- o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego

Transkrypt

1 SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrów RM Druk nr 3781 Warszawa, 7 stycznia 2011 r. Pan Grzegorz Schetyna Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowny Panie Marszałku Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy - o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz niektórych innych ustaw z projektami aktów wykonawczych. Projekt ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej. W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej. Jednocześnie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Z poważaniem (-) Donald Tusk

2 z dnia U S T A W A Projekt o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. z 2008 r. Nr 170, poz i Nr 214, poz. 1349, z 2009 r. Nr 20, poz. 105 oraz z 2010 r. Nr 36, poz. 197) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 7 po ust. 3c dodaje się ust. 3d w brzmieniu: 3d. Pomocy wspólnotowej do owoców oraz pomocy krajowej do owoców nie przyznaje się w przypadku, o którym mowa w art. 28 ust. 1 lit. b rozporządzenia nr 73/2009. ; 2) w art. 19 w ust. 2 pkt 1 otrzymuje brzmienie: 1) określa się zmniejszenia i wykluczenia z tych płatności, jeżeli te zmniejszenia i wykluczenia wynikają z przepisów Unii Europejskiej, o których mowa w art. 1 pkt 1, oraz ; 3) w art. 20: a) ust. 2 otrzymuje brzmienie: 2. Uznanie danego przypadku za działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności, o których mowa w art. 31 rozporządzenia nr 73/2009, albo odmowa takiego uznania następuje w decyzji w sprawie przyznania płatności obszarowych, płatności cukrowej, płatności do pomidorów oraz płatności do krów i owiec., b) uchyla się ust. 3; 4) uchyla się art. 20a; 5) w art. 22 ust. 6 otrzymuje brzmienie: 6. Jeżeli z postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo z zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza wynika, że uprawnionych

3 do nabycia spadku jest więcej niż jeden spadkobierca, spadkobierca wstępujący do postępowania w sprawie przyznania płatności lub wsparcia, o których mowa w ust. 1 i 1a: 1) dołącza do wniosku, o którym mowa w ust. 2, albo 2) składa wraz z postanowieniem sądu, o którym mowa w ust. 5 oświadczenia pozostałych spadkobierców o wyrażeniu zgody na wstąpienie tego spadkobiercy na miejsce spadkodawcy i przyznanie mu płatności lub wsparcia. ; 6) po art. 22 dodaje się art. 22a w brzmieniu: Art. 22a. 1. W przypadku rozwiązania albo przekształcenia rolnika albo wystąpienia innego zdarzenia prawnego, w wyniku których zaistniało następstwo prawne, z wyłączeniem przypadku, o którym mowa w art. 22 ust. 1, w okresie od dnia złożenia wniosku o przyznanie jednolitej płatności obszarowej, płatności uzupełniającej lub wsparcia specjalnego do dnia doręczenia decyzji w sprawie przyznania tych płatności lub tego wsparcia, płatności te lub wsparcie to przysługują następcy prawnemu, jeżeli: 1) odpowiednio grunty rolne, które były objęte wnioskiem o przyznanie jednolitej płatności obszarowej, płatności uzupełniającej lub specjalnej płatności obszarowej do powierzchni upraw roślin strączkowych i motylkowatych drobnonasiennych, lub zwierzęta, które były objęte wnioskiem o przyznanie płatności do krów i owiec, były w dniu 31 maja roku, w którym został złożony ten wniosek, w posiadaniu rolnika lub następcy prawnego; 2) spełnia on warunki do przyznania danej płatności lub wsparcia, z tym że w przypadku 2

4 płatności uzupełniającej do powierzchni uprawy chmielu niezwiązanej z produkcją i płatności uzupełniającej do powierzchni upraw roślin przeznaczonych na paszę, uprawianych na trwałych użytkach zielonych, płatności te przysługują, o ile rolnik spełniał lub następca prawny spełnia warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej i złożył wniosek o wstąpienie odpowiednio do postępowania w sprawie przyznania jednolitej płatności obszarowej, płatności uzupełniającej lub wsparcia specjalnego. 2. W przypadku rozwiązania albo przekształcenia rolnika albo wystąpienia innego zdarzenia prawnego, w wyniku których zaistniało następstwo prawne, z wyłączeniem przypadku, o którym mowa w art. 22 ust. 1a, w okresie od dnia złożenia wniosku o przyznanie płatności do owoców miękkich do dnia doręczenia decyzji w sprawie ich przyznania, płatności te przysługują następcy prawnemu, który spełnia warunki do ich przyznania. 3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 i 2, następca prawny wstępuje do toczącego się postępowania na miejsce rolnika na wniosek złożony w terminie 3 miesięcy od dnia wystąpienia zdarzenia prawnego, w wyniku którego zaistniało następstwo prawne. 4. Następca prawny podaje we wniosku, o którym mowa w ust. 3, numer identyfikacyjny, nadany w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, albo 3

