UCHWAŁA NR XXVIII/625/2013 RADY MIEJSKIEJ MIKOŁOWA. z dnia 26 lutego 2013 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR XXVIII/625/2013 RADY MIEJSKIEJ MIKOŁOWA z dnia 26 lutego 2013 r. w sprawie przyjęcia "Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Mikołów na lata " Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z późn. zm.), art. 17 ust. 1, art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), na wniosek Burmistrza Mikołowa Rada Miejska Mikołowa uchwala: 1. Przyjmuje się "Aktualizację Programu Ochrony Środowiska dla miasta Mikołów na lata ", która stanowi złącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Mikołowa. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Miejskiej Mikołowa Tadeusz Socha Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 1

2 Załącznik do Uchwały Nr XXVIII/625/2013 Rady Miejskiej Mikołowa z dnia 26 lutego 2013 r. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Mikołów na lata Listopad, 2012 r. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 2

3 SPIS TREŚCI Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Mikołów na lata Wstęp Podstawa prawna opracowania Cel i zakres opracowania Metodyka sporządzenia opracowania Złożenia wyjściowe programu Polityka ekologiczna państwa Program ochrony środowiska dla województwa śląskiego do roku 2013 z perspektywą do roku Aktualizacja planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego Projekt planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego Program ochrony powietrza dla strefy gliwicko mikołowskiej województwa śląskiego, w której stwierdzone zostały ponadnormatywne poziomy substancji w powietrzu Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa śląskiego do roku Strategia ochrony przyrody województwa śląskiego do roku Program ochrony środowiska dla powiatu mikołowskiego na lata Strategia rozwoju powiatu mikołowskiego na lata Plan gospodarki odpadami dla miasta mikołów na lata aktualizacja Strategia rozwoju gminy mikołów na lata Lokalny program rewitalizacji miasta mikołów na lata Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta mikołów Charakterystyka gminy mikołów Położenie administracyjne Położenie geograficzne Warunki klimatyczne Sytuacja demograficzna Struktura bezrobocia Warunki mieszkaniowe Sytuacja gospodarcza Infarstruktura Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 3

4 4.1 Komunikacja Gospodarka wodno ściekowa Zaopatrzenie w wodę Gospodarka ściekowa Gospodarka odpadami Sieć ciepłownicza Sieć energetyczna i telekomunikacyjna Sieć gazowa Stan środowiska i charakterystyka głównych zagrożeń Powierzchnia ziemi Geologia i geomorfologia Zasoby naturalne Ruchy masowe Gleby i użytkowanie terenu Wody powierzchniowe Wody podziemne Powietrze atmosferyczne Klimat akustyczny Hałas komunikacyjny Hałas przemysłowy Hałas komunalny Tereny poprzemysłowe Ochrona przyrody i krajobrazu Poważne awarie Pole elektromagnetyczne Edukacja ekologiczna Zarządzanie programem ochrony środowiska Struktura zarządzania programem Monitoring wdrażania programu Możliwości finansowania programu Fundusze krajowe Fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej Fundacja ekofundusz Banki Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 4

5 Fundusz leśny Fundusz termomodernizacyjny Narodowy program przebudowy dróg lokalnych Narodowy program przebudowy dróg lokalnych etap ii bezpieczeństwo dostępność rozwój Fundusze europejskie Fundusz life Fundusze norweskie Cele, priotytety i zadania ochrony środowiska gminy mikołów Ochrona powietrza atmosferycznego Ochrona środowiska wodnego Ochrona gleb i powierzchni ziemi Ochrona przed hałasem Ochrona przyrody i krajobrazu Gospodarka odpadami Tereny poprzemysłowe Ochrona przed skutkami poważnej awarii Edukacja ekologiczna Harmonogram rzeczowo finansowy wdrażania programu Streszczenie w języku niespecjalistycznym Materiały źródłowe Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 5

6 SPIS TABEL Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Mikołów na lata Tabela 1 Priorytety ekologiczne, cele długo i krótkookresowe ujęte w Programie ochrony środowiska dla województwa śląskiego Tabela 2 Dane demograficzne gminy Mikołów w latach Tabela 3 Bezrobocie w gminie Mikołów w latach Tabela 4 Zasoby mieszkaniowe gminy Mikołów w latach Tabela 5 Podział podmiotów gospodarki narodowej na koniec 2009 r Tabela 6 Podział podmiotów gospodarki narodowej ze względu na zakres działalności lata Tabela 7 Wykaz dróg powiatowych na terenie gminy Mikołów Tabela 8 Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w rozbiciu na Tabela 9 poszczególne cele w latach Ładunki głównych zanieczyszczeń odprowadzanych do wód w oczyszczonych ściekach w latach Tabela 10 Ładunki głównych zanieczyszczeń odprowadzanych do wód w oczyszczonych ściekach w latach Tabela 11 Ładunki głównych zanieczyszczeń odprowadzanych do wód w oczyszczonych ściekach w latach Tabela 12 Ilość odpadów komunalnych odebranych i zagospodarowanych na terenie gminy w latach Tabela 13 Odpady zebrane selektywnie z terenu gminy w latach Tabela 14 Ilości odpadów wytworzonych i zagospodarowanych na terenie gminy w latach podlegających odrębnym przepisom prawnym Tabela 15 Zagospodarowanie odpadów w instalacjach i poza instalacjami poza terenem gminy w latach Tabela 16 Ilość odpadów z sektora gospodarczego wytworzonych i zagospodarowanych na terenie gminy w latach Tabela 17 Liczba odbiorców oraz zużycie energii elektrycznej w gminie Mikołów w latach Tabela 18 Lokalizacja stacji bazowych telefonii komórkowej na terenie gminy Tabela 19 Jakość gazu dostarczanego odbiorcom z sieci rozdzielczej na terenie gminy Mikołów (stan na listopad 2011 r.) Tabela 20 Charakterystyka sieci gazowej na terenie gminy Mikołów w latach Tabela 21 Zasoby złóż węgla kamiennego w obszarach górniczych występujących na terenie gminy w latach (stan na i ) Tabela 22 Zasoby kopalin pospolitych występujących na terenie gminy Mikołów w latach (stan na i ) Tabela 23 Lokalizacja, przydatność rolnicza gleb punktu kontrolno pomiarowych na terenie Mikołowa Tabela 24 Zawartość metali ciężkich w punkcie kontrolno pomiarowym na terenie Mikołowa Tabela 25 Zawartość siarki siarczanowej i WWA w punkcie kontrolno pomiarowym na terenie Mikołowa Tabela 26 Wykaz większych zbiorników wodnych występujących na terenie gminy Mikołów Tabela 27 Ocena jakości wód powierzchniowych przepływających przez teren gminy w punktach pomiarowo kontrolnych w latach potok Jamna i Promna Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 6

7 Tabela 28 Ocena jakości wód powierzchniowych przepływających przez teren gminy w punktach pomiarowo kontrolnych w latach potok Jasienica i rzeka Kłodnica Tabela 29 Średnioroczne stężenia substancji i wskaźników w punktach pomiarowych w latach Tabela 30 Charakterystyka GZWP Dolina kopalna rzeki górna Kłodnica Tabela 31 Ocena jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych na terenie gminy w latach Tabela 32 Wyniki oceny jakości powietrza ze względu na ochronę ludzi dla strefy gliwicko mikołowskiej w latach Tabela 33 Wyniki oceny jakości powietrza ze względu na ochronę roślin dla strefy gliwicko mikołowskiej w latach Tabela 34 Wyniki pomiarowe stężenia benzenu w powietrzu atmosferycznym w 2010 roku ze stacji pomiarowej w Mikołowie Tabela 35 Wyniki pomiarowe stężeń zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym w 2010 roku ze stacji pomiarowej w Knurowie Tabela 36 Wartości średnich poziomów dźwięku z okresu 7 miu dób dla analizowanych punktów referencyjnych Tabela 37 Zalecany kierunek zagospodarowania terenów poprzemysłowych Tabela 38 Zespoły Przyrodniczo Krajobrazowe występujące na terenie gminy Tabela 39 Pomniki Przyrody występujące na terenie gminy Tabela 40 Realizacja zadania pn.: Zapewnienie prawidłowej gospodarki wodno ściekowej miasta Mikołów stan na kwiecień 2012 r Tabela 41 Działania przewidziane do realizacji w ramach celu Poprawa i utrzymanie jakości powietrza na poziomie dopuszczalnym Tabela 42 Działania przewidziane do realizacji w ramach celu Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi oraz przywrócenie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych Tabela 43 Działania przewidziane do realizacji w ramach celu Racjonalne wykorzystanie gleb i zasobów kopalin oraz ochrona przed ilościową i jakościową degradacją gleb Tabela 44 Działania przewidziane do realizacji w ramach celu Zmniejszenie uciążliwości hałasu Tabela 45 Działania przewidziane do realizacji w ramach celu Zachowanie i wzbogacanie walorów przyrodniczych i krajobrazowych Tabela 46 Działania przewidziane do realizacji w ramach celu Racjonalna gospodarka odpadami Tabela 47 Działania przewidziane do realizacji w ramach celu Zagospodarowanie terenów poprzemysłowych i zdegradowanych Tabela 48 Działania przewidziane do realizacji w ramach celu Przeciwdziałanie wystąpieniu poważnych awarii oraz minimalizacja ich skutków Tabela 49 Działania przewidziane do realizacji w ramach celu Zwiększenie świadomości ekologicznej wśród mieszkańców gminy SPIS RYSUNKÓW Rysunek 1 Położenie gminy Mikołów na tle podziału administracyjnego województwa śląskiego i powiatu mikołowskiego Rysunek 2 Podział administracyjny Mikołowa Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 7

8 Rysunek 3 Położenie gminy Mikołów na tle jednostek fizycznogeograficznych Rysunek 4 Główne drogi na terenie gminy Mikołów Rysunek 5 Trasy rowerowe na terenie gminy Mikołów Rysunek 6 Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w latach Rysunek 7 Wielkość poboru wody z ujęcia w Śmiłowicach w latach Rysunek 8 Wielkość poboru wody z ujęcia w Bujakowie w latach Rysunek 9 Długość czynnej sieci rozdzielczej i kanalizacyjnej na terenie Gminy w latach Rysunek 10 Ilość oczyszczonych ścieków w oczyszczalni Centrum w latach Rysunek 11 Ilość oczyszczonych ścieków w oczyszczalni Śmiłowice w latach Rysunek 12 Ilość oczyszczonych ścieków w oczyszczalni Leśna Bryza w latach Rysunek 13 Lokalizacja stacji bazowych telefonii komórkowej na terenie gminy Rysunek 14 Budowa geologiczna gminy Mikołów utwory powierzchniowe Rysunek 15 Numeryczny model terenu gminy Mikołów Rysunek 16 Granice Obszarów Górniczych oraz złóż węgla kamiennego na terenie gminy Mikołów Rysunek 17 Osuwiska i tereny zagrożone osuwiskami na terenie gminy Mikołów Rysunek 18 Hydrografia Rysunek 19 Lokalizacja GZWP Rysunek 20 Lokalizacja punktów pomiarowych hałasu komunikacyjnego na terenie Mikołowa w 2007 r Rysunek 21 Mapa imisji Rysunek 22 Lokalizacja terenów poprzemysłowych na terenie gminy Mikołów Rysunek 23 Zarys stanu obecnego Ogrodu wraz z terenami przeznaczonymi pod założenie nowych kolekcji Rysunek 24 Lokalizacja Zespołów Przyrodniczo Krajobrazowych znajdujących się na terenie gminy Mikołów Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 8

9 1 WSTĘP Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Mikołów na lata PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.), w celu realizacji polityki ekologicznej państwa na poziomie lokalnym, organ wykonawczy gminy sporządza Gminny Program Ochrony Środowiska. Projekt Gminnego Programu Ochrony Środowiska opiniowany jest przez organ wykonawczy powiatu, a następnie uchwalany jest przez Radę Gminy. Podobnie jak politykę ekologiczną państwa, Program Ochrony Środowiska przyjmuje się na 4 lata, z tym że przewidziane w nim działania w perspektywie obejmują kolejne 4 lata. Niniejszy dokument stanowi aktualizację Programu Ochrony Środowiska dla miasta Mikołów na lata , zatwierdzonego uchwałą nr XXVII/392/2004 Rady Miejskiej w Mikołowie w dniu r., zwanego w dalszej części opracowania Programem. 1.2 CEL i ZAKRES OPRACOWANIA Celem niniejszego opracowania jest aktualizacja celów, priorytetów ekologicznych i kierunków działań środowiskowych uwzględnionych w Programie Ochrony Środowiska dla miasta Mikołów na lata Dotychczasowy Program ochrony środowiska dla miasta Mikołów obejmował lata z uwzględnieniem perspektywy na lata Niniejsza aktualizacja Programu obejmuje lata z uwzględnieniem perspektywy na lata W celu zachowania ciągłości czasowej, w odniesieniu do poprzedniego Programu, w aktualizacji Programu ochrony środowiska dla miasta Mikołów uwzględniono dodatkowo lata Zakres opracowania spełnia wymagania określone w art. 14 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.) i określa: cele ekologiczne, priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działań proekologicznych, środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno ekonomiczne i środki finansowe. W Programie opisano ogólną charakterystykę gminy oraz dokonano diagnozy stanu poszczególnych elementów środowiska. Zawarto w nim również informacje dotyczące systemu zarządzania Programem, form finansowania działań proekologicznych oraz harmonogram ich wdrażania. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 9

10 1.3 METODYKA SPORZĄDZENIA OPRACOWANIA Punktem wyjścia do opracowania aktualizacji Programu był Program Ochrony Środowiska dla miasta Mikołów na lata , zatwierdzony uchwałą nr XXVII/392/2004 Rady Miejskiej w Mikołowie w dniu r. Niniejszy dokument wykonano zgodnie z aktualnie obowiązującymi w tym zakresie aktami prawnymi jak również w oparciu o Wytyczne sporządzania Programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym przygotowane przez Ministerstwo Środowiska (Warszawa, grudzień 2002 r.). Metodyka opracowania niniejszego dokumentu polegała na: ocenie aktualnego stanu środowiska na terenie gminy, weryfikacji dotychczas opracowanych dokumentów strategicznych, aktualizacji celów i kierunków działań ekologicznych, określeniu możliwości finansowania Programu, określeniu zasad monitoringu Programu. Źródłami informacji dla Programu były materiały uzyskane od: Jednostek samorządu terytorialnego, Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach, Głównego Urzędu Statystycznego w Katowicach, Nadleśnictw, Zarządców dróg, Podmiotów gospodarczych. 2 ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU Założeniami wyjściowymi Programu są zarówno uwarunkowania zewnętrzne jak i wewnętrzne wynikające z obowiązujących aktów prawnych, planów, programów i strategii wyższego rzędu oraz dokumentów planistycznych uwzględniających problematykę ochrony środowiska. Uwarunkowania te w powiązaniu z aktualnym stanem środowiska stanowią podstawę dla sformułowania i aktualizacji celów i kierunków działań w zakresie ochrony środowiska. Główne uwarunkowania zewnętrzne w zakresie ochrony środowiska wynikają z następujących dokumentów: Polityki Ekologicznej Państwa na lata z perspektywą do roku 2016, Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego do roku 2013 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2018, Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego, Projektu Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego 2014, Programu ochrony powietrza dla strefy gliwicko mikołowskiej województwa śląskiego, w której stwierdzone zostały ponadnormatywne poziomy substancji w powietrzu, Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 10

11 Programu ochrony środowiska przed hałasem dla województwa śląskiego do roku 2013 dla terenów poza aglomeracjami, położonych wzdłuż dróg krajowych, ekspresowych, autostrad i linii kolejowych, Strategii Ochrony Przyrody Województwa Śląskiego do roku 2030, Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Mikołowskiego na lata , Strategii Rozwoju Powiatu Mikołowskiego na lata Główne uwarunkowania wewnętrzne w zakresie ochrony środowiska wynikają z następujących dokumentów: Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Mikołów na lata Aktualizacja 01, Strategii Rozwoju Gminy Mikołów na lata , Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Mikołów na lata , Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Mikołów, Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego. 2.1 POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA Polityka ekologiczna Państwa na lata z perspektywą do roku 2016 jest dokumentem strategicznym, który wskazuje kierunki działań koniecznych dla zapewnienia właściwej ochrony środowiska naturalnego. Dokument ten oparty jest na zasadzie zrównoważonego rozwoju, co oznacza uwzględnianie tej zasady we wszystkich dokumentach strategicznych oraz programach przygotowywanych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym. Polityka ekologiczna Państwa określa cele krótkookresowe i średniookresowe w obrębie: kierunków działań systemowych, ochrony zasobów naturalnych oraz poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego. W ramach każdego z ww. działań wyznaczono następujące obszary priorytetowe: 1. Kierunki działań systemowych uwzględnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych, aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska, zarządzanie środowiskowe, udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska, rozwój badań i postęp techniczny, odpowiedzialność za szkody w środowisku, aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym. 2. Ochrona zasobów naturalnych ochrona przyrody, ochrona i zrównoważony rozwój lasów, racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi, ochrona powierzchni ziemi, gospodarowanie zasobami geologicznymi. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 11

12 3. Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego środowisko a zdrowie, jakość powietrza, ochrona wód, gospodarka odpadami, oddziaływanie hałasu i pól elektromagnetycznych, substancje chemiczne w środowisku. 2.2 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DO ROKU 2013 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2018 Program Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego do 2013 roku wraz z uwzględnieniem perspektywy do roku 2018 przyjęty został uchwałą nr IV/6/2/2011 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 14 marca 2011 r. Nadrzędnym celem Programu jest rozwój gospodarczy przy zachowaniu i poprawie stanu środowiska naturalnego województwa. W Programie określono 10 priorytetów ekologicznych w obrębie, których wyznaczono 10 celów długoterminowych i 29 celów krótkoterminowych. Tabela 1 Priorytety ekologiczne, cele długo i krótkookresowe ujęte w Programie ochrony środowiska dla województwa śląskiego Priorytety Cele długoterminowe Cele krótkoterminowe Powietrze atmosferyczne Zasoby wodne Gospodarka odpadami Kontynuacja działań związanych z poprawą jakości powietrza oraz ograniczenie zużycia energii i wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł Przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych oraz ochrona jakości wód podziemnych i racjonalizacja ich wykorzystania Minimalizacja ilości powstających odpadów, wzrost wtórnego wykorzystania i ograniczenie składowania pozostałych odpadów Stworzenie, przyjęcie i realizacja Programów służących ochronie powietrza oraz ich aktualizacja, a także koordynowanie ich skuteczności Spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji ze źródeł powierzchniowych, liniowych i punktowych Ograniczenie zużycia energii oraz zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie ochrony powietrza Stworzenie zintegrowanego systemu zarządzania gospodarką wodną na obszarze województwa śląskiego. Zapewnienie dobrej jakości wody pitnej oraz ochrona jej ujęć Poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi Zwiększenie retencji w zlewniach oraz zapobieganie skutkom wezbrań powodziowych Odtworzenie ciągłości ekologicznej rzek, ochrona naturalnych dolin rzecznych oraz renaturalizacja rzek Wzmocnienie zarządzania, monitoringu i optymalizacja systemu gospodarki odpadami Wdrożenie właściwego systemu gospodarki odpadami w województwie śląskim opartego na regionalnym systemie gospodarowania odpadami komunalnymi proponowanym w APGO WŚ Wzmocnienie zarządzania, monitoringu i optymalizacja systemu gospodarki odpadami Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 12

