Konferencja pt. CHORZY PSYCHICZNIE W SPOŁECZEŃSTWIE r.

Transkrypt

1 Konferencja pt. CHORZY PSYCHICZNIE W SPOŁECZEŃSTWIE r. Tak istotnym zagadnieniom jak osamotnienie, a nierzadko napiętnowanie osób chorych psychicznie w społeczeństwie, uprzedzenie wobec nich poświęcona została w dniu 17 października 2012 roku Konferencja zatytułowana Chorzy psychicznie w społeczeństwie, którą zorganizowało Stowarzyszenie Serce za Uśmiech. {gallery}galeria_chp{/gallery} Ratusz Staromiejski zgromadził grono osób, którym tematyka zaburzeń psychicznych jest bardzo bliska: psychologów, psychiatrów, nauczycieli, osoby, które w życiu rodzinnym stykają się z chorobami psychicznymi, uczniów liceów. Konferencja rzuciła światło na problem wykluczenia osób chorych psychicznie. Negatywny wizerunek takich osób kształtowany między innymi przez media prowokuje stereotypowe myślenie i mówienie o nich i takież ich traktowanie. Istnieje więc potrzeba kształtowania w społeczeństwie postaw wobec osób chorych psychicznie opartych na zrozumieniu i tolerancji. Człowiek jest bowiem tak skonstruowany, że to, co jest mu obce, czego nie potrafi zrozumieć, pojąć czy nazwać, odrzuca, a czasami nawet piętnuje. Wszystko wynika z braku empatii i skoncentrowania tylko na sobie. To, co jest anormalne czy nienormalne kojarzy ze złem. Zastrzega pojęcie normy tylko dla siebie. Wydawałoby się nawet, że wszelkie dziwactwa (nie musi być nimi od razu choroba psychiczna) są w naszym społeczeństwie niedozwolone. Są tabu. Takim jesteśmy społeczeństwem. Czy dobrze to o nas świadczy? Podczas Konferencji wiele można było usłyszeć o stosunku społeczeństwa do chorób i zaburzeń psychicznych. Postawy i uprzedzenia wobec osób z zaburzeniami lub chorobami psychicznymi są jednym z istotnych, ale zaniedbanych tematów edukacji zdrowotnej. Negatywny wizerunek sprawia, że chory psychicznie cierpi podwójnie z powodu objawów swojej choroby oraz z powodu skutków napiętnowania i wykluczenia społecznego. Utrudnia to proces zdrowienia i powrotu do normalnego życia. Dlatego ważne jest kształtowanie właściwych postaw młodzieży i dorosłych wobec osób chorych psychicznie, przeciwdziałanie ich wykluczeniu oraz udzielanie im wsparcia i pomocy. Zmiany cywilizacyjne i szybkie tempo życia nasilają ryzyko zaburzeń psychicznych. W ostatnich latach odnotowuje się wzrost częstości występowania zaburzeń psychicznych 1 / 5