5 dołącza do tego wniosku kopię wniosku o przyznanie takiego numeru. 5. Do wniosku, o którym mowa w ust. 3, następca prawny dołącza dokument potwierdzający zaistnienie następstwa prawnego albo kopię tego dokumentu potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez notariusza albo upoważnionego pracownika Agencji. 6. Wniosek, o którym mowa w ust. 3, następca prawny składa do kierownika biura powiatowego Agencji, do którego został złożony przez rolnika wniosek o przyznanie płatności lub wsparcia, o których mowa w ust. 1 i Termin, o którym mowa w ust. 3, nie podlega przywróceniu. ; 7) w art. 25: a) po ust. 4 dodaje się ust. 4a i 4b w brzmieniu: 4a. Jeżeli wniosek, o którym mowa w ust. 1, jest składany za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej Agencji, a z przepisów ustawy lub przepisów wydanych na podstawie ust. 6, art. 17 ust. 1 pkt 2 lit. a lub art. 24c wynika obowiązek dołączenia do wniosku dokumentów, to do tego wniosku dołącza się: 1) w przypadku dokumentów, na których jest wymagany podpis osoby trzeciej: a) kopie tych dokumentów w formie elektronicznej w postaci pliku w formacie określonym w przepisach wydanych na podstawie ust. 7 lub b) te dokumenty w formie elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym; 2) w przypadku pozostałych dokumentów te dokumenty, w formie elektronicznej, utworzone za 4

6 pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej Agencji. 4b. W przypadku gdy kopie dokumentów, o których mowa w ust. 4a pkt 1 lit. a, nie zostały dołączone do wniosku złożonego za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej Agencji, dokumenty te można złożyć bezpośrednio do kierownika biura powiatowego Agencji lub nadać w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego., b) ust. 7 otrzymuje brzmienie: 7. Minister właściwy do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe wymagania, jakie powinien spełniać formularz wniosku umieszczany na stronie internetowej Agencji, oraz szczegółowe warunki i tryb składnia wniosków za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej Agencji, w tym format pliku, w jakim będą dołączane do wniosku kopie dokumentów w formie elektronicznej, mając na względzie identyfikację rolnika oraz zabezpieczenie przekazywanych danych przed dostępem osób nieuprawnionych. ; 8) w art. 27: a) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu: 1a. Jeżeli po doręczeniu decyzji w sprawie przyznania płatności obszarowych, płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub płatności do krów i owiec rolnik, do którego decyzja została skierowana, został rozwiązany albo przekształcony albo wystąpiło inne zdarzenie prawne, w wyniku którego zaistniało następstwo prawne, z wyłączeniem przypadku, o którym mowa w ust. 1, prawa, które przysługiwałyby temu rolnikowi jako stronie postępowania, przysługują następcy prawnemu., 5

7 b) w ust. 4: pkt 2 otrzymuje brzmienie: 2) zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia sporządzonym przez notariusza w terminie 14 dni od dnia wpisu aktu poświadczenia dziedziczenia do rejestru aktów poświadczenia dziedziczenia, albo, dodaje się pkt 3 w brzmieniu: 3) w przypadku gdy nie zostało zakończone postępowanie sądowe o stwierdzenie nabycia spadku: a) zaświadczeniem sądu o zarejestrowaniu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku albo b) kopią wniosku o stwierdzenie nabycia spadku: potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez sąd albo potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez notariusza albo upoważnionego pracownika Agencji, wraz z potwierdzeniem nadania tego wniosku w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego albo kopią tego potwierdzenia poświadczoną za zgodność z oryginałem przez notariusza albo upoważnionego pracownika Agencji, c) po ust. 4 dodaje się ust. 4a 4c w brzmieniu: 4a. W przypadku, o którym mowa w ust. 4 pkt 3, spadkobierca składa prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się tego postanowienia. 4b. Następca prawny rolnika, który nie kwestionuje należności określonej w decyzji, o której mowa w ust. 1a, składa wniosek o wypłatę płatności obszarowych, płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub płatności do krów i owiec do kierownika biura powiatowego Agencji, do którego został złożony 6

