Rola Regionalnej Strategii Innowacji oraz inteligentnych specjalizacji w rozwoju województwa śląskiego w perspektywie finansowej

Transkrypt

1 Rola Regionalnej Strategii Innowacji oraz inteligentnych specjalizacji w rozwoju województwa śląskiego w perspektywie finansowej Bogumiła Kowalska Jednostka Koordynująca Wdrażanie RIS Wydział Rozwoju Regionalnego Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Katowice, 26 maja 2014 r.

2 Programowanie rozwoju innowacyjnego regionu - Regionalna Strategia Innowacji Województwa Śląskiego na lata (j. pol., ang., franc.) - Program Rozwoju Technologii Województwa Śląskiego na lata , - Model wdrożeniowy Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego na lata , - Model wdrażania Programu Rozwoju Technologii Województwa Śląskiego na lata , - koncepcja funkcjonowania i rozwoju Sieci Regionalnych Obserwatoriów Specjalistycznych zakończona podpisaniem Porozumienia na rzecz partnerskiej współpracy w ramach Sieci Regionalnych Obserwatoriów Specjalistycznych.

3 Programowanie rozwoju innowacyjnego regionu

4 Regionalna Strategia Innowacji Województwa Śląskiego - zmiany RIS WSL *pierwszy dokument regionalny zorientowany na wzmocnienie procesów innowacyjnych *podejście funkcjonalne *cel: stworzenie Regionalnego Systemu Innowacji opartego na sieciach współpracy między organizacjami wsparcia biznesu, sektorem B+R, samorządem terytorialnym a firmami RIS WSL *pierwszy dokument w kraju zgodny ze Strategią Unii Europejskiej- Europa 2020 *podejście tematyczne *cel: rozwój i przekształcenie regionalnego systemu innowacji w ekosystem innowacji oraz wzmacnianie i wykorzystanie potencjału endogenicznego dla poprawy sytuacji w regionie i osiągania przewag w skali globalnej

5 Najważniejsze postanowienia Regionalnej Strategii Województwa Śląskiego na lata dotyczą: wyboru inteligentnych specjalizacji regionalnych, celów polityki innowacyjnej regionu, rekomendowanych metaprzedsięwzięć.

6 Specjalizacje Regionu w latach Inteligentne specjalizacje regionu: Energetyka Medycyna ICT Podstawa programowania wydatkowania środków Funduszy Strukturalnych w ramach celów 1. i 3. Specjalizacje regionalne: Wskazane w Programie Rozwoju Technologii

7 Program Rozwoju Technologii Województwa Śląskiego specjalizacje regionalne Technologie medyczne (ochrony zdrowia), tj. m.in. biotechnologie medyczne; technologie inżynierii medycznej Technologie dla energetyki i górnictwa, tj. m.in. technologie spalania węgla; czyste technologie węglowe, ogniwa paliwowe; wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych i odpadów; składowanie CO 2 ; technologie procesowania gazów; rozpoznanie i ochrona zasobów węgla Technologie dla ochrony środowiska, tj. m.in. biotechnologie dla ochrony środowiska; inteligentne i energooszczędne budownictwo; technologie ochrony i rekultywacji środowiska; technologie odpadowe, technologie procesowania wody i gazów, gromadzenie i uzdatnianie wody; technologie ochrony powietrza; technologie wspomagające zarządzanie środowiskiem Technologie informacyjne i telekomunikacyjne, tj. m.in. technologie telekomunikacyjne; informacyjne; modelowanie i symulacje procesów i zjawisk; optoelektronika Produkcja i przetwarzanie materiałów, tj. m.in. tworzywa metaliczne; polimerowe; ceramiczne Transport i infrastruktura transportowa, tj. m.in. zintegrowane, inteligentne systemy transportowe; nowoczesne rozwiązania napędów środków transportu Przemysł maszynowy, samochodowy, lotniczy i górniczy, tj. m.in. automatyka przemysłowa, sensory i roboty; technologie projektowania i wytwarzania maszyn i urządzeń górniczych oraz energetycznych Nanotechnologiei nanomateriały, tj. m.in. technologie tworzenia struktur o rozmiarach manometrycznych