13 Priorytety Cele długoterminowe Cele krótkoterminowe Ochrona przyrody Tereny poprzemysłowe Hałas Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące Przeciwdziałanie powstawaniu awarii przemysłowych Zasoby naturalne Gleby użytkowane rolniczo Zachowanie, odtworzenie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej na różnych poziomach organizacji: na poziomie wewnątrzgatunkowym (genetycznym), gatunkowym oraz ponadgatunkowym (ekosystemowym) oraz georóżnorodności Przekształcenie terenów poprzemysłowych i zdegradowanych województwa śląskiego zgodnie z wymaganiami ekologicznymi oraz uwarunkowaniami społeczno ekonomicznymi do 2018 Zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców województwa śląskiego Pogłębianie i udostępnianie wiedzy o zasobach przyrodniczych województwa Stworzenie prawno organizacyjnych warunków i narzędzi dla ochrony przyrody Zachowanie lub odtworzenie właściwej struktury i stanu ekosystemów i siedlisk Rewitalizacja terenów poprzemysłowych i zdegradowanych Monitoring narażenia mieszkańców województwa na ponadnormatywny hałas i środowiska poprzez obniżenie jego natężenia do poziomu Ograniczenie uciążliwości akustycznej dla mieszkańców obowiązujących standardów Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym Ograniczenie ryzyka wystąpienia poważnych awarii przemysłowych oraz minimalizacja ich skutków Zrównoważona gospodarka zasobami mineralnymi Racjonalne wykorzystywanie zasobów glebowych Minimalizacja emisji promieniowania niejonizującego do środowiska Zmniejszenie zagrożenia oraz minimalizacja skutków w przypadku wystąpienia awarii Zapewnienie bezpiecznego transportu substancji niebezpiecznych Wykreowanie właściwych zachowań społeczeństwa w sytuacji wystąpienia zagrożeń środowiska z tytułu awarii przemysłowych Sporządzenie i ciągła aktualizacja bilansu popyt podaż surowców naturalnych województwa śląskiego Minimalizacja strat w eksploatowanych złożach i ochrona przed zainwestowaniem uniemożliwiającym ich eksploatację Ograniczenie presji wywieranej na środowisko podczas prowadzenia prac geologicznych i eksploatacji kopalin Minimalizacja strat w eksploatowanych złożach i ochrona przed zainwestowaniem uniemożliwiającym ich eksploatację Inwentaryzacja i rekultywacja gleb zdewastowanych i zdegradowanych Ochrona gleb przed erozją wodną i wietrzną Przeciwdziałanie degradacji gleb przez czynniki antropogenie Źródło: Opracowanie własne na podstawie Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego do roku 2013 z perspektywą do roku 2018 Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 13

14 2.3 AKTUALIZACJA PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego przyjęta została uchwałą nr III/37/3/2009 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 29 kwietnia 2009 roku. Nadrzędnym celem Aktualizacji Planu jest stworzenie na terenie województwa śląskiego zintegrowanego systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju. Zgodnie z informacjami zawartymi w Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego do głównych celów w zakresie gospodarki odpadami na terenie województwa należą: minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów w stosunku do tempa wzrostu gospodarczego województwa, zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności wdrożenie systemu odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska, prowadzenie, zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska i normami europejskimi, systemu odzysku i unieszkodliwiania odpadów, zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów, w tym w szczególności odpadów ulegających biodegradacji, wielkogabarytowych i niebezpiecznych, zamknięcie do końca 2009 roku wszystkich składowisk niespełniających przepisów prawa, wyeliminowanie procedur nielegalnego składowania i zagospodarowania odpadów, optymalne wykorzystanie pojemności istniejących składowisk spełniających wymagania w celu maksymalnego wydłużenia okresu ich eksploatacji, zapewnienie niezbędnej ilości instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, zapewnienie wiarygodnego i obszernego monitoringu pozwalającego na diagnozowanie potrzeb w zakresie gospodarowania odpadami w województwie, zwiększenie działań kontrolnych i skuteczna egzekucja prawa. 2.4 PROJEKT PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO 2014 Zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 Nr 152, poz. 897 z późn. zm.), sejmik województwa jest obowiązany uchwalić, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, zaktualizowany wojewódzki plan gospodarki odpadami. W związku z powyższym Zarząd Województwa Śląskiego podjął prace nad Projektem Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego Z Projektem Planu można zapoznać się na stronie internetowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego. Głównymi celami w zakresie gospodarki odpadami na terenie województwa, wyznaczonymi w Projekcie Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego 2014, są: Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 14

15 1 odpady komunalne: gospodarowanie odpadami w województwie w oparciu o regionalne i zastępcze instalacje przetwarzania odpadów, zwiększenie udziału odzysku, w szczególności recyklingu w odniesieniu do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak również odzysku energii z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska, selektywne zbieranie odpadów ulęgających biodegradacji i w konsekwencji ograniczenie składowania tych odpadów, zwiększenie ilości zbieranych selektywnie odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych, wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów, 2 odpady sektora gospodarczego: minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, sukcesywne zwiększanie udziału odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne poddanych procesom odzysku i procesom unieszkodliwiania poza składowaniem, 3 odpady niebezpieczne: minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych, wzrost efektywności systemu zbierania odpadów niebezpiecznych ze źródeł rozproszonych, głównie z sektora małych i średnich przedsiębiorstw, sukcesywne zwiększanie udziału odpadów niebezpiecznych poddanych procesom odzysku i procesom unieszkodliwiania, edukacja ekologiczna wytwórców odpadów niebezpiecznych w zakresie zagrożeń wynikających z niekontrolowanego przedostawania się odpadów niebezpiecznych do środowiska, 4 odpady pozostałe: do 2022 r. utrzymanie dotychczasowego poziomu odzysku zużytych opon na poziomie co najmniej 75%, a recyklingu na poziomie co najmniej 15%, do 2022 r. poziom przygotowania do ponownego użycia, recyklingu oraz innych form odzysku materiałów budowlanych i rozbiórkowych powinien wynosić minimum 70% wagowo, do 2022 r. ograniczenie składowania osadów ściekowych, zwiększenie ilości komunalnych osadów ściekowych przekształcanych metodami termicznymi, maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach ściekowych, do 2022 r. zmniejszenie masy składowanych odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne do poziomu nie więcej niż 45% masy wytworzonych odpadów, 5 odpady z wybranych gałęzi gospodarki, których zagospodarowanie stwarza problemy: zwiększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku, zwiększenie udziału odpadów unieszkodliwianych poza składowaniem. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 15

16 2.5 PROGRAM OCHRONY POWIETRZA DLA STREFY GLIWICKO MIKOŁOWSKIEJ WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO, W KTÓREJ STWIERDZONE ZOSTAŁY PONADNORMATYWNE POZIOMY SUBSTANCJI W POWIETRZU Ze względu na przekroczenie poziomu docelowego benzo(a)pirenu w roku kalendarzowym, w 2010 roku opracowany został Program ochrony powietrza dla strefy gliwicko mikołowskiej województwa śląskiego, w której stwierdzone zostały ponadnormatywne poziomy substancji w powietrzu, przyjęty uchwałą Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 16 czerwca 2010 roku nr III/52/15/2010. Ze względu na przekroczenie dopuszczalnej częstości przekroczeń dopuszczalnego poziomu 24 godz. pyłu PM10, w 2011 roku opracowany został Program ochrony powietrza dla strefy gliwicko mikołowskiej województwa śląskiego, w której stwierdzone zostały ponadnormatywne poziomy substancji w powietrza, przyjęty chwałą nr IV/16/7/2011 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 19 grudnia 2011 r. Do podstawowych kierunków działań niezbędnych do przywrócenia poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 i benzo(a)pirenu należą: 1/ w zakresie niskiej emisji: zmiana sposobu ogrzewania (tzn. zamiana paliwa stałego na paliwa ciekłe lub gazowe), wykonanie przyłączy sieci gazowej do poszczególnych budynków, wymiana pieców węglowych w mieszkaniach i domkach jednorodzinnych na kotły gazowe, olejowe oraz ogrzewanie elektryczne lub, jeśli to możliwe, podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej, rozbudowa sieci gazowej, wykonanie przyłączy sieci cieplnej do poszczególnych budynków, rozbudowa sieci cieplnej, wymiana kotłów węglowych o niskiej sprawności na nowoczesne, niskoemisyjne, 2/ w zakresie emisji liniowej: poprawa parametrów technicznych pojazdów, rozwój komunikacji zbiorowej opartej na ekologicznych paliwach (paliwa gazowe), budowa ścieżek rowerowych, modernizacja nawierzchni dróg na terenie gmin i miast, budowa nowych dróg, zmiana wielkości emisji liniowej na obszarze przekroczeń, tworzenie pasów zieleni ochronnej, ekranów akustycznych wzdłuż dróg o największym natężeniu ruchu, prowadzenie działań ograniczających emisję wtórną pyłu, szczególnie w miastach, poprzez regularne utrzymanie czystości nawierzchni (czyszczenie metodą mokrą przy odpowiednich warunkach pogodowych), Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 16

17 3/ w zakresie emisji przemysłowej: kontrola dotrzymywania przez zakłady standardów emisyjnych, stosowanie najlepszych dostępnych technologii, modernizacja układów technologicznych, w tym wprowadzanie nowoczesnych technik spalania paliw oraz stosowanie wysokosprawnych urządzeń odpylających, wprowadzanie wymagań dla nowych inwestycji w przypadku konieczności uzyskania pozwolenia na wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza oraz uzyskania pozwolenia zintegrowanego, rekomendowanie w pozwoleniach na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza zmian w zakresie: poprawy jakości stosowanego węgla lub zmianę nośnika na bardziej ekologiczny, modernizacji i hermetyzacji procesów technologicznych oraz automatyzację instalacji emitujących pył PM10, wdrażania nowoczesnych technologii, przyjaznych środowisku, wdrażanie przez zakłady systemów zarządzania środowiskiem (np. ISO ), jako działania wspomagającego podnoszącego świadomość ekologiczną zakładów, opracowania ekofizjograficzne muszą uwzględniać wymagania stawiane w programie ochrony powietrza w zakresie urządzeń i procesów wpływających na jakość powietrza na danym obszarze i związane z tym plany zagospodarowania przestrzennego, 4/ uwzględnianie w ramach planów zagospodarowania przestrzennego aspektów wpływających na jakość powietrza, 5/ prowadzenie działań promocyjnych i edukacyjnych, 6/ uwzględnianie w warunkach specyfikacji zamówień publicznych wymagań ochrony powietrza. 2.6 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DO ROKU 2013 Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa śląskiego do roku 2013 dla terenów poza aglomeracjami, położonych wzdłuż dróg krajowych, ekspresowych, autostrad i linii kolejowych opracowany przez firmę EKKOM Sp. z o.o., przyjęty został uchwałą nr III/51/1/2010 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 12 maja 2010 roku (Dz. Urz. Woj. Śl. z 2010 r. nr 116, poz z dnia r.). Zakres Programu obejmuje tereny położone w sąsiedztwie najbardziej obciążonych ruchem dróg krajowych i linii kolejowych zlokalizowanych w województwie śląskim. W dokumencie dokonano analizy wyników modelowania klimatu akustycznego oraz zaproponowano działania, których realizacja powinna doprowadzić do poprawy stanu akustycznego w otoczeniu dróg i linii kolejowych dla których stwierdzono największe przekroczenia hałasu. Działania te podzielono na trzy grupy: 1/ działania krótkookresowe: realizacja planów GDDKiA, polegających na budowie obwodnic i dróg alternatywnych do istniejących w chwili obecnej, Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 17

18 realizacja zapisów decyzji naprawczych oraz analiz porealizacyjnych i przeglądów ekologicznych, ograniczenie uciążliwości akustycznej aktualnie funkcjonujących odcinków analizowanych dróg i linii kolejowych, utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania na terenach, które zlokalizowane są w zasięgach oddziaływania hałasu, dla których wskaźnik M przyjmuje wartość większą niż 100, 2/ działania długookresowe: budowanie nowych dróg i linii kolejowych zgodnie z przepisami prawnymi, aby nie dochodziło do pogarszania stanu klimatu akustycznego na terenach podlegających ochronie akustycznej, prawidłowe zabezpieczanie terenów, zlokalizowanych w otoczeniu nowo budowanych dróg, odpowiednie planowanie lokalizacji dróg i linii kolejowych, właściwe planowanie przestrzenne w sąsiedztwie dróg i linii kolejowych, nakładanie na Zarządców dróg obowiązku tworzenia obszarów ograniczonego użytkowania w przypadku braku możliwości zastosowania innych form ochrony akustycznej, 3/ działania związane z edukacją społeczną: promocja komunikacji zbiorowej, promocja i edukacja w zakresie proekologicznego korzystania z samochodów na odcinkach stanowiących dojazd do większych miast (np. jazda z sąsiadem, ekojazda), promocja pojazdów cichych, promocja właściwego planowania przestrzennego uwzględniającego zagrożenia hałasem, promocja innych metod ochrony przed hałasem niż ekrany akustyczne (np. ograniczenie prędkości, zapewnienie płynności ruchu), zaangażowanie urzędów miast i gmin, aby w rejonach najbardziej narażonych na hałas ograniczyć ruch pojazdów o ponadnormatywnej emisji dźwięku. 2.7 STRATEGIA OCHRONY PRZYRODY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DO ROKU 2030 W dniu 30 lipca 2009 r. Zarząd Województwa Śląskiego podjął uchwałę nr 1967/290/III/2009 w sprawie przystąpienia do sporządzenia Strategii Ochrony Przyrody Województwa Śląskiego na lata Dokument ten wyznacza kierunki polityki województwa śląskiego w zakresie ochrony przyrody do roku W Programie określono 4 cele strategiczne, w obrębie których wyznaczono 18 głównych kierunków działań: Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 18

19 1/ Zachowanie różnorodności biologicznej i georóżnorodności w dobrym stanie oraz w stanie umożliwiającym korzystanie z ich zasobów, zarówno obecnym jak i przyszłym pokoleniom: racjonalizacja i wzmocnienie systemu obszarów chronionych, poprawa stanu ekosystemów i stanu gatunków oraz odtwarzanie utraconych elementów różnorodności biologicznej, przeciwdziałanie zagrożeniom dla różnorodności biologicznej i georóżnorodności, zrównoważone użytkowanie zasobów przyrody, wzmocnienie i wsparcie finansowe służb ochrony oraz instytucji i organizacji pozarządowych realizujących działania z zakresu ochrony przyrody, wspieranie i rozwój badań nad różnorodnością biologiczną i georóżnorodnością województwa śląskiego. 2/ Zachowanie i ochrona obszarów o wysokich walorach krajobrazowych oraz powstrzymanie degradacji krajobrazu i przywracanie ładu przestrzennego: rozwój sieci obszarów chroniących prawnie walory krajobrazu, zrównoważone użytkowanie przestrzeni, powstrzymanie nieoszczędnego i degradującego krajobraz zagospodarowania przestrzeni oraz rewitalizacja obszarów zdegradowanych, wspieranie i rozwój badań nad krajobrazem i zagospodarowaniem przestrzennym województwa śląskiego. 3/ Zintegrowany system zarządzania środowiskiem przyrodniczym i przestrzenią: standaryzacja i integracja informacji o stanie przyrody (zasobach, zagrożeniach, ochronie, użytkowaniu) i jej badaniach, budowa regionalnego systemu monitoringu różnorodności biologicznej i georóżnorodności oraz zagospodarowania przestrzennego, podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności osób i podmiotów zaangażowanych w procesy zarządzania ochroną i użytkowaniem różnorodności biologicznej i georóżnorodności oraz krajobrazu, rozwój współpracy w zakresie zarządzania środowiskiem przyrodniczym i przestrzenią województwa śląskiego, wspieranie zmian organizacyjno prawnych w zakresie ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej i georóżnorodności, ochrony krajobrazu oraz gospodarowania przestrzenią. 4/ Wysoki poziom świadomości ekologicznej i holistycznej wiedzy o przyrodzie i krajobrazie oraz zaangażowania mieszkańców województwa śląskiego w ich ochronę: powszechny dostęp mieszkańców województwa do aktualnych informacji o zasobach, stanie, zagrożeniach oraz zasadach ochrony i wykorzystywania różnorodności biologicznej, georóżnorodności i krajobrazu oraz działaniach z zakresu edukacji ekologicznej, Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 19

20 opracowanie i wdrożenie kompleksowego programu regionalnej edukacji ekologicznej w województwie śląskim, rozwój bazy dydaktycznej edukacji przyrodniczej, wysoki poziom aktywności społecznej i instytucjonalnej na rzecz ochrony przyrody i krajobrazu. 2.8 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU MIKOŁOWSKIEGO NA LATA Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Mikołowskiego na lata przyjęty został uchwałą Rady Powiatu Mikołowskiego Nr XV/094/2003 r. z dnia 18 grudnia 2003 r. W Programie określono następujące cele długoterminowe: 1/ Gospodarka odpadami: prowadzenie edukacji ekologicznej w zakresie gospodarki odpadami w gminach, zastąpienie niskiej jakości paliw stałych paliwami ekologicznymi lub innymi nośnikami energii, zmniejszenie ilości odpadów, wprowadzenie technologii niskoodpadowej, wydzielenie odpadów biodegradowalnych i zdatnych do recyklingu. 2/ Ochrona powierzchni ziemi i gleby: rekultywacja gruntów zdegradowanych, wykorzystanie nieużytków na uprawy energetyczne, dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów agroturystyki, organizacja lekcji wychowania ekologicznego dla dzieci i młodzieży, szkolenia dla rolników z zakresu Kodeksu Dobrych Praktyk Rolnych. 3/ Ochrona powietrza: kontynuacja wdrażania programów ograniczenia niskiej emisji, kontynuacja programów edukacyjnych, tworzenie stref buforowych pomiędzy nowoprojektowanymi centrami przemysłu czy usług a terenami zabudowy mieszkaniowej, dbałość o stan techniczny dróg. 4/ Ochrona przed hałasem: kontynuacja programów edukacyjnych, utworzenie i aktualizacja mapy akustycznej obiektów poprzemysłowych stanowiących źródła zagrożeń, dbałość o stan techniczny dróg, utworzenie mapy akustycznej powiatowych ciągów drogowych, uporządkowanie ruchu samochodowego (ograniczenie tranzytu). Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 20