8 wniosek o przyznanie tych płatności, w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia temu rolnikowi tej decyzji. 4c. Do wniosku, o którym mowa w ust. 4b, następca prawny dołącza dokument potwierdzający zaistnienie następstwa prawnego albo kopię tego dokumentu potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez notariusza albo upoważnionego pracownika Agencji., d) ust. 5 otrzymuje brzmienie: 5. Jeżeli z postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo z zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza wynika, że uprawnionych do nabycia spadku jest więcej niż jeden spadkobierca, spadkobierca występujący z wnioskiem, o którym mowa w ust. 4: 1) dołącza do tego wniosku albo 2) składa wraz z postanowieniem sądu, o którym mowa w ust. 4a oświadczenia pozostałych spadkobierców o wyrażeniu zgody na wypłatę mu płatności obszarowych, płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub płatności do krów i owiec., e) po ust. 5 dodaje się ust. 5a w brzmieniu: 5a. Zgoda, o której mowa w ust. 5, nie jest wymagana, jeżeli miałaby być wyrażona przez małoletniego, a wniosek, o którym mowa w ust. 4, został złożony przez spadkobiercę będącego przedstawicielem ustawowym tego małoletniego., f) ust. 7 otrzymuje brzmienie: 7. W przypadku niezłożenia wniosku, o którym mowa w ust. 6, albo w przypadku wydania decyzji o odmowie wypłaty płatności obszarowych, płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub płatności do krów i owiec, 7

9 decyzja, o której mowa w ust. 1 i 1a, wygasa z mocy prawa. ; 9) w art. 31a: a) ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie: 1. Powiatowy lekarz weterynarii właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę rolnika, jako organ kontroli, o którym mowa w art. 48 ust. 1 rozporządzenia nr 1122/2009, jest właściwy do przeprowadzania kontroli administracyjnych i kontroli na miejscu przestrzegania wymogów wskazanych w rozporządzeniu nr 73/2009 w załączniku II, określonych w przepisach wydanych na podstawie ust Czynności kontrolne w ramach kontroli na miejscu, o której mowa w ust. 1, zwanej dalej kontrolą wymogów, są wykonywane przez osoby posiadające imienne upoważnienie wydane przez powiatowego lekarza weterynarii, o którym mowa w ust. 1., b) ust. 4 otrzymuje brzmienie: 4. W przypadku konieczności wykonania czynności kontrolnych w ramach kontroli, o których mowa w ust. 1, poza obszarem działania powiatowego lekarza weterynarii, o którym mowa w ust. 1, lekarz ten upoważnia do wykonania tych czynności powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na położenie siedziby stada w rozumieniu przepisów o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Do czynności kontrolnych przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio., c) w ust. 8 po pkt 2 dodaje się pkt 2a w brzmieniu: 2a) pobierania próbek do badań;, d) dodaje się ust. 13 w brzmieniu: 13. Minister właściwy do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia, wymogi wskazane 8

10 w rozporządzeniu nr 73/2009 w załączniku II, do których kontroli jest właściwy powiatowy lekarz weterynarii, oraz rodzaj przeprowadzanych kontroli, z uwzględnieniem kontroli administracyjnych lub kontroli na miejscu, mając na względzie zapewnienie prawidłowego przeprowadzenia tej kontroli. ; 10) art. 31b otrzymuje brzmienie: Art. 31b. 1. Główny Lekarz Weterynarii, po zasięgnięciu opinii Prezesa Agencji, ustala czynniki do analizy ryzyka, na podstawie których jest przeprowadzane typowanie rolników do kontroli, o których mowa w art. 31a ust. 1, oraz liczbę gospodarstw, które zostaną objęte tymi kontrolami. 2. Minister właściwy do spraw rozwoju wsi oraz minister właściwy do spraw rolnictwa określą, w drodze zarządzenia, warunki i tryb współpracy Agencji i Inspekcji Weterynaryjnej w zakresie przeprowadzania kontroli, o których mowa w art. 31a ust. 1. ; 11) w art. 37a dodaje się ust. 5 w brzmieniu: 5. W przypadku gdy rolnik nie podjął działań naprawczych, o których mowa w ust. 3 pkt 2, w terminie wyznaczonym w decyzji w sprawie przyznania płatności obszarowych, płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub płatności do krów i owiec, stosuje się art. 29 ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634 i Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 115, poz. 961 oraz z 2010 r. Nr 76, poz. 490). ; 12) w art. 37b po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu: 2a. Agencja jest właściwa do podjęcia działań, o których mowa w art. 24 ust. 2 akapit trzeci rozporządzenia nr 73/2009, a w przypadku gdy drobna niezgodność dotyczy wymogu, do którego kontroli na podstawie art. 31a ust. 1 jest 9

