259

11 8 Opracowanie sprawnego systemu stypendialnego 2,76 1,70 3,16 9 Zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego w obrębie trzech kultur 3,35 1,76 3,06 10 Wspieranie kultury jako elementu kształtującego wizerunek powiatu kłodzkiego jako miejsca ważnego na mapie kulturalnej Dolnego Śląska, Polski i Europy 2,76 2,35 3, Integrowanie społeczności lokalnej wokół ważnych wydarzeń kulturalnych Wykorzystywanie walorów kulturowych dla promocji powiatu kłodzkiego Rozwój kultury fizycznej i sportu jako element poprawiający życie mieszkańców i kształtujący zdrowe społeczeństwo Upowszechnianie sportu szkolnego i kultury fizycznej oraz sportu osób niepełnosprawnych 3,06 2,41 2,88 3,29 2,64 3,29 3,17 2,64 3,23 3,29 2,47 3,23 15 Aktywne społeczeństwo powiatu kłodzkiego 2,0 1,82 2,41 16 Zapewnienie dostępu do usług medycznych dla mieszkańców powiatu kłodzkiego 3,05 2,47 3,37 17 Poprawa stanu zdrowia mieszkańców powiatu 2,11 1,76 2,64 18 Prowadzenie inwestycji modernizacyjnych związanych z przekształceniem i dostosowaniem bazy uzdrowiskowej do współczesnych potrzeb kuracjuszy 1,41 1,65 1, Osiągnięcie stabilnej rentowności w działalności lecznictwa uzdrowiskowego Dostosowanie struktury bazy zabiegowej do szerszego świadczenia usług z zakresu SPA, wellness, fitness, beauty nakłady inwestycyjne Przyjęcie działań marketingowych promujących SPA, wellness, fitness, beauty oraz dotychczasowego kierunku tradycyjnego lecznictwa uzdrowiskowego 1,57 1,82 1,41 1,76 1,24 2,23 1,77 1,30 2,35 22 Dywersyfikacja kierunków sprzedaży 1,05 1,0 1, Zapewnienie prawidłowego funkcjonowania w społeczności osób o ograniczonych możliwościach społecznych, fizycznych i psychicznych Minimalizacja zagrożeń zarówno o charakterze obiektywnym (np. klęski żywiołowe, katastrofy naturalne, awarie techniczne), jak i subiektywne (np. przestępczość, zagrożenia miejscowe, demoralizacja, patologie społeczne) Podniesienie sprawności działania powiatowych jednostek organizacyjnych poprzez skoordynowanie 4,17 2,47 4,29 4,23 2,65 3,94 3,65 1,76 3,35 strona 11/259

12 działań w ramach rozwoju instytucjonalnego rozumianego jako tworzenie zasad i mechanizmów doskonalących ich funkcjonowanie 26 Obniżanie bezrobocia 3,65 2,18 3,94 27 Wzrost zatrudnienia 3,65 2,18 3,94 28 Wspieranie inicjatyw lokalnych 3,75 2,64 3,53 29 Ograniczanie odpływu młodzieży 3,53 1,30 3, Powiat kłodzki jako subregion wypoczynkowy, turystyczny i uzdrowiskowy o wysokim standardzie usług Turystyka i wypoczynek jako podstawowy dział gospodarki powiatu Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich w oparciu o istniejące zasoby ludzkie, społeczne, przyrodnicze, historyczne, kulturowe, infrastrukturalne i wiedzę Poprawa konkurencyjności gospodarki rolno żywnościowej 4,23 3,75 4,17 4,17 2,70 3,94 3,58 1,70 3,35 1,77 1,30 1,77 34 Poprawa dostępności komunikacyjnej powiatu 4,19 2,23 2, Osiągnięcie stanu najwyższej wymaganej czystości rzek i potoków w powiecie Zapewnienie dostawy i dostępu do wody pitnej o wysokiej jakości dla wszystkich mieszkańców powiatu, w ilościach zabezpieczających bieżące potrzeby oraz rozwój jednostek osadniczych Pełne wykorzystanie zasobów najwartościowszych wód podziemnych do produkcji wód pitnych na rynek krajowy i zagraniczny Optymalne zabezpieczenie terenów, ludności i infrastruktury technicznej przed niszczeniem przez powódź. Racjonalna gospodarka odpadami. Minimalizacja ich ilości. Wykorzystywanie surowców wtórnych. 2,95 2,23 2,94 2,70 1,75 2,11 2,88 2,29 2,76 4,17 2,05 3,94 1,95 1,23 1,95 40 Doprowadzenie do najwyższej czystości powietrza. 3,05 1,83 2, Zwiększenie udziału energii uzyskanej z odnawialnych źródeł energii w powiecie. Zachowanie walorów estetyczno-widokowych krajobrazu powiatu kłodzkiego 3,29 1,83 3,58 3,76 2,24 3,19 43 Rozwój współpracy transgranicznej. 3,35 3,41 3,35 44 Rozwój krajowej i zagranicznej współpracy partnerskiej 3,58 2,76 2,94 Źródło: Wynik oceny ankietowej członków Zespołu ds. ewaluacji strategii strona 12/259

13 Podsumowując stwierdzono, że wyznaczono zbyt wiele celów, wśród których znalazły się cele leżące poza kompetencjami powiatu a tym samym powiat i jego organy nie miały wpływu na stopień ich realizacji. Ponadto Zespół wskazał, że cele określone w strategii były zbyt ogólnikowe, niepowiązane z zasobami przeznaczonymi na ich realizację. Zespół ocenił, że następujące cele zostały określone nietrafnie z uwagi na brak wpływu powiatu na ich realizację: Cel nr 18: Prowadzenie inwestycji modernizacyjnych związanych z przekształceniem i dostosowaniem bazy uzdrowiskowej do współczesnych potrzeb kuracjuszy. Cel nr 19: Osiągnięcie stabilnej rentowności w działalności lecznictwa uzdrowiskowego. Cel nr 20: Dostosowanie struktury bazy zabiegowej do szerszego świadczenia usług z zakresu SPA, wellness, fitness, beauty nakłady inwestycyjne. Cel nr 21: Przyjęcie działań marketingowych promujących SPA, wellness, fitness, beauty oraz dotychczasowego kierunku tradycyjnego lecznictwa uzdrowiskowego. Cel nr 22: Dywersyfikacja kierunków sprzedaży (przez uzdrowiska). Cel nr 33: Poprawa konkurencyjności gospodarki żywnościowej. Cel nr 35: Osiągnięcie stanu najwyższej wymaganej czystości rzek i potoków w powiecie. Cel nr 36: Zapewnienie dostawy i dostępu do wody pitnej o wysokiej jakości dla wszystkich mieszkańców powiatu, w ilościach zabezpieczających bieżące potrzeby oraz rozwój jednostek osadniczych. Cel nr 37: Pełne wykorzystanie zasobów najwartościowszych wód podziemnych do produkcji wód pitnych na rynek krajowy i zagraniczny. Cel nr 39: Racjonalna gospodarka odpadami. Minimalizacja ich ilości. Wykorzystywanie surowców wtórnych. Powyższe cele powinny zostać pominięte w ustalaniu celów strategicznych na kolejny okres ( ). Ponadto wskazano cele, które w nikłym stopniu uznano za trafne. Wynika to głównie z ich ogólnikowości i nieokreśloności. Cele te należy zmodyfikować poprzez określenie wskaźników. Są to: Cel nr 15: Aktywne społeczeństwo powiatu. Cel nr 17: Poprawa stanu zdrowia mieszkańców Ocena realizacji zadań za lata W Strategii rozwoju powiatu kłodzkiego przyjętej w roku 2008 zaplanowano wiele zadań do realizacji poszczególnych celów strategicznych, wskazanych powyżej w punkcie 2.2. Zespół poddał ocenie realizację planowanych działań. Wobec nie określenia w strategii założeń dotyczących planowanej wysokości mierników realizacji strategii, trudno było Zespołowi odnieść się w trakcie oceny do oceny stopnia realizacji zadań. W związku z tym w trakcie prac Zespołu opracowano katalog wskaźników i mierników i wprowadzono do procedury ewaluacji i procedury monitoringu strategii rozwoju powiatu. Zgodnie z przyjętą procedurą niektóre zadania, dla których nie ustalono wskaźników i mierników, ocenione zostały przez Zespół przy wykorzystaniu następującej skali: strona 13/259

14 Zadanie 1.. Stopień realizacji (1 niezrealizowane, 6 całkowicie zrealizowane) Obszar społeczny Edukacja A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Edukacja za lata Tabela 2. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Edukacja L.p Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1. Wyniki zdawalności matur 75,2% 82,5% Wzrost w stosunku do roku poprzedniego w % -2,4% +7,3% 2. Wyniki zdawalności egzaminów zawodowych Stosunek do średniej wojewódzkiej w % Wzrost w stosunku do roku poprzedniego w % 3. Absolwenci dostający się na studia dzienne Stosunek do liczby absolwentów ogółem Wzrost w stosunku do poprzedniego roku 4 Nauczyciele w każdym ze stopni awansu zawodowego a) stażysta b) kontraktowy c) mianowany d) dyplomowany Stosunek do ogólnej liczby nauczycieli w % 62,75% 59,24% 1,75 0, ,07% -3,51% Brak danych - szkoły nie prowadzą statystyk Brak danych - szkoły nie prowadzą statystyk Brak danych - szkoły nie prowadzą statystyk s 43 k 160 m 343 d 152 s 6% k 23% m 49% d 22% Brak danych - szkoły nie prowadzą statystyk Brak danych - szkoły nie prowadzą statystyk Brak danych - szkoły nie prowadzą statystyk s 32 k 143 m 280 d s 5% k 22% m 43% d 30% 86,1% +3.59% 68,13% 1,08 + 8,89 Brak danych - szkoły nie prowadzą statystyk Brak danych szkoły nie prowadzą statystyk Brak danych szkoły nie prowadzą statystyk s- 25 k- 148 m- 283 d s 3,8% k 22,8% m 43,5 % d 29,9% wzrost Brak tendecji tendencja wzrostowa dot. nauczycieli dyplomow a-nych, Wzrost w stosunku do roku poprzedniego w % s : - 31% k : + 40% m : - 18 % d : - 11% s : - 25,5% k : - 10,6% m : -18,3 % d : + 27,6% s: - 1,2% k: + 0,8% m: +0,5% d: - 0,1% strona 14/259

15 5 Nauczyciele posiadający dodatkowe kwalifikacje (studia podyplomowe, specjalizacje) Stosunek do ogólnej liczby nauczycieli 40% 43% 43% Wzrost w stosunku do roku poprzedniego 4% +3% 0% 6 Liczba uczestników zajęć pozalekcyjnych w szkołach prowadzonych przez powiat Stosunek do liczby uczniów ogółem 30% 35% 30,4% 7 Środki przeznaczone na zajęcia pozalekcyjne, w tym środki pozyskane spoza budżetu powiatu , 95 w tym , ,56 w tym , ,40 w tym ,98 Stosunek do wydatków na oświatę ogółem 0,2% 0,15% 0,13% tendencja wzrostowa w stosunku do ogółu nauczycieli wzrost spadek Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 32% - 32% -10,60% 8 Środki przeznaczone na inwestycje i remonty w szkołach i placówkach oświatowych ,50 zł ,89 zł ,51zł Stosunek do wielkości wydatków budżetu powiatu ogółem 0,88% 1,08% 0,76% spadek Przyrost w stosunku do roku poprzedniego -64,46% ,61 zł -5,9% -25,90% 9 Bezrobotni absolwenci szkół ponadgimnazjalnych Udział w liczbie bezrobotnych ogółem 465 3,69% 585 4,35% 696 4,77% wzrost (trend negatywny ) 10 Środki przeznaczone na oświatę i edukacyjną opiekę wychowawczą ponad otrzymaną subwencję oświatową ,64 zł ,66 zł ,61zł Stosunek do ogólnej kwoty wydatków budżet 5,36% 4,30% 5,83% Stosunek do wysokości otrzymanej subwencji oświatowej 14,48% 11,74% 16,62% wzrost Przyrost w stosunku do roku poprzedniego -31,75% -12,94% 43,40% 11 Uczniowie otrzymujący stypendia za wyniki w nauce i sporcie Stosunek do liczby uczniów ogółem 6.44% 5.32% 6,6% Przyrost w stosunku do roku poprzedniego brak tendencji (malejącorosnąca) strona 15/259

16 12 Środki przeznaczone na stypendia z budżetu powiatu ,00 zł ,00 zł zł Stosunek do wydatków na oświatę ogółem 0,17% 0,12% 0,13% Brak tendecji Przyrost w stosunku do roku poprzedniego zł zł 10,94% Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku B. Zadania przyjęte do realizacji w Strategii oraz informacja dot. sposobu realizacji Tabela 3. Ocena realizacji zadań w obszarze Edukacja L.p. Stopień realizacji Zadanie ustalone w strategii (1 niezrealizowane, 6 całkowicie zrealizowane) Utworzenie w czterech obszarach edukacyjnych, na bazie funkcjonującej sieci szkół Zespołów Szkół Ponadgimnazjalnych, w skład których weszłyby obecnie istniejące także Zespoły Szkół Ogólnokształcących x 2 Połączenie Poradni Psychologiczno - Pedagogicznych z zachowaniem ich funkcji na terenie powiatu x 3 Likwidacja placówek około oświatowych, które w bezpośredni sposób nie służą podnoszeniu jakości kształtowania i wychowania (np. Dom Wczasów Dziecięcych). x 4 Uruchomienie w Zespołach Szkół Ogólnokształcących klas gimnazjalnych x Średnia ocena stopnia realizacji zadań w obszarze Edukacja 2,98 Na podstawie wyniku ankiety przeprowadzonej w Zespole Ad. 1. W Kudowie-Zdroju dotychczasowy Zespół Szkół Ogólnokształcących oraz Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych stanowią obecnie Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych. Pogłębiający się niż demograficzny spowodował, iż nabór do szkół ponadgimnazjalnych w powiecie kłodzkim uległ zmniejszeniu. W związku z tą sytuacją Zarząd oraz Rada Powiatu Kłodzkiego podjęły dalsze działania związane z dostosowaniem sieci szkół i placówek oświatowych do faktycznych potrzeb edukacyjnych. W ich wyniku Młodzieżowe Ośrodki Socjoterapii w Kłodzku i w Krosnowicach zostały połączone w Zespół Placówek Socjoterapeutycznych z siedzibą w Kłodzku. W związku z koniecznością unormowania systemu nauczania i dostosowania kierunków oraz profili w szkołach do potrzeb i oczekiwań uczniów, rodziców i lokalnego rynku pracy, Zarząd i Rada Powiatu podjęły uchwały, które pozwoliły na likwidację Liceów Profilowanych oraz Liceów Ogólnokształcących w Zespołach Szkół Ponadgimnazjalnych. Dzięki takiej decyzji w szkołach ponadgimnazjalnych powiatu kłodzkiego nauka ogólnokształcąca odbywa się w Zespołach Szkół Ogólnokształcących, natomiast strona 16/259

17 nauka zawodu ma miejsce w przygotowanych do tego zadania Zasadniczych Szkołach Zawodowych i Technikach w Zespołach Szkół Ponadgimnazjalnych. Uwzględniając potrzeby edukacyjne młodzieży niepełnosprawnej z powiatu kłodzkiego dokonano likwidacji barier architektonicznych i utworzono w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 w Kłodzku Liceum Ogólnokształcące Integracyjne. Ad. 2. Cel w części zrealizowany. W wyniku podjęcia przez Radę Powiatu Kłodzkiego uchwały nr XXVIII/387/2008 w sprawie utworzenia Powiatowego Centrum Doradztwa i Poradnictwa Psychologiczno - Pedagogicznego w Kłodzku, w dniu 1 stycznia 2009 r. nastąpiło połączenie: - Centrum Doskonalenia Kadr w Kłodzku, - Biblioteki Pedagogicznej w Kłodzku, - Biblioteki Pedagogicznej w Nowej Rudzie, - Biblioteki Pedagogicznej w Bystrzycy Kłodzkiej, - Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej w Nowej Rudzie, - Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej w Kłodzku, - Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej w Bystrzycy Kłodzkiej, - Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej w Dusznikach-Zdroju. Dotychczasowe funkcje poradni na terenie powiatu zostały zachowane. Jednak nie nastąpiło faktyczne organizacyjne połączenie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych. W dalszym ciągu funkcjonują 4 odrębne poradnie zarządzane przez 4 kierowników. W roku 2010 siedzibę Poradni Psychologicznej z Dusznik -Zdroju przeniesiono do Kudowy-Zdroju. Ad. 3. Cel w części zrealizowany. Rada Powiatu Kłodzkiego w czasie III kadencji podjęła uchwały o likwidacji placówek około oświatowych takich jak: - Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Kletnie, - Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Stójkowie, - Szkolne Schronisko Młodzieżowe TAU w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Nowej Rudzie. Zarząd Powiatu Kłodzkiego nie dokonał likwidacji Domu Wczasów Dziecięcych w Dusznikach-Zdroju. Zarząd Powiatu wnosić będzie w ramach ewaluacji strategii rozwoju powiatu o dalsze utrzymanie tej placówki. W ramach propozycji Zarządu, jeden z obiektów wchodzących w skład DWD Nysa został sprzedany w grudniu 2010r, natomiast środki finansowe uzyskane z transakcji zostały przeznaczone na dokonanie remontów w pozostałych dwóch nieruchomościach. Ad. 4. Cel w części zrealizowany. Na mocy Uchwały Rady Powiatu Kłodzkiego nr VIII/109/2007 z dnia r. w sprawie przejęcia przez Radę Powiatu Kłodzkiego prowadzenia Gimnazjum w Bystrzycy Kłodzkiej nastąpiło z dniem r. przejęcie ww. szkoły i połączenie z Zespołem Szkół Ogólnokształcących w Bystrzycy Kłodzkiej. Gimnazjum funkcjonuje w jednym budynku z ZSO. Zarząd Powiatu wraz z dyrektorem Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Kłodzku czynił również starania o utworzenie oddziałów gimnazjalnych w tej placówce. Z uwagi na to, że prowadzenie gimnazjów jest zadaniem własnym gminy, wystąpiono z wnioskiem w tej sprawie do władz miasta Kłodzka, jednakże stosownej zgody nie uzyskaliśmy. strona 17/259

18 Kultura i ochrona dziedzictwa kulturowego A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Kultura i ochrona dziedzictwa kulturowego za lata Tabela 4. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Kultura i ochrona dziedzictwa kulturowego L.p. Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1. Imprezy kulturalne organizowane i wspierane przez powiat Przyrost w stosunku do roku poprzedniego -16,7% 4 / 40% 4/28,6% wzrost 2 Środki przeznaczone w budżecie na kulturę i ochronę dziedzictwa zł zł zł narodowego Stosunek wydatków na kulturę do ogółu 0,11% 0,06% 0,29% wzrost wydatków budżetu Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 110% zł/ -38,6% zł +55%% Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku. B. Zadania przyjęte do realizacji w Strategii oraz informacja dot. sposobu realizacji Tabela 5. Ocena realizacji zadań w obszarze Kultura i ochrona dziedzictwa kulturowego Stopień realizacji (1 niezrealizowane, L.p. Zadanie ustalone w strategii 6 całkowicie zrealizowane) Prowadzić działania w zakresie sporządzenia powiatowego programu opieki nad zabytkami, którego celem będzie zachowanie regionalnego dziedzictwa kulturowego poprzez podejmowanie następujących zadań: a) zwiększenie roli zabytków w rozwoju turystyki i przedsiębiorczości, b) promocja dziedzictwa kulturowego w kraju i zagranicą, c) rewaloryzacja zabytków i ich adaptacja na cele x kulturalne, turystyczne, edukacyjne, rekreacyjne i inne cele społeczne, d) podnoszenie świadomości społecznej w sferze ochrony dziedzictwa kulturowego, e) wspieranie działań mających na celu kształcenie kadr związanych z dziedzictwem kulturowym, f) tworzenie warunków dla rozwoju i ochrony dziedzictwa kultury ludowej. Średnia ocena stopnia realizacji zadań w obszarze Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 2,06 Na podstawie wyniku ankiety przeprowadzonej w Zespole Ad. 1. Pomimo niewykonania zadania: Powiatowego Programu Opieki nad Zabytkami, były realizowane pozostałe działania związane z ochroną zabytków na terenie powiatu. strona 18/259

19 W 2010 roku został ogłoszony przez Zarząd Powiatu Kłodzkiego nabór wniosków na udzielenie dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków. W wyniku przyznanych dotacji zostały zrealizowane następujące zamierzenia: Wnioskodawca: Rzymskokatolicki Kościół Rektoralny Sanktuarium Matki Bożej Przyczyny Naszej Radości Maria Śnieżna Diecezja Świdnicka, Góra Igliczna 1, Bystrzyca Kłodzka; Zadanie: Impregnacja konstrukcji drewnianej Sanktuarium Matki Bożej Przyczyny Naszej Radości; Kwota dofinansowania 8 500zł. Wnioskodawca: Duszpasterstwo Parafii Rzymskokatolickiej p.w. św. Mikołaja w Świerkach, Świerki 58; Zadanie: Kontynuacja prac konserwatorskich przy bocznym ołtarzu Matki Bożej, w którym znajduje się gotycka Madonna z 1480r. oraz przy ambonie. Jak również remontu konserwatorskiego ścian i sklepienia nawy oraz empory chórowej i kruchty kościoła parafialnego w Świerkach; Kwota dofinansowania zł. Wnioskodawca: Rzymskokatolicka Parafia pw. Św. Jana Chrzciciela, Ołdrzychowice Kłodzkie ul. Kłodzka 63; Zadanie: Turystyczne udostępnienie Mauzoleum Oppersdorfów przy kościele pw. Św. Jana Chrzciciela w Ołdrzychowicach- przygotowanie dokumentacji inwestorskiej; Kwota dofinansowania 1500,00zł. Ponadto powiat kłodzki realizował zadania z zakresu promocji dziedzictwa kulturowego oraz podnoszenia świadomości społecznej, jako partner projektu Transgraniczny Szlak Królewny Marianny Orańskiej etap I. Wynikiem prac jest opracowanie Studium historyczne dotyczące działalności i dziedzictwa Marianny Orańskiej na obszarze pogranicza polsko- czeskiego, studium zagospodarowania turystycznego szlaku oraz kalendarz na rok W 2010 roku został również wznowiony nakład folderu promującego lokalną architekturę regionalną pogranicza kłodzko- orlickiego Kultura fizyczna i sport A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Kultura fizyczna i sport za lata Tabela 6. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Kultura fizyczna i sport L.p Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1. Miejsce powiatu we współzawodnictwie sportowym w województwie (SZS) Przyrost w stosunku do roku poprzedniego Wzrost Uzyskane punkty Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 2 Imprezy sportowe organizowane przy współudziale powiatu Przyrost w stosunku do roku poprzedniego ,4% +3 / 10% +4 / 11,2% Wzrost strona 19/259

20 3 Środki przeznaczone z budżetu powiatu na sport i kulturę fizyczną ,82 zł ,30 zł ,69 zł Stosunek wydatków na sport do ogółu wydatków budżetu 0.61 % 0,64 % 0,59% Przyrost w stosunku do wydatków w roku poprzednim 61,8 % 7,5 % 5,9 % 4 Liczba szkół w powiecie uczestniczących we współzawodnictwie sportowym SZS Przyrost w stosunku do roku poprzedniego Liczba zawodników uczestniczących we współzawodnictwie Przyrost w stosunku do roku poprzedniego Miejsce we współzawodnictwie ogólnopolskim dzieci i młodzieży Przyrost w stosunku do roku poprzedniego Uzyskana punktacja 493,72 445,01 532,32 Wzrost mieszany Spadek Przyrost w stosunku do roku + 85,55-48,71 87,31 poprzedniego Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku B. Zadania przyjęte do realizacji w Strategii oraz informacja dot. sposobu realizacji L.p. Tabela 7. Ocena realizacji zadań w obszarze Kultura fizyczna i sport Stopień realizacji (1 niezrealizowane, Zadanie ustalone w strategii 6 całkowicie zrealizowane) Poprawienie wyników w klasyfikacji powiatów we współzawodnictwie sportowym w dwóch podstawowych punktacjach: a) Szkolnego Związku Sportowego Dolny Śląsk we Wrocławiu we wszystkich kategoriach szkół: ponadgimnazjalnych, gimnazjalnych i podstawowych, b) Wojewódzkiego Zrzeszenia Ludowe Zespoły Sportowe - w ramach Dolnośląskich Igrzysk LZS i Mieszkańców Wsi. 2 Utrzymanie dotychczasowych pozycji w klasyfikacji powiatów woj. Dolnośląskiego w ogólnopolskim współzawodnictwie dzieci i młodzieży. 3 Systemowe rozwiązanie problemu pozalekcyjnych zajęć z wychowania fizycznego w szkołach ponadgimnazjalnych x x x strona 20/259

21 4 Powszechna dostępność do obiektów sportowo rekreacyjnych, w tym ujednolicenie spraw związanych z wynajmem sal sportowych w szkołach ponadgimnazjalnych. 5 Pozyskiwanie dodatkowych środków na kulturę fizyczną i sport, w tym środków pochodzących z programów unijnych. 6 Opracowanie systemu finansowego wspierania klubów sportowych z terenu powiatu kłodzkiego osiągających najlepsze wyniki we współzawodnictwie sportowym dzieci i młodzieży. Średnia ocena stopnia realizacji zadań w obszarze Kultura fizyczna i sport 4,42 Na podstawie oceny realizacji zadań dokonanej przez Zespół Ad.1a. Cel w części zrealizowany. W zawodach organizowanych przez Szkolny Związek Sportowy Dolny Śląsk, we współzawodnictwie sportowym, na 30 powiatów województwa dolnośląskiego, powiat kłodzki został sklasyfikowany: Tabela 8. Klasyfikacja szkół we współzawodnictwie sportowym Rok szkolny Miejsce Punkty Szkoły Podstawowe Szkoły Gimnazjalne Szkoły Ponadgimnazjalne Miejsce Punkty Miejsce Punkty Miejsce Punkty 2007/ / / x x x Rok szkolny 2007/ / / 2010 Tabela 9. Liczba zawodników i szkół startujących w zawodach SZS Szkoły Podstawowe Szkoły Gimnazjalne Szkoły Ponadgimnazjalne Ilość szkół Zawodnicy Ilość szkół Zawodnicy Ilość szkół Zawodnicy Powiat Dolny Śląsk Finały powiat Finały woj. Powiat Dolny Śląsk Finały powiat Finały woj. Powiat Dolny Śląsk Finały powiat Finały woj. Ad. 1b. Cel został zrealizowany. We współzawodnictwie sportowym w ramach Dolnośląskich Igrzysk LZS i Mieszkańców Wsi, powiat kłodzki, na 27 sklasyfikowanych powiatów uplasował się w latach na 4 miejscu w województwie dolnośląskim, a w roku 2010 zajął w tej klasyfikacji 2 miejsce. Ad. 2. Cel został zrealizowany. W ogólnopolskim systemie współzawodnictwa sportowego dzieci i młodzieży, powiat kłodzki uplasował się: strona 21/259

22 Tabela 10. Wyniki w ogólnopolskim systemie współzawodnictwa sportowego dzieci i młodzieży ROK Miejsce w województwie Miejsce w kraju Punkty zdobyte Ilość powiatów sklasyfikowanych , , , Ad. 3. Cel został zrealizowany. Sportowe zajęcia pozalekcyjne dla uczniów odbywające się w szkołach ponagimnazjalnych, realizowane są w ramach programu Sale i boiska sportowe pełne ruchu i młodzieży. Każda szkoła przedstawia plan zajęć sportowo rekreacyjnych uwzględniający potrzeby w tym zakresie. Celem programu jest upowszechnianie sportu i rekreacji wśród młodzieży szkolnej, organizowanie pozalekcyjnego życia sportowego uczniów, angażowanie uczniów do różnorodnych form aktywności ruchowej, gier i ćwiczeń dostosowanych do wieku, stopnia sprawności fizycznej i zainteresowań sportowych. Miejscem zajęć są sale gimnastyczne i szkolne boiska sportowe, dobrze wyposażone w sprzęt i urządzenia sportowe. Zajęcia odbywają się również na basenach kąpielowych i stadionach ogólnodostępnych. W 2008 roku zajęcia w ramach tego projektu prowadziło 47 nauczycieli wychowania fizycznego i uczestniczyło 1345 uczniów, natomiast w 2009 roku 48 nauczycieli, 1423 uczniów i uczennic, a w roku nauczycieli i 1789 uczniów. Ad. 4. Cel realizowany na bieżąco. Obiektami sportowymi znajdującymi się w gestii powiatu są wyłącznie sale i boiska przyszkolne. Obiekty te po wykorzystaniu na zajęcia dydaktyczne z wychowania fizycznego i sportowe zajęcia pozalekcyjne dla uczniów, mogą być wynajmowane przez dyrekcje szkół na inne zajęcia sportowo rekreacyjne. Uchwała nr L/638/2010 r. Rady Powiatu Kłodzkiego w sprawie zasad gospodarowania nieruchomościami powiatu kłodzkiego, określa między innymi zasady związane z wynajmem sal sportowych w szkołach ponadgimnazjalnych. Założeniem rządowego programu Moje Boisko Orlik 2012, funkcjonującego od trzech lat, jest budowa ogólnodostępnych, bezpłatnych kompleksów boisk sportowych wraz z szatniami i zapleczem socjalnym oraz udostępnienie dzieciom i młodzieży nowoczesnej infrastruktury sportowej w celu aktywnego uprawiania sportu. Dotychczas w województwie dolnośląskim powstało 120 kompleksów sportowych - 29 w 2008 roku, 42 w 2009 roku i 49 w 2010 roku. W powiecie kłodzkim powstało 13 Orlików w 2008 roku: w Stroniu Śląskim, Ścinawce Dolnej, Dusznikach-Zdroju, Bystrzycy Kłodzkiej i Bożkowie w gminie Nowa Ruda, a w roku 2009: w Szczytnej, Polanicy Zdroju, Nowej Rudzie, Kudowie Zdroju i w Domaszkowie w gminie Międzylesie. W roku 2010 na terenie powiatu powstały 3 Orliki w Polanicy Zdroju, Wambierzycach i w Lądku-Zdroju. Powiat Kłodzki w roku 2010 zrealizował budowę Orlika na terenie Regionalnej Szkoły Turystycznej w Polanicy Zdroju, przy udziale środków miasta Polanica-Zdrój. Ad. 5. Cel jest realizowany na bieżąco. Powiat kłodzki pozyskuje środki finansowe z Ministerstwa Sportu i Turystyki na dofinansowanie zajęć sportowo rekreacyjnych dla uczniów. Wielkość ich nie przekracza 50 % wartości zadania, a pozostała część pochodzi z budżetu powiatu kłodzkiego. W roku 2008 z tego źródła pozyskano kwotę zł, w 2009 roku kwotę zł a w roku 2010 kwotę zł. Środki te trafiają bezpośrednio do nauczycieli wychowania fizycznego zatrudnionych w szkołach, którzy prowadzą obsługę instruktorką tego zadania. strona 22/259

23 Projekt Cyklo Glacensis jest przedsięwzięciem turystycznym, promującym tereny pogranicza polsko czeskiego w obszarze Euroregionu Glacensis oraz rozwój turystyki rowerowej jako formy aktywnego wypoczynku. Rajd ma formułę zlotu gwiaździstego z 10 miast czeskich i 8 polskich wyruszają grupy turystów rowerowych i atrakcyjnymi trasami docierają do miejsca docelowego, znajdującego się na przemian raz po czeskiej, raz po polskiej stronie. Tym rajdem uroczyście otwieramy sezon turystyki rowerowej w powiecie kłodzkim i w Euroregionie Glacensis. W roku 2008, na organizację rajdu pozyskano środki w ramach programów unijnych dotyczących mikroprojektów. Była to kwota ok zł oraz kwota ok zł z budżetu państwa. Pozostała kwota w wysokości ok zł pochodziła z budżetu powiatu. W latach nie otrzymano środków zewnętrznych na realizację projektu, koszty zadania zostały pokryte przez uczestników indywidualnie oraz z budżetu powiatu w wysokości ok zł. w roku 2009 oraz ok zł w 2010roku. Ad. 6. Cel realizowany na bieżąco w ramach konkursów ofert na realizację zadań publicznych powiatu w zakresie kultury i sportu. Powiat kłodzki wspiera finansowo kluby sportowe szkolące dzieci i młodzież w ramach ogólnopolskiego współzawodnictwa sportowego. W ogłaszanych corocznie konkursach ofert na realizację zadań publicznych z zakresu kultury fizycznej i sportu, jednym z zadań jest właśnie pomoc dla takich klubów. W roku 2008 we współzawodnictwie sportowym dzieci i młodzieży punktowało z terenu powiatu kłodzkiego 17 klubów sportowych, a w 2009 r. 13 klubów, zaś w roku klubów. Natomiast w ramach otwartego konkursu ofert wnioski złożyły i otrzymały dofinansowanie następujące kluby: (odpowiednio w 2008 r. ; 2009 r. i w 2010 r) Tabela 11. Kluby,które otrzymały dofinansowanie z budżetu powiatu kłodzkiego LP Nazwa klubu sportowego Dotacja w 2008 Dotacja w 2009 Dotacja w Międzyszkolny Klub Sportowy Duszniki Zdrój 2. UKS Orlica Duszniki-Zdrój UKS Szóstka Kłodzko ULKS Czarna Góra Bystrzyca Kłodzka UKS MLKS Śnieżnik Stronie Śląskie AZS Collegium Glacense Nowa Ruda UKS Centrum Nowa Ruda MLKS Zjednoczeni Ścinawka Średnia 9. UKS Victoria Ścinawka Średnia MKSTaekwon-do Bystrzyca Kłodzka strona 23/259

24 Aktywność obywatelska społeczności Powiatu Kłodzkiego A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Aktywność obywatelska społeczności Powiatu Kłodzkiego za lata Tabela 12. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Aktywność obywatelska społeczności Powiatu Kłodzkiego L.p Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 Liczba przedsięwzięć i imprez organizowanych przez stowarzyszenia i fundacje, wspieranych przez powiat Liczba uczestników w/w przedsięwzięć i imprez Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 2 Środki przeznaczone z budżetu na wsparcie organizacji pozarządowych Przyrost w stosunku do roku poprzedniego Brak danych +8 imprez/ osób/ +85% - 5 imprez/ osób/ - 23% ,48 zł ,00 zł zł Brak tendencji Brak tendencji ,52 zł zł +48,3% +76% - 42 % Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku B. Zadania przyjęte do realizacji w Strategii oraz informacja dot. sposobu realizacji L.p. Tabela 13. Ocena realizacji zadań w obszarze Aktywność obywatelska społeczności Powiatu Kłodzkiego Zadanie ustalone w strategii 1 Szersze włączenie organizacji pozarządowych do działań samorządowych Stopień realizacji (1 niezrealizowane, 6 całkowicie zrealizowane) Integrowanie środowisk lokalnych x 3 Wspieranie lokalnych inicjatyw i przedsięwzięć x 4 Promowanie aktywności obywatelskiej oraz postaw prospołecznych x Średnia ocena stopnia realizacji zadań w obszarze 3,59 Na podstawie oceny realizacji zadań dokonanej przez Zespół Zadania z zakresu aktywności obywatelskiej społeczności powiatu kłodzkiego w okresie były realizowane poprzez poszczególne komórki organizacyjne Starostwa Powiatowego w Kłodzku, a w szczególności poprzez Referat Promocji, Kultury i Sportu. Wszystkie działania realizowane były zgodnie z głównym celem strategicznym ujętym w Strategii rozwoju powiatu kłodzkiego na lata Ad. 1 i Ad. 2. Cele w części zrealizowane. Zadania były realizowane poprzez aktywny udział organizacji pozarządowych w tworzeniu Programu współpracy powiatu kłodzkiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego. W roku 2009 zapoczątkowano cykliczne spotkania Zarządu Powiatu Kłodzkiego z przedstawicielami sektora pozarządowego. W roku 2010 odbyły się trzy spotkania przedstawicieli Zarządu Powiatu Kłodzkiego z organizacjami pozarządowymi. Ich celem była analiza dotychczasowej współpracy oraz x strona 24/259

25 przedstawienie propozycji wspólnych działań na kolejne lata. W trakcie spotkania przedstawiciele organizacji pozarządowych zgłaszali propozycje współpracy ze Starostwem Powiatowym w Kłodzku, prezentowali swoje osiągnięcia oraz poruszali tematy związane z dalszym funkcjonowaniem sektora pozarządowego. Aktywny udział środowiska pozarządowego w przedsięwzięciach promocyjno kulturalnych przejawiał się m.in. w organizacji obchodów jubileuszu 550 lecia Hrabstwa Kłodzkiego oraz najważniejszych świąt państwowych. Pozostałe obszary, w które włączone jest społeczeństwo obywatelskie to: Opieka nad dzieckiem i rodziną - nawiązano współpracę z fundacjami w celu uzyskania dofinansowania dla rodzin zastępczych: Fundacja Przyjaciółka i Oriflame Dzieciom- Program realizacji marzeń dziecięcych: "akuku", Pomoc osobom niepełnosprawnym - Uchwałą nr LIII/661/2010 z dnia 26 października 2010 przyjęty został Powiatowy program działań na rzecz osób niepełnosprawnych z terenu powiatu kłodzkiego na lata , który został opracowany w oparciu o informacje przesłane przez jednostki samorządu terytorialnego, stowarzyszenia i organizacje pozarządowe działające na rzecz osób niepełnosprawnych w powiecie kłodzkim. Interwencja kryzysowa współpraca z Fundacją Dzieci Niczyje, Stowarzyszeniem Monar, KARAN, Polskim Towarzystwem Zapobiegania Narkomanii w zakresie leczenia osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych, Rozwój regionalny przedstawiciele stowarzyszeń społeczno kulturalnych i oświatowych, a także regionaliści stanowili jedną z grup docelowych mikroprojektu Hrabstwo Kłodzkie na tle historii regionu i Europy Środkowej polsko czeska konferencja naukowa, Przeciwdziałanie bezrobociu współpraca m.in. ze Stowarzyszeniem Gmin Kłodzkich, Stowarzyszeniem Bezrobotnych Stronia Śląskiego, Stowarzyszeniem Edukacja i Rozwój. Ad. 3. Cel realizowany na bieżąco. Powiat kłodzki co roku ogłasza otwarty konkurs ofert na realizację zadań publicznych w dziedzinie kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego, promocji i turystyki oraz kultury fizycznej i sportu. Dotacje otrzymują podmioty realizujące najciekawsze przedsięwzięcia o charakterze ponadgminnym, przyczyniające się do rozwoju aktywności społeczności lokalnej powiatu kłodzkiego. Poniższa tabelka wykazuje ilość ofert w latach , które otrzymały dofinansowanie w ramach otwartego konkursu ofert: Tabela 14. Dofinansowanie ze środków powiatu zadań publicznych Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Kategoria Liczba Kwota dotacji Liczba Kwota Liczba Kwota ogółem dotacji dotacji ofert ofert ofert ogółem ogółem Kultura fizyczna i sport zł Kultura i ochrona dziedzictwa kulturowego zł Promocja i turystyka zł Razem zł strona 25/259

26 Rysunek 2. Kierunki dofinansowania zadań publicznych w ramach konkursów ofert - rok 2008 Kultura fizyczna i sport zł Promocja i turystyka zł kultura i ochrona dziedzictwa kulturowego ,98 zł Rysunek 3. Kierunki dofinansowania zadań publicznych w ramach konkursów ofert - rok 2009 Kultura fizyczna i sport zł Promocja i turystyka zł kultura i ochrona dziedzictwa kulturowego zł Rysunek 4. Kierunki dofinansowania zadań publicznych w ramach konkursów ofert - rok Kultura fizyczna i sport Kultura i ochrona dziedzictwa kulturowego strona 26/259

27 W roku 2010 powiat kłodzki wspierał także ważniejsze wydarzenia kulturalne odbywające się na ziemi kłodzkiej, realizowane przez organizacje pozarządowe. Współorganizowaliśmy następujące przedsięwzięcia: XLVIII Międzynarodowy Festiwal Moniuszkowski w Kudowie Zdroju, 65 Międzynarodowy Festiwal Chopinowski w Dusznikach Zdroju, XXXIX Karczma Piwna Gwarków Noworudzkich, Międzynarodowy Festiwal ZDERZENIE. Ad. 4. Cel realizowany na bieżąco w ramach promocji aktywności obywatelskiej w prasie (Panorama Ziemi Kłodzkiej, Euroregio Glacensis, Gazeta Noworudzka) i na stronach internetowych powiatu kłodzkiego Ponadto formą promocji tej aktywności jest ogłaszany od roku 2009 doroczny konkurs o nagrodę Starosty Kłodzkiego Róża Kłodzka, w tym w takich kategoriach jak: animator kultury, animator sportu, wolontariusz roku Ochrona zdrowia A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Ochrona zdrowia za lata Tabela 15. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Ochrona zdrowia L.p Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 Łóżka szpitalne w powiecie kłodzkim Stosunek do liczby stałych mieszkańców powiatu Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 2 Łóżka opieki długoterminowej w powiecie Stosunek do liczby stałych mieszkańców powiatu Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 3 Wartość kontraktu a) dla SP ZOZ Kłodzko b) dla SCM w Polanicy c) dla SP ZOZ w Bystrzycy Kł Przyrost w stosunku do roku poprzedniego: a) SP ZOZ Kłodzko b) SCM w Polanicy c) SP ZOZ w Bystrzycy Kł. 4 Programy profilaktyczne realizowane przy wsparciu powiatu , , , , / +0, / +0, , , , ,68% - 7,77% -2,57% a) zł b) zł c) zł a) zł b) zł c) brak danych a) zł b) zł c) zł a) zł 3,55% b) zł +25% c) ,88% a) zł b) zł c) zł a) zł -3,98% b) ,54zł 0,79% c) zł +0,48% Przyrost w stosunku do roku 50% - 66,7% 100% bez istotnych zmian spadek wzrost spadek strona 27/259

28 poprzedniego 5 Środki przeznaczone na programy profilaktyczne w budżecie powiatu Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r zł zł zł wzrost Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku B. Zadania przyjęte do realizacji w Strategii oraz informacja dot. sposobu realizacji Tabela 16. Ocena realizacji zadań w obszarze Ochrona zdrowia" L.p. Stopień realizacji (1 niezrealizowane, Zadanie ustalone w strategii 6 całkowicie zrealizowane) Racjonalne zagospodarowanie bazy kadrowej i infrastruktury technicznej w powiecie na rozwój lecznictwa specjalistycznego, tworzenie nowych oddziałów np. oddział patologii ciąży przepisane jako zadanie statutowe dla SP ZOZ w Kłodzku przez Radę x Powiatu Kłodzkiego, oraz utworzenie poradni patologii ciąży (wykorzystanie istniejącego potencjału ochrony zdrowia w powiecie kłodzkim przy zachowaniu racjonalnych rozwiązań i medycznego bezpieczeństwa w regionie). 2 Monitoring jakości i dostępności do usług medycznych świadczonych przez jednostki ochrony zdrowia na terenie powiatu kłodzkiego (udostępnienie ankiet Badanie jakości i dostępności do świadczeń x zdrowotnych w powiecie kłodzkim - ankieta jest dostępna pod ( w menu: ankiety. 3 Umieszczenie na stronach Biuletynu Informacji Publicznej Starostwa Powiatowego w Kłodzku aktualizowanego informatora dla pacjenta: Gdzie się leczyć w powiecie kłodzkim ( 4 Zwiększenie liczby łóżek opieki długoterminowej. x 5 Zwiększenie liczby łóżek opieki paliatywnej w SP ZOZ w Kłodzku do co najmniej 15, co stworzyłoby komfort podejmowania leczenia i pomocy pacjentom w stanach terminalnych i ich rodzinom (obecny stan 8 łóżek). x 6 Współpraca z Miejskimi i Gminnymi Ośrodkami Pomocy Społecznej, zakładami publicznymi i niepublicznymi ochrony zdrowia z terenu powiatu kłodzkiego oraz Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w zakresie zabezpieczenia społecznego osób wymagających całodobowej opieki pielęgnacyjnej (kierowanie do zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych lub opiekuńczo leczniczych jako przejściowe-okresowe przygotowujące w dalszej perspektywie do umieszczenia pacjenta w domach pomocy społecznej). x x strona 28/259

29 7 Współpraca z publicznymi i niepublicznymi jednostkami ochrony zdrowia oraz gminami z terenu powiatu kłodzkiego w zakresie zabezpieczenia podstawowej opieki zdrowotnej oraz nocnej i świątecznej wyjazdowej opieki lekarskiej w podstawowej opiece zdrowotnej. 8 Zwiększenie wartości kontraktów na usługi specjalistyczne proporcjonalnie do potrzeb mieszkańców powiatu (dotychczasowa polityka wskazuje na skuteczność cyklicznych monitów do Dolnośląskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia). 9 Poprawa dostępności do świadczeń medycznych w stanach nagłego zagrożenia życia dla mieszkańców gmin Międzylesie i Radków (Zarząd Powiatu Kłodzkiego nadal czyni starania u Wojewody Dolnośląskiego o zwiększenie ilości zespołów, przy istniejącej gotowości do współpracy z gminą Radków i Międzylesie do uruchomienia 2 kolejnych podstacji pogotowia ratunkowego na obszarze tych gmin), a także utrzymanie świadczeń w zakresie ratownictwa medycznego w gminie Duszniki-Zdrój na dotychczasowym poziomie. 10 Realizacja strategicznych programów profilaktycznych zwalczania chorób nowotworowych. 11 Realizacja programu profilaktyki i edukacji przedporodowej szkoła rodzenia (ogłoszenie konkursu na uruchomienie działalności szkoły rodzenia). 12 Realizacja programów profilaktycznych w zakresie przeciwdziałania chorób układu krążeniai cukrzycy. 13 Organizacja imprez i akcji edukacji zdrowotnej. x 14 Realizacja programów zgodnie z działaniami priorytetowymi w zakresie profilaktyki zdrowotnej przez x stowarzyszenia. 15 Opracowanie i kolportaż materiałów edukacyjnych ulotki, plakaty, informator Gdzie się leczyć. 16 Organizacja imprez, konferencji, szkoleń mających na celu propagowanie zdrowego stylu życia. 17 Realizacja programów profilaktycznych mających na celu eliminację wad postawy i skrzywień kręgosłupa. 18 Realizacja działań edukacyjnych w sferze organizacji pomocy przedmedycznej w wypadku nagłego zagrożenia życia- ogłoszenie konkursu. Średnia ocena poziomu realizacji zadań w obszarze 3,43 Na podstawie oceny realizacji zadań dokonanej przez Zespół Ad. 1. Zadanie uruchomienia w powiecie kłodzkim oddziału patologii ciąży i poradni patologii ciąży nie zostało zrealizowane z powodu braku możliwości uzyskania kontraktu w NFZ. W roku 2008 uruchomiono natomiast pracownię hemodynamiki przy oddziale kardiologicznym w Kłodzku. x x x x x x x x x x strona 29/259

30 Ad. 2. Zadanie nie jest realizowane. Zamieszczona na stronie ankieta Badanie jakości i dostępności do świadczeń zdrowotnych w powiecie kłodzkim nie była wypełniana przez mieszkańców powiatu kłodzkiego i została usunięta ze strony BIP. Ad. 3. Zadanie zrealizowane. Umieszczany na stronach Biuletynu Informacji Publicznej Starostwa Powiatowego w Kłodzku informator dla pacjentów: Gdzie się leczyć w powiecie kłodzkim ( jest corocznie aktualizowany we współpracy z wieloma podmiotami wykonującymi świadczenia zdrowotne na terenie powiatu kłodzkiego. Ad 4 i 5. Zadania nie zostały zrealizowane. Liczba łóżek opieki długoterminowej, zarówno dla zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych jak i zakładu leczniczo opiekuńczego i oddziału paliatywnego, dla powiatowej jednostki organizacyjnej SP ZOZ w Kłodzku nie uległa zwiększeniu. W szpitalu w Bystrzycy Kłodzkiej zlikwidowano oddział dla przewlekle chorych, organizując w to miejsce zakład pielęgnacyjnoopiekuńczy. Ad 6. Zadanie realizowane na bieżąco. Współpraca z podmiotami uprawnionymi do zabezpieczenia społecznego osób wymagających całodobowej opieki pielęgnacyjnej oraz realizacji zadań w zakresie opieki długoterminowej podejmowana jest na bieżąco. Ad.7. Zadanie w znacznej części niezrealizowane. Współpraca w zakresie zabezpieczenia podstawowej opieki zdrowotnej pomiędzy poszczególnymi podmiotami posiadającymi uprawnienia do udzielania świadczeń w tym zakresie układa się dobrze. Brak jest natomiast współpracy w zakresie zabezpieczenia podstawowej opieki zdrowotnej oraz nocnej i świątecznej wyjazdowej opieki lekarskiej w podstawowej opiece zdrowotnej, ponieważ niepubliczne podmioty nie są zainteresowane udzielaniem tego rodzaju świadczeń zdrowotnych. Świadczenia w tym zakresie na terenie powiatu kłodzkiego są wykonywane przez SP ZOZ w Kłodzku. Ad.8. Zadanie zrealizowane. Ze względu na dużą liczbę podmiotów udzielających świadczenia zdrowotne w zakresie usług ambulatoryjnej opieki medycznej, poprawie ulega dostępność do tego rodzaju świadczeń zdrowotnych. Ad. 9. Zadanie z znacznej części niezrealizowane. Uruchomienie dwóch podstacji pogotowia ratunkowego w Radkowie i Międzylesiu nie zostało zrealizowane z powodu braku możliwości zlokalizowania zespołów wyjazdowych w wojewódzkim planie zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych - brak zgody Wojewody Dolnośląskiego. Świadczenia w zakresie ratownictwa medycznego na obszarze Dusznik-Zdroju są nadal wykonywane przez podstawowy zespół wyjazdowy ratownictwa medycznego. Ad.10. Zadanie realizowane na bieżąco. Realizacja zadań powiatu w zakresie promocji zdrowia na bazie założeń Akademii zdrowia powiatu kłodzkiego, która jest rokrocznie aktualizowana. Ad.11. Zadanie zrealizowane. W roku 2008 ogłoszono konkurs na realizację programu profilaktyki i edukacji przedporodowej szkoła rodzenia, który wygrał SP ZOZ SCM w Polanicy-Zdroju. Szkoła rodzenia funkcjonowała tylko do końca roku W roku 2010 ogłoszono ponownie konkurs ofert na realizację zadania pn. Szkoła rodzenia. Do konkursu przystąpił jedynie SP ZOZ w Kłodzku. Szkoła Dzieciak uzyskała certyfikat przyznawany przez Centrum Zdrowia Publicznego Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu. Ad. 12. Zadanie realizowane na bieżąco. Programy profilaktyczne w zakresie przeciwdziałania występowania chorób układu krążenia i cukrzycy są realizowane przede wszystkim przez praktyki lekarzy rodzinnych ze środków NFZ. strona 30/259

31 Ad. 13. Zadanie realizowane na bieżąco. Akcje edukacji zdrowotnej są realizowane poprzez zamieszczanie informacji w prasie i na stronach internetowych dotyczące np. możliwości korzystania z programów profilaktyki zdrowotnej na terenie powiatu, obchody dni zdrowia np. dzień walki z AIDS itp. Ad.14. Zadanie nie zrealizowane. Brak jest zainteresowania realizacją programów profilaktycznych przez stowarzyszenia. W latach przed uchwaleniem Strategii podejmowana współpraca w tym zakresie realizowana była jedynie ze Stowarzyszeniem Amazonki kłodzkie, które od roku 2008 nie występuje o aplikację środków oraz wspólne przedsięwzięcia w zakresie promocji zdrowia. Ad. 15. Zadanie zrealizowane częściowo. Kolportaż biuletynu Gdzie się leczyć w powiecie kłodzkim odbywa się wyłącznie drogą elektroniczną na stronach BIP Starostwa Powiatowego w Kłodzku. Ad. 16. Zadanie realizowane na bieżąco. Zorganizowano akcję edukacji zdrowotnej wśród pracowników Starostwa zachęcając do udziału w badaniach profilaktycznych w roku 2008/2009 oraz w listopadzie 2009 roku zorganizowano po raz kolejny Dzień Honorowego Krwiodawstwa. Ad. 17. Zadanie realizowane na bieżąco. Od roku 2008 SP ZOZ w Kłodzku nieprzerwanie realizuje program Prosto do Europy, który jest współfinansowany przez powiat kłodzki. W ramach programu prowadzone są dwa gabinety rehabilitacyjne na terenie Kłodzka, z usług których korzystają uczniowie szkół podstawowych i gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Ad. 18. Zadanie w części zrealizowane. Działania edukacyjne z zakresu pomocy przedmedycznej realizowane były przez Fundację Odnowy Ziemi Noworudzkiej w roku 2008 poprzez zorganizowanie Turnieju Wiedzy Przedmedycznej dla dzieci i młodzieży, który odbył się w Nowej Rudzie. Od roku 2009 brak dalszej realizacji Rozwój lecznictwa uzdrowiskowego i turystyki zdrowotnej A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Rozwój lecznictwa uzdrowiskowego i turystyki uzdrowiskowej za lata Tabela 17. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Rozwój lecznictwa uzdrowiskowego i turystyki uzdrowiskowej L.p Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1. Nakłady podmiotów prowadzących działalność uzdrowiskową na terenie Brak danych Brak danych Brak danych powiatu na inwestycje i remonty Przyrost w stosunku do roku poprzedniego Brak danych Brak danych Brak danych 2 Nakłady podmiotów uzdrowiskowych z terenu powiatu na promocję Brak danych Brak danych Brak danych Przyrost w stosunku do roku poprzedniego Brak danych Brak danych Brak danych 3 Liczba klientów komercyjnych Brak danych Brak danych Brak danych Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 4 Udział osobodni komercyjnych w osobodniach sprzedanych usług uzdrowiskowych ogółem Przyrost w stosunku do roku poprzedniego Brak danych Brak danych Brak danych Brak danych Brak danych Brak danych Brak danych Brak danych Brak danych strona 31/259