2 związanych z nadużywaniem alkoholu i innych substancji psychoaktywnych oraz wzrost liczby osób z zaburzeniami nastroju. We współczesnych społeczeństwach zaburzenia psychiczne stanowią poważny problem zdrowotny i społeczny, i stają się coraz poważniejszym źródłem obniżenia jakości życia i niepełnosprawności ludzi. WYKŁAD I Zaburzenia i choroby psychiczne najczęściej występujące - lekarz psychiatra Rafał Łuczak O najczęściej występujących zaburzeniach i chorobach psychicznych mówił psychiatra Rafał Łuczak. Okazuje się, że depresja jest zaraz po grypie drugą najczęściej występującą chorobą na świecie. Natomiast przyczyny chorób psychicznych tkwią w ciężkich warunkach życia, konfliktach rodzinnych, alkoholu, narkotykach, zbyt szybkim tempie życia i innych nie rozpoznanych. Można założyć, że zaburzenia psychiczne wiążą się z ilością bodźców - powiedział dr Łuczak. - Mówimy tu przede wszystkim o bodźcach negatywnych. Internet, media bombardują nas codziennie negatywnymi informacjami. Najczęściej słyszymy tam o morderstwach, zabójstwach, zamachach czy chorobach dodał. - Bardzo rzadko się zdarza, żebyśmy znaleźli tam jakieś pozytywne informacje, które mogłyby nas wesprzeć duchowo. Natłok takich informacji potęguje w nas przeróżne lęki. Najczęściej występującym zaburzeniem psychicznym jest depresja. Dotyka ona głównie ludzi po 60. roku życia. Jeśli chodzi natomiast o młodzież do 18. roku życia, to aż 10 proc. z nich objęta jest opieką psychiatryczną lub psychologiczną. Na współczesną młodzież negatywny wpływ ma postęp technologiczny i społeczny oraz sięganie po alkohol i narkotyki. Ok. 1,2 proc. naszego społeczeństwa cierpi na schizofrenię. Choroba ta ujawnia się w bardzo młodym wieku, jednak wcześnie wykryta i odpowiednio leczona, może zostać zaleczona tak, że człowiek funkcjonuje w społeczeństwie zupełnie normalnie. Do częstych zaburzeń psychicznych, o których wspomniał Rafał Łuczak, należą zaburzenia lękowe. Innym problemem, o którym wspomniał w swoim wykładzie Rafał Łuczak, to chęć popełniania samobójstwa przez osoby chore psychicznie. Aż 25 proc. osób z zaburzeniami psychicznymi ma myśli samobójcze. Samobójstwo traktuje jako wyjście ewakuacyjne skracające cierpienie. Do samobójstw skłonni są najbardziej schizofrenicy i osoby cierpiące na depresję. Chory zamienia lęk, który przerasta jego możliwości adaptacyjne, na śmierć. Trzeba mieć świadomość, że choroby psychiczne dotykają zarówno kobiety, jak i mężczyzn, osoby samotne i żyjące w związkach, osoby mniej lub bardziej inteligentne, biednych i 2 / 5

3 bogatych, ludzi bardziej lub mniej wykształconych. Chorobę może wywołać zarówno trauma, jak i poziom pozytywnego stresu, którego doświadczamy np. podczas urodzenia dziecka. WYKŁAD II Stosunek społeczeństwa do zaburzeń i chorób psychicznych - psycholog mgr Agata Niezgoda-Kudlak Stosunek społeczeństwa do zaburzeń i chorób psychicznych jest tematem trudnym, powiedziała psycholog Agata Niezgoda Kudlak, wymagającym pogłębienia. Współczesność stawia przed społeczeństwem nowe, trudne do realizacji obszary funkcjonowania. Stres, rosnące wymagania stawiane przez życie, pogoń za pieniądzem, samotność coraz silniej wpływają na psychikę i przyczyniają się do wzrostu zachorowań. Stawia to przed społeczeństwem nowe wyzwania oraz zmusza do przyjrzenia się takim zagadnieniom jak choroba psychiczna, siła oddziaływań funkcjonujących stereotypów oraz jego opiniom dotyczącym omawianego obszaru podjętej tematyki. Wystąpienie psycholog Agaty Niezgoda Kudlak było przedstawieniem badań empirycznych. Do ich realizacji wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego. Podstawowym celem podjętych badan była próba zestawienia porównawczego opinii osób, które w rodzinie maja kogoś bliskiego z choroba psychiczna oraz tych, które nie maja styczności z podjętym zagadnieniem. WYKŁAD III Działania na rzecz integracji osób z zaburzeniami psychicznymi i przeciwdziałanie stygmatyzacji - psychoterapeuta mgr Olga Boll Na temat integracji osób z zaburzeniami psychicznymi i przeciwdziałaniu stygmatyzacji mówiła psycholog Olga Boll. Nie ulega wątpliwości, że rozwój daje radość. Wiele napisano na ten temat w literaturze naukowej na płaszczyźnie wielu dziedzin nauk. Rozwojowi podlega każdy żywy organizm. Rozwój to proces, w trakcie którego następują przeobrażenia. Wymaga on jednak czasu, zależny jest od przestrzeni oraz właściwych warunków. Analiza pojęcia integracja wskazuje, że jest to proces u warunkowany aktualna rzeczywistością. Nie ulega wątpliwości, że jest to proces o charakterze rozwojowym. Biorąc powyższe pod uwagę można powiedzieć, że proces integracji występuje w środowisku sprzyjającym zmianom. O ile w ostatnich latach dużym zainteresowaniem cieszy się integracja osób z niepełnosprawnością intelektualna oraz dysfunkcjami narządu ruchu o tyle niewiele poświęca się miejsca na poruszanie problematyki integracji osób z chorobami i zaburzeniami psychicznymi. W tej grupie społecznej stygmatyzacja manifestuje się ze szczególną siłą. Z 3 / 5

