KONCEPCJA POPRAWY DOSTĘPNOŚCI REZYDENCJI PREZYDENTA RP BELWEDER

Transkrypt

1 KONCEPCJA POPRAWY DOSTĘPNOŚCI REZYDENCJI PREZYDENTA RP BELWEDER Zamawiający : Centrum Obsługi Kancelarii Prezydenta RP Wiejska 10, Warszawa Wykonawca : Atelier 3 Chwalibóg Biuro Architektoniczne Karmazynowa 34C Warszawa Autorzy: architekt SARP Krzysztof Chwalibóg MA-0142 architekt TUP Bożenna Chwalibóg ST-18/84 architekt Agata Krykwińska Konsultacja: projektant dostępności Kamil Kowalski Warszawa

2 Zawartość opracowania 1.Załączniki formalne 1.1. Podstawa opracowania umowa 1.2. Oświadczenie projektanta 1.3. Zaświadczenie o uprawnieniach 1.4. Zaświadczenie o przynależności do Izby Architektów 2.Opis koncepcji 2.1. Wprowadzenie 2.2. Opis stanu istniejącego dostępności obiektu (identyfikacja utrudnień) 2.3. Opis programu poprawy dostępności (wymogi i zalecenia ) 2.4. Koncepcje rozwiązania poszczególnych elementów układu 2.5. Podsumowanie 3.Część graficzna Fot.1Plac przed wejściem głównym Fot.2.Donica przed wejściem i pochylnia Fot 3.Widok boczny wejścia głównego Fot.4.Pochylnia tymczasowa Fot.5.Taras od ogrodu lewa strona Fot.6.Taras od ogrodu prawa strona Fot.7.Wejscie boczne-schodki Fot.8.Wejście boczne- schodki Rys.1.Utrudnienia dostępności- wejście główne Rys.2. Utrudnienia dostępności-wejście boczne parter Rys.3. Utrudnienia dostępności-wejście boczne piwnica Rys.4. Poprawa dostępności-wejście główne Rys.5. Poprawa dostępności-wejście boczne parter Rys.6. Poprawa dostępności-wejście boczne piwnica Rys.7. Pochylnia wejścia głównego Rys.8. Podnośnik wejścia głównego Rys.9. Podnośnik na tarasie ogrodowym Rys.10.Podnośniki wejścia bocznego 2

3 1.Załączniki formalne 1.1.Podstawa opracowania Podstawą opracowania jest umowa pomiędzy Centrum Obsługi Kancelarii Prezydenta RP a Atelier 3 Chwalibóg Biuro Architektoniczne NR68/2013 z dnia Oswiadczenie projektanta Oświadczam że opracowanie: KONCEPCJA POPRAWY DOSTĘPNOŚCI BELWEDERU Wykonałem z należytą starannością w oparciu o posiadaną wiedzę techniczną i zgodnie z obowiązującymi przepisami. Krzysztof Chwalibóg architekt SARP Warszawa

4 2.1.Wprowadzenie Obowiązujące przepisy prawa budowlanego (Ustawa Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994 z późniejszymi zmianami oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie) wymagają aby przestrzeń publiczna i budynki użyteczności publicznej były powszechnie dostępne. Dostępność dla wszystkich oznacza dostępność dla osób sprawnych jak i dla osób z różnymi rodzajami szczególnych niepełnosprawności a także dla osób starszych. Trzeba zaznaczyć że poprawa dostępności nie tylko eliminuje dyskryminację osób z nie pełnosprawnościami ale ułatwia poruszanie się osobom sprawnym, zapewnia oszczędność energii i poprawia stopień bezpieczeństwa. W przypadku Belwederu celem jest zapewnienie dostępności osobom goszczącym w salach reprezentacyjnych i konferencyjnych kondygnacji parterowej jak i osobom odwiedzającym część wystawową na kondygnacji podziemnej. Na pojęcie dostępności składa się szereg wymagań dotyczących poszczególnych rodzajów niepełnosprawności. W przypadku Belwederu celem tego opracowania jest przede wszystkim zapewnienie dostępności osobom z nie pełnosprawnościami ruchu (ONR). Uwzględnienie potrzeb osób słabo słyszących i głuchych (ODS) a także słabo widzących i niewidomych (ODW) zostanie uwzględnione ogólnie. Zostaną określone działania których podjęcie pozwoli na poprawę dostępności także w tych dziedzinach. Przyjęto że zostaną uwzględnione potrzeby tych trzech grup, jednak w podziale na wymogi podstawowe oraz zalecenia, mając jednocześnie świadomość że proces dostosowań będzie rozciągnięty w czasie, zależnie od możliwości organizacyjnych oraz budżetowych. Przestrzenny zakres opracowania obejmuje nie tylko sam budynek Belwederu ale również jego bezpośrednie otoczenie a więc ulicę Aleje Ujazdowskie, plac wejściowy oraz taras od wschodu. Zadaniem opracowania jest sformułowanie programu poprawy dostępności w oparciu o ocenę stanu istniejącego, określenie ograniczeń dostępności oraz sformułowanie koncepcji ich rozwiązań. Kolejnym krokiem będzie wykonanie projektów budowlanych dla niezbędnych modyfikacji układu dostępności. Dla osiągnięcia niezbędnej jakości projektowanych rozwiązań mających zapewnić dostępność wymienionych poprzednio części Belwederu, ważnym jest aby osiągnąć pełną zgodność projektów budowlanych z koncepcją poprawy dostępności a następnie zgodność realizacji z tymi projektami. W tym celu gwarancją końcowego efektu będzie nadzór autorski i odbiór do użytkowania z udziałem autorów koncepcji. Niespełnienie tego warunku może skutkować błędami wykonawczymi trudnymi do naprawienia. 4