32 UWAGA: Obszar ten leży poza zadaniami powiatu. Zarząd Powiatu nie otrzymał informacji w sprawie realizacji wskazanych celów strategicznych od Uzdrowiska Lądek-Długopole SA, zaś informacja otrzymana z ZUK w Polanicy-Zdroju nie jest pełna. Brak jakichkolwiek danych od innych podmiotów prowadzących tego rodzaju działalność ( sanatoria i uzdrowiskowe szpitale wojskowe, branżowe, prywatne centra Spa itp.). Z uwagi na brak pełnych danych od podmiotów prowadzących działalność w obszarze lecznictwa uzdrowiskowego, Członkowie Zespołu ds. ewaluacji Strategii odstąpili od oceny stopnia realizacji zadań przyjętych w Strategii w roku Równocześnie Członkowie Zespołu ustalili, że aktywność Powiatu w tym obszarze ograniczać się powinna do działań promocyjnych, a zadania i wskaźniki winny być ustalone w sposób umożliwiający pozyskanie danych bez ingerowania w informacje stanowiące często tajemnicę handlową przedsiębiorców prowadzących lecznictwo uzdrowiskowe Pomoc społeczna i wspieranie osób niepełnosprawnych PROGRAMY OPERACYJNE DO REALIZACJI CELÓW STRATEGICZNYCH: 1. Powiatowa strategia rozwiązywania problemów społecznych powiatu kłodzkiego na lata ( 2. Program budowania lokalnego systemu opieki nad dzieckiem i rodziną ( 3. Powiatowy program działań na rzecz osób niepełnosprawnych w latach ( A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Pomoc społeczna i wspieranie osób niepełnosprawnych za lata Tabela 18. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Pomoc społeczna i wspieranie osób niepełnosprawnych L.p Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 Miejsca w rodzinnych domach dziecka Stosunek do ogólnej liczby miejsc w domach dziecka na terenie powiatu 7,88% 4,10% 4,10% 2 Zawodowe rodziny zastępcze Stosunek do ogólnej liczby rodzin zastępczych w powiecie 3,37% 3,6% 4,01% 3 Zatrudnione osoby niepełnosprawne w jednostkach organizacyjnych powiatu Stosunek do liczby ogółem pracowników w jednostkach organizacyjnych powiatu 4 Środki z PFRON przeznaczone na likwidację barier architektonicznych Przyrost w stosunku do nakładów na ten cel w roku poprzednim 5 Obiekty użyteczności publicznej dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych Przyrost w stosunku do roku ubiegłego % 4.51% 4,76 % ,14 zł ,00 zł ,00 zł 12,08% -31,98% - 32,88% Brak danych Brak danych Brak danych spadek wzrost wzrost spadek Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku strona 32/259

33 Brak danych dotyczących nie tylko ogólnej liczby osób niepełnosprawnych w powiecie, ale też liczby osób niepełnosprawnych pozostających w zatrudnieniu. Brak również danych dotyczących liczby obiektów użyteczności publicznej dostosowanych dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Warto rozważyć konieczność pozyskania i gromadzenia informacji o liczbie niepełnosprawnych, w tym pozostających w zatrudnieniu. Liczba powiatowych obiektów użyteczności publicznej dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych powinna być ustalona w kontakcie z kierownikami jednostek organizacyjnych. Dane te są niezbędne w kolejnych etapach monitoringu realizacji Strategii. B. Zadania przyjęte do realizacji w Strategii oraz informacja dot. sposobu realizacji Tabela 19. Ocena realizacji zadań w obszarze Pomoc społeczna i wspieranie osób niepełnosprawnych L.p. Stopień realizacji (1 niezrealizowane, Zadanie ustalone w strategii 6 całkowicie zrealizowane) 1 Rozwijanie różnorodnych form opieki nad dzieckiem i rodziną; w szczególności tworzenie rodzinnych domów dziecka i zawodowych rodzin zastępczych. 2 Stworzenie jak najlepszych warunków życiowych we wszystkich placówkach pomocy społecznej na terenie powiatu kłodzkiego. 3 Zapewnienie siedziby dla mieszkańców Domu Pomocy Społecznej "Zamek" w Szczytnej. 4 Zwiększenie udziału osób niepełnosprawnych w życiu społecznym i gospodarczym; likwidacja barier architektonicznych (w pierwszej kolejności w obiektach użyteczności publicznej). 5 Zapobieganie uzależnieniom poprzez wspieranie działań w zakresie profilaktyki i terapii uzależnień strona 33/ Utworzenie ośrodka adopcyjno-opiekuńczego x Średnia ocena stopnia realizacji zadań w obszarze 3,35 x Na podstawie oceny realizacji zadań dokonanej przez Zespół Rada Powiatu Kłodzkiego corocznie przyjmuje informację z realizacji Powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych powiatu kłodzkiego na lata oraz Powiatowego programu działań na rzecz osób niepełnosprawnych w latach Informacja z realizacji Programu budowania lokalnego systemu opieki nad dzieckiem i rodziną przedkładana jest Radzie Powiatu Kłodzkiego raz w roku w sprawozdaniu z realizacji zadań powiatu w zakresie ustawy o pomocy społecznej. Ad. 1. Zadanie zrealizowane w znacznej części. W roku 2008 powstało 31 nowych rodzin zastępczych, w roku , tj. o 20 rodzin więcej. Łącznie po raz pierwszy w roku 2009 w rodzinach zastępczych umieszczono 103 dzieci, zaś w roku dzieci. Na podstawie umowy powierzenia dziecka za zgodą rodziców w 2009 r. umieszczono w rodzinach zastępczych 15 dzieci, a w roku dzieci. W powiecie kłodzkim funkcjonują 3 typy rodzin zastępczych: 1) spokrewnione z dzieckiem; 2) niespokrewnione z dzieckiem; x x x x

34 3) zawodowe niespokrewnione z dzieckiem: a) wielodzietne, b) specjalistyczne, c) o charakterze pogotowia rodzinnego. Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r. Tabela 20. Rodziny zastępcze w powiecie kłodzkim w latach Typy rodzin 2008 r r r. Spokrewnione Niespokrewnione Zawodowe Suma (stan na 31 grudnia 2010) Źródło: opracowano na podstawie zbiorów statystycznych dla GUS (sprawozdanie nie uwzględnia rodzin, w których przebywają wyłącznie pełnoletni wychowankowie) Według stanu na 31 grudnia 2010 r. największą ilość rodzin zastępczych stanowiły rodziny spokrewnione. Zawodowe rodziny zastępcze stanowiły na koniec roku 4,01% wszystkich rodzin zastępczych w powiecie. Ilość wszystkich typów rodzin zastępczych z roku na rok wzrasta. Rysunek 5. Dynamika przyrostu liczby rodzin zastępczych w powiecie kłodzkim w latach We wszystkich typach rodzin zastępczych wzrosła ilość umieszczonych w nich dzieci. Największy przyrost obserwuje się w rodzinach zawodowych. We wszystkich typach rodzin zastępczych według stanu na 31 grudnia 2010 r. przebywało o 58 dzieci więcej w porównaniu z rokiem Tabela 21. Ilość dzieci przebywających w rodzinach zastępczych w latach Typy rodzin 2008 r r r. Spokrewnione Niespokrewnione Zawodowe Źródło: opracowano na podstawie zbiorów statystycznych dla GUS (sprawozdanie nie uwzględnia pełnoletnich wychowanków rodzin zastępczych strona 34/259

35 Tabela 22. Liczba dzieci przebywających w zawodowych rodzinach zastępczych w latach Typy rodzin 2008 r r r. Wielodzietne Specjalistyczne Pogotowia Suma Źródło: opracowano na podstawie zbiorów statystycznych dla GUS (sprawozdanie nie uwzględnia pełnoletnich wychowanków rodzin zastępczych W zawodowych rodzinach zastępczych największy przyrost ilości dzieci obserwuje się w rodzinach wielodzietnych, o 19 więcej w porównaniu z rokiem Aktualnie na terenie powiatu kłodzkiego funkcjonuje 11 zawodowych rodzin zastępczych, w tym 8 rodzin wielodzietnych, 2 pogotowia rodzinne oraz jedna rodzina specjalistyczna. Powiat kłodzki zapewnia opiekę i wychowanie dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodziców, w szczególności przez organizowanie i prowadzenie placówek opiekuńczowychowawczych dla dzieci i młodzieży. W odniesieniu do Strategii rozwoju powiatu kłodzkiego na lata tworzy się jak najlepsze warunki życiowe we wszystkich tego typu placówkach. Do końca 2010 r. wszystkie placówki opiekuńczo- wychowawcze z terenu powiatu kłodzkiego osiągnęły standardy określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych. Na terenie powiatu kłodzkiego w latach funkcjonowało 6 placówek opiekuńczowychowawczych, w tym 2 placówki rodzinne. W roku 2008 powołano do życia Rodzinny Dom Dziecka Nr 2 w Krosnowicach. Niestety, z uwagi na problemy rodzinne małżeństwa prowadzącego RDD, w końcu 2009 doszło do odebrania dzieci z tego domu, a jego likwidacja zakończyła się z dniem 31 grudnia 2009 r. Tym samym nie udało się zrealizować zadania polegającego na utworzeniu nowych rodzinnych domów dziecka. Ad. 2. Zadanie realizowane na bieżąco. Do końca stycznia 2009 r. wszystkie domy pomocy społecznej, położone na terenie powiatu kłodzkiego spełniły wymogi standaryzacyjne i zgodnie z decyzją Wojewody Dolnośląskiego otrzymały zezwolenie na prowadzenie. Ad. 3. Zadanie zrealizowane w części. Na podstawie umowy CRU/RW/176/2010 do dnia 31 grudnia 2012 r. zapewniono miejsce pobytu pensjonariuszy DPS w dotychczasowej siedzibie w Szczytnej. Ponadto Zarząd Powiatu Kłodzkiego podjął działania zmierzające do budowy nowego DPS. W dniu 25 marca 2010 r. na Sesji Rady Miejskiej w Szczytnej Starosta Kłodzki wraz z Wicestarostą, działając w imieniu powiatu podpisali z Burmistrzem Szczytnej porozumienie, dotyczące realizacji inwestycji pod DPS. Na mocy tego porozumienia Gmina Szczytna przekazała grunt pod budowę DPS, a powiat kłodzki zobowiązał się do zlecenia wykonania dokumentacji technicznej, obejmującej projekt budowlano wykonawczy DPS. W gestii Gminy Szczytna leżeć będzie doprowadzenie sieci wodno-kanalizacyjnej oraz partycypowanie w wykonaniu drogi. W październiku 2010r. zakończono prace nad dokumentacją budowlaną obiektu, którą wykonała firma PUP Utex Sp. z o. o. z Gliwic. Koszt dokumentacji zł. Koszt budowy obiektu na podstawie tej dokumentacji to kwota zł. Ad. 4. Zadanie dotychczas zrealizowano w bardzo małym stopniu. Sukcesywnie prowadzone są inwestycje, w ramach których udostępnia się osobom niepełnosprawnym powiatowe obiekty użyteczności publicznej. Korzystając ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w ramach programu Wyrównywanie różnic między regionami w n/w obiektach użyteczności publicznej dokonano likwidacji barier architektonicznych: strona 35/259

36 SP ZOZ Kłodzko (oddział wewnętrzny) - zakup windy zł dofinansowania PFRON, SP ZOZ Kłodzko (przychodnia - ul. Wojska Polskiego) - zakup windy, budowa podjazdu oraz udostępnienie pomieszczeń sanitarnych zł dofinansowania PFRON, SP ZOZ Kłodzko, umowa z 2009 r. z terminem realizacji: I półrocze 2010 r. - zakup dwóch wind (oddział dziecięcy i paliatywny) zł dofinansowania PFRON. Ponadto, ze środków PFRON w ramach programu Wyrównywanie różnic między regionami otrzymaliśmy: - w 2008 roku dofinansowanie do zakupu 9-osobowego samochodu (gm.bystrzyca Kłodzka) zł dostosowany dla osób niepełnosprawnych - w 2009 roku dofinansowanie do zakupu samochodów dla Domów Pomocy Społecznej w Jugowie, Nowej Rudzie i Ścinawce Dolnej zł, dostosowanych dla osób niepełnosprawnych W I półroczu 2008 r. zrealizowano zadanie polegające na likwidacji barier architektonicznych w budynku Starostwa Powiatowego przy ul. S. Okrzei 1 w Kłodzku (wykonano podjazd, zamontowano windę), zaś w roku 2009 dostosowano do potrzeb osób niepełnosprawnych toaletę na parterze budynku. Większość obiektów użyteczności publicznej prowadzonych przez powiat nie posiada udogodnień dla osób niepełnosprawnych. Brak danych o dostosowaniu dla osób niepełnosprawnych obiektów użyteczności publicznej prowadzonych przez inne podmioty. Zwiększenie udziału osób niepełnosprawnych w życiu społecznym i gospodarczym polega także na integracji ich z lokalną społecznością poprzez stwarzanie nowych miejsc pracy i zatrudnianie tych osób nie tylko w zakładach pracy chronionej, lecz przede wszystkim w zwykłych zakładach pracy. Zatrudnianiu takich osób nie sprzyja brak wykazanego wcześniej dostosowania obiektów dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Brak danych dotyczących liczby osób niepełnosprawnych pozostających w zatrudnieniu. Realizacji wyżej wykazanego celu służą środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Wykorzystanie środków z PFRON w 2008 roku na zadania wynikające z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wyniosło zł. Środki te przeznaczone zostały na zaspokojenie potrzeb osób niepełnosprawnych z terenu powiatu kłodzkiego w następujących obszarach: a) dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych (podpisano 71 umów), technicznych (45 umów) i w komunikowaniu się (83 umowy) w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych zł, b) dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze zł (dofinansowanie otrzymały osoby), c) dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych zł (łącznie 1297 osób, w tym 88 dzieci, 918 dorosłych oraz 291 opiekunów), d) dofinansowanie kosztów działania Warsztatów Terapii Zajęciowej w Starym Wielisławiu zł, e) dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki zł (zawarto 17 umów), f) rehabilitacja zawodowa zł, a w tym: zorganizowano szkolenia dla osób niepełnosprawnych- szkoleniem objęto 23 osoby zł, wyposażono 9 stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych na kwotę zł, dokonano zwrotu kosztów wynagrodzenia osób niepełnosprawnych - kwota zł, strona 36/259

37 udzielono 5 pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej przez osoby niepełnosprawnewydatkowano zł. Rysunek 6. Realizacja środków z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w 2008 roku W 2009 roku - przekazane z PFRON-u środki finansowe stanowiły 71,47% środków roku Ich wielkość wyniosła zł. Przeznaczone zostały na zaspokojenie potrzeb osób niepełnosprawnych z terenu powiatu kłodzkiego w następujących obszarach: a) dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych (podpisano 63 umowy), technicznych (108 umów) i w komunikowaniu się (131 umów) w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych zł, b) dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze zł (zaopatrzono 1040 osób), c) dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych zł (łącznie 559 osób, w tym 84 dzieci, 367 dorosłych oraz 108 opiekunów), d) dofinansowanie kosztów działania Warsztatów Terapii Zajęciowej w Starym Wielisławiu zł e) dofinansowanie sportu, rekreacji, kultury i turystyki zł (łącznie 496 osób, w tym 396 dorosłych i 100 dzieci), f) zatrudnienie i rehabilitacja zawodowa łącznie: zł: g) zorganizowano szkolenia dla osób niepełnosprawnych - na kwotę zł, h) wyposażono stanowiska pracy dla osób niepełnosprawnych na kwotę ,79 zł, i) dokonano zwrotu kosztów wynagrodzenia i składek na ubezpieczenie społeczne osób niepełnosprawnych - na kwotę ,54 zł, j) udzielono 3 pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej przez osoby niepełnosprawne - wydatkowano zł. k) zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej zlecane fundacjom i organizacjom pozarządowym zł. strona 37/259

38 Rysunek 7. Realizacja środków z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w 2009 r. Z poniższego wykresu wynika, iż w 2009 roku nastąpił spadek środków z PFRON na potrzeby osób niepełnosprawnych z terenu powiatu kłodzkiego o kwotę zł w stosunku do roku W 2010 r. przekazane przez PFRON środki finansowe stanowiły 75,24% środków otrzymanych przez PCPR w Kłodzku w 2009 r. ( zł). Ich wielkość wyniosła zł. Wykorzystane zostały na zaspokojenie potrzeb osób niepełnosprawnych z terenu Powiatu Kłodzkiego w następujących obszarach: - dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych (złożono 106 wniosków; dofinansowanie otrzymało łącznie 45 osób: 40 ze znacznym oraz 5 z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności) zł; - dofinansowanie likwidacji barier technicznych i w komunikowaniu się w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych (złożono 172 wnioski; dofinansowanie otrzymało łącznie 21 osób: 20 ze znacznym oraz 1 z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności zł; - dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze (złożono 995 wniosków; dofinansowanie otrzymało łącznie 791 osób: 599 ze znacznym, 120 z umiarkowanym oraz 72 z lekkim stopniem niepełnosprawności) zł; - dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych (złożono wnioski; dofinansowanie otrzymało łącznie 445 osób w tym: 88 dzieci; 197 dorosłych oraz 160 opiekunów) zł; - dofinansowanie kosztów działania Warsztatów Terapii Zajęciowej w Starym Wielisławiu (łącznie 30 osób, w tym 16 ze znacznym oraz 14 z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności) zł; - dofinansowanie sportu, rekreacji, kultury i turystyki (uczestniczyło łącznie 525 osób, w tym 210 dorosłych i 315 dzieci) zł; - zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej zlecane fundacjom i organizacjom pozarządowym (łącznie 75 osób, w tym 44 ze znacznym oraz 31 z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności) zł; - zatrudnienie i rehabilitacja zawodowa (realizacja Powiatowy Urząd Pracy) zł. strona 38/259

39 Rysunek 8. Realizacja środków z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w 2010 r. Rysunek 9. Porównawcza realizacja środków z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych wlatach Ad. 5. W 2008 i 2009 roku kontynuowano rozpowszechnianie wyników badań ankietowych Narkotyki w Twoim Otoczeniu, jakie zostały przeprowadzone w 2007 r. W pierwszej połowie 2009 r. przeprowadzono szkolenia dotyczące problemów uzależnień narkomanii dla zawodowych rodzin zastępczych; w roku 2010 szkoleniem z zakresu powyższej tematyki objęto pracowników Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. W latach były realizowane w sposób ciągły następujące zadania: terapia motywująca do zmian w funkcjonowaniu osoby używającej substancji psychoaktywnych (podejmowano interwencje wobec osób uzależnionych, współuzależnionych i zagrożonych uzależnieniem), strona 39/259

40 pomoc w zakresie znalezienia odpowiedniej placówki leczniczej dla osób uzależnionych i używających szkodliwych substancji psychoaktywnych (udzielano pomocy w znalezieniu miejsc w ośrodkach terapii długoterminowej dla osób uzależnionych), prowadzenie psychoedukacji wśród rodzin osób uzależnionych, które zgłosiły się do OIK, kontynuacja współpracy z instytucjami z terenu powiatu kłodzkiego (m.in. z MOPS i GOPS w Kłodzku, MOPS w Nowej Rudzie, MOPS w Bystrzycy Kłodzkiej, Zespołem Kuratorów dla Dorosłych i Zespołem Kuratorów dla Nieletnich przy Sądzie Rejonowym w Kłodzku). Ad. 6. Od września 2009 r. funkcjonuje Niepubliczny Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy w Kłodzku przy ul. Grottgera 8. Jest to pierwsza tego typu placówka na terenie powiatu. Priorytetem Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w Kłodzku jest umieszczanie dzieci z rodzin wieloproblemowych oraz z domów dziecka w zastępczych formach opieki. Wszyscy chętni do podjęcia się opieki nad dziećmi poszkodowanymi i osieroconymi mają teraz ułatwiony dostęp do szkoleń kwalifikacyjnych oraz do tych doskonalących ich umiejętności opiekuńczo-wychowawcze. Ponadto, wszelkie procedury oraz formalności adopcyjne dla rodziców ubiegających się o przysposobienie dziecka przeprowadzane będą w Ośrodku bez konieczności wyjeżdżania do innych znacznie oddalonych ośrodków. Do chwili obecnej Ośrodek Adopcyjno - Opiekuńczy podjął następujące zadania: a) wspieranie Dyrektora Rodzinnego Domu Dziecka w Gorzanowie obejmujące min: diagnozy indywidualne wychowanków (w celu stworzenia indywidualnego planu pracy z dziećmi oraz pomoc psychologiczną), b) indywidualne konsultacje i rozmowy terapeutyczne z: rodzinnymi domami dziecka i zawodowymi rodzinami zastępczymi w sprawach dotyczących dzieci tam umieszczonych, rodzinami zastępczymi, rodzicami biologicznymi, dziećmi z rodzin zastępczych oraz rodzinnych domów dziecka, c) szkolenia uzupełniające dla kandydatów na zawodową, niespokrewnioną z dzieckiem specjalistyczną rodzinę zastępczą, grupowe szkolenia istniejących rodzin zastępczych z zakresu Podstawowych umiejętności wychowawczych, d) diagnozy kandydatów na rodziny zastępcze i adopcyjne realizowane w ramach procedury pozyskiwania, kwalifikowania i szkolenia rodzin zastępczych, adopcyjnych, e) szkolenia dla kandydatów na rodziny adopcyjne i zastępcze, f) działania względem dzieci w rodzinach zastępczych i placówkach rodzinnych. Dzieci korzystają z pomocy psychologa i gdy zachodzi taka możliwość przygotowywane są do powrotu do rodziny biologicznej lub umieszczenia w rodzinie zastępczej bądź przysposobienia, g) spotkania z rodzinami zakwalifikowanymi do sprawowania opieki zastępczej/adopcji przez inne ośrodki w celu zgromadzenia banku danych o rodzinach posiadających odpowiednie kwalifikacje i oczekujących na dziecko, h) współpraca z Sądem Rejonowym w Kłodzku, i) współpraca z kuratorami, j) współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Kłodzku, k) współpraca z innymi ośrodkami, l) współpraca z Wojewódzkim Bankiem Danych. strona 40/259

41 W roku 2009 na prowadzenie Ośrodka Adopcyjno - Opiekuńczego przeznaczono kwotę zł. W roku 2010 w budżecie powiatu kłodzkiego na funkcjonowanie Ośrodka Adopcyjno - Opiekuńczego zapewniono zł Bezpieczeństwo publiczne A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Bezpieczeństwo publiczne za lata Tabela 23. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Bezpieczeństwo publiczne L.p Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 Wypadki drogowe na drogach leżących na terenie powiatu malejący Przyrost w stosunku do roku poprzedniego Ofiary śmiertelne wypadków drogowych malejący Przyrost do roku poprzedniego Przestępstwa kryminalne na terenie powiatu brak Stosunek liczby wykrytych sprawców przestępstw do liczby stwierdzonych przestępstw ogółem 61,8% 76,03% 78,3% rosnący 4 Nakłady z budżetu powiatu na bezpieczeństwo publiczne Stosunek do wydatków budżetu ogółem L.p zł zł zł 5.62% 6.34% 6,46% wzrost Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku C. Zadania przyjęte do realizacji w Strategii oraz informacja dot. sposobu realizacji Tabela 24. Ocena realizacji zadań w obszarze Bezpieczeństwo publiczne Stopień realizacji (1 niezrealizowane, Zadanie ustalone w strategii 6 całkowicie zrealizowane) 1 PROGRAM OPERACYJNY DO REALIZACJI CELU STRATEGICZNEGO: Program zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego - uchwała Rady Powiatu Kłodzkiego nr XXIII/249/2004 z dnia 11 maja 2004 ( Średnia ocena stopnia realizacji zadań w obszarze 3, Na podstawie oceny realizacji zadań dokonanej przez Zespół Program operacyjny jest realizowany na bieżąco. Rada Powiatu Kłodzkiego rokrocznie przyjmuje informacje z realizacji programu; uchwała nr XXXIX/526/2009 z 28 października 2009 roku w sprawie oceny realizacji Programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego. x strona 41/259

42 Rada Powiatu Kłodzkiego przyjmuje również coroczną informację o stanie bezpieczeństwa publicznego w powiecie kłodzkim przedstawioną przez służby zespolone, inspekcje i straże. W okresie sprawozdawczym Rada Powiatu przyjęła następujące uchwały: - Uchwała Nr XXXIV/450/2009 w sprawie stanowiska Rady Powiatu Kłodzkiego dotyczącego pozytywnej oceny działania służb, inspekcji i straży w roku 2008 w zakresie stanu bezpieczeństwa publicznego w powiecie kłodzkim - Uchwała Nr XLVII/609/2010 w sprawie stanowiska Rady Powiatu Kłodzkiego dotyczącego pozytywnej oceny działania służb, inspekcji i straży w roku 2009 w zakresie stanu bezpieczeństwa publicznego w powiecie kłodzkim Rozwój instytucjonalny A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Rozwój instytucjonalny za lata Tabela 25. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Rozwój instytucjonalny L.p Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 Jednostki organizacyjne powiatu, w których wdrożono SZJ wg normy ISO bz Stosunek do liczby jednostek organizacyjnych powiatu 5.3% 6% 6% 2 Jednostki organizacyjne, w których wdrożono metodę samooceny (np. CAF,PRI) Stosunek do liczby jednostek organizacyjnych powiatu 3 Jednostki, w których wdrożono systemy informatyczne wspomagające zarządzanie Stosunek do liczby jednostek organizacyjnych powiatu 4 Nakłady na rozwój usług świadczonych drogą elektroniczną oraz na informatyzację jednostek org. powiatu Udział w wydatkach budżetu powiatu ogółem % 3% Brak pełnych danych Brak pełnych danych Brak pełnych danych ,43 zł ,46 zł ,80 zł 0,57% 0,34% 0,40% Brak tendencji Brak tendencji Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku strona 42/259

43 B. Zadania przyjęte do realizacji w Strategii oraz informacja dot. sposobu realizacji Tabela 26. Ocena realizacji zadań w obszarze Rozwój instytucjonalny" Stopień realizacji (1 niezrealizowane, L.p. Zadanie ustalone w strategii 6 całkowicie zrealizowane) Powierzenie komórce starostwa roli wiodącej i koordynującej proces rozwoju instytucjonalnego x jednostek powiatowych. 2 Zdiagnozowanie aktualnego stanu rozwoju x instytucjonalnego jednostek powiatowych 3 Opracowanie planu działania określającego poszczególne etapy prac w podstawowych obszarach x aktywności powiatowych jednostek organizacyjnych. Średnia ocena stopnia realizacji zadań w obszarze 2,86 Na podstawie oceny realizacji zadań dokonanej przez Zespół Ad.1. W Starostwie Powiatowym rozwojem instytucjonalnym zajmuje się Wydział Organizacyjny i Sekretarz Powiatu. W realizacji zadania uczestniczą wszyscy pracownicy i wszystkie komórki organizacyjne. W trakcie prac Zespołu ds. ewaluacji uznano, że zadanie dot. powierzenia którejś z komórek Starostwa roli wiodącej i koordynującej rozwój instytucjonalny podległych jednostek powiatowych nie było trafnie określone. Każda jednostka organizacyjna - kierowana przez jej kierownictwo (liderów) - winna sama podejmować działania w tym zakresie, gdyż sukces tych działań zależy przede wszystkim od chęci, kreatywności i zapału liderów jak i pracowników danej jednostki. Starostwo Powiatowe poprzez swoich liderów może jedynie zachęcać do podejmowania tych działań oraz stwarzać możliwości ich realizacji poprzez planowanie środków w budżecie powiatu np. na wdrażanie ISO lub CAF. Ad.2. Nie przeprowadzono pełnej analizy rozwoju instytucjonalnego poszczególnych jednostek. W Starostwie Powiatowym w Kłodzku wdrożono System Zarządzania Jakością wg normy ISO 9001, który jest stale doskonalony. W roku 2008 przeprowadzono bardzo dużą zmianę systemową, opracowując nową Księgę Jakości i całą dokumentację SZJ. Również w roku 2008 odbył się zewnętrzny audit recertyfikacyjny, w wyniku którego przedłużono ważność certyfikatu ISO na kolejne 3 lata. Zewnętrzne audity nadzoru odbywają się raz w roku, i za każdym razem zewnętrzna instytucja certyfikująca potwierdza zgodność działania Starostwa z normą ISO Corocznie dokonywany jest przegląd zarządzania, a w jego wyniku określa się mierzalne cele do realizacji oraz kierunki działań doskonalących. W Starostwie wdraża się systematycznie narzędzia informatyczne wspomagające zarządzanie oraz umożliwiające obsługę klientów drogą elektroniczną. W roku 2009 Starostwo Powiatowe w Kłodzku wraz z 28 innymi urzędami administracji samorządowej z Dolnego Śląska i Małopolski przystąpiło do finansowanego ze środków UE projektu: Doskonalenia jakości usług publicznych samorządów terytorialnych Dolnego Śląska i Małopolski z wykorzystaniem doświadczeń Urzędu Miasta Dzierżoniowa. Projekt realizowany jest w latach Starostwo Powiatowe w Kłodzku jest niekwestionowanym liderem wśród urzędów uczestniczących w projekcie. W ramach projektu wdrożono w urzędzie powszechną metodę samooceny CAF (Common Asessment Framework), przeprowadzono dwie samooceny we wszystkich 9 kryteriach i wyznaczono działania doskonalące. W wyniku drugiej samooceny przeprowadzonej w październiku 2010r stwierdzono przyrost ogólnego poziomu oceny o 98 punktów, to jest o 39% w stosunku do pierwszej samooceny. strona 43/259

44 Ponadto wdrożono szkolenia e-learningowe dla wszystkich pracowników (zarówno w zakresie ISO jak i CAF). W trakcie projektu 5 pracowników Starostwo zdało egzamin dla auditorów wiodących ISO, zaś audytorzy wewnętrzni odbyli szkolenia doskonalące. Organizowane są także szkolenia i warsztaty dla kierownictwa urzędu, w tym z kształtowania tzw. umiejętności miękkich (komunikacja, przywództwo). System Zarządzania Jakością wg normy ISO poza Starostwem posiada tylko SP ZOZ w Kłodzku. Żadna z pozostałych jednostek powiatu kłodzkiego nie wdrożyła systemu zarządzania jakością. Poza Starostwem Powiatowym żadna z jednostek nie wdrożyła powszechnej metody samooceny (ani metodą CAF ani metodą PRI). Stwierdzić jednak należy, że każda z powiatowych jednostek organizacyjnych podejmuje działania dotyczące podniesienia poziomu rozwoju instytucji, jednak działania te nie mają charakteru systemowego, opartego o metodologię zalecaną przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Ad.3. Nie opracowano planu działania w zakresie wdrażania metod rozwoju instytucjonalnego poszczególnych jednostek organizacyjnych powiatu Obszar gospodarki Rynek pracy A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Rynek pracy za lata Tabela 27. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Rynek pracy L.p Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 Osoby bezrobotne zarejestrowane w PUP Stosunek do ogółu mieszkańców powiatu ,66% 8,27% 8,90% 2 Stopa bezrobocia w powiecie 21,6% 23,0% 24,5 Stosunek do stopy bezrobocia w kraju 227,4% 193,3% 199,2% Stosunek do stopy bezrobocia w województwie 211,7% 184% 203,1% 3 Osoby zawodowo czynne na terenie powiatu (pracujący) Stosunek do ogólnej liczby mieszkańców powiatu ,7% 17,6% Brak danych Brak danych 4 Nowe oferty w pracy Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 1,18% 5.69% 0,8 % wzrost (trend niekorzystny) wzrost (trend niekorzystny) wzrost Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku strona 44/259

45 L.p. Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r. B. Zadania przyjęte do realizacji w Strategii oraz informacja dot. sposobu realizacji Tabela 28. Ocena realizacji zadań w obszarze Rynek pracy Stopień realizacji (1 niezrealizowane, Zadanie ustalone w strategii 6 całkowicie zrealizowane) strona 45/ Prowadzenie pośrednictwa pracy. x 2 Organizacja szkoleń. x 3 Świadczenie usług European Emplovment Services (EURES) 4 Organizacja programów rynku pracy x 5 Wykorzystanie możliwości przygranicznego rynku pracy x 6 Sprawna instytucjonalna obsługa rynku pracy x 7 Dalsze funkcjonowanie Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej 8 Aktualne badanie rynku pracy x 9 Optymalne pozyskiwanie środków z UE. x 10 Tworzenie warunków do trwałego zatrudnienia x 11 Wykorzystanie potencjału uzdrowiskowego i turystycznego 12 Preferencje dla rozwoju usług turystycznych i przemysłu uzdrowiskowego 13 Rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw x 14 Aktywizacja zawodowa w ramach ekonomii społecznej x 15 Usprawnienia komunikacyjne w zakresie mobilności mieszkańców 16 Rozszerzenie procesu informatyzacji w powiecie kłodzkim 17 Rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw x 18 Rozwój Noworudzkiego Parku Przemysłowego x 19 Wykorzystanie zasobów naturalnych x 20 Wykorzystanie dorobku dziedzictwa kulturowego x 21 Promocja działań partnerskich w zakresie rynku pracy x 22 Systemowe wspieranie przedsiębiorczości x 23 Stworzenie oferty edukacyjnej pod kątem zapotrzebowania rynku pracy 24 Preferowanie zatrudnienia i samozatrudnienia x Średnia ocena stopnia realizacji zadań w obszarze 4,0 x Na podstawie oceny realizacji zadań dokonanej przez Zespół Ad.1. Dostępność usług rynku pracy dla bezrobotnych, poszukujących pracy i pracodawców zależy od potencjału instytucji rynku pracy, które tworzone są przez publiczne służby zatrudnienia, ochotnicze hufce pracy, agencje zatrudnienia, instytucje szkoleniowe oraz instytucje dialogu społecznego i partnerstwa lokalnego. Wiodąca rola w świadczeniu usług przypada powiatowym urzędom pracy. x x x x x x

46 z tego: Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r. Powiatowy Urząd Pracy w Kłodzku realizując zapisy ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, jak również poszczególne elementy strategii powiatowej, realizował usługi rynku pracy w latach Tabela 29. Realizacja usług rynku pracy w PUP w latach OFERTY PRACY 2008 r r r. Liczba zgłoszonych wolnych miejsc pracy Subsydiowane Niesubsydiowane SKIEROWANIA 2008 r r r. Liczba wydanych skierowań Liczba osób objętych usługami rynku pracy ZWOLNIENIA GRUPOWE Rok Liczba przyjętych zgłoszeń Liczba wskazanych pracowników USŁUGI RYNKU 2008 r r r strona 46/259 Liczba osób objętych usługami POŚREDNICTWO ZEWNĘTRZNE Rok Liczba wizyt Liczba pozyskanych miejsc pracy 2008 Nie zrealizowano Nie zrealizowano Giełdy pracy Spotkania informacyjne Rok Liczba giełd Liczba osób Liczba spotkań Liczba osób Nie zrealizowano Nie zrealizowano KLUB PRACY Rok Zajęcia aktywizacyjne Szkolenia z zakresu umiejętnego poszukiwania pracy Dostęp do informacji elektronicznej bazy danych Liczba osób Liczba grup Liczba osób Liczba grup Liczba osób PORADNICTWO ZAWODOWE Rozmowy wstępne Porady indywidualne Porady grupowe Porady dla pracodawców Liczba Liczba Liczba Liczba rozmów Liczba porad Liczba osób spotkań osób porad 2008r: Liczba pracodawców 2009r:

47 2010r: Informacja zawodowa indywidualna 2008r: r: Informacja zawodowa Informacja zawodowa grupowa Liczba spotkań Liczba osób Spotkania z młodzieżą w szkołach w 2008r. 22 dla ok. 633 uczniów w 2009r. 25 dla ok. 700 uczniów Liczba osób objętych IPD Nie zrealizowano w 2008r. 898 (doradcy zawodowi + pośrednicy pracy) w 2009r w 2010r r Realizacja wizyt pośredników pracy u pracodawców w latach * Rok 2009 Ilość wizyt ogółem 501 (w tym 47 za I-V) Ilość wizyt po raz pierwszy Ilość wizyt kolejnych Ilość pozyskanych miejsc pracy 261 (w tym 44 za I-V) *w roku 2008 wizyt nie realizowano Ad. 2. PUP organizuje szkolenia mające na celu uzyskanie, uzupełnienie lub doskonalenie umiejętności i kwalifikacji zawodowych lub ogólnych, potrzebnych do wykonywania pracy, w tym umiejętności poszukiwania zatrudnienia. PUP inicjuje i organizuje szkolenia osób bezrobotnych w formie grupowej oraz indywidualnej, na wniosek kandydata oraz pracodawców. SZKOLENIA rok Rodzaj szkoleń Liczba osób, które rozpoczęły szkolenie Tabela 30. Organizacja szkoleń przez PUP w latach Liczba osób, które zakończyły szkolenie Liczba podpisanych umów Grupowe Indywidualne Grupowe Indywidualne Grupowe Indywidualne Ad. 3. EURES jest siecią współpracy publicznych służb zatrudnienia i ich partnerów na rynku pracy, wspierającą mobilność w dziedzinie zatrudnienia na poziomie międzynarodowym, w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego, czyli w krajach Unii Europejskiej oraz Norwegii, Islandii, Liechteinsteinie, a także w Szwajcarii. Sieć EURES tworzą w praktyce przedstawiciele ministerstw właściwych ds. pracy, centralnych, a także regionalnych i lokalnych urzędów pracy oraz związków zawodowych i organizacji pracodawców. Sieć EURES została powołana przez Komisję Europejską, aby ułatwiać swobodny przepływ pracowników poprzez: międzynarodowe pośrednictwo pracy, informowanie na temat warunków życia i pracy w krajach członkowskich, identyfikowanie i przeciwdziałanie przeszkodom w mobilności. strona 47/259

48 Usługi EURES są ogólnodostępne, bezpłatne i skierowane do osób poszukujących pracy, zainteresowanych wyjazdem do innego kraju w celach podjęcia pracy oraz do pracodawców, którzy chcą prowadzić rekrutację pracowników z zagranicy. Nazwa EURES jest skrótem i powstała z angielskiej nazwy EURopean Employment Services, określającej Europejskie Służby Zatrudnienia. EURES stwarza szczególne warunki do współpracy w regionach przygranicznych. W ramach EURES działa ponad 20 partnerstw transgranicznych EURES-T. Realizacją zadań w ramach sieci EURES w poszczególnych krajach zajmują się doradcy EURES. Koordynacyjną rolę w ramach sieci EURES odgrywa Biuro Koordynacji EURES (EURESco), umiejscowione w Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Równości Szans w Komisji Europejskiej. W sprawach dotyczących planowania strategicznego, rozwoju, promowania i nadzorowania sieci EURES Komisja Europejska jest wspomagana przez Grupę Strategiczną Wysokiego Szczebla EURES. W skład tej Grupy wchodzą szefowie publicznych służb zatrudnienia krajów członkowskich. Koordynacją realizacji zadań EURES w poszczególnym kraju członkowskim zajmuje się Menedżer EURES. Platformą współpracy Menadżerów EURES oraz Komisji Europejskiej są spotkania Grupy Roboczej EURES. Odbywają się one kilka razy do roku a ich uczestnikami są przedstawiciele Komisji Europejskiej, Menadżerowie EURES oraz przedstawiciele związków zawodowych i organizacji pracodawców. Sieć EURES wspiera specjalny portal internetowy Komisji Europejskiej - który jest źródłem wiedzy na temat zagadnień związanych z poruszaniem się na europejskim rynku pracy. Sieć EURES jest jedną z form realizacji prawa swobodnego przepływu pracowników w UE/EOG. Poniżej przedstawiamy akty prawne, związane z wdrażaniem tego fundamentalnego prawa. Z dniem 1 maja 2004 r. polskie Publiczne Służby Zatrudnienia stały się częścią sieci EURES - Europejskich Służb Zatrudnienia. Usługi EURES są w pełni zintegrowane z usługami świadczonymi przez polskie urzędy pracy i obejmują: a) doradztwo i pomoc poszukującym pracy w znalezieniu odpowiedniego zatrudnienia oraz pracodawcom w uzyskaniu pracowników o poszukiwanych kwalifikacjach zawodowych; b) informowanie o warunkach życia i pracy oraz sytuacji na europejskich rynkach pracy, z uwzględnieniem występujących tam zawodów deficytowych i nadwyżkowych; c) inicjowanie działań na rzecz przeciwdziałania i zwalczania przeszkód w mobilności na europejskim rynku pracy; d) realizacja projektów międzynarodowych. Usługi EURES w Polsce świadczone są przez Doradców EURES i Asystentów EURES z wojewódzkich urzędów pracy i Asystentów EURES z powiatowych urzędów pracy, natomiast koordynacja udziału polskich publicznych służb zatrudnienia w sieci EURES i rozwój usług EURES należy do Departamentu Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Efektem działalności sieci EURES w Polsce jest m.in. organizacja międzynarodowych targów i giełd pracy, którym towarzyszą prezentacje na temat warunków życia i pracy w wybranych państwach UE/EOG oraz rozmowy kwalifikacyjne zagranicznych pracodawców z kandydatami z Polski. PUP w Kłodzku w 2009 r. przyjął 156 ofert pracy, największe zapotrzebowanie pracowników dotyczyło branży rolniczej i hotelarsko-gastronomicznej. Przeważające oferty dotyczyły pracy sezonowej. Natomiast w 2010 r. przyjęto 266 ofert na 2613 stanowisk, w tym m. in.: pracownik budowlany, ślusarz/spawacz, opiekunka osób starszych, pielęgniarka, animator kultury, pracownik sezonowy w rolnictwie, rzeźnik/wykrawacz, pracownik supermarketu, pracownik produkcji. strona 48/259

49 Ad.4. Powiatowy Urząd Pracy dla złagodzenia problemu bezrobocia organizuje pomoc dla pracodawców i bezrobotnych poprzez aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu i programy rynku pracy tj. staże, przygotowania zawodowe dorosłych, prace interwencyjne, roboty publiczne, prace społecznie użyteczne, przyznawano środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej i na doposażenie i wyposażenie stanowisk pracy. Programy realizowane w Powiatowym Urzędzie Pracy w latach ilustrują Tabele nr 31, nr 32 i nr 33. strona 49/259

50 Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r L.p Programy rynku pracy FUNDUSZ PRACY (algorytm) Ilość umó w Ilość osó b PROGRAM IKL Ilość umó w Ilość osób PROGRAM AZB Ilość umó w Ilość osób PROGRAM AW Ilość umó w Ilość osó b PROGRAM KLĘSKI ŻYWIOŁOWE Ilość umów Ilość osób Tabela 31. Programy realizowane w Powiatowym Urzędzie Pracy w 2008 roku PROGRAM 45/50+ Ilość umó w Ilość osób PROGRAM PRZEDSIĘ BIORCA Ilość umó w Ilość osó b PROGRAM HUTA Ilość umó w Ilość osób PROGRAM BUDUJ PRZYSZŁOŚĆ Ilość umów Ilość osób RAZEM ROK Staż Przygotowanie zawodowe Prace interwencyjne Roboty publiczne Ilość umów Ilość osób EFEK TYWN OŚĆ % zatrud nionyc h Dotacja na rozpoczęcie działalności gospodarczej dla bezrobotnego Koszty wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego Jednorazowa refundacja poniesionych kosztów z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne Prace społecznie użyteczne RAZEM x strona 50/259

51 L.p Programy rynku pracy FUNDUSZ PRACY (algorytm) Ilość umów Ilość osób PROGRAM 2 (rezerwa Ministra, wniosek Marszałka) Ilość umów Ilość osób PROGRAM POWÓDŹ Ilość umów Ilość osób PROGRAM A-Z 30 Ilość umów Ilość osób Tabela 32. Programy realizowane w Powiatowym Urzędzie Pracy w 2009 roku PROGRAM 45/50+ Ilość umów Ilość osób PROGRAM RMŚP Ilość umów Ilość osób PROGRAM ZPFK Ilość umów Ilość osób PROGRAM BUDUJ PRZYSZŁOŚĆ Ilość umów Ilość osób RAZEM ROK Staż Prace interwencyjne Roboty publiczne Ilość umów Ilość osób EFE KTY WNO ŚĆ % zatru dnion ych Dotacja na rozpoczęcie działalności gospodarczej dla bezrobotnego Koszty wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego Jednorazowa refundacja poniesionych kosztów z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne Prace społecznie użyteczne RAZEM x strona 51/259

52 L.p Programy rynku pracy FUNDUSZ PRACY (algorytm) Ilość umów Ilość osób PROGRAM 2 (rezerwa Ministra, wniosek Marszałka) Ilość umów Ilość osób PROGRAM POWÓDŹ Ilość umów Ilość osób PROGRAM A-Z 30 Ilość umów Ilość osób PROGRAM 45/50+ Ilość umów Tabela 33. Programy realizowane w Powiatowym Urzędzie Pracy w 2010 Ilość osób PROGRAM RMŚP Ilość umów Ilość osób PROGRAM ZPFK Ilość umów Ilość osób PROGRAM BUDUJ PRZYSZŁOŚĆ Ilość umów Ilość osób RAZEM ROK Staż % 2. Prace interwencyjne % 3. Roboty publiczne % Ilość umów Ilość osób EFE KTY WNO ŚĆ % zatru dnion ych Dotacja na rozpoczęcie działalności gospodarczej dla bezrobotnego Koszty wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego Jednorazowa refundacja poniesionych kosztów z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne Prace społecznie użyteczne % 100 % 100 % RAZEM strona 52/259

53 Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r Ad.5. Działając w obszarze działalności gospodarczej PUP w Kłodzku współpracuje w ramach wymiany poprzez nawiązywanie kontaktów i zabezpieczenie kadry pracowniczej w zawodach m. in. ślusarz, spawacz, pracownik linii montażowej, mechanik samochodowy, szwacz, operator wózka widłowego. Współpraca rozpoczęła w 2000 r. i oparta została na rozpowszechnianiu informacji o wolnych miejscach pracy w Czechach. Na zgłoszenia pracodawców organizowano giełdy pracy pod konkretną ofertę dla pracodawców głównie z branży motoryzacyjnej. Prowadzono szkolenia zawodowe dla bezrobotnych: lakiernik metodą natryskową, operator obrabiarek numerycznie sterowanych, po których absolwenci zostali zatrudnieni w firmie AUTO SKODA w Mlada Bolesław i Kwasiny. Pracodawcy czescy uczestniczą wspólnie z pracodawcami polskimi w Targach Pracy organizowanych przez PUP. W dniu r. zorganizowano przez Dolnośląski Wojewódzki Urząd Pracy w Wałbrzychu oraz PUP w Kłodzku Dni Rekrutacyjno Informacyjne na Pograniczu Polsko-Czeskim. Zaproszeni pracodawcy czescy prowadzą nabór kandydatów spośród bezrobotnych z powiatu kłodzkiego. Program obejmuje również: przedstawienie warunków życia i pracy w Cechach, zakładanie działalności gospodarczej, usługi EURES. W 2010 r. odbyły się IV spotkania organizowane przez EURES w ramach Polsko-Czeskich Dni Doradczych, w których brali udział bezrobotni zarejestrowani w PUP w Kłodzku: I r. Kudowa-Zdrój; II r. Kłodzko; III r. Kłodzko; IV r. Szczawno-Zdrój. Ad.6. Zgodnie ze zmianami określonymi nowelizacją z dnia 19 grudnia 2008 r. do Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, Zarząd Powiatu Kłodzkiego na mocy Uchwały nr 79/2009 z dnia 14 maja 2009 r. roku nadał PUP-owi nowy regulamin i strukturę organizacyjną. Celem tych zmian jest przede wszystkim optymalizacja działań Urzędu w kierunku promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej bezrobotnych mieszkańców powiatu. Powiatowy Urząd Pracy w Kłodzku ponadto zgodnie z art. 9b ust.1 Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2008r. nr 69 poz. 415 ze zm.) w 2009 roku przystąpił do realizacji zadania dotyczącego wyodrębnienia w ramach swej struktury Centrum Aktywizacji Zawodowej, którego zadaniem priorytetowym jest poszukiwanie ofert pracy oraz kojarzenie osób bezrobotnych z pracodawcami. Do zadań centrum należy także organizacja prac interwencyjnych, robót publicznych i zatrudnienia socjalne. Ad.7. Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna INVEST PARK została ustanowiona Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15-go kwietnia 1997 r. i będzie funkcjonować do końca 2020 roku. W pierwszych latach funkcjonowania strefa zajmowała obszar 255 ha, z lokalizacją w czterech podstrefach: Wałbrzych, Dzierżoniów, Nowa Ruda i Kłodzko. Zarządzanie strefą powierzono Wałbrzyskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej INVEST PARK Spółce z o.o. z siedzibą w Wałbrzychu. Obecnie Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna to 40 podstref, z których dwadzieścia cztery położone są na terenie województwa dolnośląskiego, w tym powiatu kłodzkiego w obrębie miast: Kłodzko, Nowa Ruda, Kudowa-Zdrój, Bystrzyca Kłodzka. W chwili obecnej zatrudnienie w całej strefie wynosi osób, a wartość inwestycji przekroczyła 12,11 mld zł. W podstrefach Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej INVEST-PARK ulokowanych na terenie powiatu kłodzkiego zatrudnionych jest 1667 osób. strona 53/259

54 Ad.8. Powiatowy Urząd Pracy w Kłodzku w roku 2006 przeprowadził wraz z Uniwersytetem Wrocławskim badanie lokalnego rynku pracy. Wnioski uzyskane z przedmiotowego raportu przyczyniły się do zdiagnozowania w możliwie obiektywny sposób potrzeb uczestników rynku pracy. Punktem wyjścia było założenie, że w celu rozwoju zatrudnienia na poziomie lokalnym konieczne jest określenie indywidualnych potrzeb populacji pracodawców i bezrobotnych tak, aby publiczne służby zatrudnienia dysponujące specyficznymi kompetencjami w postaci instrumentów rynku pracy mogły być skuteczniejsze w działaniu. W roku 2006 PUP w Kłodzku zlecił przeprowadzenie badań społecznych przeprowadzonych wśród osób bezrobotnych oraz pracodawców z terenu powiatu kłodzkiego w zakresie problematyki bezrobocia oraz poszukiwania sposobów, które umożliwią pełniejszy dostęp osobom bezrobotnym do zatrudnienia, a przede wszystkim określenia potrzeb szkoleniowych i aktywizacyjnych osób bezrobotnych. Badanie skoncentrowane zostało na zdiagnozowaniu opinii lokalnych pracodawców z terenu powiatu kłodzkiego w celu określenia ich zapotrzebowania na pracowników o określonych umiejętnościach, kwalifikacjach i kompetencjach zawodowych. Badanie ukazało, jakie zawody i kompetencje zawodowe cieszą się mniejszym lub większym zainteresowaniem ze strony pracodawców oraz pozwoliło na określenie tendencji i zmian zachodzących w strukturze zawodowo kwalifikacyjnej lokalnego rynku pracy. Zrealizowane badania mogą mieć bardzo istotne znaczenie w wyznaczeniu przez Powiatowy Urząd Pracy w Kłodzku kierunków szkolenia osób bezrobotnych oraz realizacji programów aktywizujących osoby bezrobotne w celu promowania ich zatrudnienia. Na zlecenie PUP w Kłodzku Ośrodek Badań Społecznych i Marketingowych INDEKS w Poznaniu przeprowadził badanie wśród osób bezrobotnych i pracodawców z powiatu kłodzkiego. Badanie realizowane było w okresie r r. na terenie wszystkich gmin powiatu kłodzkiego na dobranej i reprezentatywnej próbie badawczej, za pomocą techniki wywiadu bezpośredniego. Raport Składa się z dwóch części: I - diagnoza potrzeb szkoleniowych osób bezrobotnych, które umożliwią pełniejszy dostęp tych osób do zatrudnienia; II - diagnoza opinii lokalnych pracodawców z powiatu kłodzkiego w celu określenia ich zapotrzebowania na pracowników o określonych umiejętnościach, kwalifikacjach i kompetencjach zawodowych. Celem badania było sondowanie opinii respondentów, bezrobotnych i pracodawców z powiatu kłodzkiego na temat istotnych zagadnień dotyczących: poznania potrzeb i oczekiwań pracodawców wobec potencjalnych kandydatów do pracy, fluktuacji zatrudnienia, zidentyfikowania problemów i barier, które napotykają przedsiębiorcy w powiecie kłodzkim, określenie oczekiwanych kwalifikacji, kompetencji i umiejętności od potencjalnych pracowników. Ponadto przedmiotem badania było poznanie opinii pracodawców i bezrobotnych na temat istotnych zagadnień dotyczących sposobów rekrutacji, a także współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy w Kłodzku, jako partnerem w zakresie pośrednictwa pracy. Badanie umożliwiło określenie roli Powiatowego Urzędu Pracy w Kłodzku, w ramach tego systemu. Ad.9. Powiatowy Urząd Pracy w roku 2009 i 2010 realizował projekty współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego: 1) Projekt Buduj przyszłość w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet: VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie: 6.1 Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej osób bezrobotnych Poddziałanie: Poprawa zdolności do zatrudnienia oraz podnoszenie poziomu aktywności zawodowej osób bezrobotnych Okres realizacji: r r. i r r strona 54/259