21 5/ Ochrona przyrody: ochrona lasów w ramach funkcji ochronnych, ochrona obszarów Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich, rewitalizacja cennych zabytkowych założeń zieleni parkowej, kontynuacja budowy Śląskiego Ogrodu Botanicznego, wytyczenie, organizacja i budowa sieci tras rowerowych, ścieżek pieszych i tras turystycznych, rozwój ekologicznej gospodarki rolnej i agroturystyki, budowa centrów sportowo rekreacyjnych, podnoszenie świadomości ekologicznej. Cele krótkoterminowe Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Mikołowskiego przyjęto zgodnie z Gminnymi Programami Ochrony Środowiska. W przypadku gminy Mikołów są to: C1. Poprawa jakości powietrza atmosferycznego: P.1. Ograniczenie niskiej emisji, P.2. Minimalizacja uciążliwości transportu kołowego, P.3. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym, P.4. Ograniczenie emisji przemysłowych (niska i wysoka). C2. Racjonalna gospodarka wodna: P.1. Ochrona przeciwpowodziowa, P.2. Realizacja kompleksowych inwestycji w dziedzinie gospodarki wodno ściekowej, P.3. Poprawa jakości wody pitnej, P.4. Regulacja stosunków wodnych na terenie gminy. C3. Poprawa jakości gleb, ochrona powierzchni kopalin: P.1. Ochrona wierzchniej warstwy gleb, P.2. Przywrócenie wartości użytkowych gleb, P.3. Racjonalna gospodarka rolna, P.4. Racjonalna gospodarka kopalinami. C4. Zmniejszenie uciążliwości hałasu: P.1. Ograniczenie uciążliwości hałasu przemysłowego i pochodzącego od ciągów komunikacyjnych, P.2. Ograniczenie emisji hałasu z innych źródeł. C5. Zachowanie i wzbogacenie walorów przyrodniczych: P.1. Ochrona i renaturalizacja ekosystemów, P.2. Ochrona elementów przyrody ożywionej i nieożywionej, P.3. Zwiększenie powierzchni biologicznie czynnych. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 21

22 C6. Racjonalna gospodarka odpadami: P.1. Likwidacja dzikich składowisk odpadów, P.2. Rozwój selektywnej zbiórki odpadów, P.3. Ograniczenie ilości odpadów biodegradowalnych w strumieniu odpadów komunalnych, P.4. Wdrażanie systemu gospodarki odpadami niebezpiecznymi, P.5. Gospodarka odpadami przemysłowymi z zakładów zlokalizowanych na terenie gminy, P.6. Budowa Gminnego Punktu Gospodarki Odpadami. C7. Zagospodarowanie terenów zdegradowanych: P.1. Rekultywacja terenów poprzemysłowych, P.2. Tworzenie parków, terenów zielonych i miejsc wypoczynkowo rekreacyjnych, P.3. Inne możliwości zagospodarowania terenów poprzemysłowych. C8. Przeciwdziałanie nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska: P.1. Awarie w zakładach pracy, P.2. Kolizje drogowe, pożary, powodzie. C9. Edukacja ekologiczna: P.1. Prowadzenie zajęć dydaktycznych w szkołach, P.2. Organizacja pozaszkolnych ośrodków i elementów edukacji ekologicznej. 2.9 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU MIKOŁOWSKIEGO NA LATA Strategia Rozwoju Powiatu Mikołowskiego na lata została przyjęta uchwałą Nr XVI/108/2008 Rady Powiatu Mikołowskiego z dnia 28 lutego 2008 roku. Wizją rozwoju powiatu mikołowskiego jest Zapewnienie mieszkańcom wysokiego poziomu życia poprzez wpływ na tworzenie miejsc pracy, dogodnych warunków zamieszkania i wypoczynku, podniesienie poziomu wykształcenia oraz ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i jakości środowiska naturalnego. W ramach tak sformułowanej wizji wyodrębniono 3 priorytety oraz 9 obszarów strategicznych: I/ Poprawa warunków życia mieszkańców: 1 Oświata: A Nowoczesna oświata 2 Rekreacja, turystyka, kultura, sport: A Tworzenie korzystnych warunków do rozwoju turystyki, kultury, sportu i rekreacji, a przez to wzrost atrakcyjności spędzania czasu wolnego na terenie powiatu mikołowskiego, 3 Opieka zdrowotna, bezpieczeństwo, pomoc społeczna: A Podniesienie poziomu zdrowia wśród mieszkańców, B Dalszy rozwój zintegrowanego systemu pomocy i wsparcia dla osób, grup społecznych i środowisk zagrożonych procesami marginalizacji, Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 22

23 C Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców Powiatu Mikołowskiego, 4 Usługi komunikacyjne, informatyzacja: A Podniesienie standardu obsługi mieszkańców. II/ Tworzenie warunków do rozwoju gospodarczego powiatu mikołowskiego oraz jego wspieranie: 1 Rynek pracy: A Aktywizacja lokalnego rynku pracy oraz promocja zatrudnienia, 2 Gospodarka: A Stworzenie przyjaznych warunków do rozwoju przedsiębiorczości na terenie powiatu mikołowskiego, III/ Ład przestrzenny i ekorozwój: 1 Środowisko przyrodnicze: A Poprawa jakości środowiska naturalnego 2 Infrastruktura komunikacyjna: A Rozbudowa i sprawne funkcjonowanie infrastruktury komunikacyjnej 3 Przestrzeń: A Postrzeganie powiatu mikołowskiego jako atrakcyjnego miejsca zamieszkania PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA MIKOŁÓW NA LATA AKTUALIZACJA 01 Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Mikołów na lata Aktualizacja 01 przyjęty został uchwałą nr XVI/246/2006 Rady Miejskiej w Mikołowie. Dokument ten nie stanowi prawa lokalnego, jednak jego zapisy mają wpływ na sytuację gminy w zakresie gospodarowania odpadami. W ramach strategii długoterminowej zakłada się realizację następujących zadań: 1/ odzysk odpadów ulegających biodegradacji, 2/ wydzielenie odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów komunalnych i poddanie procesom odzysku i unieszkodliwiania, 3/ wydzielenie odpadów budowlano remontowych ze strumienia odpadów komunalnych i poddanie ich procesom odzysku i unieszkodliwiania. W ramach strategii krótkoterminowej zakłada się realizację następujących zadań: 1/ edukacja ekologiczna i promocja zasad gospodarowania odpadami: wspieranie zajęć edukacji ekologicznej w placówkach oświatowych, wspomaganie organizacyjne i finansowe działań z zakresu edukacji ekologicznej dla młodzieży, pozyskiwanie środków finansowych na działania edukacyjno promocyjne z zakresu stosowania właściwych zasad gospodarowania odpadami, Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 23

24 2/ obsługa oraz współdziałanie GPZON: realizacja systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON) oraz prowadzenie akcyjnego odbierania odpadów niebezpiecznych, informacja dla mieszkańców o akcjach odbierania odpadów niebezpiecznych, 3/ rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych: tworzenie warunków i rozwoju systemu segregacji odpadów u źródła, tworzenie warunków i doskonalenie selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych, tworzenie warunków do selektywnej zbiórki pozostałych odpadów, 4/ likwidacja dzikich wysypisk odpadów: monitorowanie miejsc zagrożonych powstawaniem dzikich wysypisk odpadów, likwidacja dzikich wysypisk odpadów i egzekwowanie sankcji wobec sprawców tych zanieczyszczeń, 5/ zagospodarowanie masy zielonej i odpadów ulegających biodegradacji: indywidualne kompostowanie, pozyskanie środków na gospodarowanie odpadami ulegającymi biodegradacji, wdrożenie wybranego wariantu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji, 6/ prowadzenie akcji odbierania odpadów: tworzenie warunków prowadzenia akcji zbiórki odpadów wielkogabarytowych, tworzenie warunków prowadzenia akcji sprzątanie świata, tworzenie warunków prowadzenia innych akcji zmierzających do prawidłowego postępowania z odpadami STRATEGIA ROZWOJU GMINY MIKOŁÓW NA LATA Strategia Rozwoju Gminy Mikołów na lata przyjęta została uchwałą nr XXI/330/2008 Rady Miejskiej w Mikołowie z dnia 22 kwietnia 2008 roku. Dokument ten stanowi podstawę do podejmowania skoordynowanych działań zarówno przez władze samorządowe jak i przez podmioty sektora prywatnego, organizacje pozarządowe oraz mieszkańców gminy. Nadrzędnym celem Strategii jest zapewnienie godziwych standardów jakości życia społeczności lokalnej, na poziomie społecznie akceptowalnym oraz sprostanie wyzwaniom przyszłości i zmieniającego się otoczenia. W Strategii Rozwoju Gminy Mikołów na lata wyznaczono następujące cele i zadania operacyjne w zakresie ochrony środowiska: 1/ Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych wysoka jakość wód: zapewnienie odpowiedniej gospodarki wodno ściekowej, działanie w trakcie realizacji Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 24

25 budowa i remont wodociągów, działanie w trakcie realizacji rozbudowa kanalizacji deszczowej oraz ujęć wody, działanie w trakcie realizacji remont kolektorów głównych, działanie w trakcie realizacji poprawa czystości wód dolina rzeki Jamny, działanie ciągłe zrównoważenie ujemnego bilansu wód powierzchniowych budowa zbiorników retencyjnych działanie zrealizowane na terenie Śląskiego Ogrodu Botanicznego, stworzenie i wdrożenie programu edukacyjnego dotyczącego racjonalnego korzystania z wody, prawidłowego postępowania ze ściekami. działanie ciągłe 2/ Ochrona zasobów ziemi poprzez racjonalną gospodarkę odpadami: rozbudowa Zakładu Usług Komunalnych, działanie zrealizowane rekultywacja składowiska odpadów w Mikołowie sołectwo Mokre, działanie zrealizowane likwidacja azbestowych elementów budynków wielorodzinnych, działanie w trakcie realizacji wprowadzenie rozwiązań zapobiegających powstawaniu dzikich wysypisk oraz stworzenie działanie w trakcie realizacji i realizacja planu ich likwidacji, podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie gospodarki odpadami, działanie ciągłe poprawa skuteczności egzekwowania usuwania odpadów, działanie ciągłe 3/ Ochronna powietrza atmosferycznego wysoka jakość powietrza: poprawa jakości powietrza atmosferycznego w mieście Mikołów modernizacja kotłowni działanie na ukończeniu Grażyński i uciepłownienie części Miasta, poprawa jakości powietrza atmosferycznego w mieście Mikołów ograniczenie niskiej emisji działanie zakończone z obiektów użyteczności publicznej, wymiana kotłów w budynkach użyteczności publicznej, działanie w trakcie realizacji kolektory słoneczne basen i hala sportowa, działanie nie podjęte termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej, działanie w trakcie realizacji ograniczenie niskiej emisji na terenie miasta, działanie w trakcie realizacji przeprowadzenie akcji informacyjno edukacyjnej dot. zmniejszenia niskiej emisji oraz zmiany sposobu ogrzewania mieszkań na rozwiązania minimalizujące niską emisję. działanie ciągłe Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 25

26 4/ Zróżnicowana fauna i flora wysoka jakość środowiska przyrodniczego w mieście: rewaloryzacja Zabytkowego Parku Planty, działanie w większości zakończone rewaloryzacja Zabytkowego Parku Mokre, działanie nie podjęte rewaloryzacja Wzgórza Kamionka, działanie nie podjęte rozbudowa Centrum Edukacji Przyrodniczej i Ekologicznej Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Mikołowie, etap I zakończony etap II w trakcie realizacji rewitalizacja zielonej przestrzeni Miasta, działanie w trakcie realizacji budowa siedziby Leśnego Pogotowia dla zwierząt, działanie zakończone rewitalizacja terenu zalewiska przy ul. Piaskowej, działanie w trakcie realizacji podnoszenie świadomości przyrodniczej mieszkańców, działanie ciągłe zapewnienie odpowiedniej ochrony miejsc cennych przyrodniczo, działanie ciągłe poprawa egzekucji w zakresie ochrony przyrody. działanie ciągłe 2.12 LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI MIASTA MIKOŁÓW NA LATA Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Mikołów na lata przyjęty został uchwałą nr XLIX/998/2010 Rady Miejskiej w Mikołowie z dnia r. Dokument ten stanowi kompleksowy program modernizacji i zabudowy przestrzeni publicznej oraz rewaloryzacji zabytków na obszarze miasta. W ramach rewitalizacji wyznaczono trzy rodzaje stref: 1/ Strefa A obejmuje tereny miejskie: AI obejmuje śródmieście Mikołowa, sołectwo Mokre oraz dzielnicę Kamionka; AII obejmuje teren sołectwa Śmiłowice; AIII obejmuje teren sołectwa Borowa Wieś i Paniowy; AIV obejmuje teren sołectwa Bujaków; 2/ Strefa B obejmuje tereny poprzemysłowe: BI obejmuje rejon ulic Krawczyka i Waryńskiego; BII obszar znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie Gimnazjum Nr 1 i Szkoły Podstawowej Nr 3, oraz graniczy z zabytkowym Parkiem Planty. Rozciąga się wzdłuż ul. Konstytucji 3 Maja do granic Parku. W skład terenu wchodzi również obszar przy ul. Bandurskiego i Młyńskiej; BIII mieści się w ścisłym centrum miasta, w obrębie ulicy Żwirki i Wigury; BIV obejmuje rejon ulic Rajcy i Ks. J. Szafranka; Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 26

27 3/ Strefa C obejmuje tereny powojskowe. W ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Mikołów na lata przewidziano realizację około 70 projektów. Należy jednak pamiętać, iż ze względu na zmieniającą się sytuacją inwestycyjną w mieście, liczba ta ulega ciągłej modyfikacji. Głównymi działaniami planowanymi do realizacji w latach są: 1/ podniesienie atrakcyjności gospodarczej miasta poprzez rewitalizację i rozbudowę infrastruktury technicznej, 2/ podniesienie atrakcyjności infrastruktury społecznej, kulturowej, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i patologiom społecznym, 3/ podniesienie atrakcyjności turystycznej i rekreacyjnej Mikołowa, 4/ wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na terenie miasta STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA MIKOŁÓW Uchwałą nr XXXV/540/2005 z dnia 28 czerwca 2005 roku Rada Miejska w Mikołowie przyjęła Zmianę Fragmentu Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Mikołowa, który stanowi uzupełnienie treści zawartej w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Mikołowa z 1999 roku. Zgodnie z informacjami zawartymi w Studium, głównym celem rozwoju miasta jest ukształtowanie nowoczesnego, sprawnie atrakcyjnego obszaru aktywizacji społeczno gospodarczej, zapewniającej zachowanie walorów środowiskowych, przyrodniczo kulturowych i tożsamość lokalną. Celami strategicznymi wyznaczonymi w Studium są: 1/ efektywny i trwały rozwój funkcji wytwórczych i usługowych o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym, 2/ zapewnienie wspólnocie samorządowej miasta i pożądanych w mieście użytkownikom niezbędnej przestrzeni prywatnej i pełnego dostępu do komunikacji, infrastruktury technicznej i usług publicznych, 3/ ekorozwój zasadą rozwoju obszaru, 4/ ochrona wartości przyrodniczych i kulturowych, 5/ rozwój mieszkalnictwa z wykorzystaniem walorów ekonomicznych przestrzeni. 3 CHARAKTERYSTYKA GMINY MIKOŁÓW 3.1 POŁOŻENIE ADMINISTRACYJNE Gmina Mikołów położona jest w centralnej części województwa śląskiego, w powiecie mikołowskim. Od północy graniczy z Gierałtowicami i Rudą Śląską, od północnego wschodu z Katowicami, od południowego wschodu z Tychami, od południa z gminą Wyry, Łaziska Górne i Orzesze, a od zachodu z gminą Ornontowice. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 27

28 Rysunek 1 Położenie gminy Mikołów na tle podziału administracyjnego województwa śląskiego i powiatu mikołowskiego (źródło: opracowanie własne na podstawie stan na luty 2012) Gmina Mikołów zajmuje powierzchnię około 80 km 2, przy czym na teren miasta przypada około 18 km 2, a na sołectwa około 62 km 2. Jest to druga co do wielkości gmina powiatu mikołowskiego, zajmująca około 34% jego całkowitej powierzchni. W skład gminy wchodzi pięć sołectw: Bujaków, Borowa Wieś, Mokre, Paniowy, Śmiłowice oraz dzielnice: Centrum, Dąbrowa, Gniotek, Goj, Gronie, Jamna, Kamionka, Kałuże, Kąty, Kolonia Huta, Kolonia Wojewódzka, Nowy Świat, Pelcówka, Regielowiec, Reta, Rusinów, Sośnia Góra, Stara Huta, Stracona Wioska, Wygoda, Wymyślanka. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 28

29 Rysunek 2 Podział administracyjny Mikołowa (źródło: stan na luty 2012) Nazwa gminy Nr statystyczny. m. MIKOŁÓW _1 Nazwa obrębu Źródło: stan na luty 2012 Numer statyst. obrębu Powierzchnia w [ha] Ilość działek w obrębie Bujaków _ Borowa Wieś _ Górne Lasy _ Pszczyńskie Kamionka _ Mikołów _ Mokre _ Paniowy _ Śmiłowice _ POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE Razem: 8 obrębów Zgodnie z regionalizacją fizycznogeograficzną J. Kondrackiego (2002) obszar gminy wchodzi w skład następujących jednostek fizycznogeograficznych: Prowincja Niż Środkowoeuropejski Podprowincja Wyżyna Śląsko Krakowska Makroregion Wyżyna Śląska Mezoregion Wyżyna Katowicka i Płaskowyż Rybnicki Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 29

30 Rysunek 3 Położenie gminy Mikołów na tle jednostek fizycznogeograficznych (źródło: zmienione, stan na luty 2012) 3.3 WARUNKI KLIMATYCZNE Pod względem warunków klimatycznych teren gminy Mikołów znajduje się w regionie klimatycznym Wyżyny Krakowsko Częstochowskiej. Klimat ten cechuje się dużą nieregularnością i zmiennością typów pogody. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7 8 o C. Średnia roczna suma opadów wynosi 798 mm i jest wyższa od średniej sumy opadów w Polsce wynoszącej 600 mm. Czas trwania okresu wegetacyjnego wynosi od dni. Przeciętny czas zalegania pokrywy śnieżnej wynosi około dni. 3.4 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA Według danych pozyskanych z Głównego Urzędu Statystycznego, liczba mieszkańców gminy Mikołów na koniec 2010 roku wyniosła osób i stanowiła 42% liczby ludności powiatu mikołowskiego. Najliczniejszą grupę stanowiła ludność w wieku produkcyjnym osób, w tym: w wieku produkcyjnym mobilnym (wiek pomiędzy 18 a 44 rokiem życia) osób i niemobilnym (wiek pomiędzy 45 a 64 rokiem życia) osób. Najmniej liczną grupę stanowiły osoby w wieku poprodukcyjnym osób. W poniższej tabeli zestawiono dane demograficzne gminy Mikołów w oparciu o informacje uzyskane z Urzędu Miasta Mikołów. Tabela 2 Dane demograficzne gminy Mikołów w latach Gęstość zaludnienia [osoba/km 2 ] Liczba ludności Rok Pobyt stały z pobytem Pobyt stały czasowym Pobyt stały Pobyt czasowy ,1 493, Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 30

