Temat: Giełda i jej znaczenie w gospodarce rynkowej. Janusz Kostecki

Transkrypt

1 Temat: Giełda i jej znaczenie w gospodarce rynkowej Janusz Kostecki

2 Historia giełdy Najstarsza giełda na świecie jest amerykański New York Stock Exchange (NYSE) J. Stach, Spotkanie z giełdą,

3 Początek NYSE jest datowany na 17 maja 1792, gdy 24 maklerów ustanowiło bawełniane porozumienie.. W słoneczne s dni handlowali oni przy 68 Wall Street, a w deszczowe dni w Tawernie Fraunces. J. Stach, Spotkanie z giełdą,

4 W roku 1817 stowarzyszenie przybrało o nazwę New York Stock & Exchange Board. Pierwsza lokalizacja NYSE znajdowała się przy 40 Wall Street w pokoju wynajmowanym za 200$. Nowy budynek, ukończony 22 kwietnia 1903, kosztował 4mln$ i posiadał największ kszą wolną przestrzeń w NY. Parkiet był rozmiarów 33x42.4m i wysokości 22m. Mieści cił się przy18 Broad Street. Następny trading floor (parkiet), przy 30 Broad Street, otworzono w roku J. Stach, Spotkanie z giełdą,

5 Historia giełdy w Polsce Pierwsza giełda papierów w wartościowych w Polsce otwarta została a w Warszawie 12 maja 1817 roku. W XIX w. przedmiotem handlu na giełdzie warszawskiej były y przede wszystkim weksle i obligacje. Handel akcjami rozwinął się na szerszą skalę w drugiej połowie owie XIX w. W latach między I a II wojnąświatow wiatową giełdy w Polsce działały y na podstawie rozporządzenia Prezydenta o organizacji giełd. Oprócz giełdy warszawskiej istniały y takŝe giełdy papierów w wartościowych w Katowicach, Krakowie, Lwowie, Łodzi, Poznaniu i Wilnie. W 1938 r. na warszawskiej giełdzie notowano 130 papierów. Z chwilą wybuchu II wojny światowej giełda w Warszawie została a zamknięta. J. Stach, Spotkanie z giełdą,

6 Historia giełdy w Polsce (c.d.) We wrześniu 1989 r. nowy, niekomunistyczny rząd d rozpoczął program zmiany ustroju i odbudowy gospodarki rynkowej. Głównym G motorem zmian strukturalnych była a prywatyzacja i rozwój j rynku kapitałowego. W przeciwieństwie do doświadcze wiadczeń innych krajów, gdzie prywatyzacja prowadzona była w ramach istniejącej juŝ struktury instytucji finansowych, w Polsce - równocześnie nie z prywatyzacją - konieczne było o stworzenie niezbędnej infrastruktury rynku kapitałowego. J. Stach, Spotkanie z giełdą,

7 Opracowanie szczegółowych procedur nowoczesnego obrotu giełdowego w okresie zaledwie kilku miesięcy było o moŝliwe dzięki pomocy merytorycznej i finansowej Francji, a konkretnie Spółki Giełd d Francuskich i Centralnego Depozytu SICOVAM. W dniu 22 marca 1991 r. Sejm uchwalił ustawę Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych. dnia 12 kwietnia 1991 r., Minister Przekształce ceń Własnościowych i Minister Finansów reprezentujący Skarb Państwa podpisali akt załoŝycielski Giełdy Papierów w Wartościowych w Warszawie. Cztery dni później, 16 kwietnia odbyła a się pierwsza sesja giełdowa z udziałem 7 domów w maklerskich, na której notowano akcje 5 spółek. Wpłyn ynęło o wówczas w wczas 112 zleceń kupna i sprzedaŝy, a łączny obrót t giełdy wyniósł zł z (2 tys. US$).

8 J. Stach, Spotkanie z giełdą, Siedziba giełdy

9 1. Indeksy giełdowe - USA Dow Jones Industrial Nasdaq S&P Indeksy giełdowe - Europa Giełdy na świecie Austria ATX Belgia BFX Francja CAC 40 Hiszpania SMSI Holandia AEX Niemcy DAX Norwegia OSEAX Szwajcaria SSMI Wlk. Brytania FTSE Włochy MIBTEL J. Stach, Spotkanie z giełdą,

10 Giełda papierów w wartościowych to miejsce, w którym moŝna kupować i sprzedawać papiery wartościowe ciowe, akcje, obligacje, prawa poboru, prawa do akcji i inne... J. Stach, Spotkanie z giełdą,

11 Funkcje giełdy Funkcje Funkcja alokacyjna Funkcja wartościująca Funkcja kontrolna

12 Cechy rynku giełdowego J. Górka, G Rynek kapitałowy.

13 Funkcje giełdy Źródło: J. Górka, G Rynek kapitałowy.

14 Miejsce giełdy papierów wartościowych w strukturze rynku finansowego Źródło: P. Kulpaka, Giełda w gospodarce, PWE, Warszawa 2007, s.49.