55 Głównym celem projektu jest zwiększenie aktywności zawodowej osób bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w Kłodzku. Wydatki projektu: Ogółem: 2009 r ,00 zł 2010 r ,00 zł Realizowane formy wsparcia: Realizacja staży, przygotowania zawodowego w miejscu pracy i realizacja szkoleń 2) Projekt BLIŻEJ KLIENTA w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet: VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie: 6.1 Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej osób bezrobotnych Poddziałanie: Wsparcie powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy w realizacji zadań na rzecz aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych w regionie Okres realizacji: r r. i r r. Głównym celem projektu jest wzmocnienie i rozwój publicznych służb zatrudnienia w regionie poprzez upowszechnienie pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego. Wydatki projektu: Ogółem: Ogółem: ,23 zł Formy wsparcia: 1. Zatrudnienie pracowników. 2. Szkolenia dla pośredników pracy. 3. Szkolenia dla doradców zawodowych. 4. Upowszechnianie poradnictwa zawodowego i pośrednictwa pracy (Druk informatora o usługach PUP). Ad.10. Tworzenie warunków do trwałego zatrudnienia ma kluczowe znaczenie dla niskiego i stabilnego bezrobocia w naszym powiecie. Podstawowymi warunkami są: - właściwa polityka podatkowa państwa, - przyjazna polityka podatkowa samorządów, - przyjazna polityka samorządów wobec inwestorów. Państwo jak również samorządy poprzez politykę podatkową wpływają na sytuację ekonomiczną firm. Jasne przepisy podatkowe, niskie podatki, a także właściwy system ulg maja kluczowe znaczenie dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Te firmy mają dominujące znaczenie w powiecie kłodzkim i ich sytuacja ma ogromny wpływ na poziom zatrudnienia i sytuacje na rynku pracy. Ad. 11, 12, 13, 15, 18, 19, 20 - Zadania realizuje państwo i samorządy gminne. Ad.14. Ekonomia społeczna to działania na rzecz społeczeństwa (jego członków) w różnych dziedzinach życia, w której najważniejsze są działania na rzecz ludzi, przy jednoczesnej realizacji celu gospodarczego. Pozwala przystosować zasoby ludzkie do sektora publicznego i prywatnego, a przede wszystkim wspomaga budowę społeczeństwa obywatelskiego m. in. poprzez zapobieganie wykluczeniu społecznemu. Proces ten dotyczy przede wszystkim osób wykluczonych społecznie, zagrożonych marginalizacją społeczną. Do grup tych zaliczyć należy: osoby niepełnosprawne, osoby chore psychicznie, osoby opuszczające jednostki penitencjarne, bezdomnych, mieszkańców obszarów wiejskich (byłe PGR), mniejszości narodowe, cudzoziemców starających się o status uchodźcy, osoby zagrożone strona 55/259

56 wykluczeniem z rynku pracy (samotnie wychowujący dzieci, po 50 roku życia, z wykształceniem podstawowym lub koniecznym do reorientacji zawodowej). Proces aktywizacji zawodowej opartej na ekonomii społecznej odbywa się m. in. Poprzez działania Klubu Pracy. Liderzy KP udzielają osobom bezrobotnym i poszukującym pracy pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy. W czasie zajęć w Klubie Pracy uczestnicy uzyskują wiedzę i zdobywają umiejętności, które pomagają im szukać pracy. Są to między innymi: umiejętność pisania listów motywacyjnych, życiorysów zawodowych, technik autoprezentacji czy sposobów poszukiwania pracy. Pomoc ta realizowana jest poprzez: uczestnictwo w szkoleniu z zakresu umiejętności poszukiwania pracy, uczestnictwo w zajęciach aktywizacyjnych, dostęp do informacji i elektronicznych baz danych służących uzyskaniu umiejętności poszukiwania pracy i samozatrudnienia. W 2009 r. liderzy objęli swoimi działaniami 1052 osoby poprzez zajęcia aktywizacyjne oraz 511 osobom udostępniono elektroniczną bazę, która znajduje się w wyposażeniu klubu np. Internet, programy specjalistyczne. W 2010 r. zajęcia aktywizacyjne w Klubie Pracy ukończyło 901 bezrobotnych, natomiast z baz danych i innych programów wspomagających skorzystało 731 osób. Ad.16. Zadanie realizuje państwo, samorządy lokalne oraz firmy telekomunikacyjne. Ad.17 i 22. Sektor małych i średnich przedsiębiorstw ma duże znaczenie dla rozwoju naszego powiatu, gdyż zatrudnia większość jego mieszkańców i generuje znaczne dochody gmin. Powiatowy Urząd Pracy w Kłodzku aktywnie wspiera ten sektor poprzez pomoc w formie dotacji na tworzenie firm, doposażenie stanowisk pracy, staże, prace interwencyjne. W okresie czerwiec sierpień 2010 r. pośrednicy pracy podjęli działania mające na celu określenie efektywności przyznawanych przez PUP jednorazowych środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej w latach Punktem wyjścia prac było przygotowanie wykazów podmiotów wytypowanych do badań. Następnie opracowano narzędzie badawcze - ankietę, na podstawie której można było określić stan faktyczny oraz plany małych przedsiębiorców dotyczących współpracy z PUP w Kłodzku. W latach PUP w Kłodzku przyznał 542 dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej. 272 podmioty (50,2%) nadal prowadzą swoją firmę; 49 podmiotów (9,0%) zawiesiło działalność; 111 podmiotów (20,5%) zrezygnowało z prowadzenia działalności. Dla 43,4% badanych sytuacja ekonomiczna firmy uległa polepszeniu, zdecydowanie negatywnej odpowiedzi w tej kategorii udzieliło 17,2% badanych. Natomiast dla 39,3% sytuacja nie uległa zmianie. Z kategorii pytania o zatrudnienie 51,7% respondentów nie planuje w najbliższym czasie zatrudniać pracowników, natomiast 48,3% zamierza zatrudnić nową kadrę w swojej firmie. Wskazać należy na wyrównane wartości obu wskaźników. Ponad połowa zbiorowości (54,7%) planuje nowe inwestycje związane z rozwojem własnego biznesu. Zdecydowana większość respondentów (71,9%) wykazuje zainteresowanie podjęciem dalszej współpracy z urzędem pracy. W zbiorowości odpowiedzi najwięcej wskazań dotyczyło stażu i refundacji wyposażenia/ doposażenia stanowiska pracy. Z przedstawionych powyżej danych wynika, że wzrosła liczba dotacji udzielanych przez PUP w Kłodzku. Służy to przede wszystkim promocji oraz wspieraniu inicjatyw i rozwiązań zmierzających do tworzenia nowych miejsc pracy, zwiększania mobilności i aktywności zawodowej oraz budowy postaw kreatywnych, służących rozwojowi przedsiębiorczości i samozatrudnienia. Ad.21. Wagę roli inicjatyw partnerskich podkreślono poprzez ustanowienie formalnych podstaw dla funkcjonowania tego typu przedsięwzięć zarówno w prawodawstwie wspólnotowym i krajowym. strona 56/259

57 Podstawowym aktem prawnym Unii Europejskiej, który porusza kwestie związane z partnerstwem jest Rozporządzenie Rady WE nr 1260/1999 z dnia 12 czerwca 1999 r. Partnerstwo występuje jako konsultacje społeczne, jednak regulacje zawarte w rozporządzeniu określają sposób oddziaływania państw członkowskich na uczestnictwo i zaangażowanie partnerów, a także podkreślają rolę partnerstwa w każdym działaniu realizowanym z wykorzystaniem środków pochodzących z funduszy strukturalnych. W Polsce prawo dotyczące partnerstwa reguluje ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. Rozdział 8. W całości poświęcony jest właśnie sprawom dialogu społecznego i partnerstwa na rynku pracy. Partnerstwo zwiększa skuteczność działania, pozwala na twórcze i innowacyjne wykorzystanie potencjału ludzi, zasobów i środków finansowych, umożliwia kompleksowe rozwiązywanie problemów lokalnych, a także zwiększa zasięg oddziaływania realizowanych przedsięwzięć. Jednak od ludzi zależy czy i w jakim stopniu możliwości, jakie daje partnerstwo zostaną efektywnie wykorzystane na rzecz rozwoju społeczności lokalnych. Tabela 34. Instytucje partnerstwa lokalnego współpracujące z PUP Instytucje partnerstwa lokalnego Forma współpracujące z PUP w Kłodzku Gminne Centra Informacji powiatu kłodzkiego Współpraca bieżąca Zorganizowanie forum w Polanicy-Zdroju dla Sudecka Izba Przemysłowo Handlowa Świdnica pracodawców z powiatu kłodzkiego (małe i średnie przedsiębiorstwa) Agencja Rozwoju Regionalnego Agroreg w Nowej Współpraca bieżąca Rudzie- Słupiec Współpraca bieżąca Cech Rzemiosł Różnych w Kłodzku OPS powiatu kłodzkiego Europejskie Forum Młodzieży w Bystrzycy Kłodzkiej Centrum Integracji Społecznej w Bystrzycy Kłodzkiej Ochotnicze Hufce Pracy Fundusz Lokalny Masywu Śnieżnika w Bystrzycy Kł. Agencją Usług Oświatowych Omnibus sp. z o.o. w Kłodzku Współpraca bieżąca Współpraca bieżąca Współpraca bieżąca Prowadzenie klubów pracy i współpraca bieżąca Współpraca bieżąca Współpraca w zakresie szkoleń bezrobotnych Działania realizowane w ramach partnerstwa lokalnego: Porozumienie partnerskie pomiędzy Agencją Usług Oświatowych Omnibus sp. z o.o w Kłodzku oraz Powiatowym Urzędem Pracy w Kłodzku z dnia r. o współpracy w zakresie realizacji projektu Od nowa Okres realizacji: r r. Nazwa programu: Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich Priorytet: Aktywna Polityka Rynku Pracy oraz Integracji Zawodowej i Społecznej Działanie 1.5 Wspieranie osób z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym Schemat: A Tytuł projektu: OD NOWA Liczba beneficjentów: 190 osób Stan realizacji: 70 osób tj. 36,84 % zakładanego rezultatu strona 57/259

58 Zadania Agencji Usług Oświatowych Omnibus w ramach projektu: 1. Nabór uczestników do projektu. 2. Przekazania do PUP w Kłodzku listy beneficjentów ostatecznych. 3. Pokrycie kosztów: a) pośrednictwa pracy dla 190 osób, b) doradztwa zawodowego dla 190 osób, c) zorganizowania i pokrycia kosztów następujących szkoleń: Operator maszyn ciężkich koparko ładowarki z nauką j. angielskiego dla 30 osób, Komputerowa obsługa magazynu z uprawnieniami kierowcy wózków jezdniowych z napędem silnikowym z nauką języka czeskiego dla 30 osób, Operator wyciągów narciarskich, nauka jazdy na nartach, pierwsza pomoc na stoku z nauką języka niemieckiego dla 20 osób, Profesjonalna opieka domowa z nauką języka angielskiego dla 40 osób, Obsługa kas fiskalnych z nauką języka niemieckiego dla 40 osób, Drwal, operator pilarek z nauką języka niemieckiego dla 30 osób. Udział Powiatowego Urzędu Pracy w Kłodzku: 1. Potwierdzenie list osób zakwalifikowanych do projektu zgodnie z założeniami Działania 1.5 SPO RZL pod względem kwalifikowalności wydatków beneficjentów ostatecznych. 2. Wypłat dodatków szkoleniowych dla beneficjentów ostatecznych projektu zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zwrotu kosztów dojazdu oraz pokrycia kosztów badań lekarskich. 3. Przekazania Agencji Usług Oświatowych Omnibus potwierdzeń dokonania wypłat należnych uczestnikom projektu. 4. Dostarczenie finansowego zestawienia z dokonanych wypłat z informacją o rodzaju wypłaconego świadczenia i jego wysokości. 5. Wytypowanie osoby do kontaktów, odpowiedzialnej za prawidłowy przepływ informacji. Powiatowy Urząd Pracy w Kłodzku zadeklarował zabezpieczenie środków finansowych na wypłatę dodatków szkoleniowych, pokrycie kosztów dojazdu oraz kosztów badań lekarskich dla 190 beneficjentów w wysokości: zł. Konferencja Lokalnego Ożywienia Gospodarczego budowanie partnerstwa na rzecz zatrudnienia. Zajęcia prowadziły: prezes Międzynarodowego Centrum Partnerstwa Network w Krakowie oraz prezes Stowarzyszenia Oświatowego "Edukator" w Łodzi. W konferencji uczestniczyli przedstawiciele samorządów, CIZ, pracodawcy, jednostki szkolące, Izba Gospodarcza, OPS, organizacje pozarządowe. Zaprezentowano następujące bloki tematyczne: 1. Cele Lokalnego Ożywienia Gospodarczego: budowa partnerstwa na szczeblu lokalnym, poprawa środowiska gospodarczego, powstanie lokalnych organizacji gospodarczych, wzmocnienie gospodarki lokalnej, zwiększenie udziału mieszkańców w rozwoju ich powiatu, gminy, tworzenie nowych miejsc pracy w oparciu o posiadane zasoby. 2. Strategia Ożywienia Gospodarczego Społeczności Lokalnej: uchwycenie wpływu lokalnych dochodów, wzmocnienie lokalnego biznesu, strona 58/259

59 zachęcanie mieszkańców do tworzenia nowych przedsiębiorstw, poszukiwanie i przyciąganie nowych potrzebnych branż. 3. Model Partnerstwa Lokalnego: pomoc społecznościom poprzez Warsztaty Lokalnego Ożywienia Gospodarczego, pomoc pracownikom poprzez zastosowanie metod Szybkiego Reagowania, pomoc firmom poprzez wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw. 4. Zasoby warsztatów Lokalnego Ożywienia Gospodarczego: posiadane walory lokalne, specyficzne atutu społeczności lokalnej, różne pomysły rozwiązania lokalnych problemów, aktywny udział mieszkańców, oddolne inicjatywy. 5. Korzyści z warsztatów Lokalnego Ożywienia Gospodarczego: aktywny udział w warsztatach wielu partnerów z różnych środowisk lokalnych, budowanie więzi między różnymi podmiotami w powiecie i gminach, zwiększenie szans na rozwój społeczności lokalnej, aktywizacja lokalnych liderów, tworzenie nowych inicjatyw gospodarczych, poznanie nowych technik rozwoju gospodarczego przez społeczność lokalną, możliwość wykorzystania w powiecie i gminach sprawdzonych procesów dostosowawczych, możliwość wykorzystania metody w przyszłości. 6. Dobre praktyki partnerstwa na rzecz zatrudnienia - Agencja Usług Oświatowych Omnibus w Kłodzku projekt "Od nowa" Działanie Prezentacja 1-go projektu systemowego PUP w Kłodzku Poddziałanie PO KL "Buduj Przyszłość". W dniu 26 października 2010 r. podpisana została umowa ramowa powołująca instytucję Partnerstwa Lokalnego w Powiecie Kłodzkim. Sygnatariuszami porozumienia był Starosta Kłodzki oraz reprezentanci pracodawców, stowarzyszeń, organizacji pozarządowych, jednostek szkoleniowych, szkół wyższych, agencji pracy i doradztwa personalnego, przedstawiciele samorządów lokalnych. W ramach Partnerstwa Lokalnego zrealizowano w okresie październik - grudzień 2010 r. po 4 Konferencje na trzech obszarach działania: Kłodzko, Nowa Ruda, Bystrzyca Kł. Konferencje-warsztaty pn. Aktywizacja lokalnego rynku pracy miały na celu przedstawienie potrzeb rozwijania dialogu społecznego i włączania partnerów społecznych do działań na rynku pracy. W konferencjach uczestniczyło 65 podmiotów. Efektem było wypracowanie projektów na rzecz ożywienia gospodarczego i tworzenia nowych miejsc pracy w powiecie kłodzkim. Ad. 23. Chcąc lepiej poznać mechanizmy oraz zmiany zachodzące na rynku pracy, które mogą pomóc w walce ze zjawiskiem bezrobocia, opracowywane są różnego rodzaju analizy. Jedna z nich to Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych, którego sporządzenie należy do zadań samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy. Powiatowy Urząd Pracy w Kłodzku zgodnie z zapisem ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku, o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (art. 9 ust. 1 pkt 9) opracował Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych za 2009 rok. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest to proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów strona 59/259

60 pracy w przekroju terytorialno zawodowym oraz formułowania na tej podstawie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemu kształcenia zawodowego, a także określenia kwalifikacji zawodowych osób bezrobotnych pod potrzeby lokalnego rynku pracy. Powiatowy Urząd Pracy w Kłodzku za jeden z istotnych kierunków zadań uznał systematyczną obserwację lokalnego rynku pracy pod kątem kształtowania się popytu i podaży siły roboczej o przekroju zawodowym. Celem monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest przedstawienie głównych parametrów, które charakteryzują rynek pracy powiatu kłodzkiego. Dane dotyczące bezrobocia (stopa bezrobocia, bezrobocie według zawodów), oraz ofert pracy według zawodów (grup zawodów) mogą posłużyć jako źródło informacji między innymi do dostosowania poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy. Ad. 24. Powiatowy Urząd Pracy w Kłodzku aktywnie wspiera osoby bezrobotne planujące rozpoczęcie działalności gospodarczej przede wszystkim poprzez przyznawanie jednorazowych środków na jej rozpoczęcie. Lokalni przedsiębiorcy mogą natomiast liczyć na pomoc związaną z przyznawaniem środków na wyposażenie lub doposażenie stanowisk pracy. Ponadto Urząd podejmuje działania oraz współpracę z innymi jednostkami w zakresie realizacji usług rynku pracy. W 2010 r. zrealizowano: pomoc Stowarzyszeniu Aktywnego Wspierania Gospodarki we Wrocławiu przy realizacji programu pn. Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji na obszarze działania Dusznik- Zdroju. pomoc PCPR w Kłodzku w naborze uczestników do projektu pn. Bądź aktywny, uwierz w siebie. współpraca z Fundacją Kronenberga przy Citi Handlowy przy realizacji programu pn. Mikroprzedsiębiorca Roku. pomoc Instytutowi Organizacji Przedsiębiorstw i Technik Informatycznych InBIT we Wrocławiu w naborze uczestników szkoleń. współpraca z Catman Polska w Warszawie przy realizacji projektu pn. Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie. partnerstwo z Fundacją Edukacji Europejskiej w Wałbrzychu w zakresie organizacji seminarium pn. Kobieta na rynku pracy. współpraca z Wrocławską Agencją Rozwoju Regionalnego w zakresie realizacji projektu pn. Własna działalność gospodarcza szansą dla aktywnych. współrealizacja z Fundacją Edukacji Europejskiej w Wałbrzychu projektu pn. Pracujące mamy sytuacja prawna kobiet na rynku pracy. współpraca z Młodzieżowym Centrum Kariery w Ołdrzychowicach z zakresu zadań rynku pracy. współpraca z Wrocławską Agencją Rozwoju Regionalnego przy organizacji spotkań informacyjno-rekrutacyjnych do projektu pn. Własna działalność gospodarcza szansą dla aktywnych. strona 60/259

61 Turystyka i wypoczynek A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Turystyka i wypoczynek za lata Tabela 35. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Turystyka i wypoczynek L.p Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 Nakłady z budżetu powiatu na promocję i turystykę Udział w wydatkach budżetu ogółem ,54 zł ,06 zł ,27 zł 0,1667 % 0,3529 % 0,7359% Brak tendencji Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku B. Zadania przyjęte do realizacji w Strategii oraz informacja dot. sposobu realizacji L.p. Tabela 36. Ocena realizacji zadań w obszarze Turystyka i wypoczynek Zadanie ustalone w strategii 1 Proturystyczna aktywizacja polskiej części Euroregionu Glacensis w paśmie Drogi Śródsudeckiej ( 2 Koncepcja rozwoju subregionalnych produktów turystycznych ziemi kłodzkiej. Średnia ocena stopnia realizacji zadań w obszarze 3,25 Stopień realizacji (1 niezrealizowane, 6 całkowicie zrealizowane) Na podstawie oceny realizacji zadań dokonanej przez Zespół Ad.1. Ostatnim zadaniem zrealizowanym w ramach programu Proturystyczna aktywizacja polskiej części Euroregionu Glacensis w paśmie Drogi Śródsudeckiej była modernizacja drogi powiatowej nr 3274 na odcinku Mostowice Poniatów - Niemojów i drogi 3276 na odcinku Poniatów do drogi wojewódzkiej nr 389. Przygotowane projekty: II Etap Drogi Śródsudeckiej we współpracy z partnerem czeskim, obejmujący odcinki tego szlaku na terenie gmin: Międzylesie, Bystrzyca Kłodzka, Lądek-Zdrój. Z powodu braku środków na wkład własny nie został zrealizowany, Parkingi w ciągu Drogi Śródsudeckiej przygotowany we współpracy z dziewięcioma gminami powiatu kłodzkiego i partnerem czeskim z powodu braku środków na wkład własny nie został zrealizowany. Ad.2. W kwietniu 2009 r. zakończono kilkumiesięczne prace nad dokumentem Koncepcja rozwoju subregionalnych produktów turystycznych ziemi kłodzkiej. Dokument, uzupełniony o uwagi oraz wskazówki burmistrzów i wójtów z terenu ziemi kłodzkiej, został przedłożony i przyjęty 9 kwietnia 2009 r na walnym zgromadzeniu Stowarzyszenia Gmin Ziemi Kłodzkiej, a następnie został przekazany do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego. Następstwem przyjęcia w/w dokumentu było rozpoczęcie w połowie 2010 r., w ramach polskoczeskiego projektu, prac nad opracowaniem Strategii marketingowej Ziemi Kłodzkiej, Gór Orlickich x x strona 61/259

62 i Podorlicka. Prace zespołu składającego się z przedstawicieli starostwa powiatowego oraz 16 gmin ziemi kłodzkiej koordynuje autor projektu - Stowarzyszenie Gmin Ziemi Kłodzkiej. W ramach opracowania zostanie przeprowadzona całościowa analiza wizerunku turystycznego ziemi kłodzkiej oraz będzie stworzony marketingowy plan strategiczny z kampanią wizerunkową, stanowiącą założenia do budowania marki ziemi kłodzkiej Rolnictwo i obszary wiejskie A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Rolnictwo i obszary wiejskie za lata Tabela 37. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Rolnictwo i obszary wiejskie L.p Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 Przedsięwzięcia społeczności wiejskiej wspierane przez powiat spadek Przyrost w stosunku do roku poprzedniego -8,3% - 6 / - 27% -2 / - 12% 2 Środki w budżecie powiatu przeznaczone na wsparcie ,32 zł ,18 zł ,16 zł społeczności wiejskiej spadek Przyrost w stosunku do roku poprzedniego + 8 zł ,14 zł ,02 zł 3 Osoby bezrobotne zamieszkałe na terenach wiejskich zarejestrowane w PUP Stosunek do ogółu liczby osób bezrobotnych Spadek (tendencja korzystna) 41,8% 41,0% 37,95% Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku B. Informacja dot. sposobu realizacji celów strategicznych W latach cele strategiczne próbowano osiągnąć poprzez organizację różnego rodzaju programów, konkursów i imprez kulturalnych mających na celu wykreowanie wizerunku ziemi kłodzkiej poprzez prezentację folkloru ludowego oraz promocję zespołów ludowych, które melodią, słowami piosenek, strojami i obrzędami zachowują kulturowe dziedzictwo wsi. W roku 2008: a) zorganizowano IV Prezentacje Zespołów Ludowych Ziem Pogranicznych RÓŻA KŁODZKA z udziałem kilkunastu zespołów ludowych z terenu powiatu kłodzkiego oraz z udziałem zespołu czeskiego Barunka i bułgarskiego Balkan Folk Acoustic r. Pstrążna, b) zorganizowano Sowiogórskie Dożynki Powiatowe r. Bożków, c) przeprowadzono IV Edycję Powiatowego Konkursu Najlepsze inicjatywy społeczności lokalnych, w ramach którego dofinansowano ze środków budżetu powiatu kłodzkiego 22 przedsięwzięcia na łączną kwotę zł, mające na celu poprawę jakości życia na obszarach wiejskich, d) dofinansowano w wysokości 1.920,00 zł ze środków z Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zadanie pn. Atestacja opryskiwaczy, w ramach którego przebadano 32 sztuki opryskiwaczy należących do rolników z powiatu kłodzkiego. strona 62/259

63 W roku 2009: a) zorganizowano jubileuszowe V Prezentacje Zespołów Ludowych Ziem Pogranicznych RÓŻA KŁODZKA z udziałem kilkunastu zespołów ludowych z terenu powiatu kłodzkiego oraz z udziałem zespołu ukraińskiego Dżerelce r. Pstrążna, b) zorganizowano Dożynki Powiatowe r. na stadionie w Kłodzku, c) przeprowadzono V Edycję Powiatowego Konkursu Najlepsze inicjatywy społeczności lokalnych, w ramach którego dofinansowano ze środków budżetu powiatu kłodzkiego 16 przedsięwzięć na łączną kwotę zł, mających na celu poprawę jakości życia na obszarach wiejskich powiatu kłodzkiego, d) przeprowadzono Program poprawy zasobności gleb użytkowanych rolniczo na terenie powiatu kłodzkiego, celem którego było wskazanie rolnikom potrzeby podniesienia wartości odczynu ph gleb w celu utrzymania ich potencjalnej żyzności oraz zapobieżeniu procesowi dalszej degradacji. W ramach programu dofinansowano z Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 16 przedsięwzięć na łączną kwotę dofinansowania 2.206,04 zł. W roku 2010: a) zorganizowano VI Prezentacje Zespołów Ludowych Ziem Pogranicznych RÓŻA KŁODZKA z udziałem kilkunastu zespołów ludowych z terenu powiatu kłodzkiego oraz z udziałem zespołu czeskiego Navostro r. Pstrążna, b) zorganizowano Dożynki Powiatowe r. na stadionie sportowym w Lądku-Zdroju, c) przeprowadzono VI Edycję Powiatowego Konkursu Najlepsze inicjatywy społeczności lokalnych, w ramach którego dofinansowano ze środków budżetu powiatu kłodzkiego 14 przedsięwzięć na łączną kwotę zł, mających na celu poprawę jakości życia na obszarach wiejskich powiatu kłodzkiego, d) przeprowadzono Program poprawy zasobności gleb użytkowanych rolniczo na terenie powiatu kłodzkiego, w ramach którego przebadano 500 próbek glebowych na terenach gminy Lądka- Zdroju oraz Stronia Śląskiego na łączną kwotę 4.700,00 zł Obszar infrastruktury Dostępność komunikacyjna A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Dostępność komunikacyjna za lata Tabela 38. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Dostępność komunikacyjna L.p. Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 Remont i modernizacja nawierzchni dróg powiatowych ścieżek m m m2 rowerowych Stosunek do ogólnej powierzchni dróg, chodników i ścieżek rowerowych zarządzanych przez powiat Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 1,20 % 5,09 % 1,31 % 10,8% 424,8% -25,6 % Brak tendencji strona 63/259

64 2 Nakłady z budżetu powiatu na remonty i modernizacje dróg powiatowych Przyrost w stosunku do roku poprzedniego Stosunek do ogółu wydatków powiatu Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 3 Długość dróg powiatowych w dobrym i bardzo dobrym stanie technicznym Przyrost w stosunku do roku poprzedniego Stosunek do ogólnej ilości km dróg powiatowych Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 4 Mosty w dobrym i bardzo dobrym stanie technicznym Przyrost w stosunku do roku poprzedniego Stosunek do ogólnej liczby mostów na drogach powiatowych Przyrost w stosunku do roku poprzedniego Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r zł zł zł zł zł zł 5.31% 6.44% 5,19% 1,39% 1,13% - 1,25% 476 km 523 km 529 km 1,7% 9,8% 1,15% 67,37 % 74,03 % 74,87 % 1,13% 6,66% 0,84 % 161szt. 167 szt. 167 szt. + 1/ 0,6% + 6 / 3,7% 0/0 51,44 % 53,35 % 53,35 % 0,32% 1,91% 0% strona 64/259 Brak tendencji wzrost Brak tendencji Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku B. Zadania przyjęte do realizacji w Strategii oraz informacja dot. sposobu realizacji L.p. Tabela 39. Ocena realizacji zadań w obszarze Dostępność komunikacyjna Stopień realizacji (1 niezrealizowane, Zadanie ustalone w strategii 6 całkowicie zrealizowane) 1 Doprowadzenie do budowy obwodnicy miasta Kłodzka. x 2 Doprowadzenie do budowy odcinka drogi ekspresowej S-5 Wrocław Kłodzko Boboszów/Dolni Lipka (kierunek wiedeński). 3 Działanie na rzecz przebudowy do standardu drogi ekspresowej drogi S-46 z Lublina przez Opole, Kłodzko, Kudowę-Zdrój/Náchod (tak zwany Szlak Staropolski ). 4 Zintegrowanie drogowych przewozów pasażerskich z kolejowymi 5 Ustalenie wysokości budżetu Zarządu Dróg Powiatowych na poziomie pozwalającym na realizację zadań inwestycyjnych na drogach powiatowych 6 Poprawa powiązań transgranicznych we współpracy z x x x x x

65 partnerami czeskimi ( Memorandum w sprawie wspólnego postępowania kraju kralovehradeckiego i powiatu kamiennogórskiego, powiatu kłodzkiego, miasta Kudowa-Zdrój i województwa dolnośląskiego ) 7 Odtworzenie infrastruktury kolejowej na terenie powiatu (opracowania: Odbudowa linii kolejowych Ścinawka Średnia Tłumaczów granica państwa RP/CR Otowice ; Rewitalizacja stacji kolejowych na terenie powiatu kłodzkiego ; Stacje hostele 8 Budowa sieci ścieżek rowerowych na terenie powiatu kłodzkiego jako wydzielonych ciągów komunikacyjnych 9 Działania na rzecz ustalenia lokalizacji lokalnego lotniska 10 Modernizacja infrastruktury drogowej w ciągu Drogi Śródsudeckiej. Średnia ocena stopnia realizacji zadań w obszarze 2,0 strona 65/259 x x x Na podstawie oceny realizacji zadań dokonanej przez Zespół Ad. 1. Zadanie to wpisane zostało już do projektu budżetu Oddziału Wrocławskiego Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (projekt budowlany, projekt wykonawczy, częściowy wykup gruntów). Stanowiący załącznik do uchwały Rady Ministrów Nr 10/2011 z dnia 25 stycznia 2011 roku Pogram budowy dróg krajowych na lata , uwzględnia budowę obwodnicy miasta Kłodzka. Jednak zadanie to przewidywane jest do realizacji po 2013 roku (projekt budowlany, wykup gruntów, budowa). Rola powiatu kłodzkiego w tej kwestii została wyczerpana, ponieważ inwestycja będzie realizowana przez GDDKiA. Ad. 2. W związku z modyfikacją sieci TEN-T przypadającą na rok 2010, Zarząd Województwa Dolnośląskiego zarekomendował odcinek drogi S-5 Węzeł Magnice Boboszów, jako uzupełnienie powyższej sieci. Wniosek ten w formie uchwały został przyjęty przez Sejmik Województwa Dolnośląskiego w lutym 2010 roku i przekazany do ministerstw: Infrastruktury i Spraw Zagranicznych. Także znaczącą inicjatywą w tym zakresie wykazał się eurodeputowany Ryszard Legutko organizując konferencję we Wrocławiu pn. Środkowoeuropejski Korytarz Transportowy Route 65. Na konferencji sprawa przedłużenia drogi S-5 została bardzo silnie wyeksponowana. W związku z zakończeniem przez nas projektu Via Regia, którego efektem jest Studium poszukiwawcze przedłużenia drogi S-5 do granicy państwa, rola powiatu została wyczerpana, a jego zaangażowanie zostało przejęte przez Samorząd Województwa Dolnośląskiego, Wrocławski Oddział Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad i wspomnianego wyżej eurodeputowanego. Ad. 3. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział we Wrocławiu przystąpiła do prac na tej drodze ograniczając się do wykonania nowej nawierzchni. Szanse na poważną modernizację tego szlaku oddalają się. W przypadku, gdyby doszło do realizacji drogi S-5 w wariancie przez miejscowość Laski, wówczas należy wrócić do sprawy i zaproponować łącznik o odpowiednich parametrach do granicy województwa opolskiego. Ad. 4. Dnia 5 marca 2010 roku został wyłoniony zespół (przedstawiciele: Starostwa Powiatowego w Kłodzku, PKS w Kłodzku S.A., Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego, Przewozów Regionalnych i Kolei Dolnośląskich), który będzie odpowiedzialny za prace nad modelową koncepcją zintegrowanego systemu transportu publicznego dla powiatu kłodzkiego wraz z powiązaniami regionalnymi i transgranicznymi. x

66 Zaniechano dalszych prac związanych z tym zagadnieniem, ponieważ w roku 2010 opracowano projekt ustawy o publicznym transporcie drogowym a 7 stycznia 2011 roku została ona opublikowana (Dz. U. Nr 5 poz. 13). Jest to instrument prawny dający staroście delegację do kreowania publicznego transportu zbiorowego osób na terenie powiatu poprzez obowiązek opracowania planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego zwany również przez ustawodawcę planem transportowym. Wymaga to jednak, wcześniejszego ogłoszenia planu transportowego przez marszałka województwa. Marszałek województwa z kolei jest zobligowany do uwzględnienia krajowego planu transportowego, który według ustawy powinien zostać opracowany do sierpnia 2012 roku. Zgodnie z ustawą powiat ma 4,5 roku na wdrożenie przepisów prawnych w niej zawartych. Ad. 5. Wykonanie budżetu Zarządu Dróg Powiatowych w roku 2010 zwiększyło się o 35,05 % w porównaniu z rokiem 2008, jednak w dalszym ciągu jest on na poziomie, który nie pozwala na realizację niezbędnych inwestycji. Ad.6. W roku 2009 odbyło się spotkanie przedstawicieli PKS w Kłodzku S.A. z przewoźnikami czeskimi, w sprawie wspólnego realizowania międzynarodowych połączeń komunikacyjnych. Niestety, do dnia dzisiejszego nie uruchomiono zakładanych połączeń. Przygotowywane wprowadzenie nowych uregulowań prawnych dotyczących publicznego transportu zbiorowego według założeń miało dawać szersze możliwości w zakresie komunikacji transgranicznej. W tym celu powiat kłodzki przystąpił do projektu Via Montana Enforce. Jednak nie został on zakwalifikowany do dofinansowania przez Komitet Monitorujący. Ad. 7. a) Linia kolejowa nr 309 Kłodzko Nowe - Kudowa Zdrój: Wszczęto postępowanie administracyjne w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia Modernizacja regionalnej linii kolejowej nr 309 Kłodzko Nowe Kudowa-Zdrój na odcinku Duszniki-Zdrój Kudowa-Zdrój. Aktualnie przewozy osobowe zawieszone. Urząd Marszałkowski wpisał modernizację odcinka linii kolejowej Duszniki-Zdrój Kudowa-Zdrój do RPO na rok b) Linia kolejowa nr 286 Kłodzko Główne Wałbrzych Główny: Po wykonaniu remontów obiektów mostowych, odcinkowych remontach torów oraz wymianie rozjazdów w styczniu 2009 r. ruch osobowy został reaktywowany. c) Linia kolejowa nr 327 Nowa Ruda Słupiec - Ścinawka Średnia: Po odbudowie nasypu i toru oraz naprawie wiaduktu kolejowego po katastrofie kolejowej ruch kolejowy został przywrócony. d) Linia kolejowa nr 322 Kłodzko Nowe - Stronie Śląskie: Po wykonaniu odcinkowej wymiany podkładów i wzmocnienia toru w pojedynczych lokalizacjach (ok. 50 punktów) utrzymano przejezdność na odcinku Kłodzko Nowe - Ołdrzychowice Kłodzkie. Na dalszej części linii do Stronia Śląskiego nadal obowiązuje prędkość 0 km/h (nie zdołano uzyskać środków na reaktywowanie tego odcinka). e) Linia kolejowa Ścinawka Średnia Tłumaczów. Zakończono roboty przy budowie bocznicy kolejowej Kopalni Melafiru w Tłumaczowie (5 km) będące odcinkową odbudową toru w trasie byłej linii kolejowej łączącej Ścinawkę Średnią z Broumovem. Zakres prac obejmował również budowę mostu na rzece Ścinawce i wiaduktu nad drogą wojewódzką. Niezbędne jest porozumienie pomiędzy inwestorem firmą Strateg S.A.., a samorządem dolnośląskim odnośnie odcinka dogranicznego ( ok. 2 km) oraz dostępu do torów. strona 66/259

67 W grudniu 2007 roku powiat kłodzki przekazał burmistrzom czterech gmin: Kłodzko, Lądek- Zdrój, Międzylesie i Kudowa-Zdrój pilotażowy projekt rewitalizacji stacji kolejowych na terenie powiatu kłodzkiego Stacje hostele, wykonany przez Politechnikę Wrocławską we współpracy z Zakładem Gospodarowania Nieruchomościami we Wrocławiu. W 2008 r. Starosta Kłodzki w imieniu Skarbu Państwa przekazał samorządowi gminnemu Stronia Śląskiego obiekt stacyjny, który przeprowadził jego rewaloryzację oraz częściową rozbudowę, dostosowując go do pełnienia usług kultury przy zachowaniu funkcji obsługi ruchu osobowego. Z uwagi na brak zainteresowania ze strony PKP dalszym przekazywaniem dworców na terenie powiatu, do końca roku 2010 nie przeprowadzono innych zadań modernizacyjnych na tych nieruchomościach. Ad. 8. Zadanie to nie ma umocowania w budżecie powiatu, w związku z tym brak jest możliwości aplikacji o środki zewnętrzne na ten cel. Również z w/w względów gotowy już projekt ścieżki rowerowej odnoszący się do odcinka Kłodzko, Książek Polanica-Zdrój w ciągu dróg powiatowych 3291D i 3292D nie doczekał się realizacji. Ad. 9. Uzyskane od strony niemieckiej informacje dotyczące lotniska wojskowego (zamkniętego po wojnie) przekazano władzom miasta Kłodzka celem przeanalizowania w trakcie wykonywania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego tego miasta. Ad. 10. Zadania w ciągu Drogi Śródsudeckiej nie mają obecnie umocowania w programach, tak jak to było w latach ubiegłych np. program: Proturystyczna aktywizacja obszaru Euroregionu Glacensis w ciągu Drogi Śródsudeckiej. Na przygotowany projekt Parkingi w ciągu Drogi Śródsudeckiej nie zdołano uzyskać poparcia Rady Powiatu Kłodzkiego - brak tej pozycji w budżecie, w związku z tym nie posiadamy środków finansowych na wkład własny przy ubieganiu się o środki zewnętrzne Obszar ochrony środowiska Zadania z zakresu ochrony środowiska a w tym: gospodarki zasobami naturalnymi, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, ochrony powierzchni ziemi, ochrony powietrza, ochrony przed hałasem, ochrony przyrody, gospodarki leśnej i łowieckiej, gospodarki rybackiej, ochrony zwierząt, rekultywacji i ochrony gruntów rolnych w okresie były realizowane w Starostwie Powiatowym w Kłodzku przez Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Gospodarka wodna A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Gospodarka wodna za lata Tabela 40. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Gospodarka wodna L.p Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 Długość rzek i potoków o najwyższej wymaganej czystości Brak danych Brak danych Brak danych Stosunek do ogólnej długości rzek i potoków na terenie powiatu Brak danych Brak danych Brak danych Przyrost w stosunku do roku poprzedniego Brak danych Brak danych Brak danych Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku strona 67/259

68 Zadania wskazane w Strategii nie są zadaniami własnymi powiatu, a dane umożliwiające ich monitorowanie są niedostępne ( gromadzone są przez inne instytucje). W 2008 r. na terenie powiatu kłodzkiego, na rzekach, na których rozmieszczone zostały punkty pomiarowo kontrolne najwyższą wymaganą czystość miała rzeka Nysa Kłodzka i Orlica (II rzędowość). Natomiast rzeki Bystrzyca, Biała Lądecka, Bystrzyca Dusznicka, Ścinawka, Klikawa i Jodłownik posiadają III-rzędowość, a potok Bożkowski IV. Na obszarze powiatu istnieje dobrze rozbudowana sieć hydrograficzna rzek i potoków o stosunkowo dużych zasobach wód zasilających rzekę Nysę Kłodzką i jej dopływy znacznymi ilościami czystej wody, co stwarza możliwość odprowadzania do nich ścieków (pod warunkiem ich właściwego oczyszczenia) bez zakłócania równowagi biologicznej odbiornika. Na terenach wiejskich wykonywane są lokalne przydomowe oczyszczalnie ścieków, co ma wpływ na poprawę jakości wód powierzchniowych niejednokrotnie nawet w zanieczyszczanych strefach źródliskowych potoków. Rzeka Nysa Kłodzka z dopływami tj. rzeka Bystrzycą, Białą Lądecką, Bystrzycą Dusznicką i Ścinawką jest głównym dopływem Odry i posiada największe zasoby wodne w województwie dolnośląskim. Wymienione główne rzeki powiatu pozostają od kilku lat w zadowalającej III klasie czystości wód. Górskie rzeki i potoki przepływające przez obszary o mniejszej ilości źródeł zanieczyszczeń mają wody lepszej jakości i są wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę pitną i stanowią jednocześnie środowisko życia ryb Ochrona przeciwpowodziowa A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Ochrona przeciwpowodziowa za lata Tabela 41. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Ochrona przeciwpowodziowa L.p Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 Długość wykonanych umocnień i wałów na ciekach wodnych na terenie powiatu 0 km 0 km 0 km Stosunek do ogólnej długości cieków wodnych na terenie powiatu 0% 0% 0% Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 0% 0% 0% 2 Nowo wybudowane suche zbiorniki retencyjne na terenie powiatu Brak danych Brak danych 0 Stopień realizacji programu Odra 2006 Brak danych Brak danych Brak danych Stopień realizacji programu Odra 2006 Brak danych Brak danych Brak danych Przyrost w stosunku do roku poprzedniego Brak danych Brak danych Brak danych Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku strona 68/259

69 L.p. Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r. B. Zadania przyjęte do realizacji w Strategii oraz informacja dot. sposobu realizacji Tabela 42. Ocena realizacji zadań w obszarze Ochrona przeciwpowodziowa Stopień realizacji (1 niezrealizowane, 6 całkowicie zrealizowane) Zadanie ustalone w strategii 1 Program dla Odry 2006" ( x 2 Studium ochrony przed powodzią Kotliny Kłodzkiej ze szczególnym uwzględnieniem miasta Kłodzka ( Średnia ocena stopnia realizacji zadań w obszarze 2, Na podstawie oceny realizacji zadań dokonanej przez Zespół Ad. 1. Program Odra 2006 jest programem rządowym. Pełnomocnik ds. Odry 2006 składa rokrocznie sprawozdanie z realizacji programu Prezesowi Rady Ministrów, który przedkłada sprawozdanie Sejmowi. Nie jest to zadanie powiatu, władze lokalne nie mają wpływu na poziom realizacji programu. Rok 2009 był siódmym rokiem realizacji programu. W roku 2010 miała zostać dokonana aktualizacja Programu przyjęcia jej przez Radę Ministrów oraz przekazanie wraz projektem ustawy Sejmowi RP. x Ad. 2. W ramach Programu Odra 2006 Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej wykonał Studium ochrony przed powodzią Kotliny Kłodzkiej ze szczególnym uwzględnieniem miasta Kłodzka. Zadanie z zakresu administracji rządowej. Brak danych dot. poziomu realizacji Studium. Powiat Kłodzki nadal realizuje przyjęty kierunek działania dotyczący bezpieczeństwa powodziowego mieszkańców. Zrealizowana ze środków własnych oraz pozyskanych, inwestycja z dziedziny ochrony przeciwpowodziowej (Lokalny System Osłony Przeciwpowodziowej) stanowi ważny element bezpieczeństwa powodziowego. Powódź z czerwca/lipca 2009 roku wykazała, że kwestia zagrożenia powodziowego jest cały czas aktualna w powiecie kłodzkim. Wówczas posiadane systemy ochrony pośredniej przed powodzią niezmiernie ułatwiły kierowanie akcją przeciwpowodziową. Działania poszczególnych służb uzyskały wysoką ocenę starosty oraz Wojewody Dolnośląskiego Gospodarka odpadami A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Gospodarka odpadami za lata Tabela 43. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Gospodarka odpadami L.p. Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 Ilość odpadów w powiecie zbierana selektywnie segregowanych 985,54 t Brak danych z 2009 r. o selektywnej zbiórce odpadów. Opracowanie wykonywane jest w okresach dwuletnich, a więc za rok 2009 będzie opracowane w 2011 r. Brak danych z 2010 r. o selektywnej zbiórce odpadów. Opracowanie wykonywane jest w okresach dwuletnich, a więc za rok 2010 będzie opracowane w 2012 r. b/d strona 69/259

70 Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 2 Stosunek do ogólnej ilości odpadów wytwarzanych w powiecie Przyrost w stosunku do roku poprzedniego B. Informacja dot. sposobu realizacji celu Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r. 21,7% b/d b/d 1,2 % b/d b/d 21% b/d b/d Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku Ad 1 i 2. Ocena osiągnięcia celu strategicznego w latach wynika z wykonanego i przyjętego przez Radę Powiatu Kłodzkiego Sprawozdania z realizacji >>Planu gospodarki odpadami dla powiatu kłodzkiego<< za lata , uchwalonego w roku (sprawozdanie za okres lat będzie przedmiotem obrad Rady Powiatu w 2011 roku). Wnioski ujęte w przedmiotowym sprawozdaniu: b/d a) Na terenie powiatu kłodzkiego działało szereg podmiotów odbierających odpady tzw. operatorów lokalnych. Podmioty te posiadały własny tabor samochodowy i bazy sprzętowo magazynowe. Podmiotom udzielone zostały zezwolenia na odbiór odpadów komunalnych od mieszkańców. W/w podmioty prowadzą indywidualne umowy na wywóz odpadów z osobami prywatnymi i podmiotami gospodarczymi oraz umowy zbiorowe obejmujące wszystkie gospodarstwa domowe danej spółdzielni mieszkaniowej lub wspólnoty. Ze względu na podpisywanie zbiorowych umów, nie ma możliwości zweryfikowania, czy wszystkie gospodarstwa domowe mają podpisane umowy. Należy przyjąć, że prawie wszyscy mieszkańcy posiadają podpisane umowy na odbiór odpadów komunalnych zmieszanych, b) Selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych nie obejmuje wszystkich mieszkańców powiatu kłodzkiego. Selektywnej zbiórki odpadów nie prowadzą gminy: Lewin Kłodzki oraz Nowa Ruda gmina wiejska. Łącznie uwzględniając wszystkie frakcje zbieranych selektywnie odpadów w latach na terenie powiatu kłodzkiego zebrano odpowiednio 809,58 Mg i 985,54 Mg odpadów opakowaniowych (1Mg = 1 tona). W przeliczeniu na jednego mieszkańca najlepsze efekty zarówno w 2007, jak i 2008 roku uzyskano w gminie Kudowa Zdrój osiągając wartości rzędu 22,08 i 24,93 kg/mk, c) Na podstawie dokonanej analizy stwierdza się, że w powiecie (z wyjątkiem gminy Lądek-Zdrój) nie był prowadzony odzysk odpadów zielonych. Określone zostały wytyczne zmniejszenia ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania. Zgodnie ze zmianami ustawy o odpadach do obowiązkowych zadań własnych gmin w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi należy zapewnienie warunków ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania: do 31 grudnia 2010 r. do nie więcej niż 75% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji; do 31 grudnia 2013 r. do nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji; do 31 grudnia 2020 r. do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji; d) W roku 2007 i 2008 na terenie powiatu kłodzkiego łącznie wytworzonych zostało odpowiednio ,37 Mg i ,73 Mg odpadów komunalnych, w większości odpadów komunalnych strona 70/259

71 zmieszanych (kod ). Średni roczny wskaźnik nagromadzenia odpadów w roku 2007 i 2008 na jednego mieszkańca wyniósł odpowiednio 234,41 kg/mk/rok i 228,42 kg/mk/rok. Zgodnie z KPGO na terenach miejskich wskaźnik ten wynosi 426, a na terenach wiejskich 224 kg/mk/rok Pomimo faktu, że obowiązki w zakresie gospodarki odpadam spoczywają głównie na gminach, w powiecie realizowano lub monitorowano realizację szeregu innych zadań: 1) Władze powiatu zabiegały o likwidację mogilników zlokalizowanych na terenie powiatu kłodzkiego. Na terenie województwa dolnośląskiego zinwentaryzowano osiem mogilników, czyli obiektów służących do deponowania najbardziej niebezpiecznych substancji, tj. miejsc wyznaczonych do stałego przechowywania nierozkładalnych odpadów trujących, przeterminowanych środków ochrony roślin, środków farmaceutycznych, skażonych opakowań itp. Województwo Dolnośląskie w 2010 r. podjęło się realizacji zadania pn. Likwidacja 4 mogilników zlokalizowanych na terenie województwa dolnośląskiego, a koordynatorem prac był Marszałek Województwa Dolnośląskiego, działający na podstawie wielostronnego porozumienia zawartego dnia 18 marca 2010 r. w sprawie likwidacji mogilników pomiędzy Województwem Dolnośląskim a m.in. Gminą Nowa Ruda. Powyższe porozumienie określało zasady wzajemnej współpracy w celu realizacji w.w. zadań. Na terenie powiatu kłodzkiego znajdowały się 4 mogilniki zlokalizowane w miejscowościach: Bożków, Ludwikowice I, których likwidację przeprowadziło Województwo Dolnośląskie oraz w miejscowościach: Ludwikowice II i Poręba, zlikwidowane przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych we Wrocławiu władającego powierzchnią ziemi, na której zostały zlokalizowane. W ramach zadania realizowanego przez Województwo Dolnośląskie zostały zlikwidowane następujące ilości odpadów, (zdeponowanych w 4 mogilnikach) tj.: usunięcie i unieszkodliwienie przeterminowanych środków ochrony roślin 214, 66 Mg (w tym w Bożkowie 3,0 Mg, w Ludwikowicach I 6,42 Mg), unieszkodliwienie zanieczyszczonego gruntu 1 149,404 Mg (w tym w Bożkowie 150,0 Mg). unieszkodliwienie zanieczyszczonego gruzu 941, 86 Mg (w tym w Bożkowie 1 Mg, w Ludwikowicach I 1 Mg). Zadanie było współfinansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Całkowity koszt przedsięwzięcia wyniósł , 58 zł Na terenach będących w zarządzie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu zlokalizowane były dwa mogilniki: Ludwikowice II w leśnictwach Jugów i Poręba w Nadleśnictwie Bystrzyca Kłodzka. Z mogilnika Ludwikowice II wydobyto i poddano termicznemu unieszkodliwieniu 106,14 Mg przeterminowanych środków ochrony roślin i opakowań po nich. Zdeponowano na składowisku odpadów niebezpiecznych w Gorzowie Wielkopolskim 92,06 Mg skażonej ziemi oraz 0,5 Mg skażonego gruzu. Wartość brutto wykonanych prac wyniosła ,96 zł. Z mogilnika Poręba wydobyto i poddano unieszkodliwieniu 6,16 Mg przeterminowanych środków ochrony roślin i opakowań, zdeponowano na składowisku odpadów niebezpiecznych 24,16 Mg skażonej ziemi i 1,0 Mg skażonego gruzu. Wartość brutto wykonanych prac przy likwidacji mogilnika Poręba wyniosła ,88 zł. W trakcie wykonywanych prac likwidacji mogilników i po ich zakończeniu pobrano próbki gruntu z sąsiedztwa mogilników i poddano badaniu laboratoryjnemu na zawartość pestycydów. Wyniki strona 71/259

72 badań wykazały przekroczenie dopuszczalnych stężeń, dlatego zwiększony został zakres wymiany gruntu skażonego i zastąpieniu go gruntem wolnym od zanieczyszczeń. W ramach kosztów jw. dodatkowej wymianie poddano 45 Mg skażonego gruntu przy mogilniku Ludwikowice II i 10 Mg przy mogilniku Poręba. Przy likwidacji mogilników osiągnięto efekt ekologiczny polegający na zlikwidowaniu ciągłego zagrożenia dla zdrowia a nawet życia ludzi na skutek niespodziewanego skażenia środkami niebezpiecznymi gruntów gruntów wód np. poprzez niekontrolowane ich wydobycie przez osoby trzecie, a tym samym efekt ekologiczny osiągnięto w postaci unieszkodliwienia 112,3 Mg przeterminowanych środków ochrony roślin i opakowań po nich, zdeponowania na składowisku odpadów niebezpiecznych 116,22 Mg skażonej ziemi i 1,5 Mg skażonego gruzu. Całkowity koszt likwidacji mogilników wyniósł brutto , 84 zł. 2) Powiat kłodzki realizuje program unieszkodliwiania azbestu. Program pomocy mieszkańcom powiatu kłodzkiego w usuwaniu wyrobów zawierających azbest działający od 2007 roku był finansowany ze środków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W ramach ustalonego programu zostały zrealizowane, zgodnie z zawartymi umowami z indywidualnymi osobami mieszkańcami powiatu kłodzkiego przedsięwzięcia zostało w 2008 roku usunięte 23,7 Mg wyrobów zawierających azbest u 10 wnioskodawców na kwotę łączną zł a w 2009 usunięto 51,52 Mg wyrobów zawierających azbest u 12 wnioskodawców na łączną kwotę ,20 zł. W roku 2010 program nie był realizowany ze względu na likwidacje Powiatowych Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 3) Wspieranie ze środków powiatu Międzygminnego Związku Celowego. Ds. Gospodarki Odpadami. Związek ten utworzony został w dniu r., co zostało obwieszczone w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego nr 77 pod poz Statut tego związku określał cel działania: stworzenie wspólnego systemu gospodarki odpadami. W tym zakresie gminy delegowały na władze statutowe związku swoje prawa i obowiązki. Tym samym związek przejął kompetencje gmin związane z opracowaniem i przygotowaniem całości regionalnego przedsięwzięcia. Gminy uczestniczyły w kosztach działalności związku, proporcjonalnie do liczby mieszkańców. Powiat kłodzki przekazywał środki z Powiatowego Funduszu Ochrony środowiska i Gospodarki Wodnej. Działania związku zmierzały do budowy Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów (ZUO) w Ścinawce Dolnej, szeregu stacji przeładunkowych oraz do rekultywacji starych gminnych składowisk odpadów komunalnych. W analizowanym okresie sprawozdawczym do związku należały następujące miasta i gminy: Bystrzyca Kłodzka, Duszniki-Zdrój, Kłodzko gmina; Kłodzko miasto; Kudowa-Zdrój, Lądek- Zdrój, Lewin Kłodzki (gmina wystąpiła ze Związku z dn r.); Międzylesie, Nowa Ruda gmina; Nowa Ruda miasto; Polanica-Zdrój (gmina wystąpiła ze Związku z dn r.); Radków, Stronie Śląskie, Szczytna, oraz gminy z powiatu ząbkowickiego: Bardo, Kamieniec Ząbkowicki, Ząbkowice Śląskie, Złoty Stok. W ramach przygotowania niezbędnej dokumentacji do wniosku o dofinansowanie z Funduszu Spójności projektu pn. Wspólny system gospodarki odpadami dla Międzygminnego Związku Celowego z siedzibą w Kłodzku, zrealizowane zostały: Studium Wykonalności Przedsięwzięcia; badania ilości i składu morfologicznego odpadów komunalnych; program selektywnej zbiórki odpadów komunalnych; wnioski o decyzje środowiskowe wraz z raportami oddziaływania na środowisko dla: stacji przeładunkowych, zamknięcia i rekultywacji składowisk; strona 72/259