8 Foresight Technologiczny Województwa Śląskiego Zakup i implementacja Bycie na bieżąco Intensywny rozwój Priorytet inkubacji

9 Identyfikacja inteligentnych specjalizacji województwa śląskiego Zdefiniowane w oparciu o wyniki foresightu technologicznego i z uwzględnieniem zapisów Programu Rozwoju Technologii Energetyka Medycyna ICT i uzupełniające dziedziny Programu Rozwoju Technologii Mają charakter indykatywny, nie jednoznacznych przesądzeń

10 Inteligentne specjalizacje województwa śląskiego Energetyka Medycyna ICT będąca ważnym sektorem gospodarczym regionu i gospodarki narodowej stanowiąca jeden z wyróżników województwa śląskiego w kraju mające horyzontalne znaczenie dla rozwoju technologicznego, gospodarczego i społecznego Każdorazowo postrzegane przez pryzmat: łańcuchów wartości i wyboru składowych o możliwie najwyższej wartości dodanej; włączania w procesy i rynki globalne; wykorzystania i rozwijania kluczowych technologii wspomagających (ang. key enabling technologies).

11 Obszary projektów istotnych dla wdrażania RSI - Energetyka Zaawansowane technologie spalania węgla w obiektach energetyki zawodowej Czyste technologie węglowe Wytwarzanie ogniw paliwowych Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych, spalanie i termiczna utylizacja odpadów, produkcja paliw z biomasy i odpadów Energetyka prosumencka Inteligentne sieci energetyczne (sieci typu smart grid), inteligentne instalacje i odbiorniki Oszczędność energii, efektywność energetyczna, budownictwo pasywne i energooszczędne Technologie składowania dwutlenku węgla Technologie procesowania gazów Niskoemisyjny transport miejski

12 Klastry w obszarach inteligentnych specjalizacji regionu Energetyka Nazwa Rok powstania Koordynator klastra Sektor/ branża Priorytetowe obszary technologiczne regionu zgodnie z PRT WŚL Innowacyjny Śląski Klaster Czystych Technologii Węglowych Klaster Technologii Energooszczędnych EURO- CENTRUM 2006 Główny Instytut Górnictwa energetyka, górnictwo 2007 Klaster 3x Polish Wood Cluster 2007 Pierwszy Polski Klaster Budownictwa Pasywnego i Energooszczędnego 2008 Klaster Energetyczny 2009 Park Naukowo-Technologiczny Euro- Centrum Sp. z o.o. egmina, Infrastruktura, Energetyka Sp. z o.o., Politechnika Śląska, Wydział Elektryczny, Instytut Elektroenergetyki i Sterowania Układów Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o.o. Górnośląski Park Przemysłowy Sp. z o.o. Zespół Doradców Klastra Energetycznego Sp. z o.o. (ZDKE) energetyka, budownictwo energetyka energetyka, ochrona środowiska, drzewna budownictwo energetyka Technologie dla energetyki i górnictwa Technologie dla energetyki i górnictwa Technologie dla energetyki i górnictwa Technologie dla energetyki i górnictwa Technologie dla energetyki i górnictwa Technologie dla energetyki i górnictwa Klaster Energetyki Obywatelskiej Województwa Śląskiego 2012 Stowarzyszenie Energetyki Obywatelskiej Województwa Śląskiego Autogeneracja energetyka Technologie dla energetyki i górnictwa

13 Obszary projektów istotnych dla wdrażania RSI - medycyna Projekty badawczo-rozwojowe z wysokim potencjałem komercjalizacji Aktywne reagowanie na choroby cywilizacyjne Rozwój technologii i realizacja pilotażu usług leczniczych, pod kątem przyszłego licencjonowania lub negocjacji z NFZ dot. upowszechnienia usług Stworzenie i pilotaż usług diagnostycznych świadczonych poza procedurami finansowanymi przez NFZ, pod kątem przyszłych negocjacji z NFZ dot. upowszechnienia usług Rozwój zaplecza inteligentnej specjalizacji: inkubacja rozwiązań technologicznych, normalizacja i prototypowanie urządzeń, obserwatorium technologiczne