5 2.Opis stanu istniejącego dostępności obiektów 2.1. Warunki dojścia do Belwederu Teren który stanowi strefę dojścia do Belwederu to chodniki wzdłuż Alei Ujazdowskich oraz Belwederskiej oraz przejścia piesze przez jezdnie obydwu tych ulic. Chodniki oraz przejścia przez jezdnię nie stwarzają przeszkód dla osób z niepełnosprawnościami. Po przejściu bramy, poprzez dziedziniec prowadzą dwie drogi do wejść do wnętrza pałacu związane z programem opracowania. Pierwsza prowadzi do wejścia głównego wzdłuż osi dziedzińca. Tu posadzka wykonana jest z płyt granitowych. Druga, do wejścia bocznego do skrzydła południowego to chodnik ułożony po obwodzie placu wyłożony drobną, chropowatą kostką granitową. Jest ona ułożona w miarę równo jednak wymaga miejscowych poprawek. 2.2.Wejścia do Belwederu Zgodnie z zakresem opracowania w polu analizy są dwa wejścia do pałacu. Są to : Wejście główne poprzez portyk na osi korpusu centralnego Wejście boczne do skrzydła południowego Wejście główne Wejście to prowadzi poprzez trzy stopnie portyku do drzwi na osi całego pałacu prowadzących do hallu głównego. Stąd jest dostęp do korytarza a dalej do poszczególnych sal konferencyjnych oraz reprezentacyjnych. W sąsiedztwie hallu jest pomieszczenie szatni. Toaleta dla osób niepełnosprawnością znajduje się w początkowej części skrzydła południowego. Od strony wschodniej znajduje się taras i schody prowadzące do ogrodu. Zarówno schody frontowe jak i ogrodowe są pozbawione oznaczeń Wejście boczne Wejście boczne do skrzydła południowego prowadzi do sal wystawowych usytuowanych na kondygnacji podziemnej pałacu poprzez schody zewnętrzne, mały przedsionek z bramką kontrolną i dalej wąskie schody zabiegowe. Szatnia oraz toalety (w tym dla osób z niepełnosprawnością) znajdują się na kondygnacji podziemnej. Ciąg sal wystawowych w amfiladzie kończy się ośmiokątnym pomieszczeniem narożnym z którego 3 schodki prowadzą do kaplicy. 2.3.Utrudnienia dostępności w stanie obecnym Wejście główne Droga dostępu poprzez wejście główne posiada następujące utrudnienia: Schody portyku różnica poziomów 44 cm. (obecnie dostawiana krótka stalowa pochylnia). Bez oznaczeń Drzwi do hallu głównego dwuskrzydłowe (szerokość skrzydła 70cm nie pozwala na 5