73 dokumentacje związane z ustaleniem lokalizacji inwestycji celu publicznego dla budowy stacji przeładunkowych; wnioski o wydanie zgody na zamknięcie składowisk odpadów wraz z dokumentacjami określającymi warunki zamknięcia. W maju 2008 roku w ramach dalszej realizacji projektu wykonane zostały: dokumentacja przetargowa wraz z Programem Funkcjonalno-Użytkowym na zamknięcie i rekultywację 14 składowisk odpadów na terenie MZC; W 2008 roku prace związane opracowaniem niezbędnych dokumentacji i złożeniem wniosku o dofinansowanie realizacji projektu z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) zostały przerwane. W sierpniu 2008 roku zgodnie z Uchwałą Walnego Zgromadzenia Międzygminnego Związku Celowego w Kłodzku, gmina Radków w drodze przetargu wyłoniła inwestora prywatnego, który zobowiązał się do wybudowania Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów w Ścinawce Dolnej. W październiku 2008 roku pomiędzy gminą Radków i inwestorem prywatnym został podpisany akt notarialny umowa użytkowania wieczystego. Inwestor zobowiązał się do budowy i prowadzenia ZUO. Według aktu notarialnego oddanie do użytku i uruchomienie ZUO powinno nastąpić do dnia r. Do dnia 31 grudnia 2009 r. inwestor zobowiązany był do wybudowania 4 stacji przeładunkowych na terenie Gminy Bystrzyca Kłodzka, Lądek-Zdrój, Ząbkowice Śląskie oraz jednej z trzech Gmin tj. Duszniki- Zdrój, Szczytna lub Polanica-Zdrój pod warunkiem, że wskazane gminy przekażą odpowiednie do tego celu tereny. Termin powyższy nie został dotrzymany. Międzygminny Związek Celowy w Kłodzku, uchwałą Walnego Zgromadzenia MZC w styczniu 2010 r. został rozwiązany. Cel, dla którego został powołany nie został zrealizowany Ochrona powietrza A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Ochrona powietrza za lata Tabela 44. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Ochrona powietrza L.p Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 - Wartość wskaźnika SO2 - Wartość wskaźnika NO2 - Wartość pyłu zawieszonego Przyrost w stosunku do roku poprzedniego B. Informacja dot. sposobu realizacji celu 10,2 μg / m 3 15,1 μg / m 3 60,2 μg / m 3 SO2-8,8% NO 2 - spadek o 57% pył 1,8% 11,5 μg / m 3 16,8 μg / m 3 44,0 μg / m 3 12,7% 11,2% -26,9% 12,0 μg / m 3 23,0 μg / m 3 40,0 μg / m 3 4,3% 36,9% -9,1% Wzrost (trend niekorzystny), dla NO2 i SO2 Trend spadkowy (korzystny) dla pyłu zawieszonego) Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku Wyniki badań jakości powietrza, prowadzonych ze względu na ochronę zdrowia ludzi, prowadzone w 2008 r. na terenie powiatu kłodzkiego wykazały: a) Ze względu ochronę zdrowia ludzi (Nowa Ruda ul. Srebrna, badania na terenie uzdrowisk i większych miejscowości powiatu kłodzkiego przy wykorzystaniu metody pasywnej): dobrą i bardzo dobrą jakość powietrza w odniesieniu do norm obowiązujących dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu oraz ołowiu i kadmu, przekroczenie o 50% dopuszczalnego stężenia średniorocznego pyłu zawieszonego PM10 strona 73/259

74 w Nowej Rudzie na ul. Srebrnej, ponadnormatywny poziom 24-godzinowych stężeń pyłu zawieszonego PM10 w Nowej Rudzie na ul. Srebrnej (125 przypadki przekroczeń wobec dopuszczalnych 35); b) Ze względu na ochronę roślin (stacja pomiarów automatycznych na Czarnej Górze): dobrą i bardzo dobrą jakość powietrza w odniesieniu do norm obowiązujących dla dwutlenku siarki oraz tlenków azotu, przekroczenie obowiązujących norm dla ozonu zarówno średniej liczby dni powyżej poziomu dopuszczalnego w latach jak i współczynnika AOT 40 w latach c) Wyniki badań jakości powietrza, prowadzonych ze względu na ochronę zdrowia ludzi, prowadzone w 2009 r. na terenie powiatu kłodzkiego wykazały: dobrą i bardzo dobrą jakość powietrza w odniesieniu do norm obowiązujących dla dwutlenków siarki i azotu oraz ołowiu, niklu i kadmu w pyle zawieszonym PM 10, przekroczenie o 50% dopuszczalnego stężenia średniorocznego pyłu zawieszonego PM10 w Nowej Rudzie na ul. Srebrnej, ponadnormatywny poziom 24-godzinowych stężeń pyłu zawieszonego PM10 w Nowej Rudzie na ul. Srebrnej (107 przypadków przekroczeń wobec dopuszczalnych 35). W sezonie grzewczym stwierdzano stężenia wyższe od wartości alarmowej, brak przekroczeń dopuszczalnych stężeń w Kłodzku, jednakże badania były prowadzone jedynie przez pół roku, co jest ważne szczególnie w przypadku stężeń l-godzinnych i 24- godzinowych, określających ilość przekroczeń określonych wartości w ciągu roku. d) Wyniki badań jakości powietrza, prowadzonych ze względu na ochronę zdrowia ludzi w 2010 r. na terenie powiatu kłodzkiego wykazały: - dobrą i bardzo dobrą jakość powietrza w odniesieniu do norm obowiązujących dla dwutlenków siarki i azotu, - ponadnormatywny poziom 24-godzinowych stężeń pyłu zawieszonego PM10 w Kłodzku (76 przypadków przekroczeń wobec dopuszczalnych 35). W sezonie grzewczym stwierdzano stężenia wyższe od wartości alarmowej. Bardzo wysokie stężenia pyłu wystąpiły jednak na wszystkich stacjach pomiarowych na terenie województwa i są związane z długą i mroźną zimą, - od 2010 r. zostały uzyskane pierwsze wyniki stężenia ozonu pierwszą ocenę będzie więc można uzyskać za lata Odnawialne źródła energii A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Odnawialne źródła energii za lata Tabela 45. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Odnawialne źródła energii L.p. Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 Ilość energii uzyskiwanej w powiecie 1700, , ,36 z odnawialnych źródeł energii w mw Stosunek do ogólnej ilości energii zużywanej w powiecie Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 1,54% 1,53% 0% 0% Dane z 2010 nie opublikowane Dane z 2010 nie opublikowane Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku bz strona 74/259

75 B. Informacja dot. sposobu realizacji celu W ramach programu Czysta energia ze środków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w latach dofinansowano 81 mieszkańców powiatu kłodzkiego realizujących przedsięwzięcia z zakresu energii odnawialnej na łączną kwotę zł, z czego dofinansowano 76 solarów oraz 5 kotłów zgazowujących biomasę. W roku 2010 zlikwidowano Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a środki finansowe przekazywane przez Marszałka Województwa Dolnośląskiego były kierowane bezpośrednio do budżetu powiatu, natomiast ustawa o finansach publicznych nie zezwalała na przekazywanie dotacji osobom fizycznym Krajobraz A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Krajobraz za lata Tabela 46. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Krajobraz L.p Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 Realizacja projektów urbanistycznych i architektonicznych ze względu na uszanowanie krajobrazu lub kontynuację cech regionalnych L.p. Stosunek do ogólnej liczby wydanych pozwoleń na budowę (domy jednorodzinne, budowa zagrodowa, pensjonaty, hotele) Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 9,84% 23,95% 12,35% Brak tendencji Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku B. Zadania przyjęte do realizacji w Strategii oraz informacja dot. sposobu realizacji Zadanie ustalone w strategii 1 Kształtowanie przestrzeni i architektury układów osadniczych (zwłaszcza wiejskich) z zachowaniem ładu przestrzennego i w nawiązaniu do cech regionalnych ziemi kłodzkiej z pomocą ustawowych uregulowań jak: - opiniowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, - uzgadnianie projektów budowlanych. 2 Zachęcanie samorządów do konstruowania wytycznych do sporządzanych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uwzględniających powyższe cele. Tabela 47. Ocena realizacji zadań w obszarze Krajobraz Stopień realizacji (1 niezrealizowane, 6 całkowicie zrealizowane) x x strona 75/259

76 3 Promocja najlepszych projektów urbanistycznych i architektonicznych ze względu na uszanowanie krajobrazu lub kontynuację cech regionalnych (konkursy na projekt powtarzalny, tworzenie katalogów i wzorników). Średnia ocena stopnia realizacji zadań obszarze 3,72 Na podstawie oceny realizacji zadań dokonanej przez Zespół Ad. 1. Realizowano poprzez opiniowanie opracowań urbanistycznych z terenu powiatu kłodzkiego. Ponadto, Rada Powiatu Kłodzkiego w roku 2009 podjęła uchwalę w sprawie przyjęcia stanowiska dotyczącego Szczególnej ochrony krajobrazu na terenie powiatu kłodzkiego. Uchwała dotyczyła negatywnego stanowiska Rady Powiatu w sprawie budowy ferm wiatrowych na terenie powiatu i ich negatywnego oddziaływania na krajobraz i warunki naturalne środowiska. Ad. 2 i 3. Zorganizowanie konkursu architektonicznego pn.: Dom Sudecki o cechach architektury regionalnej ziemi kłodzkiej, wystawy pokonkursowej i wystawy publicznej w Muzeum Ziemi Kłodzkiej. Opracowanie katalogu pn. Dom dla ziemi kłodzkiej. Działania promujące powyższą ideę za pośrednictwem środków masowego przekazu: TV Sudety, powiatowa strona internetowa, artykuły prasowe. W ramach promocji zorganizowano na terenie całego powiatu cykl wystaw prezentujących wyniki konkursu i nagrodzone projekty Obszar współpracy Współpraca transgraniczna A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Współpraca transgraniczna za lata Tabela 48. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Współpraca trans graniczna L.p Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 Przedsięwzięcia realizowane w ramach współpracy transgranicznej Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 2 Wartość zrealizowanych przedsięwzięć Udział pozyskanych środków zewnętrznych w wartości tych przedsięwzięć ogółem Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 0% 1 / 33% 0 % wzrost % 28,8% % 33,3% zł 6,65% 875,2% Wzrost wartości, spadek udziału środków zewnętrznych Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku x strona 76/259

77 B. Zadania przyjęte do realizacji w Strategii oraz informacja dot. sposobu realizacji W strategii rozwoju powiatu nie określono zadań w zakresie tego obszaru Krajowa i zagraniczna współpraca partnerska A. Osiągnięte wskaźniki realizacji celów i zadań dla obszaru Krajowa i zagraniczna współpraca partnerska za lata Tabela 49. Wskaźniki realizacji celów w obszarze Krajowa i zagraniczna współpraca partnerska L.p. Miernik Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Trend 1 Podmioty partnerskie krajowe i zagraniczne Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 0% 2/ 40% 0 wzrost 2 Wspólnie zrealizowane przedsięwzięcia Przyrost w stosunku do roku poprzedniego 33% 4/ 100% 5 / 62,5 % wzrost 3 Wartość zrealizowanych przedsięwzięć, zł zł zł Udział w wydatkach budżetu ogółem 0,007% 0,0175% 0,0259 wzrost Przyrost w stosunku do roku poprzedniego zł zł zł Na podstawie danych otrzymanych z komórek merytorycznych Starostwa Powiatowego w Kłodzku B. Zadania przyjęte do realizacji w Strategii oraz informacja dot. sposobu realizacji W Strategii rozwoju powiatu kłodzkiego nie określono zadań do realizacji celu strategicznego. Każdego roku przygotowywane są plany współpracy partnerskiej powiatu kłodzkiego z poszczególnymi krajowymi i zagranicznymi partnerami oraz sprawozdania z ich realizacji, które są przedstawiane Zarządowi Powiatu Kłodzkiego oraz tematycznym komisjom Rady Powiatu Kłodzkiego Raport z badania ankietowego mieszkańców Powiatu Kłodzkiego dotyczącego ewaluacji strategii rozwoju Powiatu Kłodzkiego Metodologia. Ankietyzację wśród mieszkańców powiatu przeprowadzono w dniach od 10 do 20 sierpnia 2010 roku. Udział w zespole ankietowym wzięli: Iwona Faron inspektor w Wydziale Organizacyjnym, Grzegorz Garbicz stażysta w Referacie Rozwoju. Raport z badania ankietowego został wykonany we wrześniu 2010r. Ankieta została opracowana w formie pytań otwartych dotyczących m.in. najważniejszych zadań do realizacji w poszczególnych obszarach Strategii rozwoju powiatu na lata (20 obszarów). Ankietyzację przeprowadzono w formie bezpośredniego kontaktu z respondentami. Ankiety, poza kilkoma przypadkami, zostały wypełnione samodzielnie przez respondentów. strona 77/259

78 Przebieg badań obserwacje i problemy Analizujący ankiety stwierdzili: 1. Na 186 wypełnionych ankiet, tylko w 28 przypadkach zadeklarowano znajomość założeń Strategii, przy czym w 9 przypadkach na pytanie dotyczące stopnia realizacji założeń strategii udzielono odpowiedzi: nie mam zdania, trudno powiedzieć, nie wiem; w 4 przypadkach w ogóle nie udzielono odpowiedzi; w 2 przypadkach udzielono odpowiedzi, iż żadne z założeń Strategii nie zostały zrealizowane. Wniosek 1: mimo 28 deklaracji znajomości założeń dokumentu, 15 nie odpowiada na postawione pytanie, stąd wniosek o nieznajomości strategii rozwoju powiatu; Wniosek 2: na 186 odpowiedzi, znajomością dokumentu wykazało się 13 respondentów, z tego 2 wskazało konkrety (1 - połączono SP ZOZ w Nowej i SP ZOZ w Kłodzku w jeden podmiot; 2 - powstanie Warsztatów Terapii Zajęciowej w Starym Wielisławiu oraz podjęcie działań w celu budowy Domu Pomocy Społecznej). 2. W wielu przypadkach respondenci odmawiali wypełniania ankiet, ze względu na dużą liczbę pytań otwartych (22). 3. W większości przypadków ankietowani mieli problem ze zrozumieniem pytań, np. Jakie są Pana(i) zdaniem najważniejsze zadania/cele do realizacji w sferze ochrony powietrza / gospodarki wodnej / rozwoju instytucjonalnego, aktywności obywatelskiej społeczności powiatu kłodzkiego itp. Wniosek: w związku z niezrozumieniem pytań lub braku zdania, nie udzielono wielu odpowiedzi. 4. W związku z brakiem wiedzy na temat zadań i funkcjonowania powiatu wypowiedzi mają charakter lokalny i głównie dotyczą małych ojczyzn mieszkańców (np. zakończenie budowy gimnazjum w Ścinawce Średniej, ochrona Góry Włodzickiej, remont remizy w Świerkach, rewaloryzacja starówki w Kłodzku itp.) 5. W znacznej mierze respondenci nie odpowiadali na pytania, jakie widzą zadania lub cele do realizacji w latach , a jedynie wyrażali swoje niezadowolenie, bądź subiektywnie opisywali stan faktyczny (np. dość dobry stan, dobra współpraca, katastrofalny stan itd., itp.) Uzyskane wyniki A. Struktura wyników badań. Zwrotność ankiet. Głównym założeniem ankietyzacji było poznanie opinii mieszkańców powiatu na temat Strategii rozwoju powiatu kłodzkiego oraz głównych jego założeń, a takż ustalenia celów i zadań do realizacji w latach Ustalono, że w badaniu winno wziąć udział co najmniej 280 respondentów, po 20 osób z każdej z 14 gmin powiatu. Rzeczywista zwrotność ankiet wyniosła 66,4% (186 ankiet). Metryczka. Metryczka zawierała dane dotyczące: wieku: lat; lat; lat; lat; powyżej 60 lat; pochodzenia: miasto; wieś Metryczka nie zawierała pytania o płeć, ponieważ uznano, iż nie ma to dla badania znaczenia. W metryczce zaznaczono następujące odpowiedzi: 1. Wiek: lat 28 respondentów lat 57 respondentów lat 33 respondentów lat 53 respondentów - powyżej 60 lat 12 respondentów strona 78/259

79 2. Pochodzenie: Na 186 udzielonych odpowiedzi, 181 respondentów wypowiedziało się na temat pochodzenia (miasto lub wieś), z czego 136 osób zaznaczyło opcję miasto, a 45 wybrało opcję wieś. Wniosek: brak zainteresowania ankietą ze strony mieszkańców wsi widoczna niechęć do jej wypełniania. B. Analiza odpowiedzi na pytania otwarte: Jakie są Pana(i) zdaniem najważniejsze zadania/cele do realizacji w poszczególnych obszarach strategii rozwoju powiatu Najczęściej powtarzające się wypowiedzi w poszczególnych obszarach: 1) EDUKACJA Dostosowanie oferty edukacyjnej/kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy; Podjęcie działań wspierających niezamożne rodziny tak, by ich dzieci mogły skutecznie podejmować naukę w szkołach średnich; Poszerzenie oferty placówek z zakresu szkolnictwa wyższego, zwłaszcza w dziedzinie turystyki; Zwiększenie oferty szkół wyższych o studia podyplomowe; Podniesienie poziomu procesu dydaktycznego; Uruchomienie atrakcyjnych zajęć pozalekcyjnych; Promowanie wykształcenia wśród młodzieży/wzrost zainteresowania młodzieży zdobyciem odpowiednich kwalifikacji; Dostęp do praktycznej nauki zawodu; Zwiększenie liczby szkół zawodowych; Zwrócenie większej uwagi na to, by uczniowie potrafili wykorzystywać wiedzę teoretyczną w praktyce; Stworzenie większej ilości przedszkoli; Poprawa warunków nauczania w szkołach ponadgimnazjalnych remont placówek oświatowych; Podwyższenie kwalifikacji zawodowych kadry pedagogicznej / Odpowiedni dobór kadry pedagogicznej; Stworzenie dobrze wyposażonych centrów kształcenia zawodowego; Usprawnienie systemu stypendialnego za wyniki w nauce i sportowe; Edukacja kulturalna jako działanie prewencyjne i element resocjalizacji (przeciwdziałanie nałogom i agresji poprzez pozytywne zagospodarowanie czasu wolnego); Zwiększenie możliwości nauki języków obcych w przedszkolach; Równy dostęp do edukacji dla dzieci z obszarów wiejskich i miejskich; Dywersyfikacja edukacji szkolnej i przedszkolnej, uwzględniającej pasje i zainteresowania dzieci i młodzieży oraz rozwijanie w młodzieży poczucia odpowiedzialności; Wprowadzenie większej ilości zajęć wyrównawczych; Wprowadzenia dofinansowania do biletów miesięcznych uczniom, którzy uczęszczają do szkół poza miejscem zamieszkania; Tworzenie większej ilości klas integracyjnych; Bieżąca pomoc uczniom w rozwiązywaniu problemów społecznych, np. narkotyki, alkoholizm, problemy rodzinne i integracyjne z rówieśnikami. strona 79/259

80 2) KULTURA I OCHRONA DZIEDZICTWA NARODOWEGO Ochrona dziedzictwa poprzez podniesienie świadomości kulturowej i narodowej społeczeństwa; Wsparcie działań samorządów w celu ochrony i poprawy stanu zabytków na terenie powiatu; Zwiększenie nakładów na ochronę zabytków; Wykorzystywanie walorów kulturowych i ochrony dziedzictwa narodowego do promocji w kraju i za granicą / Zwiększenie roli zabytków w rozwoju turystyki i przedsiębiorczości; Rewaloryzacja zabytków i adaptacja na cele kulturalne, edukacyjne, rekreacyjne lub inne cele społeczne; Pozyskiwania środków zewnętrznych na rewaloryzację zabytków; Wspieranie lokalnego folkloru oraz współpraca z miejscowymi artystami; Inwestowanie w te dziedziny kultury, które stanowić mogą wizytówkę miasta / Tworzenie festiwali plenerowych (muzycznych, plastycznych, sztuk alternatywnych); Zwiększenie informacji o zabytkach Ziemi Kłodzkiej i ich dostępności; Promocja budowy domów o charakterze regionalnym. 3) KULTURA FIZYCZNA I SPORT Unowocześnienie i rozwój bazy sportowej; Zwiększenie liczby godzin wychowania fizycznego w szkołach, ich uatrakcyjnienie; Zwiększenie wykazu zajęć pozalekcyjnych w dziedzinie sportu; Wspieranie młodzieży i uczniowskich klubów sportowych; Promocja zdrowego stylu życia i aktywnych form wypoczynku; Powszechny i bezpłatny dostęp do obiektów sportowych i rekreacyjnych; Tworzenie klas sportowych; Zwiększenie nakładów na kulturę fizyczną; Zaangażowanie lokalnego środowiska w promocję sportu; Organizacja większej ilości dni sportu, zawodów, turniejów sportowych, np. Kłodzkich Igrzysk Olimpijskich, maratonów itp.; Tworzenie ścieżek rowerowych i terenów rekreacyjnych; Zwiększenie znaczenia sportu osób niepełnosprawnych; Budowa krytych basenów, dostępnych dla dzieci i młodzieży, jako element szkolnego wychowania fizycznego; Budowa w okresie zimowym lodowisk; Organizacja zajęć sportowych przez profesjonalnych instruktorów / Szkolenie kadry trenerskiej; Stworzenie w powiecie kłodzkim mecenatu nad wybitnymi sportowcami; Propagowanie, przy współpracy gmin, narciarstwa biegowego tras do nordic walking utworzenie spójnej sieci tras. 4) AKTYWNOŚĆ OBYWATELSKA SPOŁECZNOŚCI POWIATU KŁODZKIEGO Podjęcie działań na rzecz tworzenia organizacji pozarządowych, integracja środowisk lokalnych; Wspieranie lokalnych inicjatyw i przedsięwzięć; Rozwój/budowanie współpracy samorządów lokalnych z organizacjami pozarządowymi Aktywizowanie ludzi starszych i samotnych; Podanie do szerszej informacji celów, zamierzeń i założeń strategii rozwoju powiatu kłodzkiego; Odpolitycznienie władz samorządowych; Edukacja mieszkańców w zakresie zadań i działalności powiatu. strona 80/259

81 5) OCHRONA ZDROWIA Zwiększenie dostępności do specjalistycznych usług medycznych w ramach środków z NFZ; Utworzenie i wspieranie specjalistycznych placówek zdrowotnych; Modernizacja systemu ochrony zdrowia, poprawa jakości świadczonych usług; Zwiększenie liczby karetek pogotowia ratunkowego; Połączenie dwóch placówek służby zdrowia (szpitale w Polanicy Zdroju i Kłodzku) w jeden system opieki zdrowotnej z wyspecjalizowanymi oddziałami; Poprawa sytuacji ekonomicznej ZOZ-ów; Większe zaangażowanie w negocjowanie kontraktów z NFZ; Wykorzystanie środków unijnych na poprawę jakości świadczeń zdrowotnych; Podjęcie działań profilaktycznych poprzez zwiększenie nakładów finansowych na badania profilaktyczne w celu zapobiegania chorobom układu krążenia, nowotworowym i cukrzycy oraz wad postawy u dzieci i młodzieży; Zwiększenie bezpieczeństwa zdrowotnego społeczeństwa poprzez rozwój ratownictwa medycznego; Zwiększenie ilości miejsc w zakładach opieki długoterminowej oraz na oddziałach rehabilitacyjnych; Zmiana systemu zarządzania w jednostkach służby zdrowia; Oddłużenie i prywatyzacja szpitali. 6) ROZWÓJ LECZNICTWA UZDROWISKOWEGO I TURYSTYKI UZDROWISKOWEJ Unowocześnienie i zmodernizowanie bazy uzdrowiskowej; Dostosowanie bazy uzdrowiskowej do szerszego świadczenia usług np. SPA, fitness, jego promocja oraz zwiększenie nakładów inwestycyjnych; Wspieranie i promocja istniejących uzdrowisk; Dostosowanie bazy uzdrowiskowej do współczesnych potrzeb kuracjuszy; Modernizacja szpitali prowadzących działalność uzdrowiskową; Stworzenie większej ilości gabinetów rehabilitacyjnych; Rozwój bazy hotelowej; Zniesienie opłat za wodę leczniczą; Tworzenie chodników spacerowych łączących miasta uzdrowiskowe; Wspólne działania w celu wypromowania marki Ziemi Kłodzkiej jako zagłębia uzdrowiskowego. 7) POMOC SPOŁECZNA I WSPIERANIE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Dostosowanie obiektów użyteczności publicznej do potrzeb osób niepełnosprawnych; Zwiększenie ilość miejsc w DPS-ach, aby skrócić czas oczekiwania na przyjęcie; Udzielanie większego wsparcia samotnym rodzicom i rodzinom wielodzietnym; Zwiększenie udziału osób niepełnosprawnych w życiu społecznym; Rozwijanie różnorodnych form opieki nad dzieckiem i rodziną (domy dziecka, rodzinne domy dziecka) Budowa ośrodków dla ofiar przemocy; Promocja zatrudniania osób niepełnosprawnych / wspieranie aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych; Zapobieganie uzależnieniom poprzez wspieranie działań w zakresie profilaktyki i terapii uzależnień; Informacja na temat programów pomocowych, jakimi dysponuje powiat; Brak zakładów pracy chronionej. strona 81/259

82 8) BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE Poprawa stanu infrastruktury drogowej; Podjęcie działań w sprawie budowy obwodnicy Kłodzka, Stworzenie sprawnie działającego monitoringu ulicznego; Poprawa stanu bezpieczeństwa w ruchu drogowym; Poprawa efektywności zapobiegania i zwalczanie przestępczości pospolitej; Opracowanie strategii bezpieczeństwa powiatu; Zwiększenie liczby etatów w policji i straży miejskiej Ustawiczne szkolenie kadry odpowiedzialnej w powiecie za bezpieczeństwo publiczne; Wydłużenie czasu funkcjonowania oświetlenia ulicznego; Zwiększenie liczby patroli policji i straży miejskiej, szczególnie w godzinach nocnych; Zwiększenie nakładów finansowych na bezpieczeństwo; Minimalizacja zagrożeń zarówno o charakterze obiektywnym jak i subiektywnym; Zwiększenie kontroli na drogach w dni wolne od pracy; Zwiększenie monitoringu w miejscach najczęstszych naruszeń porządku i bezpieczeństwa; Systematyczne zwiększanie ilości i jakości sprzętu specjalistycznego policji, straży pożarnej, straży miejskiej; Nakładanie kar za przekroczenie dozwolonej prędkości w terenie zabudowanym; Zwiększenie bezpieczeństwa podczas organizacji imprez masowych; Utrzymanie współpracy transgranicznej w zakresie współpracy służb ratowniczych i prewencyjnych. 9) ROZWÓJ INSTYTUCJONALNY Zwiększenie zakresu świadczenia usług publicznych; Ciągłe unowocześnianie i doskonalenie zasad zarządzania zasobami ludzkimi; Powierzenie komórce starostwa roli wiodącej i koordynującej proces rozwoju instytucjonalnego jednostek powiatowych; Utworzenie w Kłodzku jednostki NFZ; Podniesienie poziomu świadczenia usług publicznych; Opracowanie planu działania określającego poszczególne etapy prac w podstawowych obszarach aktywności podmiotowych jednostek organizacyjnych; Podniesienie sprawności działania powiatowych jednostek organizacyjnych; Zwiększenie szkoleń mających na celu podniesienie jakości zarządzania w jst; Wzmocnienie komunikacji z mieszkańcami i organizacjami społecznymi. 10) RYNEK PRACY Zwiększenie dofinansowania dla nowych podmiotów gospodarczych, powstających przy udziale środków PUP; Wspieranie zakładów pracy tworzących nowe miejsca pracy; Zwiększenie nakładów na szkolenie osób bezrobotnych; Tworzenie nowych miejsc pracy m.in. poprzez pozyskiwanie inwestorów zagranicznych; Ograniczenie odpływu młodzieży za granicę; Wspieranie inicjatyw lokalnych; Wykorzystanie potencjału uzdrowiskowego i turystycznego dla stworzenia nowych miejsc pracy; Dywersyfikacja działań; Upowszechnienie wiedzy na temat miejsc pracy np. przez organizację targów pracy; Utworzenie strefy ekonomicznej umożliwiającej powstanie wielu nowych miejsc pracy; strona 82/259

83 Umożliwienie drobnym przedsiębiorcom np. branży usługowej rozwinięcia działalności np. poprzez różnego rodzaju ulgi. 11) ROLNICTWO I OBSZARY WIEJSKIE Wspieranie rozwoju hodowli bydła mięsnego; Pomoc w uzyskiwaniu środków z UE / Pozyskiwanie środków z UE na aktywizację; Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich; Poprawa konkurencyjności gospodarki rolno-żywnościowej / rozwój przetwórstwa żywnościowego / promocja zdrowej żywności; Wypromowanie produktu regionalnego; Wykorzystanie obszarów czystych ekologicznie; Umożliwienie bezrobotnym rolnikom przekwalifikowania się; Wdrażanie i produkcja energii odnawialnej; Poprawa infrastruktury obszarów wiejskich remonty dróg, kanalizacja, gazownictwo, poprawa wizerunku wsi; Dążenie do zwiększenia opłacalności uprawy i hodowli; Zwiększenie pomocy dla rolników, których dotknęła klęska żywiołowa; Rozwój agroturystyki; Poprawa warunków zbytu płodów rolnych; Podniesienie poziomu wykształcenia i kwalifikacji osób zamieszkujących obszary wiejskie; Doskonalenie zawodowe rolników; Wprowadzenie tanich kredytów dla rolników z możliwością umorzenia ich części, ściśle przeznaczonych na rozwój i unowocześnienie gospodarstw rolnych; Tworzenie gospodarstw ekologicznych. 12) DOSTĘPNOŚĆ KOMUNIKACYJNA Podjęcie działań na rzecz odnowy i utrzymania istniejących linii kolejowych / Wspieranie działań na rzecz odbudowy linii zlikwidowanych; Zintegrowanie drogowych i kolejowych przewozów pasażerskich; Poprawa dostępności komunikacyjnej; Realizacja zadań inwestycyjnych na drogach; Brak odpowiednich połączeń PKP na terenie przyległych powiatów i powiatu kłodzkiego zły, niefunkcjonalny rozkład jazdy pociągów; Brak komunikacji autobusowej w porach wieczornych; Zmniejszenie cen biletów za przejazdy środkami komunikacji publicznej; Modernizacja infrastruktury komunikacyjnej; Wprowadzenie alternatywnych środków komunikacji; Doprowadzenie do budowy obwodnicy Kłodzka; Zwiększenie taboru PKS o pojazdy o mniejszej ilości miejsc dla miejscowości o słabszej frekwencji pasażerskiej; Zwiększenie dostępu do Internetu; Wprowadzenie szynobusów; Wybudowanie większej ilości parkingów przed instytucjami użyteczności publicznej. strona 83/259

84 13) GOSPODARKA WODNA Wymiana starych rur wodociągowych; Budowa nowych zbiorników retencyjnych lub rozbudowa istniejących; Udrażnianie studzienek kanalizacyjnych; Oczyszczanie rzek i potoków; Budowa nowych oczyszczalni ścieków; Wzrost świadomości ekologicznej; Lepsze wykorzystanie wód podziemnych; Zapewnienie dostawy i dostępu wody pitnej dla wszystkich mieszkańców powiatu; Pomoc w budowaniu studni głębinowych; Zmiana stacji uzdatniania wody na ozonowaną; Zabezpieczenie rzek przed ściekami z różnych źródeł, zwiększenie w związku z tym kontroli i sankcji. 14) OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA Pogłębianie/regulacja koryt rzecznych; Oczyszczanie rowów; Optymalne zabezpieczenie terenów, ludności i infrastruktury technicznej przed zniszczeniami powodzi; Zbudowanie systemu zabezpieczenia przeciwpowodziowego; Doskonalenie systemu ostrzegania mieszkańców powiatu o zagrożeniach; Zwiększenie pojemności istniejących zbiorników wodnych; Rozwój i sprawna organizacja służb ratowniczych; Ochrona lasów poprzez ograniczenie wycinki drzew; Udrożnienie studzienek kanalizacyjnych; Blokowanie budownictwa na terenach zalewowych; Stworzenie polderu zalewowego na Nysie Kłodzkiej przed Kłodzkiem; Wdrożenie i realizacja Programu dla Odry 2006; Wspieranie działań RZGW i DZMiUW służących ochronie przeciwpowodziowej; Budowa wałów; Stworzenie systemu czynnego i biernego zabezpieczenia przeciwpowodziowego. 15) GOSPODARKA ODPADAMI Wspieranie budowy zakładu utylizacji śmieci; Podniesienie świadomości obywateli na temat skutków zanieczyszczania terenu odpadami; Podjęcie działań w celu budowy spalarni odpadów skuteczniejszy recykling; Wdrożenie i spopularyzowanie w większym zakresie segregacji śmieci; Podłączenie gospodarstw domowych do kolektorów kanalizacyjnych; Racjonalna gospodarka odpadami; Wzrost recyklingu, w tym recyclingu organicznego; Uregulowanie gospodarki ściekowej; Podjęcie działań zwiększających świadomość mieszkańców powiatu w zakresie zagrożeń związanych z zanieczyszczaniem terenów odpadami; Budowa nowych, zgodnych z obowiązującymi normami wysypisk śmieci; Wdrożenie nowoczesnych technologii przeróbki śmieci; Zwiększenie ilości przydrożnych koszy na śmieci, szczególnie na terenach wiejskich; strona 84/259

85 Odzyskiwanie surowców wtórnych; Wprowadzenie obowiązku (aktualnej umowy) posiadania przez każdego właściciela nieruchomości kubłów na śmieci; Opracowanie programu likwidacji odpadów niebezpiecznych Zwiększenie ilości pojemników do segregacji śmieci; Likwidacja dzikich wysypisk śmieci; Częstsze opróżnianie pojemników do segregacji odpadów. 16) OCHRONA POWIETRZA Wykorzystywanie paliw ekologicznych; Spopularyzowanie stosowania filtrów kominowych, zwłaszcza przez zakłady produkcyjne; Doprowadzenie do najwyższej czystości powietrza poprzez budowę obwodnic; Ograniczenie niekorzystnego działania zakładów przemysłowych na środowisko; Zgazyfikowanie w powiecie terenów wiejskich; Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń; Zwiększenie miejsc z zakazem palenia tytoniu; Monitoring poziomu zanieczyszczeń powietrza / Monitoring i poprawa warunków meteorologicznych; Stworzenie motywacji oraz warunków do stosowania paliw ekologicznych; Restrykcje w zakresie wymierzania kar za wypalanie łąk, śmieci itp. 17) ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII Budowa farm/elektrowni wiatrowych; Wykorzystywanie kolektorów słonecznych / Kompleksowe wspieranie montażu baterii słonecznych; Zwiększenie świadomości na temat wykorzystania odnawialnych źródeł energii; Budowa elektrowni wodnych; Wdrożenie technologii energooszczędnych; Redukcja emisji gazów; Wykorzystanie zasobów geotermalnych; Dotowanie inicjatyw z zakresu odnawialnych źródeł energii; Produkcja biomasy; Stworzenie programu dotacji do inwestycji (solary, pompy ciepła itp.); Wykorzystanie energii słonecznej poprzez wprowadzenie ogniw fotoelektrycznych w gospodarstwach domowych; Zwiększenie dotacji lub utworzenie dogodnych kredytów lub refundacji dla osób fizycznych zainteresowanych montażem urządzeń z grupy OZE. 18) ŚRODOWISKO I KRAJOBRAZ Zwiększenie nakładów na ochronę zagrożonych gatunków fauny i flory; Ochrona obszarów szczególnie chronionych; Wzrost środków wspierających rewaloryzację zabytków / Rewaloryzacja zabytków; Tworzenie gospodarstw agroturystycznych lub poprawa zabudowy już istniejących; Poprawa estetyki przestrzeni; Dbanie o czystość m.in. poprzez zbieranie nieczystości pozostawionych przez ludzi; Wprowadzenie i egzekwowanie kar za zaśmiecanie środowiska; strona 85/259

86 Skatalogowanie obszarów przyrodniczo cennych i obwarowanie ich niezbędnymi procedurami ochrony; Zachowanie istniejących walorów turystyczno-uzdrowiskowych poprzez blokowanie inwestycji negatywnie oddziałujących na środowisko i krajobraz; Kształtowanie przestrzeni i architektury z zachowaniem ładu przestrzennego; Likwidacja dzikich wysypisk śmieci nakazowa kontrola przez gminy wiejskie; Wprowadzenie nakazu gminom w zakresie remontów obiektów po dawnych PGR; Ekologiczne happeningi i eventy; Promocja ekologii w szkołach i w powiecie np. poprzez organizację dnia bez samochodu ; Inwestowanie w budowę stojaków rowerowych; Ratowanie starych dworców kolejowych; Zachęcanie do wykorzystywania dziedzictwa kulturowego przy realizacji nowych budowli; Zachowanie walorów estetyczno-widokowych krajobrazu powiatu kłodzkiego; Ochrona konserwatorska cennych zabudowań; Zwiększenie liczby śmietników na szlakach turystycznych; Poprawa stanu gospodarki leśnej; Usuwanie zalegających i nieskładowalnych odpadów z wycinki drzew; Ograniczenie zbyt skomplikowanych procedur związanych z pozyskaniem oraz rozliczeniem środków na projekty transgraniczne; Większa dbałość o wizerunek otoczenia (parki, klomby, gazony itp.); Budowa terenów rekreacyjnych. 19) WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA Uruchomienie turystycznej kolejki na trasie do miejscowości czeskich; Nawiązywanie porozumień w sprawach współpracy transgranicznej; Poszerzenie współpracy z miastami czeskimi; Otwarcie się samorządów na współpracę przygraniczną; Aktywizacja społeczności przygranicznej poprzez wspólne inicjatywy; Rozwój krajowej i zagranicznej współpracy partnerskiej; Poprawa i rozbudowa infrastruktury drogowej np. ścieżki rowerowe, trasy przygraniczne; Poprawa komunikacji transgranicznej; Wymiana młodzieży; Wsparcie dla projektów realizowanych wspólnie przez organizacje sąsiednich krajów; Zwiększenie transportu koleją; Wprowadzenie zakazu przejazdu tirów przez małe miasteczka; Stworzenie warunków higienicznych na byłych przejściach granicznych dla kierowców tirów. 20) KRAJOWA I ZAGRANICZNA WSPÓŁPRACA PARTNERSKA Kontynuacja nawiązanych partnerstw krajowych oraz nawiązywanie nowych; Współpraca z miastami sąsiednich województw; Współpraca z miastami niemieckimi; Wymiana doświadczeń z różnych dziedzin życia; Rozwój zagranicznej i krajowej współpracy partnerskiej; Rozwój powiatu jako ośrodka turystycznego i uzdrowiskowego; Promocja regionu; Transfer technologii i pomysłów; strona 86/259

87 Zoptymalizowanie krajowej współpracy i ograniczenie zagranicznej ze względu na brak efektów wymiernych; Wymiana młodzieży; Informacje turystyczne dotyczące miast partnerskich; Organizacja krótkoterminowych wycieczek w ramach wymiany międzynarodowej. C. Analiza odpowiedzi na pytanie otwarte: Jakie inne cele należy Pana(i) zdaniem ująć w Strategii rozwoju powiatu kłodzkiego? W większości przypadków respondenci nie wypowiadali się na ten temat, a jedynie wskazywali konkretne działania, np.: Dofinansowanie wspólnot mieszkaniowych (zwłaszcza małych i wiejskich) chcących pozbyć się dachów z eternitu; Bezpłatny dostęp do internetu, szczególnie na wsi; Pomoc gminom w wybudowaniu wyciągów narciarskich; Przywrócenie pracy sióstr PCK; Budowa nowoczesnych hoteli wraz z profesjonalnym zapleczem; Stworzenie planów zagospodarowania okolic Śnieżnika (współczesne spojrzenie na dawne plany drugiego Zakopanego); Kudowa Zdrój wrota do Europy Południowej poprzez współpracę z Czechami; Budowa Powiatowego Schroniska dla Zwierząt; Stworzenie Centrum Wolontariatu Kłodzkiego; Stworzenie Dolnośląskiego Centrum Rehabilitacyjno-Leczniczego Teraz Życie ; Powstanie na terenie powiatu ośrodka terapii uzależnień. D. Podsumowanie 1. Uzyskane wyniki nie są dla dokumentu, którym jest Strategia rozwoju powiatu kłodzkiego, miarodajne i w większości nie odpowiadają na pytania, jakie są najważniejsze zadania do realizacji; odpowiedzi mają raczej charakter opiniodawczy. Wyniki wskazują natomiast jednoznacznie, że Strategia nie jest powszechnie znanym dokumentem. 2. Określony przez respondentów katalog najważniejszych zadań w każdym z obszarów Strategii rozwoju powiatu wskazuje na niewielką znajomość kompetencji poszczególnych organów samorządu i administracji rządowej. Respondenci typują w większości zadania nie należące do zadań powiatu. Wskazano zadania leżące w gestii samorządu gminnego (np. zakładanie przedszkoli, racjonalna gospodarka odpadami), samorządu województwa (np. wprowadzenie szynobusów), jak też zadania realizowane przez jednostki administracji rządowej (np Program dla Odry 2006). Wśród postulowanych zadań wskazano też i takie, które realizacja należy bezpośrednio do podmiotów gospodarczych lub osób fizycznych. strona 87/259

88 Najważniejsze obszary rozwoju powiatu wskazane przez ankietowanych Analiza odpowiedzi na pytanie: Które z wyżej wymienionych obszarów uważa Pan(i) za najważniejsze? Proszę uszeregować od 1 do 3 poczynając od najważniejszego : m-ce I ochrona zdrowia (50 wskazań), rynek pracy (31 wskazań), edukacja (26 wskazań) m-ce II ochrona zdrowia (37 wskazań), rynek pracy (28 wskazań), ochrona przeciwpowodziowa (10 wskazań) m-ce III rynek pracy (28 wskazań), edukacja (19 wskazań), ochrona zdrowia (18 wskazań) Po analizie wszystkich możliwości pojawiania się poszczególnych obszarów na którymkolwiek z miejsc (od 1 do 3) wyniki przedstawiają się następująco: 1 ochrona zdrowia (105 wskazań) 2 rynek pracy (87 wskazań) 3 edukacja (52 wskazania) 4 ochrona przeciwpowodziowa (42 wskazania) Z uwagi na brak reprezentatywności powyższych wyników nie są one jednak decydujące dla ustalenia celów i zadań powiatu. Zdaniem Zespołu ds. ewaluacji strategii, w części warto uwzględnić propozycje ankietowanych, podczas ustalania celów operacyjnych i zadań w ramach Strategii na kolejny okres Wnioski i rekomendacje Na podstawie rezultatów warsztatów ewaluacyjnych Zespół ds. ewaluacji strategii stwierdza, iż trudno było jednoznacznie ocenić stopień i skuteczność realizowanych zadań i programów operacyjnych określonych w Strategii rozwoju powiatu kłodzkiego na lata Zespół napotkał w trakcie prac na trudności wynikające z: Wyznaczenia zbyt wielu celów i przypisanych im zadań do realizacji. Wyznaczenia celów, których realizacja nie leży w możliwości i kompetencjach powiatu. Braku konkretności celów zawartych w strategii, braku określenia pożądanego mierzalnego efektu zakładanego do realizacji dla danego celu, niejednoznaczność zapisów strategii. Braku powiązania określonych celów z posiadanymi lub możliwymi do pozyskania zasobami. Nie określenia mierników i wskaźników służących ocenie stopnia realizacji strategii oraz tym samym braku systematycznego monitorowania ich wysokości. Braku formalnego wskazania w dokumentach powiatu podmiotów (jednostek organizacyjnych, komórek organizacyjnych) odpowiedzialnych za gromadzenie, monitorowanie i analizowanie wskaźników realizacji strategii wraz z przypisanymi konkretnymi jej obszarami. Braku przełożenia celów strategicznych na mierzalne cele i zadania jednostkowe (powiązane z celami jakościowymi, celami określonymi w budżecie powiatu itp.) Braku systematyczności w badaniu i gromadzeniu danych dotyczących potrzeb i oczekiwań zainteresowanych stron powiatu, niewielkie dotychczas włączanie ich w proces planowania, ustalania priorytetów oraz realizacji strategii. Braku określenia ram czasowych dla realizacji szczegółowych zadań i celów operacyjnych zawartych w Strategii. Biorąc powyższe pod uwagę w trakcie prac Zespołu wprowadzono nową procedurę ewaluacji i monitoringu Strategii, uwzględniając zaangażowanie stron w określeniu priorytetów (badanie strona 88/259

89 ankietowe, powołanie Grupy Konsultacyjnej) oraz określono wskaźniki i mierniki dla poszczególnych obszarów Strategii. Warto jednak zaznaczyć, że z uwagi na ogromną liczbę celów i zadań zawartych w strategii, również liczba wskaźników i mierników jest zbyt duża (a przecież zostały określone tylko dla niektórych celów operacyjnych i zadań). Nadto niektóre dane (z uwagi na planowanie celów nie leżących w kompetencji powiatu) były niemożliwe do pozyskania, gromadzenia i monitorowania. Ustalono także sposób oceny realizacji celów i zadań zawartych w Strategii, dla których nie wskazano mierników i wskaźników. Na podstawie ustalonej metodologii oceny poziomu realizacji poszczególnych celów strategicznych, a także na podstawie zgromadzonych w trakcie prac danych dot. wysokości osiągniętych wskaźników, Zespół ds. ewaluacji stwierdza: 1) Władze Powiatu starały się realizować główny cel strategiczny: Wzrost standardu życia mieszkańców powiatu z poszanowaniem wielokulturowego dziedzictwa, środowiska naturalnego i wykorzystaniem walorów turystycznych i uzdrowiskowych 2) Najskuteczniej realizowano cele: Cel nr 30: Powiat kłodzki jako subregion wypoczynkowy, turystyczny i uzdrowiskowy o wysokim standardzie usług średnia ocena skuteczności 3,75 Cel nr 43: Rozwój współpracy transgranicznej średnia ocena skuteczności 3,41 3) Realizacja przyjętych do realizacji niżej wymienionych zadań została oceniono wysoko przez Zespół ds. Ewaluacji: Zadania w obszarze Kultura fizyczna i sport ocena stopnia realizacji 4,42 Zadania w obszarze Rynek pracy ocena stopnia realizacji 4,0 Zadania w obszarze Krajobraz ocena stopnia realizacji 3,72 Zadania w tych obszarach były skutecznie realizowane, co można stwierdzić analizując wartości wskaźników oraz oceny zadania (uzyskane na warsztatach ewaluacyjnych), które prowadziły do osiągnięcia celu. 4) Realizacja następujących celów została oceniona najniżej: Cel nr 22: Dywersyfikacja kierunków sprzedaży ocena skuteczności 1,0 Cel nr 39: Racjonalna gospodarka odpadami. Minimalizacja ich ilości. Wykorzystywanie surowców wtórnych ocena skuteczności 1,23 Cel Nr 20: Dostosowanie struktury bazy zabiegowej do szerszego świadczenia usług z zakresu SPA, wellness, fitness, beauty nakłady inwestycyjne ocena skuteczności 1,24 Cel nr 21: Przyjęcie działań marketingowych promujących SPA, wellness, fitness, beauty oraz dotychczasowego kierunku tradycyjnego lecznictwa uzdrowiskowego ocena skuteczności 1,30 Cel nr 29: Ograniczanie odpływu młodzieży ocena skuteczności 1,30 Cel nr 33: Poprawa konkurencyjności gospodarki rolno żywnościowej ocena skuteczności 1,30 Cel nr 18: Prowadzenie inwestycji modernizacyjnych związanych z przekształceniem i dostosowaniem bazy uzdrowiskowej do współczesnych potrzeb kuracjuszy ocena skuteczności 1,65 Zauważyć należy, że większość z najniżej ocenionych pod względem skuteczności celów leży poza zadaniami powiatu. Wyjątkiem jest cel dot. ograniczania odpływu młodzieży strona 89/259

90 z terenu powiatu jest to zagadnienie, któremu zdaniem Zespołu ds. ewaluacji strategii rozwoju powiatu należy w przyszłości poświęcić więcej uwagi. 5) Działania, które Zespół ds. Ewaluacji uznał za zbyt mało skuteczne i niezaspakajające istniejących potrzeb to: Zadania przyjęte do realizacji w obszarze: Dostępność komunikacyjna ocena stopnia realizacji 2,00 Zadania przyjęte do realizacji w obszarze Kultura i ochrona dziedzictwa kulturowego ocena stopnia realizacji 2,06 Zadania przyjęte do realizacji w obszarze Ochrona przeciwpowodziowa ocena stopnia realizacji 2,68 Odczuwalny przez Zespół ds. ewaluacji strategii stopień ich realizacji jest niski ze względu na duże potrzeby i zbyt małe możliwości finansowe Powiatu, a także ze względu na fakt, iż niektóre z przyjętych w roku 2008 zadań leżą poza sferą kompetencji powiatu. 6) Zauważyć można rozbieżność pomiędzy oceną skuteczności (czyli stopnia realizacji) celów a oceną stopnia realizacji zadań. Zwykle zadania ocenione są wyżej niż cele. Jest to zjawisko prawidłowe, ponieważ katalog wskazanych zadań to nie wszystkie działania, jakie są niezbędne do realizacji szeroko i w sposób niemierzalny określonych celów. Realizacja proponowanych w strategii zadań przybliża powiat w pewnym stopniu do osiągnięcia założonego celu. Jednak z uwagi na to, iż w większości zakładane cele są aktualne w dalszej perspektywie czasowej, należy planować kolejne zadania dla ich osiągnięcia, nawet jeśli dotychczasowe zadania zostały w pełni zrealizowane. Na podstawie rezultatów prac ewaluacyjnych podczas warsztatów i analizy danych, a także na podstawie obserwacji dokonanych podczas warsztatów dla skuteczniejszej realizacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego zaleca się: 1. Zmianę dotychczasowej strategii z okresowej na kroczącą Przyjęcie metody ustalenia Strategii okresowej powoduje co kilka lat konieczność uchwalania Strategii od nowa, w tym powtarzanie w każdym z kolejnych dokumentów różnego rodzaju informacji charakteryzujących się małą zmiennością (w tym obszerne opisy rysu historycznego, położenia, zasobów naturalnych). Takie podejście zapobiegnie również niepożądanemu brakowi ciągłości i niebezpieczeństwu całkowitej odrębności poszczególnych dokumentów strategicznych. Przyjęcie metody ustalenia Strategii kroczącej polegać będzie na analizie raz w okresie kadencji (raz na 4 lata) zmian w sytuacji społeczno-ekonomicznej powiatu, analizie mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń (SWOT), oraz ocenie dotychczasowego stopnia realizacji celów strategicznych. W konsekwencji oceny i ewentualnej zmiany misji i wizji powiatu, oceny zmian zaistniałych w otoczeniu oraz priorytetów wskazywanych przez zainteresowane strony ewaluacji podlegać będą przyjęte cele strategiczne i operacyjne. 2. Tworzenie jasnych i precyzyjnych zapisów Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego Niezbędne jest wyeliminowanie stwierdzonych w trakcie prac trudności i dostosowanie zapisów Strategii Rozwoju Powiatu do współczesnych standardów dla tego rodzaju dokumentów (określonych np. w Programie Rozwoju Instytucjonalnego lub metodologii CAF). Należy zatem: Ograniczyć liczbę celów strategicznych i przypisanych im zadań do realizacji. Ustalać wyłącznie cele, których realizacja leży w możliwości i kompetencjach powiatu. strona 90/259