11 właściwy powiatowy lekarz weterynarii, do podjęcia tych działań jest właściwy ten lekarz. ; 13) w art. 40 ust. 1 otrzymuje brzmienie: 1. Prezes Agencji odstępuje od ustalenia kwot nienależnie lub nadmiernie pobranych płatności obszarowych, płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub płatności do krów i owiec, o którym mowa w art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w przypadku gdy kwota każdej z tych płatności nie jest wyższa od kwoty stanowiącej równowartość 100 euro przeliczonej na złote według kursu euro ustalonego zgodnie z art. 3 rozporządzenia nr 1913/ Art. 2. W ustawie z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 849, z późn. zm. 2) ) w art. 68 uchyla się ust. 2. Art. 3. W ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2010 r. Nr 112, poz. 744) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 3 w ust. 2 w pkt 4 lit. c otrzymuje brzmienie: c) kontroli administracyjnych i kontroli na miejscu przestrzegania wymogów, w zakresie określonym w przepisach o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, jako organ kontroli, o którym mowa w art. 48 ust. 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 odnośnie do zasady wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli w ramach systemów wsparcia bezpośredniego przewidzianych w wymienionym rozporządzeniu oraz wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do zasady wzajemnej zgodności w ramach systemu wsparcia ustanowionego dla 10

12 sektora wina (Dz. Urz. UE L 316 z , str. 65, z późn. zm.), ; 2) w art. 4 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 w brzmieniu: 2. Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa udostępnia Inspekcji Weterynaryjnej dane zawarte w krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, o którym mowa w przepisach o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, w zakresie niezbędnym do zapewnienia prawidłowej realizacji zadań, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 4 lit. c.. Art. 4. Do postępowań w sprawach dotyczących płatności bezpośredniej, płatności uzupełniającej, płatności cukrowej, płatności do pomidorów oraz wsparcia specjalnego, w rozumieniu ustawy wymienionej w art. 1, wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe, z wyjątkiem: 1) art. 20 ust. 2 ustawy wymienionej w art. 1, który stosuje się w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą; 2) art. 7 ust. 3d, art. 22a i art. 27 ust. 1a, ust. 4 pkt 2 i 3, ust. 4a 4c, 5a i 7 ustawy wymienionej w art. 1, które, w przypadku postępowań w sprawach dotyczących tych płatności lub tego wsparcia na 2010 r., stosuje się w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że w przypadku wystąpienia przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy zdarzenia prawnego, w wyniku którego zaistniało następstwo prawne, termin określony w art. 22a ust. 3 i art. 27 ust. 4b ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, wynosi 2 miesiące od dnia jej wejścia w życie. Art Przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 31b ust. 2 ustawy wymienionej w art. 1 zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów 11

13 wykonawczych wydanych na podstawie art. 31b ust. 2 ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. 2. Przepisy wykonawcze, o których mowa w ust. 1, mogą być zmieniane na podstawie art. 31b ust. 2 ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Art. 6. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. 1) 2) Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin oraz ustawę z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 20, poz. 106, Nr 31, poz. 206 i Nr 98, poz. 817 oraz z 2010 r. Nr 47, poz _12zb 12