14 Klastry w obszarach inteligentnych specjalizacji regionu - Medycyna Nazwa Rok powstania Koordynator klastra Sektor/ branża Priorytetowe obszary technologiczne regionu zgodnie z PRT WŚL Śląska Sieć Wyrobów Medycznych MedSilesia 2007 Górnośląska Agencja Promocji Przedsiębiorczości S.A. wyroby medyczne Technologie medyczne Śląski Klaster Transplantologii Szpiku 2011 Inicjatorem powstania Śląskiego Klastra Transplantologii Szpiku jest wojewódzki konsultant w dziedzinie hematologii, kierownik Katedry i Kliniki Hematologii i Transplantacji Szpiku Śląskiego Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego im. A. Mielęckiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego prof. Sławomira Kyrcz-Krzemień. medycyna, transplantologia szpiku Technologie medyczne Natomiast koordynatorem projektu jest Agencja Rozwoju Regionalnego w Bielsku-Białej.

15 Obszary projektów istotnych dla wdrażania RSI - ICT Systemy telemedycyny Systemy energetyki prosumenckiej Systemy inteligentnego transportu Systemy bezpieczeństwa dla infrastruktury krytycznej (woda, gaz, transport) Multimedia Instytucjonalizacja: centra specjalizacji, ośrodki transferu technologii, klastry

16 Klastry w obszarach inteligentnych specjalizacji regionu ICT Nazwa Klaster Informatyczny Wzgórza Nowych Technologii NT Hills Rok powstania 2007 Klaster E-południe 2008 Klaster mobajl.org 2009 Śląski Klaster Biznesu [przekształcenie w Śląski Klaster ICT] Śląski Klaster Multimedialny Śląski Klaster wspierania nowoczesnych technologii i rozwiązań IT 2009 (działania od 1999 r.) Koordynator klastra Regionalne Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Klastrowych i Edukacyjnych NT Hills Stowarzyszenie na rzecz rozwoju społeczeństwa informacyjnego "E-Południe" Zrzeszenie Uczestników Rynku Mobilnego Mobajl.org Inkubator Przedsiębiorczości Strażacka Sp. z o.o. Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości DEVIT Fundacja Rozwoju Technologii Informatycznych Sektor/ branża ICT telekomunikacja telekomunikacja ICT ICT ICT Priorytetowe obszary technologiczne regionu zgodnie z PRT WŚL Technologie informacyjne i telekomunikacyjne Technologie informacyjne i telekomunikacyjne Technologie informacyjne i telekomunikacyjne Technologie informacyjne i telekomunikacyjne Technologie informacyjne i telekomunikacyjne Technologie informacyjne i telekomunikacyjne

17 Założenia modelu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji Mapy drogowe przedsięwzięć Animowanie realizacji metaprzedsięwzięć Metaprzedsięwzięcia Procesy Wyróżnione procesy: transfer wiedzy, komunikacja i promocja, konfigurowanie zasobów Dominujące modele biznesowe w regionie Założenia public governancew modelu wdrożenia RIS Monitoring RIS założenia systemu uczącego się Modele zarządzania i koordynacji Inteligentne specjalizacje Aktorzy Mapowanie aktorów Audyt technologicznoinnowacyjny Mobilizacja aktorów

18 MODEL WDRAŻANIA PRT Proces wdrażania RIS - dostarczanie informacji i danych na potrzeby: aktualizacji mapy aktorów regionalnego ekosystemu innowacji systemu monitoringu realizacji wizji ekosystemu innowacji (RIS) Działania Sieci Regionalnych Obserwatoriów Specjalistycznych w zakresie: inicjacja uruchamianie SROS funkcjonowanie SROS doskonalenie SROS procesy realizowane przez władze regionu procesy odbywające się w sferze B+R Model wdraża nia PRT proces główny wdrażania PRT procesy odbywające się w sferze przedsiębiorstw rozwój kadr i kompetencji, tworzenie zaplecza eksperckiego poszukiwanie nowych kierunków badawczych, doradztwo, inicjowanie współpracy identyfikacja trendów rozwoju technologii rozwój kadr i kompetencji, tworzenie zaplecza eksperckiego poszukiwanie nowych rynków rozwój nowych usług/ produktów analiza rynku w obszarze technologicznym

