(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2152872. (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 21.05.2008 08748815."

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy /37 EP B1 (13) (1) T3 Int.Cl. C12N 1/ (06.01) C12N / (06.01) C07K 16/00 (06.01) (4) Tytuł wynalazku: Sposób wytwarzania rekombinowanego białka poliklonalnego () Pierwszeństwo: US P DK US P DK (43) Zgłoszenie ogłoszono: w Europejskim Biuletynie Patentowym nr /07 (4) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 11/03 (73) Uprawniony z patentu: Symphogen A/S, Lyngby, DK PL/EP T3 (72) Twórca(y) wynalazku: LARS SOEGAARD NIELSEN, Nivaa, DK DIETMAR WEILGUNY, Virum, DK ANNE BONDGAARD TOLSTRUP, Hilleröd, DK FINN WIBERG, Farum, DK CHRISTIAN MÜLLER, Vaerloese, DK (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Marta Kawczyńska POLSERVICE KANCELARIA RZECZNIKÓW PATENTOWYCH SP. Z O.O. ul. Bluszczańska Warszawa Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 2 Opis DZIEDZINA WYNALAZKU 1 2 [0001] Niniejszy wynalazek dotyczy wytwarzania rekombinowanych białek poliklonalnych, takich jak białka z nadrodziny immunoglobulin, np. rozpuszczalnych lub związanych z błoną form receptorów komórek B lub T, za pomocą układów produkcyjnych niezależnych od integracji specyficznej wobec miejsca. TŁO WYNALAZKU [0002] W przypadku wielu chorób, takich jak choroby zakaźne i nowotwory, nie istnieją skuteczne terapie. Ogólnie zastosowanie przeciwciał monoklonalnych nie okazało się udane w przypadku wszystkich tych obiektów docelowych, po części wskutek zmienności złożonych obiektów docelowych i mutacji adaptacyjnych białek docelowych powodujących ucieczkę immunologiczną przed rozpoznawaniem przez przeciwciało monoklonalne. Z drugiej strony przeciwciała poliklonalne są zdolne do oddziaływania z większą liczbą dynamicznych obiektów docelowych, np. wirusów, bakterii i komórek nowotworowych. Ponadto przeciwciała poliklonalne charakteryzują się największym prawdopodobieństwem zachowania aktywności w razie mutacji antygenu. [0003] W sprzedaży dostępne są różne środki lecznicze zawierające przeciwciała poliklonalne, w tym: 1) normalne immunoglobuliny ludzkie wyodrębnione z krwi zdrowych dawców (ludzi); 2) ludzkie hiperaktywne immunologicznie immunoglobuliny pochodzące z krwi

3 3 1 2 pojedynczych dawców (ludzi) i zawierające przeciwciała przeciwko konkretnemu chorobowemu obiektowi docelowemu, np. wirusowi, który wcześniej napotkały w związku z infekcją lub szczepieniem oraz 3) zwierzęce hiperaktywne immunologicznie immunoglobuliny pochodzące z krwi immunizowanych zwierząt. [0004] Immunoglobuliny oczyszczone z krwi człowieka okazały się skuteczne przeciwko infekcjom wirusem zapalenia wątroby typu B, wirusem syncytium nabłonka oddechowego, cytomegalowirusem i innymi wirusami opryszczki, wirusem wścieklizny, toksynie botulinowej itd., a także w profilaktyce choroby hemolitycznej u noworodków. Immunoglobulina oczyszczona z krwi królików immunizowanych ludzkimi komórkami T jest wykorzystywana do immunosupresji komórek T w leczeniu lub profilaktyce odrzutu przeszczepu (np. tymoglobulina). Normalną immunoglobulinę ludzką wykorzystuje się do wzmacniania układu odpornościowego pacjentów, których układ odpornościowy jest osłabiony, a także w terapii różnych zaburzeń autoimmunologicznych. [000] Mimo tego, jednak, powszechne wykorzystanie immunoglobulin jest ograniczone wskutek niewystarczających zasobów krwi dawców, problemów ze zmiennością między seriami i różnym bezpieczeństwem stosowania. W szczególności immunoglobuliny pochodzenia zwierzęcego charakteryzują te same problemy związane z immunogennością, które obserwowano w przypadku przeciwciał monoklonalnych pochodzenia zwierzęcego w latach 80. i 90. XX wieku. Wreszcie, podobnie jak w przypadku innych produktów krwiopochodnych, pozostaje ryzyko przeniesienia czynników zakaźnych, takich jak

4 4 1 2 HIV, opryszczka lub wirusy zapalenia wątroby bądź priony. W związku z tym jakkolwiek wielu klinicystów przyznaje, że przeciwciała poliklonalne są w niektórych sytuacjach preferowanymi czynnikami terapeutycznymi, ich zastosowanie było w dużym stopniu ograniczone. [0006] Dzięki zastosowaniu metod wykorzystujących zwierzęta transgeniczne powstały nowe strategie wytwarzania immunoglobulin ludzkich. Otrzymano myszy transgeniczne mające loci ludzkich immunoglobulin (Patent USA nr 6,111,166). Myszy te wytwarzają w pełni ludzkie immunoglobuliny i za pomocą typowych metod immunizacji można wytworzyć przeciwciała przeciwko określonemu obiektowi docelowemu. Jednak możliwość uzyskania znacznej ilości przeciwciał jest ograniczona wskutek stosunkowo niewielkich rozmiarów myszy. Uzyskano również większe zwierzęta transgeniczne pod względem genów immunoglobulin ludzkich, np. krowy (Kurolwa, Y. i wsp. Nature Biotechnology; 02; : ). Jednak wytworzenie przeciwciał poliklonalnych do terapii z krwi takich zwierząt nie odbywa się bez komplikacji. Po pierwsze immunofizjologia zwierząt i ludzi może wykazywać znaczne różnice, co powoduje odmienność otrzymywanych czynników immunologicznych, rearanżacje funkcjonalne i różnice w odpowiedzi humoralnej. Po drugie niestabilność mitotyczna wprowadzonych loci immunoglobulin może wpływać na wytwarzanie przeciwciał przez dłuższy czas. Po trzecie ze względów technicznych trudno jest usunąć własne loci immunoglobulin zwierzęcia, tak by np. wytwarzanie przeciwciał przez zwierzę nie przewyższyło wytwarzania przeciwciała ludzkiego. Po czwarte, podawaniu

5 1 2 przeciwciał ludzkich wytwarzanych przez zwierzęta towarzyszy ryzyko przeniesienia czynników zakaźnych, takich jak wirusy, priony lub inne patogeny. [0007] Opracowano niedawno nowy rodzaj przeciwciał poliklonalnych niezależnych od dostępności dawcy w momencie wytwarzania. Takie przeciwciała poliklonalne wytwarza się wyodrębniając sekwencje kwasu nukleinowego kodujące przeciwciała od dawców wytwarzających odpowiedź odpornościową przeciwko odpowiedniemu obiektowi docelowemu, a następnie poszukując przeciwciał wiążących się z odpowiednim obiektem docelowym w sposób swoisty. Przeciwciało poliklonalne można wytworzyć za pomocą zaadaptowanej technologii ekspresji u ssaków, w oparciu o wstawienie specyficzne względem miejsca jednego plazmidu do ekspresji przeciwciała w to samo miejsce genomu każdej komórki, zgodnie z opisem w WO 04/0614. Jednym przykładem tego nowego rodzaju przeciwciał poliklonalnych jest rekombinowane przeciwciało poliklonalne przeciwko czynnikowi Rh (Rhesus D) (WO 06/00780). Zastosowanie integracji specyficznej wobec miejsca powoduje powstanie populacji komórek, w której każda komórka zawiera pojedynczą kopię i gdzie poziom ekspresji i szybkość wzrostu powinna być stosunkowo jednorodna. [0008] WO 04/ ujawnia specyficzny wobec miejsca układ do ekspresji w komórkach zdolny do wymiany co najmniej jednego genu docelowego, przy czym układ zawiera pierwszą kasetę integracyjną, pierwszą kasetę docelową i co najmniej jeden element rec kodujący co najmniej jedną aktywność rekombinazy rozpoznającą miejsca rozpoznawania rekombinazy w kasetach.

6 6 1 2 [0009] WO 06/00783 ujawnia sposoby charakteryzowania strukturalnego rekombinowanego przeciwciała poliklonalnego lub innego rekombinowanego białka poliklonalnego lub linii komórek poliklonalnych wytwarzającej takie białko w celu weryfikacji spójności między seriami produktów gotowych, a także stabilności kompozycji w ramach pojedynczej serii produkcyjnej. [00] Wiberg i wsp. (Biotechn. Bioeng. (06) 94(2):396-40) opisują ekspresję i produkcję rekombinowanego przeciwciała poliklonalnego anty-rh zawierającego 2 ludzkich przeciwciał IgG1 przy zastosowaniu specyficznej wobec miejsca integracji genów przeciwciał w komórkach CHO. [0011] Huang i wsp. (J. Immunol. Methods (kwiecień 07) 322(1-2):28-39) opisują układ do włączenia genu do komórki docelowej z użyciem wektora w celu ekspresji przeciwciał na wysokim poziomie za pomocą strategii FRT/FLP, aby przezwyciężyć efekty pozycyjne. [0012] Haurum i wsp. (IDrugs (0) 8():404-9) przedstawiają przegląd opracowywania czynników terapeutycznych zawierających przeciwciała, od ludzkich immunoglobulin pierwszej generacji przez rekombinowane przeciwciała monoklonalne do rekombinowanych przeciwciał poliklonalnych. STRESZCZENIE WYNALAZKU [0013] Niniejszy wynalazek dostarcza alternatywnych sposobów wytwarzania rekombinowanego białka poliklonalnego, niezależnych od integracji specyficznej wobec miejsca, a więc zapewnia zwiększoną elastyczność w odniesieniu do doboru wytwarzającej linii komórkowej przy zachowaniu poliklonalności białka. Ponadto poziom

7 7 1 2 ekspresji może być wyższy niż możliwy do uzyskania przy zastosowaniu integracji specyficznej wobec miejsca. [0014] Strategia wykorzystywana w niniejszym wynalazku opiera się na losowej integracji pojedynczych odpowiednich genów w komórkach gospodarza, po czym korzystnie następuje klonowanie pojedynczych komórek o pożądanych właściwościach. Pojedyncze klony komórkowe, z których każdy wytwarza pojedynczy składnik białka poliklonalnego, miesza się następnie w celu wytworzenia poliklonalnej wytwarzającej linii komórkowej do produkcji białka poliklonalnego. [001] Przeciwciała poliklonalne stanowią ogólnie najlepiej znane białka poliklonalne. Odnosi się to także do receptorów komórek T (TcR), które w przypadku wytwarzania w rekombinowanym układzie ekspresyjnym można otrzymywać w postaci rozpuszczalnej, co umożliwia ich traktowanie jako przeciwciał poliklonalnych. Dzięki rekombinowanym układom ekspresyjnym według niniejszego wynalazku możliwe jest jednak także łączenie białek, które nie są koniecznie homologiczne, np. różnych białek o znanej roli w danym zaburzeniu lub chorobie. Niniejszy wynalazek zostanie opisany na przykładzie przeciwciał poliklonalnych, ma on jednak obejmować poliklonalne TcR i inne białka poliklonalne, co do których pożądane może być jednoczesne wytwarzanie. W razie potrzeby takie białka mogą także stanowić białka fuzyjne. [0016] Niniejszy wynalazek umożliwia przemysłowe wytwarzanie rekombinowanego białka poliklonalnego w jednym naczyniu, np. do zastosowania w kompozycjach farmaceutycznych. Jedną istotną cechą wynalazku jest

