Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu. Wydział Mechaniczny Instytut Eksploatacji Pojazdów i Maszyn

Transkrypt

1 Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu Wydział Mechaniczny Instytut Eksploatacji Pojazdów i Maszyn Budowa samochodów i teoria ruchu Instrukcja do ćwiczenia Opony samochodowe.

2 Spis treści 1. OPONY SAMOCHODOWE Oznaczenia opon samochodów osobowych Oznaczenia opon do samochodów dostawczych Oznaczenia opon do samochodów ciężarowych Oznaczenia obręczy kół WYTYCZNE DO SPRAWOZDANIA... 17

3 1. Opony samochodowe 1 2 Rys.1.1. Rodzaje opon 1- diagonalna: nitki warstw kordu sięgają do stopek i ułożone są pod zmiennym kątem, mniejszym od 90 stopni w stosunku do linii środkowej bieżnika, 2- radialna: nitki warstw kordu sięgają stopek i ułożone są w zasadzie pod kątem 90 stopni w stosunku do linii środkowej bieżnika i której osnowa jest ograniczona przez praktycznie nierozciągliwe obwodowe opasanie. Rys.1.2. Budowa bezdętkowej opony diagonalnej do samochodu osobowego, z typową obręczą głęboką i wciśniętym zaworem gumowym: 1 - wgłębiona obręcz koła, 2 - stopka, 3 - warstwa uszczelniająca, 4 - bok opony, 5 - listwa przeciwścierna, 6 - osnowa, 7 - bieżnik, 8 - podkład, 9 - bark, 10 - strefa odkształceń, 11 - rysa centrująca, 12 - drutówka, 13 - zawór.

4 Rys.1.3. Opona promieniowa do samochodu osobowego: 1 - bieżnik, 2 - opasanie stalowe, 3 - zabezpieczenie krawędzi opasania wykonane z rayonu lub nylonu, 4 - ściana boczna, 5 - osnowa o dwóch warstwach, 6 - podkład, 7 - warstwa uszczelniająca, 8 - osłona drutówki, 9 - owijka, 10 - wypełniacz, 11 - drutówka. Rys.1.4. Bieżnik opony. Część opony, która wchodzi w kontakt z nawierzchnią. Stanowi on istotny element opony decydujący o przyczepności do nawierzchni i trwałości eksploatacyjnej. Ze względu na rodzaj rzeźby rozróżniamy następujące rodzaje opon: z bieżnikiem o rzeźbie drogowej, uniwersalnej, terenowej i specjalnej, np. błotno-śniegowej M.+S.

5 Rys.1.5. Osnowa opony: Konstrukcyjny szkielet opony utworzony z gumowanego kordu łącznie ze stopką. Jest najważniejszą częścią opony decydującą o jej wytrzymałości. Wykonuje się ją z tkaniny kordowej, której nitki zależnie od konstrukcji opony krzyżują się pod odpowiednim kątem. Stosowane są kordy: wiskozowy (Rayon), poliamidowy (Nylon), poliestrowy (Polyester), z włókna szklanego (Fiberglass), i stalowy (steel). Rys.1.6. Opasanie opony: Warstwa materiału pod bieżnikiem z nitkami ułożonymi zasadniczo wzdłuż linii środkowej bieżnika, która ogranicza obwodowo osnowę.

6 Rys.1.7. Stopka pony: Część opony, która jest ukształtowana odpowiednio do zarysu obręczy. Składa się praktycznie z nierozciągliwego rdzenia (drutówki) i owiniętych wokół niego warstw. Ze względu na konstrukcję stopki mamy do czynienia z oponami dętkowymi (tube type) lub bezdętkowymi (tubeless). Korzyścią ze stosowania opony bezdętkowej jest mniejsza masa całego koła, większa elastyczność opony i mniejsze jej grzanie. Zaletą jest także powolne uchodzenie powietrza w przypadku przebicia opony. Rys.1.8. Budowa opony typu Zero Pressure. Opona tego typu umożliwia jazdę przy zupełnym braku ciśnienia wewnętrznego z prędkościami jazdy do 60 km/h. Posiada ona zwiększoną ilość warstw osnowy wykonanych z kevlaru A bieżnik B osnowa C stopka D - czujnik ciśnienia wewnętrznego opony.

