DEPARTAMENT ZWIĘKSZANIA SZANS EDUKACYJNYCH. Dzieci i młodzież z niepełnosprawnościami w systemie oświaty

Transkrypt

1 DEPARTAMENT ZWIĘKSZANIA SZANS EDUKACYJNYCH Dzieci i młodzież z niepełnosprawnościami w systemie oświaty

2 System oświaty Wczesne wspomaganie rozwoju Pomoc psychologiczno -pedagogiczna Kształcenie specjalne Możliwość kształcenia w różnych typach i rodzajach szkół oraz ośrodkach Bezpłatny transport i opieka w czasie przejazdu do szkoły/ośrodka Subwencjonowanie zadań edukacyjnych

3 2010 organizacja i udzielanie pomocy psychologiczno pedagogicznej organizacja kształcenia, wychowania i opieki dla uczniów niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie zasady działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych 2011 zasady działania placówek publicznych Nowe regulacje prawne 2012 ramowe plany nauczania weszło w życie 1 września 2012 r. (klasy I poszczególnych typów szkół oraz w klasy IV szkoły podstawowej - Dz. U. z 2012 r., poz.204) organizacja kształcenia, wychowania i opieki dla uczniów niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie - nowelizacja 2013 zasady działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych zasady działania bibliotek pedagogicznych placówki doskonalenia nauczycieli - nowelizacja organizacji kształcenia w szkołach specjalnych zorganizowanych w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej organizacja zajęć rewalidacyjno-wychowawczych organizacja i udzielanie pomocy psychologiczno pedagogicznej Prace legislacyjne m.in.: wydawanie orzeczeń i opinii przez zespoły orzekające publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, organizacja indywidualnego nauczania i indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego placówki publiczne nowelizacja i nowe rozporządzenie o statutach wczesne wspomaganie rozwoju dzieci 3

4 Wczesne wspomaganie rozwoju art. 71b ust. 2a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. Nr 23, poz. 133) 2013: nowelizacja rozporządzenia!

5 Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka możliwość organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dziecka w systemie oświaty od 2005 roku prowadzone w celu pobudzania psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do rozpoczęcia nauki w szkole

6 Jednostki organizujące wczesne wspomaganie rozwoju Publiczne i niepubliczne: przedszkola szkoły podstawowe specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze specjalne ośrodki wychowawcze ośrodki umożliwiające dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim, a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację odpowiednio obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki poradnie psychologiczno - pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne

7 Zespół wczesnego wspomagania rozwoju pedagog posiadający kwalifikacje odpowiednie do rodzaju niepełnosprawności dziecka, w szczególności: oligofrenopedagog tyflopedagog surdopedagog psycholog logopeda inni specjaliści - w zależności od potrzeb dziecka i jego rodziny

8 Zadania zespołu 1) ustalenie kierunków i harmonogramu wczesnego wspomagania rozwoju 2) nawiązanie współpracy z podmiotem leczniczym lub ośrodkiem pomocy społecznej w celu zapewnienia rehabilitacji, terapii lub innych form pomocy 3) opracowanie i realizacja indywidualnego programu wczesnego wspomagania rozwoju dziecka 4) analizowanie skuteczności pomocy, wprowadzanie zmian do indywidualnego programu WWR, planowanie dalszych działań 8

9 Procedury Dyrektor powołuje: zespół wczesnego wspomagania rozwoju koordynatora zespołu Opinia o wwr Zadania zespołu: dziecko Zadania zespołu: rodzice/rodzina Zadania zespołu: współpraca Warunki Dokumentacja Ewaluacja

10 Ustawa o systemie oświaty System oświaty zapewnia w szczególności: możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zgodnie z ich indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych *ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) 10

11 Organizacja kształcenia specjalnego Zasadą, wynikającą z art. 71b ustawy o systemie oświaty jest organizowanie kształcenia specjalnego na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, wydanego (na wniosek rodziców lub opiekunów prawnych dziecka) przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną, w tym publiczną poradnię specjalistyczną. Orzeczenie zawiera: diagnozę poziomu rozwoju dziecka zalecane formy kształcenia formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej. 11

12 Kształcenie specjalne Kształcenie specjalne organizuje się dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych: 1) niesłyszących 2) słabo słyszących 3) niewidomych 4) słabo widzących 5) z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją 6) z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim 7) z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym 8) z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera 9) z niepełnosprawnościami sprzężonymi dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym

13 może być organizowane: Kształcenie specjalne dzieci/uczniów niepełnosprawnych we wszystkich typach szkół: w szkołach podstawowych w gimnazjach w szkołach ponadgimnazjalnych we wszystkich rodzajach przedszkoli i szkół: ogólnodostępnych ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi ogólnodostępnych z oddziałami specjalnymi integracyjnych specjalnych oraz w ośrodkach: specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych specjalnych ośrodkach wychowawczych ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych 13

14 Kształcenie specjalne uczniów niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym może być organizowane: we wszystkich typach szkół: w szkołach podstawowych w gimnazjach w szkołach ponadgimnazjalnych we wszystkich rodzajach szkół: ogólnodostępnych integracyjnych specjalnych oraz w ośrodkach: młodzieżowych ośrodkach wychowawczych (dla dzieci i młodzieży niedostosowanej społecznie) młodzieżowych ośrodkach socjoterapii (dla dzieci i młodzieży zagrożonej niedostosowaniem społecznym) - 14

15 Rozporządzenie w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu, szkole i placówce polega na: rozpoznawaniu możliwości psychofizycznych rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów, wynikających w szczególności ze: 1) szczególnych uzdolnień 2) niepełnosprawności 3) choroby przewlekłej 4) niedostosowania społecznego 5) zagrożenia niedostosowaniem społecznym 6) specyficznych trudności w uczeniu się 7) zaburzeń komunikacji językowej 8) sytuacji kryzysowych lub traumatycznych 9) niepowodzeń edukacyjnych 10) zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego, kontaktami środowiskowymi 11) trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą. 15

16 Zapewnienie dziecku/uczniowi kształcenia specjalnego Starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, na wniosek rodziców, zapewnia mu odpowiednią formę kształcenia, uwzględniając rodzaj niepełnosprawności, w tym stopień upośledzenia umysłowego (dotyczy szkół specjalnych i ośrodków). Jeżeli orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego zaleca kształcenie dziecka odpowiednio w przedszkolu specjalnym albo w przedszkolu, szkole podstawowej lub gimnazjum, ogólnodostępnych lub integracyjnych, odpowiednią formę kształcenia, na wniosek rodziców, zapewnia jednostka samorządu terytorialnego właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, do której zadań własnych należy prowadzenie przedszkoli lub szkół. 16

17 Zapewnienie dziecku niepełnosprawnemu bezpłatnego dowozu Obowiązkiem gminy jest: zapewnienie niepełnosprawnym dzieciom pięcioletnim oraz dzieciom objętym wychowaniem przedszkolnym z uwagi na odroczenie realizacji obowiązku szkolnego, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższego przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej, innej formy wychowania przedszkolnego, zapewniających dziecku wychowanie przedszkolne w formie kształcenia specjalnego (zorganizowanego zgodnie z zaleceniami wskazanymi w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego) do ośrodka umożliwiającego dzieciom z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim oraz dzieciom z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi, realizację obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego Możliwe jest również realizowanie przez gminę tego zadania przez zwrot kosztów przejazdu dziecka i opiekuna na zasadach określonych w umowie zawartej między wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) i rodzicami, opiekunami lub opiekunami prawnymi, w sytuacji gdy oni zapewniają dowożenie.* * art. 14a ust. 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty 17

18 Zapewnienie uczniowi niepełnosprawnemu bezpłatnego dowozu Obowiązkiem gminy jest: zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu uczniom niepełnosprawnym objętym kształceniem specjalnym na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego - do najbliższej szkoły podstawowej i gimnazjum, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym - także do najbliższej szkoły ponadgimnazjalnej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 21 roku życia dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim, a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi - do ośrodka umożliwiającego im realizację obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 roku życia zwrot kosztów przejazdu ww. ucznia oraz jego opiekuna do szkoły lub ośrodka, na zasadach określonych w umowie zawartej między wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) i rodzicami, opiekunami lub opiekunami prawnymi ucznia, jeżeli oni zapewniają dowożenie.* Przez najbliższą szkołę rozumiemy szkołę, która zapewnia uczniowi niepełnosprawnemu kształcenie specjalne zorganizowane zgodnie z zaleceniami wskazanymi w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego. * art. 17 ust. 3a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty 18

19 Uczeń niepełnosprawny Podstawa programowa kształcenia ogólnego: określona została w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego poszczególnych typach szkół odrębna podstawa została określona dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym treści podstawy uwzględnione są podczas realizacji indywidualnych programów edukacyjno terapeutycznych opracowywanych dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego dzieci i młodzież z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim realizują obowiązek szkolny i obowiązek nauki poprzez udział w zajęciach rewalidacyjno wychowawczych organizowanych dla nich przez przedszkola, szkoły i placówki oświatowe

20 Kształcenie specjalne W szkołach zatrudnia się dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej: obligatoryjnie w szkołach integracyjnych oraz w szkołach z oddziałami integracyjnymi możliwość zatrudnienia po uzyskaniu zgody organu prowadzącego w szkołach ogólnodostępnych Pomoc nauczyciela zatrudnia się obligatoryjnie: w przedszkolu specjalnym w klasach I-IV szkoły podstawowej specjalnej i w oddziale specjalnym zorganizowanym w szkole ogólnodostępnej dla dzieci/uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym, niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, z niepełnosprawnościami sprzężonymi Pomoc nauczyciela można zatrudnić (za zgodą organu prowadzącego): w klasach V-VI szkoły podstawowej dla uczniów, o których mowa powyżej w przedszkolu ogólnodostępnym, przedszkolu ogólnodostępnym z oddziałami integracyjnymi w szkole ogólnodostępnej, szkole ogólnodostępnej z oddziałami integracyjnymi oraz w szkole integracyjnej

21 Sprawdzian i egzaminy zewnętrzne Sprawdzian i egzaminy zewnętrzne: dostosowanie warunków i form sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych dla wszystkich uczniów niepełnosprawnych w zależności od rodzaju niepełnosprawności dostosowanie warunków sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych dla uczniów niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym

22 Subwencja oświatowa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2013 (Dz. U. poz. 1541) Subwencja oświatowa na dzieci niepełnosprawne objęte wychowaniem przedszkolnym Dodatkowo zwiększona subwencja oświatowa na uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym

23 Uczeń niepełnosprawny, niedostosowany społecznie i zagrożony niedostosowaniem społecznym w szkole Uczniowi niepełnosprawnemu, niedostosowanemu społecznie i zagrożonemu niedostosowaniem społecznym każda szkoła (ogólnodostępna, integracyjna i specjalna) zapewnia: obowiązkowe i dodatkowe zajęcia edukacyjne zajęcia rewalidacyjne (dla niedostosowanych społecznie resocjalizacyjne, dla zagrożonych niedostosowaniem społecznym socjoterapeutyczne) pomoc psychologiczno-pedagogiczną w tym w szczególności: realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego odpowiednie warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne realizację programu nauczania oraz programu wychowawczego i profilaktyki z wykorzystaniem odpowiednich form i metod pracy integrację ze środowiskiem rówieśniczym przygotowanie uczniów do samodzielności w życiu dorosłym pomoc rodzicom uczniów w zakresie doskonalenia umiejętności niezbędnych we wspieraniu rozwoju ich dzieci 23

24 Uczeń niepełnosprawny Indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny zawiera: zakres dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia rodzaj i zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów, w tym w przypadku ucznia niepełnosprawnego zakres działań o charakterze rewalidacyjnym formy i metody pracy z uczniem ustalone przez dyrektora formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiar godzin zajęcia rewalidacyjne i resocjalizacyjne oraz inne zajęcia, stosownie do potrzeb działania wspierające rodziców uczniów oraz zakres współdziałania z poradniami, placówkami doskonalenia nauczycieli oraz innymi instytucjami

25 Uczeń niepełnosprawny w szkole W szkolnym planie nauczania należy dodatkowo uwzględnić dla uczniów niepełnosprawnych, w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności, następujące zajęcia rewalidacyjne: 1) korekcyjne wad postawy 2) korygujące wady mowy 3) orientacji przestrzennej i poruszania się 4) nauki języka migowego 5) inne, wynikające z programów rewalidacji* * rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 15, poz. 142, z późn. zm.) 25

26 Uczeń niepełnosprawny w szkole W szkolnym planie nauczania należy dodatkowo uwzględnić dla uczniów niepełnosprawnych, zajęcia rewalidacyjne co najmniej 2 godziny tygodniowo.* Rodzaj tych zajęć, a także forma ich realizacji, powinny odpowiadać indywidualnym potrzebom rozwojowym i edukacyjnym ucznia niepełnosprawnego oraz być dostosowane do jego możliwości psychofizycznych. *rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 22 lutego 2012 r., poz. 204) 26

27 Uczeń niepełnosprawny, niedostosowany społecznie i zagrożony niedostosowaniem społecznym w szkole Indywidualizacja procesu kształcenia uczniów: możliwość przedłużenia okresu kształcenia na każdym etapie edukacyjnym dla uczniów niepełnosprawnych możliwość skrócenia okresu kształcenia w szkole zawodowej - z 3 do 2 lat (w MOW i MOS) dla uczniów niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego realizację indywidualnych programów edukacyjnoterapeutycznych 27

28 Uczeń niepełnosprawny, niedostosowany społecznie i zagrożony niedostosowaniem społecznym w szkole Prawo do wydłużonego procesu kształcenia - do ukończenia przez ucznia: - 18 roku życia - w przypadku szkoły podstawowej - 21 roku życia - w przypadku gimnazjum - 24 roku życia - w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej *rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i ośrodkach (ze zmianami z 28 sierpnia 2012r.) 28