8 8 1 2 to, że podczas procesu wytwarzania niezrównoważona ekspresja pojedynczych cząsteczek stanowiących białko poliklonalne jest utrzymywana na niskim poziomie, co zmniejsza do minimum zmienność między seriami i pozwala uniknąć eliminacji składników przeciwciała poliklonalnego podczas wytwarzania. [0017] Jeden z aspektów niniejszego wynalazku dotyczy sposobu wytwarzania poliklonalnej linii komórkowej zdolnej do ekspresji białka poliklonalnego zawierającego od 2 do n odrębnych składników, gdzie ten sposób obejmuje: a) dostarczanie zestawu wektorów ekspresyjnych, gdzie każdy z tych wektorów zawiera co najmniej jedną kopię odrębnego kwasu nukleinowego kodującego odrębny składnik tego białka poliklonalnego, b) oddzielną transfekcję komórek gospodarza każdym z tych wektorów ekspresyjnych w warunkach pozwalających na uniknięcie specyficznego wobec miejsca włączania się wektorów ekspresyjnych do genomu komórek, dzięki czemu otrzymuje się od 2 do n kompozycji komórek, gdzie każda kompozycja wyraża jeden odrębny składnik białka poliklonalnego, c) mieszanie tych od 2 do n kompozycji komórek w celu uzyskania poliklonalnej linii komórkowej. [0018] W korzystnych wykonaniach poliklonalną linię komórkową wykorzystuje się jako poliklonalną wytwarzającą linię komórkową i zamraża, przechowuje i wykorzystuje jako poliklonalny macierzysty bank komórek (pmcb, ang. polyclonal Master Cell Bank), z którego pobiera się próbki (np. ampułki) i rozmraża i wykorzystuje bezpośrednio do wytwarzania

9 9 1 2 rekombinowanego białka poliklonalnego lub poliklonalnego roboczego banku komórek (pwcb, ang. polyclonal Working Cell Bank). [0019] W jednym z wykonań wektorami ekspresyjnymi są wektory episomowe. W innym korzystnym wykonaniu wektory ekspresyjne są w sposób stabilny losowo włączone do genomu komórek gospodarza. Wektory ekspresyjne mogą być w sposób stabilny włączone w losowych pozycjach do jednego lub większej liczby chromosomów komórki gospodarza. [00] Korzystnie transfekowane komórki uzyskane w etapie b) klonuje się. W jednym z wykonań klonowanie prowadzi się przy zastosowaniu metody FACS jak tu opisano. [0021] Klony można wybierać ze względu na co najmniej jedno kryterium wybrane z grupy składającej się z: szybkości wzrostu, czasu podwajania, poziomu ekspresji, poziomu wytwarzania, stabilności wytwarzania w czasie, żywotności, wytrzymałości, stabilności, morfologii i liczby kopii. Korzystnie klony wybiera się mając na celu jednorodność ze względu na co najmniej jedno kryterium. Korzystniej klony wybiera się mając na celu jednorodność ze względu na czas podwajania i poziom ekspresji. [0022] W przypadku każdego odrębnego składnika białka poliklonalnego można wybrać jeden lub więcej klonów. A zatem można wybrać 2 klony w przypadku każdego odrębnego składnika białka poliklonalnego lub można wybrać 3, 4,, 6, 7, 8, 9,, 11, 12, 13, 14, 1, 16, 17, 18, 19,, 2,, 3, 40, 4, 0, 60, 70, 80, 90 lub 0 klonów.

10 1 2 [0023] Kompozycje komórek wyrażających różne odrębne składniki można mieszać w stosunku 1:1 lub w stosunku innym niż 1:1. [0024] Korzystnie wektory ekspresyjne są identyczne z wyjątkiem zmienności sekwencji kodującej białka poliklonalnego. [002] Sposób można zastosować w odniesieniu do monomerycznych i multimerycznych białek poliklonalnych. [0026] W przypadku białek multimerycznych jeden wektor ekspresyjny może kodować wszystkie podjednostki jednego odrębnego składnika białka poliklonalnego. Alternatywnie, zbiór wektorów ekspresyjnych w etapie a) składa się z dwóch lub więcej podzbiorów wektorów ekspresyjnych, przy czym pierwszy podzbiór zawiera wariantowe sekwencje kwasu nukleinowego kodujące jedną podjednostkę białka, zaś drugi podzbiór zawiera wariantowe sekwencje kwasu nukleinowego kodujące inną podjednostkę białka, tak że każdą transfekcję prowadzi się z zastosowaniem składnika pierwszego podzbioru i składnika drugiego podzbioru wektorów ekspresyjnych. Transfekcja może być jednoczesna lub sekwencyjna. W szczególności zbiór wektorów ekspresyjnych w etapie a) może składać się z dwóch podzbiorów wektorów ekspresyjnych, przy czym pierwszy podzbiór zawiera wariantowe sekwencje kwasu nukleinowego kodujące łańcuch ciężki przeciwciała, zaś drugi podzbiór zawiera wariantowe sekwencje kwasu nukleinowego kodujące łańcuch lekki przeciwciała, tak że każdą transfekcję prowadzi się z zastosowaniem składnika pierwszego podzbioru i składnika drugiego podzbioru wektorów ekspresyjnych.

11 [0027] Wektor ekspresyjny lub kolejny wektor ekspresyjny korzystnie koduje marker selekcyjny. Ponadto komórki są w sposób ciągły hodowane w warunkach sprzyjających wzrostowi komórek wyrażających marker selekcyjny. Prowadzi się to najlepiej wykorzystując marker selekcyjny zawierający produkt genu, którego pozbawiona jest komórka gospodarza. W jednym z wykonań marker selekcyjny jest kodowany przez transkrypt, który także koduje składnik polipeptydu lub podjednostkę wspomnianego składnika polipeptydu, korzystnie tak, że marker selekcyjny jest kodowany przez transkrypt kodujący największą podjednostkę. [0028] Jeden z aspektów niniejszego wynalazku dotyczy sposobu wytwarzania białka poliklonalnego, gdzie to białko poliklonalne zawiera od 2 do n odrębnych składników, gdzie ten sposób obejmuje: a) dostarczanie poliklonalnej linii komórkowej otrzymanej przy zastosowaniu sposobu według wynalazku; b) hodowlę poliklonalnej linii komórkowej w warunkach pozwalających na ekspresję białka poliklonalnego; c) odzyskiwanie i ewentualnie oczyszczenie białka poliklonalnego od komórek lub pożywki; i ewentualnie d) weryfikację obecności każdego z odrębnych składników w odzyskanym i ewentualnie oczyszczonym białku poliklonalnym. [0029] Twórcy niniejszego wynalazku nieoczekiwanie stwierdzili, że rozkład pojedynczych klonów zostaje utrzymany podczas symulacji cyklu produkcyjnego, który odpowiada warunkom przemysłowego wytwarzania rekombinowanego produktu leczniczego. Jest to bardzo

12 zaskakujące, ponieważ wektory ekspresyjne dla poszczególnych składników przeciwciała poliklonalnego włączają się w różnych miejscach i ponieważ liczba kopii jest różna. Mogłoby to prowadzić do różnic zarówno w poziomie ekspresji jak i szybkości wzrostu. [00] Przeciwnie do oczekiwań, wytwarzanie nie doprowadziło do całkowitej lub częściowej utraty jednego lub większej liczby składników przeciwciała poliklonalnego. Nawet niewielkie różnice szybkości wzrostu różnych linii komórkowych powinny wraz z upływem czasu doprowadzić do całkowitej lub częściowej utraty przez kompozycję poliklonalną co najmniej jednego składnika kompozycji poliklonalnej. A zatem w wykonaniach wynalazku stabilność kompozycji jest zachowywana podczas więcej niż podziałów komórkowych po rozmrożeniu roboczego banku komórek, korzystnie więcej niż 1 podziałów komórkowych, na przykład więcej niż podziałów komórkowych, na przykład więcej niż 2 podziałów komórkowych, na przykład więcej niż podziałów komórkowych, na przykład więcej niż 40 podziałów komórkowych, na przykład więcej niż 0 podziałów komórkowych, na przykład więcej niż 7 podziałów komórkowych, na przykład więcej niż 0 podziałów komórkowych. [0031] W załączonych przykładach pokazano, że stabilność kompozycji jest zachowywana w dopuszczalnych granicach podczas więcej niż 2 podziałów komórkowych. [0032] Jakkolwiek oddzielna transfekcja jest korzystna w znacznej większości przypadków, łączenie wektorów ekspresyjnych w pulę przed transfekcją jest w niektórych warunkach możliwe. Jeśli białko poliklonalne

13 jest monomerem, wtedy istotnie jest to możliwe, ponieważ ekspresja przez jedną komórkę kilku różnych składników białka poliklonalnego nie stanowi problemu. Jeśli białko poliklonalne jest multimerem, łączenie wektorów ekspresyjnych w pulę przed transfekcją jest możliwe jedynie, jeśli zastosuje się sposoby zapewniające wprowadzenie tylko jednej kopii do każdej komórki. W innym wypadku może nastąpić niepożądane pomieszanie podjednostek. [0033] Jakkolwiek łączenie wektorów ekspresyjnych w pulę jest niewątpliwie możliwe, jest mniej korzystne od oddzielnej transfekcji, ponieważ oczekuje się, że doprowadzi do zmniejszenia stabilności układu produkcyjnego w odniesieniu do utrzymania stabilności kompozycji. [0034] W obu sposobach według wynalazku należy rozumieć, że białko poliklonalne to typowo białko, które nie jest w sposób naturalny związane z komórkami, w których odbywa się ekspresja. [003] Niniejszy wynalazek opisuje szereg sposobów, dzięki którym do linii komórek gospodarza można wprowadzić bibliotekę sekwencji kwasu nukleinowego w celu wytworzenia kolekcji komórek odpowiednich jako poliklonalna wytwarzająca linia komórkowa. Do tych sposobów należą masowa transfekcja kolekcji komórek przy zastosowaniubiblioteki, półmasowa transfekcja porcji komórek przy zastosowaniufrakcji biblioteki lub korzystnie pojedyncza transfekcja, w przypadku której komórki gospodarza są transfekowane pojedynczymi składnikami biblioteki, po czym następuje połączenie klonów wytworzonych poprzez selekcję. Korzystniew

14 niniejszym wynalazku wykorzystuje się komórki ssaków (linie komórkowe lub rodzaje komórek) jako linię komórek gospodarza. [0036] W jednym aspekcie wynalazku poszczególne składniki białka poliklonalnego są kodowane przez parę niezależnych segmentów genowych. Białka poliklonalne, w których pojedyncze składniki składają się z dwóch lub więcej łańcuchów polipeptydowych, obejmują rozpuszczalne lub związane z błoną formy przeciwciał i receptorów komórek T. W kolejnych wykonaniach niniejszego wynalazku para segmentów genowych koduje łańcuch ciężki przeciwciała i łańcuch lekki przeciwciała lub region zmienny łańcucha alfa i łańcucha beta receptora komórek T lub region zmienny łańcucha gamma i łańcucha delta receptora komórek T. [0037] Niniejszy wynalazek dostarcza ponadto poliklonalnej linii komórkowej zawierającej 2 do n populacji komórek, tak że każda populacja wyraża odrębny składnik rekombinowanego białka poliklonalnego, gdzie rekombinowane białko poliklonalne zawiera różne, ale homologiczne cząsteczki białek, zaś komórki zawierają co najmniej jeden konstrukt ekspresyjny włączony w sposób przypadkowy do genomu, tak że miejsca włączenia różnią się między składnikami poliklonalnej linii komórkowej. W jednym z wykonań co najmniej jeden konstrukt ekspresyjny jest zintegrowany w sposób przypadkowy z elementem pozachromosomowym. W innym wykonaniu co najmniej jeden konstrukt ekspresyjny jest włączony w losowych miejscach do jednego lub większej liczby chromosomów komórki gospodarza. [0038] Linia komórkowa korzystnie pochodzi od ssaczej

15 1 1 2 linii komórkowej, takiej jak komórki jajnika chomika chińskiego (CHO), komórki COS, komórki BHK, komórki szpiczaka (np. komórki Sp2/0, NS0, YB2/0), NIH 3T3, fibroblasty lub unieśmiertelnione komórki ludzkie, takie jak komórki HeLa, komórki HEK 293 lub PER.C6. Można jednak także zastosować komórki eukariotyczne inne niż ssacze lub prokariotyczne, na przykład komórki roślinne, komórki owadzie, komórki drożdży, bakterie, grzyby itd. [0039] Ujawnione są tu także komórki CHO DHFR-ujemne, zawierające włączony w sposób stabilny kwas nukleinowy kodujący transaktywator E1A adenowirusa typu połączony w sposób umożliwiający działanie z promotorem konstytutywnym. [0040] Taką zmodyfikowaną linię komórek CHO skonstruowano do celów opisanych tu doświadczeń. Okazało się, że linia komórkowa była wyjątkowo stabilna w odniesieniu do jednorodności szybkości wzrostu, poziomu ekspresji i stabilności w czasie, co przedstawiono w dołączonych przykładach, dlatego szczególnie nadaje się ona do stosowania w sposobach według wynalazku. Późniejsze doświadczenia wykazały, że mrna E1A nie był wykrywalny w komórkach subklonowanych dwukrotnie. Oznacza to, że wyników wykazujących wyjątkową stabilność kompozycji nie można przypisać jedynie ekspresji E1A. Należy jednak nadal oczekiwać, że linia komórek CHO DHFR-ujemnych wyrażających E1A w sposób stabilny da bardzo stabilną linię komórkową o wysokiej ekspresji. [0041] W korzystnym wykonaniu linia komórkowa pochodzi od linii komórek DG44, stanowiącej homozygotyczne

16 komórki znokautowane pod względem DHFR. Ta linia komórkowa może przeżyć jedynie w pożywce niezawierającej tymidyny, jeśli komórki zawierają rekombinowany konstrukt wyrażający DHFR. [0042] W korzystnych wykonaniach wykonania linia komórkowa według wynalazku zawiera ponadto co najmniej jedną kopię konstruktu ekspresyjnego zintegrowanego w sposób stabilny, kodującego odpowiedni polipeptyd. Taki polipeptyd może stanowić białko multimeryczne; korzystnie białkiem multimerycznym jest przeciwciało. [0043] Aby umożliwić selekcję w pożywce niezawierającej tymidyny, konstrukt ekspresyjny kodujący polipeptyd będący przedmiotem zainteresowania koduje ponadto dhfr. [0044] Korzystnie, jeśli dhfr i co najmniej jedna podjednostka polipeptydu będącego przedmiotem zainteresowania są kodowane przez ten sam transkrypt, a korzystniej dhfr jest kodowany przez transkrypt kodujący największą podjednostkę. Prowadzi to do silnego związku między pożądanym produktem, odpowiednim polipeptydem i markerem selekcyjnym, dhfr, oraz zapewnia że przeżywające komórki wyrażają polipeptyd będący przedmiotem zainteresowania. [004] Aby jeszcze bardziej zwiększyć ekspresję polipeptydu będącego przedmiotem zainteresowania, ekspresję polipeptydu będącego przedmiotem zainteresowania można kontrolować przy zastosowaniu jednego lub większej liczby promotorów aktywowanych w układzie trans przez aktywator transkrypcji E1A, korzystnie promotorem jest promotor CMV lub pochodzący od promotora CMV.

17 Definicje [0046] Białko lub polipeptyd mają oznaczać dowolny łańcuch aminokwasowy, niezależnie od długości i modyfikacji potranslacyjnych. Białka mogą występować w postaci monomerów lub multimerów, zawierających dwa lub więcej złożonych łańcuchów polipeptydowych, fragmentów białek, polipeptydów, oligopeptydów lub peptydów. [0047] W znaczeniu tu przyjętym określenie białko poliklonalne lub poliklonalność dotyczy kompozycji białkowej zawierającej różne, ale homologiczne cząsteczki białek, korzystnie wybrane z nadrodziny immunoglobulin. W ten sposób każda cząsteczka białka jest homologiczna wobec innych cząsteczek kompozycji, ale zawiera także jeden lub więcej odcinków zmiennej sekwencji polipeptydowej, która lub które charakteryzują się różnicami w sekwencji aminokwasowej między poszczególnymi składnikami białka poliklonalnego. Do znanych przykładów takich białek poliklonalnych należą cząsteczki przeciwciał lub immunoglobulin bądź ich pochodne (na przykład Fab Fab 2, jednołańcuchowe Fv itd.), receptory komórek T i receptory komórek B. Białko poliklonalne może składać się z określonego podzbioru cząsteczek białkowych, które zdefiniowano za pomocą wspólnej cechy, takiej jak wspólna aktywność wiązania pożądanego obiektu docelowego, np. w przypadku przeciwciała poliklonalnego przeciwko pożądanemu antygenowi docelowemu. [0048] Określenie białko poliklonalne będące przedmiotem zainteresowania obejmuje określony podzbiór białek poliklonalnych, które mają wspólną cechę, taką jak aktywność wiązania pożądanego obiektu

18 docelowego, np. w przypadku przeciwciał poliklonalnych opisywaną za pomocą aktywności wiązania lub swoistości przeciwko antygenowi docelowemu, wspomniany gdzie ten antygen stanowi jedno lub więcej np. oddzielnych białek, drobnoustrojów, pasożytów, rodzajów komórek, alergenów lub cząsteczek węglowodanów lub dowolnych innych struktur, cząsteczek lub substancji, które mogą stanowić obiekty docelowe wiązania przez swoiste przeciwciała, lub mieszanin tych antygenów. [0049] Określenia jeden składnik kompozycji rekombinowanego białka poliklonalnego lub jeden składnik rekombinowanego białka poliklonalnego oznaczają cząsteczkę kompozycji białkowej zawierającej różne, ale homologiczne cząsteczki białek, gdzie każda cząsteczka białka jest homologiczna względem innych cząsteczek w kompozycji, ale zawiera także jeden lub więcej odcinków zmiennej sekwencji polipeptydowej, która lub które charakteryzują się różnicami w sekwencji aminokwasowej między poszczególnymi składnikami białka poliklonalnego. [000] Określenia zmienna sekwencja polipeptydowa i region zmienny są stosowane zamiennie. [001] Określenie odrębny składnik rekombinowanego białka poliklonalnego oznacza jedną cząsteczkę białka kompozycji białkowej zawierającej różne, ale homologiczne cząsteczki białek, gdzie każda cząsteczka białka jest homologiczna względem innych cząsteczek w kompozycji, ale zawiera także jeden lub więcej odcinków zmiennej sekwencji polipeptydowej, która lub które charakteryzują się różnicami w sekwencji aminokwasowej między poszczególnymi składnikami białka

19 poliklonalnego. [002] Określenie przeciwciało oznacza składnik funkcjonalny surowicy, który określa się często jako kolekcję cząsteczek (przeciwciał lub immunoglobulin) lub jako jedną cząsteczkę (cząsteczkę przeciwciała lub cząsteczkę immunoglobuliny). Cząsteczka przeciwciała jest zdolna do wiązania się lub reagowania z określoną determinantą antygenową (antygenem lub epitopem antygenowym), co z kolei może prowadzić do indukcji odpornościowych mechanizmów efektorowych. Pojedynczą cząsteczkę przeciwciała uznaje się zazwyczaj za jednoswoistą, zaś kompozycja cząsteczek przeciwciał może być monoklonalna (tzn. składa się z identycznych cząsteczek przeciwciał) lub poliklonalna (tzn. składa się z różnych cząsteczek przeciwciał reagujących z tym samym lub różnymi epitopami tego samego antygenu lub nawet odrębnych, różnych antygenów). Każda cząsteczka przeciwciała ma unikatową strukturę umożliwiającą mu swoiste wiązanie z odpowiednim antygenem; wszystkie naturalne cząsteczki przeciwciał mają tę samą ogólną podstawową strukturę: dwa identyczne łańcuchy lekkie i dwa identyczne łańcuchy ciężkie. Przeciwciała określa się także łącznie jako immunoglobuliny. Określenia przeciwciało lub przeciwciała stosowane w dokumencie mają także obejmować przeciwciała chimerowe i jednołańcuchowe, a także fragmenty wiążące przeciwciał, na przykład Fab, fragmenty Fv lub fragmenty scfv, a także formy multimeryczne, takie jak dimeryczne cząsteczki IgA lub pięciowartościowe IgM. [003] Określenie przeciwciało poliklonalne oznacza kompozycję różnych cząsteczek przeciwciał zdolnych do

20 1 2 wiązania się lub reagowania z kilkoma różnymi określonymi determinantami antygenowymi na tych samych lub różnych antygenach. Zazwyczaj uważa się, że zmienność przeciwciała poliklonalnego jest zlokalizowana w tak zwanych regionach zmiennych przeciwciała poliklonalnego. W kontekście jednak niniejszego wynalazku poliklonalność można także rozumieć jako określenie różnic między poszczególnymi cząsteczkami przeciwciał w tak zwanych regionach stałych, np. w przypadku mieszanin przeciwciał zawierających dwa lub więcej izotypów przeciwciał, na przykład ludzkich izotypów IgG1, IgG2, IgG3, IgG4, IgA1, IgA2, IgM, IgD i IgE lub mysich izotypów IgG1, IgG2a, IgG2b, IgG3 i IgA. [004] Określenie rekombinowane przeciwciało poliklonalne będące przedmiotem zainteresowania oznacza zdefiniowany podzbiór rekombinowanych przeciwciał poliklonalnych, charakteryzujących się zdolnością do wiązania pożądanego obiektu docelowego lub pożądanego zbioru obiektów docelowych, np. odrębnego białka, drobnoustroju, pasożyta, komórki, alergenu lub cząsteczki węglowodanu bądź innej struktury, cząsteczki lub substancji, która może stanowić obiekt docelowy wiązania przez swoiste przeciwciała lub ich mieszaniny. [00] Określenie immunoglobulina" jest powszechnie stosowane jako zbiorcze określenie mieszaniny przeciwciał występujących we krwi lub w surowicy, ale może także oznaczać mieszaninę przeciwciał pochodzących z innych źródeł. [006] Określenie cząsteczka immunoglobuliny oznacza

21 pojedynczą cząsteczkę przeciwciała, np. część immunoglobuliny lub część dowolnej kompozycji przeciwciała poliklonalnego lub monoklonalnego. [007] Jeśli mówi się, że składnik białka poliklonalnego wiąże się z antygenem, oznacza to w niniejszym dokumencie wiązanie ze stałą wiązania poniżej 1 mm, korzystnie poniżej 0 nm, nawet korzystniej poniżej nm. [008] Określenie biblioteka wariantów cząsteczek kwasu nukleinowego będących przedmiotem zainteresowania stosuje się do opisu kolekcji cząsteczek kwasu nukleinowego, które łącznie kodują rekombinowane odpowiednie białko poliklonalne będące przedmiotem zainteresowania. Jeśli bibliotekę wariantów cząsteczek kwasu nukleinowego będących przedmiotem zainteresowania stosuje się do transfekcji, znajduje się ona w bibliotece wektorów ekspresyjnych. Taka biblioteka zawiera zazwyczaj co najmniej 2, 3, 4,, 6,,, 0, 00, 4, lub 6 odrębnych składników. [009] Stosowane tu określenie odrębna sekwencja kwasu nukleinowego ma być rozumiana jako sekwencja kwasu nukleinowego, która może kodować różne łańcuchy polipeptydowe, które łącznie stanowią białko będące przedmiotem zainteresowania. Jeśli odrębna sekwencja kwasu nukleinowego składa się z więcej niż jednej sekwencji kodującej, te sekwencje mogą występować w postaci dicistronowej jednostki transkrypcyjnej lub mogą stanowić dwie oddzielne jednostki transkrypcyjne, jeśli są one połączone w sposób umożliwiający działanie z odpowiednimi promotorami. Podobnie możliwe jest

22 zastosowanie tri- lub tetracistronowych jednostek transkrypcyjnych, jeśli odpowiednie białko składa się z 3 lub 4 podjednostek lub jeśli marker selekcyjny został wprowadzony do jednostki transkrypcyjnej wraz z kwasem nukleinowym kodującym białko będące przedmiotem zainteresowania lub jego podjednostkę. Korzystnie odrębną sekwencję kwasu nukleinowego według niniejszego wynalazku stanowi część cząsteczki kwasu nukleinowego, takiej jak np. wektor. Do niektórych przykładów, w których wymagana jest więcej niż jedna sekwencja kodująca w celu uzyskania pełnej cząsteczki białka będącego przedmiotem zainteresowania należą receptory komórek B, przeciwciała lub fragmenty przeciwciał, takie jak Fab i domeny zmienne, lub receptory komórek T. Geny, które łącznie kodują w pełni złożone białko będące przedmiotem zainteresowania, po wprowadzeniu do komórki znajdują się w tym samym wektorze i w ten sposób są sprzężone ze sobą w jednej sekwencji kwasu nukleinowego. [0060] Stosowane tu określenie gen będący przedmiotem zainteresowania oznacza sekwencję kwasu nukleinowego składającą się z jednego lub większej liczby segmentów genowych (genomowych lub cdna) kodujących jeden składnik odpowiedniego białka. Forma liczby mnogiej geny będące przedmiotem zainteresowania oznacza bibliotekę sekwencji kwasu nukleinowego kodujących odpowiednie białko poliklonalne. Jako skrót określenia gen lub geny będące przedmiotem zainteresowania stosuje się określenie GOI (ang. gene(s) of interest). [0061] Stosowane tu określenie wektor oznacza cząsteczkę kwasu nukleinowego, do której można

23 wprowadzić sekwencję kwasu nukleinowego do transportu między różnymi środowiskami genetycznymi i/lub do ekspresji w komórce gospodarza. Jeśli wektor zawiera elementy regulatorowe do transkrypcji sekwencji kwasu nukleinowego wprowadzonej do wektora (co najmniej odpowiedni promotor), wektor jest tu określany jako wektor ekspresyjny. Jeśli sekwencja kwasu nukleinowego wprowadzona do powyższych wektorów koduje zdefiniowane tu białko będące przedmiotem zainteresowania, stosuje się także określenia wektor będący przedmiotem zainteresowania i wektor ekspresyjny będący przedmiotem zainteresowania. Określenie wektor będący przedmiotem zainteresowania kodujący izotyp oznacza wektor zawierający sekwencje kwasu nukleinowego kodujące izotyp przeciwciała. W niniejszym opisie terminy wektor fagemidowy i wektor fagowy są stosowane zamiennie. Określenia plazmid i wektor są stosowane zamiennie. Wynalazek ma obejmować inne formy wektorów, które mają równoważne funkcje, na przykład plazmidy, fagemidy i genomy wirusowe lub dowolne cząsteczki kwasu nukleinowego zdolne do kierowania produkcją pożądanego białka u odpowiedniego gospodarza. [0062] Określenie każdy składnik biblioteki wektorów będących przedmiotem zainteresowania stosuje się tu do opisu pojedynczych cząsteczek wektorów zawierających odrębną sekwencję kwasu nukleinowego pochodzącą z biblioteki wektorów będących przedmiotem zainteresowania, gdzie sekwencja kwasu nukleinowego koduje jeden składnik rekombinowanego białka poliklonalnego będącego przedmiotem zainteresowania.

24 [0063] Określenie transfer masowy jest stosowane do opisu transferu odpowiednich sekwencji kwasu nukleinowego z jednej populacji wektorów do innej populacji wektorów i przeprowadzanie tego w przypadku każdego DNA jednocześnie bez wyodrębniania pojedynczego odpowiedniego DNA. Takie populacje wektorów mogą stanowić biblioteki zawierające na przykład odpowiednie regiony zmienne, promotory, lidery lub elementy wzmacniające. Takie sekwencje można wtedy przemieścić bez wyodrębniania na przykład z wektora fagowego do ssaczego wektora ekspresyjnego. Ta metoda, w szczególności w przypadku sekwencji przeciwciał, umożliwia zachowanie związku między różnorodnością V H i V L podczas przemieszczania bibliotek na przykład z wektora selekcyjnego (np. wektora ekspresji fagowej) do ssaczego wektora ekspresyjnego. W związku z tym zachowywane jest pierwotne tworzenie par V H i V L. [0064] Określenie transfekcja oznacza w dokumencie szerokie określenie wprowadzania obcego DNA do komórki. [006] Określenie to ma także obejmować inne funkcjonalne równoważne metody wprowadzania obcego DNA do komórki, np. transformację, infekcję, transdukcję lub fuzję komórki donorowej i komórki akceptorowej. [0066] Określenie selekcja stosuje się do opisu metody, w której komórki nabyły pewnych właściwości umożliwiających oddzielenie od komórek, które tej właściwości nie nabyły. Takimi właściwościami mogą być oporność na czynnik cytotoksyczny lub wytwarzanie niezbędnej substancji odżywczej, enzymu albo kolor. [0067] Określenia gen markera do selekcji, gen markera selekcyjnego, gen selekcyjny i gen

25 2 1 2 markerowy stosuje się do opisu genu kodującego marker selekcyjny (np. genu nadającego oporność na niektóre leki cytotoksyczne, takie jak niektóre antybiotyki, genu zdolnego do wytwarzania niezbędnej substancji odżywczej, która może zostać usunięta z pożywki hodowlanej, genu kodującego enzym wytwarzający metabolity, które można wykrywać, lub genu kodującego białko barwne, które na przykład można sortować za pomocą FACS), który zostaje jednocześnie wprowadzony do komórek wraz z genem lub genami będącymi przedmiotem zainteresowania. [0068] Określenie białko rekombinowane stosuje się do opisu białka wyrażanego przez linię komórkową transfekowaną wektorem ekspresyjnym zawierającym sekwencję kodującą białko. [0069] W znaczeniu tu stosowanym określenie połączony w sposób umożliwiający działanie" oznacza odcinek połączony z innym odcinkiem w relacji funkcjonalnej z innym odcinkiem. Na przykład DNA kodujący sekwencję sygnałową jest połączony w sposób umożliwiający działanie z DNA kodującym polipeptyd, jeśli ulega ekspresji jako lider, który uczestniczy w przenoszeniu polipeptydu do siateczki śródplazmatycznej. Ponadto promotor lub wzmacniacz jest połączony funkcjonalnie z sekwencją kodującą, jeśli stymuluje transkrypcję tej sekwencji. [0070] Określenie większość pojedynczych komórek oznacza procent komórek, na przykład ponad 80%, korzystnie ponad 8%, korzystniej ponad 90%, 9% lub nawet 99% lub więcej. [0071] Stosowane tu określenie genom nie oznacza

26 dosłownie normalnego zestawu chromosomów występujących w komórce, ale także elementy pozachromosomowe, które można wprowadzić i utrzymywać w komórce. Takie elementy pozachromosomowe mogą obejmować między innymi minichromosomy, YAC (sztuczne chromosomy drożdżowe), MAC (sztuczne chromosomy mysie) lub HAC (sztuczne chromosomy ludzkie). [0072] Określenie promotor oznacza region DNA biorący udział w wiązaniu polimerazy RNA w celu inicjacji transkrypcji. [0073] Określenie promotory przeciwbieżne (ang. headto-head oznacza parę promotorów umieszczonych w bezpośredniej bliskości, tak że transkrypcja dwóch genów kierowana przez te promotory następuje w przeciwnych kierunkach. Promotor przeciwbieżny można także skonstruować z użyciem wypełnienia złożonego z nieistotnych kwasów nukleinowych między oboma promotorami. Taki fragment wypełniający może zawierać nawet ponad 00 nukleotydów. [0074] Gen oporności na antybiotyk to gen kodujący białko, które może przezwyciężyć działanie hamujące lub toksyczne antybiotyku na komórkę zapewniając przeżycie i dalszą proliferację komórek w obecności antybiotyku. [007] Określenie wewnętrzne miejsce przyłączania rybosomu lub IRES (od ang. internal ribosome entry site) opisuje strukturę inną od normalnej struktury czapeczki na mrna. Obie struktury mogą być rozpoznawane przez rybosom w celu zapoczątkowania poszukiwania kodonu AUG do inicjacji translacji. Dzięki zastosowaniu jednej sekwencji promotorowej i dwóch inicjujących AUG pierwsza i druga sekwencja

27 polipeptydowa może ulegać translacji z pojedynczego mrna. W związku z tym, w celu umożliwienia jednoczesnej translacji drugiej sekwencji polinukleotydowej z pojedynczego dicistronowego mrna, pierwszą i drugą sekwencję polinukleotydową można transkrypcyjnie połączyć za pomocą sekwencji łączącej obejmującej sekwencję IRES, umożliwiającej translację sekwencji polinukleotydowej za sekwencją IRES. W takim wypadku dicistronowa cząsteczka RNA po transkrypcji będzie ulegać translacji od końca z czapeczką i wewnętrznej sekwencji IRES dicistronowej cząsteczki RNA i w ten sposób wytwarzać pierwszy i drugi polipeptyd. [0076] Określenie ekspresja indukowalna" stosuje się do opisu ekspresji wymagającej oddziaływania cząsteczki indukującej lub uwolnienia cząsteczki korepresora i białka regulatorowego, aby zaszła ekspresja. [0077] Określenie ekspresja konstytutywna" oznacza ekspresję, która zazwyczaj nie jest indukowalna. [0078] Określenie mieszanie oznacza sytuację, w której każdy z dwóch lub więcej składników białka poliklonalnego zawierających dwa lub więcej różnych łańcuchów polipeptydowych, np. z nadrodziny immunoglobulin, ulega ekspresji z pojedynczej komórki. Taka sytuacja może występować, jeśli do genomu pojedynczej komórki włączono więcej niż jedną parę segmentów genowych, przy czym każda para segmentów genowych koduje odrębny składnik białka poliklonalnego. W takich sytuacjach mogą powstać niepożądane kombinacje łańcuchów polipeptydowych wyrażanych z segmentów genowych. Takie niepożądane kombinacje łańcuchów polipeptydowych mogą nie mieć żadnego działania

28 leczniczego. [0079] Określenie mieszanie łańcuchów V H -V L jest przykładem mieszania zdefiniowanego powyżej. W tym przykładzie segmenty genowe kodujące V H i V L stanowią parę segmentów genowych. Mieszanie następuje, gdy w komórce są wytwarzane niepożądane kombinacje polipeptydów V H i V L, gdzie dwie różne pary segmentów genowych kodujących V H i V L są włączone do tej samej komórki. Taka mieszana cząsteczka przeciwciała prawdopodobnie nie będzie mieć pierwotnej swoistości, może więc nie mieć żadnego działania leczniczego lub nawet mieć niepożądane działanie lecznicze. [0080] Określenie rekombinowana poliklonalna wytwarzająca linia komórkowa oznacza populację komórek wyrażających białka, transfekowanych przy użyciu biblioteki wariantów sekwencji będących przedmiotem zainteresowania, tak że pojedyncze komórki, które razem stanowią rekombinowaną poliklonalną wytwarzającą linię komórkową, niosą jedną lub więcej kopii określonej sekwencji kwasu nukleinowego będącej przedmiotem zainteresowania, która koduje jeden składnik rekombinowanego białka poliklonalnego będącego przedmiotem zainteresowania, a każda kopia jest włączona do genomu każdej komórki. Komórki składające się na rekombinowaną poliklonalną wytwarzającą linię komórkową wybiera się ze względu na zdolność do utrzymywania włączonej do genomu kopii odrębnej sekwencji kwasu nukleinowego będącego przedmiotem zainteresowania, na przykład poprzez selekcję przy użyciu antybiotyku. Komórkami, które stanowią taką wytwarzającą linię komórkową, mogą być na przykład

29 komórki bakterii, grzybów, eukariotyczne, na przykład drożdży, komórki owadzie lub komórki ssacze, w szczególności unieśmiertelnione linie komórkowe, takie jak komórki CHO, komórki COS, komórki BHK, komórki szpiczaka (np. komórki Sp2/0, NSO, YB2/0), NIH 3T3 i unieśmiertelnione komórki ludzkie, takie jak komórki HeLa, komórki HEK 293 lub PER.C6. [0081] Określenie niezrównoważenie stosuje się do opisu zjawiska występującego podczas wytwarzania rekombinowanego białka poliklonalnego, kiedy kompozycja wektora poliklonalnego, poliklonalnej linii komórkowej lub białka poliklonalnego zmienia się z upływem czasu wskutek losowych mutacji genetycznych, różnic w kinetyce proliferacji między poszczególnymi komórkami, różnic poziomu ekspresji między sekwencjami różnych konstruktów ekspresyjnych lub różnic w wydajności klonowania DNA. [0082] Określenie RFLP dotyczy polimorfizmu długości fragmentów restrykcyjnych, czyli metody, w której wzór migracji w żelu fragmentów cząsteczek kwasu nukleinowego analizuje się po trawieniu enzymami restrykcyjnymi. [0083] Określenie UTR oznacza niepodlegający translacji region po stronie mrna. [0084] Określenie warunki pozwalające na uniknięcie integracji specyficznej wobec miejsca oznaczają proces transfekcji, który nie obejmuje żadnych z możliwych środków służących do uzyskiwania integracji specyficznej wobec miejsca. Integrację specyficzną wobec miejsca można uzyskać np. za pomocą kombinacji rekombinazy i miejsca rozpoznawania przez rekombinazę

30 1 2 na chromosomie komórki gospodarza. Rekombinaza może także być połączona kowalencyjnie z odcinkiem nukleotydowym rozpoznającym określone miejsce na chromosomie. Integrację specyficzną wobec miejsca można także uzyskać za pomocą rekombinacji homologicznej, chociaż wydajność jest niższa. Unikanie integracji specyficznej wobec miejsca prowadzi często do integracji w losowych pozycjach w całym genomie komórki gospodarza, jeśli wykorzystuje się wektory integracyjne. [008] Określenie integracja losowa oznacza włączenie się wektora ekspresyjnego do genomu komórek gospodarza w losowych pozycjach. Słownikowe znaczenie słowa losowy jest takie, że istnieje równe prawdopodobieństwo każdego zdarzenia; w tym wypadku miejsca integracji. Jeśli dokonuje się transfekcji komórek, wszystkie miejsca integracji nie charakteryzują się bezwzględnie równym prawdopodobieństwem integracji, ponieważ niektóre części chromosomu są bardziej podatne na integrację niż inne. Jeśli nie czyni się niczego aby kierować wektor ekspresyjny do określonego miejsca integracji, będzie się on włączał się w losowych pozycjach w ramach grupy możliwych miejsc integracji. W związku z tym określenie integracja losowa w kontekście niniejszego wynalazku należy rozumieć jako procedurę transfekcji, w której nie czyni się niczego aby kierować konstrukt ekspresyjny do wcześniej określonego miejsca. Brak działania w celu kierowania wektora ekspresyjnego do wcześniej określonego miejsca wystarcza, aby uzyskać integrację losową. W związku z tym miejsce lub miejsca integracji będą zmieniały się w

31 zależności od komórki w transfekowanej populacji i należy uznać, że dokładnego miejsca lub miejsc integracji nie sposób przewidzieć. [0086] Określenie włączony w sposób stabilny oznacza włączenie wektora ekspresyjnego do genomu komórki gospodarza, tak że integracja pozostaje stabilna przez co najmniej, korzystniej, korzystniej 40, korzystniej 0, na przykład 7, na przykład 0 pokoleń lub więcej. [0087] Skróty: CMV = (ludzki) cytomegalowirus. AdMLP = główny późny promotor adenowirusowy. SV40 poli A = sekwencja sygnałowa poli A wirusa małpiego 40. GFP = zielone białka fluorescencyjne. TcR = receptor komórek T. ELISA = enzymatyczny test immunosorpcyjny. LTR = długie powtórzenie końcowe. OPIS RYSUNKÓW [0088] Figura 1. Schematyczne przedstawienie procesu wytwarzania banku komórek poliklonalnych. Na figurze przedstawiono schematycznie etapy wymagane do uzyskania banku komórek poliklonalnych, np. macierzystego banku komórek poliklonalnych: a) przedstawia różne wektory ekspresyjne N.A. 1, N.A. 2, N.A. 3 itd., z których każdy koduje inny i określony składnik białka poliklonalnego, b) przedstawia komórki gospodarza transfekowane wektorami ekspresyjnymi, c) przedstawia włączenie wektorów ekspresyjnych w różnych położeniach i w różnych liczbach kopii w pojedynczych komórkach, d) przedstawia wybór klonów komórkowych względem każdego ze składników białka poliklonalnego. W tym

32 konkretnym przypadku dla wygody pokazano tylko jeden klon dla odrębnego składnika białka poliklonalnego. Etap e) przedstawia mieszanie klonów wybranych w etapie d) w celu uzyskania poliklonalnego banku komórek. Figura 2a. Prototypowy wektor kodujący łańcuch ciężki i lekki. Jego elementy są następujące: dwa identyczne, przeciwbieżne promotory ludzkiego CMV z elementem rozdzielającym między nimi regiony kodujące łańcuch ciężki (VH + region stały gamma 1) i łańcuch lekki (kappa ) bgh = sekwencja poliadenylacji bydlęcego hormonu wzrostu SV40 pa = sekwencja poliadenylacji SV40 Lidery genomowe dla łańcucha ciężkiego i lekkiego IRES + DHFR = wewnętrzne miejsce przyłączania rybosomu ECMV i cdna mysiej reduktazy dihydrofolianowej puc ori = początek replikacji puc bla, amp = gen oporności na ampicylinę Figura 2b. Wektor ekspresyjny E1A pml29. Jego elementy są następujące: Wektor opracowano w oparciu o pcdna3.1+ (Invitrogen) CMV = promotor ludzkiego CMV Ela = cdna transaktywatora 13S adenowirusa typu bgh = region poliadenylacji bydlęcego hormonu wzrostu SV40EP = wczesny promotor SV40

33 Neo = gen oporności na neo SV40 polya = region poliadenylacji SV40 AMP = gen β-laktamazy kodujący oporność na ampicylinę Figura 3. Zbadano zawartość IgG w mieszaninach 1-9 w okresie tygodni trwania doświadczenia. Informacje szczegółowe przedstawiono w Przykładzie 1. Figura 4. Chromatogramy wymiany jonowej przedstawiające skład mieszaniny 8 na początku (czarny) i na końcu (niebieski) -tygodniowego okresu hodowli. Figura. Pierwszą (szary) i ostatnią (czarny) próbkę spośród wszystkich 9 mieszanin analizowano metodą chromatografii wymiany jonowej oraz obliczono i przedstawiono graficznie zawartość poszczególnych przeciwciał. Figura 6. Próbki z 4 mieszanin (Przykład ) podczas serii wysiewania i serii w bioreaktorze analizowano metodą chromatografii wymiany jonowej oraz obliczono i przedstawiono graficznie zawartość poszczególnych przeciwciał. Mieszaniny 1 A - 3 A zawierały pojedynczy klon dla przeciwciała. Klony komórkowe wyrażające każde z 6 przeciwciał były inne w mieszaninie 1 A (figura 6a), mieszaninie 2 A (figura 6b) i mieszaninie 3 A (figura 6c). Mieszanina 4 A (figura 6d) zawierała 3 klony dla przeciwciała.

34 34 SZCZEGÓŁOWY OPIS WYNALAZKU Układ do ekspresji rekombinowanego białka poliklonalnego 1 2 [0089] Niniejszy wynalazek dotyczy sposobów powtarzalnego wytwarzania rekombinowanych białek poliklonalnych, które korzystnie wybiera się z nadrodziny immunoglobulin, rodziny białek mających domeny podobne do immunoglobulin. Większość ich przedstawicieli bierze udział w zdarzeniach rozpoznawania na powierzchni komórek. Analiza sekwencji wskazuje, że przeciwciała, receptory komórek T, cząsteczki MHC, niektóre cząsteczki adhezji komórkowej i receptory cytokin są wysoce homologiczne. W szczególności przedstawiciele tej rodziny zawierający regiony zmienne nadają się do wytwarzania rekombinowanych białek poliklonalnych według niniejszego wynalazku. Do takich przedstawicieli należą przeciwciała, przeciwciała związane z błoną (receptory limfocytów B), fragmenty Fab, fragmenty Fv, jednołańcuchowe fragmenty Fv (scfv), receptory komórek T (TcR), rozpuszczalne TcR, fragmenty domen zmiennych TcR oraz fragmenty domen zmiennych TcR połączone łącznikiem polipeptydowym lub innym przeciwciałem lub inne fragmenty pochodzące od TcR. W szczególności należy zauważyć, że niniejszy wynalazek można zastosować do wytwarzania i produkcji rekombinowanych terapeutycznych przeciwciał poliklonalnych i TcR na dużą skalę. [0090] Jedną z głównych zalet sposobu wytwarzania według niniejszego wynalazku jest to, że wszystkie

WYNALAZKI BIOTECHNOLOGICZNE W POLSCE. Ewa Waszkowska ekspert UPRP

WYNALAZKI BIOTECHNOLOGICZNE W POLSCE. Ewa Waszkowska ekspert UPRP WYNALAZKI BIOTECHNOLOGICZNE W POLSCE Ewa Waszkowska ekspert UPRP Źródła informacji w biotechnologii projekt SLING Warszawa, 9-10.12.2010 PLAN WYSTĄPIENIA Umocowania prawne Wynalazki biotechnologiczne Statystyka

Bardziej szczegółowo

Dr. habil. Anna Salek International Bio-Consulting 1 Germany

Dr. habil. Anna Salek International Bio-Consulting 1 Germany 1 2 3 Drożdże są najprostszymi Eukariontami 4 Eucaryota Procaryota 5 6 Informacja genetyczna dla każdej komórki drożdży jest identyczna A zatem każda komórka koduje w DNA wszystkie swoje substancje 7 Przy

Bardziej szczegółowo

Ekspresja białek w komórkach ssaczych

Ekspresja białek w komórkach ssaczych Ekspresja białek w komórkach ssaczych Ekspresja białek w komórkach ssaczych Używane powszechnie w laboratoriach ssacze linie komórkowe są zmodyfikowane w celu pełnienia roli gospodarza ekspresji białek

Bardziej szczegółowo

Nowoczesne systemy ekspresji genów

Nowoczesne systemy ekspresji genów Nowoczesne systemy ekspresji genów Ekspresja genów w organizmach żywych GEN - pojęcia podstawowe promotor sekwencja kodująca RNA terminator gen Gen - odcinek DNA zawierający zakodowaną informację wystarczającą

Bardziej szczegółowo

Wybrane techniki badania białek -proteomika funkcjonalna

Wybrane techniki badania białek -proteomika funkcjonalna Wybrane techniki badania białek -proteomika funkcjonalna Proteomika: umożliwia badanie zestawu wszystkich (lub prawie wszystkich) białek komórkowych Zalety analizy proteomu w porównaniu z analizą trankryptomu:

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2135881 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 14.06.2006 09010789.7

Bardziej szczegółowo

mikrosatelitarne, minisatelitarne i polimorfizm liczby kopii

mikrosatelitarne, minisatelitarne i polimorfizm liczby kopii Zawartość 139371 1. Wstęp zarys historii genetyki, czyli od genetyki klasycznej do genomiki 2. Chromosomy i podziały jądra komórkowego 2.1. Budowa chromosomu 2.2. Barwienie prążkowe chromosomów 2.3. Mitoza

Bardziej szczegółowo

Zawartość. Wstęp 1. Historia wirusologii. 2. Klasyfikacja wirusów

Zawartość. Wstęp 1. Historia wirusologii. 2. Klasyfikacja wirusów Zawartość 139585 Wstęp 1. Historia wirusologii 2. Klasyfikacja wirusów 3. Struktura cząstek wirusowych 3.1. Metody określania struktury cząstek wirusowych 3.2. Budowa cząstek wirusowych o strukturze helikalnej

Bardziej szczegółowo

Proteomika: umożliwia badanie zestawu wszystkich lub prawie wszystkich białek komórkowych

Proteomika: umożliwia badanie zestawu wszystkich lub prawie wszystkich białek komórkowych Proteomika: umożliwia badanie zestawu wszystkich lub prawie wszystkich białek komórkowych Zalety w porównaniu z analizą trankryptomu: analiza transkryptomu komórki identyfikacja mrna nie musi jeszcze oznaczać

Bardziej szczegółowo

Wybrane techniki badania białek -proteomika funkcjonalna

Wybrane techniki badania białek -proteomika funkcjonalna Wybrane techniki badania białek -proteomika funkcjonalna Proteomika: umożliwia badanie zestawu wszystkich (lub prawie wszystkich) białek komórkowych Zalety analizy proteomu np. w porównaniu z analizą trankryptomu:

Bardziej szczegółowo

Pytania Egzamin magisterski

Pytania Egzamin magisterski Pytania Egzamin magisterski Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii UG i GUMed 1. Krótko omów jakie informacje powinny być zawarte w typowych rozdziałach publikacji naukowej: Wstęp, Materiały i Metody,

Bardziej szczegółowo

Wykład 14 Biosynteza białek

Wykład 14 Biosynteza białek BIOCHEMIA Kierunek: Technologia Żywności i Żywienie Człowieka semestr III Wykład 14 Biosynteza białek WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA CENTRUM BIOIMMOBILIZACJI I INNOWACYJNYCH MATERIAŁÓW OPAKOWANIOWYCH

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) / z dnia r.

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) / z dnia r. KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 29.5.2018 C(2018) 3193 final ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) / z dnia 29.5.2018 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 847/2000 w odniesieniu do definicji pojęcia podobnego

Bardziej szczegółowo

KLONOWANIE DNA REKOMBINACJA DNA WEKTORY

KLONOWANIE DNA REKOMBINACJA DNA WEKTORY KLONOWANIE DNA Klonowanie DNA jest techniką powielania fragmentów DNA DNA można powielać w komórkach (replikacja in vivo) W probówce (PCR) Do przeniesienia fragmentu DNA do komórek gospodarza potrzebny

Bardziej szczegółowo

TATA box. Enhancery. CGCG ekson intron ekson intron ekson CZĘŚĆ KODUJĄCA GENU TERMINATOR. Elementy regulatorowe

TATA box. Enhancery. CGCG ekson intron ekson intron ekson CZĘŚĆ KODUJĄCA GENU TERMINATOR. Elementy regulatorowe Promotory genu Promotor bliski leży w odległości do 40 pz od miejsca startu transkrypcji, zawiera kasetę TATA. Kaseta TATA to silnie konserwowana sekwencja TATAAAA, występująca w większości promotorów

Bardziej szczegółowo

Inżynieria genetyczna- 6 ECTS. Inżynieria genetyczna. Podstawowe pojęcia Część II Klonowanie ekspresyjne Od genu do białka

Inżynieria genetyczna- 6 ECTS. Inżynieria genetyczna. Podstawowe pojęcia Część II Klonowanie ekspresyjne Od genu do białka Inżynieria genetyczna- 6 ECTS Część I Badanie ekspresji genów Podstawy klonowania i różnicowania transformantów Kolokwium (14pkt) Część II Klonowanie ekspresyjne Od genu do białka Kolokwium (26pkt) EGZAMIN

Bardziej szczegółowo

Klonowanie molekularne Kurs doskonalący. Zakład Geriatrii i Gerontologii CMKP

Klonowanie molekularne Kurs doskonalący. Zakład Geriatrii i Gerontologii CMKP Klonowanie molekularne Kurs doskonalący Zakład Geriatrii i Gerontologii CMKP Etapy klonowania molekularnego 1. Wybór wektora i organizmu gospodarza Po co klonuję (do namnożenia DNA [czy ma być metylowane

Bardziej szczegółowo

Inwestycja w przyszłość czyli znaczenie ochrony własności przemysłowej dla współczesnej biotechnologii

Inwestycja w przyszłość czyli znaczenie ochrony własności przemysłowej dla współczesnej biotechnologii Inwestycja w przyszłość czyli znaczenie ochrony własności przemysłowej dla współczesnej biotechnologii Zdolność patentowa wynalazków biotechnologicznych dr Małgorzata Kozłowska Ekspert w UPRP dr Ewa Waszkowska

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2401383 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 26.02. 709687.7 (13) (1) T3 Int.Cl. C12N 1/8 (06.01) Urząd Patentowy

Bardziej szczegółowo

Inżynieria genetyczna

Inżynieria genetyczna Inżynieria genetyczna i technologia rekombinowanego DNA Dr n. biol. Urszula Wasik Zakład Biologii Medycznej Inżynieria genetyczna świadoma, celowa, kontrolowana ingerencja w materiał genetyczny organizmów

Bardziej szczegółowo

(96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1690978 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 11.02.2005 05101042.9 (13) T3 (51) Int. Cl. D06F81/08 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych???

Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych??? Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych??? Alfabet kwasów nukleinowych jest stosunkowo ubogi!!! Dla sekwencji DNA (RNA) stosuje się zasadniczo*

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD: Klasyczny przepływ informacji ( Dogmat) Klasyczny przepływ informacji. Ekspresja genów realizacja informacji zawartej w genach

WYKŁAD: Klasyczny przepływ informacji ( Dogmat) Klasyczny przepływ informacji. Ekspresja genów realizacja informacji zawartej w genach WYKŁAD: Ekspresja genów realizacja informacji zawartej w genach Prof. hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej Klasyczny przepływ informacji ( Dogmat) Białka Retrowirusy Białka Klasyczny

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 21 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 22.07.09 098000.7 (97) O

Bardziej szczegółowo

Możliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii

Możliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii Możliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii 1. Technologia rekombinowanego DNA jest podstawą uzyskiwania genetycznie zmodyfikowanych organizmów 2. Medycyna i ochrona zdrowia

Bardziej szczegółowo

starszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg

starszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg STRESZCZENIE Przewlekła białaczka limfocytowa (PBL) jest najczęstszą białaczką ludzi starszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg kliniczny, zróżnicowane rokowanie. Etiologia

Bardziej szczegółowo

Agenda: Wynalazek jako własnośd intelektualna. Co może byd wynalazkiem. Wynalazek biotechnologiczny. Ochrona patentowa

Agenda: Wynalazek jako własnośd intelektualna. Co może byd wynalazkiem. Wynalazek biotechnologiczny. Ochrona patentowa dr Bartosz Walter Agenda: Wynalazek jako własnośd intelektualna Co może byd wynalazkiem Wynalazek biotechnologiczny Ochrona patentowa Procedura zgłoszenia patentowego Gdzie, kiedy i jak warto patentowad