7 Rys.1.9. Opony całostalowe. Są to opony do samochodów ciężarowych nowej generacji. Różnica między budową tych opon a opon poprzednich serii polega na zastosowaniu stali do wykonania osnowy, opasania i paska wzmacniającego drutówkę. Rozwiązanie to ma zapewniać wydłużenie przebiegu, zmniejszenie oporów toczenia, zwiększenie komfortu jazdy, możliwość kilkukrotnego bieżnikowania Rys Rzeźby bieżników opon do samochodów osobowych opony letnie. Rowki wzdłużne służą do zapewnienia kierowalności, rowki poprzeczne do odprowadzania wody. Opony (2) i (3) mają narzucony kierunek jazdy, na co trzeba zwrócić uwagę przy ich zakładaniu. Lamelki stosowane są do zapewnienia dobrej przyczepności i zmniejszenia naprężeń przy deformacjach w czasie jazdy. Opony do jazdy szybkiej (3) są szersze, posiadają mniej lamelek, gdyż są mniej sztywne, a więc zużywają się szybciej od opon do pojazdów klasy średniej. Ich rowki poprzeczne są prowadzone charakterystycznymi łagodnymi łukami

8 1 2 3 Rys Rzeźby bieżników opon do samochodów osobowych opony zimowe.. Posiadają szerokie rowki wzdłużne, najczęściej posiadają też szerokie rowki poprzeczne służące do odprowadzania błota i śniegu. Ich cechą charakterystyczną jest posiadanie bardzo dużej ilości lamelek poprzecznych na całej szerokości bieżnika, które zapewniają przyczepność na lodzie i ubitym śniegu. Ścierają się szybciej niż opony letnie, nie powinny być eksploatowane poza sezonem zimowym, gdyż ulegną szybkiemu zużyciu. Opony (1) i (3) mają narzucony kierunek toczenia Oznaczenia opon samochodów osobowych 185/65 R H 185- szerokość opony w mm 65- wskaźnik kształtu przekroju wyrażony w procentach, będący stosunkiem wysokości opony (H) do jej szerokości (B) : 65= (H/B)* 100% R- symbol literowy budowy opony, wyróżniamy : R radialna - diagonalna B diagonalna z opasaniem 13- średnica obręczy w calach 82- symbol nośności- odpowiada określonemu dopuszczalnemu obciążeniu pionowemu przy określonym ciśnieniu, tu: kg H- symbol prędkości dopuszczalnej eksploatacji opony, tu: H = 210 km/h Oznaczenie stare: 155 S R 13 gdzie: 155- szerokość opony w mm S- symbol prędkości (180 km/h) R- symbol budowy (radialna)

9 13- średnica obręczy w calach Stosowane oznaczenia prędkości: 1- Symbol prędkości 2- Max prędkość [km/h] A 1 5 A 2 10 A 3 15 A 4 20 A 5 25 A 6 30 A 7 35 A 8 40 B 50 C 60 D 65 E 70 F 80 G 90 J 100 K 110 L 120 M 130 N 140 P 150 Q 160 R 170 S 180 T 190 U 200 H 210 V 240 W 270 VR powyżej 210 ZR powyżej 240 Przykładowe oznaczenia nośności opon

10 Rys Oznaczenia opon. Komentarz w tabeli 1

11 Tabela 1 Lp. Napis Znaczenie / 70 R 13 Rozmiar opony 2 TC DĘBICA Producent wyrobu 3 tubeless opona bezdętkowa E8 Znak homologacji na zgodność z reg. ECE NR numer opony, E8 - kod państwa 5 75 Indeks nośności 6 T Symbol prędkości 7 RADIAL Opona radialna 8 D Oznaczenie rzeźby bieżnika, D - drogowa rzeźba bieżnika, numer rzeźby bieżnika 9 TREADWEAR 320 TRACTION A TEMPERATURE B 10 PLIES: SIDEWALL: RAYON 1 TREAD: RAYON 1 + STEEL 2 Oznaczenie klasy jakości opony wg normy UTQG (USA) Opis budowy wewnętrznej opony 11 MAX. PRESS 300 kpa ( 44 P.S.I. ) Wartość maksymalnego ciśnienia eksploatacji 12 MAX. LOAD 387 kg ( 853 LBS ) Wartość maksymalnego dopuszczalnego obciążenia eksploatacji 13 CANADA - USA - CODES ONLY Wartości maksymalnego ciśnienia oraz maksymalnego obciążenia opony podane w nawiasach dotyczą USA i Kanady. 14 stomil Znak towarowy 15 MADE IN POLAND Wyrób wykonany w RP 16 DOT A5F8 UEP Kod opony zgodny z wymogami norm USA 17 PN Wyrób wykonany zgodnie z PN 18 GAT. 1 Gatunek wyrobu 19 V - 1 Międzynarodowe oznaczenie gatunku Kod daty produkcji: 25 - kolejny tydzień roku produkcji, 3 - ostatnia cyfra roku produkcji 21 F - 01 Nr formy w której wykonano oponę 22 TWI Wskaźnik zużycia bieżnika Oznaczenia opon do samochodów dostawczych Oznaczenia dotychczasowe Oznaczenia nowe - 205/65 R S 185 SR R S 185 SR 14 Reinforced 185 R R 185 R 14 C 6 PR 185 R 14 99/97 M 185 R 14 C 8 PR 185 R /100 M.