31 Rok Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Mikołów na lata Pobyt stały Gęstość zaludnienia [osoba/km 2 ] Liczba ludności Pobyt stały z pobytem czasowym Pobyt stały Pobyt czasowy ,4 495, ,8 498, Źródło: Urząd Miasta Mikołowa Zauważa się wzrost liczby ludności w stosunku do lat poprzednich. 3.5 STRUKTURA BEZROBOCIA Gmina Mikołów posiada najwyższy poziom bezrobocia w porównaniu do pozostałych gmin powiatu mikołowskiego. Stopa bezrobocia w gminie w 2010 roku wyniosła 3,1% i stanowiła prawie 43% bezrobocia całego powiatu mikołowskiego. W poniższej tabeli zestawiono wybrane dane statystyczne o bezrobociu w gminie Mikołów. Tabela 3 Bezrobocie w gminie Mikołów w latach Rok Bezrobotni ogółem kobiety W tym zarejestrowani z prawem dotychczas nie do zasiłku pracujące niepełnosprawni Osoby zarejestrowane Podjęcia pracy Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Mikołowie W ostatnich latach zauważa się wzrost bezrobocia w gminie. Ze względu na wiek, największą liczbę bezrobotnych stanowią osoby w wieku od 25 do 34 lat oraz osoby w wieku od lat. Ze względu na wykształcenie największą liczbę bezrobotnych stanowią osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz wykształceniem średnim zawodowym i policealnym. Do głównych przyczyn wzrostu bezrobocia można zaliczyć: likwidację miejsc pracy, wprowadzanie coraz nowszych technologii, ograniczenie produkcji, mała skłonność do podwyższania lub zmiany kwalifikacji wśród bezrobotnych. 3.6 WARUNKI MIESZKANIOWE W celu realizacji zadań związanych z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych, gmina Mikołów administruje posiadanym zasobem mieszkaniowym zgodnie z zasadami określonymi w Wieloletnim programie gospodarowania gminnym zasobem mieszkaniowym gminy Mikołów. Zadania związane z zaopatrzeniem potrzeb mieszkaniowych na terenie gminy wykonują: Zakład Gospodarki Lokalowej w Mikołowie, spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe oraz prywatni właściciele. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 31

32 Zasoby mieszkaniowe w latach przedstawia poniższa tabela. Tabela 4 Zasoby mieszkaniowe gminy Mikołów w latach Liczba mieszkań Powierzchnia mieszkań [m 2 ] Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS Katowice 3.7 SYTUACJA GOSPODARCZA Największe znaczenie w gospodarce gminy odgrywają mali i średni przedsiębiorcy. Podstawową branżą gospodarki jest handel i usługi. Do pozostałej działalności zalicza się: budownictwo, transport, produkcja artykułów spożywczych oraz branża elektro maszynowa. Znaczącymi pracodawcami dla mieszkańców gminy są duże zakłady i firmy znajdujące się poza jej granicami, kopalnie oraz przedsiębiorcy prowadzący działalność na terenie gminy. Do głównych podmiotów gospodarczych zatrudniających pracowników na terenie gminy należą: hipermarkety i markety: Auchan, Biedronka, Tesco, Carrefour Expres, przedsiębiorstwa: Mifama S.A. Mikołów, Zakłady Mechaniczne Wiromet S.A., Fabryka Palenisk Mechanicznych S.A., Tektura Sp. z o.o., Spyra Primo Poland Sp. z o.o., Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Przełom. Aktywność gospodarczą gminy wyraża liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych. Liczbę zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na terenie gminy Mikołów zestawiono w poniższych tabelach. Tabela 5 Podział podmiotów gospodarki narodowej na koniec 2009 r. Ogółem Spółki sektor sektor Spółki cywilne Spółdzielnie Fundacje Osoby fizyczne handlowe prywatny publiczny Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS Katowice Tabela 6 Podział podmiotów gospodarki narodowej ze względu na zakres działalności lata Lata Ogółem Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Przemysł i budownictwo Usługi Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS Katowice Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 32

33 4 INFARSTRUKTURA 4.1 KOMUNIKACJA Drogi Sieć drogową gminy tworzą drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne, lokalne i dojazdowe. Do najważniejszych szlaków komunikacyjnych przebiegających przez Mikołów należą dwie drogi krajowe nr 44 i 81 oraz trzy drogi wojewódzkie nr 925, 927 i 928, których łączna długość, na terenie gminy, wynosi około 37,9 km: DK 44 relacji Gliwice Mikołów Tychy Oświęcim Zator Skawina Kraków, długość około 13 km na terenie gminy Mikołów, DK 81 relacji Katowice Mikołów Żory Skoczów, długość około 6,9 km na terenie gminy Mikołów, DW 927 od DW 925 (Bujaków) do DK 44 w m. Mikołów, długość około 7,4 km, DW 928 od DK 44 m. Mikołów do DK1 (Kobiór), długość około 2 km na terenie gminy Mikołów, DW 925 od granicy m. Ruda Śląska do skrzyżowania z DW 926, długość około 8,6 km na terenie Mikołowa. Rysunek 4 Główne drogi na terenie gminy Mikołów (źródło: Opracowanie własne na podstawie Google Map i stan na luty 2012) Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 33

34 Zestawienie dróg powiatowych przebiegających przez teren gminy Mikołów przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 7 Wykaz dróg powiatowych na terenie gminy Mikołów Nr drogi Nazwa ulicy Przebieg Długość odcinka [km] S 2911 ul. 22 go Lipca DK 81(Rybnicka) DW 927 (Sosnowa) 0,90 S 2911 ul. 15 go Grudnia DW 927 (Sosnowa) Kręta 2,36 S 2911 ul. Mokierska Kręta Wolności 2,64 S 2911 ul. Wolności Mokierska DW 925 (Przelotowa) 1,26 S 2911 ul. Darwina Wolności gr. miasta 1,74 S 5300 ul. Podleska Okrzei gr. miasta 2,29 S 5302 ul. Konstytucji 3go Maja Krakowska gr. miasta 1,71 S 5302 ul. Bandurskiego Konstytucji 3 go Maja Pszczyńska 0,37 S 5303 ul. Staropodleska gr. miasta DK 44 2,09 S 2910 ul. Chudowska gr. miasta DW 925 (Spyry) 2,12 S 5305 ul. Dworcowa gr. miasta DW 925 (Spyry) 0,37 S 5306 ul. Staromiejska DK 44 (Gliwicka) Wolności 2,11 S 5307 ul. Górna DK 81(Rybnicka) DW 927 0,64 S 5307 ul. Wojska Polskiego Górna DK 81 (Rybnicka) 0,5 S 5307 ul. Rybnicka DK 81 (Rybnicka) Wyzwolenia 1,9 S 5307 ul. Wyzwolenia Rybnicka DK 81 (Rybnicka) 0,82 S 5307 ul. Żwirki i Wigury K. Miarki Nowy Świat 2,1 S 5307 ul. Nowy Świat Żwirki i Wigury Konst. 3 go Maja 1,1 S 5307 ul. Fabryczna Rybnicka Żwirki i Wigury 0,47 S 5308 ul. Krakowska DW 928 (Bielska) Pszczyńska 0,98 S 5308 ul. Pszczyńska Krakowska DW 928 (Pszczyńska) 1,47 Źródło: Powiatowy Zarząd Dróg, stan na luty 2012 Linie kolejowe Uzupełnieniem drogowej sieci komunikacyjnej gminy jest jednotorowa linia kolejowa nr 140 relacji Katowice Ligota Nędza obsługująca ruch pasażerski i towarowy. Całkowita długość linii to 67,203 km, w tym na terenie gminy Mikołów około 9,5 km. W 2008 r. na odcinku od km 0,6 do km 14,300 linia kolejowa nr 140 poddana została modernizacji nawierzchni kolejowej. Trasy rowerowe W celu podniesienia atrakcyjności turystycznej powiatu mikołowskiego w latach zrealizowany został projekt pn.: Sieć tras rowerowych na terenie powiatu mikołowskiego infrastruktura aktywnych form turystyki. Inwestycja zrealizowana została w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata W projekcie uczestniczyły gminy: Mikołów, Orzesze, Łaziska Górne, Wyry i Ornontowice. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 34

35 W ramach projektu wytyczonych zostało około 248 km nowych tras rowerowych i zmodernizowanych zostało 30 km istniejących tras rowerowych wraz z miejscami postojowymi i oznakowaniem. Sieć tras rowerowych obejmuje: Trasa niebieska (obwodowa) Mikołów Wyry Gostyń Orzesze Ornontowice Mikołów Długość całkowita trasy: 72,4 km Szacunkowa długość na terenie miasta i gminy Mikołów: około 26 km Oznaczenie: niebieska Trasa Zielona Mikołów Orzesze Długość całkowita trasy: 29,6 km Szacunkowa długość na terenie miasta i gminy Mikołów: około 9 km Oznaczenie trasy: zielona Trasa Żółta Mikołów Łaziska Górne Orzesze Żory Długość całkowita trasy: 29,9 km Szacunkowa długość na terenie miasta i gminy Mikołów: około 12 km Oznaczenie: żółta Trasa Brązowa Mikołów Orzesze Długość całkowita trasy: 22,2 km Szacunkowa długość na terenie miasta i gminy Mikołów: około 15 km Oznaczenie: brązowa Trasa czerwona Ornontowice Mikołów Łaziska Górne Gostyń Orzesze Długość całkowita trasy: 32,4 km Szacunkowa długość na terenie miasta i gminy Mikołów: około 3 km Oznaczenie: czerwona Na poniższym rysunku zobrazowano przebieg tras rowerowych w granicach gminy Mikołów. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 35

36 Rysunek 5 Trasy rowerowe na terenie gminy Mikołów (źródło: stan na marzec 2012) 4.2 GOSPODARKA WODNO ŚCIEKOWA Odpowiednia gospodarka wodno ściekowa gminy ma ogromny wpływ na środowisko, zwłaszcza na jakość wód. Potencjalne źródła zagrożenia jakości wód powierzchniowych i podziemnych na terenie gminy stanowią: ścieki bytowo gospodarcze z zabudowy mieszkaniowej na obszarach nieskanalizowanych, niedostatecznie oczyszczone ścieki przemysłowe, niedostatecznie oczyszczone ścieki deszczowe spływające z dróg, parkingów, stacji paliw, zanieczyszczenia spływające z pól, szczególnie w okresie po nawożeniu gruntów rolnych. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 36

37 Stopień zaopatrzenia gminy w wodę określa się jako dobry. Z wodociągów korzysta prawie 100% mieszkańców gminy Zaopatrzenie w wodę Największym użytkownikiem wody na terenie gminy jest gospodarka komunalna i przemysł. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w stosunku do 2008 r. (1790,4 dam 3 ) zmalało o około 108 dam 3 w 2009 roku (1682,1 dam 3 ) i około 66 dam 3 w 2010 roku (1724,1 dam 3 ). Rysunek 6 Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w latach (źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS) W poniższej tabeli przedstawiono zużycie wody w rozbiciu na poszczególne cele, tj.: przemysł, rolnictwo i leśnictwo oraz cele komunalne. Tabela 8 Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w rozbiciu na poszczególne cele w latach Rok Cel [dam 3 ] Przemysł rolnictwo i leśnictwo eksploatacja sieci wodociągowej Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS gospodarstwa domowe inne ,4 SUMA: ,1 1724,1 Głównym źródłem zaopatrzenia gminy w wodę są magistrale wodociągowe Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów oraz dwa ujęcia wód podziemnych: ujęcie w Śmiłowicach i ujęcie w Bujakowie należące do Zakładu Inżynierii Miejskiej Sp. z o.o. z siedzibą w Mikołowie. Na terenie gminy istnieją również przydomowe studnie czerpiące wodę z czwartorzędowego poziomu wodonośnego. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 37

38 Ujęcie wody podziemnej w Śmiłowicach czerpie wodę z czwartorzędowego i triasowego poziomu wodonośnego. Wydajność ujęcia wynosi 91,5 m 3 /h. Zaopatruje ono w wodę pitną sołectwa: Śmiłowice, Paniowy, Borowa Wieś, Bujaków oraz część sołectwa Mokre. Wokół ujęcia ustanowiona jest strefa ochrony bezpośredniej oraz prowadzony jest monitoring osłonowy ujęcia celem ochrony jakości wody. Woda pobierana jest na podstawie decyzji nr MNO BM1 z dnia 3 października 2012 r. Wielkość poboru wody z ujęcia w latach przedstawiono na poniższym wykresie. Rysunek 7 Wielkość poboru wody z ujęcia w Śmiłowicach w latach (źródło: Zakład Inżynierii Miejskiej w Mikołowie) Ujęcie wody podziemnej w Bujakowie składa się z trzech studni czerpiących wodę z czwartorzędowego poziomu wodonośnego. Wydajność ujęcia wynosi 6,18 m 3 /h. Zaopatruje ono w wodę pitną sołectwo Bujaków. Ujęcie posiada strefę ochrony bezpośredniej. Woda pobierana jest na podstawie decyzji nr OS /1 1/10 z dnia r. Wielkość poboru wody w latach przedstawiono na poniższym wykresie. Rysunek 8 Wielkość poboru wody z ujęcia w Bujakowie w latach (źródło: Zakład Inżynierii Miejskiej w Mikołowie) Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 38

39 System dystrybucji wody w gminie składa się z 309,2 km sieci wodociągowych oraz 114 km przyłączy. Na dzień r. do sieci wodociągowej przyłączonych było 7469 odbiorców indywidualnych i podmiotów gospodarczych. Na poniższym wykresie zobrazowano długość czynnej sieci rozdzielczej i kanalizacyjnej na terenie gminy Mikołów zgodnie z danymi GUS. Rysunek 9 Długość czynnej sieci rozdzielczej i kanalizacyjnej na terenie Gminy w latach (źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS) Zgodnie z danymi GUS od 2008 roku systematycznie wzrasta liczba ludności korzystających z sieci wodociągowej, tj.: od osób w 2008 r., poprzez osób w 2009 r., do osób w 2010 r Gospodarka ściekowa Siecią kanalizacyjną objęte są obszary centralnej, wschodniej i południowej części gminy. Tworzą ją kolektory kanalizacji ogólnospławnej o długości około 35,2 km, kolektory kanalizacji sanitarnej o długości około 89 km, kolektory kanalizacji deszczowej o długości około 33,5 km oraz 12,4 km przyłączy kanalizacyjnych. W śródmiejskiej centralnej części gminy funkcjonuje ogólnospławny system odprowadzania ścieków bytowo gospodarczych i przemysłowych, natomiast na terenie osiedli mieszkaniowych funkcjonuje kanalizacja rozdzielcza. Najważniejszym działaniem w zakresie gospodarki wodno ściekowej realizowanym na terenie gminy jest Zapewnienie prawidłowej gospodarki wodno ściekowej miasta Mikołów. Zadanie to realizowane jest w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Do 2013 roku wybudowanych zostanie: ok. 162 km kanalizacji sanitarnej (grawitacyjnej i tłocznej), ok. 28 szt. przepompowni i tłoczni ścieków, ok. 29 km kanalizacji deszczowej oraz zmodernizowanych zostanie ok. 29 km sieci wodociągowej. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 39

40 Ścieki bytowo gospodarcze i częściowo wody opadowe z terenu gminy kierowane są do trzech oczyszczalni ścieków: oczyszczalni CENTRUM, tymczasowej oczyszczalni ŚMIŁOWICE oraz oczyszczalni LEŚNA BRYZA Oczyszczalnia ścieków CENTRUM jest główną oczyszczalnią ścieków na terenie gminy Mikołów, która przeznaczona jest do obsługi zabudowanych terenów centrum Miasta, dzielnic: Gniotek, Goj, Reta, Nowy Świat, Kamionka oraz sołectw: Mokre, Śmiłowice, Borowa Wieś, Bujaków, Kąty i Paniowy. Oczyszczalnia zlokalizowana jest w północnej części gminy w dzielnicy Reta w rejonie potoku Jamna (lewobrzeżny dopływ Kłodnicy). Teren oczyszczalni zajmuje powierzchnię około 1,42 ha. Jest to oczyszczalnia mechaniczno biologiczna z podwyższonym usuwaniem biogenów. Projektowana przepustowość oczyszczalni wynosi m 3 /d (w okresie bezdeszczowym) i m 3 /d (w okresie deszczowym). Oczyszczalnia posiada sprawność 99%. Oczyszczone ścieki odprowadzane są do potoku Jamna w km Ilość oczyszczonych ścieków w latach przedstawiono na poniższym wykresie. Rysunek 10 Ilość oczyszczonych ścieków w oczyszczalni Centrum w latach (źródło: Zakład Inżynierii Miejskiej w Mikołowie) Tabela 9 Ładunki głównych zanieczyszczeń odprowadzanych do wód w oczyszczonych ściekach w latach Zanieczyszczenie Ładunek zanieczyszczenia w oczyszczonych ściekach [kg] BZT ChZT Zawiesina ogólna Azot Fosfor Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ZIM Sp. z o.o. w Mikołowie Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 40

41 Oczyszczalnia ścieków ŚMIŁOWICE stanowi tymczasową oczyszczalnię ścieków do obsługi części sołectwa Śmiłowice, tj. rejon ulic: Kawalca, Jesionowej, Bukowej i Jarzębinowej. Jest to mechaniczno biologiczna oczyszczalnia ścieków typu BD 500 POLARIS o średniej przepustowości 82,5 m 3 /d. Oczyszczone ścieki odprowadzane są do potoku Żabica w km Po zamknięciu oczyszczalni mieszkańcy zostaną podłączeni do oczyszczalni CENTRUM. Ilość oczyszczonych ścieków w latach przedstawiono na poniższym wykresie. Rysunek 11 Ilość oczyszczonych ścieków w oczyszczalni Śmiłowice w latach (źródło: Zakład Inżynierii Miejskiej w Mikołowie) Tabela 10 Ładunki głównych zanieczyszczeń odprowadzanych do wód w oczyszczonych ściekach w latach Zanieczyszczenie Ładunek zanieczyszczenia w oczyszczonych ściekach [kg] BZT ChZT Zawiesina ogólna Azot Fosfor Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ZIM Sp. z o.o. w Mikołowie Oczyszczalnia ścieków LEŚNA BRYZA zlokalizowana jest w sołectwie Mokre i utworzona została w celu obsługi osiedla domków jednorodzinnych Leśna Bryza przy ul. Botanicznej. Jest to oczyszczalnia mechaniczno biologiczna o średniej przepustowości 30 m 3 /d. Oczyszczone ścieki odprowadzane są do potoku Promna w km Ilość oczyszczonych ścieków w latach przedstawiono na poniższym wykresie. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 41