19 Narzędzia modelu wdrażania PRT Program Rozwoju Technologii Województwa Śląskiego wskazuje narzędzia umożliwiające prowadzenie skutecznej polityki wsparcia dla rozwoju województwa opartego na wiedzy poprzez realizację cyklicznej oceny potencjału regionu w obszarach technologicznych. Dla osiągnięcia zakładanych celów PRT zakłada wdrożenie następujących narzędzi: Sieć regionalnych obserwatoriów specjalistycznych rozwój potencjału gospodarczego regionu poprzez poprawę warunków oraz budowanie przewagi konkurencyjnej opartej na współpracy i przepływie efektów wdrażania RIS i PRT wśród aktorów Regionalnego E-ko-systemuInnowacji Audyt technologiczno - innowacyjny przedmiotem audytu technologiczno innowacyjnego jest określenie potencjału innowacyjnego oraz przewag konkurencyjnych sektora przedsiębiorstw oraz B+R Analizy potencjału endogenicznego regionu z wykorzystaniem profilowanych ankiet profilowane ankiety dedykowane do sektora przedsiębiorstw oraz B+Ranalizujące ich potencjału technologiczny i innowacyjny oraz stopień współpracy pomiędzy sektorami

20 Projekt Sieć Regionalnych Obserwatoriów Specjalistycznych Poddziałanie Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie Program Operacyjny Kapitał Ludzki Grupa docelowa jednostki samorządu terytorialnego Okres realizacji projektu: 01 wrzesień wrzesień 2015r. Budżet: ,58 PLN

21 Cele projektu Cel główny projektu: Rozwój potencjału technologicznego/innowacyjnego regionu poprzez budowanie przewagi konkurencyjnej województwa opartej na programowaniu zmian gospodarczych wśród przedstawicieli JST w wyniku realizacji projektu. Cele szczegółowe: 1. Podniesienie kompetencji i świadomości 500 przedstawicieli sektora JST oraz 312 przedstawicieli sektora biznesu i nauki w zakresie wdrażania innowacji i rozwoju protechnologicznego województwa 2. Rozwój współpracy 10 JST na rzecz wypracowania wspólnej polityki proinnowacyjnej regionu. 3. Podniesienie jakości polityki samorządowej na rzecz wzrostu gospodarczego województwa.

22 Sieć Regionalnych Obserwatoriów Specjalistycznych Obserwatorium Technologie dla Ochrony Środowiska Główny Instytut Górnictwa, Obserwatorium Technologie dla Energetyki Park Naukowo Technologiczny Euro-Centrum Sp. z o.o. Obserwatorium Technologie Informacyjne i Telekomunikacyjne Park Naukowo-Technologiczny TECHNOPARK Gliwice Obserwatorium Technologie dla Medycyny Górnośląska Agencja Promocji Przedsiębiorczości S.A. (Lider konsorcjum), Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii im. prof. Zbigniewa Religi, Instytut Technologii i Aparatury Medycznej ITAM. Usługi medyczne: Śląski Uniwersytet Medyczny

23 Fazy funkcjonowania i rozwoju partnerstwa Sieć regionalnych obserwatoriów specjalistycznych Faza I Faza II Faza III Faza IV Trzy Obserwatoria Specjalistyczne Nowi partnerzy nowe obserwatoria Regionalna Sieć Wymiany Informacji Sieć jako źródło wiedzy na poziomie krajowym Wypracowanie jednolitego sytemu gromadzenia i przetwarzania informacji

24 Monitorowanie i ewaluacja procesów innowacyjnych w regionie - Ewaluacja ex-post Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego na lata , - Ewaluacja ex-anteregionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego na lata , -portal internetowy Regionalna Platforma i Obserwatorium Innowacji INNOBSERVATOR SILESIA