14 UZASADNIENIE Przedmiotowy projekt ustawy o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz niektórych innych ustaw zmienia: 1) ustawę z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. z 2008 r. Nr 170, poz. 1051, z późn. zm.), zwaną dalej ustawą o płatnościach ; 2) ustawę z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 849, z późn. zm.); 3) ustawę z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2010 r. Nr 112, poz. 744). Zmiany zaproponowane w projekcie ustawy wynikają w szczególności z konieczności dostosowania przepisów krajowych do przepisów Unii Europejskiej. W art. 1 pkt 1 projektu uzupełniono przepisy art. 7 ustawy o płatnościach o ustęp 3d, w celu dostosowania zasad przyznawania płatności do owoców miękkich do przepisów art. 28 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r. ustanawiającego wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającego określone systemy wsparcia dla rolników, zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE) nr 378/2007 oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1782/2003 (Dz. Urz. UE L 30 z , str. 16, z późn. zm.), zgodnie z którym, począwszy od 2010 r., państwa członkowskie stosują minimalne wymagania dotyczące otrzymywania płatności bezpośrednich, wprowadzając limit kwotowy (100 euro) lub powierzchniowy (1 ha), poniżej którego wsparcie nie jest przyznawane. Jednocześnie, w art. 28 ust. 1 paragraf drugi ww. rozporządzenia doprecyzowano, że w celu uwzględnienia struktury swej gospodarki rolnej państwa członkowskie mogą dostosowywać wspomniane progi w granicach limitów określonych w załączniku VII do tego rozporządzenia (dla Rzeczypospolitej Polskiej wielkości te wynoszą 200 euro w przypadku progu kwotowego lub 0,5 ha w przypadku progu powierzchniowego). Należy zauważyć, że w stosunku do płatności realizowanych w ramach systemu jednolitej płatności obszarowej (SAPS), a więc w stosunku do wszystkich stosowanych w Rzeczypospolitej Polskiej płatności z wyjątkiem płatności do owoców miękkich, obowiązuje już minimalna powierzchnia przypadającego na gospodarstwo obszaru kwalifikującego się, o którym mowa w art. 124 ust. 2 rozporządzenia nr 73/2009. Został on określony w załączniku VII do rozporządzenia Komisji (WE) nr 1121/2009 z dnia 29 października 2009 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 w odniesieniu do systemów wsparcia dla rolników, ustanowionych w jego tytułach IV i V (Dz. Urz. UE L 316 z , str. 27, z późn. zm.) i wynosi dla Rzeczypospolitej Polskiej 1 ha.

15 W związku z powyższym zdecydowano się na limit powierzchniowy, dzięki czemu dostosowanie przepisów krajowych do przepisów art. 28 ust. 1 rozporządzenia nr 73/2009 sprowadza się do rozszerzenia stosowania progu powierzchniowego na płatność do owoców miękkich. Do państw członkowskich, które zdecydowały się na wdrożenie pułapu powierzchniowego należą: Słowacja, Rumunia, Węgry 1), Litwa, Łotwa, Estonia, Czechy, Bułgaria, Niemcy 1 ha oraz Szwecja 2) 4 ha, Dania 3) 2 ha, Portugalia, Słowenia i Cypr 0,3 ha i Malta 0,1 ha. Natomiast pułap kwotowy został wdrożony w: Austrii, Belgii, Francji, Hiszpanii, Irlandii, Luksemburgu oraz we Włoszech 100 euro, a także w Grecji i Finlandii 200 euro i Holandii 500 euro. W Wielkiej Brytanii pułap powierzchniowy stosowany jest w Anglii i Walii 1 ha oraz Szkocji 3 ha, natomiast w Północnej Irlandii stosowany jest pułap kwotowy 100 euro. Art. 1 pkt 2 projektu wprowadza zmianę w art. 19 ust. 2 pkt 1 ustawy o płatnościach polegającą na skreśleniu wyrazów w tym także w kolejnych latach. Powyższa zmiana wynika z faktu, iż w decyzji w sprawie przyznania płatności nie ma potrzeby określania kwot podlegających odliczeniu w poszczególnych latach. Potrącenia nienależnie lub nadmiernie pobranych przez rolnika środków dokonuje się bowiem w trybie przepisów ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634, z późn. zm.). Art. 1 pkt 3 lit. a projektu nadaje nowe brzmienie art. 20 ust. 2 ustawy o płatnościach. Przepis ten w dotychczasowym brzmieniu wskazuje sposób uznania albo odmowy uznania danego przypadku za działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności tylko w odniesieniu do płatności obszarowych. Ponieważ obecne przepisy Unii Europejskiej dotyczące siły wyższej i nadzwyczajnych okoliczności mają zastosowanie również do płatności cukrowej, płatności do pomidorów oraz płatności do krów i owiec, zasadne jest wskazanie, że również w odniesieniu do ww. płatności uznanie albo odmowa uznania danego przypadku za działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności będzie następować w decyzji w sprawie przyznania tych płatności. Art. 1 pkt 3 lit. b projektowanej ustawy przewiduje uchylenie ust. 3 w art. 20 ustawy o płatnościach, tj. przepisu upoważniającego ministra właściwego do spraw rozwoju wsi do określenia, w drodze rozporządzenia, rodzajów dowodów potwierdzających działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności. Dotychczasowa praktyka pokazała, że istnieją duże trudności ze sporządzeniem zamkniętej listy takich dowodów, zwłaszcza że określony w art. 31 rozporządzenia nr 73/2009 katalog zdarzeń, które mogą stanowić w danym przypadku działanie siły wyższej lub okoliczności nadzwyczajne, jest katalogiem otwartym (co potwierdziła na piśmie Komisja Europejska w odpowiedzi na zapytanie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie interpretacji przepisów art. 31 rozporządzenia 1) Na Węgrzech, w odniesieniu do winnic i sadów, zastosowanie ma pułap 0,3 ha. 2) W Szwecji w odniesieniu do uprawnień szczególnych zastosowanie ma pułap 100 euro. 3) W Danii w odniesieniu do uprawnień szczególnych zastosowanie ma pułap 300 euro. 2