42 Rysunek 12 Ilość oczyszczonych ścieków w oczyszczalni Leśna Bryza w latach (źródło: Zakład Inżynierii Miejskiej w Mikołowie) Tabela 11 Ładunki głównych zanieczyszczeń odprowadzanych do wód w oczyszczonych ściekach w latach Zanieczyszczenie Ładunek zanieczyszczenia w oczyszczonych ściekach [kg] BZT 5 b.d ChZT b.d Zawiesina ogólna b.d Azot b.d Fosfor b.d Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ZIM Sp. z o.o. w Mikołowie 4.3 GOSPODARKA ODPADAMI Odpady komunalne Do głównych źródeł wytwarzania odpadów komunalnych na terenie gminy należą: gospodarstwa domowe, obiekty infrastruktury (handel, usługi, rzemiosło, szkolnictwo, obiekty turystyczne itd.). Wytworzone na terenie gminy zmieszane odpady komunalne wywożone są głównie do Zakładu Sortowni Odpadów Komunalnych przy ul. Z. Nałkowskiej w Radzionkowie. Właścicielem sortowni jest PTS ALBA Sp. z o.o. W latach z terenu gminy odebrano łącznie ,15 Mg zmieszanych odpadów komunalnych. Zagospodarowano łącznie ,79 Mg tych odpadów. Pod koniec 2010 roku, 95% mieszkańców gminy objętych było odbiorem zmieszanych odpadów Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 42

43 komunalnych. W poniższej tabeli zobrazowano ilości odebranych i zagospodarowanych odpadów komunalnych w poszczególnych latach 2008, 2009 i Tabela 12 Ilość odpadów komunalnych odebranych i zagospodarowanych na terenie gminy w latach Odpady odebrane Odpady poddane odzyskowi Odpady poddane unieszkodliwieniu [Mg] 15740, , , , , , ,93 Źródło: Informacje Urzędu Miasta Mikołów Na terenie gminy Mikołów prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów komunalnych tj.: stłuczka szklana, tworzywa sztuczne, makulatura, puszki z metali żelaznych i kolorowych oraz opakowań wielowarstwowych. Pod koniec 2010 roku, 100% mieszkańców gminy objętych było selektywną zbiórką odpadów komunalnych. Posegregowane odpady trafiają do Zakładu Przeróbki Odpadów, który wchodzi w struktury Zakładu Usług Komunalnych w Mikołowie. Z informacji udostępnionych na stronie internetowej ZUK w Mikołowie, do głównych celów Zakładu Przeróbki Odpadów należą: przyjmowanie do przeładunku odpadów komunalnych, wielkogabarytowych, ziemi i gruzu. przyjmowanie i sortowanie odpadów zgromadzonych selektywnie tj. papieru, tworzyw sztucznych, stłuczki szklanej, puszek metalowych. przyjmowanie i kompostowanie odpadów zielonych tj. trawy, liści, gałęzi. Sprzedaż wytworzonego kompostu. przyjmowanie odpadów niebezpiecznych tj. świetlówek, baterii, akumulatorów, olejów, farb, rozpuszczalników kwasów, przeterminowanych leków i innych. W poniższej tabeli przedstawiono ilości odpadów zebranych selektywnie z terenu gminy w latach Tabela 13 Odpady zebrane selektywnie z terenu gminy w latach Rok Ilość [Mg] , ,25 Źródło: Informacje Urzędu Miasta Mikołów Wykaz przedsiębiorców świadczących usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych z terenu gminy przedstawiono poniżej (stan na czerwiec 2012 r.): 1. ALBA Przedsiębiorstwo Techniki Sanitarnej Sp. z o.o. z siedzibą w Tychach, 2. ALBA Południe Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Dąbrowie Górniczej, 3. A.S.A. EKO Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Zabrzu, 4. Budowa i Utrzymanie Terenów Zielonych Usługi Transportowe MIREX Iwona Kamińska z siedzibą w Mikołowie, 5. PUK Van Gansewinkel Górny Śląsk ESTA Sp. z o.o. z siedzibą w Rudzie Śląskiej, Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 43

44 6. EKOŚRODOWISKO Sp. z o.o. z siedzibą w Bytomiu, 7. Międzygminne Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami MASTER Sp. z o.o. z siedzibą w Tychach, 8. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach, 9. PTS ALBA Sp. z o.o. z siedzibą w Chorzowie, 10. Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o.o. z siedzibą w Rudzie Śląskiej, 11. REMONDIS Sp. z o.o. Oddział w Sosnowcu, 12. REMONDIS Sp. z o.o. z siedzibą w Gliwicach, 13. SITA Starol Sp. z o.o. z siedzibą w Chorzowie, 14. STENA Sp. z o.o. Warszawa Zakład Wtórmex z siedzibą w Siemianowicach Śląskich, 15. SITA POŁUDNIE Sp. z o.o. z siedzibą w Częstochowie i Bieruniu Nowym, 16. Przedsiębiorstwo Spedycyjno Transportowe TRANSGÓR S.A. z siedzibą w Rybniku, 17. Przedsiębiorstwo Techniczno Handlowo Usługowe INTERPROMEX Sp. z o.o. z siedzibą w Będzinie, 18. Przedsiębiorstwo CIVITATIS Adam Matusiak z siedzibą w Katowicach, 19. Veolia Usługi dla Środowiska Recykling Sp. z o.o. z siedzibą w Gliwicach, 20. Zakład Oczyszczania Miasta Zbigniew Strach z siedzibą w Konopiskach, 21. Zakład Oczyszczania, Wywozu i Utylizacji Nieczystości EKO SYSTEM Bożena Strach i Waldemar Strach z siedzibą w Konopiskach, 22. Zakład Usług Komunalnych z siedzibą w Mikołowie. Odpady podlegające odrębnym przepisom prawnym Wszystkie wymienione w poniższej tabeli odpady podlegające odrębnym przepisom prawnym, zostały zebrane w ramach selektywnej zbiórki i nie trafiły do strumienia zmieszanych odpadów komunalnych. Odpady te poddane zostały procesowi odzysku. Tabela 14 Ilości odpadów wytworzonych i zagospodarowanych na terenie gminy w latach podlegających odrębnym przepisom prawnym Ilość wytworzonych Lp. Rodzaje odpadów odpadów [Mg] Odzysk [Mg] 2009 r r r r. 1 Odpady zawierające PCB 2 Oleje odpadowe 3 Zużyte baterie i akumulatory 0,55 1,04 0,55 1,04 4 Odpady zawierające azbest 5 Przeterminowane środki ochrony roślin 6 Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny 4,27 4,51 5,58 3,7 7 Pojazdy wycofane z eksploatacji 327,56 383,90 8 Odpady medyczne 9 Odpady weterynaryjne 10 Odpady materiałów wybuchowych 11 Zużyte opony 32,45 50,60 675,5 855,74 12 Odpady opakowaniowe 1 253, ,42 925,19 870,65 SUMA: 1 257, ,97 931,32 875,39 Źródło: Sprawozdanie z realizacji Gminnego Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Mikołów w latach , Sprawozdanie z realizacji Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego za lata 2009 Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 44

45 2010, Roczne sprawozdanie o wytworzonych odpadach w województwie śląskim Szczegółowa analiza stanu gospodarki odpadami zawarta została w opracowaniu Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Mikołów na lata Aktualizacja 01, który przyjęty został uchwałą nr XVI/246/2006 Rady Miejskiej w Mikołowie. Tabela 15 Zagospodarowanie odpadów w instalacjach i poza instalacjami poza terenem gminy w latach Zagospodarowanie odpadów poza terenem gminy W instalacjach i Poza instalacjami i Ogółem urządzeniach urządzeniami [Mg] Odpady komunalne Odpady komunalne 14860, ,23 0,0 0, , ,23 Odpady podlegające Odrębnym przepisom prawnym Zużyte baterie i akumulatory 0,554 1,038 0,0 0,0 0,554 1,038 Zużyty sprzęt elektryczny i 4,27 4,51 0,0 0,0 4,27 4,51 elektroniczny Odpady opakowaniowe 1 253, ,52 0,0 0, , ,42 Źródło: Sprawozdanie z realizacji Gminnego Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Mikołów w latach Odpady z sektora gospodarczego Podstawowymi branżami gospodarki na terenie gminy są handel i usługi, następnie działalność budowlana, transportowa, produkcyjna oraz elektro maszynowa. Do najważniejszych zakładów gospodarczych wytwarzających odpady na terenie gminy należą: 1/ Haldex Spółka Akcyjna z siedzibą w Katowicach (firma zarządzająca zwałowiskiem odpadów wydobywczych Panewniki w Mikołowie), 2/ Schneider Electric Energy Poland Sp. z o.o., 3/ Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Mikołów Sp. z o.o., 4/ Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Przełom, 5/ Firma Handlowa Rolnik SP.J., 6/ Mifama S.A. Mikołów, 7/ Kopalnia doświadczalna Barbara, 8/ Przedsiębiorstwo Inwestycyjno Budowlane Sigma SP.J., 9/ Fabryka Palenisk Mechanicznych S.A., 10/ Spyra Primo Poland Sp. z o.o., 11/ Zakłady Mechaniczne Wiromet S.A., 12/ Tektura Sp. z o.o., 13/ Geo Globe Polska S.A, 14/ Zakład Przeróbki Odpadów przy ZUK w Mikołowie. Do pozostałych zakładów wytwarzających odpady na terenie gminy można zaliczyć: stacje paliw, hipermarkety, komisy samochodowe, autozłomy, mniejsze zakłady produkcyjne, warsztaty samochodowe i inne. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 45

46 Ilość odpadów z sektora gospodarczego wg danych GUS zestawiono w poniższej tabeli. Tabela 16 Ilość odpadów z sektora gospodarczego wytworzonych i zagospodarowanych na terenie gminy w latach Odpady wytworzone ogółem Odpady poddane odzyskowi Odpady poddane unieszkodliwieniu [tys. Mg] 6,9 5,2 6,4 2,9 1,9 2,8 3,8 2,9 2,6 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS 4.4 SIEĆ CIEPŁOWNICZA Podstawowym wytwórcą ciepła dla budownictwa mieszkaniowego i komunalnego w gminie jest Zakład Inżynierii Miejskiej Sp. z o.o. Pokrycie zapotrzebowania na ciepło zapewniają: kotłownia węglowa przy ul. Grażyńskiego 17 35,26 MW, kotłownia gazowa przy ul. Skalnej 10 1,50 MW, kotłownia Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Mikołowie (poprzednio MIFAMA ) przy ul. Rybnickiej 11 11,62 MW. Obecnie długość sieci cieplnej wynosi 13,4 km i posiada 44 węzłów cieplnych. Do sieci podłączonych jest gospodarstw domowych, 10 podmiotów gospodarczych oraz 10 obiektów użyteczności publicznej. Na terenie gminy zlokalizowane są ponadto lokalne i indywidualne kotłownie oraz paleniska domowe. 4.5 SIEĆ ENERGETYCZNA I TELEKOMUNIKACYJNA Energia elektryczna dla terenu gminy dostarczana jest z krajowego sytemu elektroenergetycznego. Gmina posiada rozbudowany układ sieci elektroenergetycznych wysokich, średnich i niskich napięć. Źródłem energii elektrycznej dla odbiorców bytowo komunalnych i przemysłowych na terenie gminy jest GPZ Reta (110/220 kv). Tabela 17 Liczba odbiorców oraz zużycie energii elektrycznej w gminie Mikołów w latach Energia elektryczna w gospodarstwach domowych j.m Odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu szt Zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu MW/h Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS Telekomunikacja na terenie gminy zapewniona jest dzięki urządzeniom i sieciom teletechnicznym będącym własnością Telekomunikacji Polskiej S.A oraz Netii Telekom S.A. Układ sieci telekomunikacyjnych tworzą: centrala telekomunikacyjna, Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 46

47 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Mikołów na lata linie teletechniczne międzycentralowe, magistrale i abonenckie, linie kablowe telekomunikacji międzymiastowej. Dodatkowo gmina Mikołów znajduje się w obszarze zasięgu operatorów telefonii komórkowej: Plus GSM, Orange, T Mobile, Play, Aero 2. Lokalizację stacji bazowych telefonii komórkowych przedstawiono na poniższym rysunku. Rysunek 13 Lokalizacja stacji bazowych telefonii komórkowej na terenie gminy (źródło: Opracowanie własne na podstawie stan na luty 2012 ) Zestawienie ulic przy których zlokalizowano stacje bazowe telefonii komórkowej przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 18 Lokalizacja stacji bazowych telefonii komórkowej na terenie gminy Sieć Lokalizacja Pasmo T Mobile GSM 900 ul. Dzieńdziela 44 komin żelbetowy UMTS 2100 GSM 1800 / GSM ul. Grażyńskiego 19 strunobetonowy maszt własny 900 UMTS 2100 ul. Podleska 8 maszt na budynku handlowo usługowym GSM 900 GSM 1800 / GSM ul. Przelotowa komin 900 UMTS 2100 GSM 900/1800 ul. Rybnicka 11 komin żelbetowy UMTS 2100 Orange ul. Dzieńdziela komin żelbetowy GSM 900/1800 Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 47

48 Plus Play Aero 2 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Mikołów na lata Sieć Lokalizacja Pasmo UMTS 2100 ul. Gliwicka 3 C.H. Auchan GSM 900 ul. Grażyńskiego 19 strunobetonowy słup T Mobile GSM 900 UMTS 2100 ul. Kolejowa 4 maszt kratowy ul. Matejki 1 wieża własna ul. Przelotowa komin ul. Żwirki i Wigury 6 dach budynku GSM 900/1800 UMTS 2100 GSM 1800 UMTS 2100 GSM 900 UMTS 2100 GSM 900/1800 UMTS 2100 ul. Gliwicka 3 C.H. Auchan GSM 900 ul. Grażyńskiego 19 strunobetonowy słup T Mobile ul. Przelotowa komin ul. Żwirki i Wigury 6 dach budynku pl. Karpeckiego 1 kościół GSM 900 UMTS 2100 GSM 900 UMTS 2100 GSM 900 UMTS 2100 E GSM 900 UMTS 2100 ul. Gliwicka 1 słup reklamowy na stacji Orlen E GSM 900 UMTS 2100 ul. Gliwicka 85 Hotel Pod Wiatrakiem dach E GSM 900 UMTS 2100 ul. Młyńska 10 dach budynku mieszkalnego E GSM 900 UMTS 2100 ul. Podleska 8 dach budynku handlowo usługowego UMTS 2100 ul. Przelotowa komin E GSM 900 UMTS 2100 ul. Rybnicka 11 komin żelbetowy UMTS 2100 ul. Wiosenna 12 maszt na domu prywatnym E GSM 900 ul. Przelotowa komin UMTS 900 ul. Rybnicka 11 komin żelbetowy UMTS 900 Źródło: Opracowanie własne na podstawie stan na luty SIEĆ GAZOWA Dystrybucją gazu ziemnego na terenie gminy Mikołów zajmuje się Górnośląska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o., Oddział Zakład Gazowniczy w Zabrzu. Gaz ziemny dostarczany jest dla celów komunalno bytowych i ogrzewania mieszkań. Teren gminy zaopatrywany jest gazem ziemnym poprzez gazociąg średnioprężny relacji Szopienice Wyry o średnicy Dn=400 mm. Jakość gazu dostarczanego odbiorcom z sieci rozdzielczej przedstawiono w poniższej tabeli. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 48

49 Tabela 19 Jakość gazu dostarczanego odbiorcom z sieci rozdzielczej na terenie gminy Mikołów (stan na listopad 2011 r.) Substancja Skład Metan [%] 96,95 Etan [%] 1,44 Propan [%] 0,43 n Butan [%] 0,09 i Butan [%] n Pentan [%] i Pentan [%] Suma C6+[%] CO 2 [%] Azot [%] Tlen [%] Ciepło spalania Wg [MJ/m 3 ] Wartość opałowa [MJ/m 3 ] 36,34 Gęstość względna [ ] Liczba Wobbego Wo [MJ/m 3 ] 53,18 Źródło: Górnośląska Spółka Gazownictwa Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego, na przestrzeni ostatnich lat wzrosła liczba użytkowników sieci gazowej oraz długość sieci gazowej i liczba przyłączy gazowych. Zmniejszyła się natomiast liczba gospodarstw domowych ogrzewanych gazem. Tabela 20 Charakterystyka sieci gazowej na terenie gminy Mikołów w latach Sieć gazowa j.m Długość czynnej sieci ogółem km Długość czynnej sieci rozdzielczej km Czynne przyłącza do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych szt Odbiorcy gazu gosp. dom Odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem gosp. dom Zużycie gazu tys. m Zużycie gazu na ogrzewanie mieszkań tys. m Ludność korzystająca z sieci gazowej osoba Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 49

50 5 STAN ŚRODOWISKA I CHARAKTERYSTYKA GŁÓWNYCH ZAGROŻEŃ 5.1 POWIERZCHNIA ZIEMI Geologia i geomorfologia Gmina Mikołów położona jest w północnej części masywu górnośląskiego, w zasięgu występowania utworów karbonu produktywnego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. W budowie geologicznej biorą udział dwa piętra strukturalne: waryscyjskie i pokrywowe. Piętro waryscyjskie tworzą utwory karbonu górnego, zaś piętro pokrywowe tworzą utwory triasu, trzeciorzędu i czwartorzędu. Karbon górny, zwany potocznie karbonem produktywnym, charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem litologicznym. Dolna część reprezentowana jest przez osady paraliczne, a część górna przez osady lądowe. W obrębie utworów węglonośnych karbonu górnego wydzielono cztery serie litostratygraficzne: seria paraliczna, górnośląska seria piaskowcowa, seria mułowcowa i krakowska seria piaskowcowa. Seria paraliczna zbudowana jest z iłowców, mułowców oraz piaskowców wzajemnie się przeławicających. Górnośląska seria piaskowcowa składa się głównie z piaskowców i zlepieńców z grubymi pokładami węgla. Seria mułowcowa charakteryzuje się przewagą iłowców i mułowców nad piaskowcami. Krakowską serię piaskowcową budują piaskowce, piaskowce zlepieńcowate i zlepieńce z przewarstwieniami iłowców i mułowców oraz niewielkimi pokładami węgla kamiennego. Wychodnie karbonu występują w południowej i wschodniej części gminy. Utwory triasu reprezentowane są przez klastyczne utwory pstrego piaskowca wykształcone w postaci piaskowców, iłowców i mułowców oraz morskie osady wapienia muszlowego wykształcone w postaci wapieni i dolomitów. Wychodnie triasu występują płatami w centralnej części gminy. Utwory trzeciorzędu reprezentowane są głównie przez miocen, lokalnie pliocen. W litologii dominują osady piaszczysto ilaste. Osady trzeciorzędu zalegają w północnej części Mikołowa (Borowa Wieś, Paniowy, Bujaków, Śmiłowice, Reta). Wśród utworów czwartorzędu wyróżnia się osady lodowcowe, wodnolodowcowe, rzeczne i eoliczne. Osady lodowcowe wykształcone są głównie w postaci glin zwałowych. Zarówno osady wodnolodowcowe jak i osady rzeczne reprezentowane są przez piaski i żwiry z wkładkami glin. Osady eoliczne wykształcone są w postaci piasków i lessów. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 50