15 Architektura polskiego rynku papierów wartościowych J. Górka, G Rynek kapitałowy.

16 Organizacja rynku giełdowego w Polsce Źródło: W. Dębski D,Rynek finansowy i jego mechanizmy, Warszwa2002, s.147. Komisja Nadzoru Finansowego

17 Uczestnicy giełdy oraz podmioty rynku zorganizowanego J. Górka, G Rynek kapitałowy.

18 Członkowie giełdy Członkowie krajowi zagraniczni

19 Członkowie giełdy (przykłady) Krajowi 1. (724) Banco Espirito Santo de Investimento S.A. Oddział w Polsce 2. (806) Kredyt Bank S.A. 3. (811) Ipopema Securities S.A. 4. (812) Opera Dom Maklerski Sp. z o.o. 5. (814) X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. 6. (821) ALIOR BANK SA 7. (822) Copernicus Securities S.A. 8. (901) Centralny Dom Maklerski Pekao S.A. 9. (902) ING Securities S.A. 10. (905) Bank BPH S.A. Zagraniczni 1. (700) Concorde Securities LTD 2. (701) Glitnir AB 3. (702) Wood & Company Financial Services, as 4. (703) Raiffeisen Centrobank AG 5. (705) Credit Suisse Securities (Europe) Limited 6. (707) Landsbanki Kepler 7. (706) JP Morgan Securities LTD 8. (710) Bayerische Hypo und Vereinsbank AG 9. (711) Bank Austria Creditanstalt AG 10. (714) Evli Securities AS

20 Władze giełdy NajwyŜszym organem Giełdy jest Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Giełdy.. Do kompetencji walnego zgromadzenia naleŝy m.in. dokonywanie zmian w Statucie oraz wybór członków Rady Giełdy. Dwunastoosobowa Rada Giełdy nadzoruje działalność Giełdy, decyduje o nadaniu lub cofnięciu statusu członka giełdy. Rada Giełdy składa się z przedstawicieli banków, domów maklerskich, instytucji finansowych, izb gospodarczych i emitentów. Zarząd Giełdy kieruje bieŝącą działalnością Giełdy, dopuszcza do obrotu giełdowego papiery wartościowe, określa zasady wprowadzania papierów wartościowych do obrotu, nadzoruje działalność maklerów giełdowych i członków giełdy w zakresie obrotu giełdowego. Zarząd Giełdy składa się z 4 osób.

21

22 Byk i niedźwied wiedź na giełdzie J. Górka, G Rynek kapitałowy.

23 Aby wejść na giełdę 1. spółka musi być spółką akcyjną. 2. akcjonariusze spółki muszą podjąć uchwałę łę. 3. naleŝy y opracować prospekt emisyjny. 4. spółka musi wystąpi pić z wnioskiem do KNF o dopuszczenie do obrotu i uzyskać akceptację. 5. spółka musi sprzedać daną część akcji (oferta publiczna). 6. zarząd d giełdy musi dopuści cić spółkę do obrotu. Po spełnieniu wszystkich warunków w spółka debiutuje na giełdzie. Zdarza się, Ŝe e spółka odstępuje od oferty publicznej (w Polsce około o 20 spółek). W. Kowacz, Funkcjonowanie giełdy.

24 Przebieg sesji giełdowej J. Górka, G Rynek kapitałowy.

25 Harmonogram sesji notowania ciągłe

26 ZłoŜenie zlecenia Co chcę kupić/sprzedać? Ile papierów chcę kupić/sprzedać? Wmin minimalna wielkość wykonania WUJ wolumen ujawniania zlecenia Jaki ma być limit aktywacji zlecenia? STOP LIMIT aktywuj po przekroczeniu limitu STOP LOSS z limitem aktywacji, po kaŝdej cenie Po jakiej cenie chcę kupić/sprzedać? (max/min) PCR Po Cenie Rynkowej (aktualnej na rynku) PCRO Po Cenie Rynkowej na Otwarcie (początek fazy) PKC po kaŝdej cenie Jaki ma być termin waŝności zlecenia? WiN wykonaj i anuluj (do pierwszego wykonania) WuA wykonaj lub anuluj (wszystko albo nic) W. Kowacz, Funkcjonowanie giełdy.

27 Podstawowe operacje giełdowe J. Górka, G Rynek kapitałowy.

28 System notowań na GPW J. Górka, G Rynek kapitałowy.

29 Rynek akcji Na WGPW handluje się akcjami na dwóch rynkach: rynek podstawowy akcje największych spółek najostrzejsze kryteria wprowadzenia do obrotu przykłady: PKN Orlen, Telekomunikacja Polska rynek równoległy akcje mniejszych spółek łagodne kryteria wprowadzenia do obrotu przykłady: Kruk, Interia, Mieszko

30 Indeksy giełdowe Na WGPW opracowuje się szereg indeksów: Warszawski Indeks Giełdowy (WIG) WIG20 MIDWIG TechWIG WIRR NIF WIG branŝowe, np. WIG-BANKI, WIG-TELEKOM Indeksy obrazują sytuację na giełdzie. Oblicza się je na podstawie kursów spółek wchodzących w ich skład. WIG i WIG20 obliczany jest co 30 sekund. W. Kowacz, Funkcjonowanie giełdy.