16 nr 73/2009). Ponadto zgodnie z art. 75 ust. 2 rozporządzenia nr 1122/2009 przypadki siły wyższej lub okoliczności nadzwyczajnych są zgłaszane właściwemu organowi, a odpowiednia dokumentacja w tym zakresie jest przekazywana temu organowi. Dlatego też proponuje się, aby decyzje w zakresie rodzajów dowodów potwierdzających działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności w konkretnych przypadkach pozostawić kierownikom biur powiatowych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, tym bardziej że zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o płatnościach w sprawach uznawania przypadków działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności właściwy jest kierownik biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Zasadne jest więc, aby kierownicy biur powiatowych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa rozstrzygali również w sprawie dowodów, które mogą w danym przypadku stanowić potwierdzenie działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, mając przy tym na uwadze przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, w tym przepis art. 75 1, zgodnie z którym jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Art. 1 pkt 4 projektowanej ustawy przewiduje uchylenie art. 20a ustawy o płatnościach, który umożliwia stosowanie rodzajów dowodów określonych na podstawie art. 20 ust. 3 do potwierdzania działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, ze względu na wystąpienie których może zostać wydana zgoda na zmianę ilości roślin energetycznych wykorzystanych lub przetwarzanych w gospodarstwie bądź dostarczonych pierwszej jednostce przetwórczej lub podmiotowi skupującemu. Uchylenie tego artykułu jest następstwem uchylenia art. 20 ust. 3. Projektowana zmiana oznacza, że kierownik biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nadal będzie właściwy w sprawach wyrażania zgody na zmianę ilości roślin energetycznych ze względu na działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności, jednakże rodzaje dokumentów potwierdzających działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności nie będą stanowiły zamkniętej listy określonej w rozporządzeniu. Należy bowiem podkreślić, że działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności mogą stanowić podstawę zmiany ilości roślin energetycznych zgodnie z art. 28 lub art. 34 ust. 3 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1973/2004 z 29 października 2004 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1782/2003 w odniesieniu do systemów wsparcia przewidzianych w tytułach IV i IVa tego rozporządzenia oraz wykorzystania odłogowanych gruntów do produkcji surowców (Dz. Urz. UE L 345 z , str. 1, z późn. zm.). W art. 1 pkt 6 projektu ustawy zawarto zmiany ustawy o płatnościach mające na celu uregulowanie kwestii związanych z przyznawaniem płatności bezpośrednich, płatności uzupełniającej i wsparcia specjalnego, w sytuacji gdy podmiotem wnioskującym o ich przyznanie był podmiot, który uległ rozwiązaniu, przekształceniu albo wystąpiło inne zdarzenie prawne, w wyniku którego dochodzi 3