12 C - opony do samochodów osobowych z możliwością stosowania w samochodach dostawczych 6,8 PR - wytrzymałość osnowy odpowiadająca umownej wytrzymałości 6, 8 warstw osnowy Reinforced- informacja o podwyższonej wytrzymałości opony 99/97 - wskaźnik nośności, pierwsza wartość odpowiada nośności opony przy zastosowaniu osi z kołem pojedynczym, druga odpowiada nośności przy zastosowaniu osi z kołami bliźniaczymi Uwagi Jeśli na początku oznaczenia występuje litera P - opona przeznaczona jest na rynek amerykański i nie odpowiada normom europejskim. Inne oznaczenia tak jak poprzednio Oznaczenia opon do samochodów ciężarowych Oznaczenia opon Oznaczenia opon radialnych diagonalnych / 12 PR 8.25 R 15 TT 18 PR T - D B / 70 R 19.5 TL T - D 670 Gdzie: 10.00, szerokość opony w calach - - opona diagonalna B - opona diagonalna z opasaniem TT - (TubeType) opona dętkowa TL - (Tube Less) opona bezdętkowa T - D 660, oznaczenie rzeźby bieżnika, występują: T - (Trailer) oś ciągniona D - (Drive) oś napędowa F - (Front) oś kierowana Z - każda pozycja U - (urban) opony do jazdy miejskiej (autobusy) Uwagi * Inne oznaczenia jak poprzednio.

13 Oznaczenia obręczy kół 4.00 B x 13 5 J 14 S 5 1/2 J x 15 - LT 5 J x 13 H2 gdzie: szerokość wnęki obręczy w calach B - oznaczenie wysokości obrzeża (14 mm) x - obręcz z wgłębieniem montażowym 13 - średnica obręczy w calach J - oznaczenie zwiększonej wysokości obrzeża obręczy (17.4 mm) S - obręcz symetryczna LT - (Light Truck) oznaczenie obręczy do samochodów dostawczych. Posiada zwiększoną powierzchnię odsadzenia ( z 19.8 do 22 mm) H2 - (Doppel Hump - podwójne wygarbienie) oznaczenie bezpiecznego profilu powierzchni osadczej, stosowanego w obręczach dla opon bezdętkowych samochodów osobowych. Tabela Profile powierzchni osadczych.

14 Rys Inne oznaczenia obręczy

15 Rys Wpływ głębokości rzeźby bieżnika na długość drogi hamowania Rys Fazy powstawania aquaplaningu: a - pełny kontakt przy małej prędkości jazdy, b- powstawanie klina wodnego przy zwiększaniu prędkości, c - klin wodny oddzielił oponę od jezdni przy dużej prędkości jazdy, 1 - warstwa wody, 2 - fala spiętrzenia.

16 Rys Wpływ ciśnienia w oponie na jej zużycie i żywotność a - zbyt wysokie ciśnienie- powierzchnia styku opony z nawierzchnią jest tylko w środkowej części bieżnika, co powoduje przyspieszone zużycie bieżnika, b - ciśnienie normalne- opona styka się z nawierzchnią całą szerokością powodując równomierne zużycie bieżnika, c - zbyt niskie ciśnienie- opona styka się z nawierzchnią tylko zewnętrzną stroną bieżnika, następuje przyspieszone zużycie. Zbyt duże ugięcie opony niszczy konstrukcję wewnętrzną.

17 Wytyczne do sprawozdania Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. K. Pułaskiego w Radomiu IEPiM INSTYTUT EKSPLOATACJI POJAZDÓW I MASZYN LABORATORIUM (z przedmiotu) BUDOWA SAMOCHODÓW I TEORIA RUCHU Ćwiczenie nr... (wg harmonogramu) Temat ćwiczenia: Opony samochodowe. Data wykonania ćwiczenia Prowadzący... Wydział MECHANICZNY Kierunek LOGISTYKA Rok akademicki.../... Semestr... Grupa... Wykonawcy ćwiczenia 1. Nazwisko Imię OCENY (uwagi Prowadzącego) sprawdziany sprawozdanie końcowa Opony samochodowe 1) Wprowadzenie na temat opon samochodowych. 2) Wykonać oględziny 4 opon do samochodów osobowych. Pomierzyć głębokość rzeźby bieżnika. Wykonać fotografie opon i rzeźby bieżnika. Opisać poszczególne opony. Wyjaśnić oznaczenia. Wyznaczyć promień swobodny dla poszczególnych opon. 2. Wnioski