31 Indeksy Elementem organizacji rynku giełdowego jest takŝe e próba usystematyzowania zmian zachodzących cych na nim, poprzez tworzenie indeksów w giełdowych. Chodzi o pokazanie zmian na całym rynku bądźb w jego sektorach. ZałóŜmy, Ŝe e akcje spółki X wzrosły y w danym dniu o 1,5 proc., a w tym samym czasie akcje firm Y i Z straciły y odpowiednio 0,5 i 0,3 proc. Aby odpowiedzieć na pytanie jaka była a sytuacja w całym dniu stworzono indeksy giełdowe dowe,, których zmiany sąs wypadkową zmian zachodzących cych w cenach akcji notowanych na giełdzie. Stworzono przy tym indeksy obejmujące wszystkie akcje, ale teŝ subindeksy branŝowe, mierzące koniunkturę w danej branŝy śródło: : J. Stach, Spotkanie z giełdą,

32 Notowanie cąigłe W czasie notowań ciągłych kupujący i sprzedający składaj adają zlecenia, które po przekazaniu na giełdę są realizowane na bieŝą Ŝąco, pod warunkiem zgodności cen, lub trafiają do arkusza zleceń i oczekują ofert przeciwnych o odpowiedniej cenie, umoŝliwiaj liwiających zawarcie transakcji. Przy realizacji zleceń obowiązuj zują dwa priorytety: cena i czas złoŝenia z zlecenia. Oznacza to, Ŝe e w przypadku gdy czekają na realizację dwa zlecenia z identycznej cenie, jako pierwsze realizowane jest to, które zostało o przekazane na giełdę wcześniej. W ramach notowań ciągłych stosowana jest jednak równier wnieŝ procedura fixingu.. Standardowo odbywa się ona na rozpoczęcie cie i zakończenie sesji. Notowania ciągłe e rozpoczynają się ogłoszeniem oszeniem kursu otwarcia (zlecenia sąs przyjmowane w fazie przed otwarciem, w czasie której nie sąs one realizowane, natomiast określany jest teoretyczny kurs otwarcia), zaś kończ czą się ogłoszeniem oszeniem kursu zamknięcia, po którym następuje 10 - minutowa dogrywka. Z chwilą ogłoszenia oszenia kursu otwarcia staje się on ceną,, po której zostają zawarte transakcje giełdowe na otwarciu. Analogicznie jest w przypadku kursu zamknięcia - na podstawie zleceń złoŝonych onych w fazie przed zamknięciem określa się kurs zamknięcia, po którym zawierane sąs transakcje na zamknięcie sesji giełdowej.

33 Notowania Jednolite Jeśli płynnop ynność handlu jest niewielka, to giełda przesuwa takie akcje do systemu podwójnego fixingu.. Wówczas W transakcje przeprowadzane sąs tylko dwa razy w ciągu dnia. Notowania w systemie kursu jednolitego opierają się na procedurze tzw. fixingu, czyli wyznaczenia ceny papieru wartościowego na podstawie zleceń złoŝonych onych przed rozpoczęciem ciem notowań. Pierwszą fazą sesji jest faza zwana przed otwarciem, w czasie której do systemu przyjmowane sąs zlecenia kupna i sprzedaŝy, jednak nie sąs zawierane Ŝadne transakcje. Jest natomiast wyliczany i publikowany teoretyczny kurs k otwarcia papieru wartościowego (TKO). Następnie system informatyczny, wykorzystując c odpowiedni algorytm, wyznacza kurs jednolity, po którym zawierane sąs transakcje giełdowe. Kurs jednolity określany jest na podstawie zleceń maklerskich zawierających limit ceny oraz nie zawierających tego limitu. Z chwilą ogłoszenia oszenia kursu jednolitego staje się on ceną, po której zawierane sąs transakcje giełdowe.

34 Kto moŝe e inwestować?? KaŜda osoba która ukończy czyła a 18 lat

35 Słowniczek poczatkującego cego inwestora zlecenie oferta na kupno lub sprzedaŝ danego instrumentu (np( np.. papieru wartościowego) instrument przedmiot zlecenia fixing procedura skojarzenia przeciwnych zleceń, moment dokonania transakcji i ustalenia kursu sesja okres od godziny 8:30 do 16:30, podczas którego giełda pracuje makler osoba uprawniona do wprowadzania zleceń klientów w do systemu giełdowego W. Kowacz, Funkcjonowanie giełdy.

36 Dziękuj kuję za uwagę