Bardziej szczegółowo

Geny, a funkcjonowanie organizmu

Geny, a funkcjonowanie organizmu Geny, a funkcjonowanie organizmu Wprowadzenie do genów letalnych Geny kodują Białka Kwasy rybonukleinowe 1 Geny Występują zwykle w 2 kopiach Kopia pochodząca od matki Kopia pochodząca od ojca Ekspresji

Bardziej szczegółowo

Inwestycja w przyszłość czyli znaczenie ochrony własności przemysłowej dla współczesnej biotechnologii

Inwestycja w przyszłość czyli znaczenie ochrony własności przemysłowej dla współczesnej biotechnologii Inwestycja w przyszłość czyli znaczenie ochrony własności przemysłowej dla współczesnej biotechnologii Zdolność patentowa wynalazków biotechnologicznych aspekty praktyczne dr Małgorzata Kozłowska Ekspert

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1968711 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 05.01.2007 07712641.5

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B

PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B Nadzieja Drela ndrela@biol.uw.edu.pl Konspekt wykładu Rozpoznanie antygenu

Bardziej szczegółowo

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ 1. Gen to odcinek DNA odpowiedzialny

Bardziej szczegółowo

Rozkład materiału z biologii dla klasy III AD. 7 godz / tyg rok szkolny 2016/17

Rozkład materiału z biologii dla klasy III AD. 7 godz / tyg rok szkolny 2016/17 Rozkład materiału z biologii dla klasy III AD zakres rozszerzony LO 7 godz / tyg rok szkolny 2016/17 Biologia na czasie 2 zakres rozszerzony nr dopuszczenia 564/2/2012 Biologia na czasie 3 zakres rozszerzony

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2074843. (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 27.09.2007 07818485.

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2074843. (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 27.09.2007 07818485. RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 74843 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 27.09.07 0781848.0 (13) (1) T3 Int.Cl. H04W 4/12 (09.01) Urząd

Bardziej szczegółowo

TRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów

TRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów Eksparesja genów TRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów Przepisywanie informacji genetycznej z makrocząsteczki DNA na mniejsze i bardziej funkcjonalne cząsteczki pre-mrna Polimeraza RNA ETAP I Inicjacja

Bardziej szczegółowo

Transformacja pośrednia składa się z trzech etapów:

Transformacja pośrednia składa się z trzech etapów: Transformacja pośrednia składa się z trzech etapów: 1. Otrzymanie pożądanego odcinka DNA z materiału genetycznego dawcy 2. Wprowadzenie obcego DNA do wektora 3. Wprowadzenie wektora, niosącego w sobie

Bardziej szczegółowo

Geny i działania na nich

Geny i działania na nich Metody bioinformatyki Geny i działania na nich prof. dr hab. Jan Mulawka Trzy królestwa w biologii Prokaryota organizmy, których komórki nie zawierają jądra, np. bakterie Eukaryota - organizmy, których

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 161679 (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 24.06.0 064.7 (1) Int. Cl. B60R21/01 (06.01) (97) O udzieleniu

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1802536 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 20.09.2004 04774954.4 (13) T3 (51) Int. Cl. B65D77/20 B65D85/72

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia 1 Wirtualne Klonowanie Prowadzący: mgr inż. Joanna Tymeck-Mulik i mgr Lidia Gaffke. Część teoretyczna:

Ćwiczenia 1 Wirtualne Klonowanie Prowadzący: mgr inż. Joanna Tymeck-Mulik i mgr Lidia Gaffke. Część teoretyczna: Uniwersytet Gdański, Wydział Biologii Katedra Biologii Molekularnej Przedmiot: Biologia Molekularna z Biotechnologią Biologia II rok ===============================================================================================

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1799953 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 18.08.2005 05770398.5

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1674111 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 08.07.2005 05760156.9

Bardziej szczegółowo

Patentowanie wynalazków z dziedziny biotechnologii

Patentowanie wynalazków z dziedziny biotechnologii chroń swoje pomysły 3 Kongres Świata Przemysłu Farmaceutycznego Poznań, 16-17 czerwca 2011 Patentowanie wynalazków z dziedziny biotechnologii dr Izabela Milczarek Czym jest biotechnologia? Biotechnologia,

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 02.05.2005 05747547.

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 02.05.2005 05747547. RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1747298 (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 02.05.2005 05747547.7 (51) Int. Cl. C22C14/00 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 3 sierpnia 2016 r. Poz. 1173

Warszawa, dnia 3 sierpnia 2016 r. Poz. 1173 Warszawa, dnia 3 sierpnia 2016 r. Poz. 1173 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 18 lipca 2016 r. w sprawie określenia wzorów wniosków oraz zgłoszeń związanych z zamkniętym użyciem mikroorganizmów

Bardziej szczegółowo

Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych???

Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych??? Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych??? Alfabet kwasów nukleinowych jest stosunkowo ubogi!!! Dla sekwencji DNA (RNA) stosuje się zasadniczo*

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU

SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU Czy priony zawsze są szkodliwe? SPIS TREŚCI: Wprowadzenie. Części lekcji. 1. Część wstępna. 2. Część realizacji. 3. Część podsumowująca. Karty pracy. 1.

Bardziej szczegółowo

WNIOSEK O WYDANIE ZGODY NA ZAMKNIĘTE UŻYCIE GMO

WNIOSEK O WYDANIE ZGODY NA ZAMKNIĘTE UŻYCIE GMO WNIOSEK O WYDANIE ZGODY NA ZAMKNIĘTE UŻYCIE GMO 1. Informacje o użytkowniku GMO i osobach odpowiedzialnych za realizację planowanego zamkniętego użycia GMO 1.1 (*) Nazwa i siedziba użytkownika lub imię,

Bardziej szczegółowo

października 2013: Elementarz biologii molekularnej. Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II

października 2013: Elementarz biologii molekularnej. Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II 10 października 2013: Elementarz biologii molekularnej www.bioalgorithms.info Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II Komórka: strukturalna i funkcjonalne jednostka organizmu żywego Jądro komórkowe: chroniona

Bardziej szczegółowo

Ekspresja genów heterogenicznych w drożdżach Pichia pastoris

Ekspresja genów heterogenicznych w drożdżach Pichia pastoris Ekspresja genów heterogenicznych w drożdżach Pichia pastoris Ekspresja genów heterogenicznych w drożdżach Pichia pastoris Drożdże Pichia pastoris należą do drożdży metanolotroficznych tj. zdolnych do wykorzystywania

Bardziej szczegółowo

Wektory DNA - klonowanie molekularne

Wektory DNA - klonowanie molekularne Wektory DNA - klonowanie molekularne Fragment DNA (np. pojedynczy gen) można trwale wprowadzić do komórek gospodarza (tzn. zmusić go do powielania w tym gospodarzu) tylko wtedy, gdy zostanie on wbudowany

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1773451 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 08.06.2005 05761294.7 (13) (51) T3 Int.Cl. A61K 31/4745 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

Przeciwciała poliklonalne przeciwko białkom Helicobacter pylori oraz sposób ich wytwarzania. (74) Pełnomocnik:

Przeciwciała poliklonalne przeciwko białkom Helicobacter pylori oraz sposób ich wytwarzania. (74) Pełnomocnik: RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 201982 (21) Numer zgłoszenia: 361069 (22) Data zgłoszenia: 03.07.2003 (13) B1 (51) Int.Cl. A61K 39/40 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 221611 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 19.01. 000481.1 (13) (1) T3 Int.Cl. B28C /42 (06.01) B60P 3/16

Bardziej szczegółowo

Mapowanie fizyczne genomów -konstrukcja map wyskalowanych w jednostkach fizycznych -najdokładniejszą mapą fizyczną genomu, o największej

Mapowanie fizyczne genomów -konstrukcja map wyskalowanych w jednostkach fizycznych -najdokładniejszą mapą fizyczną genomu, o największej Mapowanie fizyczne genomów -konstrukcja map wyskalowanych w jednostkach fizycznych -najdokładniejszą mapą fizyczną genomu, o największej rozdzielczości jest sekwencja nukleotydowa -mapowanie fizyczne genomu

Bardziej szczegółowo

Konstrukcja wektora plazmidowego DNA do klonowania genów i/lub wektora plazmidowego do sekrecji w bakteriach mlekowych

Konstrukcja wektora plazmidowego DNA do klonowania genów i/lub wektora plazmidowego do sekrecji w bakteriach mlekowych Konstrukcja wektora plazmidowego DNA do klonowania genów i/lub wektora plazmidowego do sekrecji w bakteriach mlekowych Łukasz Tranda Promotor: doc. dr hab. Jacek Bardowski, IBB Promotor: dr hab. Edward

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1680075 (13) T3 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 11.10.2004

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1591364 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 22.04.2005 05103299.3

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 223771 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 06.12.08 0886773.1 (13) (1) T3 Int.Cl. A47L 1/42 (06.01) Urząd

Bardziej szczegółowo

Wektory DNA - klonowanie molekularne

Wektory DNA - klonowanie molekularne Wektory DNA - klonowanie molekularne Fragment DNA (np. pojedynczy gen) można trwale wprowadzić do komórek gospodarza (tzn. zmusić go do powielania w tym gospodarzu) tylko wtedy, gdy zostanie on wbudowany

Bardziej szczegółowo

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ Wykład 5 Droga od genu do

Bardziej szczegółowo

Translacja i proteom komórki

Translacja i proteom komórki Translacja i proteom komórki 1. Kod genetyczny 2. Budowa rybosomów 3. Inicjacja translacji 4. Elongacja translacji 5. Terminacja translacji 6. Potranslacyjne zmiany polipeptydów 7. Translacja a retikulum

Bardziej szczegółowo

Drożdżowe systemy ekspresyjne

Drożdżowe systemy ekspresyjne Drożdże Drożdżowe systemy ekspresyjne Zalety: możliwość uzyskania dużej biomasy modyfikacje postranslacyjne eksprymowanych białek transport eksprymowanych białek do pożywki Duża biomasa W przypadku hodowli

Bardziej szczegółowo

Konspekt do zajęć z przedmiotu Genetyka dla kierunku Położnictwo dr Anna Skorczyk-Werner Katedra i Zakład Genetyki Medycznej

Konspekt do zajęć z przedmiotu Genetyka dla kierunku Położnictwo dr Anna Skorczyk-Werner Katedra i Zakład Genetyki Medycznej Seminarium 1 część 1 Konspekt do zajęć z przedmiotu Genetyka dla kierunku Położnictwo dr Anna Skorczyk-Werner Katedra i Zakład Genetyki Medycznej Genom człowieka Genomem nazywamy całkowitą ilość DNA jaka

Bardziej szczegółowo

Wektory DNA - klonowanie molekularne

Wektory DNA - klonowanie molekularne Wektory DNA - klonowanie molekularne Fragment DNA (np. pojedynczy gen) można trwale wprowadzić do komórek gospodarza (tzn. zmusić go do powielania w tym gospodarzu) tylko wtedy, gdy zostanie on wbudowany

Bardziej szczegółowo

Wektory DNA - klonowanie molekularne

Wektory DNA - klonowanie molekularne Wektory DNA - klonowanie molekularne Fragment DNA (np. pojedynczy gen) można trwale wprowadzić do komórek gospodarza (tzn. zmusić go do powielania w tym gospodarzu) tylko wtedy, gdy zostanie on wbudowany

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1712702 (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 28.03.2006 06006359.1 (51) Int. Cl. E04F15/02 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

Badanie funkcji genu

Badanie funkcji genu Badanie funkcji genu Funkcję genu można zbadać różnymi sposobami Przypadkowa analizy funkcji genu MUTACJA FENOTYP GEN Strategia ukierunkowanej analizy funkcji genu GEN 1. wprowadzenie mutacji w genie 2.