6 zmieszczenie szerokości wózka) Drzwi do szatni zbyt wąskie (65 cm) Szatnia zbyt wąska na obecny dwustronny sposób aranżacji, z wieszakami na wysokości głowy osób wchodzących Toaleta dla osób z niepełnosprawnością nie w pełni dostępna (zbyt mała odległość pomiędzy wc oraz umywalką, dolna krawędź lustra powinna sięgać umywalki.) Drzwi prowadzące do sal konferencyjnych i recepcyjnych dwuskrzydłowe.(skrzydło 70 cm) Drzwi z Sali recepcyjnej na taras dwuskrzydłowe (skrzydło 70cm) Schody z tarasu do ogrodu. Bez oznaczeń. Problemy dostępności dla osób z grup ODS i ODW Biorąc pod uwagę że wśród gości Prezydenta oraz uczestników spotkań i konferencji mogą się znaleźć osoby z tych grup trzeba wziąć pod uwagę problemy z tym związane. Wymaga to uwzględnienia warunków widoczności i słyszalności. Wejście boczne e Uwaga Wejście boczne stanowi jedyną możliwą drogę do sal ekspozycji na której można zapewnić dostępność dla osób z niepełnosprawnością. Niemożliwe bowiem jest zapewnienie dostępu od strony centralnego korpusu budynku, co wynika z wielu istotnych przeszkód dostępności na tym ciągu (stopnie, schody, wąski korytarz). Jednocześnie rozdzielenie funkcji wystawowej od reprezentacyjnejj i konferencyjnej wydaje się logiczne ponieważ wyklucza ewentualne kolizje obydwu funkcji. Droga dostępu przez wejście boczne posiada następujące utrudnienia: Schody 6 stopni, różnica poziomów 75cm. Bez oznaczeń Spocznik schodów zbyt wąski dla obrotu wózka (wymagane 150cm dzięki zagłębieniu drzwi) Drzwi dwuskrzydłowe (skrzydło szerokości 67 cm) Przedsionek z bramką kontrolną zbyt ciasny dla osób na wózkach Schody prowadzące do sal wystawowych (zabiegowe, strome, zbyt wąskie) Wejście do sal wystawowych zbyt mała przestrzeń na obrót wózka przed drzwiami Drzwi do sal wystawowych jednoskrzydłowe szerokość 87 cm otwierane do przedsionka Toalety bez uwzględnienia potrzeb osób poruszających się na wózkach Przejście do kaplicy 3 stopnie Widoczność ekspozycji dla osób na wózkach może być utrudniona bo z poziomu wózka trudniej obejrzeć eksponaty leżące w płaskich gablotach na stołach. Problemy dostępności dla osób z grup ODS i ODW (patrz wprowadzenie) w części wystawowej. Poza problemami osób poruszających się na wózkach trzeba zauważyć trudności na jakie mogą natrafić osoby z dwóch wymienionych grup. ODS osoby te mogą mieć trudności ze słyszalnością wyjaśnień przewodników. ODW osoby te mogą nie widzieć lub widzieć nie ostro elementy ekspozycji. Dotyczy to zarówno eksponatów w gablotach na stołach jak i napisów trudno czytelnych. 6

7 2.4. Opis programu poprawy dostępności Wejście główne Stopnie portyku Stopnie wymagają oznaczenia ostrzegawczego pasem kontrastowego koloru. Pokonanie trzech stopni portyku na osi głównej pałacu ( obecnie za pomocą prowizorycznej pochylni) wymaga właściwego rozwiązania spełniającego wymogi dostępności oraz dobrze wpisującego się w architekturę obiektu. Proponuje się dwa warianty rozwiązania. Wybór wariantu realizacyjnego nastąpi po uzyskaniu opinii Stołecznego Konserwatora Zabytków W1 pochylnia Zaprojektowana na łuku pochylnia wykonana z płyt granitowych (gradzinowanych dla wykluczenia poślizgu) o nachyleniu 5% jest rozwiązaniem trwałym. Przy takim nachyleniu zrezygnowano z projektowania poręczy które ingerowałyby w wyraz architektoniczny portyku, wprowadzając jedynie obramowanie wysokości 10 cm dla zabezpieczenia krawędzi W2 podnośnik pionowy Zaprojektowano podnośnik pionowy o wymiarach 140x110 cm wcięty w obrys tarasu. Konsola ustawiona przy filarze. Uwaga: Realizacja każdego z dwu wymienionych wariantów wymaga przesunięcia donic kwiatowych obecnie sąsiadujących ze stopniami portyku. Orientacyjne porównanie rzędu wysokości kosztu obydwu wariantów W1 = 60%, W2 =100%. Należy też stwierdzić że wariant W1 jest bardziej przydatny w przypadku grupy osób na wózkach ponieważ umożliwia kolejnym osobom dostęp bez oczekiwania, które jest konieczne w przypadku podnośnika. Istnieje także problem awaryjności i wrażliwości na warunki atmosferyczne Drzwi do hallu głównego Aby zapewnić możliwość wjazdu osoby na wózku drzwi dwuskrzydłowe powinny zostać wyposażone w mechanizm otwierający jednocześnie obydwa skrzydła sterowany poprzez fotokomórkę lub przycisk. Możliwym rozwiązaniem, jest umieszczenie mechanizmu w klamce. Wtedy w momencie kiedy naciskamy na klamkę drzwi się otwierają. Dzięki temu likwidujemy problem poszukiwania przycisku, a osoba niewidoma nie będzie zaskoczona otwarciem drzwi Drzwi do szatni Drzwi o obecnej szerokości 65 cm wymagają poszerzenia do 90 cm Szatnia Szatnia wymaga zmiany wewnętrznej aranżacji. Ze względu na wąskość pomieszczenia potrzebne jest jednostronne rozmieszczenie wieszaków i prawdopodobnie wprowadzenie drugiego poziomu wieszaków aby zapewnić odpowiednią ich liczbę. Wydaje się także 7