25 Ocena ex-anteprojektu Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego na lata Ocena spójności wewnętrznej strategii z dokumentami strategicznymi szczebla wspólnotowego, krajowego i regionalnego ze szczególnym uwzględnieniem koncepcji smart specialisation. Rozwój w opierający się na specjalizacjach regionalnych: Trudno oprzeć się wrażeniu, że RSI WSL 2020 jest dokumentem doskonałym w kontekście spełnienia warunków tzw. smart specialization. Praktycznie każdy Cel strategiczny w jakiś sposób adresowany jest do tworzenia przewag regionu, rozwijania tzw. Centrów kompetencji, te zaś silnie korelują z kluczowymi obszarami badawczymi i potencjałem instytucji. To zdecydowanie najbardziej kompleksowo potraktowany obszar o niemal pełnym pokryciu na poziomie całej strategii. Identyfikacja odniesienia się do Kluczowych Technologii Wspomagających (Key Enabling Technologies): W ogólnej ocenie sposób i skala odzwierciedlenia technologii KET w RSI WSL 2020 jest silna stroną tego dokumentu. Pozostaje wierzyć, iż potencjał nauki, o którym tak często można przeczytać w tym dokumencie będzie sprzyjał realizacji tych wszystkich złożeń.

26 Procesy przedsiębiorczego odkrywania specjalizacji regionu. Klastry regionu wg PRT WŚL Przemysł maszynowy, samochodowy, lotniczy i górniczy Nazwa Śląski Klaster Lotniczy SILESIA AUTOMOTIVE Klaster Maszyn Górniczych Rok powstani a 2006 Koordynator klastra Federacja Firm Lotniczych BIELSKO Sektor/ branża lotnictwo 2009 Katowicka Specjalna SE motoryzacja 2011 Inicjatorem klastra był Instytut Techniki Górniczej Komag. Inicjatywę poparły Zabrzańskie Zakłady Mechaniczne z Grupy Kopex i Górnicza Izba- Przemysłowo-Handlowa. maszyny i urządzenia górnicze Priorytetowe obszary technologiczne regionu zgodnie z PRT WŚL Przemysł maszynowy, samochodowy, lotniczy i górniczy Przemysł maszynowy, samochodowy, lotniczy i górniczy Przemysł maszynowy, samochodowy, lotniczy i górniczy Inteligentne specjalizacje regionu zgodnie z RIS WŚL x x x

27 Procesy przedsiębiorczego odkrywania specjalizacji regionu. Klastry regionu wg PRT WŚL Nanotechnologie i nanomateriały Nazwa Rok powstani a Koordynator klastra Sektor/ branża Priorytetowe obszary technologiczne regionu zgodnie z PRT WŚL Inteligentne specjalizacje regionu zgodnie z RIS WŚL Śląski Klaster Nanotechnologiczny NANO 2013 Założyciele klastra: Prezes Zarządu Fundacji Wspierania Nanonauk i Nanotechnologii NANONET -dr inż. Adam Szatkowski, JM Rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach - prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś, Prezydent Miasta Katowice -Piotr Uszok, Dyrektor Instytutu Metali Nieżelaznych w Gliwicach - prof. dr inż. Zbigniew Śmieszek, Prezes Polskiej Izby Gospodarczej Zaawansowanych Technologii IZTECH -prof. dr hab. Ryszard Pregiel. nanotechnologie, rozwój nanonauk i nanogospodarki Nanotechnologie i nanomateriały x

28 Procesy przedsiębiorczego odkrywania specjalizacji regionu Budowa pierwszego polskiego satelity obserwacyjnego Śląskie Centrum Naukowo - Technologiczne Przemysłu Lotniczego Sp. z o. o. w Czechowicach-Dziedzicach podpisało umowę z Europejską Agencją Kosmiczną, dzięki której polski przemysł uzyska zdolność do budowy pierwszego polskiego satelity obserwacyjnego.

29 Dziękuję za uwagę Bogumiła Kowalska Jednostka Koordynująca Wdrażanie RIS Wydział Rozwoju Regionalnego Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego