Instrukcja bezpiecznego stosowania zaprawionych nasion

Transkrypt

1 Właściwe i Profesjonalne Urządzenia do Zaprawiania Nasion Instrukcja bezpiecznego stosowania zaprawionych nasion Wspólne stanowisko europejskiej branży produkcji nasiennej i zaprawiania nasion 1 Wprowadzenie Intencją niniejszego dokumentu jest przedstawienie rekomendacji mających na celu zmniejszenie zagrożeń dla środowiska związanych z pyleniem zaprawionych nasion. Wszelkie czynności związane z zaprawianiem nasion, a także wszyscy użytkownicy stosujący nasiona zaprawione powinni stosować się do poniższych zasad i zaleceń. Tło Technologia zaprawiania nasion odgrywa niezmiernie istotną rolę w nowoczesnym rolnictwie. Pożądane efekty osiąga się poprzez zaprawianie środkami ochronnymi nasion przed wysiewem. Dzieki temu, w wielu przypadkach, całkowita ilość stosowanych środków ochrony roślin będzie znacznie mniejsza w porównaniu z tradycyjną metodą oprysków. Zmniejszy się jednocześnie stopień narażenia operatorów oraz stopień szkodliwego wpływu na środowisko. Fachowe stosowanie technologii zaprawiania nasion, co dotyczy ochrony upraw każdego rodzaju, wymaga wiedzy na temat potencjalnych negatywnych skutków niewłaściwego zastosowania. W związku z czym istnieje konieczność określenia standardów, zasad oraz środków ostrożności, w celu zminimalizowania tych szkodliwych wpływów. Takie standardy powinny być jednolite we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej. 1 Przygotowano przez STISS, grupę roboczą branży obróbki nasion i Europejskie Stowarzyszenie Producentów Materiału Siewnego ESA(European Seed Association). Więcej informacji w części O autorach, str. 6. 1

2 Odosobnione przypadki pokazały, że w określonych sytuacjach, np. w przypadku zlekceważenia porad bezpiecznego stosowania, środki owadobójcze użyte do zaprawiania nasion mogą mieć szkodliwy wpływ na organizmy pożyteczne, takie jak pszczoły miodne. W celu ochrony organizmów niebędących celem działania preparatów, lub organizmów pożytecznych które mogą być narażone na wpływ środków ochrony roślin, należy wziąć pod uwagę kilka aspektów, w tym szczególnie: Należy przestrzegać właściwych procedur zaprawiania nasion. Takie procedury korzystnie wpływają na zmniejszanie stopnia roznoszenia się pyłu z zaprawionych nasion. Działania takie należy wesprzeć dobrym systemem zarządzania. Jeżeli zaprawianie nasion jest przeprowadzane bez właściwej technologii oraz procesów mających na celu maksymalne przywieranie substancji do nasion podczas ich zaprawiania może miec to wpływ na rozprzestrzeniania się nadmiernej ilości pyłu zawierającego środki chemiczne zarówno w trakcie produkcji, jak i podczas późniejszego zastosowania zaprawionych nasion. W celu zapewnienia wysokiego stopnia wnikania nasion do gleby, minimalizacji rozsypywania i emisji pyłu należy stosować odpowiednie siewniki. Skuteczne wnikanie nasion do gleby oraz minimalizowanie rozsypywania nasion ograniczają zagrożenia dla ptaków i ssaków. Jeżeli chodzi o pył, to zagrożenie można zminimalizować poprzez stosowanie siewników o niskim poziomie emisji pyłu takich jak mechaniczne lub pneumatyczne urządzenia próżniowe wyposażone w stosowne deflektory. Wydmuchiwanie powietrza z siewników próżniowych na poziomie gruntu i kierowane go w stronę ziemi, służy zmniejszeniu zagrożenia dla organizmów niebędących celem działania preparatu. Jeżeli wywiewane powietrze będzie rozprzestrzeniać się w innych kierunkach, uwolnione cząstki pyłu mogą unosić się w powietrzu i roznosić się po sąsiadujących terenach, na których mogą przebywać organizmy nie będące celem działania. 2

3 Poniżej zamieszczona została wspólna interpretacja zmian do dyrektywy 91/414/EWG, dotyczących włączenia do załącznika I fipronilu, klotianidyny, imidachloprydu i tiametoksamu wraz z listą zaleceń, które mogą być pomocne w przypadku jej wdrażania. Dyrektywa Komisji Dyrektywa Komisji 2010/21/UE z dnia 12 marca 2010 r. zmieniająca załącznik I do dyrektywy Rady 91/414/EWG w zakresie przepisów szczególnych dotyczących klotianidyny, tiametoksamu, fipronilu i imidachloprydu, określa wiele istotnych kwestii: zaprawianie nasion przeprowadza się wyłącznie w profesjonalnych zakładach zaprawiania nasion. Zakłady te muszą stosować najlepsze dostępne techniki, tak aby wzbijanie się pyłu podczas zaprawiania nasion, przechowywania i transportu ograniczone było do minimum. W naszym rozumieniu powyższy zapis mówi o tym, że zaprawianie nasion powinno zawsze odbywać się w specjalnie do tego przystosowanych obiektach, obsługiwanych przez należycie wyszkolony personel. Wśród podstawowych wytycznych działalności takich obiektów należy uwzględnić liczbę kryteriów technicznych i zgodność z wymogami dotyczącymi oczyszczania nasion, stosowanie niezawodnych urządzeń, należytego systemu kontroli procesu itd. Całkowite spełnienie powyższych kryteriów można wspomóc szkoleniami użytkowników i programem certyfikacji. Stosuje się odpowiednie urządzenia siewne gwarantujące wysoki stopień wnikania do gleby oraz ograniczenie do minimum rozsypywania i wzbijania się pyłu." W naszym rozumieniu, urządzenia siewne powinny spełniać specjalistyczne kryteria jakości, aby zmniejszyć stopień roznoszenia się pyłu. Niniejsze kryteria dotyczą tak urządzeń, jak i samego procesu wysiewu. Całkowite spełnienie powyższych kryteriów można wspomóc szkoleniami użytkowników i programem certyfikacji. 3

4 Dyrektywa stanowi również, że: Państwa członkowskie dopilnowują, aby: etykieta zaprawianych nasion zawierała informację o poddaniu nasion działaniu substancji aktywnej oraz określenie środków zmniejszających ryzyko przewidzianych w zezwoleniu. Powyższe środki mają na celu zapewnić, że końcowy użytkownik produktu jest świadomy metod zmniejszenia stopnia narażenia na pył. Owocem wspólnych działań branży produkcji nasiennej i zaprawiania nasion, prowadzonych od roku 2009, jest opracowanie i wykorzystywanie instrukcji bezpiecznego stosowania przygotowanej dla końcowych użytkowników, umieszczanej na opakowaniach nasion, ulotkach, stronach internetowych i za pośrednictwem innych środków zwiększania świadomości użytkowników. wprowadzono programy monitorowania w celu zweryfikowania rzeczywistego narażenia pszczół miodnych na oddziaływanie substancji aktywnej w obszarach zbierania pokarmu przez pszczoły lub obszarach wykorzystywanych do hodowli pszczół, w stosownych przypadkach i w odpowiedni sposób. Programy te mają potwierdzić, że poziom narażenia w warunkach rzeczywistych jest zgodny z poziomem zaakceptowanym przez państwa członkowskie UE. 4

5 Wdrożenie W trakcie wdrażania dyrektywy zalecamy przestrzeganie niżej wyszczególnionych kryteriów technicznych i wymogów, które stanowią obecnie powszechnie stosowany standard przez odpowiedzialnych producentów zaprawianych nasion. ZAPRAWIANIE NASION Oczyszczanie nasion Przed rozpoczęciem procesu zaprawiania nasiona należy oczyścić z pyłu i ciał obcych za pomocą wydajnych urządzeń do oczyszczania. Urządzenia do zaprawiania nasion Urządzenia wykorzystywane do zaprawiania nasion powinny być wyposażone w specjalnie dedykowane do nich sprawne i skalibrowane przyrządy służące do: dozowania i przygotowania receptury mieszania zawiesiny pomiarów, umożliwiające przeprowadzenie analizy bilansu materiału wsadowego i produktu gotowego zasysania pyłu, umożliwiające hermetyczne przechowywanie pyłu z procesu obróbki znakowania lub nadrukowywania instrukcji bezpiecznego stosowania na opakowaniach zaprawionych nasion. Proces Niżej opisany proces zaprawiania powinien być udokumentowany i dostępny dla każdego operatora. Ten proces, oprócz innych czynności związanych z zaprawianiem nasion, powinien uwzględniać między innymi następujące działania: Odpowiedni poziom przeszkolenia personelu, w tym również pracowników tymczasowych Instruktaż BHP i wymóg ochrony indywidualnej dla operatora i osób postronnych Instrukcje zapewnienia czystości nasion przed rozpoczęciem ich zaprawiania Instrukcje kalibrowania urządzeń 5

6 Odnośniki do receptur i instrukcji dozowania zawiesiny Udokumentowany system zarządzania jakością produktu gotowego Czyszczenie maszyn oraz hermetyczne zasysanie i przechowywanie pyłu przed, w trakcie i po procesie zaprawiania Instrukcje obsługi i pozbywania się zebranego w trakcie procesu pyłu, rozsypanych nasion i innych materiałów zanieczyszczonych substancją aktywną Metody zasysania pyłu podczas pakowania i przepakowywania Umieszczanie instrukcji bezpiecznego stosowania na handlowych opakowaniach nasion wraz ze specyfikacją składników aktywnych oraz numerami telefonów alarmowych. Znakowanie nasion Informacja dla rolników Należy uświadomić rolników o fakcie zaprawienia nasion konkretnymi substancjami aktywnymi, a także o środkach bezpieczeństwa, jakie są wymagane podczas stosowania zaprawionych nasion. Jednym ze sposobów przekazu tych informacji są opakowania, na których wyraźnie muszą być oznaczone: Nazwa owadobójczego składnika aktywnego zastosowanego w procesie zaprawiania. Informacja o przestrzeganiu zalecenia: Stosuje się odpowiednie urządzenia siewne gwarantujące wysoki stopień wnikania do gleby oraz ograniczenie do minimum rozsypywania i wzbijania się pyłu Opis dodatkowych środków ostrożności odpowiednich dla stosowania zaprawionych nasion. Umieszczenie obok wymagań prawnych łatwej do zrozumienia instrukcji bezpiecznego stosowania w języku końcowego użytkownika produktu i/lub, w miarę możliwości, umieszczenie instrukcji obrazkowych. Oznaczenia każdej partii atestowanych nasion etykietą potwierdzającą atest. Branża produkcji nasiennej i zaprawiania nasion, opracowuje obecnie wspólną standardową naklejkę informacyjną z instrukcją bezpiecznego stosowania, która jest dołączana do opakowań z zaprawionymi nasionami, którą promuje we wszystkich krajach europejskich. Patrz aneks. 6

7 Etap kontroli W celu weryfikacji jakości produkcji w zakresie odporności zaprawionych nasion na ścieranie należy wprowadzić program kontroli jakości i regularnie sprawdzać jego działanie. Każdy obiekt zajmujący się zaprawianiem nasion, proces zaprawiania i urządzenia stosowane w tym procesie powinny podlegać regularnej kontroli w drodze oficjalnie uznawanego audytu. Tylko obiekty, które pomyślnie przeszły audyt mogą prowadzić zaprawianie nasion z użyciem określonych produktów. Wsparcie Osoby odpowiedzialne za proces zaprawiania nasion powinny regularnie odbywać szkolenia i śledzić na bieżąco zmiany w branży zaprawiania nasion. WYSIEW Urządzenia siewne / do sadzenia W celu zmniejszenia rozprzestrzeniania się pyłu z zaprawionych nasion podczas wysiewania, wszystkie urządzenia siewne i do sadzenia działające na bazie próżniowej muszą być wyposażone w przyrządy kierujące wywiewane powietrze w stronę gruntu. Proces Niżej opisany proces wysiewania/sadzenia powinien być udokumentowany i dostępny dla każdego operatora. Proces ten, oprócz innych czynności związanych z wysiewaniem nasion, powinien zawierać między innymi następujące działania: Instruktaż BHP i wymóg ochrony indywidualnej dla operatora i osób postronnych Instrukcje uzupełniania nasion w zbiorniku siewnika, uwzględniając minimalizację stopnia rozprzestrzeniania się pyłu i narażenia na pył z opakowania Kalibracja dawki docelowej nasion/ ha Właściwa prędkość i głębokość wysiewania Unikanie rozsypywania nasion podczas załadunku i w trakcie wysiewania Usuwanie przyczyny rozsypywania Bezpieczne czyszczenie urządzeń Bezpieczne usuwanie/ recycling pustych/ zużytych opakowań nasion 7