29 Systemowe wsparcie przedszkoli, szkół i placówek System kompleksowego wspomagania przedszkoli, szkół i placówek: - poradnie psychologiczno-pedagogiczne - placówki doskonalenia nauczycieli - biblioteki pedagogiczne Wspomaganie będzie: blisko przedszkola, szkoły i placówki, a więc towarzyszyć będzie konkretnej jednostce w całym procesie doskonalenia, od diagnozy potrzeb po monitorowanie efektów wprowadzonych zmian pracować na potrzeby przedszkola, szkoły i placówki, czyli dopasowywać ofertę i przebieg procesu doskonalenia do aktualnych potrzeb konkretnej jednostki wykorzystywać potencjał różnych instytucji, które świadczą usługi na rzecz doskonalenia pracy nauczycieli 29

30 Nowe regulacje Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. poz. 199) Data publikacji w Dzienniku Ustaw: 13 lutego 2013 r. Data wejścia w życie rozporządzenia: 16 marca 2013 r.

31 Zadania poradni współpraca z przedszkolem, szkołą lub placówką, na pisemny wniosek jej dyrektora lub rodzica dziecka niepełnosprawnego lub pełnoletniego ucznia niepełnosprawnego w określeniu niezbędnych do nauki warunków, sprzętu specjalistycznego i środków dydaktycznych, w tym wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne

32 Ujednolicone zasady adaptacji Ujednolicone zasady adaptacji podręczników oraz uaktualniona notacja brajlowska Minister Edukacji Narodowej rekomenduje ujednolicone zasady adaptacji i notacji do stosowania w przygotowywaniu podręczników brajlowskich oraz innych materiałów dydaktycznych, w tym zestawów zadań i arkuszy egzaminacyjnych dla uczniów niewidomych oraz w druku powiększonym dla uczniów słabo widzących: Zakładka: Specjalne potrzeby edukacyjne

33 Dofinansowanie podręczników szkolnych Adaptacje podręczników szkolnych i książek pomocniczych: Wyprawka szkolna uczniowie słabowidzący Wydruki/lub zakup podręczników dla uczniów niewidomych porozumienia/umowy MEN z organami prowadzącymi Wydruk podręczników dla uczniów słabowidzących wg zapotrzebowania: ORE Czasopisma PZN, ORE

34 Systemowe wsparcie nauczycieli Projekt systemowy Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi realizowany w okresie przez Departament Zwiększania Szans Edukacyjnych w partnerstwie z Akademią Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Projekt przygotowywał nauczycieli w szkołach i placówkach do: zapewnienia świadczenia pomocy psychologiczno-pedagogicznej jak najbliżej ucznia, w środowisku jego nauczania i wychowania, tj. w przedszkolu, szkole i placówce oświatowej rozpoznawania zdolności, predyspozycji, trudności - jak najwcześniej, już w przedszkolu i na I etapie edukacyjnym w szkole podstawowej realizacji zadań z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. 34

35 Systemowe wsparcie nauczycieli W ramach projektu odbyły się: szkolenia dla liderów zmian (489 osób), spotkania konsultacyjno-informacyjne prowadzone przez liderów zmian dla nauczycieli (około 50 tys. osób), doskonalących ich wiedzę i umiejętności w zakresie: - zmian w przepisach prawa, - modelu pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, - rozpoznawania ryzyka specyficznych trudności w uczeniu się, spotkania konsultacyjno-informacyjne dla przedstawicieli nadzoru pedagogicznego (190 osób) spotkania konsultacyjno-informacyjne dla przedstawicieli organów prowadzących szkoły i placówki (1182 osoby) konferencje podsumowujące spotkania konsultacyjno-informacyjne prowadzone przez liderów (450 osób) pilotaż nowej organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w 103 wybranych szkołach w Polsce spotkania informacyjne dla przedstawicieli poradni psychologiczno-pedagogicznych (1092 osoby) spotkania z przedstawicielami uczelni wyższych (89 osób) konferencje podsumowujące projekt (dla co najmniej1106 osób). 35

36 Systemowe wsparcie nauczycieli W ramach projektu do wszystkich przedszkoli, szkół i placówek trafiły materiały dydaktyczne dla dyrektorów, nauczycieli i rodziców, pomagające w pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: Materiały szkoleniowe cz. 1 Materiały szkoleniowe cz. 2 Materiały dla nauczycieli Specjalne potrzeby dzieci i młodzieży. Prawne ABC dyrektora przedszkola, szkoły i placówki Specjalne potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży. Praca zespołu nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem w przedszkolach, szkołach i placówkach Moje dziecko w przedszkolu i szkole. Poradnik dla rodziców uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi Ulotka informacyjna dla rodziców. 36

37 Warto zajrzeć MEN BIP: otwarte konkursy na realizację zadań publicznych Ośrodek Rozwoju Edukacji - projekt systemowy Podniesienie jakości diagnozy i terapii w systemie oświaty : 37

38 Dziękuję za uwagę Elżbieta Neroj naczelnik Wydziału Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych Departament Zwiększania Szans Edukacyjnych MEN