91 Określić pożądane mierzalne efekty zakładane do realizacji dla danego celu. Dążyć do powiązania określonych celów z posiadanymi lub możliwymi do pozyskania zasobami. Wraz z ograniczeniem liczby celów operacyjnych i zadań przyjętych do realizacji ograniczyć rodzaj i liczbę mierników i wskaźników służących ocenie stopnia realizacji strategii. Formalnie wskazać w dokumentach powiatu (np. Regulamin Organizacyjny Starostwa Powiatowego, Regulaminy Organizacyjne jednostek organizacyjnych powiatu) podmioty odpowiedzialne za gromadzenie i monitorowanie i analizowanie wskaźników realizacji strategii w konkretnych jej obszarach. Doprowadzić do powiązania celów strategicznych z mierzalnymi celami i zadaniami jednostkowymi (powiązanie z celami jakościowymi, celami określonymi w budżecie powiatu itp.) Określać ramy czasowe dla realizacji szczegółowych zadań i celów operacyjnych zawartych w Strategii. 3. Stworzenie dodatkowych narzędzi planowania realizacji Strategii, w celu usprawnienia jej wdrażania i uszczegółowienia dokumentu strategicznego. Strategia to dokument wieloletni zakładający realizację wielu działań. Skuteczną ich realizację zapewnić mogą dodatkowe roczne programy operacyjne, w których zapisane są działania, zadania, projekty podejmowane w danym roku wraz z opisem, terminem realizacji, kosztami i źródłami finansowania oraz przypisaną jednostką odpowiedzialną za realizację. Takie podejście będzie równocześnie jednym z elementów kontroli zarządczej i zarządzania ryzykiem, co zgodne jest z wymaganiami postawionymi w nowej ustawie o finansach publicznych. 4. Szeroką promocję dokumentu strategicznego. Z Raportem z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu powinni dokładnie zapoznać się pracownicy Starostwa Powiatowego oraz jego jednostek organizacyjnych. Strategia Rozwoju Powiatu powinna zostać upowszechniona wśród mieszkańców, przedstawicieli organizacji pozarządowych, mediów, przedsiębiorców i innych grup istotnych z punktu widzenia rozwoju powiatu. Jak wykazało badanie ankietowe świadomość wśród mieszkańców istnienia i zapisów tego dokumentu jest bardzo nikła. Znajomość Strategii i utożsamianie się z jej zapisami przedstawicieli różnych środowisk może ułatwić jej wdrażanie. 5. Szerszą współpracę na rzecz realizacji Strategii Systematycznie prowadzić badania i gromadzić dane dotyczące potrzeb i oczekiwań zainteresowanych stron, włączać ich przedstawicieli w proces planowania, ustalania priorytetów oraz realizacji strategii (samorządy gminne, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy, mieszkańcy, radni). Zmienić (rozszerzyć) sposób przeprowadzania ankiety ewaluacyjnej: Zapewnić cykliczną ankietyzację w trakcie każdej kolejnej ewaluacji Strategii. Objąć badaniem także innych partnerów powiatu w ramach poprawionego formularza ankiety (samorządy gminne, radni powiatu, przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe). Zmienić sposób ankietowania i stworzyć kilka wzorów ankiety w zależności od grupy docelowej, do której będzie skierowana. Precyzyjnie zadawać pytania, wprowadzić katalog pytań zamkniętych. Podjąć działania na rzecz zwiększenia świadomości mieszkańców co do struktury, funkcjonowania i zadań własnych realizowanych przez powiat oraz kompetencji starosty. strona 91/259

92 Przeprowadzić akcję informacyjną na temat Strategii rozwoju powiatu kłodzkiego. Zapewniać mieszkańców, iż ich zdanie jest bardzo istotne i mogą mieć wpływ na ustalanie celów oraz wskazywanie priorytetowych zadań do realizacji. Ponadto warto w szerszym stopniu organizować spotkania z instytucjami, organizacjami w celu nawiązania współpracy, zawiązywania partnerstwa na rzecz rozwoju i realizacji Strategii. 6. Ustalenie mechanizmów ciągłego zarządzania strategią Wobec dynamicznie zmieniającego się otoczenia powiatu odkładanie analizy na okresy 4-letnie powodować może, że organy powiatu nie będą we właściwy sposób i w odpowiednim czasie reagować na zachodzące zmiany, a strategia rozwoju odstawać będzie od bieżących i dalekosiężnych potrzeb mieszkańców powiatu. W związku z tym niezbędne staje się bieżące monitorowanie nie tylko danych w zakresie wskaźników i mierników określających poziom realizacji ustalonych zadań i celów. Należy również monitorować wszelkie informacje napływające z zewnątrz, mające wpływ na rozwój powiatu (czynniki stymulujące rozwój, czynniki hamujące). Poszukiwać ich należy zarówno w sferze polityczno - prawnej, ekonomicznej, społecznej jak i technologicznej. Aby sprostać temu zadaniu przede wszystkim należy przypisać obowiązki w zakresie gromadzenia danych, ich ciągłego monitorowania i analizy komórkom organizacyjnym Starostwa Powiatowego w Kłodzku i jednostkom organizacyjnym powiatu, w zależności od merytorycznego obszaru ich działania. W przypadku istotnych zmian jednostki te winny mieć obowiązek sygnalizowania i wnioskowania o przeprowadzenie kolejnej ewaluacji strategii. Dane jednorodne należy gromadzić w okresach wieloletnich w celu uzyskania możliwości badania trendów dla poszczególnych zjawisk społecznych i gospodarczych. Wskazać należy komórkę (osobę) stale i na bieżąco koordynującą wszelkie działania w zakresie ciągłego zarządzania strategią. W większym zakresie powiązać cele strategiczne i operacyjne z krótkookresowymi celami i zadaniami, a tym samym zintegrować zarządzanie strategią z innymi obszarami zarządzania ( np. budżet zadaniowy, WPF, ISO, CAF, WPI). Na podstawie systematycznie gromadzonych danych, Strategię poddawać zgodnie z procedurą corocznemu monitoringowi, z obowiązkiem przedkładania informacji o jego wynikach zainteresowanym grupom partnerów powiatu i wszystkim mieszkańcom. W razie konieczności na podstawie wyników monitoringu podejmować działania modyfikujące przyjęte cele strategiczne i operacyjne. strona 92/259

93 3. ANALIZA SPOŁECZNO-EKONOMICZNA POWIATU 3.1. Podstawa prawna funkcjonowania powiatu Funkcjonowanie powiatu reguluje ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz ze zmianami). Zgodnie z nią, powiat wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, posiada osobowość prawną a jego samodzielność podlega ochronie sądowej. O ustroju powiatu stanowi jego statut. Zgodnie z art. 4 w/w ustawy zadania publiczne o charakterze ponadgminnym powiat realizuje w zakresie: 1) edukacji publicznej, 2) promocji i ochrony zdrowia, 3) pomocy społecznej, 4) polityki prorodzinnej, 5) wspierania osób niepełnosprawnych, 6) transportu zbiorowego i dróg publicznych, 7) kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, 8) kultury fizycznej i turystyki, 9) geodezji, kartografii i katastru, 10) gospodarki nieruchomościami, 11) administracji architektoniczno-budowlanej, 12) gospodarki wodnej, 13) ochrony środowiska i przyrody, 14) rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, 15) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, 16) ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu przeciwpowodziowego, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, 17) przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy, 18) ochrony praw konsumenta, 19) utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, 20) obronności, 21) promocji powiatu, 22) współpracy z organizacjami pozarządowymi. Powiat wykonuje również zadania określone w innych ustawach Położenie i zasoby naturalne Położenie Pod względem wielkości powierzchni powiat kłodzki plasuje się na pierwszym miejscu wśród dolnośląskich powiatów z powierzchnią około km 2. Położony jest w południowo-zachodniej części Polski, w obrębie łańcucha Sudetów. Swoim zasięgiem obejmuje czternaście gmin. Charakterystycznym występem, kształtem przypominającym czworokąt, wcina się w obszar Republiki Czeskiej. Pod strona 93/259

94 względem liczby ludności (około 164 tys. osób) zajmuje drugie miejsce wśród powiatów dolnośląskich. Gęstość zaludnienia wynosi 100 mieszkańców na 1 km 2. Część środkową powiatu zajmuje Kotlina Kłodzka otoczona od zachodu Górami Bystrzyckimi, Górami Orlickimi i Górami Stołowymi, od północy Górami Sowimi i Górami Bardzkimi, od wschodu zaś Masywem Śnieżnika, Górami Bialskimi i Górami Złotymi. Szczytami gór po południowej, zachodniej i wschodniej granicy powiatu przebiega granica z Republiką Czeską o długości aż 190 km. Z siedziby powiatu - Kłodzka bliżej jest do innych stolic europejskich: Pragi, Wiednia, Berlina, Bratysławy niż do Warszawy. Rysunek 10. Podział administracyjny powiatu kłodzkiego źródło: GIS + własne strona 94/259

95 Rysunek 11. Pasma górskie powiatu kłodzkiego Zasoby wodne Wody powierzchniowe Powiat kłodzki prawie w całości należy do dorzecza Odry i zlewiska Morza Bałtyckiego, a jedynie 4% do zlewiska Morza Czarnego oraz częściowo do Morza Północnego. Dorzecze Odry tworzy sieć rzek: Nysa Kłodzka wraz ze Ścinawką, Bystrzycą Dusznicką i Białą Lądecką. Sieć rzeczna jest dobrze rozwinięta, jednak jej wodne zasoby dyspozycyjne są niewielkie. Górski spad wód zbyt szybko odprowadza wodę ku terenom niżej położonym i tylko budowa większej ilości zbiorników retencyjnych może zapobiec klęskom powodziowym, jakie zaistniały wielokrotnie (ostatnio w latach , a także w mniejszym stopniu w 2006 i 2009 r.) strona 95/259

96 Wody podziemne - pitne Do celów pitnych dostępna jest woda podziemna z poziomów nośnych: czwartorzędowe o zasobach 3 999,13 m 3 /h w okolicach Barda i Kłodzka, trzeciorzędowe o zasobach 3 712,38 m 3 /h występujące w dolinie zachodniej Nysy Kłodzkiej, kredowe o zasobach 1 443,6 m 3 /h w obrębie Rowu Nysy Kłodzkiej i Niecki Batorowa, krystalicznego podłoża o zasobach 174,96 m 3 /h występujące w okolicach Śnieżnika i Lądka- Zdroju. Rysunek 12. Główne ujęcia wód podziemnych na terenie powiatu kłodzkiego źródło: Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla powiatu kłodzkiego, Czyste powietrze, 2003 oraz własne strona 96/259

97 Wody podziemne lecznicze Powiat kłodzki posiada duże zasoby wód leczniczych (jest to 25% eksploatowanych zasobów krajowych wód mineralnych). Są to wody mineralne lub słabo zmineralizowane (wykorzystywane do kąpieli i kuracji pitnych) typu: rejon Polanicy-Zdrój szczawy i wody kwasowęglowe HCO 3-Ca, rejon Długopole-Zdrój - szczawy i wody kwasowęglowe HCO 3-Ca-Mg-Na, Fe, Rn oraz wody Fe, Rn, rejon Szczawiny - szczawy i wody kwasowęglowe HCO 3-Ca-Mg-Na, Fe oraz wody Fe, Rn, rejon Kudowy-Zdrój - szczawy i wody kwasowęglowe HCO 3-Na-Ca, Fe, As, S; HCO 3-Na-Ca, Fe, As, S, B; HCO 3-Na-Ca, rejon Jeleniowa - szczawy i wody kwasowęglowe HCO 3-Ca-Na, Fe, As, rejon Dusznik-Zdrój - szczawy i wody kwasowęglowe HCO 3-Ca-Na-Mg, Fe; HCO 3-Ca-Mg; HCO 3-Ca- Na, rejon Lądka-Zdrój - wody termalne S, F, Rn. Ponadto, w wielu miejscowościach ziemi kłodzkiej, przede wszystkim w Kotlinie Kłodzkiej, występują wody potencjalnie lecznicze. Są to głównie szczawy i wody kwasowęglowe stwierdzone w: Szalejowie Górnym, Starym Wielisławiu Dolnym, Gorzanowie, Bystrzycy Kłodzkiej, Nowej Łomnicy, Nowej Bystrzycy, Szczawiny i w Starych Bobrownikach. Zasoby wód leczniczych w powiecie kłodzkim są tylko częściowo wykorzystane Budowa geologiczna Rysunek 13. Budowa geologiczna powiatu kłodzkiego strona 97/259

98 Gleby W powiecie kłodzkim można wyodrębnić trzy rodzaje gleb: gleby górskie jako gleby brunatne wyługowane, brunatne kwaśne, rzadziej bielicowe, pochodzenia zwietrzelinowego, gleby nizinne i wyżynne: bielicowe i brunatne, gleby dolinne, do których zalicza się mady, mady górskie, gleby murszowe, glejowe i mułowe-torfowe. Charakterystyka warunków fizjograficznych i geomorfologicznych obszaru powiatu kłodzkiego w ujęciu dla regionów funkcjonalnych, wyróżnionych w Strategii rozwoju obszarów wiejskich województwa dolnośląskiego, została określona w oparciu o kryteria społeczno-ekonomiczne i przyrodnicze jako Region III przemysłowo rekreacyjno - turystyczny. W 2009 roku został wykonany cykl badań, którymi zostały objęte wytypowane miejsca w całym powiecie kłodzkim, a których zasadniczym celem było ustalenie aktualnego poziomu zawartości metali ciężkich i siarki w glebach użytkowanych rolniczo. Zadanie zakończono wykonaniem opracowania pt: Badanie gleb na obszarach użytkowanych rolniczo w obrębach (miejscowościach) położonych na terenie gmin powiatu kłodzkiego. Wykonanie opracowania zostało sfinansowane ze środków TFOGR województwa dolnośląskiego Na ogólną powierzchnię gruntów rolnych w powiecie kłodzkim (85411 ha) obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) stanowią: w strefie I 0 ha, w strefie II 0 ha, w strefie o specyficznych utrudnieniach ha, strefie górskiej ha, poza ONW 7846 ha, w miastach poza ONW ha. Łącznie stosunek ONW do UR wynosi w powiecie kłodzkim 77,0% przy średniej wojewódzkiej 33,0%. (źródło: Stan i zmiany właściwości gleb użytkowanych rolniczo w województwie dolnośląskim UMWD IUNiG PIB 2007) Parki, rezerwaty, obszary chronione W ramach wielkoprzestrzennego systemu obszarów chronionych w Polsce na terenie powiatu kłodzkiego, cechującego się wysokimi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi, funkcjonują: 1. Park narodowy: 2. Parki krajobrazowe: Park Narodowy Gór Stołowych, Śnieżnicki Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Gór Sowich (obejmujący główną część masywu Gór Sowich) 3. Obszary chronionego krajobrazu: Obszar Krajobrazu Chronionego Gór Bystrzyckich i Orlickich, Obszar Chronionego Krajobrazu Gór Bardzkich i Gór Sowich (zlokalizowany w południowej części Gór Sowich), 4. Rezerwaty (w tym trzy znajdują się na terenie parku narodowego (Błędne Skały, Szczeliniec Wielki i Wielkie Torfowiska Batorowskie): rezerwat leśny Puszcza Śnieżnej Białki, strona 98/259

99 rezerwat krajobrazowo florystyczny Śnieżnik Kłodzki, rezerwat leśny Nowa Morawa, rezerwat przyrody nieożywionej Jaskinia Niedźwiedzia, rezerwat przyrody krajobrazowej Wodospad Wilczki, rezerwat florystyczny torfowisko pod Zieleńcem, rezerwat skalno krajobrazowy Szczeliniec Wielki, rezerwat skalno krajobrazowy Błędne Skały, rezerwat florystyczno-leśny Wielkie Torfowisko Batorowskie. Rysunek 14. Park Narodowy, parki krajobrazowe i obszary krajobrazu chronionego ródło: MOS Powiat kłodzki jest objęty również ekologiczną siecią Natura 2000, która nakłada obowiązek zachowania wartości przyrodniczych będących podstawą wytypowania: 1. Specjalne Obszary Ochrony (SOO) wyznaczone na podstawie Dyrektywy Siedliskowej: Góry Stołowe, Grodczyn i Homole koło Dusznik-Zdroju, strona 99/259

100 Piekielna Dolina koło Polanicy-Zdroju, Torfowisko pod Zieleńcem, Kościół w Konradowie, Przełom Nysy Kłodzkiej koło Morzyszowa, Góry Orlickie, Dzika Orlica, Góry Bardzkie, Czarne Urwisko koło Lutyni, Ostoja Nietoperzy Gór Sowich, Sztolnia w Młotach, Biała Lądecka, Pasmo Krowiarki, Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika. 2. Obszary Specjalnej Ochrony (OSO) wyznaczone Dyrektywą Ptasią: Góry Stołowe. Rysunek 15. Obszary specjalnej ochrony Natura 2000 strona 100/259

101 Surowce mineralne Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r. Powiat kłodzki zasobny jest w surowce mineralne mające szerokie zastosowanie w przemyśle energetycznym, chemicznym, budowlanym, drogownictwie, kolejnictwie. Występujące surowce w powiecie kłodzkim przedstawia poniższy rysunek: Rysunek 16. Występowanie podstawowych zasobów mineralnych źródło: własne strona 101/259

102 Rysunek 17. Lokalizacja odkrywkowych wyrobisk górniczych źródło: własne Analiza atutów i barier obszaru: Położenie i zasoby naturalne Atuty Tabela 50.Analiza atutów i barier obszaru: Położenie i zasoby naturalne Bariery 1. Transgraniczne położenie 2. Różnorodność zasobów naturalnych 3. Atrakcyjność turystyczna regionu 4. Duże zasoby wód leczniczych i mineralnych Zagłębie uzdrowiskowe 6. Walory przyrodnicze i krajobrazowe 7. Łatwa dostępność surowców do budowy dróg 8. Obszary chronione jako atrakcja turystyczna 9. Położenie na historycznych szlakach komunikacyjnych 10. Bliskość stolic krajów europejskich 1. Obszary chronione stanowiące bariery dla rozwoju gospodarczego 2. Słaba dostępność do ośrodków metropolitalnych 3. Zły system komunikacji publicznej na terenie powiatu 4. Zagrożenie powodziowe (ukształtowanie terenu, sieć cieków wodnych) 5. Duża powierzchnia obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania w rolnictwie Na podstawie wyników zajęć warsztatowych Zespołu ds. ewaluacji strona 102/259

103 3.3. Dane demograficzne Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r. Analizując dane dotyczące liczby ludności powiatu kłodzkiego można stwierdzić, że liczba ta systematycznie spada. W 1998 roku, kiedy to za sprawą reformy administracyjnej powstawały powiaty, powiat kłodzki liczył sobie około 181,6 tysięcy osób. Na koniec roku 2009 liczba ludności powiatu kłodzkiego wynosiła 164 tysiące osób. W czerwcu 2010 liczba ludności powiatu kłodzkiego wynosiła około 163 tysiące osób. Biorąc pod uwagę strukturę wiekową w powiecie kłodzkim odnotowujemy tendencję zmniejszającej się liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym. Ogółem ludność powiatu w wieku przedprodukcyjnym stanowi 17,43%, w wieku produkcyjnym 65,10% oraz w wieku poprodukcyjnym 17,46%. Przez ludność w wieku produkcyjnym rozumie się ludność w wieku zdolności do pracy, w wieku nieprodukcyjnym ludność w wieku przedprodukcyjnym (do 17 lat) oraz ludność w wieku poprodukcyjnym mężczyzn w wieku 65 lat i więcej, kobiety 60 lat i więcej. Zgodnie z informacjami Urzędu Statystycznego we Wrocławiu, w 2008 r. odnotowano ujemny przyrost naturalny. Współczynnik przyrostu naturalnego dla województwa, liczony na 1000 osób ludności wyniósł minus (-0,2). Dla powiatu kłodzkiego odnotowano jeden z najniższych współczynników naturalnych minus (-2,4). Dla porównania w powiecie polkowickim wyniósł (+3,7), a w powiecie głogowskim wyniósł (+4,5). Dane ilustrujące spadek liczby ludności powiatu przedstawia poniższy rysunek. Na dzień sporządzania raportu GUS nie opublikował jeszcze danych wg stanu na dzień 31 grudnia 2010r. Rysunek 18. Liczba ludności powiatu kłodzkiego w latach XII.2005 XII.2006 XII.2007 XII.2008 XII.2009 VI.2010 Prognozy demograficzne na lata do 2030 roku przewidują: spadek liczby dzieci w wieku 0-16 lat (z 27,9 tys. w 2004 r. do 26,7 tys. w 2013 r. oraz do 17,4 tys.w 2030 r.),znaczny spadek liczby młodzieży w wieku lat (z 7,5 tys. w 2004 r. do 5,1 tys. w 2013 r. oraz do 3,9 tys. w roku 2030 r.), znaczny spadek liczby młodzieży w wieku lata (z 16,8 tys. w 2004 r. do 11,8 tys. w 2013 r. i do 7,3 tys. w 2030 r.), znaczny spadek populacji w wieku lat (z 64 tys. w 2004 r. do 61,7 tys. w 2013 r. do 43 tys. w 2030 r.), wzrost populacji w wieku 45-59/64 lat (z 44 tys. w 2004 r. do 45,8 tys. w 2007 r.), a następnie spadek (do 42,3 tys. w 2013r. oraz do 40,6 tys. w 2030 r.), strona 103/259

104 wzrost populacji w wieku 18-59/64 lat (z 108 tys. w 2004 r. do 108,5 tys. w 2006 r.), a następnie spadek (do 104 tys. w 2013r. oraz do 83,6 tys. w 2030 r.), duży przyrost ludności wieku poprodukcyjnym 60/65 lat i więcej (z 27,8 tys. w 2004 r. do 32,7 tys. w 2013 r. oraz do 44,1 tys. w 2030 r.). Jednostka administracyjna Tabela 51. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym (stan na r.) Gmina miejska Gmina Ludność ogółem Ludność ogółem powierzchnia powierzchnia w km 2 w km gmina miejska gmina 2 Duszniki-Zdrój Kłodzko Kudowa-Zdrój Nowa Ruda Polanica-Zdrój Bystrzyca Kłodzka Lądek-Zdrój Międzylesie Radków Stronie Śląskie Szczytna Kłodzko Lewin Kłodzki Nowa Ruda RAZEM OGÓŁEM km osób źródło: Przewiduje się, iż liczba ludności w powiecie kłodzkim spadnie z 169,3 tys. w roku 2004 do 161,6 tys. w roku 2013 oraz do 147,6 tys. w roku Na sytuację demograficzną ludności powiatu kłodzkiego oprócz przytoczonych wcześniej informacji o przyroście naturalnym, wpływ ma również migracja ludności. Według danych GUS saldo migracji w powiecie Kłodzkim w latach jest ujemne, co ilustruje poniższa tabela ( do dnia sporządzenia raportu GUS nie opublikował danych za rok 2010) Tabela 52. Migracje wewnętrzne i zagraniczne ludności na pobyt stały w powiecie kłodzkim w latach r. WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem Napływ Odpływ w tym w tym Ogółem z miast z zagranicy do miast za granicę Saldo migracji ogółem 2007r r r źródło: strona 104/259

105 Bardzo istotna dla jednostek samorządowych jest informacja o dochodach osób fizycznych i prawnych, ponieważ warunkują one poziom dochodów własnych gmin i powiatów, a są najsilniejszym stymulatorem inwestycji samorządowych. Oceniając dochody mieszkańców powiatu kłodzkiego na tle dochodów mieszkańców innych powiatów województwa dolnośląskiego oparto się na tzw. wskaźniku P ustalanym przez Ministerstwo Finansów. Wskaźnik P podstawowych dochodów podatkowych na jednego mieszkańca powiatu przyjmuje się do obliczania projektowanej subwencji wyrównawczej dla poszczególnych powiatów. Współczynnik ten jest ustalany na podstawie dochodów z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) oraz podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Im wyższy wskaźnik P dla danego powiatu, tym wyższa zamożność jego mieszkańców. Wskaźnik P - podstawowych dochodów podatkowych na jednego mieszkańca powiatu przyjęty do obliczania projektowanej subwencji wyrównawczej na 2009 rok dla powiatu kłodzkiego wynosił 105,15. W województwie ustalany jest wskaźnik W podstawowych dochodów podatkowych na jednego mieszkańca województwa i wynosi 159,6. Podstawą do wyliczenia tych wskaźników były dane o dochodach podatkowych za 2007 r. wg stanu na 30 czerwca 2008 r. wskaźnik gminny Gg dla kraju = 1.119,20, wskaźnik powiatowy Pp dla kraju = 154,89, wskaźnik wojewódzki Ww dla kraju = 139,03. źródło: Stopa bezrobocia określa statystycznie natężenie bezrobocia w danej populacji. Według GUS stopę bezrobocia rejestrowanego obliczamy jako stosunek liczby bezrobotnych zarejestrowanych do liczby cywilnej ludności aktywnej zawodowo, tj. bez osób odbywających czynną służbę wojskową oraz pracowników jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego. Stopę bezrobocia podaje się z uwzględnieniem osób pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie. Stopa bezrobocia w powiecie kłodzkim wynosi 25,4%. Jest ona o wiele wyższa niż w kraju (13,0%) i w województwie dolnośląskim (13,7 %) (dane na koniec grudnia 2010 r.). Analizując na przestrzeni kilkunastu lat stopę bezrobocia w kraju i powiecie kłodzkim okazuje się, iż wykazuje ona wysoki stopień korelacji; stopa bezrobocia w powiecie jest prawie dwukrotnie wyższa niż w kraju Analiza atutów i barier obszaru: Demografia Atuty 1. Wzrost liczby mieszkańców ze średnim i wyższym wykształceniem 2. Wzrost liczby mieszkańców na terenach wiejskich (migracje z miast) Tabela 53.Analiza atutów i barier; Demografia Bariery 1. Ujemny przyrost naturalny 2. Spadek liczby ludności 3. Wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym 4. Ujemne saldo migracji 5. Tendencja spadkowa liczby urodzeń 6. Wysoka stopa bezrobocia (wyższa niemal dwukrotnie niż w kraju i w województwie) 7. Brak polityki prorodzinnej Państwa Na podstawie wyników zajęć warsztatowych Zespołu ds. ewaluacji strona 105/259

106 3.4. Edukacja Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r. W zakresie działania powiatu jest zakładanie, prowadzenie i likwidacja szkół ponadgimnazjalnych, specjalnych oraz placówek i ośrodków socjoterapeutycznych. Ponadto powiat przekazuje część subwencji oświatowej w formie dotacji na prowadzenie niepublicznych szkół i placówek. Powiat kłodzki jest organem prowadzącym dla: 3 Zespołów Szkół Ogólnokształcących, 1 Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych, 6 Zespołów Szkół Ponadgimnazjalnych, 3 Zespołów Szkół Specjalnych, 1 Specjalnego Ośrodka Szkolno- Wychowawczego, 1 Zespołu Placówek Socjoterapeutycznych, Domu Wczasów Dziecięcych, 1 Powiatowego Centrum Doradztwa i Poradnictwa Psychologiczno- Pedagogicznego. W powiecie istnieje możliwość kształcenia się na poziomie szkoły wyższej w szkołach publicznych i niepublicznych takich jak: Wyższa Szkoła Zarządzania Edukacja, Dolnośląska Szkoła Wyższa Polsko-Czeska Wyższa Szkoła Biznesu i Sportu Collegium Glacensis Analiza atutów i barier obszaru: Edukacja Atuty 1. Wykwalifikowana kadra pedagogiczna. 2. Wystarczająco rozwinięta sieć szkół, równomierne rozłożenie placówek oświatowych na terenie powiatu. 3. Dostępność do różnych kierunków edukacji. 4. Możliwość przekwalifikowania nauczycieli. 5. Zarządzanie oświatą z zastosowaniem narzędzi elektronicznych (oprogramowanie Vulcan Optivum) 6. Zapewnienie powszechnego dostępu do technologii informatycznych. Tabela 54. Analiza atutów i barier: edukacja Bariery 1. Niż demograficzny (zmniejszanie się liczby uczniów) 2. Odpływ wykształconej kadry i młodzieży. 3. Zdekapitalizowana baza materialna placówek oświatowych (obiekty, wyposażenie dydaktyczne) 4. Niewystarczające środki finansowe (subwencja oświatowa) ograniczające modernizację bazy lokalowej i dydaktycznej placówek oświatowych. 5. Niewystarczająca współpraca z Powiatową Radą Zatrudnienia w zakresie proponowania nowych kierunków kształcenia w odniesieniu do zapotrzebowania zawodowego na rynku pracy. 6. Słaba znajomość języków obcych, szczególnie u absolwentów zasadniczych szkół zawodowych. 7. Niewystarczająca liczba doradców zawodowych. 8. Brak Centrum Kształcenia Praktycznego. 9. Niewystarczające zainteresowanie pracodawców absolwentami szkół kształcących w zawodach Na podstawie wyników zajęć warsztatowych Zespołu ds. ewaluacji strona 106/259

107 3.5. Kultura i ochrona dziedzictwa kulturowego Powiat kłodzki charakteryzuje się różnorodnością historyczno-kulturową. Swój wielokulturowy charakter czerpie ze zmiennych losów historii regionu. Ważnym elementem infrastruktury społecznej są placówki kultury. Większość instytucji kultury wyższego rzędu (opera, operetka, filharmonia) znajduje się w stolicy województwa. Powiat nie prowadzi instytucji kultury, zadania w tym zakresie realizowane są przez samorządy gminne. W obejmującym 14 gmin powiecie kłodzkim, funkcjonują: domy i centra kultury, biblioteki stopnia podstawowego i 1 biblioteka realizująca zadania powiatowe powierzone jej na zasadzie porozumienia z 1999 roku, 2 szkoły muzyczne I-ego stopnia, 4 muzea oraz placówki działające w obszarze kultury. Instytucje kulturalne regionu oraz liczne organizacje pozarządowe posiadające znaczący dorobek w prowadzonej działalności artystycznej, edukacyjnej i organizacyjnej przeprowadzają wiele imprez w obszarze muzyki, sztuki teatralnej oraz literatury. W większości gmin funkcjonują Koła Gospodyń Wiejskich oraz zespoły ludowe. Aktywnie działają też osoby indywidualne zajmujące się różnego rodzaju rzemiosłem artystycznym i twórczością ludową. Liczne formy eksponowania kultury stanowią ważny czynnik aktywizacji turystycznej regionu. Kultura na ziemi kłodzkiej znajduje swój wyraz w organizowanych imprezach o randze zarówno regionalnej jak i międzynarodowej. Spośród wielu szeroko znanych i cenionych wydarzeń kulturalnych wymienić należy m.in.: Międzynarodowe Wieczory Muzyki Organowej i Kameralnej, Międzynarodowy Festiwal Moniuszkowski, Międzynarodowy Festiwal Chopinowski, Festiwal Teatralny Zderzenia, Polsko Czeskie Dni Kultury Chrześcijańskiej, Lądeckie Lato Baletowe, Międzynarodowy Festiwal Artystyczny Zdroje Kultury, Przegląd Filmów Górskich im. A. Zawady. Bogaty kalendarz imprez o charakterze kulturalnym istotnie wpływa na liczbę osób odwiedzających atrakcyjną ziemię kłodzką. Stąd też powiat kłodzki będzie prowadził działania zmierzające do wzbogacenia aspektów kulturalnych życia zarówno mieszkańców jak i turystów tak licznie przybywających na teren Kotliny Kłodzkiej. W zakresie ochrony dziedzictwa narodowego, władze powiatu kłodzkiego zobowiązane są do podejmowania działań zgodnych z ustawą z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Zadania te mają na celu stwarzanie warunków prawnych, organizacyjnych oraz finansowych umożliwiających zachowanie zabytków oraz zapobieganie, przeciwdziałanie ich niszczeniu i dewastacji. W/w ustawa reguluje również instytucję społecznego opiekuna zabytków, która na terenie naszego powiatu obejmuje kilkanaście osób i jednostek organizacyjnych. Rada Powiatu Kłodzkiego opracowała zasady przyznawania dotacji i rokrocznie ogłasza nabory wniosków na dofinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków. Jednak ograniczone środki finansowe, jakimi dysponuje powiat w porównaniu z bogactwem i liczbą zabytków ziemi kłodzkiej są niewystarczające w stosunku do potrzeb. Ograniczone środki pieniężne związane z dofinansowaniem prac konserwatorskich, nie ograniczają jednak podejmowania działań promocyjnych, edukacyjnych podnoszących świadomość społeczną w sferze ochrony dziedzictwa kulturowego. Jednym z projektów mających na celu popularyzację sztandarowych zabytków powiatu kłodzkiego jest inicjatywa budowy parku turystycznego "MINIATURA EUROREGIONU GLACENSIS", na którą w 2007r. powiat kłodzki przy dofinansowaniu ze środków unijnych opracował wstępną koncepcję. Z uwagi na brak środków prawnych i finansowych, projekt ten nie został dotychczas zrealizowany przez powiat. W przyszłości zadanie to może zostać zrealizowane ze środków prywatnych ( np. w ramach strona 107/259

108 PPP), rola powiatu powinna się skupiać na właściwej promocji projektu wśród potencjalnych inwestorów. Rysunek 19. Instytucje i placówki kulturalne na terenie powiatu kłodzkiego Powiat kłodzki jest również aktywnym partnerem projektu pt.: Transgraniczny Szlak Królewny Marianny Orańskiej, którego ideą jest popularyzacja postaci Księżniczki Marianny Orańskiej oraz obiektów zabytkowych związanych z jej osobą. Udział w niniejszej inicjatywie jest okazją do upowszechniania wiedzy o lokalnych zabytkach, ich historii i znaczenia dla regionu. W wyniku prac przy I etapie projektu zostały opracowane dwa dokumenty: Studium Studium historyczne dotyczące działalności i dziedzictwa Marianny Orańskiej na obszarze pogranicza polsko- czeskiego, studium zagospodarowania turystycznego szlaku oraz kalendarz na rok Inicjatywą mającą na celu zachowanie tradycji budownictwa ziemi kłodzkiej był konkurs ogłoszony w pod koniec 2009 r. przez Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział we Wrocławiu w imieniu Starostwa Powiatowego w Kłodzku pt.: "DOM SUDECKI O CECHACH ARCHITEKTURY REGIONALNEJ ZIEMI KŁODZKIEJ". Podsumowaniem niniejszego konkursu będzie wydawnictwo, które ma stanowić wzór do naśladowania i kontynuowania tradycji architektonicznych na naszym terenie. Działaniem popularyzującym zabytkową architekturę naszego regionu jest również folder Architektura regionalna pogranicza kłodzko- orlickiego opracowanego i wydanego przez Starostwo Powiatowe w Kłodzku. strona 108/259

109 Analiza atutów i barier obszaru: Kultura i ochrona dziedzictwa kulturowego Tabela 55. Analiza atutów i barier obszaru: Kultura i chorona dziedzictwa kulturowego Atuty Bariery 1. Atrakcyjność kulturowa powiatu kłodzkiego wynikająca z bogactwa kultury materialnej. 2. Liczne wydarzenia kulturalne o charakterze regionalnym i międzynarodowym. 3. Wzrost zaangażowania licznych organizacji pozarządowych w rozwój kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego. 4. Współpraca samorządów lokalnych w dziedzinie kultury. 5. Integracja społeczności wiejskiej wokół programów odnowy dziedzictwa kulturowego Ochrona zdrowia 1. Bariery architektoniczne utrudniające dostęp osobom niepełnosprawnym do uczestnictwa w kulturze. 2. Niewystarczające środki na konserwację obiektów zabytkowych, 3. Niewielka liczba społecznych opiekunów zabytków. 4. Słabo wykształcony miejscowy folklor, brak ciągłości tradycji, brak pamiątek kojarzonych z regionem. 5. Niewystarczające środki na wspieranie działalności amatorskich zespołów artystycznych, chórów, kół gospodyń wiejskich oraz na organizację imprez ważnych dla promocji kulturalnej powiatu. 6. Niewystarczający stan edukacji kulturalnej społeczności powiatu. Na podstawie wyników zajęć warsztatowych Zespołu ds. ewaluacji Ochrona zdrowia stanowi zbiór zadań, w tym głównie całościową politykę zdrowotną, która ma wpływać na indywidualny wybór pozwalający na zachowanie i poprawę zdrowia, czyli cały system opieki zdrowotnej, stan jej zorganizowania, dostępność i stopień zabezpieczenia. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tj. Dz. U. z 2001 r. Dz. U. nr 142, poz ze zm.) art. 4 ust.1 pkt. 2 wyszczególnia zadania własne powiatu w zakresie promocji i ochrony zdrowia. Powiat kłodzki realizuje te zadania w następujących formach: Zapewnienie dostępu do usług medycznych dla mieszkańców powiatu kłodzkiego Zadaniem samorządu powiatowego jest m.in. organizacja i zabezpieczenie dostępności do opieki medycznej mieszkańców całego powiatu. Zasoby ochrony zdrowia stanowią przede wszystkim istniejąca infrastruktura publicznych i niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, sprzęt medyczny oraz kadra medyczna. Celem priorytetowym jest dążenie do poprawy jakości i dostępności udzielanych świadczeń zdrowotnych. Opieka zdrowotna w powiecie kłodzkim sprawowana jest przez sieć placówek stacjonarnej (leczenie szpitalne) i ambulatoryjnej opieki medycznej oraz zespołów wyjazdowych ratownictwa medycznego i Szpitalnego Oddziału ratunkowego (SOR), funkcjonujących w systemie Państwowego Systemu Ratownictwa Medycznego. Mocną stroną jest rozwinięta sieć usług medycznych w powiecie kłodzkim w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, podstawowych i specjalistycznych oddziałów szpitalnych, różnorodność profili medycznych specjalistycznych oddziałów szpitalnych oraz zabezpieczenie mieszkańców powiatu opieką ratownictwa medycznego. Dotychczasowe działania zmierzały do utrzymania dobrego poziomu dostępności do opieki medycznej dla mieszkańców powiatu kłodzkiego i mimo przeprowadzonej bardzo dogłębnej restrukturyzacji sieci jednostek ochrony zdrowia, dostępność została zachowana na zadawalającym strona 109/259

110 poziomie. W najbliższym okresie zakres usług zdrowotnych uległ rozszerzeniu poprzez uruchomienie w SP ZOZ SCM w Polanicy-Zdroju oddziału neurochirurgicznego, a także zwiększenie dostępu do diagnostyki specjalistycznej poprzez uruchomienie w SP ZOZ w Kłodzku rezonansu magnetycznego Dostęp do lecznictwa szpitalnego W powiecie kłodzkim funkcjonują następujące stacjonarne zakłady opieki zdrowotnej: a) Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej pod nazwą Zespół Opieki Zdrowotnej w Kłodzku, organ założycielski Rada Powiatu Kłodzkiego, b) Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Specjalistyczne Centrum Medyczne w Polanicy-Zdroju, organ założycielski Minister Zdrowia, c) Wojewódzkie Centrum Długoterminowej Opieki Psychiatrycznej w Stroniu Śląskim, organ założycielski Sejmik Województwa Dolnośląskiego, d) Zakład Opieki Zdrowotnej w Bystrzycy Kłodzkiej, organ założycielski Rada Miasta i Gminy Bystrzyca Kłodzka, e) 24 Wojskowy Szpital Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjny SP ZOZ w Kudowie-Zdroju, (w roku 2011 planowane jest przekazanie jednostki do prowadzenia przez powiat kłodzki), f) 23 Wojskowy Szpital Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjny w Lądku-Zdroju, g) NZOZ Zespół Uzdrowisk Kłodzkich w Polanicy-Zdroju S.A., h) NZOZ Uzdrowisko Lądek - Długopole S.A. Nazwa jednostki Liczba łóżek (razem) Tabela 56. Zabezpieczenie lecznictwa stacjonarnego w zakresie czterech podstawowych oddziałów (wg stanu na dzień 1 stycznia 2010 roku) Oddział chorób wewnętrznych Oddział chirurgii ogólnej Oddział pediatryczny Oddział położniczoginekologiczny SP ZOZ w Kłodzku SP SCM w Polanicy- Zdroju SP ZOZ w Bystrzycy Kłodzkiej (chirurgia jednego dnia) 15 0 Rysunek 20. Liczba łóżek szpitalnych w powiecie kłodzkim w latach Liczba łóżek źródło: własne strona 110/259

111 Tabela 57. Struktura rozmieszczenia łóżek szpitalnych w powiecie kłodzkim (wg stanu na dzień 31 grudnia 2010 roku) SP ZOZ w Kłodzku Liczba łóżek SP ZOZ w Kłodzku Szpital w Kłodzku Chorób wewnętrznych w Kłodzku Kardiologia Pediatria Paliatywny Neurologia Ginekologia Położnictwo Neonatologia OIOM Chirurgia ogólna Urologia ZPO I +II Chirurgia urazowa 1-go dnia Wewnętrzny D Szpital w Nowej Rudzie Chorób wewnętrznych Pediatria ZOL RAZEM: SP ZOZ SCM w Polanicy-Zdroju Stacja dializ Chorób wewnętrznych Okulistyka Otolaryngologia Rehabilitacja Neurologia OIT Ginekologiczno-Położniczy Neonatologia Chirurgia ogólna i naczyniowa Chirurgia urazowo-ortopedyczna Chirurgia plastyczna dla dzieci i dorosłych SOR Chemioterapii dziennej RAZEM: SP ZOZ w Bystrzycy Kłodzkiej Chorób wewnętrznych Pediatria ZOL Rehabilitacja Chirurgia jednego dnia RAZEM: Obecna baza oddziałów szpitalnych na terenie powiatu kłodzkiego wskazuje na utrzymujące się od lat profile medyczne działalności stacjonarnej zakładów opieki zdrowotnej zarówno podstawowej (choroby wewnętrzne, chirurgia ogólna, pediatria, ginekologia i położnictwo) jak i specjalistycznej (urologia, laryngologia, okulistyka, neurologia itp.). Istotą zabezpieczenia medycznego jest przede strona 111/259

112 wszystkim dostępność profilu medycznego i wysokość środków finansowych z Narodowego Funduszu Zdrowia przeznaczonych na wykonywanie świadczeń zdrowotnych. Zmieniająca się struktura oddziałów szpitalnych oraz łóżek szpitalnych nie wpłynęła zdecydowanie na zmniejszenie ogólnej liczby hospitalizacji i obłożenia w poszczególnych oddziałach. Utrzymująca się liczba udzielanych świadczeń zdrowotnych na ustabilizowanym poziomie, wskazuje na konieczność utrzymania dostępności w tym zakresie, co stanowi także o zachowaniu bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców powiatu. Zasadniczą rolę dla zabezpieczenia medycznego mieszkańców powiatu kłodzkiego stanowią struktury zakładów opieki zdrowotnej wraz z funkcjonującymi oddziałami szpitalnymi, ujęte w powyższych tabelach Opieka długoterminowa W związku ze wzrastającą liczbą osób w podeszłym wieku oraz osób wymagających specjalistycznej opieki opiekuńczej, istnieje zwiększone zapotrzebowanie na zabezpieczenie opieki długoterminowej. W strukturach SP ZOZ w Kłodzku funkcjonuje opieka długoterminowa w obszarach: poradni medycyny paliatywnej, pielęgniarskiej opieki długoterminowej, oddziału medycyny paliatywnej, zakładu pielęgnacyjno opiekuńczego i opiekuńczo leczniczego. Od 1 stycznia 2010 roku likwidacji uległ oddział dla przewlekle chorych w Bystrzycy Kłodzkiej, w którego miejsce utworzono zakład opiekuńczoleczniczy z 33 łóżkami, co w znacznym stopniu może utrudnić zabezpieczenie osób przewlekle chorych wymagających docelowego umieszczenia w zakładach opiekuńczo-leczniczych lub pielęgnacyjnoopiekuńczych na terenie powiatu kłodzkiego. Dlatego zasadnym staje się uruchomienie hospicjum dla osób w stanach terminalnych. Dział medycyny paliatywnej zajmuje się głównie udzielaniem świadczeń zdrowotnych mających na celu leczenie bólu u pacjentów ciężko chorych, najczęściej w stanach terminalnych. Ilość łóżek opieki paliatywnej ze względu na wysoki poziom zachorowalności na choroby nowotworowe, jest zdecydowanie niewystarczająca. Zabezpieczeniem opieki długoterminowej dla dzieci jest działający w Piszkowicach Zakład opiekuńczo leczniczy dla dzieci i młodzieży prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny Dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej Zadaniem podstawowej opieki zdrowotnej jest udzielanie ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych przez lekarza rodzinnego lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) zadanie gminy, prowadzenie profilaktyki, sprawowanie opieki nad młodzieżą szkolną, w sposób szczególny sprawowanie opieki nad kobietą w ciąży oraz noworodkiem, w miejscu udzielania świadczeń jak i w środowisku zamieszkania. Funkcjonowanie podstawowej opieki zdrowotnej odbywa się poprzez pracę w trybie 11 godzinnych gabinetów lekarskich, bez wymogu zabezpieczenia godzin nocnych i świątecznych. W godzinach wieczornych, nocnych i w dni świąteczne udzielanie pomocy medycznej w przypadkach nagłych zachorowań odbywa się w szpitalnych izbach przyjęć oraz środkami zespołów wyjazdowych ratownictwa medycznego. strona 112/259

113 Rysunek 21. Liczba niepublicznych zakładów podstawowej opieki zdrowotnej w powiecie kłodzkim w latach Jednostki POZ Gabinety POZ źródło: własne Na terenie powiatu kłodzkiego opiekę medyczną w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej dla ponad 95% mieszkańców sprawują niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej. Pozostali mieszkańcy powiatu korzystają z usług podstawowej opieki zdrowotnej funkcjonującej w strukturach SP ZOZ w Kłodzku. Całodobową ambulatoryjną opiekę medyczną, nocną wyjazdową oraz transport sanitarny dla mieszkańców całego powiatu kłodzkiego zabezpiecza SP ZOZ w Kłodzku. Reasumując: system podstawowej opieki zdrowotnej oparty jest na instytucji lekarza rodzinnego, lekarza podstawowej opieki zdrowotnej i niepublicznych podmiotów. Ilość podopiecznych przypadających na jednego lekarza jest równomierna. Powodem tego jest funkcjonowanie podstawowej opieki zdrowotnej na bazie gminnych i wiejskich ośrodków zdrowia z obwodami leczniczymi wyznaczonymi granicami gmin. Mocną stroną jest rozszerzenie działalności niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej realizujących podstawową opiekę zdrowotną dla zdeklarowanej grupy pacjentów Dostęp do ambulatoryjnej specjalistycznej opieki medycznej Uzupełnieniem świadczeń zdrowotnych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej udzielanych ambulatoryjnie są specjalistyczne świadczenia udzielane przez poradnie specjalistyczne. Korzystanie z większości porad specjalistycznych musi zostać poprzedzone skierowaniem lekarza pierwszego kontaktu. Wyjątek stanowią poradnie: dermatologiczna, ginekologiczno- położnicza, okulistyczna, psychiatryczna i onkologiczna oraz stomatologia. Opieka specjalistyczna szpitalna w powiecie kłodzkim świadczona jest przez SP ZOZ w Kłodzku oraz SP ZOZ Specjalistycznego Centrum Medycznego w Polanicy-Zdroju, natomiast ambulatoryjna opieka specjalistyczna świadczona jest przez wszystkie samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej oraz w jednostkach niepublicznych. W dalszym ciągu limity środków finansowych wyznaczanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia powodują, iż dostępność do tych świadczeń jest ograniczona (kolejki do planowanego leczenia w niektórych oddziałach specjalistycznych np. okulistyka, kardiologia itp.). strona 113/259

114 L.P. Poradnie Specjalistyczne Tabela 58. Poradnie specjalistyczne w powiecie kłodzkim Polanica Zdrój Kłodzko Nowa Ruda Duszniki- Zdrój 1. Poradnia chirurgii ogólnej Poradnia urazowo ortopedyczna Poradnia ginekologiczno położnicza Poradnia kardiologiczna Poradnia okulistyczna Poradnia zdrowia psychicznego Poradnia laryngologiczna Poradnia dermatologiczna Poradnia neurologiczna Poradnia logopedyczna Poradnia foniatryczna Poradnia onkologiczna Poradnia gruźlicy i chorób płuc Poradnia pulmonologiczna Poradnia leczenia uzależnień Poradnia chorób zakaźnych Poradnia paliatywna i leczenia bólu Poradnia chirurgii plastycznej Poradnia diabetologiczna Poradnia endokrynologiczna Poradnia urologiczna Poradnia dializ i poradnia nefrologiczna Poradnia rehabilitacyjna Poradnia wirusowego zapalenia wątroby Poradnia leczenia nerwic Poradnia terapii uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu Poradnia ortodontyczna Poradnia protetyczna Poradnia stomatologiczna Poradnia medycyny pracy Poradnie specjalistyczne o zakresie powiatowym i subregionalnym w publicznych zakładach opieki zdrowotnej/ (+) jest poradnia, (-) brak poradni Ratownictwo medyczne Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym ustaliła zakres funkcjonowania systemu ratownictwa medycznego, a w nim jednostki stanowiące ten system: szpitalne oddziały ratunkowe i zespoły wyjazdowe ratownictwa medycznego. Z jednostkami systemu ratownictwa medycznego współpracują jednostki organizacyjne szpitali na terenie powiatu kłodzkiego, wyspecjalizowane strona 114/259

115 w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych w stanach zagrożenia życia i zdrowia. Dlatego tak istotnym dla powiatu kłodzkiego jest utrzymanie działalności medycznej specjalistycznych oddziałów szpitalnych. Wraz z uruchomieniem Specjalistycznego Centrum Medycznego w Polanicy- Zdroju, w strukturze którego funkcjonują specjalistyczne oddziały szpitalne, w tym w większości zabiegowe, zasadnym stało się uruchomienie Szpitalnego Oddziału Ratunkowego w Polanicy-Zdroju. Od 1 kwietnia 2007 roku oddział ten jest już finansowany przez NFZ i stanowi zabezpieczenie ratownictwa medycznego dla mieszkańców powiatu kłodzkiego. Na terenie powiatu kłodzkiego stacjonuje 8 zespołów ratownictwa medycznego w: Kłodzku, Nowej Rudzie, Bystrzycy Kłodzkiej, Dusznikach-Zdroju, Kudowie-Zdroju oraz Lądku-Zdroju, (pięć podstawowych P w Kłodzku, Nowej Rudzie, Dusznikach-Zdroju, Kudowie-Zdroju i Lądku-Zdroju oraz trzy specjalistyczne S i po jednej w Bystrzycy Kłodzkiej, w Kłodzku i w Nowej Rudzie). Mocną stroną ochrony zdrowia w powiecie kłodzkim jest dokonanie wymiany znaczniej części wyeksploatowanego taboru pogotowia ratunkowego na nowy, spełniający obowiązujące standardy oraz stale podnoszone kwalifikacje zawodowe kadry medycznej Dostęp do aptek Zgodnie z zapisami art. 94 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne, rozkład godzin pracy oraz harmonogram dyżurów nocnych aptek ogólnodostępnych na danym terenie ustala Rada Powiatu po zasięgnięciu opinii wójtów, burmistrzów gmin z terenu powiatu oraz samorządu aptekarskiego. Uchwałą Rady Powiatu Kłodzkiego ustalany jest na kolejny rok kalendarzowy harmonogram godzin pracy oraz harmonogram dyżurów nocnych aptek funkcjonujących na terenie całego powiatu. Według stanu na dzień 31 grudnia 2010 roku na terenie powiatu kłodzkiego funkcjonują 54 apteki i punkty apteczne. Mocną stroną jest zapewnienie całodobowego dostępu do aptek poprzez ustalenie rozkładu godzin pracy aptek oraz harmonogramu dyżurów nocnych, udostępnienie informacji w Biuletynie Informacji Publicznej Starostwa Powiatowego w Kłodzku. Obserwujemy wzrastającą liczbę aptek na terenie powiatu kłodzkiego Promocja zdrowia Jednym z priorytetowych działań samorządu powiatowego, zgodnie z dyspozycją ustawodawczą, jest promocja i ochrona zdrowia. Dlatego też od roku 2007 Rada Powiatu Kłodzkiego określa zadania w tym obszarze, które zostały nazwane Akademią zdrowia powiatu kłodzkiego i są one ustalane w zależności od występujących zagrożeń zdrowotnych. Podstawą do podejmowania wszelkich działań w zakresie promocji zdrowia jest analiza wskaźników charakteryzujących sytuację zdrowotną mieszkańców. W województwie dolnośląskim najczęstszą przyczynę zgonów stanowią choroby układu krążenia i choroby nowotworowe, a według roczników statystycznych ostatnie lata wykazują również niepokojący wzrost występowania zaburzeń psychicznych. Z ostatnich danych dotyczących stanu zachorowalności naszego regionu zawartych w Wojewódzkim planie zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych dla województwa dolnośląskiego wynika, że cechuje go największa zachorowalność na choroby układu krążenia, oddechowego i choroby nowotworowe. Działania na rzecz podniesienia stanu zdrowia społeczeństwa zmierzać powinny przede wszystkim do zwiększenia efektywności działań profilaktycznych, a nie tylko leczniczych. Promocja zdrowia, która strona 115/259