4 powodu szeregu ograniczeń systemowych i społecznych ważnym jest zbudowanie optymalnego, zintegrowanego systemu opieki i pomocy osobom z chorobami psychicznymi. Konsekwentna edukacja społeczeństwa, terapia, rehabilitacja osób z chorobami, edukacja personelu medycznego oraz innych placówek i organizacji stanowi podstawę rozwoju procesu integracji. Choroba psychiczna należy do najmocniej wykluczających stygmatów. Fakt ten stanowi ogromny problem ponieważ w znacznym stopniu utrudnia albo nawet uniemożliwia realizacje podstawowego postulatu współczesnej psychiatrii środowiskowej, jakim jest integracja chorych. Jest to warunkiem skutecznego ich leczenia. WYKŁAD IV Społeczny wizerunek osób chorych psychicznie - psycholog mgr Małgorzata Zabiełło - W społeczeństwie przeważa też przekonanie, że osoby chore psychicznie mają szansę powrotu do zdrowia, w czym najbardziej pomocni mogą być lekarze, zwłaszcza specjaliści w zakresie psychiatrii powiedziała Małgorzata Zabiełło. - Wydaje się, że tego typu wyobrażenia o chorobie mogą stanowić dobry punkt wyjścia do społecznej edukacji. Choroba psychiczna może spotkać każdego z nas. Okażmy więcej zrozumienia osobom chorym, zmieniajmy świadomość ludzi na temat chorób psychicznych i przełamujmy negatywne stereotypy. Nie odtrącajmy chorych, bo oni bardziej niż my potrzebują ludzkiej życzliwości, ciepła i wsparcia. Warto zauważyć, że już samo pojęcie choroby psychicznej tak w przeszłości i obecnie jest silnie obciążone wieloma negatywnymi stereotypami. Ludzie doświadczeni chorobą spotykają się z dyskryminacją i odrzuceniem, co w konsekwencji wpływa negatywnie na przebieg ich choroby. Krzywdzące stereotypy są podtrzymywane przez całe społeczeństwo, od pracodawców, przez media, aż po rodziny chorych. Społeczny wizerunek osób chorujących psychicznie kojarzy się najczęściej z życiowym niepowodzeniem. Osoby te widziane są jako takie, które wymagają opieki i pomocy, nie jako pełnoprawni partnerzy różnych określonych przedsięwzięć. Możliwości tych osób są trudno dostrzegalne, łatwiej zobaczyć ograniczenia, co sprawia, że ludzie ci pozostają w społecznej izolacji. Ważnym elementem funkcjonującego w społecznej świadomości obrazu chorób psychicznych jest przekonanie,że należą one do schorzeń, które ukrywa się przed innymi ludźmi jako wstydliwe ( tak uważa 76% badanych). We wszystkich społeczno demograficznych przeważa pogląd, że choroby psychiczne przynoszą wstyd osobom chorym oraz ich najbliższym i w związku z tym są ukrywane przed innymi. Opinię tę podzielają niemal wszyscy uczniowie i studenci, jest ona powszechna wśród badanych o wysokiej pozycji społeczno zawodowej i ekonomicznej, natomiast rzadziej odnotowujemy ją u ludzi gorzej wykształconych, o niższych kwalifikacjach zawodowych, u bezrobotnych oraz mieszkańców wsi. 4 / 5

5 Z badań wynika, że najbardziej typową cechą społecznego wyobrażenia choroby psychicznej jest niezrozumiałość, odmienność zachowania osób chorych. Występuje przy tym słaba tendencja do przypisywania chory psychicznie agresywności czy napastliwości wobec innych ludzi, cech zachowania tak często podkreślanych przez media. W społeczeństwie przeważa też przekonanie, że osoby chore psychicznie mają szansę powrotu do zdrowia, w czym najbardziej pomocni mogą być lekarze, zwłaszcza specjaliści w zakresie psychiatrii. Wydaje się, że tego typu wyobrażenia o chorobie mogą stanowić dobry punkt wyjścia do społecznej edukacji. Opracowała: Małgorzata Adamowicz Elbląski Szpital Specjalistyczny z Przychodnią SP ZOZ w Elblągu Projekt sfinansowany ze środków Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego na podstawie Umowy nr 29/2012 z dnia 23 kwietnia 2012 roku w kwocie 999,00 zł. 5 / 5