8 konieczna rezygnacja z samoobsługowego jej funkcjonowania ze względu na ograniczoność przestrzeni wnętrza. Potrzebna jest osoba regulująca funkcjonowanie szatni. Wejście boczne Schody (6stopni) Schody te stanowią barierę dla osób na wózkach. Wymagają także dostosowania do obowiązujących przepisów warunków technicznych (oznaczenie kontrastowe przed pierwszym i ostatnim stopniem). Proponowane są dwa warianty rozwiązania: podnośnik pionowy i pochylnia W1 podnośnik pionowy Platforma podnośnika pionowego powinna być dostawiona do spocznika schodów. Poręcz spocznika należy usunąć. W miejsce dotychczasowej stałej poręczy trzeba wprowadzić poręcz otwieraną o wymiarach 90x120 cm W2 pochylnia Pokonanie różnicy wysokości 75 cm wymaga pochylni o długości 13 metrów oraz pośredniego spocznika o wymiarach 150x250 cm. Konieczne będzie wykonanie poręczy Drzwi wejściowe dwuskrzydłowe Drzwi trzeba zastąpić drzwiami dwuskrzydłowymi rozwieranymi siłownikiem elektrycznym uruchamianym za pomocą klamki Przedsionek z bramką kontrolną Sposób usytuowania bramki wymaga korekty poprzez przesunięcie do lewej ściany i w głąb aby po przejściu przez bramkę umożliwić powrót do drzwi podnośnika. To z kolei wymaga likwidacji drzwi dwuskrzydłowych do korytarza oraz ewentualnego wykonania dwóch par drzwi po obydwu stronach tego korytarza Schody prowadzące do sal wystawowych Schody te ze względu na ograniczoną szerokość (70cm) oraz stromość i zabiegowy układ nie powinny być użytkowane jako droga dostępu do sal wystawowych nawet dla osób w pełni sprawnych ze względu na zagrożenie wypadkiem. W tej sytuacji właściwą drogą dostępu musi być podnośnik pionowy a nawet winda (w podnośniku trzeba stale naciskać przycisk w trakcie jazdy Wejście do sal wystawowych Przestrzeń wejściowa przed drzwiami jest zbyt mała aby umożliwić obrót wózka (ф 150). Wymaga to przełożenia drzwi (otwieranie do wnętrza sali) oraz niewielkiego wykucia muru nie naruszając hydrantu PPOŻ Toalety dla osób z niepełnosprawnością Zapewnienie toalet dla osób poruszających się na wózkach wymaga przebudowy istniejącego układu toalet (co wynika także z konieczności ulokowania podnośnika). Proponuje się dwa warianty W1.Toalety w pomieszczeniu obok schodów Proponuje się przekształcenie istniejącego układu poprzez wykonanie dwóch toalet. Jednej dla osób z niepełnosprawnością i drugiej zwykłej. Drzwi do tej pierwszej trzeba wykonać jako przesuwane za pomocą siłownika elektrycznego uruchamianego przyciskiem. 8