116 obejmuje profilaktykę oraz edukację zdrowotną staje się ważnym elementem nowocześnie i perspektywicznie ujmowanej podstawowej opieki zdrowotnej. Celem promocji zdrowia jest motywowanie ludzi do większej troski o własne zdrowie poprzez propagowanie wiedzy na ten temat, a także podejmowanie działań na rzecz poprawy zdrowia społeczeństwa, prowadzącej do lepszej jakości i długości życia. Programy zdrowotne realizowane w powiecie kłodzkim winny prowadzić do: wczesnego wykrywania chorób, poprawy jakości życia osób dotkniętych chorobą i ich rodzin, obniżenia śmiertelności, ograniczenie kosztów związanych z leczeniem. Mając na uwadze zachęcenie wszystkich instytucji oraz organizacji zajmujących się problemami zdrowia do wspólnego działania, Zarząd Powiatu Kłodzkiego podejmuje działania w zakresie edukacji zdrowotnej dla mieszkańców powiatu kłodzkiego. Podejmuje je we współpracy z organizacjami pozarządowymi, zakładami opieki zdrowotnej, Powiatową Stacją Sanitarno- Epidemiologiczną i instytucjami posiadającymi w zadaniach statutowych działalność na rzecz ochrony zdrowia, edukacji zdrowotnej i osób niepełnosprawnych. Podejmowana jest także współpraca z gminami z terenu powiatu kłodzkiego w zakresie ustalenia kierunków działań profilaktyki zdrowotnej oraz konieczności przeciwdziałania i wczesnej wykrywalności chorób. Wskazano potrzeby w zakresie przeciwdziałania chorobom nowotworowym i chorobom układu krążenia. Na rok 2010 uchwałą nr XLV/582/2010 Rady Powiatu Kłodzkiego z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie zatwierdzenia programu profilaktyki zdrowotnej pn. Akademia zdrowia powiatu kłodzkiego na rok W ramach Akademii w roku 2010 realizowane były następujące programy profilaktyczne: Program profilaktyki wad postawy pn. Prosto do Europy, Punkty nauki samobadania piersi, Program wczesnego wykrywania raka gruczołu krokowego pn. W trosce o prostatę, Szkoła rodzenia Lecznictwo uzdrowiskowe Ziemia kłodzka jest bogato nasycona walorami turystycznymi środowiska przyrodniczego, a także licznymi zabytkami kultury materialnej, które zdeterminowały dominującą formę jej aktywności gospodarczej. Jest nią turystyka i lecznictwo uzdrowiskowe. Działalność lecznictwa uzdrowiskowego finansowaną w ramach ubezpieczenia zdrowotnego z kontraktów z NFZ na terenie gmin powiatu kłodzkiego wykonują podmioty lecznictwa uzdrowiskowego takie jak: Zespół Uzdrowisk Kłodzkich S.A., który posiada jednostki organizacyjne w trzech miejscowościach na terenie ziemi kłodzkiej (Polanica-Zdrój, Kudowa-Zdrój, Duszniki-Zdrój), Uzdrowisko Lądek Długopole S.A., które posiada jednostki organizacyjne na terenie gminy Lądek-Zdrój oraz gminy Bystrzyca Kłodzka, Szpital Uzdrowiskowy MSWiA Bristol w Kudowie-Zdroju, Sanatorium Ziemowit w ramach Spółki z o. o. Sanatoria Dolnośląskie, 23 Wojskowy Szpital Rehabilitacyjno-Uzdrowiskowy w Lądku-Zdroju, strona 116/259

117 24 Wojskowy Szpital Rehabilitacyjno-Uzdrowiskowy w Kudowie-Zdroju, (który planuje się przekazać do prowadzenia przez powiat kłodzki), NZOZ Chemik w Dusznikach-Zdroju Coraz liczniejsze podmioty gospodarcze prowadzące działalność typu spa i wellness (pensjonaty, kliniki, hotele itp.), które stanowią komplementarną ofertę w stosunku do oferty typowo leczniczej oparte na naturalnych zasobach leczniczych. Rozwój lecznictwa uzdrowiskowego i turystyki zdrowotnej jest realizowany na terenie miejscowości uzdrowiskowych dzięki występowaniu naturalnych walorów środowiska przyrodniczego (mikroklimat, krajobraz, górzyste ukształtowanie terenu, lasy, rzeki, strumienie) oraz naturalnych tworzyw uzdrowiskowych (naturalne wody lecznicze) jako czynników wspomagających proces leczenia. Zagospodarowanie turystyczne i uzdrowiskowe tych obszarów uwzględnia występowanie szczególnie chronionych stref uzdrowiskowych. Podmioty lecznictwa uzdrowiskowego dysponują bazą sanatoryjno-szpitalną, zakładami przyrodoleczniczymi wraz z infrastrukturą uzdrowiskową (pijalnie, hale spacerowe), które są zlokalizowane w parkach uzdrowiskowych. Są to miejscowości uzdrowiskowe o bogatych tradycjach leczniczych. Naturalna wysoka jakość wód leczniczych i mineralnych z tych terenów stanowi podstawę dla rozwoju produkcji szerokiej gamy wód mineralnych i leczniczych. Rozwój lecznictwa uzdrowiskowego nie należy do zadań własnych powiatu Analiza atutów i barier obszaru: Ochrona zdrowia Atuty Tabela 59. Analiza atutów i barier obszaru: Ochrona zdrowia Bariery 1. Rozwinięta sieć usług medycznych w skonsolidowanej strukturze powiatowych placówek ochrony zdrowia. 2. Funkcjonowanie na terenie powiatu szpitala Specjalistycznego Centrum Medycznego (SP ZOZ SCM w Polanicy-Zdroju). 3. Zapewnienie całodobowego dostępu do aptek. 4. Realizacja programów profilaktyki zdrowotnej i promocji zdrowia. 5. Rozszerzenie oferty działalności niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej. 6. Stabilna sytuacja epidemiologiczna. 7. Liczna sieć podstacji pogotowia ratunkowego w powiecie kłodzkim w liczbie 8 zespołów wyjazdowych ratownictwa medycznego, oraz nowy tabor pogotowia ratunkowego. 8. Coroczna publikacja informacji dotyczącej zakresu i dostępu do usług medycznych w powiecie kłodzkim w biuletynie informacyjnym Gdzie się leczyć w powiecie kłodzkim. Reorientacja służby zdrowia. 9. Współpraca z uzdrowiskami w zakresie promocji lecznictwa uzdrowiskowego 10. Stałe podnoszenie poziomu kwalifikacji 1. Zbyt niskie kontrakty, limity świadczeń finansowanych przez NFZ 2. Niewystarczający stan techniczny powiatowych obiektów szpitalnych. 3. Utrzymujący się długi czas oczekiwania na wysokospecjalistyczną diagnostykę. 4. Zbyt mała ilość łóżek opieki długoterminowej. 5. Utrzymujące się wysokie, w stosunku do państw Unii Europejskiej, wskaźniki umieralności na choroby układu krążenia, choroby nowotworowe oraz umieralność okołoporodowa noworodków. 6. Brak wystarczających środków finansowych celem dostosowania obiektów ochrony zdrowia do wymaganych standardów zawartych w regulacjach prawnych. 7. Brak stabilności funkcjonowania i poprawy finansowania ochrony zdrowia w kraju, 8. Utrudnienia w funkcjonowaniu systemu ratownictwa medycznego w powiecie kłodzkim z powodu braku drogi dojazdowej do SP ZOZ SCM w Polanicy-Zdroju łączącej bezpośrednio ten szpital z drogą krajową oraz braku lądowiska dla helikopterów w SCM w Polanicy-Zdroju. 9. Ograniczenia w finansowaniu świadczeń w strona 117/259

118 zawodowych kadry medycznej (lekarzespecjalizacje, pielęgniarki - kursy kwalifikacyjne, specjalizacje zawodowe, studia wyższe). 11. Doskonalenie opieki okołoporodowej poprzez wspieranie organizacyjne i finansowe Szkoły rodzenia w powiecie kłodzkim 12. Dobra i urozmaicona baza zabiegowa uzdrowisk. 13. Dobrze rozwinięta infrastruktura uzdrowiskowa (szpitale uzdrowiskowe, sanatoria, zakłady przyrodolecznicze, centra spa-wellness itp.) 14. Bogate i wieloletnie tradycje w lecznictwie uzdrowiskowym. zakresie lecznictwa uzdrowiskowego przez NFZ Na podstawie wyników zajęć warsztatowych Zespołu ds. ewaluacji 3.7. Pomoc społeczna Pomoc społeczna zdefiniowana została w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, jako instytucja polityki społecznej państwa, mająca na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia. W latach poprzednich pomoc społeczna usytuowana była na obrzeżach systemu społecznogospodarczego i koncentrowała się głównie na tych, którzy nie mieścili się w nim. Obecnie przeznaczona jest także dla tych, którzy nie radzą sobie w zmieniającej się szybko rzeczywistości, a jej funkcja w systemie polityki społecznej jest nowa. Pomoc społeczna nie pełni już roli uzupełnienia systemu, lecz ma stanowić jego istotny i trwały element, który powinien zapewniać mu wewnętrzną równowagę. Rada Powiatu Kłodzkiego na sesji w dniu 28 listopada 2007 r. podjęła uchwałę (uchwała nr XIII/190/2007) w sprawie przyjęcia Powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych powiatu kłodzkiego na lata Informacja z realizacji strategii przedkładana jest Radzie Powiatu Kłodzkiego raz w roku. Zadania pomocy społecznej w powiecie kłodzkim realizowane są przez jednostki samorządu gminnego (14 Ośrodków Pomocy Społecznej) i powiatowego (Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kłodzku). Na terenie powiatu kłodzkiego funkcjonuje osiem Domów Pomocy Społecznej, w tym sześć prowadzonych przez powiat kłodzki: w Bystrzycy Kłodzkiej (dla osób przewlekle somatycznie chorych), w Nowej Rudzie (dla osób przewlekle somatycznie chorych), w Jugowie (dla osób przewlekle somatycznie chorych), w Podzamku (dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie), w Ścinawce Dolnej 17 (dla osób przewlekle psychicznie chorych), w Szczytnej (dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie), oraz dwa niepubliczne: w Ludwikowicach Kłodzkich (dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie), w Ścinawce Dolnej 21 (dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie). strona 118/259

119 W związku z przekazaniem przez Komisję Majątkową nieruchomości przy ul. Zamkowej 8 w Szczytnej na rzecz Domu Zakonnego Misjonarzy Świętej Rodziny, zgodnie z podpisaną umową dzierżawy, placówka w obecnym miejscu może funkcjonować do końca 2012 roku. Do Domów Pomocy Społecznej mogą być kierowane osoby, które z uwagi na wiek, sytuację życiową, warunki rodzinne, mieszkaniowe, materialne kwalifikują się do korzystania z tej formy pomocy. Mogą to być również osoby przewlekle chore, których stan zdrowia nie wymaga leczenia szpitalnego, natomiast istnieje uzasadniona potrzeba stałej opieki. Głównym zadaniem domów jest zapewnienie mieszkańcom całodobowej opieki oraz zaspakajanie niezbędnych potrzeb bytowych, edukacyjnych, społecznych i religijnych. Dokonywana w tych obiektach standaryzacja podnosi jakość bazy lokalowej i poziom życia przebywających w nich osób. W latach na terenie powiatu funkcjonowały następujące placówki opiekuńczo - wychowawcze na terenie powiatu kłodzkiego: Dom Dziecka im. St. Starzyńskiego w Kłodzku, Dom Dziecka Gromadka w Nowej Rudzie, Dom Dziecka w Domaszkowie, Dom Dziecka prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr NMP w Kłodzku, Rodzinny Dom Dziecka w Gorzanowie. Koncepcja funkcjonowania placówek opiekuńczo - wychowawczych na terenie powiatu kłodzkiego przedstawiona została w Programie budowania lokalnego systemu opieki nad dzieckiem i rodziną przyjętym uchwałą nr LIV/655/2006 Rady Powiatu Kłodzkiego z dnia 4 lipca 2006 roku. Wdrożenie określonych w programie różnorodnych form prowadzenia placówek opiekuńczowychowawczych, pozwoliło na dostosowanie działalności placówek do wymogów standaryzacyjnych określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. Zadania powiatu dotyczące wspierania osób niepełnosprawnych określone są przepisami ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Osoby niepełnosprawne oraz ich rodziny stanowią znaczną część lokalnej społeczności, wymagającą szczególnego zainteresowania, różnych form wsparcia i opieki. Powiatowy program działań na rzecz osób niepełnosprawnych w latach , przyjęty uchwałą nr VII/96/2007 Rady Powiatu Kłodzkiego z dnia 25 kwietnia 2007 r. miał za zadanie ukierunkować i skoordynować liczne działania, realizowane w tej dziedzinie w powiecie kłodzkim. Jego kontynuację stanowi Powiatowy program działań na rzecz osób niepełnosprawnych na lata przyjęty uchwałą nr LIII/661/2010 Rady Powiatu Kłodzkiego z dnia 26 października 2010 r. Głównym celem programu jest przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych oraz poprawa jakości życia osób niepełnosprawnych poprzez zapewnienie im warunków do samodzielnego, pełnego i aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym, a także kształtowanie wobec nich pozytywnych postaw społecznych. W grudniu 2007 r. powstały Warsztaty Terapii Zajęciowej (WTZ) w Starym Wielisławiu. Znalazło tam swoje miejsce 30 osób niepełnosprawnych z terenu powiatu kłodzkiego. Zadaniem warsztatów jest społeczna i zawodowa aktywizacja osób niepełnosprawnych. WTZ-y przygotowują do zawodu, są pierwszym krokiem na drodze do samodzielności. Zgromadzenie wniosków, w liczbie co najmniej 30 potencjalnych uczestników WTZ, pozwoli na podjęcie działań zmierzających do utworzenia na terenie naszego powiatu kolejnych Warsztatów Terapii Zajęciowej. strona 119/259

120 Rysunek 22. Domy Pomocy Społecznej w powiecie kłodzkim źródło: własne Analiza atutów i barier obszaru: Pomoc społeczna Atuty Tabela 60. analiza atutów i barier obszaru: Pomoc społeczna Bariery 1. Rozbudowana baza placówek opiekuńczowychowawczych i domów pomocy społecznej; wysoki standard świadczonych przez nie usług. 2. Funkcjonowanie Ośrodka Adopcyjno - Opiekuńczego oraz Warsztatów Terapii Zajęciowej 3. Wzrost roli organizacji non profit oraz przejęcie przez organizacje pozarządowe części zadań samorządowych z zakresu pomocy społecznej. 4. Rozwój form opieki zastępczej (rodziny zastępcze zawodowe niespokrewnione z dzieckiem: wielodzietne, specjalistyczne, o charakterze pogotowia rodzinnego). 5. Zwiększenie dostępu osób niepełnosprawnych do informacji. 6. Pozyskiwanie środków z UE na realizację zadań w obszarze pomocy społecznej i działań na rzecz osób niepełnosprawnych 1. Znaczna ilość barier architektonicznych dla osób niepełnosprawnych, w tym brak dostosowania obiektów użyteczności publicznej dla potrzeb osób niepełnosprawnych 2. Brak hostelu dla ofiar przemocy i placówek przyjmujących osoby uzależnione. 3. Nie zapewnienie nowej siedziby dla mieszkańców DPS Zamek w Szczytnej. 4. Braki kadrowe w jednostkach pomocy społecznej spowodowane niskimi płacami 5. Pauperyzacja społeczeństwa; wzrastająca liczba osób korzystających z pomocy społecznej. 6. Wzrastająca ilość skierowań do placówek opiekuńczo- wychowawczych i DPS- ów. 7. Stale utrzymujący się wysoki odsetek osób (szczególnie młodych) uzależnionych od substancji psychoaktywnych. Na podstawie wyników zajęć warsztatowych Zespołu ds. ewaluacji strona 120/259

121 3.8. Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpowodziowa Bezpieczeństwo publiczne Bezpieczeństwo publiczne, to ogół warunków i instytucji urzędowych, chroniących suwerenność państwa, majątek ogólnonarodowy, życie, zdrowie i mienie obywateli. Do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego zobowiązane są wszystkie organy władzy, administracji państwowej oraz administracji samorządowej, szczególnie zaś instytucje wyspecjalizowane w zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego, takich jak: Policja, Straż Graniczna, Straż Pożarna, Sanepid, Weterynaria, Nadzór Budowlany. Powiat kłodzki realizuje zadania zapewnienia bezpieczeństwa poprzez swoją wewnętrzną strukturę organizacyjną oraz powiatowe służby. Od strony Starostwa Powiatowego w Kłodzku zadania te realizuje Zespół Zarządzania Kryzysowego, do którego obowiązków należy zapewnienie: współpracy i koordynacji działań z wymienionymi wyżej służbami w sytuacjach kryzysowych oraz zakresie zapobiegania nadzwyczajnym zagrożeniom, współpracy z gminami w sytuacjach kryzysowych oraz obronności państwa. Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym zdarzeniem. Do zadań Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Kłodzku, w myśl ustawy o ochronie przeciwpożarowej, należy: organizowanie jednostek ratowniczo-gaśniczych, organizowanie na obszarze powiatu krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, dysponowanie oraz kierowanie siłami i środkami krajowego systemu ratowniczo - gaśniczego na obszarze powiatu poprzez swoje stanowisko kierowania, organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczej, rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń, opracowywanie Planu ratowniczego powiatu, nadzorowanie przestrzegania przepisów przeciwpożarowych, wykonywanie zadań z zakresu ratownictwa, wstępne ustalanie przyczyny oraz okoliczności powstania i rozprzestrzeniania się pożaru oraz miejscowego zagrożenia, organizowanie szkolenia i doskonalenia pożarniczego, szkolenie członków ochotniczych straży pożarnych, współdziałanie z zarządem powiatowym Związku Ochotniczych Straży Pożarnych. Państwowa Straż Pożarna jest organizatorem KRAJOWEGO SYSTEMU RATOWNICZO GAŚNICZEGO mającego na celu ochronę życia, zdrowia oraz mienia podczas pożarów, klęsk żywiołowych i zdarzeń kryzysowych. Komenda Powiatowa Policji w Kłodzku zajmuje się ochroną zdrowia, życia i mienia obywateli, zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości, zapewnieniem bezpieczeństwa publicznego oraz innymi zadaniami zleconymi przez sądy, prokuraturę, organy administracji państwowej i samorządowej. strona 121/259

122 Rada Powiatu Kłodzkiego w dniu 28 maja 2002 roku przyjęła, zgodnie z ustawą o samorządzie powiatowym, Powiatowy program zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego. Zadania ujęte w programie są spójne z celem strategii minimalizacja zagrożeń i w głównej mierze realizowane są przez służby mundurowe i jednostki organizacyjne powiatu. W celu realizacji zawartych w programie zadań, powiat w ramach prac w Komisji Bezpieczeństwa i Porządku przy Staroście Kłodzkim nawiązał współpracę ze służbami i instytucjami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo Ochrona przeciwpowodziowa Powiat kłodzki zajmuje rozległą kotlinę śródgórską położoną na granicy Sudetów Wschodnich i Środkowych. Ostatnie katastrofalne w skutkach powodzie, związane m. in. z niekorzystnym układem czynników meteorologicznych, miały na terenie powiatu kłodzkiego miejsce w latach 1997, 1998 oraz 2009, ale zapisy o kataklizmach znaleźć można w kronikach polskich, niemieckich i czeskich oraz w księgach parafialnych, klasztornych i tzw. kronikach pogodowych (ponad siedemdziesiąt udokumentowanych powodzi, spośród których do największych zalicza się te z lat: 1310, 1783, 1883, 1903, 1938, 1997, 1998, 2009). Oprócz czynników meteorologicznych, fizjografii i rozbudowanej hydrografii na zagrożenie powodziowe wpływa również rosnąca urbanizacja, w tym naturalnych terenów zalewowych, postępująca degradacja poniemieckiej technicznej zabudowy cieków, powodująca wypłycanie rzek poprzez nanos rumoszowy oraz brak suchych zbiorników retencyjnych i niejednokrotnie zniszczone obwałowania rzek (w tym poprzerywane na skutek działań człowieka) Analiza atutów i barier obszaru: Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpowodziowa Tabela 61. Analiza atutów i barier obszaru: Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpowodziowa Atuty Bariery 1. Rozbudowany monitoring hydrologiczno - meteorologiczny powiatu kłodzkiego pod nazwą LSOP /Lokalny System Osłony Przeciwpowodziowej/. Dane z monitoringu są ogólnodostępne na stronie internetowej 2. Zaangażowanie gmin w zwiększanie bezpieczeństwa mieszkańców. 3. Duża liczba jednostek OSP (ochotniczych Straży Pożarnych) i ich dobre wyszkolenie. 4. Telefoniczny System Powiadamiania Mieszkańców /TSOM/ systemy bezpośredniego powiadamiania mieszkańców o zagrożeniu. 5. Koncentracja na terenie powiatu służb odpowiedzialnych za szeroko pojęte bezpieczeństwo - Straż Graniczna, Policja, Straż Pożarna, Batalion Piechoty Górskiej, Żandarmeria Wojskowa, Państwowa Inspekcja Transportu, Straże Miejskie, 1. Ukształtowanie terenu, warunki naturalne sprzyjające zagrożeniu powodziowemu. 2. Niewystarczająca liczba etatów w Komendzie Powiatowej Policji i Komendzie Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej do turystycznouzdrowiskowego charakteru powiatu. 3. Zły stan nawierzchni dróg, brak obwodnic, a także położenie dróg w terenach górskich, wpływające na pogarszający się stan bezpieczeństwa na drogach. 4. Zwiększenie zadań nałożonych na powiat w dziedzinie bezpieczeństwa bez wskazania środków finansowych 5. Pauperyzacja społeczności lokalnej ( m.in. w wyniku bezrobocia) jako czynnik wpływający na wzrost przestępczości na terenie powiatu. 6. Wzrost przestępczości nieletnich. 7. Wzrost ilości i różnorodności zagrożeń na terenie powiatu. strona 122/259

123 Wałbrzysko-Kłodzka Grupa Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, Sanepid, weterynaria, Nadzór Budowlany. 6. Wzrost świadomości sytuacji zagrożenia wśród mieszkańców powiatu, współdziałanie mieszkańców w sytuacjach kryzysowych. 7. Systematyczne zwiększanie ilości i jakości sprzętu specjalistycznego. 8. Wymiana doświadczeń z jednostkami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo w państwach UE. 9. Opracowane i dostępne dla gmin mapy stref 1% i 10% zagrożenia powodziowego dla terenu powiatu. 10. Bardzo dobra współpraca na szczeblu lokalnym ze służbami mundurowymi i cywilnymi w zakresie ochrony przeciwpowodziowej. 8. Niedostateczny stan zabezpieczenia zagrożonych budynków i budowli brak możliwości prawnych jak i finansowych umożliwiających poprawę tego stanu. 9. Wzrost przestępczości narkotykowej (liberalizacja przepisów dotyczących dostępu do narkotyków w Republice Czeskiej). 10. Brak ograniczeń prawnych dot. prowadzenia inwestycji na terenach zalewowych. 11. Istniejąca zabudowa mieszkaniowa i przemysłowa na terenach zalewowych. 12. Niewystarczającą infrastruktura przeciwpowodziowa (wały, zbiorniki malej retencji), brak środków na realizację kompleksowych programów przeciwpowodziowych. 13. Rozproszenie instytucji odpowiedzialnych za przeciwdziałanie powodzi i gospodarkę wodną. Na podstawie wyników zajęć warsztatowych Zespołu ds. ewaluacji 3.9. Administracja publiczna Rozwój instytucjonalny jednostek organizacyjnych powiatu Powiat kłodzki wykonuje swoje zadania publiczne poprzez jednostki organizacyjne. Obszary realizowanych zadań w znacznym stopniu dotyczą mieszkańców naszego regionu. Dlatego też konieczne jest skoordynowanie działań w ramach rozwoju instytucjonalnego rozumianego jako tworzenie zasad i mechanizmów oraz ich stosowanie w celu podniesienia sprawności działania powiatowych jednostek organizacyjnych w podstawowych obszarach ich aktywności, tj.: zarządzania strategicznego, zarządzania finansowego, zarządzania zasobami ludzkimi, świadczenia usług publicznych, komunikacji społecznej, doskonalenia umiejętności przywódczych kierownictwa, tworzenia ram i warunków dla wspierania przedsiębiorczości. Rozwój instytucjonalny powiatowej administracji samorządowej powinien mieć charakter progresywny. Oznacza to, że wdrożone zasady i mechanizmy mają służyć udoskonaleniu działania jednostek powiatowych, a nie jego biurokratyzacji. Ich zastosowanie ma prowadzić do podniesienia sprawności działania powiatowych jednostek organizacyjnych w trzech podstawowych wymiarach tzn. skuteczności, ekonomiczności i korzyści, co służyć będzie podniesieniu jakości obsługi mieszkańców i przedsiębiorców, oraz ustaleniu i utrzymaniu pożądanych standardów tych usług. Umożliwi to zastąpienie tradycyjnego modelu administracji nakierowanego tylko na procedury na administrację zorientowaną na osiąganie rezultatów, jednak nie zapominając przy tym o doskonaleniu obszaru relacji: kierownictwo pracownicy. Model ten przy wykorzystaniu narzędzi strona 123/259

124 zarządzania jakością oraz samooceny (metodą CAF, lub PRI) opierać się będzie na kryteriach: efektywności działania, precyzyjnego określenia celów i zadań instytucji publicznych oraz wypracowanych miernikach służących ocenie ich realizacji. Rysunek 23. Mapa rozmieszczenia jednostek organizacyjnych powiatu kłodzkiego Jednym z kluczowych czynników służących rozwojowi powiatu kłodzkiego jest sprawna i efektywna powiatowa administracja samorządowa, inicjująca i wspierająca działania na rzecz jej modernizacji. Aby powiatowe jednostki organizacyjne mogły wypełniać zadania na miarę istniejących i pojawiających się potrzeb, konieczne jest wzmocnienie ich potencjału instytucjonalnego. Pod pojęciem tym rozumiemy odpowiednie struktury organizacyjne, właściwe procedury działania, mechanizmy zapewniające udział społeczności lokalnej w zarządzaniu sprawami publicznymi oraz kompetentnych, sprawnych i dobrze wynagradzanych pracowników. Odpowiedni potencjał instytucjonalny pozwoli powiatowym jednostkom organizacyjnym świadczyć usługi publiczne wysokiej jakości oraz efektywnie wspierać rozwój społeczno-gospodarczy wspólnot lokalnych. Sprawność funkcjonowania powiatowych jednostek organizacyjnych między innymi: umiejętność wypracowania odpowiednich projektów, skupienia wokół nich lokalnych partnerów oraz efektywnego zarządzania przedsięwzięciami publicznymi przyczynić się może do rozwoju naszego regionu. Rozwój instytucjonalny jednostek organizacyjnych powiatu oraz wdrażanie nowoczesnych narzędzi zarządzania wymuszają przepisy ustawy o finansach publicznych. Zgodnie z wymogami strona 124/259

125 przepisów tej ustawy jednostki finansów publicznych maja obowiązek wdrożyć system kontroli zarządczej w obszarze wszystkich 22 standardów, które w 85% pokrywają się z wymaganiami normy ISO 9001 dotyczącej systemów zarządzania jakością. Uprzednie wdrożenie SZJ wg normy ISO 9001 (certyfikacja od 2005 roku) znacznie ułatwia wdrożenie obligatoryjnej kontroli zarządczej. Natomiast począwszy od roku 2011 projekt budżetu na rok 2012 należy sporządzić w układzie budżetu zadaniowego, którego konstrukcja jest oparta na stanowieniu celów, zadań, działań, wskaźników i mierników, podobnie jak system kontroli zarządczej. Podsumowując: wdrożenie narzędzi zarządczych takich jak system zarządzania jakością, powszechny model samooceny wg metodologii CAF służy łatwemu i skutecznemu wdrożeniu systemu kontroli zarządczej, wszystkie zaś wyżej wymienione systemy splatają się w zasady tworzenia budżetu zadaniowego i monitorowania jego realizacji. Spójna z tym systemem jest też metodologia opracowywania (ewaluacji) strategii rozwoju powiatu Informatyzacja powiatowych jednostek organizacyjnych rozwój społeczeństwa informacyjnego Społeczeństwo informacyjne to nowy typ społeczeństwa, kształtujący się w krajach postindustrialnych, w których rozwój technologii osiągnął najszybsze tempo. W społeczeństwie informacyjnym zarządzanie informacjami, ich jakość i szybkość przepływu są zasadniczymi czynnikami konkurencyjności zarówno w przemyśle, jak i usługach. Główne zasady odnoszące się do społeczeństwa informacyjnego to: powszechny dostęp wszystkich ludzi do podstawowego zakresu techniki komunikacyjnej i informacyjnej, otwarta sieć, czyli nieskrępowany dostęp do sieci wszystkich operatorów i usługodawców, zdolność współpracy wszelkiej techniki umożliwiająca pełen kontakt bez względu na miejsce pobytu ludzi, stworzenie warunków dla konkurencji w tej dziedzinie. Budowa społeczeństwa informacyjnego w powiecie kłodzkim podyktowana jest koniecznością rozwoju usług elektronicznych świadczonych przez Starostwo i podległe jednostki organizacyjne dla mieszkańców, jak również nawiązaniem do strategicznych dokumentów na szczeblu krajowym i wojewódzkim związanych z rozwojem społeczeństwa informacyjnego. W celu realizacji tego procesu niezbędnym będzie stworzenie warunków dla zapewnienia bezpośredniego dostępu mieszkańców powiatu do informacji przy wykorzystaniu technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych (ICT) oraz kształtowanie świadomości społeczeństwa. Dotychczas w Starostwie w ramach rozwoju społeczeństwa informacyjnego wdrożone zostały n/w projekty: 1) Hurtownia danych oświatowych SIGMA OPTIVUM firmy VULCAN (rok 2007). W ramach aplikacji przetwarzane są zbiorczo informacje dotyczące arkuszy organizacyjnych i planów finansowych podległych oświatowych jednostek organizacyjnych. 2) Aplikacja do elektronicznej obsługi Rady Powiatu firmy ASTE ( rok 2007). 3) Zintegrowany System Informatyczny dla Zrównoważonego Rozwoju Regionu Dolnego Śląska. Projekt dofinansowany w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) (rok ). W ramach projektu dostarczone i wdrożone zostały n/w produkty: a) Elektroniczny Portal b) Elektroniczny Urząd c) Centrum Certyfikacji d) Elektroniczny System Obiegu Dokumentów IntraDok e) Hurtownia danych geodezyjnych GIS strona 125/259

126 f) Zbiór aplikacji dziedzinowych (Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego, Decyzje Planistyczne, Ochrona Środowiska, Inwestycje) g) Zakup sprzętu komputerowego 4) Program firmy VULCAN do przeprowadzania elektronicznego naboru uczniów do szkół ponadgimnazjalnych. (rok 2008) 5) Zakup infokiosków, budowa ogólnodostępnego serwisu informacyjnego nt. usługi publicznej oraz budowa infrastruktury teleinformatycznej na potrzeby rozwoju usług elektronicznych na rzecz klientów Starostwa Powiatowego w Kłodzku. Projekt dofinansowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego (RPO WD) (rok ). W ramach projektu dostarczone i wdrożone zostały n/w produkty: a) Budowa sieci teleinformatycznej w budynku starostwa przy ulicy Okrzei 1 b) Zakup dwóch sztuk infokiosków (budynki Starostwa w kłodzku i Bystrzycy Kłodzkiej) c) Budowa portalu informacyjnego nt. usługi publicznej 6) Zintegrowany system informatyczny Wydziału Geodezji, Kartografii i Katastru ( lata ) W ramach wdrożenia dostarczone zostało n/w oprogramowanie: zbiór aplikacji geodezyjnych, (Geomedia, Kol) firmy Intergraph, Program ERGO firmy Geopolis, Program CEGEO firmy Softline (mapa zasadnicza hybrydowa). Wdrożenie ma za zadanie zapewnić wspomaganie zarządzania zasobami geodezyjnymi, ewidencjonowanie zasobów geodezyjnych. Pomimo wdrożenia wielu innowacyjnych rozwiązań w tej dziedzinie na terenie powiatu jest wiele do zrobienia zarówno po stronie samorządów gminnych, dostawców Internetu jak i samorządu powiatowego. Dotychczas nie opracowano strategii (czy też planu) informatyzacji powiatu. Starostwo nie posiada również pełnej wiedzy na temat wdrożonych aplikacji w jednostkach organizacyjnych. Nie opracowano również planu sukcesywnej wymiany szybko starzejącego się sprzętu informatycznego, co wynika głównie z ograniczonych możliwości powiatu Analiza atutów i barier obszaru: Administracja publiczna Atuty Tabela 62.Analiza atutów i barier obszaru: Administracja publiczna Bariery 1. Wdrożenie Systemu Zarządzania Jakością wg normy ISO w Starostwie Powiatowym i SP ZOZ w Kłodzku 2. Wdrożenie powszechnej metody samooceny CAF w Starostwie Powiatowym 3. Zaangażowanie pracowników Starostwa w zespołach ds. samooceny oraz we wdrażanie działań doskonalących 4. Duża świadomość pracowników Starostwa w zakresie ciągłego doskonalenia 5. Szkolenia miękkie dla kadry kierowniczej wspomagające procesy zarządzania jednostką 6. Wsparcie finansowe ze środków UE na wdrażanie nowoczesnych metod zarządzania, w tym ISO, CAF 7. Zalecenia i wsparcie dla samorządów w 1. Brak strategii informatyzacji powiatu. 2. Nie wdrożenie systemów zarządzania jakością w większości jednostek organizacyjnych powiatu 3. Brak znajomości zasad CAF i PRI w jednostkach organizacyjnych powiatu. 4. Nierównowaga w poziomie zinformatyzowania poszczególnych jednostek organizacyjnych powiatu. 5. Bardzo niski stopień wykorzystania podpisu elektronicznego. 6. Ograniczone środki finansowe na inwestycje w zakresie informatyzacji jednostek organizacyjnych powiatu oraz na finansowanie działań w zakresie wdrażania ISO, CAF i PRI. 7. Zużyty i niedostosowany do nowoczesnych rozwiązań sprzęt komputerowy w większości strona 126/259

127 zakresie wdrażania ISO i CAF ze strony MSWiA 8. Wykorzystywanie środków funduszy Unii Europejskiej na współfinansowanie projektów budowy obywatelskiego społeczeństwa informacyjnego, zwłaszcza w Starostwie Powiatowym 9. Rozwój e-usług świadczonych na rzecz klientów Starostwa i niektórych jednostek 10. Wdrażanie zintegrowanego systemu informatycznego w obrębie zadań oświatowych z zastosowaniem narzędzi elektronicznych (oprogramowanie Vulcan Optivum) 11. Wdrażanie zintegrowanego systemu informatycznego (w tym BIP, elektroniczny obieg dokumentów, System Informacji Przestrzennej GIS, podpis elektroniczny) w Starostwie Powiatowym. Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r. jednostek organizacyjnych powiatu. 8. Ograniczony dostęp do Internetu, zwłaszcza na terenach wiejskich. Na podstawie wyników zajęć warsztatowych Zespołu ds. ewaluacji Kultura fizyczna, sport, turystyka i promocja Kultura fizyczna i sport Zadania z zakresu kultury fizycznej i sportu powiat kłodzki realizuje na podstawie przepisów art. 4 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym. Głównymi kierunkami rozwoju i upowszechniania kultury fizycznej i sportu w powiecie kłodzkim są : Wychowanie fizyczne i sport szkolny, Sport dla wszystkich - upowszechnianie sportu szczególnie w środowisku wiejskim i na terenach o niskim poziomie urbanizacji, Sport osób niepełnosprawnych - wspieranie i rozwijanie ruchu sportowego w formule integracyjnej, która zmierza do zbliżenia środowisk sportowców niepełnosprawnych ze środowiskiem sportowców zdrowych, Sport młodzieżowy - uczniowskie i młodzieżowe kluby sportowe szkolące dzieci i młodzież. Istotnym zadaniem w tym względzie jest finansowe wspieranie: Powiatowego Szkolnego Związku Sportowego - organizatora rozgrywek sportowych w szkołach wszystkich szczebli, jak również przeznaczenie pewnych środków na sportowe zajęcia pozalekcyjne, Powiatowego Zrzeszenia Ludowe Zespoły Sportowe głównej organizacji sportowej działające w środowisku wiejskim, Młodzieżowych i Uczniowskich Klubów Sportowych uczestniczących w ogólnopolskim współzawodnictwie sportowym dzieci i młodzieży, Stowarzyszeń sportowych działających w środowisku osób niepełnosprawnych Turystyka i promocja Powiat kłodzki to subregion turystyczny, w którym coraz większy odsetek mieszkańców związany jest z turystyką jako dominującą w regionie dziedziną gospodarki. Tradycje rozwoju turystyki na ziemi strona 127/259

128 kłodzkiej sięgają końca XIX wieku. Bazą rozwoju były początkowo walory naturalne Gór Stołowych, Masywu Śnieżnika i źródła mineralne przekształcające się stopniowo w podstawę lokalnego dobrobytu. Dziś turystyka to trzecia co do wielkości obrotów gałąź gospodarki na świecie, a dla powiatu kłodzkiego szansa dalszego rozwoju, podniesienia poziomu życia lokalnej społeczności, restrukturyzacji terenów wiejskich i przyciągnięcia inwestorów. Rozwój turystyki w powiecie zakłada osiągnięcie następujących celów: wzrost dochodów mieszkańców z działalności turystycznej i okołoturystycznej, zmniejszenie bezrobocia na obszarze przygranicznym, aktywizację mieszkańców i podnoszenie jakości życia na wsi, szczególnie na terenach pozbawionych dobrych warunków do rozwoju rolnictwa i wokół obszarów chronionych, zwiększenie rentowności uzdrowisk, ośrodków wypoczynkowych należących do zakładów pracy, wzmocnienie roli dziedzictwa kulturowego, środowiska cywilizacyjnego i przyrodniczego w edukacji, a w szczególnie w wychowaniu młodzieży, poprawę wizerunku powiatu w kraju i za granicą oraz rozwój współpracy z regionami przygranicznymi. Szanse dalszego rozwoju turystyki i uzasadnienie prowadzenia działań wspierających rozwój turystyki potwierdzają dane Polskiej Organizacji Turystycznej oraz Dolnośląskiej Organizacji Turystycznej. Osiągnięte wyniki lokują powiat kłodzki w czołówce regionów, których udział w tworzeniu PKB z turystyki ma duże znaczenie. Głównymi kierunkami rozwoju turystyki w powiecie kłodzkim są: turystyka uzdrowiskowa, turystyka transgraniczna, agroturystyka, turystyka biznesowa, turystyka specjalistyczna w różnych odmianach oraz turystyka pielgrzymkowa. Powiat kłodzki posiada bogate i zróżnicowane naturalne i kulturowe walory turystyczne: 1) walory wypoczynkowe zdeterminowane ukształtowaniem terenu z gęstą siecią szlaków turystycznych docierających do jego najbardziej atrakcyjnych regionów. Obszary pasm górskich pokrywa gęsta sieć szlaków pieszych, rowerowych, konnych i off-roadowych, służących rozwojowi turystyki aktywnej. 2) walory specjalistyczne największe znaczenie w regionie mają występujące źródła wód mineralnych czyniąc z ziemi kłodzkiej znaczący kompleks uzdrowiskowy w Polsce. W powiecie kłodzkim status źródeł leczniczych mają wody w siedmiu miejscowościach, a pięć z nich spośród czterdziestu dwóch w całym kraju ma status uzdrowisk, spośród walorów specjalistycznych dużą popularnością cieszą się te, służące uprawianiu sportów zimowych. Sytuacja klimatyczna sprzyja zaleganiu pokrywy śnieżnej w okresie tygodni, a w rejonach Masywu Śnieżnika i Gór Orlickich nawet do 20 tygodni. W tym miejscu należy podkreślić, iż tereny Masywu Śnieżnika zaliczane są do I grupy przydatności dla turystyki zimowej, natomiast Góry Orlickie do grupy II, w związku z rosnącą popularnością turystyki rowerowej zdecydowano się na tworzenie na ziemi kłodzkiej sieci tras rowerowych, sprzyjających rozwojowi tej formy turystyki, a także uatrakcyjnieniu regionu, strona 128/259

129 powiat kłodzki ze względu na bogatą sieć hydrograficzną rzek, potoków i innych cieków wodnych jest wspaniałą bazą do uprawiania wędkarstwa. Ponadto, rozwój bazy agroturystycznej zaowocował znaczącym rozwojem sieci łowisk, które uatrakcyjniają pobyt w gospodarstwach agroturystycznych, bądź też są odrębnym samodzielnym produktem turystycznym. 3) walory krajoznawcze w tym: walory krajoznawcze środowiska - atrakcyjność terenu ziemi kłodzkiej sprawiła, iż duże jej partie objęte zostały ochroną prawną. Na terenie ziemi kłodzkiej znajduje się: Park Narodowy Gór Stołowych, dwa parki krajobrazowe, jedenaście rezerwatów, trzy obszary chronionego krajobrazu oraz liczne pojedyncze pomniki przyrody, walory krajoznawcze kulturowe obejmujące materialne i niematerialne wytwory kultury w regionie oraz współczesne osiągnięcia człowieka. W regionie istnieją liczne pozaprzyrodnicze walory krajoznawcze, które stanową świadectwo ciekawej wielonarodowej przeszłości. Koncentrują się one m.in. w średniowiecznych zespołach miejskich: Bystrzycy Kłodzkiej, Kłodzka oraz zdrojach tj. w Dusznikach-Zdroju, Kudowie-Zdroju oraz Lądku-Zdroju. W powiecie kłodzkim dużym zainteresowaniem turystów cieszą się kulturalne imprezy odbywające się cyklicznie w wielu miejscowościach powiatu m.in. Międzynarodowy Festiwal Chopinowski w Dusznikach-Zdroju oraz Międzynarodowy Festiwal Moniuszkowski w Kudowie-Zdroju. Na ziemi kłodzkiej ruch turystyczny trwa cały rok, jednak maksimum osiąga w okresie świątecznonoworocznym, ferii szkolnych oraz wakacji. Dużą popularnością cieszą się również pobyty weekendowe w tym szczególnie podczas tzw. długich weekendów oraz dłuższe pobyty uzdrowiskowo - sanatoryjne kuracjuszy w uzdrowiskach. Powiat kłodzki stanowi atrakcyjną propozycję dla ludzi młodych poszukujących wrażeń, osób w wieku średnim wypoczywających z rodzinami jak również starszych, którym służy jako miejsce wypoczynku i leczenia. Baza noclegowa powiatu kłodzkiego charakteryzuje się zróżnicowanym standardem i stanowi istotny składnik produktu turystycznego regionu. W ostatnich latach poziom jej znacznie się podniósł, dzięki budowie nowych obiektów konferencyjno-hotelowych oraz modernizacji bazy w uzdrowiskach. Największymi gestorami bazy noclegowej pozostają: Zespół Uzdrowisk Kłodzkich S.A., Fundusz Wczasów Pracowniczych i Uzdrowisko Lądek Długopole S.A. Szczególnie intensywnie rozwija się na ziemi kłodzkiej agroturystyka, obecnie na terenie powiatu funkcjonuje ponad 250 gospodarstw agroturystycznych oferujących bogatą ofertę noclegową i programową dla osób chcących odpocząć od miejskiego zgiełku. Niekorzystnym zjawiskiem jest systematyczne zmniejszanie się liczby obiektów taniej bazy turystycznej: schronisk młodzieżowych, domów wycieczkowych oraz pól biwakowych, szczególnie preferowanych przez młodzież i studentów. Zgodnie z tendencjami krajowymi w powiecie kłodzkim wzrasta poziom świadczonych usług i ich zakres. Zjawisko to najłatwiej zaobserwować w obiektach noclegowych i atrakcjach turystycznych. Wraz z nią postępuje zwiększona promocja, wykorzystująca kanały informacyjne w postaci prasy, telewizji, radia, internetu oraz krajowych i zagranicznych prezentacji targowych. O ile nie ulegnie zmianie dotychczasowa polityka inwestycyjna w dziedzinie turystyki, trudno będzie przyciągać inwestorów rozwijających przemysł turystyczny w Polsce, a co za tym idzie w powiecie kłodzkim. Nie można też oczekiwać, że wszystkie inwestycje będą pochodzić z kapitału zagranicznego. Pozytywnym zjawiskiem w powiecie kłodzkim jest budowanie tzw. drugich domów przez strona 129/259

130 osoby pochodzące z dużych polskich aglomeracji, często oferujących również miejsca noclegowe dla turystów. W świetle doświadczeń turystyki w innych zagranicznych regionach, kapitał ten będzie inwestował w hotelarstwo, restauracje, urządzenia sportowe i inne elementy infrastruktury turystycznej. Powiat kłodzki ze względu na swój turystyczno - uzdrowiskowy charakter jest zdeterminowany do tworzenia kolejnych inwestycji i atrakcji, które przyciągają nowych turystów. W powyższym przypadku bardzo ważna jest wspólna polityka inwestycyjna gmin, która po pierwsze umożliwi realizację dużych programów strukturalnych, a także zapobiegnie powielaniu inwestycji o podobnym charakterze. Powiat kłodzki w powyższym celu powinien pełnić rolę koordynatora. Wielokrotnie zdarza się sytuacja, że współpracujące z powiatem instytucje i firmy zajmujące się obsługą inwestora, zwracają się z zapytaniem o dane dotyczące nieruchomości i gruntów. Bieżąca aktualizacja danych z wszystkich gmin zwiększa szansę na pozyskanie inwestora, który ma kilka propozycji do wyboru. Nie bez znaczenia jest również rola powiatu kłodzkiego jako koordynatora wspólnych działań promocyjnych poszczególnych gmin kreujących pozytywny wizerunek powiatu, szczególnie przy promocji podczas krajowych i zagranicznych targów i prezentacji. Istotna jest również współpraca przy wspólnych wydawnictwach promocyjnych oraz kampaniach reklamowych w mediach. Dalszy rozwój turystyki w powiecie kłodzkim należy również wiązać z rozwojem układu komunikacyjnego i odtworzeniem połączeń przewoźników państwowych. Dostępność komunikacyjną atrakcji regionu poprawiłoby powstanie sieci połączeń obsługiwanych przez przewoźników prywatnych. Konkurencyjność regionu podniosą nowe atrakcje z dziedziny turystyki aktywnej, które przyciągną ludzi młodych oraz rosnący standard usług świadczonych przez obiekty bazy turystycznej Analiza atutów i barier obszaru: Kultura fizyczna, sport, turystyka i promocja Tabela 63. Analiza atutów i barier obszaru: Kultura fizyczna, sport, turystyka i promocja Atuty Bariery 1. Atrakcyjne tereny do rozgrywania imprez sportowych (głównie narciarskich, kolarskich, biegowych). 2. Ogólnodostępna baza sportowa (boiska piłkarskie, kryte pływalnie, hale sportowe, wyciągi narciarskie, Orliki ) 3. Organizacja dużej ilości stałych i cyklicznych imprez sportowo rekreacyjnych, w tym o zasięgu ponadpowiatowym 4. Znaczna liczba stowarzyszeń sportowych i wzrost zaangażowania organizacji pozarządowych w sprawy kultury fizycznej i sportu 5. Systematyczny wzrost nakładów finansowych na sport i kulturę fizyczną 6. Wieloletnie tradycje turystyczne. 7. Korzystny układ komunikacyjny, przygraniczne położenie powiatu na historycznych szlakach komunikacyjnych, 1. Niski poziom sportu kwalifikowanego w popularnych dyscyplinach (głównie w grach zespołowych). 2. Brak pełnowymiarowych sal gimnastycznych w szkołach oraz wyspecjalizowanej bazy sportowej głównie lekkoatletycznej. 3. Brak właściwego systemu stypendialnego dla najlepszych sportowców oraz systemu nagradzania trenerów i instruktorów. 4. Niezadowalający stan wychowania fizycznego w szkołach i niski poziom udziału dzieci i młodzieży w zajęciach sportowych 5. Brak pamiątek regionalnych oraz charakterystycznego dla regionu produktu turystycznego. 6. Niedostateczna infrastruktura komunikacyjna oraz niski standard, jakość i dostępność transportu publicznego. 7. Zaniedbania w utrzymaniu infrastruktury strona 130/259

131 8. Duże skupisko renomowanych uzdrowisk (rozbudowana baza lecznicza). 9. Walory kulturowe łączące dziedzictwo wielu kultur. 10. Obszary chronione: park narodowy, parki krajobrazowe, rezerwaty, harmonia krajobrazu i terenów zurbanizowanych 11. Nasycenie regionu atrakcjami turystycznymi. 12. Całoroczna zróżnicowana oferta turystyczna dostosowana do indywidualnych preferencji turystów 13. Funkcjonowanie szkół ponadgimnazjalnych oraz wyższych o profilu turystycznym. 14. Turystyka przyjazdowa z zagranicy. 15. Rozwijająca się i modernizowana baza noclegowa. 16. Znacząca liczba gospodarstw agroturystycznych. 17. Oznakowanie turystyczne regionu. 18. Liczne działania promocyjne. 19. Realizacja programu wiodącego dla powiatu kłodzkiego pt. Proturystyczna aktywizacja polskiej części Euroregionu Glacensis w paśmie Drogi Śródsudeckiej. 20. Współpraca z Republiką Czeską w zakresie rozwoju turystyki oraz tworzenia wspólnej oferty turystycznej 21. Wypracowanie turystyczno-uzdrowiskowej marki regionu. 22. Opracowanie koncepcji subregionalnego produktu turystycznego 23. Stała poprawa stanu środowiska naturalnego. turystycznej (szlaki, schroniska) 8. Niewystarczające środki finansowe na promocję. 9. Brak wspólnej polityki promocyjnej regionu (powiat, gminy, podmioty turystyczne, stowarzyszenia). 10. Odpływ profesjonalnej kadry przygotowanej do obsługi turystów. Na podstawie wyników zajęć warsztatowych Zespołu ds. ewaluacji Współpraca Współpraca z organizacjami pozarządowymi Na terenie powiatu kłodzkiego jest zarejestrowanych około 340 organizacji pozarządowych działających w różnych sferach życia społeczno - gospodarczego regionu. Aktualnie, 41 spośród nich posiada status organizacji pożytku publicznego. Główne obszary działalności to: kultura, sztuka, sport, rekreacja i turystyka, profilaktyka i ochrona zdrowia, pomoc społeczna, edukacja i wychowanie, prawa obywatelskie. Liczba organizacji pozarządowych i podejmowanych przez nie przedsięwzięć świadczy o dużym stopniu zaangażowania społeczności lokalnych w życie kulturalne, społeczne i gospodarcze powiatu kłodzkiego. Zasady, formy oraz zakres współpracy organów samorządowych powiatu z organizacjami pozarządowymi określa ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. strona 131/259

132 Na jej podstawie, Rada Powiatu Kłodzkiego przyjmuje Program współpracy powiatu kłodzkiego z organizacjami pozarządowymi. Dokument ten zawiera kierunki polityki społecznej i finansowej powiatu, priorytety w sferze współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz stanowi element powiatowej strategii rozwoju - szczególnie w zakresie polityki społecznej. Współpraca powiatu kłodzkiego z organizacjami pozarządowymi opiera się na zasadach pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności, uczciwej konkurencji, jawności i poszanowania interesów partnerów współpracy; przybiera formy finansowe lub pozafinansowe. Wsparcie finansowe dla organizacji pozarządowych odbywa się w ramach konkursu ofert poprzez zlecanie przez powiat zadań publicznych organizacjom pozarządowym bądź wspieranie realizacji zadań publicznych przez organizacje pozarządowe. Współpraca polega m.in. na przekazywaniu dotacji ubiegającym się podmiotom. Pozafinansowa współpraca przebiega w następujących sferach: informacyjnej, organizacyjnej, szkoleniowej, w innych formach Współpraca z partnerami krajowymi Powiat kłodzki, uznając, że partnerska współpraca międzyregionalna jest niezwykle istotnym elementem umocnienia więzów przyjaźni pomiędzy mieszkańcami poszczególnych regionów nawiązuje kontakty z miastami i powiatami na terenie kraju. Celem tych kontaktów jest nawiązanie wzajemnej współpracy w zakresie wymiany doświadczeń w różnych dziedzinach, które określone są w podpisanych umowach, listach intencyjnych oraz deklaracjach współpracy. Współpraca krajowa odbywa się przede wszystkim w ramach Stowarzyszenia Gmin Ziemi Kłodzkiej. Ponadto organy powiatu na bieżąco współpracują z poszczególnymi gminami w realizacji m.in. zadań z zakresu promocji i kultury, modernizacji dróg oraz bezpieczeństwa publicznego. Przedstawiciele powiatu czynnie i aktywnie uczestniczą we współpracy w ramach Związku Powiatów Polskich i Dolnośląskiej Organizacji turystycznej. Powiat kłodzki podpisał następujące umowy o współpracy z krajowymi samorządami lokalnymi: Powiat giżycki /Polska/ podpisanie umowy 4 czerwca 2001 r. Powiat sławieński /Polska/ podpisanie umowy 23 września 2003 r. Powiat limanowski /Polska/ podpisanie umowy 4 marca 2009 r. Partnerstwa oparte są głównie na zasadzie kontrastów i to stanowi ich największą zaletę. Wszystkie powiaty partnerskie powiatu kłodzkiego charakteryzują się proturystycznym podejściem do rozwoju swoich regionów. Powiat kłodzki ze swoim uzdrowiskowo - przygranicznym charakterem jest atrakcyjnym partnerem dla powiatów o odmiennych walorach turystycznych (nadmorskich powiat sławieński, górskich powiat limanowski oraz powiatem giżyckim - krainie wielkich jezior). Różnorodność bogactw naturalnych, będących podstawą rozwoju turystyki jako głównej gałęzi przemysłu w w/w regionach stanowi podstawę do wspólnych przedsięwzięć promocyjno-turystycznych, strona 132/259