51 Rysunek 14 Budowa geologiczna gminy Mikołów utwory powierzchniowe (źródło: opracowanie własne na podstawie danych PIG) Najwyższym punktem na terenie gminy jest północne zbocze Góry Św. Wawrzyńca o rzędnej 345,93 m npm oraz Fiołkowa Góra o rzędnej 340,00 m npm, najniższym natomiast jest teren ujścia Promny do Kłodnicy o rzędnej 222,2 m npm. Maksymalna deniwelacja wynosi więc 123,7 m. W morfologii terenu gminy wyróżnić można trzy główne formy krajobrazu: łagodne wzniesienia poprzecinane dolinami rzek, rozległe tereny płaskie lub lekko nachylone w kierunku północnym, tereny antropogeniczne, tereny przekształcone działalnością człowieka (hałdy, wyrobiska, zwałowiska, zabudowa miejska, itp.). Rysunek 15 Numeryczny model terenu gminy Mikołów (źródło: stan na marzec 2012) Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 51

52 5.1.2 Zasoby naturalne Głównymi surowcami występującymi na terenie gminy Mikołów są: złoża surowców energetycznych: węgiel kamienny, metan z pokładów węgla, złoża piasków. Złoża surowców energetycznych Węgiel kamienny jest podstawowym surowcem, który zalega pod całym terenem gminy. Występujące tu złoża podzielone są na obszary górnicze kopalń należących do trzech spółek węglowych: Kampanii Węglowej S.A., Katowickiego Holdingu Węglowego S.A i Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. Spółka Węglowa Kopalnia Termin ważności koncesji Kampania Węglowa S.A. KWK Bielszowice do 2020 r. KWK Bolesław Śmiały do 2020 r. KWK Halemba Wirek do 2020 r. KWK Sośnica Makoszowy do 2020 r. Katowicki Holding Węglowy S.A. KWK Murcki do 2020 r. KWK Wujek Ruch Śląsk do 2025 r. Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. KWK Budryk do 2019 r. Dodatkowo w granicach gminy zlokalizowana jest Kopalnia Doświadczalna Barbara założona w 1925 roku przez Związek Górniczo Hutniczy. Od roku 1945 do dnia dzisiejszego Kopalnia Doświadczalna "Barbara" działa w ramach Głównego Instytutu Górnictwa. W poniższej tabeli przedstawiono zasoby złóż występujących na terenie gminy zgodnie z opracowaniem Państwowego Instytutu Geologicznego Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce. Tabela 21 Rodzaj kopaliny Węgiel kamienny Zasoby złóż węgla kamiennego w obszarach górniczych występujących na terenie gminy w latach (stan na i ) Nazwa złoża Stan zagospodaro wania złoża Wydobycie Zasoby geologiczne bilansowe [tys. ton] Zasoby przemysłowe [tys. ton] Makoszowy E E Budryk E E Łaziska E E Bielszowice E E Halemba II E E Murcki E E Śląsk Pole E E Panewnickie Chudów Paniowy 1 E E Bolesław Śmiały Z Z Mikołów R Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 52

53 Rodzaj kopaliny Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Mikołów na lata Nazwa złoża Stan zagospodaro wania złoża Wydobycie Zasoby geologiczne bilansowe [tys. ton] Zasoby przemysłowe [tys. ton] Budryk E E 15,11 13, , ,46 128,85 267,09 Łaziska P P Metan pokładów węgla Bielszowice E E 5,78 6, , ,87 316,70 343,86 [mln m 3 ] Halemba II E E 5,59 2,85 218,29 215,21 94,89 92,04 Murcki P P 3843, ,87 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce, Objaśnienia: E złoże eksploatowane, P złoże perspektywiczne, R złoże rezerwowe, Z złoże zagospodarowane Rysunek 16 Granice Obszarów Górniczych oraz złóż węgla kamiennego na terenie gminy Mikołów (źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w Centralnej Bazie Danych Geologicznych, stan na maj 2012) Złoża kopalin pospolitych W granicach gminy występują także kopaliny pospolite do których należą: piaski podsadzkowe, piaski i żwiry oraz surowce ilaste. Surowce te eksploatowane były ze złóż: Borowa Wieś, Panewniki, Mikołów Emma, Sitko Mikołów. Geologiczne zasoby tych złóż, w podziale na rodzaje przedstawia poniższa tabela. Tabela 22 Zasoby kopalin pospolitych występujących na terenie gminy Mikołów w latach (stan na i ) Stan Zasoby geologiczne Rodzaj złoża Nazwa złoża zagospodarowa bilansowe Zasoby przemysłowe nia złoża Piaski podsadzkowe Borowa Wieś [tys. m 3 ] Z Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 53

54 Rodzaj złoża Piaski i żwiry Surowce ilaste ceramiki budowlanej Stan Zasoby geologiczne Nazwa złoża zagospodarowa bilansowe Zasoby przemysłowe nia złoża Panewniki [tys. m 3 ] Z Panewniki [tys. t] Z Kręta [tys. t] E* 81,69 57,851 81,69 57,851 Mikołów Emma [tys. m 3 ] Z Sitko Mikołów [tys. m 3 ] Z Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce, Objaśnienia: Z złoże zagospodarowane, E* złoże eksploatowane do 2011 r., z dniem wygaśnięcie koncesji na wydobywanie kruszywa z powodu wyeksploatowania złoża Ruchy masowe Ze względu na działalność górniczą oraz prowadzenie licznych inwestycji inżynierskich, na terenie gminy Mikołów istnieje zagrożenie wystąpienia dwóch typów ruchów masowych. Pierwszym typem ruchów masowych, jakie mogą występować na terenie gminy są zapadliska i deformacje nieciągłe (leje depresyjne, niecki osiadania) powstałe na skutek eksploatacji kopalin. Drugim typem ruchów masowych jest osuwanie się mas ziemi (osuwiska). Osuwiska są szczególnie częste w obszarach o sprzyjającej im budowie geologicznej, gdzie warstwy skał przepuszczalnych i nieprzepuszczalnych występują naprzemiennie. Miejsca występowania osuwisk na terenie gminy Mikołów to naturalne stoki i zbocza dolin i zbiorników wodnych, obszary źródłowe rzek. Osuwiska można również spotkać na skarpach wykopów, nasypów oraz wyrobisk. Pod koniec 2006 roku Państwowy Instytut Geologiczny rozpoczął prace nad projektem pod nazwą System Osłony Przeciwosuwiskowej SOPO. Realizacja projektu ma na celu rozpoznanie, udokumentowanie i zaznaczenie na mapie w skali 1 : wszystkich osuwisk oraz terenów potencjalnie zagrożonych ruchami masowymi w Polsce oraz założenie systemu monitoringu wgłębnego i powierzchniowego na 100 wybranych osuwiskach. Realizacja projektu przewidziana jest do 2022 r. Rejestr zawierający informacje o terenach zagrożonych ruchami masowymi oraz terenach, na których występują ruchy masowe na terenie powiatu Mikołowskiego wykonał w 2010 r. Państwowy Instytut Geologiczny Oddział Górnośląski w Sosnowcu na zlecenie Starosty Mikołowskiego. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 54

55 Rysunek 17 Osuwiska i tereny zagrożone osuwiskami na terenie gminy Mikołów (źródło: stan na sierpień 2012) 5.2 GLEBY I UŻYTKOWANIE TERENU Gmina Mikołów zajmuje powierzchnię około 80 km 2, w tym około 44 km 2 stanowią użytki rolne, około 21 km 2 lasy, a około 15 km 2 grunty pozostałe. Dominującym typem gleb na terenie gminy są gleby bielicowe cechujące się w głównej mierze niskimi klasami bonitacyjnymi (IV i V). Zaledwie kilka procent powierzchni gminy zajmują gleby brunatne i rędziny. W dnach dolin i zbiorników wodnych wykształciły się gleby hydromorficzne. Natomiast na terenach miejskich wykształciły się gleby urbanoziemne. Zgodnie z informacjami zawartymi w opracowaniu Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach wykonanym przez IUNiG Państwowy Instytut Badawczy w Puławach w 2008 r., monitoring właściwości gleb przeprowadzono w 18 punktach kontrolno pomiarowych na terenie województwa śląskiego, w tym jeden punkt pomiarowo kontrolny zlokalizowany został na terenie Mikołowa. Tabela 23 Lokalizacja, przydatność rolnicza gleb punktu kontrolno pomiarowych na terenie Mikołowa Nr punktu Miejscowość Gmina Powiat Gleba Klasa bonitacyjna Kompleks przydatn.rol 333 Mokre Mikołów mikołowski B gs.gl IVa 8 Źródło: Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach , IUNiG Państwowy Instytut Badawczy w Puławach w Objaśnienia symboli: B gleby brunatne, gs glina średnia, gl glina lekka, IVa gleby orne średniej jakości lepsze Wyniki badań zawartości metali ciężkich w punkcie pomiarowo kontrolnym na terenie Mikołowa przedstawia poniższa tabela. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 55

56 Tabela 24 Zawartość metali ciężkich w punkcie kontrolno pomiarowym na terenie Mikołowa Nr punktu mg. kg 1 gleby Cd Cu Ni Pb Zn met. IUNG mg. kg 1 gleby met. IUNG mg. kg 1 gleby met. IUNG mg. kg 1 gleby met. IUNG mg. kg 1 gleby met. IUNG Źródło: Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach , IUNiG Państwowy Instytut Badawczy w Puławach w Objaśnienia: 0 gleby nie zanieczyszczone; 1 gleby o podwyższonej zawartości metali; 2 gleby słabo zanieczyszczone; 3 gleby średnio zanieczyszczone; 4 gleby silnie zanieczyszczone; 5 gleby bardzo silnie zanieczyszczone. Z powyższej tabeli wynika, iż gleby na terenie gminy Mikołów charakteryzują się podwyższoną zawartością kadmu i cynku. Tabela 25 Zawartość siarki siarczanowej i WWA w punkcie kontrolno pomiarowym na terenie Mikołowa S SO4 WWA 13 Nr mg/100g punktu met. IUNG µg.kg 1 gleby met. IUNG gleby 333 1, Źródło: Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach , IUNiG Państwowy Instytut Badawczy w Puławach w 2008 r. Objaśnienia: 1 zawartość niska S S04, 2 gleby mało zanieczyszczone WWA 13 Z powyższej tabeli wynika, iż gleby na terenie gminy Mikołów w większości charakteryzują się niską zawartością siarki oraz niską zawartością wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. 5.3 WODY POWIERZCHNIOWE Cieki powierzchniowe Przez wschodnią i południową część gminy przebiega dział wodny I rzędu Odra Wisła. Wody powierzchniowe występujące na terenie gminy należą do Regionu Wodnego Małej Wisły i Górnej Odry. Obszar gminy prawie w całości położony jest w zlewni rzeki Kłodnicy (system rzeczny Odry), z wyjątkiem południowo wschodniego krańca, który należy do zlewni rzeki Mleczna (system rzeczny Wisły). Zgodnie z Mapą Podziału Hydrograficznego Polski podstawę sieci hydrograficznej gminy tworzą następujące cieki: Kłodnica, Promna, Jamna, Jasienica zwana także potokiem Chudowskim, Żabica, Dopływ spod Goja, Rów Kaskadnik, Bielawka, Potk Tyski, Bierawka, Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 56

57 Prądna, Potok Aleksander (Plantowy), Potok z Mokrego, Potok Ornontowicki, Potok Wilkowyjski, Rów Bagnik, Rów Cetnik, Mąkołowiec, Potok Browarniany. Największymi ciekami obszaru gminy są cieki: Kłodnica, Jamna, Promna, Jasienica. Potok Jamna jest lewobrzeżnym dopływem Kłodnicy, do której uchodzi w odcinku 64,6 km. Górny odcinek potoku przepływający przez tereny miejskie aż do Centrum Mikołowa został uregulowany betonowym korytem. Poniżej Centrum Mikołowa, aż do ujścia potok odzyskuje swój naturalny charakter. Potok ten odwadnia Centrum Mikołowa oraz dzielnicę Reta i częściowo Kamionkę. Potok Jamna wchodzi w skład Obwodu Rybackiego Kłodnica Nr 1, który został oddany na podstawie umowy Polskiemu Związkowi Wędkarskiemu w Katowicach w użytkowanie do celów rybacko wędkarskich na okres 10 lat do dnia 31 grudnia 2014 roku. Potok Jamna oraz jego najbliższe otoczenie, na odcinku od skrzyżowania drogi krajowej nr 44 z drogą krajową nr 81 do granicy z gminą Ruda Śląska, został objęty ochroną w formie Zespołu Przyrodniczo Krajobrazowego Dolina Jamny. Potok Promna jest lewobrzeżnym dopływem Kłodnicy. Przepływa przez teren gminy na długości około 12,5 km. Potok ten odwadnia sołectwa: Mokre, Śmiłowice, Paniowy, Borową Wieś oraz zachodnią część Centrum Mikołowa. Potok Jasienica jest lewobrzeżnym dopływem Kłodnicy. Przepływa przez teren gminy na długości około 5 km. Potok ten odwadnia sołectwa: Paniowy, Bujaków oraz skrajnie zachodnią część Centrum Mikołowa. Rzeka Kłodnica jest prawobrzeżnym dopływem rzeki Odry. Przepływa przez teren gminy w skrajnie północnej części sołectwa Borowa Wieś, na granicy z Rudą Śląską. Dolina Kłodnicy na całym obszarze porośnięta jest lasem łęgowym z dobrze zachowanym drzewostanem oraz bujnie wykształconym runem. Jest to rzeka silnie meandrująca z ciekawymi starorzeczami. Występujące na terenie gminy cieki powierzchniowe nie stanowią zagrożenia powodziowego. W związku z powyższym, na terenie gminy brak jest urządzeń wodnych chroniących przed powodzią, nie planuje się również ich budowy. Obszarem najbardziej Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 57

58 narażonym na wystąpienie podtopień jest teren zlokalizowany w skrajnie północnej części sołectwa Borowa Wieś. Rysunek 18 Hydrografia (źródło: opracowanie własne na podstawie danych RZGW Gliwice, stan na luty 2012) Powierzchniowe zbiorniki wodne W granicach gminy Mikołów brak jest dużych zbiorników wodnych. Występujące na jej terenie zbiorniki wodne to niewielkie oczka występujące w biegu potoków lub niewielkie stawy o charakterze zagłębień bezodpływowych. Większość z nich to zbiorniki antropogeniczne, powstałe głównie w wyniku eksploatacji górniczej. Tabela 26 Wykaz większych zbiorników wodnych występujących na terenie gminy Mikołów Nazwa Lokalizacja Geneza powstania Typ Powierzchnia Korytnik I Borowa Wieś antropogeniczny Zbiornik przepływowy b.d. Korytnik II Borowa Wieś antropogeniczny Zbiornik z odpływem b.d. Korytnik IV Borowa Wieś antropogeniczny Zbiornik przepływowy b.d. Stawy Kiszka 2 szt. Borowa Wieś antropogeniczny Zbiornik przepływowy b.d. Wielki Staw Borowa Wieś antropogeniczny Zbiornik z odpływem około m 2 Starganiec Duży Śmiłowice antropogeniczny Zbiornik przepływowy b.d. Starganiec Mały Śmiłowice antropogeniczny Zbiornik przepływowy b.d. Zalewisko w Borowej Wsi Borowa Wieś antropogeniczny Zbiornik bezodpływowy b.d. Staw nad potokiem Jamna Kamionka prawdopodobnie naturalny Zbiornik bezodpływowy b.d. Stawy Kaśka I, II, III Mikołów antropogeniczny b.d. około 4, 2 i 1,5 ha Zbiorniki na potoku Jasienica Bujaków b.d. Zbiornik przepływowy b.d. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 58

59 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Koncepcja przyrodniczo społeczna wykorzystania zalewisk na przykładzie zlewni rzeki Kłodnicy Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Katowice 2007 r. Objaśnienia: b.d brak danych Jakość wód powierzchniowych Zgodnie z art. 155a ust. 2 ustawy Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 145) badania i ocenę stanu wód powierzchniowych dokonuje się w ramach państwowego monitoringu środowiska. Państwowy Monitoring Środowiska (PMŚ) został utworzony ustawą z dnia 20 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska (t. j. Dz. U. z 2007 r. Nr 44, poz. 287 z późn. zm.). Zgodnie z art. 23 ww. ustawy Główny Inspektor Ochrony Środowiska jest odpowiedzialny za opracowywanie wieloletnich programów Państwowego Monitoringu Środowiska. Ocenę jakości wód powierzchniowych w latach przedstawiono w poniższych tabelach w oparciu o informacje zawarte na stronie internetowej Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach. Tabela 27 Ocena jakości wód powierzchniowych przepływających przez teren gminy w punktach pomiarowo kontrolnych w latach potok Jamna i Promna Jamna Promna Nazwa jcw Jamna Promna Nazwa punktu pomiarowo kontrolnego Jamna ujście do Kłodnicy Promna ujście do Kłodnicy Klasa elementów biologicznych klasa IV klasa IV klasa IV klasa IV Klasa elementów poniżej stanu poniżej stanu poniżej stanu poniżej stanu fizykochemicznych dobrego dobrego dobrego dobrego n.b. stan dobry i stan dobry i Klasyfikacja substancji poniżej stanu powyżej stan dobry powyżej szczególnie szkodliwych dobrego dobrego dobrego Stan potencjał ekologiczny słaby słaby słaby słaby Gmina Ruda Śląska Mikołów/Gierałtowice Powiat Ruda Śląska mikołowski/ gliwicki n.b. Źródło: WIOŚ Katowice. Objaśnienia: IV stan słaby, n.b. nie badano Tabela 28 Ocena jakości wód powierzchniowych przepływających przez teren gminy w punktach pomiarowo kontrolnych w latach potok Jasienica i rzeka Kłodnica Jasienica Kłodnica Nazwa jcw Potok Chudowski do Ornontowickiego włączenie n.b. Kłodnica do Promnej n.b. Nazwa punktu pomiarowo Potok Chudowski powyżej ujścia kontrolnego potoku Ornontowickiego Kłodnica poniżej ujścia Jamny Klasa elementów biologicznych klasa III klasa III klasa IV klasa IV Klasa elementów fizykochemicznych poniżej stanu dobrego poniżej stanu dobrego poniżej stanu dobrego poniżej stanu dobrego Klasyfikacja substancji stan dobry i stan dobry i stan dobry i poniżej stanu Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 59