8 Propozycja praktyczna Mając na uwadze powyższe propozycje oraz wspierając proste i praktyczne rozwiązania przy wdrażaniu dyrektywy popieramy powołanie okrągłego stołu z udziałem wielu partnerów w celu oceny zasadności następujących kwestii: Program kontroli zaprawiania nasion W tej kwestii należy skupić się na audytach prowadzonych przez jednostki zewnętrzne, mających na celu kontrolę wprowadzonych w obiektach systemów kontroli jakości. Aby ułatwić proces wprowadzenia i akredytacji, schematy audytów powinny być prowadzone prze obecnie działające (państwowe) organy, zgodnie z powszechnie przyjętymi europejskimi wytycznymi. Program akredytacji/ certyfikacji Program ten zapewni wymianę najlepszych praktyk i umożliwi wyróżnienie specjalistów zajmujących się zaprawianiem nasion za stosowanie tych praktyk. Akredytacja/ certyfikacja powinna odbywać się na poziomie państwowym, zgodnie z poprzedzającymi ją audytami. Aczkolwiek, co jest niezmiernie istotne, to, aby taka państwowa akredytacja obiektów zaprawiania nasion prowadziła w konsekwencji do automatycznej akceptacji ogólnoeuropejskiego wolnego obrotu zaprawionymi nasionami między takimi obiektami w ramach wspólnego rynku nasiennego. Program szkoleniowy dla użytkowników Program ten pozwoli osobom odpowiedzialnym za proces wysiewania zaprawionych nasion lepiej przygotować się do dalszego rozwoju branży. Tam gdzie będzie to możliwe, należy rozważyć współdziałanie istniejących już programów. Wymogi jakościowe dotyczące zaprawionych nasion należy ujednolicić we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej. Branża produkcji nasiennej i zaprawiania nasion jest gotowa udostępnić dalsze informacje i wytyczne do powyższych propozycji. 8

9 Aneks Przykład aktualnej naklejki informacyjnej, sporządzonej w 24 językach, z instrukcją bezpiecznego stosowania, dołączanej do opakowań, która jest promowana przez branżę produkcji nasiennej i zaprawiania nasion na rynku europejskim. 9

10 April

11 April 2010 O autorach STISSC Zarząd Komitetu Sterującego Branży Zaprawiania Nasion STISSC jest roboczą grupą, w skład której wchodzą obecnie BASF SE, BayerCropScience i Syngenta Crop Protection, którzy wspólnie reprezentują zdecydowaną większość europejskiego rynku zaprawiania nasion. Celem działania tej grupy jest doprowadzić połączone siły liderów przemysłu do ustalenia i wprowadzenia wspólnych standardów jakościowych, osiągając tym samym wysoki poziom bezpieczeństwa środowiska w procesie zaprawiania nasion, oraz czynności z wykorzystaniem zaprawionych nasion we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej. Ten cel jest osiągany dzięki aktywnej współpracy partnerów w całym ciągu łańcucha wartości przemysłu nasiennego i obróbki nasion. Europejskie Stowarzyszenie Nasienne ESA (European Seed Association) ESA jest głosem europejskiego przemysłu nasiennego, i reprezentuje jego przedstawiciel, aktywnie działających w zakresie badań, hodowli, produkcji i sprzedaży nasion roślin uprawnych i ozdobnych. ESA reprezentuje 33 krajowe stowarzyszenia nasiennictwa (w tym ponad 1000 przedsiębiorstw w Unii Europejskiej, z których większość należy do grupy Małych i Średnich Przedsiębiorstw) oraz ponad 50 bezpośrednich przedsiębiorstw członkowskich, w tym zrzeszonych członków-przedstawicieli przemysłu ochrony upraw i obróbki nasion. Misją Stowarzyszenia jest praca na rzecz opracowania uczciwych i równorzędnych przepisów obowiązujących w europejskiej branży produkcji nasiennej, wolności wyboru odbiorców nasion w wyniku innowacyjnych, zróżnicowanych technologii i metod produkcji, a także na rzecz skutecznej ochrony praw własności intelektualnej związanych z przemysłem nasiennym. 11