133 w tym np. promocja gór nad morzem przed sezonem zimowym, a morza w górach przed sezonem letnim. W tym kierunku będzie rozwijała się dalsza współpraca partnerska. Współpraca stron oraz wzajemna wymiana doświadczeń krajowych partnerów dotyczy wszystkich dziedzin wymienionych przy obszarach współpracy zagranicznej ze szczególnym uwzględnieniem obszaru turystki i promocji. Powinna ona obejmować w szczególności inicjatywy z zakresu rozwoju turystyki z wykorzystywaniem walorów naturalnych i kulturowych regionów: - wzajemny udział w targach regionalnych, których są organizatorem lub współorganizatorem, - prezentacje możliwości turystycznych regionów w ramach imprez kulturalnych i turystycznorekreacyjnych, - wymianę materiałów informacyjno-promocyjnych, - pozyskiwanie środków finansowych na rzecz wspólnych inicjatyw, celem promocji walorów turystycznych. Współpraca realizowana jest także z innymi podmiotami, w tym w podmiotami gospodarczymi. W roku 2009 reaktywowano konkurs o doroczną nagrodę Starosty Kłodzkiego Róża Kłodzka, w którym nagradza się także podmioty osiągające sukcesy w takich kategoriach jak: Pracodawca roku czy Inwestycja roku Współpraca z partnerami zagranicznymi Powiat kłodzki, jako integralna część Dolnego Śląska, podejmował od początku swojego istnienia działania w kierunku aktywizacji współpracy w obszarze międzynarodowym. Odpowiada to celom strategicznym zawartym w dokumentach takich jak Strategia rozwoju turystyki w latach , czy Strategia rozwoju województwa dolnośląskiego do 2020 roku. Nadrzędnym celem zagranicznej współpracy jest umocnienie wzajemnych więzów przyjaźni, rozwijanie współpracy międzyregionalnej oraz wymiany poglądów i bezpośrednich doświadczeń. Współpraca jako czynnik sprzyjający integracji europejskiej, zgodnie z wytycznymi zawartymi w powyższych dokumentach, powinna przyczynić się do następujących celów: poprawy wizerunku Polski i jej mieszkańców na arenie międzynarodowej, rozwoju kontaktów z krajami sąsiednimi i współpracy regionów przygranicznych, wykorzystania atutów Dolnego Śląska poprzez rozbudowanie kontaktów z krajowymi i zagranicznymi partnerami gospodarczymi. Promocja regionu w kontaktach jest niezbędna dla pozyskania parterów do współpracy, jest też swoistą formą reklamy regionalnych produktów, rozwoju powiatu jako regionu wypoczynkowego, turystycznego i uzdrowiskowego świadczącego najwyższą jakość usług oraz wykorzystanie styku trzech kultur jako stymulatora rozwoju współpracy transgranicznej na płaszczyźnie turystyki. Powiat kłodzki podpisał następujące umowy o współpracy z partnerami zagranicznymi: Okręg Gross - Gerau /Kreis Gross - Gerau / Niemcy podpisanie umowy - 7 kwietnia 2000 r. Powiat foggia /Provincia Foggia/ Włochy podpisanie umowy 10 listopada 2000 r. Stowarzyszenie Gmin Orlicko /Sdruženi obci Orlicko/ Republika Czeska podpisanie umowy 9 maja 2001 r. Okręg Stryjski /Ukraina / strona 133/259

134 podpisanie umowy - 6 marca 2009 r Nie wszystkie partnerstwa zagraniczne w ostatnich latach przynoszą planowane efekty, co spowodowane jest np.w przypadku okręgu Gross-Gerau oraz prowincji Foggia barierą odległości i brakiem środków finansowych na wspólne inicjatywy. Pomiędzy powiatem kłodzkim a zagranicznymi regionami partnerskimi w związku z różnicami w potencjałach wciąż istnieje dużo płaszczyzn wymiany. Współpracy należy nadać jednak nowy kierunek, skupiając się na następujących obszarach działalności: turystyka, kultura, sport i edukacja. Te wszystkie działalności stanowią część spójną dla partnerów i mogłyby stać się płaszczyzną wielu twórczych działań oraz platformą wymiany zdobytych już doświadczeń. Współdziałanie stron i wymiana doświadczeń powinna obejmować w szczególności: - kontakty między instytucjami na polu kultury, - popieranie kontaktów między szkołami i instytucjami pozaszkolnymi, w tym wymiany młodzieży, - popieranie kontaktów organizacji i związków sportowych, - wspieranie kontaktów z organizacjami pozarządowymi, - wykorzystywania walorów naturalnych i kulturowych regionów, - prezentacje możliwości turystycznych regionów w ramach imprez kulturalnych i turystyczno - rekreacyjnych, - wspólne przygotowywanie projektów z wykorzystaniem dofinansowania ze środków unijnych. Rola partnerskich samorządów powinna ograniczyć się do roli koordynatora współpracy zagranicznej, natomiast kwestie wykonawcze powinny skupiać się na instytucjach odpowiedzialnych bezpośrednio za daną działalność np. współpraca pomiędzy instytucjami kulturalnymi, placówkami edukacyjnymi czy organizacjami pozarządowymi. Spośród istniejących partnerstw najbardziej korzystna i efektywna jest współpraca trans graniczna z Republiką Czeską, ze względu na położenie geograficzne powiatu kłodzkiego, odgrywa najważniejszą rolę w całej współpracy zagranicznej. Najważniejszymi czeskimi partnerami są: Stowarzyszenie Gmin Olicko, kraj královéhradecki, kraj pardubicki jak również poszczególne miasta, gminy oraz organizacje pozarządowe z obszaru Euroregionu Glacensis. Współpracę polsko-czeskich spotkań na szczeblu samorządowym zapoczątkowano w 2000 r. organizacją konferencji w Lądku-Zdroju. Celem spotkania było wypracowanie wspólnego stanowiska samorządów przygranicznych Polski i Republiki Czeskiej, określającego priorytety rozwoju przestrzennego. Od tego czasu, co roku organizowane są wspólne spotkania na przemian przez Polsk ą i czeską stronę. Organizowana cyklicznie (odbyło się ich już dziewięć) Konferencja Kłodzko - Orlicka jest dobrą płaszczyzną do podsumowania i oceny wspólnych dokonań, analizy wspólnych problemów oraz wypracowywania kierunków działań i priorytetów dotyczących rozwoju pogranicza polskoczeskiego. Dla głównych organizatorów konferencji - powiatu kłodzkiego oraz Stowarzyszenia Gmin Orlicko jest ona największym barometrem partnerskiej aktywności. Wspólne działania obu stron i realizacja wspólnych projektów wspieranych z funduszy UE pozwoliła w okresie minionych lat na realizację wielu zadań m.in.: w zakresie infrastruktury turystycznej (trasy turystyczne, oznakowanie, tablice informacyjne), promocji (materiały informacyjne, mapy, turystyczne paszporty hrabstwa kłodzkiego), komunikacji (studium odbudowy połączenia kolejowego Náchod Kudowa-Zdrój), sportu i rekreacji (Cyklo Glacensis). strona 134/259

135 Powiat kłodzki cyklicznie na mocy porozumienia z czeskimi partnerem bezpłatnie uczestniczy w targach turystycznych organizowanych na terenie Republiki Czeskiej: Międzynarodowe Targi Ruchu Turystycznego Go w Brnie, Międzynarodowe Targi Możliwości Turystycznych Regionów Regiontour w Brnie, Międzynarodowe Targi Ruchu Turystycznego Regiontour w Pardubicach, Międzynarodowe Targi Ruchu Turystycznego Holiday World w Pradze. Targi Ruchu Turystycznego Infotour w Hradec Kralove W zamian czescy partnerzy mają możliwość bezpłatnej prezentacji swoich walorów turystycznych na polskich targach turystycznych, na których swoje stoiska promocyjne posiada powiat kłodzki. Rysunek 24. Obszar Euroregionu Glacensis ( źródło: Euroregion Glacensis) Wejście Polski i Republiki Czeskiej do Strefy Schengen pozwoliło rozstrzygnąć kwestię przejść granicznych, a skoncentrować się na polepszeniu powiązań transgranicznych (poprawa stanu technicznego dróg prowadzących do granicy, organizacja ruchu). Ta nowa sytuacja zainicjowała intensywne kontakty pomiędzy zarządcami dróg (trzy czeskie województwa) i tu jako powiat weszliśmy w rolę organizatora spotkań gdzie konkretyzuje się idea otwartej granicy. W kwietniu 2008 roku, podpisano Memorandum w sprawie wspólnego postępowania, kraju kralovéhradeckiego, powiatu kamiennogórskiego, powiatu kłodzkiego, miasta Kudowa-Zdrój i województwa dolnośląskiego. Podpisany dokument otwiera drogę do wspólnego ubiegania się o środki w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej na przebudowę i modernizację dróg prowadzących do byłych przejść granicznych na odcinku granicy państwowej pomiędzy województwami královéhradeckim i dolnośląskim. Na szczególne podkreślenie zasługuje fakt włączenia się czeskich partnerów do prac studialnych nad korytarzem komunikacyjnym północ-południe (drogi: S-5 i R-43), co w efekcie bardzo wzmocniło nasze dążenia do zrealizowania jednego z najważniejszych priorytetów powiatu i wpięłoby obszar powiatu kłodzkiego w polsko-czeski układ dróg ekspresowych i autostrad. strona 135/259

136 Wspólnie opracowywany jest projekt, który ma doprowadzić do podniesienia standardu przejścia granicznego Kamieńczyk/Petrovice do standardu samochodowego poprzez uzupełnienie brakujących odcinków dróg. Ponadto w latach ubiegłych zostały przygotowane do realizacji w ramach współpracy transgranicznej następujące projekty: b) II etap Drogi Śródsudeckiej (trzy odcinki dróg na terenie gmin Międzylesie, Bystrzyca Kłodzka i Lądek-Zdrój), c) ścieżka rowerowa (wydzielona droga rowerowa): I etap: Kłodzko Książek Polanica-Zdrój, II etap: Książek - Boboszów, d) parkingi w ciągu Drogi Śródsudeckiej (około kilkunastu lokalizacji wybranych we współpracy z gminami powiatu) e) Szlak Królewny Marianny Orańskiej, który jest realizowany we współpracy z powiatem ząbkowickim i gminami południowo-wschodniej części naszego subregionu oraz sąsiadującymi gminami czeskimi. Celem projektu jest upamiętnienie tej niezwykłej postaci XIX wieku, jej życia i działalności na obszarze pogranicza polsko-czeskiego oraz ogromnego wkładu, jaki wniosła w rozwój społeczno-gospodarczy tego obszaru oraz oznakowanie szlaku, który będzie eksponował obiekty i pamiątki związane z życiem i działalnością Marianny Orańskiej stając się transgranicznym produktem turystycznym znacząco rozszerzającym ofertę pogranicza polskoczeskiego. Również w ramach w/w projektu zostało opracowane studium historyczne dotyczące działalności i dziedzictwa Królewny Marianny Orańskiej na obszarze pogranicza polsko czeskiego oraz studium zagospodarowani turystycznego tego szlaku. W roku ubiegłym wydany został Kalendarz szlaku Królewny Marianny Orańskiej na 2010 rok, w przygotowaniu jest przewodnik, szlaki oraz strona internetowa. W 2009 roku Sejmik Województwa Dolnośląskiego przyjął uchwałę ogłaszając rok 2010 Rokiem Marianny Orańskiej. W celu stworzenia scenariusza planowanych zmian w zakresie zintegrowanego systemu transportu zbiorowego w oparciu o współpracę z przewoźnikami po stronie czeskiej powiat kłodzki przystąpił do uczestnictwa w projekcie Via Montana, który był adresowany do regionów górskich Karpat, Sudetów i Alp, realizowany w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej dla Europy Centralnej. Ideą projektu był transport wspomagający gospodarkę i utrzymanie rozwoju tych obszarów, a partnerem wiodącym jest województwo dolnośląskie. Inicjatywa ta dotyczyła zwłaszcza obszarów, które przez wiele lat były izolowane granicami państwowymi i nadal rozdzielają je bariery geograficzne czy mentalne. Ponadto miał łączyć miejscowości odgradzane od siebie pasmami górskimi i granicą państwową oraz udostępniać tereny o dużych walorach przyrodniczych i turystycznych. Jednakże projekt Via Montana nie został zatwierdzony przez Komitet Monitorujący, w związku z czym nie będzie realizowany. Obecnie korzystanie z możliwości dofinansowania projektów inwestycyjnych w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej jest dla powiatu kłodzkiego znacznie utrudnione ze względu na brak środków własnych stanowiących zabezpieczenia realizacji projektów. Korzystne wydaje się także otwarcie powiatu kłodzkiego na kontakty z regionami po wschodniej stronie granicy Polski poprzez nawiązanie współpracy z okręgiem stryjskim na Ukrainie. Współpraca krajowa i zagraniczna na szczeblu gminnym prowadzona jest z dużymi sukcesami od początku lat dziewięćdziesiątych przez wszystkie 14 gmin powiatu kłodzkiego. strona 136/259

137 Tabela 64. Wykaz miast i regionów partnerskich współpracujących z gminami powiatu kłodzkiego GMINA MIASTO / REGION PARTNERSKI PAŃSTWO Bystrzyca Kłodzka Duszniki-Zdrój Kłodzko Miasto Kłodzko Gmina Kudowa-Zdrój Lewin Kłodzki Usti nad Orlicą Kaźmierz Wielkopolski Laissey Alcaniz Amberg Massa Martana Orlickié Záhoří Audun Le Tiche Hoya Wesser Nové Mĕsto nad Metuji Bad Sulza Deńtne v Orlických horách Oleńnice v Orlických horách Sedloňov Trzcianka Orlickié Záhoří Carvin Náchod Stadt - Bensheim Fleron Rychnov nad Knéņnou Georgs-Mrienhutte Zbąszyń Mikroregion Rychnovsko Gmina Rytro Hronov Horn Bad Meinberg Náchod Bystre Oleńnice v Orlických horách Grossbiren Val Bad Schandau Otmuchów, Paczków, Złoty Stok Bernatice, Javornik,Uhelná, Bilá Voda, Vlĉice Geodereede Kláńterec nad Orlicí Králíki Dolsk Lichkov Lohne Castrop - Rauxel Broumov Wallers Avenberg Castrop - Rauxel Broumov Giżycko Bruay-Sur-L'escaut Somonino Telgte Ĉeská Skalice strona 137/259 Republika Czeska Polska Francja Hiszpania Niemcy Włochy Republika Czeska Francja Niemcy Republika Czeska Niemcy Republika Czeska Republika Czeska Republika Czeska Polska Republika Czeska Francja Republika Czeska Niemcy Belgia Republika Czeska Niemcy Polska Republika Czeska Polska Republika Czeska Niemcy Republika Czeska Republika Czeska Republika Czeska Niemcy Republika Czeska Niemcy Polska Republika Czeska Republika Czeska Holandia Republika Czeska ROK PODPISANIA UMOWY Lądek-Zdrój Republika Czeska 1990 Międzylesie Polska 1996 Republika Czeska 2004 Niemcy 2010 Niemcy 1991 Nowa Ruda Miasto Republika Czeska 1992 Francja 1995 Niemcy 1991 Republika Czeska 1992 Nowa Ruda Gmina Polska 2001 Francja 2003 Polska 2009 Polanica-Zdrój Niemcy 1994 Republika Czeska 2008 Radków Anröchte Niemcy 1991

138 Stronie Śląskie Szczytna Machov Pniewy Zadzim Suchý Důl Křinice Hynĉice Hejtmánkovice Martinkovice Bezdekov nad Metuji Otovice Gmina Radków (woj. świętokrzyskie) Ņdár nad Metui Ńonov Opoĉno VelkéPetrovice Dobrska Czarna Dąbrówka Stare Mésto Chodzież La Machine Dippoldiswalde Szikszó Velké Poříĉí Międzychód Tegernheim Náměńť na Hané Republika Czeska Polska Polska Republika Czeska Republika Czeska Republika Czeska Republika Czeska Republika Czeska Republika Czeska Republika Czeska Polska Republika Czeska Republika Czeska Republika Czeska Republika Czeska Republika Czeska Polska Republika Czeska Polska Francja Niemcy Węgry Republika Czeska Polska Niemcy Republika Czeska Analiza atutów i barier obszaru: Współpraca Atuty Tabela 65. Analiza atutów i barier obszaru: Współpraca Bariery 1. Duża liczba stowarzyszeń działających w powiecie kłodzkim. 2. Liczne przedsięwzięcia podejmowane przez organizacje pozarządowe, zaangażowanie stowarzyszeń w rozwiązywaniu problemów społecznych 3. Współpraca organizacji pozarządowych z lokalną administracją. 4. Wykorzystanie przedsięwzięć podejmowanych przez organizacje pozarządowe dla promocji powiatu kłodzkiego. 5. Oficjalne partnerstwo powiatu kłodzkiego ze Stowarzyszeniem Gmin Orlicko oraz współpraca z wieloma partnerami czeskimi. 6. Liczne polsko-czeskie inicjatywy w obszarze społeczno-kulturowym, gospodarczym i turystycznym. 7. Otwarte granice w związku z wejściem Polski do Strefy Schengen. 8. Modernizacja dróg w związku z otwarciem granic we współpracy ze stroną czeską. 9. Wspólne aplikowanie z partnerami czeskimi oraz z gminami powiatu kłodzkiego do programów UE. 1. Niewystarczające środki na dofinansowanie przedsięwzięć podejmowanych przez organizacje pozarządowe. 2. Nie spełnianie przez organizacje pozarządowe warunków związanych z ubieganiem się o fundusze europejskie (brak środków na wkład własny, zbyt małe doświadczenie, czy potencjał organizacji). 3. Słabo rozwinięta publiczna komunikacja transgraniczna 4. Niepełne wykorzystywanie możliwości współpracy z partnerami zagranicznymi w tym brak współpracy z prowincją Foggia (Włochy) oraz powiatem Gross Gerau (Niemcy) 5. Brak wystarczających środków na realizację wspólnych przedsięwzięć z partnerami krajowymi i zagranicznymi strona 138/259

139 10. Polsko-czeska działalność wydawnicza zajmująca się problematyką pogranicza. 11. Bardzo dobra współpraca partnerska z partnerami krajowymi (samorządy lokalne, udział w stowarzyszeniach, przedsiębiorcy) 12. Bardzo dobrze rozwijająca się współpraca z partnerem z Ukrainy 13. Organizowanie interdyscyplinarnego Konkursu o nagrodę Starosty Róża Kłodzka Na podstawie wyników zajęć warsztatowych Zespołu ds. ewaluacji Rynek pracy Polska, jako członek Unii Europejskiej jest zobowiązana do realizacji przyjętej Strategii Lizbońskiej, tym samym wytyczonych celów i kierunków, dla osiągnięcia których mają służyć zadania wyznaczone w Krajowym planie działań na rzecz zatrudnienia. Odpowiednie Plany działań na rzecz zatrudnienia opracowane zostały na szczeblu wojewódzkim i powiatowym wyczerpując formułę spójności i przyjętego w tym zakresie porządku prawnego. Zwiększenie poziomu zatrudnienia i rozwój zasobów ludzkich powierzone zostało Powiatowemu Urzędowi Pracy, który realizuje zadania państwa w zakresie promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej. Prowadzeniem polityki rynku pracy w powiecie kłodzkim zajmują się: Powiatowy Urząd Pracy w Kłodzku z filiami w Nowej Rudzie i Bystrzycy Kłodzkiej oraz 8 punktów pośrednictwa zlokalizowanych w gminach (stan na koniec grudnia 2010r). Intensywność działań urzędu kształtują w sposób istotny zmiany demograficzne (w tym: liczba ludności, procesy powstawania grup społecznych, liczba zarejestrowanych bezrobotnych itd.). Głównym celem aktywnej polityki rynku pracy jest aktywizacja zawodowa bezrobotnych poprzez: prowadzenie pośrednictwa pracy, organizację szkoleń, świadczenie usług European Employment Services (EURES), organizację programów rynku pracy, tworzenie warunków do trwałego zatrudnienia. Gwarancją zrealizowania przyjętych celów jest przede wszystkim zapewnienie finansowania: z krajowych środków publicznych Funduszu Pracy ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Wielkość pozyskanych środków unijnych będzie stanowić o wzroście gospodarczym, rozwoju oraz efektywności działań publicznych służb zatrudnienia. Powiat kłodzki jest szczególnym subregionem ze względu na położenie geograficzne, komunikację międzynarodową, walory turystyczne oraz zasoby przyrodolecznicze. Suma tych czynników wpływa i wyróżnia rynek lokalny z grupy 26 powiatów województwa dolnośląskiego, dając duże szanse ewaluowania w stworzenie konkurencyjnego rynku pracy. Urzeczywistnienie tej wizji jest możliwe przez likwidację barier i kreowanie przyjaznych warunków do powstawania większej ilości lepszych, atrakcyjniejszych i zgodnych z oczekiwaniami rynku miejsc pracy. Decyzje o podejmowaniu zatrudnienia za granicą są coraz łatwiejsze. Osoby mogą oczekiwać wsparcia ze strony sieci EURES. Usługi w tej mierze podyktowane względami ekonomicznymi świadczą o mobilności transgranicznej, zwłaszcza na pograniczu polsko-czeskim. Z roku na rok rośnie zainteresowanie współpracą po obu stronach granicy Zbilansowanie zawodów deficytowych z nadwyżkowymi, opracowanie atrakcyjnej oferty przekwalifikowania, podnoszenia kwalifikacji oraz strona 139/259

140 dalsze uwolnienie potencjału gospodarczego (szczególnie MŚP) są realną szansą na zmniejszenie bezrobocia. Nowym narzędziem w tworzeniu rynku pracy jest ekonomia społeczna, czyli działania o charakterze ekonomicznym podporządkowane (w całości lub w części) celom społecznym. Obszary, którymi zajmują się instytucje ekonomii społecznej to m. in. opieka społeczna, usługi dla społeczeństwa, zdrowie, edukacja, praca w stowarzyszeniach, hospicjach i fundacjach. Rysunek 25. Struktura środków pozyskiwanych przez PUP w Kłodzku w latach źródło: PUP Kłodzko Rysunek 26. Stopa bezrobocia w powiecie kłodzkim w latach *stopa bezrobocia obliczana jest przez GUS; źródło PUP Kłodzko strona 140/259

141 Ekonomia społeczna odgrywa dużą rolę w rozwoju społeczeństwa lokalnego. Pozwala przystosować zasoby ludzkie do sektora publicznego i prywatnego, a przede wszystkim wspomaga budowę społeczeństwa obywatelskiego m. in. poprzez zapobieganie wykluczeniu społecznemu oraz łagodzeniu napięć społecznych. Jest istotnym elementem działań na rzecz aktywizacji zawodowej i reintegracji społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Przy wsparciu europejskich programów pomocowych pozwala tworzyć nowe ruchy spółdzielcze i przedsiębiorstwa społeczne. Rysunek 27. Liczba osób bezrobotnych w powiecie kłodzkim w latach źródło: PUP Kłodzko Rysunek 28. Bezrobotni wg grup wiekowych w latach źródło: PUP Kłodzko strona 141/259

142 Działalność spółdzielni dotyczy m. in. tworzenia stabilnych i bezpiecznych miejsc pracy, oraz zintegrowanego środowiska społeczno-kulturowego, rozwijającego się wokół spółdzielni. Na obszarze powiatu kłodzkiego, jako jednego z niewielu w Polsce, działa jednostka organizacyjna Centrum Integracji Społecznej (CIS). Podstawą prawną umożliwiającą funkcjonowanie CIS jest ustawa o zatrudnieniu socjalnym z 13 czerwca 2003 r. Zawiera ona m.in. zasady tworzenia i działalności CIS. Potrzeba powstania CIS-u zrodziła się z sytuacji ekonomicznej, w której znalazł się powiat kłodzki ze swym strukturalnym bezrobociem, jako skutkiem likwidacji zakładów przemysłowych, kopalń i PGR-ów. Najważniejszym zyskiem w tym stanie rzeczy jest możliwość powrotu na rynek pracy na zasadach tzw. zatrudnienia wspieranego, w czym w sposób istotny pomagają i w dalszym ciągu mają pomagać środki i ustawowe kompetencje urzędu pracy. Reasumując, cały przedstawiony obszar wskazuje na potrzebę interwencji, nie tylko instytucji zajmujących się czynnikiem ludzkim i organizacją lokalnego rynku pracy, ale także innych instytucji współuczestniczących, jako szeroko pojętej organizacji. Tym wyzwaniom powinien pomóc program operacyjny, jakim jest Kapitał Ludzki ze wszystkim jego konsekwencjami Analiza atutów i barier obszaru: Rynek pracy Atuty Tabela 66. Analiza atutów i barier obszaru: Rynek pracy Bariery 1. Funkcjonowanie Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy 1. Trudności komunikacyjne barierą w Ekonomicznej. przemieszczaniu się pracowników 2. Lokalizacja Noworudzkiego Parku 2. Niewystarczający poziom inwestycji drogowych jako Przemysłowego. czynnik utrudniający tworzenie nowych miejsc 3. Potencjał uzdrowiskowy i turystyczny. pracy 4. Zasoby naturalne sprzyjające rozwojowi 3. Niskie wynagrodzenia na lokalnym rynku pracy przemysłu 4. Relatywnie niska siła nabywcza ludności 5. Położenie w strefie przygranicznej. 5. Niewystarczające, nienowoczesne wyposażenie w 6. Prężny sektor małych i średnich przedsiębiorstw. pomoce dydaktyczne szkół zawodowych utrudniające dostosowanie się absolwentów do 7. Współfinansowanie ze środków UE programów potrzeb rynku pracy rynku pracy. 6. Wysokie bezrobocie, w tym wykluczenie społeczne 8. Sprawna instytucjonalna obsługa rynku pracy. osób długotrwale bezrobotnych 9. Systematyczne badanie rynku pracy. 7. Niewystarczająca ilość środków finansowych na inwestycje, niewystarczająca ilość inwestorów strategicznych 8. Brak programów partnerskich między instytucjami działającymi na lokalnym rynku pracy. 9. Odpływ wykwalifikowanej kadry, w tym młodzieży poza powiat. 10. Zatrudnienie nieformalne (szara strefa). 11. Brak stabilnej i spójnej krajowej polityki społecznej w ramach rynku pracy Na podstawie wyników zajęć warsztatowych Zespołu ds. ewaluacji strona 142/259

143 3.13. Komunikacja Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r. Dostępność komunikacyjna określa łatwość dotarcia do celu podróży. Jej poziom zależy od położenia geograficznego, jakości i gęstości sieci drogowej i kolejowej, jakości funkcjonowania komunikacji zbiorowej, zintegrowanie dostępnych środków transportu, a także od powiązań komunikacyjnych z siecią komunikacyjną województwa i kraju. Kotlina Kłodzka historycznie została obrana jako miejsce przekraczania Sudetów przez szlaki handlowe. Wiążą one południowe Niemcy, Republikę Czeską z Górnym Śląskiem, Małopolską i dalej Ukrainą. Turystyczny i uzdrowiskowy charakter naszego powiatu wymaga istnienia sprawnego systemu komunikacyjnego. Zaniechania w tej dziedzinie uniemożliwią rozwój ośrodkom wypoczynkowym i uzdrowiskom. Im lepsza dostępność, tym lepsze warunki rozwoju Sieć drogowa na terenie powiatu kłodzkiego Sieć drogową powiatu tworzą: drogi krajowe, odcinki o sumarycznej długości 95.9 km: nr 8 (szlak międzynarodowy E67) przejście graniczne Kudowa Słone/ Náchod Kłodzko Wrocław Piotrków Trybunalski Warszawa, nr 33 przejście graniczne Boboszów/ Dolni Lipka Międzylesie Kłodzko, nr 46 Kłodzko Opole Częstochowa, drogi wojewódzkie o długości 240,3 km, drogi powiatowe o długości 706,5 km, drogi gminne o długości ok. 800 km. Ogólny stan dróg jest niezadowalający, dodatkowo pogłębiony przez brak środków na ich utrzymanie, modernizację i rozbudowę, co może stanowić barierę rozwoju powiatu, zwłaszcza turystyki i przedsiębiorczości. Problemem jest wyczerpująca się przepustowość głównych dróg tranzytowych drogi nr 8 na całym przebiegu, drogi nr 33 i 46 w centrum miasta Kłodzko, drogi nr 33 w Międzylesiu oraz drogi nr 381 w Nowej Rudzie. Stan dróg powiatowych stanowi barierę rozwoju nowych funkcji przemysłowych związanych z eksploatacją złóż kamienia, pozyskiwaniem drewna z lasów oraz rozwojem specjalnych stref ekonomicznych. Kondycja finansowa powiatu powoduje, że na drogach powiatowych prowadzone są głównie prace polegające na ich bieżącym utrzymaniu, bądź prace interwencyjne. Aktualnie obowiązujące krajowe programy rozwoju dróg marginalizują obszar powiatu kłodzkiego. W wyniku zmian podziału terytorialnego kraju powiat kłodzki podjął intensywne działania zmierzające do odbudowy powiązań wewnątrz województwa dolnośląskiego, a zwłaszcza z ośrodkiem metropolitalnym, jakim jest miasto Wrocław, jak również z regionami ościennymi. Bardzo ważne jest koordynowanie działań planistycznych z partnerami po stronie czeskiej, a także dążenie do odtworzenia powiązań transgranicznych z Republiką Czeską. W tym celu należy kontynuować działania zmierzające do prowadzenia wspólnej polityki przestrzennej nie tylko w ramach województwa dolnośląskiego, ale też sąsiednimi regionami kraju. Aktualnie przygotowywane są dwa projekty, przewidujące budowę transgranicznych połączeń drogowych Kocioł - Oleńnice, Kamieńczyk Petrovice. Dla pierwszego projektu dotyczącego połączenia drogowego jest opracowana dokumentacja strona 143/259

144 budowlana i trwają starania o pozyskanie środków unijnych na jego realizację. Przejście drogowe Kamieńczyk - Petrovice jest na etapie opracowywania dokumentacji budowlanej. Kluczowymi aspektami dla powiatu kłodzkiego są: 1) projektowana droga ekspresowa S-5, 2) projektowana droga ekspresowa S-46 3) obwodnica miasta Kłodzka 4) Pasmo Sudeckie z Drogą Śródsudecką, 5) otwarcie granic na podstawie traktatu z Schengen Projektowana droga ekspresowa S-5 Korytarz autostrady A-4 wpisuje się w III paneuropejski korytarz transportowy, prowadzący z Niemiec poprzez Wrocław, Kraków do Kijowa. Wpisuje się on w historyczną drogę Via Regia", od dawna łączącą Wschód z Zachodem. Na południe od powiatu kłodzkiego przez Republikę Czeską przebiega IV paneuropejski korytarz transportowy poprzez Pragę, Brno w kierunku Morza Czarnego. Przez powiat kłodzki przechodzą arterie komunikacyjne stanowiące powiązania prostopadłe do III i IV paneuropejskiego korytarza transportowego. Arterie te, wpisane do Planu zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego to: a) droga ekspresowa S-5 (Poznań - Wrocław - Kłodzko - Boboszów/Dolni Lipka), b) międzynarodowa trasa kolejowa AGTC, C 59/2 (Wrocław - Kamieniec Ząbkowicki - Kłodzko - Międzylesie - Praga). Z roku na rok intensywność ruchu na drodze krajowej nr 8, na odcinku przejście graniczne Kudowa- Zdrój/Náchod - Kłodzko - Wrocław, znacznie się zwiększa. Brak obwodnic miast, brak pasów wolnego ruchu, poboczy powoduje, że kierunek pod względem obciążenia osiąga swoją graniczną chłonność. Dodatkowo należy zaznaczyć, że realizacja drogi ekspresowej S-5/R43/R52 wpisuje się w środkowoeuropejski korytarz transportowy CETC - ROUTE65. Trasa poprowadzona przez powiat kłodzki, stanowi najkrótszą drogę na południe Europy, a jednocześnie najlepiej wpina się w układ dróg po stronie czeskiej. W ramach realizacji projektu europejskiego ED-CIII Via Regia finansowanego w ramach Programu Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III B CADSES we współpracy pomiędzy miastem Wrocławiem, powiatem kłodzkim, Wojewódzkim Biurem Urbanistycznym we Wrocławiu oraz krajem Pardubickim ustalono możliwy przebieg trasy na odcinku Wrocław Kłodzko - Lanńkroun/Moravská Třebová (długość: 160 km). Dla odcinka polskiego rozważano dwojaki przebieg trasy o różnych oddziaływaniach na sieć drogową oraz środowisko naturalne. Preferowany wariant oferuje optymalne efekty w zakresie odciążenia regionalnej sieci dróg i wykazuje niewielkie konflikty z obszarami chronionymi w Kotlinie Kłodzkiej. Znalezienie trasy dla odcinka czeskiego wymagało większych nakładów ze względu na górzysty teren. W tym przypadku rozważone zostały trzy warianty wraz z jednym podwariantem. Realizacja każdego z wariantów, w razie rozbudowy trasy do drogi szybkiego ruchu, wymagałyby budowy kosztownego tunelu. strona 144/259

145 Z tego powodu dla odcinków cząstkowych analizowano kolejne warianty o niższym standardzie rozbudowy, które w przypadku preferowanego wariantu południowego opierałyby się na przebiegu dotychczasowych dróg. Niestety znajdująca się w Strategii rozwoju województwa dolnośląskiego do 2020 roku i Planie zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego, droga ekspresowa S-5 Wrocław Kłodzko Boboszów/Dolni Lipka (kierunek wiedeński) nie została w NPR uwzględniona. Rysunek 29. Projektowana droga S-5. Powiązanie z planem europejskich korytarzy transportowych źródło: opracowanie własne Projektowana droga ekspresowa S-46 W chwili obecnej kierunek Kłodzko - Złoty Stok (droga krajowa nr 46) pod względem obciążenia komunikacyjnego osiąga swą graniczną chłonność w obrębie województwa dolnośląskiego. W roku 2005 powstała inicjatywa samorządów terytorialnych województw lubelskiego, świętokrzyskiego, śląskiego, opolskiego oraz dolnośląskiego w sprawie budowy tzw. Szlaku Staropolskiego (Dorohusk, Lublin, Kielce, Opole, Nysa, Kłodzko, Kudowa-Zdrój), którego elementem jest projektowana droga ekspresowa S-46. Projekt budowy drogi S-46 z Lublina przez Opole, Kłodzko, Kudowę-Zdrój/Náchod (tak zwany Szlak Staropolski ) został umieszczony w Harmonogramie budowy strona 145/259

146 autostrad i dróg krajowych na lata stanowiącym załącznik do Narodowego programu rozwoju na lata Jednak według ustaleń rządu z 2006 roku, droga S-46 w najbliższym czasie nie będzie przebudowywana do standardu drogi ekspresowej. Po drugiej stronie granicy w Republice Czeskiej zrealizowano przedłużenie istniejącej autostrady D11 z Pragi do Hradec Kralove, a następnie do Jaromeřa. Dodatkowo należy zaznaczyć, że na drodze nr 33 w Republice Czeskiej kończy się budowa obwodnicy miejscowości Ĉeská Skalice, a na lata planowana jest budowa obwodnic pozostałych miejscowości Jaroměř i Náchod. Tym samym ok. 24 km od granicy powiatu kłodzkiego (przejście graniczne Kudowa-Zdrój/Náchod) Szlak Staropolski zostanie włączony w system europejskich autostrad. Rysunek 30. Projektowane drogi w rejonie powiatu kłodzkiego Obwodnica miasta Kłodzka Ze względu na węzłowe położenie miasta Kłodzka i duże potoki ruchu tranzytowego, niezbędne jest budowa obwodnicy. W 2002 r. zapadła decyzja o trasie przebiegu. W trakcie kolejnych lat pojawiały się różne warianty jej przebiegu. 5 maja 2008 r. zapadła decyzja potwierdzająca pierwotnie planowany przebieg drogi. Staraniem między innymi parlamentarzystów ziemi kłodzkiej, władz powiatowych i samorządowych gminy miejskiej Kłodzko w 2010 roku rozpoczęły się procedury niezbędne do budowy Obwodnicy miasta Kłodzka w ciągu drogi krajowej nr 33 wraz z łącznikiem drogi krajowej nr 46. W ciągu dwóch lat ma być gotowa dokumentacja budowlana wraz z decyzją o zgodzie na realizację inwestycji drogowej. strona 146/259

147 Pasmo Sudeckie z Drogą Śródsudecką Pasmo Sudeckie obejmuje dawne województwa jeleniogórskie i wałbrzyskie (wyodrębnione do celów statystycznych jako NTS III), a w części wschodniej wykracza poza granice kraju. Pełne wykorzystanie walorów obszaru sudeckiego wymaga następujących wspólnych działań: niezawodne i sprawne skomunikowanie obszaru sudeckiego (transport drogowy, szynowy) odtworzenie równowagi ekologicznej w paśmie pogranicza poprzez eliminowanie źródeł zanieczyszczeń, likwidację i restrukturyzację schyłkowych gałęzi przemysłu, współpracę przy modernizowaniu i rozwijaniu sektora wypoczynku i turystyki celem pełniejszego wykorzystania walorów przyrodniczo - krajobrazowych Sudetów, zwiększenie obustronnej dostępności terenów przyrodniczych poprzez modernizację układu komunikacyjnego, pełniejszego otwarcia pasma w kierunku Sudetów Wschodnich, współdziałanie celem przeciwstawienia się klęskom powodzi i innym zagrożeniom. Utworzenie jednolitej trasy o walorach turystycznych, biegnącej przez obszar Sudetów, ujęto w Strategii rozwoju województwa dolnośląskiego do 2020 roku jako cel: "uruchomienie - przy współudziale czeskich partnerów - sudeckiej drogi turystycznej, jako głównej osi systemu usług rekreacyjnych w regionie" oraz wdrożenie nowego modelu mobilnej rekreacji w Sudetach. Hasło modernizowania infrastruktury wzdłuż granicy, tak, aby z drogami przecinającymi granicę tworzyły oś wzmacniającą rozwój pogranicza pojawia się również w Strategii rozwoju pogranicza polsko-czeskiego, której ostateczna wersja została przyjęta w dniu 8 lutego 2000 r. przez Polsko- Czeską Komisję Międzyrządową ds. Współpracy Transgranicznej. Trasa Drogi Śródsudeckiej ma swój początek na wschodzie w Górach Opawskich po stronie czeskiej, a na stronę polską trasa drogi przechodzi w Dolinie Białej Lądeckiej. Dalej Droga Śródsudecka przechodzi przez Pasmo Sudetów Wschodnich, Środkowych i Zachodnich transgranicznie przez teren Polski i Czech do Obniżenia Żytawsko-Turoszowskiego po stronie polskiej i wchodzi na teren Republiki Niemieckiej w Górach Łużyckich. Długość drogi to około 360 km. Głównym argumentem przemawiającym za takim rozwiązaniem było zwiększenie dostępności obszarów turystycznych powiatu, zaktywizowanie gospodarczo zwłaszcza nie w pełni odkrytych rejonów ziemi kłodzkiej. Zadanie realizacji Drogi Śródsudeckiej zostało zapisane w strategii rozwoju powiatu kłodzkiego, a trasa drogi została naniesiona na mapę Planu zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego, przyjętego we wrześniu 2002 r. przez Sejmik Samorządowy Województwa Dolnośląskiego, w przebiegu postulowanym przez powiat kłodzki. Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu opracowało Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Drogi Śródsudeckiej", które zostało przyjęte dnia 17 czerwca 2003 r. przez Zarząd Województwa Dolnośląskiego. Przyjęte studium uszczegółowia trasę drogi oraz wprowadza całkowity przebieg po stronie polskiej z powiązaniami transgranicznymi. strona 147/259

148 Rysunek 31. Projekt realizacji Drogi Śródsudeckiej Komunikacja zbiorowa Poprawa dostępności komunikacyjnej naszego powiatu wymaga ścisłej współpracy z samorządami, zarządcami dróg i infrastruktury kolejowej, przewoźnikami kolejowymi i drogowymi. System transportu zbiorowego osób obecnie opiera się głównie na komunikacji autobusowej. Problemy transformacyjne kolei spowodowały drastyczne zmniejszenie się jej udziału w przewozach na terenie powiatu kłodzkiego. Praktycznie poza kierunkiem Kłodzko - Bystrzyca Kłodzka - Międzylesie przewoźnicy autobusowi nie mieli konkurencji. PKS oraz prywatne firmy przewozowe obsługują lokalne linie w rejonie Kłodzka, Nowej Rudy i Polanicy- Zdroju oraz linie komunikacyjne biegnące do innych miejscowości w kraju. W roku 2009 powiat kłodzki przejął od Skarbu Państwa PKS SA w Kłodzku, który stał się jednoosobową spółką akcyjną powiatu kłodzkiego. Tym samym samorząd powiatowy w znacznym stopniu przejął na siebie ciężar zapewnienia tran sportu zbiorowego dla mieszkańców powiatu i turystów. strona 148/259

149 W przypadku kolei komunikacja osobowa na terenie powiatu kłodzkiego obsługiwana jest przez przewoźników: Przewozy Regionalne sp. z o. o. oraz Koleje Dolnośląskie S.A. Układ linii kolejowych stanowią: Międzynarodowa trasa kolejowa AGTC, C 59/2 Wrocław Kamieniec Ząbkowicki Kłodzko Międzylesie Lichkov Usti nad Orlici (łącząca korytarze europejskie C-E 30 z C-E 40), Kłodzko Gł. Nowa Ruda Wałbrzych, Kłodzko Nowe Kudowa-Zdrój, Kłodzko Nowe-Stronie Śląskie (obecnie wyłącznie ruch towarowy), Bocznica: Ścinawka Średnia - Słupiec (wyłącznie ruch towarowy). Ponadto działania powiatu powinny zmierzać do wspierania odtworzenia powiązań sieciowych z roku 1945: Kudowa-Zdrój - Náchod Beloves (wykonane w 2004 r. studium, współfinansowane przez miasto Náchod i powiat kłodzki), Odbudowa linii kolejowej Ścinawka Średnia Tłumaczów - granica państwa RP/CR Otovice), starania o wykonanie przez zarządcę linii kolejowych na terenie Czech odbudowy łącznicy Międzylesie-Dolni Lipka (co udostępnieni południową część Masywu Śnieżnika i Jeseniki), budowę łącznicy w Usti n/o (co usprawnieni bieg pociągów na kierunku Brno, Wiedeń, Bratysława, Budapeszt) bez potrzeby manewrowania lokomotywą wydłużając czas postoju pociągu. Obecnie o dostępności komunikacyjnej subregionu decyduje linia Wrocław-Międzylesie C-E59/2 skomunikowana z pociągami dalekobieżnymi, międzynarodowymi i portem lotniczym we Wrocławiu, zelektryfikowana i utrzymana w dostatecznym stanie technicznym na całej długości, będąca elementem sieci europejskiej łączącym dwa korytarze transportowe: we Wrocławiu C-E 30 (Drezno- Kijów) a w Usti nad Orlici C-E 40 (Berlin-Wiedeń). Część tego szlaku została zmodernizowana na odcinku Domaszków - Letohrad w 2008r, natomiast na przełomie 2009/2010 roku zostały zrealizowane dwie umowy na wykonanie przedprojektowej dokumentacji modernizacji linii kolejowej C-E 59 w ramach I etapu projektu. Pozostałe linie kolejowe wymagają albo kapitalnego remontu (Kłodzko Kudowa-Zdrój), albo nawet odtworzenia (Kłodzko Stronie Śląskie) dlatego powiat kłodzki podejmuje ciągłe starania o przywrócenie pełnej obsługi ruchu pasażerskiego. Podpisane w 2008r. Memorandum w sprawie wspólnego postępowania kraju královéhradeckiego, powiatu kamiennogórskiego, powiatu kłodzkiego, miasta Kudowa-Zdrój i województwa dolnośląskiego stało się narzędziem polityki komunikacyjnej w ubieganiu się o środki unijne, w celu lepszego skomunikowania obszaru przygranicznego. Planowane jest rozszerzenie niniejszego porozumienia o pozostałe czeskie województwa graniczące z województwem dolnośląskim. Podstawowym założeniem poprawy dostępności komunikacyjnej powiatu jest zintegrowanie transportu szynowego z transportem autobusowym na bazie istniejącego układu sieci linii kolejowych i drogowych przy współpracy przewoźników kolejowych z przewoźnikami drogowymi. Szczególna rola przewidziana była dla przystanku Kłodzko Miasto jako głównego węzła przesiadkowego umożliwiającego dzięki dworcowi autobusowemu integrację kolei z komunikacją autobusową. W tym celu powiat kłodzki przystąpił do projektu Via Montana, którego ideą był transport wspomagający gospodarkę i utrzymanie rozwoju szlaków drogowych i kolejowych, adresowany do regionów górskich Karpat, Sudetów i Alp. strona 149/259

150 Rysunek 32. Linie kolejowe na terenie powiatu kłodzkiego jako oś rozwoju turystyki Projekt miał być realizowany w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej dla Europy Centralnej, dla którego partnerem wiodącym było województwo dolnośląskie. Niniejsza inicjatywa dotyczyć miała zwłaszcza obszarów, które przez wiele lat były izolowane granicami państwowymi i nadal rozdzielają je bariery geograficzne czy mentalne. Przełamanie tych barier miało przyczynić się do rozwoju ekonomicznego i społecznego tych terenów. Ponadto wpisywać się miał w projekt SUDOP Praha Drahý Orlických Hor (Kolej Gór Orlickich) obejmujący Góry Orlickie i Podorlicko, wpięte w sieć Ĉeskych Drah, z propozycją transgranicznego połączenia Oleńnice v Orlickich horach Lewin Kłodzki. Władze powiatu postulowały również rozszerzenie tej idei, włączając ziemię kłodzką i opierając ten układ na szlaku o znaczeniu magistralnym (CE-59/2) Wrocław Kłodzko Międzylesie/Lichkov Letohrad Usti n/o., który łączy dwa korytarze europejskie. Za podstawowe połączenie polskiej i czeskiej sieci przyjęto przejście graniczne Międzylesie/Lichkov, zaś za wspomagające: projektowane w DOH Oleńnicev O.h./Lewin Kłodzki oraz Tłumaczów/Otovice, co stało się realne w związku z odbudową odcinka Ścinawka Średnia Tłumaczów przez prywatnego inwestora (kopalnia melafiru). Taki system linii kolejowych miał udostępniać obszary gór Złotych, Rychlebskich i Grupy Śnieżnika (Masyw Śnieżnika, Góry Bialskie, Krowiarki) na wschodzie, zaś Gór Bystrzyckich i Gór Orlickich, Adrńpasko- Teplickych Skal, Broumovskych Stěn i Gór Stołowych na zachodzie, tereny o dużych walorach przyrodniczych, ułatwić dojazdy do miejsc pracy zarówno wewnątrz obu krajów jak i do ośrodków sprowadzających pracowników spoza granicy, jak: Broumov (VEBA), Kvasiny (ŃKODA- AUTO) czy Jablonne nad Orlici. Niestety projekt Via Montana nie uzyskał pozytywnej opinii Komitetu Monitorującego. strona 150/259

151 Rysunek 33. Model funkcjonowania komunikacji kolejowej W związku ze wzrastającym wydobyciem surowców skalnych nastąpiła silna presja na przewozy towarowe, a to z kolei wymusiło przeznaczenie środków na cele remontowe. Dzięki przewozom towarowym część lokalnych linii nie zostały zlikwidowane (przewóz kamienia i kruszywa, materiałów budowlanych, drewna, węgla, itd.). Przykładem mogą być podjęte prace związane z odbudową linii Ścinawka Średnia-Tłumaczów wynikające z potrzeby wywozu urobku powstałej w Tłumaczowie kopalni kamienia. W dalszej perspektywie istnieje możliwość przedłużenia tej linii do Broumova i dodatkowego, turystycznego jej wykorzystania. Pomocnym może stać się rozwój struktur transportu kombinowanego - odciążenie dróg poprzez transport pojazdów wraz z ładunkiem np. koleją (uzyskanie dodatkowo pozytywnego efektu ekologicznego). Problemem są też zaniedbane obiekty stacyjne, których na terenie powiatu kłodzkiego jest 37 w większości o dużej wartości zabytkowej. W roku 2003 powiat kłodzki wykonał Raport o stanie obiektów stacyjnych w powiecie kłodzkim. W grudniu 2007 roku powiat kłodzki przekazał burmistrzom czterech gmin: Kłodzko, Lądek- Zdrój, Międzylesie, Kudowa-Zdrój pilotażowy projekt adaptacji stacji kolejowych na hostele Rewitalizacja stacji kolejowych na terenie powiatu kłodzkiego ; Stacje hostele wykonany przez Politechnikę Wrocławską we współpracy z Zakład Gospodarowania Nieruchomościami we Wrocławiu. Powiat kłodzki, samorządy gminne i Zakład Gospodarowania Nieruchomościami we Wrocławiu starają się doprowadzić do zrealizowania tej idei, ale problemem są zawieszone przewozy osobowe do Stronia Śląskiego oraz komunikacja zastępcza do Kudowy-Zdroju. W 2008 r. samorząd gminny Stronia strona 151/259

152 Śląskiego przejął obiekt stacyjny przeprowadzając jego rewaloryzację oraz częściową rozbudowę dostosowując go do pełnienia usług kultury przy zachowaniu funkcji obsługi ruchu osobowego. Na uwagę zasługuje również problem lądowiska. Powiat kłodzki pomimo możliwości utworzenia lotniska na terenie gminy Kłodzko, jako jedyny z wielkich subregionów górskich nie posiada prawdziwego lotniska, a nawet planu jego budowy, nie mówiąc o koncepcji współpracy z najbliższym portem regionalnym w zakresie obsługi ruchu pasażerskiego. Obecnie istnieje lotnisko polowe w Bystrzycy Kłodzkiej oraz lądowisko sanitarne dla helikopterów w Kłodzku Otwarcie granic na podstawie traktatu z Schengen Po wejściu Polski i Republiki Czeskiej do Unii Europejskiej granica stopniowo przestała dzielić oba państwa. Rok 2007 stał się datą przystąpienia Polski do układu z Schengen. Porozumienie to zniosło kontrolę osób przekraczających granice między państwami Unii, a w zamian za to wzmocniło współpracę w zakresie bezpieczeństwa i polityki azylowej. Układ dotyczy również współpracy przygranicznej policji. Zarząd Dróg Powiatowych w Kłodzku we współpracy z Wydziałem Komunikacji, Transportu i Dróg Publicznych Starostwa Kłodzkiego dokonał pod koniec roku 2007 przeglądu i inwentaryzacji oznakowania na drogach powiatowych prowadzących do przejść granicznych oraz lustracji stanu technicznego tych dróg, a także dokonał wstępnej oceny możliwości dopuszczenia ruchu określonych rodzajów pojazdów. Szczególną uwagę zwrócono na konieczność ujednolicenia oznakowania drogowego po obu stronach przejścia. W ciągu dróg powiatowych otwarto przejścia dla ruchu samochodowego Lutynia Travna, Nowa Morawa Stare Mesto, Niemojów Bartosovice. Na pozostałych przejściach w ciągu dróg powiatowych przekraczanie granicy pojazdami silnikowymi ze względu na stan infrastruktury drogowej lub brak dróg dojazdowych i łączników drogowych jest niemożliwe lub narażałoby na uszkodzenie pojazdu. Dlatego odcinki dojazdowe do takich przejść zostały oznakowane znakami B-1 zakaz ruchu do czasu, aż wspólne inwestycje z partnerami czeskimi pozwolą na otwarcie przejść Analiza atutów i barier obszaru: Komunikacja Atuty Tabela 67. Analiza atutów i barier obszaru: komunikacja Bariery 1. Dobrze rozwinięta sieć drogowa oraz sieć linii 1. Zły stan dróg, brak strategii poprawy stanu dróg kolejowych. powiatowych 2. Transgraniczny charakter układów 2. Zły stan linii kolejowych, taboru i obiektów komunikacyjnych. stacyjnych. 3. Powiązanie układu komunikacyjnego z terenami 3. Dworce, stacje i przystanki kolejowe oddalone od o dużych walorach turystycznych centrów miejscowości. i uzdrowiskowych. 4. Niedostatecznie rozwinięta komunikacja zbiorowa, likwidacja połączeń kolejowych. 5. Brak koordynacji pomiędzy komunikacją kolejową i autobusową. 6. Niewystarczające środki finansowe na utrzymanie, modernizację oraz inwestycje drogowe Na podstawie wyników zajęć warsztatowych Zespołu ds. ewaluacji strona 152/259

153 3.14. Środowisko Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r Rolnictwo i obszary wiejskie Wiek XXI i integracja Polski z Unią Europejską wyznaczają nowe kierunki rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa wymagające zmiany sposobu myślenia o funkcjach rolnictwa i wypracowania propozycji działań dostosowanych do specyficznych uwarunkowań przyrodniczych. Polska wieś przeżywa cichą rewolucję - ulega i ulegać będzie głębokim zmianom, będącym konsekwencją złożonych procesów zewnętrznych i wewnętrznych. Rolnik powiatu kłodzkiego przestaje być wyłącznie producentem żywności. Atrakcyjność wsi polega na jej odmienności od obszarów miejskich, dużym zróżnicowaniu i harmonijnym powiązaniu z przyrodą oraz odpowiednią gospodarką ziemią. Obszary wiejskie wymagają szczególnej ochrony, zarówno w części związanej ze znajdującymi się na nich zasobami przyrody, jak i substancją kulturowo architektoniczną wsi. Podobnie jak w całej Europie, również w Polsce obszary wiejskie jako obszar aktywności ludzkiej w najbliższych latach będą ważnym celem strategicznym. W kontekście integracji Polski z UE pojawiły się możliwości polepszenia warunków życia na wsi bez rezygnowania z licznych dóbr, których miasto jest pozbawione, a które wieś posiada. W tym celu muszą zostać spełnione warunki: Zrozumienie i uznanie przez całe społeczeństwo wagi zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a szczególnie rolnictwa, które wypełniać będzie liczne nowe funkcje pozaprodukcyjne, wytwarzając dobra publiczne o charakterze nierynkowym. Uznanie to powinno znaleźć wyraz m.in. w akceptacji kosztów nowych funkcji podejmowanych przez rolników i mieszkańców wsi tj. strażników przyrody i krajobrazu, producentów zdrowej żywności, zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego oraz stworzenie dla nich ram organizacyjnych i prawnych. W ten sposób można będzie zagwarantować rolnikom, że uzyskają oczekiwane dochody i w efekcie zainwestują w ważne dla całego społeczeństwa przedsięwzięcia, których efekt ekonomiczny jest długookresowy. Ma to szczególne znaczenie dla obszarów wiejskich powiatu kłodzkiego, charakteryzującego się ogromną ilością osobliwości przyrodniczych, którego piękne krajobrazy są niewątpliwym bogactwem. Polityka rozwoju obszarów wiejskich musi mieć charakter kompleksowy, międzysektorowy, a rolnictwo powinno być ważnym jej elementem. Integralne podejście do warunków życia na wsi musi uwzględniać także problemy zdrowia, edukacji, transportu czy kultury i angażować wszystkie zainteresowane branże z uwzględnieniem specyfiki wsi kłodzkiej. Zarządzanie obszarami wiejskimi w sposób zdecentralizowany, terytorialny, uwzględniający zasadę subsydiarności. Warunkiem koniecznym aktywnego włączenia się społeczności lokalnej w rozwiązywanie problemów dotyczących jej warunków życia jest, aby projekty były konkretne, uwzględniały lokalne potrzeby i specyfikę danego obszaru. Ważną rolę w tym zakresie mogą odegrać organizacje pozarządowe na terenach wiejskich. Zapewnienie wzrostu całej gospodarce, co umożliwi przeprowadzenie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich, ich rewaloryzacje i wielofunkcyjny rozwój. strona 153/259