60 Jasienica Kłodnica szczególnie szkodliwych powyżej dobrego powyżej dobrego powyżej dobrego dobrego Stan potencjał ekologiczny umiarkowany umiarkowany słaby słaby Gmina Gierałtowice Ruda Śląska Powiat gliwicki Ruda Śląska Źródło: WIOŚ Katowice. Objaśnienia: III stan umiarkowany, IV stan słaby, n.b nie badano. Tabela 29 Średnioroczne stężenia substancji i wskaźników w punktach pomiarowych w latach Potok Jamna Potok Promna Kłodnica Temp. Wody [ o C] 11,23 9,92 10,65 9,52 12,5 11,06 Zawiesina ogólna 21,17 102,2 12,74 43,04 31,08 57,08 [mg/l] Odczyn 7,7 7,72 7,53 7,58 7,5 7,58 Tlen rozpuszczony 10,01 9,32 10,53 9,61 8,81 8,03 [mg O2/l] BZT5 [mg O2/l] 4,93 8,55 n.b. 3,86 6,19 n.b. 5,12 6,88 ChZT Mn [mg O2/l] 9,98 14,48 13,44 13,56 14,13 14,98 Ogólny Corg. [mg C/l] 9,24 11,88 13,73 13,99 9,92 10,46 Amoniak [mg NH4/l] 4,81 2,67 0,87 n.b. 2,94 n.b. Azot amonowy [mg N/l] 3,74 5, ,84 2,28 2,34 Azot Kjeldahla 4,7 3,67 n.b. 2,07 2,38 n.b. 4,18 3,85 [mg N/l] Azotany [mg NO3/l] 15,82 n.b n.b. 17 n.b. Azot azotanowy 3,58 3,67 4,14 4,68 3,84 3,85 [mg N/l] Azot ogólny [mg N/l] 8,44 9,33 6,3 7,14 8,29 7,26 Fosfor ogólny [mg P/l] 1,8 0,91 0,37 0,43 1,24 0,76 Przewodność elektro ,5 613, [us/cm] Substancje rozp. og. 764,8 778,3 444,4 452, [mg/l] Twardość ogólna 296,4 281,6 217,5 205, ,3 [mg CaCO3/l] Siarczany [mg SO4/l] 245,9 255,3 74,59 65,63 247,1 237,2 Chlorki 103,3 94,14 56,08 63, n.b. n.b. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 60

61 Potok Jamna Potok Promna Kłodnica [ mg Cl/l] Wapń [mg Ca/l] 76,74 71,51 68,82 63,78 113,2 106,3 Magnez [mg Mg/l] 25,44 25,04 11,1 11,15 58,88 52,65 Arsen [mg As/l] Bar [mg Ba/l] Bor [mg B/l] Chrom ogólny [mg Cr/l] Cynk [mg Zn/l] Glin [mg Al/l] Miedź [mg Cu/l] Fenole lotne [mg/l] Źródło: WIOŚ Katowice. Objaśnienia: n.b nie badano Stan czystości cieków powierzchniowych przepływających przez teren gminy w porównaniu z 2008 rokiem uległ pogorszeniu, co obrazują powyższe tabele. Zgodnie z informacjami zawartymi w opracowaniu Stan środowiska w województwie śląskim w latach 2010 roku (WIOŚ w Katowicach), dalsze badania stanu rzek: Jasienica, Jamna, Promna i Kłodnica prowadzone będą w 2012 roku 5.4 WODY PODZIEMNE Zgodnie z regionalizacją hydrogeologiczną Polski wg B. Paczyńskiego (2003) teren gminy należy do śląsko krakowskiego regionu hydrogeologicznego. W profilu hydrogeologicznym występują trzy piętra wodonośne: czwartorzędu, triasu i karbonu. Czwartorzędowe piętro wodonośne budują piaski różnoziarniste, żwiry, gliny zwałowe, namuły i lessy. Występuje w nim najczęściej jeden poziom wodonośny. Lokalnie w głębokich dolinach kopalnych można stwierdzić występowanie 2 3 poziomów wodonośnych. Poziomy te są hydrogeologicznie odkryte bądź częściowo odkryte. Zasilanie odbywa się poprzez opady atmosferyczne bezpośrednio w obszarach odkrytych, pośrednio na drodze spływu powierzchniowego. Głównym zagrożeniem dla tych poziomów są deformacje powierzchni terenu i związane z nimi osiadania górnicze. Triasowe piętro wodonośne tworzą trzy poziomy wodonośne: poziom wapienia muszlowego, retu i pstrego piaskowca. Poziom wodonośny wapienia muszlowego i retu występuje lokalnie w obrębie skał dolomitowo wapiennych wapienia muszlowego i retu. Ze względu na dolomityzację warstw oraz redukcję miąższości, warstwy te tracą swój izolujący charakter w efekcie czego poziomy wapienia muszlowego i retu pozostają Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 61

62 w łączności hydraulicznej. Występujący tu poziom wodonośny jest odkryty lub częściowo przykryty przepuszczalnymi utworami czwartorzędu. Warstwę podścielającą stanowi seria ilasto marglistych osadów dolnego triasu. Poziom wodonośny pstrego piaskowca jest rozpoznany lokalnie w obszarze jego wychodni. Kolektorami wód są piaskowce. Zasilanie poziomów wodonośnych następuje bezpośrednio na wychodniach. Karbońskie piętro wodonośne budują piaskowce serii mułowcowej i górnośląskiej serii piaskowcowej. Poziomy te są izolowane nieprzepuszczalnymi iłowcami, a miejscami występują w łączności hydraulicznej. Warunki hydrogeologiczne karbońskiego piętra wodonośnego zostały bardzo zmienione w wyniku długotrwałej działalności górniczej. Podstawę drenażu stanowią wyrobiska kopalń, które wytworzyły regionalny lej depresji. Zasilanie poziomów wodonośnych następuje bezpośrednio na wychodniach bądź przez infiltrację wód z wyżej leżących poziomów wodonośnych. W obrębie karbońskiego piętra wodonośnego wyznaczony został Użytkowy Poziom Wód Podziemnych Mikołów Sosnowiec (C II). Jest to zbiornik typu szczelinowo porowego, zalegający w piaskowcach i zlepieńcach górno karbońskich. Poziom ten zasilany jest na wychodniach i poprzez wodonośne utwory czwartorzędu. Zgodnie z Mapą występowania Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w Polsce (Kleczkowski red. 1990), na obszarze gminy Mikołów, w jej północnej części, znajduje się fragment Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Dolina Kopalna rzeki Górna Kłodnica (GZWP nr 331). Jest to zbiornik czwartorzędowy, zakryty, w związku z czym nie wyznaczono dla niego obszarów chronionych. Zasoby dyspozycyjne zbiornika wynoszą m 3 /d. Tabela 30 Charakterystyka GZWP Dolina kopalna rzeki górna Kłodnica Stratygrafia Powierzchnia Typ ośrodka wodonośnego Średnia głębokość ujęć [m] Moduł zasobów odnawialnych [m 3 /h*km 2 ]/ [dm 3 /s*km 2 ] Moduł zasobów dyspozycyjnych [m 3 /h*km 2 ]/ [dm 3 /s*km 2 ] plejstocen 70 porowy 60 13,50 / 3,8 11,25 / 3,1 Źródło: Hydrogeologia regionalna Polski, Tom I Wody słodkie, PIG Lokalizację zbiornika przedstawiono na poniższym rysunku. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 62

63 Rysunek 19 Lokalizacja GZWP (źródło: opracowanie własne na podstawie danych RZGW Gliwice, stan na luty 2012) Wody podziemne na terenie Mikołowa są monitorowane w trzech punktach monitoringowych sieci krajowej: 2233/K, 2234/K, 2680/K. Tabela 31 Ocena jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych na terenie gminy w latach Nr punktu Nazwa punktu JCWPd Stratygrafia ujętej warstwy Klasa jakości /K Mikołów 133 Q+T III III III 2234/K Bujaków 133 Q II III n.b. 2680/K Paniowy 133 Q III III III Źródło: WIOŚ Katowice Objaśnienia: II stan dobry, III stan umiarkowany, IV stan słaby, n.b. nie badano, Q czwartorzęd, T trias 5.5 POWIETRZE ATMOSFERYCZNE O stanie powietrza atmosferycznego decyduje wielkość emisji oraz jej rozkład przestrzenny. Zgodnie z art. 3 pkt 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.), emisją nazywamy wprowadzenie bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku działalności człowieka, do powietrza, wody, gleby lub ziemi: substancji, energii (ciepło, hałas, wibracje lub pola elektromagnetyczne). Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest miejsce wytworzenia substancji zanieczyszczającej. Na terenie gminy głównymi rodzajami zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego są: zanieczyszczenia komunikacyjne (liniowe) źródłem emisji zanieczyszczeń są samochody poruszające się po drogach oraz pociągi poruszające się po torach kolejowych. Do zanieczyszczeń komunikacyjnych zaliczamy: produkty spalania benzyn, olejów napędowych oraz gazu, tj.: tlenek węgla, tlenki azotu, dwutlenek siarki, pył PM10, węglowodory alifatyczne, a także pyły ze ścierania np. opon, klocków hamulcowych. zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł niskiej emisji źródłem niskiej emisji na terenie gminy są indywidualne paleniska domowe oraz kotłownie opalane koksem i węglem kamiennym, pracujące na potrzeby małych zakładów. Do głównych zanieczyszczeń pochodzących ze spalania paliw w kotłach należą: dwutlenek węgla, tlenki azotu, dwutlenek siarki, pył. emisja niezorganizowana źródłami emisji niezorganizowanej są m.in.: oczyszczalnie ścieków, zwałowiska, wypalanie traw, emisja zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza bez pośrednictwa przeznaczonych do tego celu środków technicznych np. spawanie czy lakierowanie wykonywane poza obrębem warsztatu. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 63

64 Zgodnie z art. 87 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.), ocena jakości powietrza dokonywana jest w strefach. Strefy te określone zostały w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 marca 2008 roku w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. z 2008 r. Nr 52, poz. 310). Ocena jakości powietrza dokonywana jest w ramach państwowego monitoringu środowiska (art. 88 ustawy Prawo ochrony środowiska), którą wykonuje Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Ocena jakości powietrza pod kątem ochrony zdrowia obejmuje następujące zanieczyszczenia: benzen, dwutlenek azotu, dwutlenek siarki, ołów, tlenek węgla, ozon, pył PM10, arsen, benzo(a)piren, kadm, nikiel. Ocena jakości powietrza pod kątem ochrony roślin obejmuje następujące zanieczyszczenia: dwutlenek siarki, tlenki azotu, ozon. Wynikiem oceny jakości powietrza są trzy klasy: klasa A, stężenia zanieczyszczeń na terenie danej strefy nie przekraczają poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych oraz poziomów długoterminowych, klasa B, stężenia zanieczyszczeń na terenie danej strefy przekraczają poziomy dopuszczalne lecz nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji, klasa C, stężenia zanieczyszczeń na terenie danej strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji. W przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony, wówczas klasa C wyznaczona jest dla stężenia zanieczyszczeń na terenie danej strefy przekraczającego poziomy dopuszczalne, poziomy docelowe i poziomy długoterminowe. W poniższych tabelach zestawiono wyniki Siódmej, Ósmej i Dziewiątej rocznej oceny jakości powietrza w województwie śląskim obejmującej lata opracowanej przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach w latach Tabela 32 Wyniki oceny jakości powietrza ze względu na ochronę ludzi dla strefy gliwicko mikołowskiej w latach NO 2 SO 2 PM10 O 3 CO C 6 H 5 As BaP Cd Ni Pb 2008 A A A C A A A C A A A 2009 A A C C A A A C A A A 2010 A C C C A A A C A A A Źródło: Opracowanie własne na podstawie Siódmej, Ósmej i Dziewiątej rocznej oceny jakości powietrza w województwie śląskim obejmującej 2008, 2009 i 2010 r.; WIOŚ Katowice, 2009, 2010 i 2011 r. Objaśnienia: A stężenie zanieczyszczenia w strefie nie przekracza poziomów dopuszczalnych i docelowych; C stężenie zanieczyszczenia w strefie przekracza poziomy dopuszczalne i docelowe powiększone o margines tolerancji (o ile margines ten został wyznaczony). Z przeprowadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach corocznych ocen jakości powietrza, wynika, iż w ostatnich latach jakość powietrza ze względu na ochronę zdrowia w strefie gliwicko mikołowskiej uległa zmianie. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 64

65 Od 2008 roku zauważono pogorszenie klasy dla pyłu oraz dwutlenku siarki, pozostałe zanieczyszczenia nie uległy zmianie. W wyniku wystąpienia przekroczeń dopuszczalnych poziomów pyłu PM10 i benzo(a)pirenu w powietrzu w strefie gliwicko mikołowskiej, do której zaliczono teren gminy Mikołów, opracowany został Program ochrony powietrza dla strefy gliwicko mikołowskiej województwa śląskiego, w której stwierdzone zostały ponadnormatywne poziomy stężeń substancji w powietrzu. Program ten przyjęto uchwałą Nr III/52/15/2010 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 16 czerwca 2010 r. dla benzo(a)pirenu oraz uchwałą nr IV/16/7/2011 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 19 grudnia 2011 r. dla pyłu PM10. W programach tych określone zostały niezbędne działania naprawcze potrzebne do przywrócenia poziomów dopuszczalnych. Tabela 33 Wyniki oceny jakości powietrza ze względu na ochronę roślin dla strefy gliwicko mikołowskiej w latach NO X SO 2 O A A C 2009 A A C 2010 A A C Źródło: Opracowanie własne na podstawie Ósmej i Dziewiątej rocznej oceny jakości powietrza w województwie śląskim obejmującej 2009 i 2010 r.; WIOŚ Katowice, 2010 i 2011 r. Objaśnienia: A stężenie zanieczyszczenia w strefie nie przekracza poziomów dopuszczalnych i docelowych; C stężenie zanieczyszczenia w strefie przekracza poziomy dopuszczalne i docelowe powiększone o margines tolerancji (o ile margines ten został wyznaczony). Z przeprowadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach corocznych ocen jakości powietrza, wynika, iż w ostatnich latach jakość powietrza ze względu na ochronę roślin w strefie śląskiej nie uległa zmianie. Dla tlenków azotu i dwutlenku siarki wyznaczono klasę A, co oznacza dotrzymanie poziomów dopuszczalnych, natomiast dla ozonu wyznaczono klasę C, co oznacza przekroczenia poziomów dopuszczalnych. Na terenie gminy Mikołów zlokalizowana jest jedna stacja monitoringu powietrza prowadzona przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach. Stacja ta zlokalizowana jest przy ul. Św. Wojciecha i prowadzi pomiary pasywne benzenu (C 6 H 6 ). W poniższej tabeli zestawiono wyniki rocznych pomiarów stężenia benzenu. Tabela 34 Wyniki pomiarowe stężenia benzenu w powietrzu atmosferycznym w 2010 roku ze stacji pomiarowej w Mikołowie Parametr/ Wartość dopuszczalna Jednostka Miesiąc (C 6 H 6 ) / 5 µg/m 3 µg/m 3 6,64 7,33 4,10 3,48 2,06 2,44 2,87 4,45 3,53 3,79 4,65 13,53 Źródło: Z powyższej tabeli wynika, iż średnioroczne stężenie benzenu na terenie gminy w 2010 Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 65

66 roku mieściło się w granicach dopuszczalnego poziomu równego 5 µg/m 3 określonego w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2008 r. Nr 47, poz. 281). Pomiar pozostałych zanieczyszczeń, tj.: pył zawieszony PM10, benzo(a)piren, ołów, arsen, kadm, nikiel, dla strefy gliwicko mikołowskiej dokonywany jest w stacji monitoringowej w Knurowie przy ul. Jedności Narodowej 5. W poniższej tabeli zestawiono wyniki rocznych pomiarów stężenia wymienionych zanieczyszczeń. Tabela 35 Wyniki pomiarowe stężeń zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym w 2010 roku ze stacji pomiarowej w Knurowie Miesiąc Jednostka Parametr/ Wartość dopuszczalna Pył zawieszony PM10 / 3 µg/m µg/m 3 Bezno(a) piren / ng/m ,6 2,6 1,9 0,94 0,44 0,49 0, ng/m 3 Ołów / 0,5 µg/m 3 µg/m 3 0,04 0,03 0,04 0,03 0,02 0,03 0,02 0,02 0,01 0,31 0,1 0,06 Arsen / 6 ng/m 3 ng/m ,5 4, ,9 2,6 1 4,4 17 3,1 Kadm / 5 ng/m 3 ng/m 3 2,6 0,89 1,7 0,86 0,25 0,94 0,25 0,25 0,25 0,25 2,4 2,2 Nikiel / 20 ng/m 3 ng/m , , ,4 1 Źródło: Z powyższej tabeli wynika, iż średnioroczne stężenia: pyłu zawieszonego PM10 i benzo(a)pirenu, zmierzone w stacji pomiarowej w Knurowie, w 2010 roku przekraczały dopuszczalne poziomy określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2008 r. Nr 47, poz. 281). Pozostałe zanieczyszczenia nie przekroczyły dopuszczalnych poziomów określonych w ww. rozporządzeniu. Ze względu na odległość stacji pomiarowej od terenu gminy nie jest jednoznaczne, iż dla gminy Mikołów stężenia tych zanieczyszczeń również zostały przekroczone. 5.6 KLIMAT AKUSTYCZNY Zgodnie z art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.), przez hałas rozumie się dźwięk o częstotliwościach od 16 Hz do Hz. Wskaźnikiem oceny hałasu w środowisku jest równoważny poziom dźwięku wyrażony w decybelach (db). Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku określono w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r. Nr 120, poz. 826). Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 66