17 do następstwa prawnego. Konsekwentnie sytuację tę uregulowano również, w przypadku gdy zdarzenie prawne skutkujące następstwem prawnym wystąpiło po doręczeniu decyzji w sprawie przyznania płatności, lecz przed ich wypłatą zmiany w art. 27 ust. 1a, 4b, 4c i ust. 7 ustawy o płatnościach (art. 1 pkt 8 lit. a, c i f projektu ustawy). W art. 1 pkt 7 projektu ustawy zawarto zmiany doprecyzowujące sposób składania wniosków dotyczących płatności za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 29 lutego 2008 r. o zmianie ustawy o płatnościach do gruntów rolnych i płatności cukrowej oraz ustawy o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 44, poz. 262), rolnicy będą mogli składać wnioski w tej formie od dnia 15 marca 2011 r. W dodawanym w art. 25 ustawy o płatnościach ust. 4a uregulowano sposób postępowania, w przypadku gdy do wniosku składanego elektronicznie konieczne jest dołączenie dokumentów niezbędnych do przyznawania płatności. W niektórych przypadkach, takich jak np. przyznawanie płatności cukrowej, płatności zwierzęcej, czy przyznawanie płatności nabywcy gospodarstwa, wymagane jest złożenie dodatkowych dokumentów, na których wymagane są podpisy osoby innej niż wnioskodawca (np: umowa na przetworzenie buraków cukrowych, prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub zgoda współposiadacza). W związku z powyższym, w dodawanym w art. 25 ustawy o płatnościach ust. 4a pkt 1, proponuje się, aby w przypadku dokumentów, na których wymagane są podpisy osoby innej niż wnioskodawca, wraz z wnioskiem przekazywana była również kopia tych dokumentów w formie elektronicznej, np. w postaci skanu (lit. a) lub aby były one przekazywane w formie elektronicznej, opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym (lit. b). Proponuje się także, aby dokumenty, których kopie w formie elektronicznej nie zostały dołączone do wniosku złożonego za pomocą formularza elektronicznego, rolnik mógł złożyć bezpośrednio w biurze powiatowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa lub nadać w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego. W przypadku dokumentów opracowanych na formularzach przygotowanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa podpisywanych tylko przez wnioskodawcę, proponuje się, aby formularze te były dostępne na stronie internetowej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Po ich wypełnieniu przez rolnika byłyby one przesyłane w wersji elektronicznej wraz z wnioskiem (dodawany w art. 25 ustawy o płatnościach ust. 4a pkt 2). Konsekwencją proponowanej zmiany jest nadanie nowego brzmienia art. 25 ust. 7 ustawy o płatnościach (art. 1 pkt 7 lit. b projektu ustawy). Projektowane zmiany w art. 27 ustawy o płatnościach, polegające na zmianie brzmienia ust. 4 pkt 2, dodaniu w tym ustępie pkt 3 oraz dodaniu ust. 4a, mają na celu umożliwienie przyznania płatności obszarowych, płatności cukrowej, płatności do pomidorów, płatności do krów i owiec 4

18 spadkobiercy rolnika, któremu doręczono decyzję w sprawie przyznania tych płatności, lecz postępowanie sądowe o stwierdzenie nabycia spadku nie zostało zakończone. Projektowane przepisy przewidują, że w wyżej opisanym przypadku spadkobierca dołącza do wniosku o wypłatę płatności przyznanych w decyzji spadkodawcy zaświadczenie sądu o zarejestrowaniu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku albo potwierdzoną za zgodność z oryginałem kopię wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Ponadto, zgodnie z projektowanymi przepisami, po zakończeniu postępowania sądowego spadkobierca jest zobowiązany do złożenia prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się tego postanowienia. Projektowane przepisy są więc analogiczne do przepisów art. 22 ust. 4 pkt 2 i ust. 5 ustawy o płatnościach (które mają zastosowanie wówczas, gdy śmierć rolnika nastąpiła w okresie od dnia złożenia wniosku o przyznanie płatności do dnia doręczenia decyzji w sprawie tych płatności), lecz dotyczą przypadku, gdy śmierć rolnika nastąpiła po doręczeniu decyzji w sprawie przyznania płatności. Jednocześnie zachodzi konieczność określenia sposobu składania dokumentów wymaganych, w przypadku gdy uprawnionych do nabycia spadku jest więcej niż jeden spadkobierca, a stosowne postępowanie sądowe nie zakończyło się do czasu złożenia wniosku przez spadkobiercę. W takiej sytuacji oświadczenia pozostałych spadkobierców o wyrażeniu zgody na przyznanie (wypłatę) płatności wnioskodawcy powinny zostać złożone później wraz z postanowieniem sądu po jego uprawomocnieniu się. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy śmierć rolnika nastąpiła w okresie od dnia złożenia wniosku o przyznanie płatności do dnia doręczenia decyzji w sprawie tych płatności (projektowane brzmienie art. 22 ust. 6 ustawy o płatnościach) oraz gdy śmierć ta nastąpiła po doręczeniu decyzji o przyznaniu płatności (projektowane brzmienie art. 27 ust. 5 ustawy o płatnościach). W art. 1 pkt 8 lit. e projektu ustawy w art. 27 ustawy o płatnościach dodaje się ust. 5a, który stanowi odstępstwo od określonego w art. 27 ust. 5 tej ustawy obowiązku dołączania przez spadkobiercę rolnika wnioskującego o płatność oświadczenia pozostałych spadkobierców o wyrażeniu zgody na wypłatę mu płatności. W przypadku małoletnich spadkobierców oświadczenie o wyrażeniu zgody na wypłatę płatności obszarowych, płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub płatności do krów i owiec wyraża przedstawiciel ustawowy. Zgodnie z proponowaną zmianą, w sytuacji opisanej w projektowanym ust. 5a, przedstawiciel ustawowy małoletniego spadkobiercy nie będzie wyrażał zgody na wypłatę płatności. Przedmiotowa zmiana dostosuje art. 27 do regulacji zawartych w art. 22 ustawy o płatnościach i spowoduje, że w analogicznym stanie faktycznym będą stosowane podobne rozwiązania. Pozostałe zmiany w ustawie o płatnościach, a także zmiany w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej i w ustawie z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin związane są z systemem kontroli wymogów wzajemnej zgodności. Zmiany te dotyczą w szczególności uzupełnienia już obowiązującego systemu kontroli o wymogi wzajemnej zgodności, o których mowa w załączniku II 5