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1701111 (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 11.03.2005 05090064.6 (51) Int. Cl. F24H9/20 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

TERAPIA GENOWA. dr Marta Żebrowska

TERAPIA GENOWA. dr Marta Żebrowska TERAPIA GENOWA dr Marta Żebrowska Pracownia Diagnostyki Molekularnej i Farmakogenomiki, Zakładu Biochemii Farmaceutycznej, Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Źródło zdjęcia: httpblog.ebdna.plindex.phpjednoznajwiekszychzagrozenludzkosciwciazniepokonane

Bardziej szczegółowo

(12) OPIS PATENTOWY (19)μl

(12) OPIS PATENTOWY (19)μl RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19)μl (21) Numer zgłoszenia: 313491 ( 2) Data zgłoszenia: 07.09.1994 (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego:

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 213136 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 14.03.2008 08723469.6 (13) (1) T3 Int.Cl. F24D 19/ (2006.01) Urząd

Bardziej szczegółowo

Białka układu immunologicznego. Układ immunologiczny

Białka układu immunologicznego. Układ immunologiczny Białka układu immunologicznego Układ immunologiczny 1 Białka nadrodziny immunoglobulin Białka MHC 2 Białka MHC typu I Łańcuch ciężki (alfa) 45 kda Łańcuch lekki (beta 2 ) 12 kda Występują na powierzchni

Bardziej szczegółowo

Wektory DNA - klonowanie molekularne

Wektory DNA - klonowanie molekularne Wektory DNA - klonowanie molekularne Fragment DNA (np. pojedynczy gen) można trwale wprowadzić do komórek gospodarza (tzn. zmusić go do powielania w tym gospodarzu) tylko wtedy, gdy zostanie on wbudowany

Bardziej szczegółowo

Część praktyczna: Metody pozyskiwania komórek do badań laboratoryjnych cz. I

Część praktyczna: Metody pozyskiwania komórek do badań laboratoryjnych cz. I Ćwiczenie 1 Część teoretyczna: Budowa i funkcje układu odpornościowego 1. Układ odpornościowy - główne funkcje, typy odpowiedzi immunologicznej, etapy odpowiedzi odpornościowej. 2. Komórki układu immunologicznego.

Bardziej szczegółowo

Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych???

Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych??? Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych??? Alfabet kwasów nukleinowych jest stosunkowo ubogi!!! Dla sekwencji DNA (RNA) stosuje się zasadniczo*

Bardziej szczegółowo

Podstawy mikrobiologii. Wirusy bezkomórkowe formy materii oŝywionej

Podstawy mikrobiologii. Wirusy bezkomórkowe formy materii oŝywionej Podstawy mikrobiologii Wykład 3 Wirusy bezkomórkowe formy materii oŝywionej Budowa wirusów Wirusy nie mają budowy komórkowej, zatem pod względem biologicznym nie są organizmami Ŝywymi! Są to twory nukleinowo

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1879609. (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 04.05.2006 06742792.

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1879609. (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 04.05.2006 06742792. RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1879609 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 04.05.2006 06742792.2 (13) (51) T3 Int.Cl. A61K 38/17 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1890471 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 19.10.2006 06791271.7 (13) (51) T3 Int.Cl. H04M 3/42 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 222280 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 16.12.2008 08864822.

Bardziej szczegółowo

Mikroorganizmy Zmodyfikowane Genetycznie

Mikroorganizmy Zmodyfikowane Genetycznie Mikroorganizmy Zmodyfikowane Genetycznie DEFINICJA Mikroorganizm (drobnoustrój) to organizm niewidoczny gołym okiem. Pojęcie to nie jest zbyt precyzyjne lecz z pewnością mikroorganizmami są: bakterie,

Bardziej szczegółowo

Zakażenie pszczoły miodnej patogenem Nosema ceranae. Diagnostyka infekcji wirusowych pszczoły miodnej

Zakażenie pszczoły miodnej patogenem Nosema ceranae. Diagnostyka infekcji wirusowych pszczoły miodnej Zakażenie pszczoły miodnej patogenem Nosema ceranae Diagnostyka infekcji wirusowych pszczoły miodnej Plan 1. Znaczenie ekologiczne i gospodarcze pszczół 2. Choroby pszczół i ich diagnostyka 3. Podstawy

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1732433 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 27.01.2005 05702820.1

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: PL/EP 1699990 T3 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1699990 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 09.11.2004 04800186.1 (13) (51) T3 Int.Cl. E04G

Bardziej szczegółowo

Zasady oceniania rozwiązań zadań 48 Olimpiada Biologiczna Etap centralny

Zasady oceniania rozwiązań zadań 48 Olimpiada Biologiczna Etap centralny Zasady oceniania rozwiązań zadań 48 Olimpiada Biologiczna Etap centralny Zadanie 1 1 pkt. za prawidłowe podanie typów dla obydwu zwierząt oznaczonych literami A oraz B. A. ramienionogi, B. mięczaki A.

Bardziej szczegółowo

DNA musi współdziałać z białkami!

DNA musi współdziałać z białkami! DNA musi współdziałać z białkami! Specyficzność oddziaływań między DNA a białkami wiążącymi DNA zależy od: zmian konformacyjnych wzdłuż cząsteczki DNA zróżnicowania struktury DNA wynikającego z sekwencji

Bardziej szczegółowo

Zarówno u organizmów eukariotycznych, jak i prokariotycznych proces replikacji ma charakter semikonserwatywny.

Zarówno u organizmów eukariotycznych, jak i prokariotycznych proces replikacji ma charakter semikonserwatywny. HIPTEZY WYJAŚIAJĄCE MECHAIZM REPLIKACJI C. Model replikacji semikonserwatywnej zakłada on, że obie nici macierzystej cząsteczki DA są matrycą dla nowych, dosyntetyzowywanych nici REPLIKACJA każda z dwóch

Bardziej szczegółowo

Zaoczne Liceum Ogólnokształcące Pegaz

Zaoczne Liceum Ogólnokształcące Pegaz WYMAGANIA EGZAMINACYJNE ROK SZKOLNY 2015/2016 Semestr jesienny TYP SZKOŁY: liceum ogólnokształcące PRZEDMIOT: biologia SEMESTR: II LICZBA GODZIN W SEMESTRZE: 15 PROGRAM NAUCZANIA: Program nauczania biologii

Bardziej szczegółowo

Leczenie biologiczne co to znaczy?

Leczenie biologiczne co to znaczy? Leczenie biologiczne co to znaczy? lek med. Anna Bochenek Centrum Badawcze Współczesnej Terapii C B W T 26 Październik 2006 W oparciu o materiały źródłowe edukacyjnego Grantu, prezentowanego na DDW 2006

Bardziej szczegółowo

Dane mikromacierzowe. Mateusz Markowicz Marta Stańska

Dane mikromacierzowe. Mateusz Markowicz Marta Stańska Dane mikromacierzowe Mateusz Markowicz Marta Stańska Mikromacierz Mikromacierz DNA (ang. DNA microarray) to szklana lub plastikowa płytka (o maksymalnych wymiarach 2,5 cm x 7,5 cm) z naniesionymi w regularnych

Bardziej szczegółowo

Biotechnologia i inżynieria genetyczna

Biotechnologia i inżynieria genetyczna Wersja A Test podsumowujący rozdział II i inżynieria genetyczna..................................... Imię i nazwisko.............................. Data Klasa oniższy test składa się z 16 zadań. rzy każdym

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 16234 (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 18..0 0022716.4 (1) Int. Cl. B6D71/00 (06.01) (97) O udzieleniu

Bardziej szczegółowo

FOCUS Plus - Silniejsza ryba radzi sobie lepiej w trudnych warunkach

FOCUS Plus - Silniejsza ryba radzi sobie lepiej w trudnych warunkach FOCUS Plus - Silniejsza ryba radzi sobie lepiej w trudnych warunkach FOCUS Plus to dodatek dostępny dla standardowych pasz tuczowych BioMaru, dostosowany specjalnie do potrzeb ryb narażonych na trudne

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1505553. (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 05.08.2004 04018511.

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1505553. (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 05.08.2004 04018511. RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 0.08.04 0401811.8 (13) (1) T3 Int.Cl. G08C 17/00 (06.01) Urząd Patentowy

Bardziej szczegółowo

CHOROBY NOWOTWOROWE. Twór składający się z patologicznych komórek

CHOROBY NOWOTWOROWE. Twór składający się z patologicznych komórek CHOROBY NOWOTWOROWE Twór składający się z patologicznych komórek Powstały w wyniku wielostopniowej przemiany zwanej onkogenezą lub karcinogenezą Morfologicznie ma strukturę zbliżoną do tkanki prawidłowej,

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 27.10.2004 04791425.

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 27.10.2004 04791425. PL/EP 1809944 T3 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1809944 (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 27.10.2004 04791425.4 (51) Int. Cl.

Bardziej szczegółowo

LEKI CHEMICZNE A LEKI BIOLOGICZNE

LEKI CHEMICZNE A LEKI BIOLOGICZNE LEKI CHEMICZNE A LEKI BIOLOGICZNE PRODUKT LECZNICZY - DEFINICJA Art. 2 pkt.32 Ustawy - Prawo farmaceutyczne Substancja lub mieszanina substancji, przedstawiana jako posiadająca właściwości: zapobiegania

Bardziej szczegółowo

SPOSÓB PRZEDSTAWIANIA DOKUMENTACJI DOŁĄCZANEJ DO WNIOSKU O DOPUSZCZENIE DO OBROTU PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO IMMUNOLOGICZNEGO

SPOSÓB PRZEDSTAWIANIA DOKUMENTACJI DOŁĄCZANEJ DO WNIOSKU O DOPUSZCZENIE DO OBROTU PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO IMMUNOLOGICZNEGO Załącznik nr 2 SPOSÓB PRZEDSTAWIANIA DOKUMENTACJI DOŁĄCZANEJ DO WNIOSKU O DOPUSZCZENIE DO OBROTU PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO IMMUNOLOGICZNEGO CZĘŚĆ I STRESZCZENIE DOKUMENTACJI I A Wniosek o dopuszczenie

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 06.09.2005 05788867.9

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 06.09.2005 05788867.9 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1786660 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 06.09.2005 05788867.9 (13) T3 (51) Int. Cl. B62D25/08 B60G15/06

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1477128 (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 14.05.2004 04076445.8 (51) Int. Cl. A61D1/02 (2006.01)

Bardziej szczegółowo