67 5.6.1 Hałas komunikacyjny Głównymi czynnikami wpływającymi na poziom hałasu komunikacyjnego są: natężenie ruchu, udział samochodów ciężarowych w strumieniu ruchu, stan techniczny pojazdów i dróg, rodzaj nawierzchni dróg oraz organizacja ruchu drogowego. W 2007 roku na terenie gminy Mikołów wykonane zostały pomiary hałasu komunikacyjnego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach. We współpracy z Urzędem Miasta Mikołowa wytypowano trzy rejony badań: RB1 rejon ul. Katowickiej (od ul. J. Porazińskiej do granicy miasta, 1370 m), RB2 rejon ul. Beskidzkiej (od ul. Bielskiej do ul. Plebiscytowej, 2000 m), RB3 rejon ul. Ks. F. Górka (od ul. Dworskiej do ul. W. Korfantego, 830 m). Rysunek 20 Lokalizacja punktów pomiarowych hałasu komunikacyjnego na terenie Mikołowa w 2007 r. (źródło: WIOŚ w Katowicach) Wyniki przeprowadzonych badań wskazały przekroczenia standardów akustycznych w bezpośrednim sąsiedztwie badanych odcinków dróg przy których zlokalizowane są budynki mieszkalne. Wyniki pomiarów przedstawiono w poniższej tabeli, a lokalizację punktów na powyższym rysunku. Tabela 36 Wartości średnich poziomów dźwięku z okresu 7 miu dób dla analizowanych punktów referencyjnych RB1 ul. Katowicka 132 (przedszkole nr 4) RB2 ul. Beskidzka (ul. Kochanowskiego) RB3 Bujaków (ul. Ks. Franciszka Górka) L 7d DWN [db] 75,1 61,6 71,3 L 7N N [db] 66,3 52,0 60,2 Źródło: WIOŚ w Katowicach Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 67

68 Objaśnienia: L DWN długookresowy średni poziom dźwięku wyznaczony w ciągu 7 dób, L N długookresowy średni poziom dźwięku wyznaczony w ciągu 7 pór nocy Wyniki pomiarów akustycznych wskazują na przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu: w punkcie RB1 L DWN o 15,1 db i L N o 16,3 db, w punkcie RB2 L DWN o 1,6 db i L N o 2,0 db, w punkcie RB3 L DWN o 16,3 db i L N o 10,2 db. W związku z powyższym stwierdza się niekorzystny klimat akustyczny w rozpatrywanych rejonach badań. W kwietniu 2010 r. uchwalony został Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa śląskiego do roku 2013 dla terenów poza aglomeracjami, położonych wzdłuż dróg krajowych, ekspresowych, autostrad i linii kolejowych, celem którego było określenie priorytetów działań oraz wskazanie zadań niezbędnych dla ograniczenia poziomu hałasu do wartości dopuszczalnych. Odcinkami dróg, przebiegającymi przez teren gminy Mikołów, dla których w Programie ochrony środowiska przed hałasem określono zakres i kierunki działań niezbędne do dotrzymania standardów środowiskowych w zakresie oddziaływania akustycznego są: 1/ droga krajowa nr 44 na odcinku Borowa Wieś Tychy, 2/ droga krajowa nr 81 na odcinku Mikołów (Przejście) Żory. Rysunek 21 Mapa imisji (źródło: portal map akustycznych GDDKiA, stan na marzec 2012) Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 68

69 5.6.2 Hałas przemysłowy Hałas przemysłowy emitowany jest przez źródła znajdujące się na terenie zakładów przemysłowych, produkcyjnych, wytwórczych, itp. Źródłami hałasu są maszyny i urządzenia, procesy technologiczne, instalacje oraz transport wewnątrzzakładowy. Poziom hałasu kształtowany jest indywidualnie dla każdego obiektu. Zgodnie z informacjami uzyskanymi od Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach, w latach przeprowadzono pomiary hałasu w następujących miejscach: Miejsce pomiaru/ pora pomiaru/ rok pomiaru na granicy posesji przy ul. Żwirki i Wigury 3 hałas emitowany w wyniku pracy PW TOLEK Drukarnia im. Karola Miarki w Mikołowie / noc / 2008 przed budynkiem jednorodzinnym przy ul. Górniczej 14 w Mikołowie hałas emitowany w wyniku pracy PW TOLEK Drukarnia im. Karola Miarki w Mikołowie / noc / 2008 przed budynkiem jednorodzinnym przy ul. Górniczej 14 w Mikołowie hałas emitowany w wyniku pracy PW TOLEK Drukarnia im. Karola Miarki w Mikołowie / noc / 2008 na terenie posesji przy ul. Solnej 10 w Mikołowie hałas emitowany poprzez Gospodarstwo Rolne Marek Błaszczyk w Mikołowie / noc / 2008 na terenie posesji przy ul. Solnej 10 w Mikołowie hałas emitowany poprzez Gospodarstwo Rolne Marek Błaszczyk w Mikołowie / dzień / 2008 przed budynkiem mieszkalnym przy ul. Solnej 10 w Mikołowie hałas emitowany poprzez Gospodarstwo Rolne Marek Błaszczyk w Mikołowie / dzień / 2008 na granicy działki przy ul. 15 Grudnia 18 w Mikołowie; hałas emitowany w wyniku pracy zakładu FHU "Mistra" Eksport Import Bogdan Jarczyk / dzień / 2009 przy budynku mieszkalnym przy ul. 15 Grudnia 18 w Mikołowie; hałas emitowany w wyniku pracy zakładu FHU "Mistra" Eksport Import Bogdan Jarczyk / dzień / 2009 przy budynku mieszkalnym przy ul. 15 Grudnia 18 w Mikołowie; hałas emitowany w wyniku pracy zakładu FHU "Mistra" Eksport Import Bogdan Jarczyk / dzień / 2009 na granicy posesji przy ul. Kościuszki 73b i Kościuszki 73 w Mikołowie; hałas emitowany w wyniku pracy zakładu Konserwacja i Naprawa Pojazdów Samochodowych Stanisław Staszak / dzień / 2009 Poziom hałasu zmierzony L AeqT 61,7dB (okna częściowo otwarte) L AeqT 48,4,dB (okna zamknięte) Przekroczenie dopuszczalnej wartości poziomu hałasu 16,7 db 3,4 db Dopuszczalny poziom hałasu 45 db L AeqT 55,9dB 10,9 db 45 db L AeqT 47,5dB 2,5 db 45 db L AeqT 36,1dB 50 db L AeqT 40,1dB L AeqT 42,6dB 50 db L AeqT < 45,9dB 50 db L AeqT 35,8dB L AeqT 45,9dB 50 db L AeqT 32,3dB 50 db L AeqT 42,1dB 50 db L AeqT 54,3dB 55 db Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 69

70 na granicy posesji przy ul. Górniczej 14; hałas emitowany w wyniku pracy PW TOLEK Drukarnia im. Karola Miarki w Mikołowie / noc / 2009 przed budynkiem mieszkalnym przy ul. Górniczej 14; hałas emitowany w wyniku pracy PW TOLEK Drukarnia im. Karola Miarki w Mikołowie / noc / 2009 przed budynkiem mieszkalnym przy ul. Ziołowej 6 w Mikołowie; hałas emitowany w wyniku pracy zakładu SKALIK Auto Alarm Radio System w Mikołowie / dzień / 2009 na granicy terenu Spółki MIFAMA oraz terenów zabudowy mieszkaniowej; w odległości ok. 12 m od elewacji budynku przy ul. Żwirki i Wigury 20; hałas emitowany w wyniku pracy zakładu PLASTOMIX S.C. / dzień / 2010 w świetle okna III kondygnacji budynku mieszkalnego przy ul. Żwirki i Wigury 20; hałas emitowany w wyniku pracy zakładu PLASTOMIX S.C. / noc / 2010 na tarasie I kondygnacji budynku przy ul. Żwirki i Wigury 14; hałas emitowany w wyniku pracy zakładu PLASTOMIX S.C. / noc / 2010 na granicy posesji przy ul. Katowickiej 144 w Mikołowie; hałas emitowany w wyniku pracy zakładu BETATRANS LOGISTIC Sp. z o.o. / dzień / 2010 L AeqT 45,8dB 0,8 db 45 db L AeqT 38,8dB 45 db L AeqT 44,3dB 55 db L AeqT 52,8dB 55 db L AeqT 48,8dB 3,9 db 45 db L AeqT 42,5dB 45 db L AeqT 47,3dB 55 db w świetle okna budynku jednorodzinnego przy ul. Żwirki i Wigury 1b; hałas emitowany w wyniku pracy PW TOLEK Drukarnia im. Karola Miarki w Mikołowie / dzień / 2010 L AeqT 53,2dB L AeqT 55,4dB 0,4 db 55 db na granicy posesji przy ul. Żwirki i Wigury 1b; hałas emitowany w wyniku pracy PW TOLEK Drukarnia im. Karola Miarki w Mikołowie / dzień / 2010 L AeqT 52,0dB L AeqT 56,4dB 1,4 db 55 db na tarasie budynku przy ul. Żwirki i Wigury 3; hałas emitowany w wyniku pracy PW TOLEK Drukarnia im. Karola Miarki w Mikołowie / dzień / 2010 L AeqT 53,9dB 55 db na granicy z posesją przy ul. Górniczej 14; hałas emitowany w wyniku pracy PW TOLEK Drukarnia im. Karola Miarki w Mikołowie / dzień / 2010 L AeqT 53,5dB 55 db na granicy posesji przy ul. Żwirki i Wigury 3; hałas emitowany w wyniku pracy PW TOLEK Drukarnia im. Karola Miarki w Mikołowie / noc / 2010 L AeqT 45,9dB 0,9 db 45 db na granicy z posesją przy ul. Górniczej 14; hałas L AeqT 44,0dB 45 db emitowany w wyniku pracy PW TOLEK Drukarnia im. Karola Miarki w Mikołowie / noc / 2010 Źródło: WIOŚ w Katowicach * Zakład PLASTOMIX aktualnie nie prowadzi działalność przy ul. Żwirki i Wigury 4 w Mikołowie (stan na sierpień 2012 r.) Hałas komunalny Hałas komunalny związany jest z dźwiękami towarzyszącymi obecności i działalności człowieka. Głównym źródłem hałasu komunalnego są obiekty sportu, rekreacji, obiekty działalności usługowo rozrywkowej (dyskoteki, bary). Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 70

71 5.7 TERENY POPRZEMYSŁOWE Obowiązującym dokumentem krajowym w zakresie terenów poprzemysłowych jest Program Rządowy dla Terenów Poprzemysłowych przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 27 kwietnia 2004 r. W programie zdefiniowano pojęcie terenu poprzemysłowego, jako teren zdegradowany, nie użytkowany lub nie w pełni wykorzystany teren przeznaczony pierwotnie pod działalność gospodarczą, która została zakończona. Zgodnie z informacjami zawartymi w Wojewódzkim programie przekształceń terenów poprzemysłowych i zdegradowanych wraz z koncepcją rozbudowy narzędzi informatycznych oraz prognozą jego oddziaływania na środowisko z 2008 r., na terenie gminy Mikołów wyznaczono cztery tereny poprzemysłowe wymagające rekultywacji: teren po zlikwidowanym obiekcie wojskowym obejmującym wzgórze Sośnia Góra, teren chaotycznie zabudowany wiatami, parterowymi budynkami produkcyjno składowymi i kilkoma budynkami administracyjnymi. Dominują budynki przemysłowo składowe, w większości nieczynne, teren bazy maszyn drogowych, zwałowisko Panewniki KWK Halemba. Tabela 37 Zalecany kierunek zagospodarowania terenów poprzemysłowych Nazwa terenu teren po zlikwidowanym obiekcie wojskowym obejmującym wzgórze Sośnia Góra teren chaotycznie zabudowany wiatami, parterowymi budynkami produkcyjno składowymi i kilkoma budynkami administracyjnymi. Dominują budynki przemysłowo składowe, w większości nieczynne teren bazy maszyn drogowych zwałowisko Panewniki KWK Halemba Możliwe kierunki zagospodarowania Tereny produkcyjne i obsługi produkcji. Tereny zabudowy usługowej. Zabudowa mieszkaniowa. Tereny komunikacji i transportu. Sport i rekreacja w przestrzeni otwartej. Zieleń i przyroda. Tereny produkcyjne i obsługi produkcji. Tereny zabudowy usługowej Tereny produkcyjne i obsługi produkcji. Tereny komunikacji i transportu Rekultywacja leśna, rolna, parkowo rekreacyjna Zagospodarowanie na terenie gminy Teren zagospodarowano przez rozbudowę Centrum Edukacji Przyrodniczej i Ekologicznej Śląskiego Ogrodu Botanicznego. Teren będzie zrewitalizowany pod działalność usługową oraz cele budownictwa mieszkaniowego. Teren zlokalizowany naprzeciw szpitala przy ul. Waryńskiego 4. W chwili obecnej usunięto już część budynków. Teren zagospodarowano pod budowę krytej pływalni wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Zwałowisko zostało częściowo zalesione przez Kopalnię Halemba. Pozostała część zwałowiska zarządzana jest przez firmę HALDEX S.A., gdzie prowadzony jest odzysk węgla i kruszyw z odpadów wydobywczych. Źródło: Wojewódzki Program Przekształceń Terenów Poprzemysłowych i Zdegradowanych wraz z koncepcją rozbudowy narzędzi informatycznych oraz prognozą jego oddziaływania na środowisko z 2008 r. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 71

72 Rysunek 22 Lokalizacja terenów poprzemysłowych na terenie gminy Mikołów (źródło: Opracowanie własne na podstawie Wojewódzkiego programu przekształceń terenów poprzemysłowych i zdegradowanych wraz z koncepcją rozbudowy narzędzi informatycznych oraz prognozą jego oddziaływania na środowisko z 2008 r.) 5.8 OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU Roślinność występującą na terenie gminy Mikołów można podzielić na roślinność antropogeniczną i naturalną. Tereny cechujące się naturalną roślinnością to przede wszystkim: tereny leśne, doliny cieków, zadrzewienia i zakrzaczenia śródpolne, wrzosowiska, torfowiska, tereny podmokłe, roślinność stawów i oczek wodnych. Do terenów z roślinnością antropogeniczną należą: tereny rolniczej przestrzeni produkcyjnej, tereny zieleni miejskiej, tj.: parki, zieleńce, ogrody działkowe, cmentarze, zieleń uliczna, zieleń osiedlowa. Największym parkiem miejskim znajdującym się na terenie gminy jest Park Planty. Jest on usytuowany pomiędzy ulicą Konstytucji 3 Maja a potokiem Aleksander. Park został założony w XVIII wieku. W 2003 roku na terenie Mikołowa powstał Śląski Ogród Botaniczny rozciągający się pomiędzy Mokrem a Bujakowem. Obecnie powierzchnia Śląskiego Ogrodu Botanicznego wynosi około 100 ha. Na obszar ogrodu składają się lasy, łąki, pola uprawne oraz doliny potoków. Został on utworzony w celu ochrony różnorodności biologicznej. Ponadto funkcją Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 72

73 Śląskiego Ogrodu Botanicznego jest zaspokajanie potrzeb naukowych i dydaktycznych, jak również rekreacyjno turystycznych dla mieszkańców całego regionu. Do gatunków chronionych roślin występujących na terenie Ogrodu należą m.in.: orlik pospolity (Aquilegia vulgaris), podrzeń żebrowiec (Blechnum spicant), dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis), zimowit jesienny (Colchicium autumnale), kukułka szerokolistna (Dactylorhiza majalis), wawrzynek wilczełyko (Daphne mazerem), gożdzik brodaty (Diaantus barbatus), omieg górski (Doronicum austriacum), rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia), bluszcz pospolity (Hedera helix), listeria jajowata (Listera opata), widłak gożdzisty (Lycopodim clvatum), grążel żółty (Nuphar lutea), storczyk męski (Orchis masculata), śniedek baldaszkowy (Ornithogalum umbellatum), ciemiężyca zielona (Veratrum lobeianum), barwinek pospolity (Vinca minor), kruszczyk rdzawoczerwony (Epipactis atrorubens), kruszczyk szerokolistny (Epipactis helloborine), kruszczyk błotny (Epipactis palustris), skrzyp olbrzymi (Equisetum telmateia), goryczuszka orzęsiona (Gentianella ciliata), mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus), kopytnik pospolity (Asarum europem), konwalia majowa (Convallaria maja lis), kruszyna pospolita (Frangula alnus), bagno zwyczajne (Ledum palustre), pierwiosnek (Primula Eris). Do roślin pospolitych występujących na terenie Ogrodu należą m.in.: czartawa pospolita (Circaea lutetiana), krwawnik pospolity (Achillea millefolium), przymiotno kanadyjskie (Conyza canadensis), kielisznik zaroślowy (Clystegia sepium), nostrzyk biały (Melilotus alba), żółtlica drobnokwiatowa (Galinsoga parviflora), drakiew żółta (Scabiosa ochrolecua), niecierpek drobnokwiatowy (Impatiens parviflora), mlecz kolczasty (Sonchus asper), dziewanna pospolita (Verbascum nigrum), ostrożeń warzywny (Cirsium oleraceum), wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare), starzec fuchsa (Senecio fuschsii), chaber łąkowy (Centaurea jacea), krwawnica pospolita (Lythrum salicaria), ostrożeń polny (Cirsium arvense), groszek bulwiasty (Lathyrus tuberosus), cykoria podróżnik (Cichorium intybus), wierzbówka kiprzyca (Chamaenerio angustifolium), niecierpek gruczołowaty (Impatiens glandulifera), pokrzywa pospolita (Urtica dioica), bylica pospolita (Artemisia vulgaris), trzcina pospolita (Phragmites communis) Do roślin energetycznych występujących na terenie Ogrodu należą m.in.: wierzba wiciowa (Salix viminalis), miskant olbrzymi (Miscanthus giganteus), słonecznik bulwiasty zwany potocznie topinamburem (Helianthus tuberosus). proso rózgowe (Panicum virgatum), róża bezkolcowa (Rosa multiflora), wierzba wiklina (Salix purpurea), ślazowiec pensylwański (Sida hermaphrodita) oraz rożnik przerośnięty (Sylfium perfoliatum). Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 73

74 Rysunek 23 Zarys stanu obecnego Ogrodu wraz z terenami przeznaczonymi pod założenie nowych kolekcji (źródło: stan na marzec 2012) Zgodnie z informacjami zawartymi w Programie Funkcjonalno Użytkowym dla Rozbudowy Centrum Edukacji Przyrodniczej i Ekologicznej Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Mikołowie etap II, rozbudowa Śląskiego Ogrodu Botanicznego obejmie budowę: Ogrodu Kwiatowego o powierzchni około m 2, Ogrodu Tarasowego o powierzchni około m 2, Ogrodu traw ozdobnych o powierzchni około m 2, Ogrodu roślin wodnych o powierzchni około m 2, Łąki kwietnej i muraw kserotermicznych o powierzchni około m 2, Uzupełnienie kolekcji Refugia o powierzchni około m 2. Ogród Kwiatowy Ogród kwiatowy ma eksponować walory plastyczne roślin (ich wielkość i kolor). W skład ogrodu będą wchodzić następujące kolekcje: Dęby ok. 23 szt. i rododendrony ok. 225 szt., Łąka Trzęśliwcowa ok m 3, Kolekcja kwiatowa ok szt. Id: D98-492C-A2C8-CB842FA39CF9. Podpisany Strona 74