9 W2.Dodatkowa toaleta w pomieszczeniu szatni W przypadku potrzeby dodatkowej toalety istnieje możliwość ulokowania jej w pomieszczeniu szatni Przejście z sal wystawowych do kaplicy Aby pokonać trzy stopnie prowadzące do kaplicy możliwe jest wykonanie podnośnika pionowego ograniczając szerokość schodów. Nie jest możliwe wykonanie pochylni ponieważ jej długość byłaby większa od 500 cm Warunki prezentacji ekspozycji (zalecenia) Aby uzyskać poprawę warunków czytelności ekspozycji poświęconej Marszałkowi Józefowi Piłsudzkiemu potrzebna jest zmiana sposobu rozmieszczenia eksponatów (obecne usytuowanie poziomo pod szkłem stołów )oraz grafiki opisów. Jednocześnie umożliwienie odbioru treści wystawy przez osoby niepełnosprawnością słuchową (ODS) i wzrokową (ODW) wymaga: 1.Dla poprawy warunków odbioru ekspozycji przez osoby z grupy ODS Potrzebna instalacja pętli indukcyjnej. Wówczas przewodnik używa mikrofonu bezprzewodowego, sygnał jest wzmacniany przez wzmacniacz i rozprowadzany przez pętlę indukcyjną. Osoby słabo słyszące powinny być o tym poinformowane. 2. Dla poprawy warunków odbioru ekspozycji przez osoby z grupy ODW - osoby te mogą nie widzieć lub widzieć nie ostro elementy ekspozycji. Dotyczy to zarówno eksponatów w gablotach na stołach jak i napisów trudno czytelnych. Zakłada się że te utrudnienia powinny także być wzięte pod uwagę przy opracowaniu koncepcji poprawy ekspozycji. Chodzi tu zarówno o sposób prezentacji eksponatów jak i o opracowanie opisów spełniających wymogi czytelności. Podpisy o wysokości min. 1 cm. O dużym kontraście tłom, litery. Najlepiej czarne - białe. Czcionki powinny być bezszeryfowe. Należy pisać zgodnie z zasadami pisowni, czy stosujemy normalnie duże i małe litery, a nie np. tylko duże. Tekst powinien być justowany do lewej strony. Prawdopodobnie powinno to mieć miejsce w przyszłym przygotowaniu prezentacji multimedialnej. Jeżęli będzie przygotowywana wystawa mulitmedialna konieczne będzie zwrócenie uwagi na dostępność dla osób niewidomych, czy z dysfunkcjami słuchu. Przy materiałach multimedialnych bardz łatwo wykluczyć te grupy. Np. stosując ekrany dotykowe lub nie dając napisów do nagrań audio lub audio-video. 9

10 2.5.Podsumowanie Można uznać że realizacja programu poprawy dostępności Belwederu będzie przebiegała stopniowo ze względu na prawdopodobne ograniczenia budżetowe i organizacyjne. W związku z powyższym potrzebne jest racjonalne określenie etapów działania. Podstawowym podziałem będą dwie drogi: Poprzez wejście główne (program reprezentacji i konferencji). Poprzez wejście boczne (program zwiedzania ekspozycji) W ramach obydwu możliwe jest również etapowanie: Program reprezentacyjny i konferencyjmy Etap pierwszy: wejście na taras, wejście do hallu głównego, szatnia, wejścia do sal. Etap drugi: wyjście na taras i zejście do ogrodu, warunki dostępności dla ODS i ODW. Program zwiedzania ekspozycji Etap pierwszy: wejście na spocznik zewn.(pochylnia lub podnośnik), hall-bramka, podnośnik wewnętrzny, toalety, wejście do sal, Etap drugi: warunki ekspozycji (dla ONR, ODS i ODW), podnośnik do kaplicy. Trzeba podkreślić że realizacja etapowa powinna dotyczyć wszystkich elementów danej grupy aby zapewnić określony poziom dostępności. Uwaga końcowa Dla zapewnienia rzeczywistego dobrego poziomu dostępności Belwederu niezbędna jest konsekwencja w realizacji przyjętej koncepcji. Wymaga ona : Zgodności projektów budowlanych poszczególnych elementów z założeniami koncepcji Pełnej zgodności wykonywanych robót z dokumentacją Dla zapewnienia takiego stanu autorzy koncepcji programu poprawy dostępności powinni mieć możliwość udziału w opracowaniu projektów budowlanych oraz sprawować nadzór autorski. Doświadczenia autorów koncepcji wykazują że w wielu przypadkach na etapie wykonawstwa powstają błędy przekreślające planowany efekt użytkowy. 10

11 11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21