154 Analiza współczesnych trendów cywilizacyjnych oraz dokumentów strategicznych (krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych) skłania do następujących wniosków na temat istoty rozwoju obszarów wiejskich powiatu kłodzkiego: 1. Największym atutem obszarów wiejskich powiatu kłodzkiego są walory środowiskowe stwarzające dobre warunki do rozwoju turystyki, rekreacji, agroturystyki, ekologicznych metod produkcji. 2. W strukturze użytków rolnych powiatu kłodzkiego 44,2% to użytki zielone. Stwarza to znaczne możliwości korzystania z funduszy strukturalnych w ramach programów rolno środowiskowych. 3. Edukacja jest kluczowym czynnikiem rozwoju obszarów wiejskich w erze informacyjno - usługowej. Musi być ona dostosowana do wymogów nowych czasów. Konieczna jest szeroka akcja szkoleniowa i edukacyjna społeczności, wynikiem której będzie zmiana mentalności i otwarcie się na nowe. 4. Największym wyzwaniem w programie aktywizacji obszarów wiejskich jest ograniczenie występującego na wsi bezrobocia. Należy przygotować i wdrażać aktywne formy pomocy społecznej nastawione na pobudzanie zaradności. 5. Wieś powiatu kłodzkiego posiada znaczny, a niewykorzystany potencjał zasobów kulturowych zarówno w ludziach, jak i w ich otoczeniu. Tworzyły go w kolejnych pokoleniach społeczności żyjące na obszarze ziemi kłodzkiej. Przerwanie tego procesu w wyniku II wojny światowej i układu jałtańskiego spowodowało znaczne straty, wprowadziło chaos, zniszczyło dobra kultury materialnej, rozregulowało normy etyczne. Zniszczono kulturę gospodarowania przestrzenią, wyeliminowano partycypację społeczności lokalnej w zarządzaniu. Społecznościom zamieszkującym nowe terytoria, na które zostały przesiedlone, towarzyszyło poczucie tymczasowości i braku korzeni, tradycji. Obecnie trwa proces przywracania pamięci zbiorowej i aktywnego jej leczenia tak, aby obecni mieszkańcy świadomie zaakceptowali dziedzictwo ziemi, na której żyją Gospodarka wodna Na obszarze powiatu istnieje dobrze rozbudowana sieć hydrograficzna rzek i potoków o stosunkowo dużych zasobach wód zasilających rzekę Nysę Kłodzką i jej dopływy znacznymi ilościami czystej wody, co stwarza możliwość odprowadzania do nich ścieków (pod warunkiem ich właściwego oczyszczenia) bez zakłócania równowagi biologicznej odbiornika. W powiecie są znaczne zasoby wód podziemnych, ale nie są niestety jeszcze w pełni rozpoznane. Ich odpowiednie wykorzystanie może zapewnić ludności zaopatrzenie w wodę dobrej jakości, jednak za wyjątkiem Kłodzka podstawą zaopatrzenia w wodę pitną są głównie ujęcia wód powierzchniowych. Ogólnie stwierdzić należy, że zbyt mały jest udział wód podziemnych, najlepszych i najmniej zagrożonych zanieczyszczeniem w systemie zaopatrzenia w wodę. Wody mineralne eksploatowane są również w niewielkim, w stosunku do możliwości zakresie. Mimo dużego potencjału ilość dostarczanej wody jest niewystarczająca. Spowodowane jest to dekapitalizacją, sięgającą w skali powiatu 60%, urządzeń zaopatrzenia w wodę, jedną z najwyższych (w kraju 35%). Część dużych wsi powiatu nie posiada wodociągów. Znaczny postęp i poprawa nastąpiła w gospodarce ściekowej. Większość miast posiada prawidłowo funkcjonujące oczyszczalnie ścieków (Kłodzko, Kudowa-Zdrój, Polanica-Zdrój ze Szczytną strona 154/259

155 i Dusznikami-Zdrój, Stronie Śląskie, Lądek-Zdrój, Nowa Ruda i Radków, Międzylesie oraz Bystrzyca Kłodzka. Oczyszczane są ścieki ze wsi Krosnowice, Ołdrzychowice Kłodzkie i Wojbórz. W grudniu 2003 r. Rada Ministrów zatwierdziła Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych (KPOŚK) dotyczący aglomeracji powyżej 2000 mieszkańców na okres roku, który został zaktualizowany w dniu 7 czerwca 2005 r. i obecnie uwzględnia wszystkie wnioski gmin powiatu. KPOŚK nie uwzględnia jednak takich problemów jak konieczność uporządkowania gospodarki wodnościekowej niezurbanizowanych terenów wiejskich i rekreacyjnych, ponieważ nie dotyczy jednostek osadniczych poniżej 2000 mieszkańców (nie było możliwe wnioskowanie takich miejscowości jak: Międzygórze, Długopole-Zdrój, Karłów i innych o znaczeniu rekreacyjno uzdrowiskowym). W gospodarce ściekowej powiatu w ostatnich latach nastąpiła znaczna poprawa. Większość miast posiada prawidłowo funkcjonujące oczyszczalnie ścieków. Wiele z nich to nowe obiekty oddane do eksploatacji w ostatnich latach (Bystrzyca Kłodzka, Ścinawka Średnia, Międzylesie, Krosnowice) lub zmodyfikowane jak oczyszczalnia w Kłodzku i Kudowie-Zdroju. Na terenach wiejskich wykonywane są lokalne przydomowe oczyszczalnie ścieków, co ma wpływ na poprawę jakości wód powierzchniowych niejednokrotnie nawet w zanieczyszczanych strefach źródliskowych potoków. W związku z tym, że dla dużych przedsięwzięć infrastrukturalnych celowym jest pozyskiwanie funduszy głównie z Funduszu Spójności, który praktycznie może być dostępny dla związków międzygminnych utworzono Międzygminny Związek Celowy w Kłodzku, do którego przystąpiły również gminy Bardo, Kamieniec Ząbkowicki, Złoty Stok oraz Ząbkowice Śląskie. Związek ten jednak jak już wspomniano wcześniej, został zlikwidowany w styczniu 2010r Gospodarka odpadami Rada Powiatu Kłodzkiego uchwałą nr XLI/542/2009 przyjęła Plan gospodarki odpadami dla powiatu kłodzkiego aktualizacja na lata z uwzględnieniem lat Jako nadrzędny cel w Planie gospodarki odpadami przyjęto zminimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów w sektorze komunalnym oraz wdrożenie nowoczesnych systemów ich odzysku i unieszkodliwiania. Plan gospodarki odpadami w powiecie kłodzkim przyjmuje następujące cele główne: zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska, zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów, wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów. Gospodarka odpadami jest jedną z najbardziej zaniedbanych dziedzin gospodarki komunalnej. Większość z dotychczas funkcjonujących wysypisk odpadów (7 z 10-ciu) została zamknięta z powodu nie spełniania wymogów technicznych przewidzianych dla tego typu obiektów i od r. nie przyjmuje odpadów. Czynne pozostały jedynie dwa składowiska (w Stroniu Śl. oraz Ścinawce Dolnej) oraz składowisko balastu przy kompostowni odpadów w Lądku-Zdroju ( stan na koniec grudnia 2010r). strona 155/259

156 Ochrona powietrza. Odnawialne źródła energii Zakończono program Czarnego Trójkąta. Stacje monitorujące zanieczyszczenia transgraniczne włączono do sieci monitoringu na terenie województwa, prowadzonej przez WIOŚ we Wrocławiu. Po zakończeniu tego programu realizowana jest współpraca międzynarodowa, wspólnie z Republika Czeską i Federalną Republiką Niemiec w zakresie wymiany wyników pomiarów emisji zanieczyszczeń oraz ujednolicenia układów pomiarowych. Zgodnie z dyrektywą 2001/77/WE, Polska w 2010 r. powinna posiadać 7,5-proc udział energii z odnawialnych źródeł energii w krajowym zużyciu energii. Ten udział może być osiągnięty poprzez wykorzystanie biomasy lub rozwój energetyki wiatrowej i małej energetyki wodnej. Obecnie to właśnie energetyka wodna jest głównym krajowym źródłem ekologicznej energii elektrycznej. W strukturze produkcji energii z OZE w 2003 r. z dużych elektrowni wodnych pochodziło 68,38 proc. energii, a z MEW - 26,21 proc., czyli łącznie prawie 95 proc. Udział energii z elektrowni wiatrowych wynosił 2,48%, biogazowych - 2,51%, biomasowych - 0,42%. W Polsce energię elektryczną i cieplną uzyskuje się w 76% z węgla kamiennego i brunatnego, w 13% z ropy naftowej, w 9% z gazu ziemnego i tylko w niewielkim procencie z odnawialnych źródeł energii. Natomiast alternatywne źródła energii w bilansie paliwowo energetycznym Unii Europejskiej wynoszą 17%. Prawo Energetyczne ustala założenia polityki energetycznej państwa. Art. 15 pkt 7 i 8 mówi, że: Założenia polityki energetycznej państwa powinny być opracowane zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju kraju i określać: rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, politykę efektywności energetycznej (z elektrowni wodnych i wiatrowych, ze źródeł wytwarzających energię z biomasy, biogazu, słonecznych ogniw fotowoltaicznych, słonecznych kolektorów do produkcji ciepła oraz źródeł geotermicznych. Tak mocno akcentowany w polityce ekologicznej zrównoważony rozwój zakłada wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych. W roku 1999 Sejm zobowiązał Rząd Polski do opracowania Strategii zrównoważonego rozwoju Polski do roku 2025, a w lutym 2000 roku przyjął Założenia polityki energetycznej Polski do roku 2020, w których określono potrzeby energetyczne państwa oraz źródła zaopatrzenia w energię. Także w roku 2000 w Ministerstwie Środowiska powstał dokument pt. Strategia rozwoju energetyki odnawialnej, a we wrześniu 2000 r. Rząd Polski przyjął Strategię rozwoju energii z odnawialnych źródeł w Polsce. Dokumenty świadczą o zainteresowaniu władz problematyką środowiskową i energetyczną Strategia... zakłada osiągnięcie w do roku ,5% i 14% do roku 2020 udziału energii ze źródeł odnawialnych. Na terenie powiatu kłodzkiego możliwe jest uzyskiwanie energii odnawialnej w rodzajach: Elektrownie wodne - po roku 1949 doprowadzono do zamknięcia, a następnie dekapitalizacji dużej liczby małych zakładów wodnych, których odtworzenie w większości przypadków jest już niemożliwe lub niecelowe. W wielu miejscach do dzisiaj znajdują się budowle hydrotechniczne pozostałości po infrastrukturze technicznej dawnych siłowni. Możliwa jest realizacja obiektów mikroenergetyki wodnej obiekty o mocy do 50 kw i minienergetyki wodnej obiekty o mocy 50 kw do 1 MW, jako elektrowni z naturalnym dopływem wody spiętrzonej budowlami wodnymi. Energia słoneczna - prywatni inwestorzy wykonują we własnym zakresie ogniwa fotoelektryczne dla potrzeb gospodarstw domowych. Tendencja ta jest zdecydowanie wzrostowa i powinna być szeroko propagowana. Coraz częściej tego rodzaju inwestycje wykonuje się w obiektach użyteczności publicznej. strona 156/259

157 Energia geotermalna - na terenie powiatu istnieją korzystne warunki geologiczne, lecz obecnie brak realizacji poza wstępnymi badaniami. W perspektywie roku 2020 istnieje bezwzględna konieczność wdrożenia. Energia wiatru - w powiecie kłodzkim brak jest korzystnych warunków związanych z wykorzystaniem energii wiatru, nadto stanowisko Rady Powiatu przyjęte w roku 2009 wobec tego rodzaju inwestycji jest zdecydowanie negatywne. Spalanie biomasy - w powiecie kłodzkim zasadnym z wielu względów wydaje się sposób wykorzystania energii tkwiącej w biomasie. Pozwoli to na zagospodarowanie gruntów niewykorzystywanych rolniczo, jak również spowoduje zmniejszenie kosztów w gospodarstwach rolnych. W przyszłości rośliny energetyczne będzie się uprawiać na olbrzymich specjalistycznych plantacjach. Starostwo Powiatowe w Kłodzku opracowało program wykorzystania zasobów naturalnych w powiecie kłodzkim na cele energetyki odnawialnej Czysta Energia wspierający finansowo (z wykorzystaniem środków z PFOŚiGW) działania służące poprawie stanu środowiska naturalnego na ziemi kłodzkiej poprzez wykorzystanie biomasy i energii słonecznej Krajobraz Wielkim atutem powiatu kłodzkiego jest jego krajobraz. Góry pokryte lasami, tereny rolne jeszcze wolne od zabudowy oraz położone w dolinach zwarte układy osadnicze: pasmowe na wsi, koncentryczne w miastach - tak odmienne od chaosu, spotykanego na innych terenach górskich kraju. Aby zachować ład przestrzenny należy ograniczać wychodzenie nowej zabudowy poza istniejące układy osadnicze aż do wyczerpania rezerw terenowych istniejących wewnątrz miejscowości. Rada Powiatu Kłodzkiego przy pomocy uchwał intencyjnych stara się zwrócić uwagę na zharmonizowanie i zachowanie krajobrazu. W dokumentach tych są poruszone zagadnienia w zakresie ochrony środowiska i ochrony krajobrazu. Ponadto przejawem troski o ład przestrzenny i ochronę krajobrazu są podejmowane od roku 2009 uchwały Rady Powiatu Kłodzkiego w sprawie szczególnej ochrony krajobrazu powiatu kłodzkiego. Uchwała Nr XXXVI/465/2009 z dnia 30 czerwca 2009r. w sposób jednoznaczny określiła zdecydowanie negatywne stanowisko władz powiatu wobec budowania na terenie powiatu ferm wiatrowych, które w sposób nieodwracalny zniszczyć mogłyby jedno z najważniejszych dóbr powiatu jego krajobraz. Wolą Rady Powiatu było, by w kolejnej aktualizacji Strategii rozwoju powiatu zakaz ten powtórzyć i usankcjonować, co niniejszym zostaje zrealizowane. Z kolei uchwałą Nr XXXVII/488/2009 z dnia 11 września 2009r. Rada Powiatu wyraziła swoje negatywne stanowisko wobec tworzenia nowych kamieniołomów i niszczenia w ten sposób krajobrazu. Rada Powiatu w swym stanowisku opowiedziała się za wykorzystaniem hałd pokopalnianych jako źródeł surowców do budowy dróg oraz tworzeniem nowych kamieniołomów dopiero po całkowitym wyeksploatowaniu surowców z hałd. Na terenach wiejskich należy dążyć do zachowania cech zabudowy charakterystycznych dla regionu, zwłaszcza skali i formy budowli. Cechy te pozwalają zidentyfikować region, w którym żyjemy, zaświadczają o jego inności, i wyjątkowości. Przypadkowość i kosmopolityzm architektoniczny jest zagrożeniem dla oryginalność naszego regionu, waloru, który przyciąga do nas turystów. Powiat kłodzki podjął działania informacyjne i popularyzujące lokalną architekturę regionalną wydając ilustrowany folder pt.: Architektura Regionalna Pogranicza Kłodzko-Orlickiego. Materiał ten ma zachęcać i inspirować do korzystania z wzorców, jakie oferuje nam nasze dziedzictwo kulturowe strona 157/259

158 przy realizacji nowych budowli, zwłaszcza na terenach wiejskich. Publikacja została przekazana do wszystkich gmin powiatu oraz ze względu na jej duże walory poznawcze podarowana bibliotekom szkolnym i publicznym. Do korzystania z niniejszej publikacji odnoszą się zapisy w nowo tworzonych planach zagospodarowania przestrzennego gmin z terenu powiatu. Starostwo Powiatowe w Kłodzku wspólnie z SARP Oddział Wrocław i MONIER sp. z o.o. zorganizowało konkurs architektoniczny pn. Dom Sudecki o cechach architektury regionalnej ziemi kłodzkiej, który został rozstrzygnięty w 2009 roku. W 2010 roku prace konkursowe zostały zaprezentowane w placówkach kulturalnych na terenie powiatu kłodzkiego. Do wydania przygotowano Katalog domów dla ziemi kłodzkiej. W 2010 roku w formie uchwały został wystosowany apel do władz państwowych dotyczący podjęcia działań legislacyjnych mających na celu ochronę dóbr i dziedzictwa kulturowego obiektów zabytkowych, ze szczególnym uwzględnieniem zabytkowych kompleksów pałacowych stanowiących od wieków charakterystyczny element naszego krajobrazu. Poniżej - praca wyróżniona I miejscem w konkursie pn. Dom Sudecki o cechach architektury regionalnej ziemi kłodzkiej autorstwa: Adrian Wyparło, Marta Wierzbicka Wrocław Rysunek 34. I miejsce w konkursie Dom sudecki o cechach architektury regionalnej ziemi kłodzkiej A. Wyparło, M. Wierzbicka źródło: Adrian Wyparło, Marta Wierzbicka strona 158/259

159 Analiza atutów i barier obszaru: Środowisko Atuty Tabela 68. Analiza atutów i barier obszaru: Środowisko Bariery 1. Istnienie gruntów rolnych o dużych powierzchniach, optymalne rozłogi pól, średniej jakości gleby. 2. Stosunkowo duży areał gruntów w zasobie Agencji Zasobów Własności Rolnej Skarbu Państwa (duże możliwości poprawy struktury obszarowej gospodarstw). 3. Wzrastająca aktywność społeczna rolników i mieszkańców wsi, wspieranie przez powiat przedsięwzięć społeczności wiejskiej 4. Obszary wiejskie stosunkowo czyste ekologicznie, dobre warunki do prowadzenia gospodarstw metodami ekologicznymi i rolnictwa zrównoważonego 5. Rozwój gospodarstw agroturystycznych 6. Wspieranie przez powiat programów poprawy zasobności gleb 7. Duże zasoby wód powierzchniowych i podziemnych nadających się do wykorzystania dla celów bytowych. 8. Oczyszczalnie ścieków w większości miast na terenie powiatu. 9. Pełne pokrycie istniejącego zapotrzebowania na wodę dobrej jakości do celów bytowych w miastach i znacznej części dużych wsi. 10. Wytypowano teren pod centralne składowisko odpadów komunalnych dla gmin powiatu kłodzkiego z pełną dokumentacją techniczną do realizacji inwestycji. 11. Budowa stacji przeładunkowych odpadów komunalnych. 12. Powiatowy program likwidacji azbestu przez osoby fizyczne. 13. Sieć gazowa doprowadzona do wszystkich miast powiatu. 14. Uruchomienie stałej stacji monitoringu powietrza przy KSP w Kłodzku 15. Znaczny potencjał energetyczny wód powierzchniowych sprzyjający rozwojowi małych elektrowni wodnych. 16. Możliwość wykorzystania zasobów geotermalnych. 17. Program Czysta energia dotowany ze środków powiatu. 18. Znaczne obszary przyrodnicze objęte ochroną prawną (ok. 1/3 powierzchni powiatu). 1. Relatywnie niekorzystne warunki przyrodnicze do produkcji rolnej. 2. Rozdrobnienie struktury obszarowej gospodarstw. 3. Utrudniony dostęp do nowoczesnych środków przekazywania informacji. 4. Wysokie bezrobocie na terenach wiejskich. 5. Trudności ze zbytem płodów rolnych. 6. Ograniczona ilościowo produkcja zwierzęca. 7. Niska aktywność grup oraz organizacji producenckich i rynkowych. 8. Niewystarczający poziom infrastruktury technicznej (wodociągi, kanalizacja, przydomowe oczyszczalnie ścieków, sieć gazownicza) 9. Zła komunikacja publiczna na terenach wiejskich. 10. Mała dbałość o ład architektoniczny, zaniedbywanie dziedzictwa architektury. 11. Utrudniony dostęp do dóbr kultury, brak miejsc spotkań i rozrywki. 12. Niska świadomość ekologiczna ludności wiejskiej. 13. Brak oczyszczalni ścieków zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, przestarzałe technologie 14. Katastrofalny stan większości osadników i gnojowników na terenach wiejskich. 15. W większości nieczynne składowiska odpadów (większość dotychczasowych składowisk nie spełnia wymogów przepisów ochrony środowiska). 16. Brak międzygminnego związku, mogącego być beneficjentem funduszy celowych, który w pełni regulowałby gospodarkę odpadami w powiecie kłodzkim. 17. Znaczna ilość azbestu w elementach konstrukcyjnych budynków na terenie powiatu, brak systemowych uregulowań dotyczących rozwiązania problemu utylizacji azbestu 18. Znaczny udział wykorzystywania nieekologicznych paliw do celów grzewczych. 19. Znaczna ilość pojazdów starszego typu (głównie ciężarówek i autobusów), szczególnie zanieczyszczających powietrze. 20. Dekapitalizacja istniejących w przeszłości strona 159/259

160 19. Lesistość powiatu, ok. 43% powierzchni. 20. Znaczna liczba obiektów i zespołów urbanistycznych o dużej wartości kulturowej. 21. Zachowana regionalna zabudowa na terenach wiejskich. 22. Katalog domów dla ziemi kłodzkiej efekt konkursu architektonicznego zorganizowanego przez powiat. Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r. obiektów energetyki wodnej. 21. Postępujący proces degradacji zabytkowej zabudowy, a zwłaszcza założeń pałacowych i dworskich. 22. Istnienie dużych obszarów monokultury leśnej. Na podstawie wyników zajęć warsztatowych Zespołu ds. ewaluacji Potencjał rozwojowy powiatu kłodzkiego na tle innych powiatów Dolnego Śląska i Polski W publikacji Dolny Śląsk diagnoza potencjału rozwojowego i sterowanie polityką innowacyjną zagadnienia wybrane opublikowano dane dotyczące szans rozwojowych powiatu Dolnego Śląska opracowane przez naukowców z Uniwersytetu Wrocławskiego. Wg metody równych wag, na 29 powiatów Dolnego Śląska, szanse rozwojowe powiatu kłodzkiego kształtują się na następujących poziomach: w obszarze potencjał demograficzny powiatów ranga 24, w obszarze warunki życia powiatów ranga 5, w obszarze aktywność gospodarcza powiatów ranga 16. Sumarycznie, powiat kłodzki osiągnął rangę 15 na 29 powiatów Dolnego Śląska. Na sumaryczną 15 pozycję znaczący wpływ miała bardzo niska ranga w obszarze potencjał demograficzny powiatów. Jest potwierdzeniem wysokiej stopy bezrobocia w powiecie kłodzkim, (permanentnie prawie dwukrotnie wyższa niż stopa krajowa i dolnośląska), migracji z tych terenów, szczególnie ludzi wykształconych, zmniejszanie się liczby ludności. Bardzo wysoką rangę 5 w obszarze warunki życia powiatów zawdzięczamy przede wszystkim infrastrukturze społecznej związanej ze zdrowiem, a zatem z uzdrowiskowym charakterem powiatu. Z powyższego wynikają szczególnie istotne zadania w powiecie: - Promocja uzdrowisk. - Rozwój przedsiębiorczości, tworzenie miejsc pracy mając na uwadze przeciwdziałanie odpływowi relatywnie dobrze wykształconej młodzieży. Z kolei Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego powołując się na statystyki GUS, PKW oraz PAN podaje, iż dostępność do usług publicznych w powiecie kłodzkim jest zadowalająca, natomiast sytuacja społeczno - gospodarza zła. W obszarze dostępu do usług publicznych w skali kraju plasujemy się w gronie 127 powiatów, z najwyższą, zadowalającą dostępnością, natomiast w obszarze sytuacji społeczno-gospodarczej należymy do grona 76 powiatów sklasyfikowanych w grupie: zła. 52 powiaty znalazły się w grupie bardzo zła, 67 - średnia i 185 zadowalająca. Dane KSRR zbieżne są tu z badaniami naukowców Uniwersytetu Wrocławskiego stawiających w wysokim szeregu warunki życia mieszkańców powiatu, natomiast w bardzo niskim potencjał demograficzny i względnie niskim aktywność gospodarczą powiatu. Wysoka ranga dostępu do usług publicznych związana jest przede wszystkim z szerokim dostępem do świadczeń zdrowotnych i edukacyjnych, natomiast zła sytuacja wiąże się głownie z bardzo wysokim bezrobociem i negatywnymi długofalowymi prognozami demograficznymi. strona 160/259

161 4. STRATEGICZNE KIERUNKI ROZWOJU POWIATU KŁODZKIEGO 4.1. Analiza SWOT powiatu kłodzkiego Analiza SWOT to jedna z efektywniejszych metod diagnozowania. Jest pomocna w uporządkowaniu informacji na temat powiatu, jego zasobów i ewentualnych braków oraz na temat makrootoczenia, w którym funkcjonuje szans i zagrożeń, które mogą wpłynąć na jego rozwój. Analiza SWOT pozwala nie tylko opisać obecną sytuację powiatu i jego otoczenia, ale również wskazać najsilniejsze zależności pomiędzy czynnikami wewnętrznymi (mocne i słabe strony) i zewnętrznymi (szanse i zagrożenia). Zależności o największym stopniu nasilenia pokazują obszary problemowe oraz mocne, które wymagają podjęcia pewnych działań przeciwdziałających lub wzmacniających. Analiza SWOT jest więc narzędziem ułatwiającym planowanie działań strategicznych oraz wybór konkretnej strategii. Analizę SWOT dla powiatu kłodzkiego przeprowadzono w trakcie warsztatów Zespołu ds. Ewaluacji. Prace realizowane były etapowo: 1. Wstępna analiza sytuacji społeczno - gospodarczej powiatu w celu wyodrębnienia pozytywnych i negatywnych stron powiatu w każdym ze wskazanych obszarów jego funkcjonowania. 2. Ustalenie katalogu mocnych i słabych stron powiatu kłodzkiego 3. Analiza otoczenia powiatu i ustalenie katalogu szans i zagrożeń dla rozwoju powiatu 4. Wyodrębnienie za pomocą rankingu wszystkich wskazanych czynników mocnych i słabych stron powiatu istotnych z punktu widzenia rozwoju powiatu 5. Wyodrębnienie za pomocą rankingu szans i zagrożeń mogących mieć istotny wpływ na rozwój powiatu 6. Badanie zależności pomiędzy czynnikami wewnętrznymi i zewnętrznymi, 7. Wybór strategii na podstawie wyników badania zależności. Etapy 1-3 oraz 6 i 7 zostały wykonane przez Zespół ds. ewaluacji strategii, opiniowane były przez członków Grupy Konsultacyjnej. W etapach 4 i 5 (rangowanie czynników warunkujących rozwój powiatu) czynnie uczestniczyli członkowie Grupy Konsultacyjnej Czynniki warunkujące rozwój powiatu Członkowie Zespołu ds. ewaluacji w ramach spotkania warsztatowego wskazali czynniki wewnętrzne (mocne i słabe strony) i zewnętrzne (szanse i zagrożenia) warunkujące rozwój powiatu kłodzkiego. Mocne strony były tu rozumiane jako zasoby, atuty, zalety i przewagi naszego powiatu, słabe zaś jako braki, wady, bariery rozwojowe. Szanse to wszelkie płynące z otoczenia możliwości rozwoju powiatu, zagrożenia natomiast to cechy otoczenia zewnętrznego stwarzające niebezpieczeństwo niekorzystnej zmiany. W przypadku analizy otoczenia wskazywano czynniki opisujące otoczenie w czterech sferach: polityczno - prawnej, ekonomicznej, społecznej i technologicznej. Wyodrębnione czynniki wewnętrzne i zewnętrzne zostały ocenione pod względem stopnia ich wpływu na rozwój powiatu. Ocena została dokonana w skali trzystopniowej, gdzie: 0 czynnik nieistotny dla rozwoju powiatu, 1 czynnik o przeciętnym znaczeniu dla rozwoju powiatu, 2 czynnik istotny dla rozwoju powiatu kłodzkiego. Do dalszej analizy zostały zakwalifikowane te czynniki, które uzyskały rangę równą co najmniej 1. Poniżej w tabelach znajduje się katalog czynników wraz z przypisaną rangą (średnia rang nadanych przez członków Zespołu ds. Ewaluacji ). strona 161/259

162 MOCNE STRONY (MS) Tabela 69. Mocne i słabe strony powiatu kłodzkiego SŁABE STRONY (SS) L.p. czynnik ranga L.p. Czynnik ranga 1. Duży potencjał uzdrowiskowy powiat zagłębiem uzdrowiskowym na terenie kraju, uzdrowiskowa marka powiatu 1,89 1. Zły stan techniczny dróg powiatowych, nawierzchnie dróg nie spełniające standardów. 2. Liczne atrakcje turystyczne 1,83 2. Zbyt mała ilość środków na inwestycje drogowe 3. Atrakcyjne tereny do dalszego rozwoju 1,83 3. Niesprzyjająca rozwojowi struktura sportów narciarskich, kolarskich, budżetu powiatu biegowych 4. Położenie w układzie ważnych szlaków komunikacyjnych i turystycznych. 5. Obszary chronione: park narodowy, parki krajobrazowe, rezerwaty 1,78 4. Wysoka stopa bezrobocia (wyższa niemal dwukrotnie niż w kraju i w województwie) 1,78 5. Zły system komunikacji publicznej na terenie powiatu, brak koordynacji pomiędzy komunikacją kolejową i autobusową 6. Walory krajobrazowe powiatu 1,78 6. Zły stan techniczny obiektów oświatowych 7. Położenie w strefie przygranicznej 1,78 7. Znaczna ilość barier architektonicznych dla osób niepełnosprawnych, w tym brak dostosowania większości obiektów użyteczności publicznej dla potrzeb osób niepełnosprawnych 8. Bogate i różnorodne zasoby naturalne powiatu 9. Dobrze rozwinięta sieć drogowa prowadząca do wszystkich atrakcji turystycznych powiatu 10. Atrakcyjne tereny wypoczynkowe i spacerowe 11. Znaczny potencjał sportowy ośrodki narciarskie, baseny, boiska, itp 12. Rozbudowany monitoring hydrologiczno - meteorologiczny powiatu kłodzkiego pod nazwą LSOP /Lokalny System Osłony Przeciwpowodziowej/. Dane z monitoringu są ogólnodostępne na stronie internetowej Duże możliwości uprawiania różnorodnych form turystyki kwalifikowanej i aktywnej zarówno zimą jak i latem. 14. Urozmaicona baza zabiegowa uzdrowisk oraz infrastruktura uzdrowiskowa (szpitale uzdrowiskowe, sanatoria, zakłady przyrodolecznicze, centra spa-wellness itp.). 1,72 8. Ograniczone środki na modernizację placówek oświatowych 1,72 9. Ograniczony dostęp do lekarzy specjalistów, 1, Niewystarczający stan techniczny powiatowych obiektów szpitalnych 1, Niewystarczające środki finansowe na dostosowanie obiektów ochrony zdrowia do wymaganych standardów zawartych w regulacjach prawnych 1, Utrudnienia w funkcjonowaniu systemu ratownictwa medycznego w powiecie kłodzkim - brak drogi dojazdowej do SP ZOZ SCM w Polanicy-Zdroju łączącej bezpośrednio ten szpital z drogą krajową oraz braku lądowiska dla helikopterów w SCM w Polanicy- Zdroju. 1, Zbyt słabo rozbudowana sieć ścieżek rowerowych. 1, Niedostateczna liczba łóżek opieki długoterminowej. 2,00 1,95 1,84 1,67 1,56 1,56 1,50 1,44 1,44 1,39 1,39 1,33 1,33 1,28 strona 162/259

163 15. Bogate i wieloletnie tradycje w lecznictwie uzdrowiskowym. 16. Funkcjonowanie nowoczesnych placówek handlowych ( m.in. galeria Twierdza Kłodzka ) 17. Pozyskiwanie środków z UE na realizację zadań w obszarze pomocy społecznej i działań na rzecz osób niepełnosprawnych 18. Rozpoznawalność Ziemi Kłodzkiej na mapie Polski. 19. Rozwinięta sieć komunikacyjna o charakterze transgranicznym 20. Źródła wód geotermalnych umożliwiające rozwój energii odnawialnej. 21. Stolica powiatu leży na przecięciu ważnych szlaków drogowych i kolejowych 22. Dobrze rozwinięta baza gastronomiczno hotelarska 1, Odpływ młodzieży i wykwalifikowanej kadry z regionu 1, Brak nowej siedziby dla mieszkańców DPS Zamek w Szczytnej. 1, Niewystarczające środki na rewitalizacje zabytków. 1,28 1,28 1,22 1, Ograniczone środki finansowe na inwestycje w zakresie informatyzacji jednostek organizacyjnych powiatu 1,17 1, Niewystarczające środki na efektywną 1,17 i spójną promocję powiatu w kraju i zagranicą 1, Słaby poziom publicznego szkolnictwa 1,17 ponadgimnazjalnego w powiecie brak szkół prowadzonych przez powiat w rankingach najlepszych szkół na terenie kraju 1,50 21 Brak strategii informatyzacji powiatu 1,11 1,50 22 Zużyty i niedostosowany do 1,11 nowoczesnych rozwiązań sprzęt komputerowy w większości jednostek organizacyjnych powiatu 23 Zły stan szlaków turystycznych 1,11 24 Niedostosowanie kwalifikacji 1,06 zawodowych absolwentów szkół do potrzeb lokalnego rynku pracy 25 Brak hostelu dla ofiar przemocy i 1,06 placówek przyjmujących osoby uzależnione Niedostosowanie kwalifikacji zawodowych absolwentów szkół do potrzeb lokalnego rynku pracy. 26 Brak wspólnej z gminami koncepcji 1,00 promocji powiatu 27 Duża nierównowaga w poziomie zinformatyzowania poszczególnych jednostek organizacyjnych powiatu, 1,00 SZANSE (SZ) Tabela 70. Szanse i zagrożenia dla rozwoju powiatu kłodzkiego ZAGROŻENIA (Z) L.p. czynnik ranga L.p. Czynnik ranga 1. Możliwość pozyskiwania środków UE na inwestycje na terenie powiatu 2. Realizacja inwestycji w infrastrukturze dróg krajowych regionu 3. Inwestycje w zakresie infrastruktury turystycznej 1,83 1. Niekorzystne rozwiązania prawne w zakresie dochodów powiatów, obowiązująca ustawa o finansach publicznych 1,78 2. Cięcia wydatków państwa, zadłużenie Budżetu Państwa 1,78 3. Brak inwestycji na drogach krajowych w regionie, nie ujęcie tych 1,83 1,72 1,72 strona 163/259

164 dróg w programach rządowych 4. Realizacja obwodnicy Kłodzka 1,78 4. Brak inwestycji i remontów na drogach wojewódzkich na terenie powiatu 5. Możliwość pozyskiwania środków UE na przeciwdziałanie bezrobociu i programy rynku pracy 1,72 5. Zmniejszająca się pula środków na realizację programów rynku pracy 6. Wspieranie innowacyjności gospodarki w 1,72 6. Brak przygotowanych terenów pod 1,61 ramach programów rządowych i UE. inwestycje 7. Dalszy rozwój bazy do uprawiania sportów 1,72 7. Wzrastające ceny paliw 1,61 zimowych na terenie powiatu 8. Odpowiednia polityka przeciwpowodziowa 1,72 8. Niestabilność systemu emerytalnego 1,59 Państwa 9. Dalszy rozwój współpracy transgranicznej 1,72 9. Przekazywanie dodatkowych kompetencji do samorządu bez przekazania środków finansowych. 1, Realizacja drogi ekspresowej S-5 1, Brak systemowych rozwiązań w zakresie zwalczania bezrobocia i tworzenia nowych miejsc pracy 11. Możliwość korzystania z różnego rodzaju programów rządowych w celu pozyskania środków finansowych. 12. Wzrost inwestycji w powiecie w związku z atrakcyjnością inwestycyjną Dolnego Śląska. 13. Realizacja inwestycji w infrastrukturze kolejowej regionu, szybka kolej łącząca powiat z metropolią (Wrocław) 14. Utrzymanie wysokości dotacji unijnych na co najmniej dotychczasowym poziomie w kolejnej perspektywie finansowej 15. Zwiększanie ilości i jakości specjalistycznego sprzętu w zakresie bezpieczeństwa publicznego (sprzęt dla KPP, PSP) 16. Wzrost zainteresowania wypoczynkiem na wsi, rozwój agroturystyki 17. Uproszczenie procedur pozyskiwania środków unijnych 18. Preferencje prawne dla rozwoju usług turystycznych i uzdrowiskowych 19. Rozwój turystyki zdrowotnej wellness, fitness, SPA i innych pobytów komercyjnych. 1, Brak inwestycji innowacyjnych, stymulujących rozwój 1, Mała liczba inwestorów zewnętrznych 1, Brak obwodnicy Kłodzka z łącznikiem do drogi krajowej nr 46 strona 164/259 1,67 1,61 1,56 1,56 1,56 1,56 1, Zła polityka prorodzinna lub jej brak. 1,56 1, Niedostateczna ilość środków finansowych na prawidłowe funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia, zbyt niskie kontrakty, limity świadczeń finansowanych przez NFZ 1, Niestabilność w zakresie pozyskiwania środków zewnętrznych, problemy z budżetem unijnym na kolejną perspektywę finansową 1, Wzrost grupy osób długotrwale bezrobotnych 1, Zagrożenie powodziowe wynikające z położenia powiatu (ukształtowanie terenu, sieć cieków wodnych, śnieżne zimy) 1, Zły stan sieci kolejowej i obiektów stacyjnych, brak inwestycji w infrastrukturze kolejowej w regionie 20. Turystyka przyjazdowa z zagranicy 1, Niskie wynagrodzenia na lokalnym rynku pracy, niska siła nabywcza ludności zamieszkującej powiat 21. Usprawnienia komunikacyjne w zakresie przewozów osobowych PKP (modernizacja dworców, wymiana taboru 1, Kryzys gospodarczy, destabilizacja gospodarcza 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,47 1,44

165 kolejowego, korzystny dla podróżnych rozkład jazdy) 22. Przygotowanie przez gminy terenów pod inwestycje 23. Rozszerzenie współpracy pomiędzy gminami i powiatem w zakresie podejmowania wspólnych inwestycji 24. Otwarte granice umożliwiające kontakty z Czechami jak również innymi państwami Europy 25. Zrównoważony rozwój kraju i regionu z zachowaniem równowagi pomiędzy dbałością o środowisko a rozwojem gospodarczym 26. Powszechny dostęp do technologii informatycznych 27. Systemowe rozwiązania wspierania przedsiębiorczości 28. Rozszerzenie współpracy z innymi samorządami, w tym inicjatywy Stowarszenia Gmin Uzdrowiskowych oraz Gmin Euroregionu Glacensis w zakresie wspólnej promocji powiatu 29. Budowa dolnośląskiej sieci szkieletowej gwarantująca dostęp do szybkiego internetu dla dużej liczby odbiorców, 30. Utrzymanie przez NFZ dotychczasowego dostępu do specjalistycznych usług medycznych (neurochirurgia, hemodynamika itp.), lub jego zwiększenie 31. Zmiana polityki Państwa w zakresie ochrony zabytków 32. Działania na szczeblu lokalnym w sferze wspierania małej i średniej przedsiębiorczości 33. Skuteczna promocja krajowa i zagraniczna realizowana przez POT, DOT i inne podmioty 1, Niekorzystne zmiany w polityce podatkowej 1, Wzrastająca liczba osób korzystających z pomocy społecznej 1, Zaniedbania w utrzymaniu infrastruktury turystycznej 1, Tendencja do likwidacji połączeń kolejowych 1, Ograniczony dostęp do internetu, szczególnie w małych miejscowościach i wsiach, brak inwestycji w szerokopasmowy internet 1, Ujemny przyrost naturalny na terenie powiatu,spadek liczby ludności, 1, Niekorzystna polityka gospodarcza kraju, utrudniająca prowadzenie działalności gospodarczej 1, Nierozwiązany problem systemu gospodarki odpadami na terenie powiatu 1, Dalsza degradacja obiektów zabytkowych. 1, Dalsze obniżanie wysokości kontaktów z NFZ na świadczenia medyczne na terenie powiatu 1, Bardzo negatywne długofalowe prognozy demograficzne spadek dzietności i duży przyrost ludności w wieku poprodukcyjnym. 1, Dalszy odpływ wykształconych i aktywnych mieszkańców do innych część kraju i za granicę 34. Wzrost liczby przedszkoli i żłobków 1, Upadek przemysłu (górnictwo, przemysł drzewny, huty szkła, przemysł lekki) 35. Odpowiednia, nakierowana na wsparcie młodych ludzi polityka prorodzinna. 36. Dalszy rozwój Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. 37. Rozwój turystyki szkoleniowej i kongresowej 1, Kontynuacja dotychczasowej polityki wspierania ze środków UE miast wojewódzkich kosztem mniejszych miast 1,28 36 Wysokie koszty utrzymania przedsiębiorstw, brak zasobów energetycznych warunkujących rozwój przedsiębiorstw 1,28 37 Nie wykorzystana w pełni sieć dróg kolejowych. 1,44 1,44 1,44 1,44 1,39 1,39 1,39 1,35 1,33 1,33 1,33 1,33 1,28 1,28 1,28 1,28 strona 165/259

166 38. Zabezpieczenie przez Wojewodę racjonalnej lokalizacji zespołów wyjazdowych ratownictwa medycznego na terenie powiatu 39. Podnoszenie kwalifikacji personelu medycznego udzielającego świadczenia zdrowotne na rzecz mieszkańców. 40. Polityka krajowa i regionalna sprzyjająca pozostaniu w powiecie wykwalifikowanej kadry 41. Wzrost zaangażowania samorządów lokalnych, organizacji pozarządowych oraz społeczności wiejskiej w realizacje programów odnowy dziedzictwa narodowego 42. Rewitalizacja układów staromiejskich uwzględniających nowoczesne technologie 43. Wzrost świadomości obywatelskiej społeczeństwa 44. Zwiększenie dostępności rynku pracy dla mieszkańców powiatu na terenie Republiki Czeskiej 45. Dobra współpraca międzynarodowa 46. Zmiany w przepisach umożliwiające stworzenie e-administracji, 47. Systemowe zmiany w zakresie edukacji ekologicznej 48. Konsekwentne kształtowanie świadomości społecznej w zakresie korzystania z e- usług administracji 1, Brak dużych hoteli o wysokim standardzie 1,28 1, Rosnący ruch tranzytowy powodujący zanieczyszczenie powietrza, hałas, zwiększająca się ilość pojazdów na drogach leżących na terenie powiatu o ograniczonej przepustosowości 1,28 1, Utrudniony dostęp do 1,28 SOR(Szpitalnego Oddziału ratunkowego) położenie szpitala i dojazd w warunkach zagrożenia życia. 1, Niewystarczająca infrastruktura 1,22 przeciwpowodziowa, brak środków finansowych na ochronę przeciwpowodziową opóźnienia w realizacji rządowych programów np. Odra 2006, systematyczne redukowanie zadań ujętych w programie 1, Opóźnienia rządu w wydawaniu 1,22 rozporządzeń wykonawczych do ustaw 1, Niedoinwestowana baza i 1,22 infrastruktura dla turystyki indywidualnej i zorganizowanej. 1,12 44 Postępujący proces degradacji 1,22 zabytkowej zabudowy, a zwłaszcza założeń pałacowych i dworskich. 1, Brak postrzegania przez 1,22 społeczeństwo lokalne turystyki jako ważnego elementu rozwoju społeczno-gospodarczego 1,06 46 Brak stabilności w systemie 1,17 prawnym. 1, Pauperyzacja społeczeństwa 1,17 1, Ujemne saldo migracji 1, Obszary chronione ( Natura 2000, 1,11 parki krajobrazowe itp.) stanowiące bariery dla rozwoju gospodarczego 50. Wzrastające zagrożenie 1,11 kataklizmami i katastrofalnymi zjawiskami atmosferycznymi ( w tym zagrożenie powodziowe) 41. Postępująca degradacja środowiska, 1,06 szczególnie powietrza w miastach, 52. Wadliwy system kształcenia 1,06 zawodowego niedopasowany do rynku pracy 53. Brak obiektów przystosowanych do 1,06 organizacji dużych konferencji 54. Utrzymująca się niska świadomość 1,06 strona 166/259

167 zdrowotna mieszkańców powiatu, niewłaściwy styl życia i powszechny niedostatek aktywności fizycznej. 55. Otoczenie powiatami o dużej stopie bezrobocia 56. Nieznajomość lokalnych uwarunkowań krajobrazowych i regionalnych ze strony inwestorów i projektantów 57. Niski poziom świadomości ekologicznej społeczeństwa 58. Słaba dostępność do ośrodków metropolitalnych 59. Duża powierzchnia obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania w rolnictwie 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 Wskazywane mocne strony powiatu kłodzkiego to : Duży potencjał uzdrowiskowy powiat zagłębiem uzdrowiskowym na terenie kraju, uzdrowiskowa marka powiatu Liczne atrakcje turystyczne Atrakcyjne tereny do dalszego rozwoju sportów narciarskich, kolarskich, biegowych Słabe strony powiatu kłodzkiego to przede wszystkim: Zły stan techniczny dróg powiatowych, nawierzchnie dróg nie spełniające standardów. Zbyt mała ilość środków na inwestycje drogowe Niesprzyjająca rozwojowi struktura budżetu powiatu Szansą dla rozwoju powiatu jest: Możliwość pozyskiwania środków UE na inwestycje na terenie powiatu Realizacja inwestycji w infrastrukturze dróg krajowych regionu Inwestycje w zakresie infrastruktury turystycznej Realizacja obwodnicy Kłodzka Zagrożeniem dla powiatu kłodzkiego może stać się: Niekorzystne rozwiązania prawne w zakresie dochodów powiatów, obowiązująca ustawa o finansach publicznych Cięcia wydatków państwa, zadłużenie Budżetu Państwa Brak inwestycji na drogach krajowych w regionie, nie ujęcie tych dróg w programach rządowych Wizja i misja powiatu kłodzkiego Wizja i misja powiatu zostały wypracowane podczas warsztatów Zespołu ds. Ewaluacji oraz konsultowane z Grupą Konsultacyjną. WIZJA POWIATU KŁODZKIEGO: Wizja spełnia rolę motywacyjną, jest obrazem powiatu w przyszłości, do którego dążyć będą poprzez swoje działania władze powiatu. Wypracowana w trakcie ewaluacji strategii rozwoju wizja powiatu podkreśla dążenia do osiągnięcia warunków zrównoważonego rozwoju, harmonii pomiędzy rozwojem gospodarczym i społecznym. Jednocześnie wskazuje główne ścieżki rozwoju powiatu: podnoszenie jakości życia mieszkańców oraz rozwoju przedsiębiorczości i turystyki. strona 167/259

168 Wizja powiatu kłodzkiego: Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r. Powiat przyjazny mieszkańcom, przedsiębiorcom i turystom MISJA POWIATU KŁODZKIEGO: Misję wypracowano jako hasło, które zawiera w sobie główne działania prowadzące do realizacji wizji. Tworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju powiatu kłodzkiego i systematycznej poprawy jakości życia jego mieszkańców Główne cele rozwojowe powiatu kłodzkiego Główny cel strategiczny W Strategii Rozwoju Powiatu przyjętej do realizacji przez Radę Powiatu Kłodzkiego w roku 2008 przyjęto następujący główny cel strategiczny. Wzrost standardu życia mieszkańców powiatu z poszanowaniem wielokulturowego dziedzictwa, środowiska naturalnego i wykorzystaniem walorów turystycznych i uzdrowiskowych. Analizując trafność i skuteczność celów strategicznych Zespół ds. ewaluacji strategii potwierdził, iż cel ten jest w dalszym ciągu aktualny. Również Grupa Konsultacyjna wskazała na konieczność utrzymania dotychczasowego celu głównego. Jest to zbieżne z wynikami ankiety ewaluacyjnej, w której ankietowani mieszkańcy wskazali na główne obszary działania powiatu, które są oczekiwane społecznie: o ochrona zdrowia o rynek pracy o edukacja o ochrona przeciwpowodziowa Cele strategiczne Strategia rozwoju powiatu kłodzkiego jest dokumentem określającym cele i sposób działania powiatu kłodzkiego, jego organów oraz jednostek organizacyjnych w odniesieniu do przestrzeni i społeczności powiatu dla osiągnięcia strategicznych celów jego rozwoju. Jednym z ze strategicznych dokumentów rozwojowych, na który powołuje się niniejsza strategia jest Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego Regiony, miasta, obszary wiejskie Określone w niej cele strategiczne, wynikające z głównych założeń polityki regionalnej wskazują na efektywne wykorzystywanie specyficznych regionalnych i terytorialnych potencjałów rozwojowych w celu osiągnięcia rozwoju kraju i wzmocnienia jego konkurencyjności. W odpowiedzi na wyzwania stojące przed polityką rozwoju, polityka regionalna skupia swoje wysiłki na rzecz wzmacniania i wykorzystania endogenicznych potencjałów wszystkich terytoriów oraz dążeniu do rozwijania mechanizmów wzmacniających rozprzestrzenianie procesów rozwojowych z głównych ośrodków wzrostu (głównie stolic województw) na całe obszary województw (w 2007 r. główne ośrodki wojewódzkie generowały 51% krajowego PKB). strona 168/259

169 Cele polityki regionalnej powiązane są ściśle z polityką spójności UE, której głównym celem jest zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej Wspólnoty Europejskiej poprzez pomoc słabiej rozwiniętym regionom i sektorom gospodarek państw członkowskich. Po wejście w życie Traktatu Lizbońskiego polityka spójności stała się jedną z podstawowych zasad UE i wpisuje się w jej główny kierunek działań, który dąży do tego, aby Wspólnota Europejska stała się najbardziej dynamicznym i konkurencyjnym regionem gospodarczym na świecie. Nowoczesna polityka regionalna UE nie tylko wspiera Polskę, która jest obecnie największym beneficjentem funduszy europejskich, ale przede wszystkim stawia wyzwania Polsce, która chcąc wyjść naprzeciw jej oczekiwaniom musi dysponować skuteczną polityką rozwojową realizowaną zarówno na szczeblu rządu jak i samorządu. W tym celu misja, wizja rozwojowa i cele strategiczne Strategii rozwoju powiatu kłodzkiego wpisują się w nowoczesny paradygmat polityki regionalnej, której cel strategiczny przyjmuje brzmienie: Efektywne wykorzystywanie specyficznych regionalnych i innych terytorialnych potencjałów rozwojowych dla osiągania celów rozwoju kraju wzrostu, zatrudnienia i spójności w horyzoncie długookresowym O ile Krajowa Strategia ustala 3 szczegółowe cele: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów; 2. Budowa spójności terytorialnej i przeciwdziałanie procesom marginalizacji na obszarach problemowych; 3. Usprawnienie procesów planowania i realizacji polityk publicznych mających wpływ terytorialny, o tyle Strategia rozwoju powiatu kłodzkiego ustala dla powiatu kłodzkiego następujące cele strategiczne, wytyczone w oparciu o wskazane w wizji i misji powiatu 3 główne obszary: 1. Jakość życia mieszkańców 2. Gospodarka, infrastruktura i przedsiębiorczość 3. Turystyka i uzdrowiska Do każdego obszaru został wyznaczony jeden cel strategiczny. Przy konstruowaniu celów strategicznych uwzględniono ogólny charakter dokumentu planistycznego, jakim jest Strategia Rozwoju Powiatu i określono je na dużym stopniu ogólności pamiętając, że mają wyznaczać generalne kierunki planowanych działań. Do każdego z trzech celów strategicznych zostały przypisane cele operacyjne. Cele operacyjne są celami szczegółowymi wyznaczającymi kierunek dla konkretnych projektów lub grup projektów. Są one zgodne z zadaniami publicznymi, które nakłada na powiat ustawa o samorządzie powiatowym z dn. 5 czerwca 1998 r. Dodatkowo wynikający z obszaru nr 3, cel strategiczny kładzie nacisk na rozwój wewnętrznych potencjałów i osobliwości w celu umocnienia konkurencyjności całego regionu. Biorąc pod uwagę wyniki ewaluacji starano się, by cele obu rzędów były zapisane czytelnie i zrozumiale. Cele operacyjne wpisują się w cele strategiczne (nadrzędne). strona 169/259

170 Cele operacyjne Raport z ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego, 2011r. Celom strategicznym określonym w trybie wskazanym w punkcie podporządkowano cele operacyjne. Cele te pokrywają się w znacznej mierze z zadaniami własnymi powiatu wynikającymi z ustawy o samorządzie powiatowym. Poniższy schemat pokazuje strukturę Strategii. Rysunek 35. Struktura Strategii Rozwoju Powiatu Kłodzkiego Drzewo celów strategicznych i operacyjnych oraz ich powiązanie z misją powiatu określa Tabela Nr 71. strona 170/259