19 pkt B i C rozporządzenia nr 73/2009 oraz wyznaczenia organów kontrolnych odpowiedzialnych za przeprowadzenie kontroli w tym zakresie. Obowiązek przestrzegania ww. wymogów wynika z art. 124 ust. 5 rozporządzenia nr 73/2009. Wzajemna zgodność uregulowana została w tytule II rozdział I rozporządzenia nr 73/2009, a w odniesieniu do Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW ) w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1975/2006 z dnia 7 grudnia 2006 r. ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w zakresie wprowadzenia procedur kontroli, jak również wzajemnej zgodności w odniesieniu do środków wsparcia obszarów wiejskich (Dz. Urz. UE L 368 z , str. 74, z późn. zm.). Państwa członkowskie, które wdrożyły zasadę wzajemnej zgodności stosują rozmaite modele kontroli różniące się między innymi ilością służb kontrolnych zaangażowanych w przeprowadzanie kontroli. Wybierając model kontroli, państwa członkowskie kierowały się praktycznymi rozwiązaniami stosowanymi w ramach kontroli urzędowych oraz systemu kontroli dla płatności bezpośrednich. Generalnie w Unii Europejskiej dominują trzy schematy kontrolne w zakresie wymogów wzajemnej zgodności: pierwszy zakłada przeprowadzenie kontroli przez organy kontrolne realizujące kontrole urzędowe w obszarach wchodzących w zakres wymogów wzajemnej zgodności. Taki model występuje np. w Danii i Holandii. W systemie duńskim kontrolami wymogów zajmują się cztery służby kontrolne: Inspekcja Weterynaryjna (Veterinary and Food Administration), Inspekcja Ochrony Roślin (Plant Directoriate), Agencja Ochrony Środowiska (Forest and Nature Agency), Gminy (municipalities), które odpowiadają za kontrole z zakresu dyrektyw ptasiej, siedliskowej i azotanowej. Każda ze służb kontrolnych przeprowadza kontrole w wytypowanych przez agencję płatniczą gospodarstwach, ocenia stwierdzone nieprawidłowości według ustalonego systemu, sporządza raport z kontroli i przesyła ten raport do agencji płatniczej. Agencja płatnicza przedstawia kontrolowanemu rolnikowi kompleksowy raport z kontroli oraz nalicza ewentualne sankcje. W systemie holenderskim, który również opiera się na istniejącym systemie kontroli, kontrole wymogów wzajemnej zgodności przeprowadzają: 1) ogólna służba kontrolna (general inspection service), 2) służby istniejące na poziomie prowincji lub województwa (provinces), 3) zarządy gospodarki wodnej (Waterboards/Transport and water management inspectorate), 4) gminy (municipalities), 5) inspekcja mleka i produktów mleczarskich (Netherlands controlling authority for milk and milk products), 6) inspekcja drobiarska (inspection institute for poultry, eggs and egg products). Drugie podejście zakłada umiejscowienie służb kontrolnych w agencji płatniczej. Jako przykład takiego rozwiązania można podać Irlandię, gdzie służby odpowiedzialne za kontrole wymogów 6

20 wzajemnej zgodności są umiejscowione w Ministerstwie Rolnictwa, które jednocześnie pełni rolę agencji płatniczej. Trzecie podejście to model mieszany zakładający umiejscowienie służb kontrolnych zarówno w agencji płatniczej, jak i włączenie w system kontroli instytucji przeprowadzających kontrole urzędowe. Przeprowadzanie kontroli wymogów wzajemnej zgodności jest podzielone pomiędzy agencję płatniczą, która jednocześnie jest organem kontrolnym, oraz niezależne służby kontrolne (np. Słowenia). Słoweńskie instytucje kontrolne to Inspektorat Rolnictwa, Leśnictwa i Żywności (Inspectorate for Agriculture, Forestry and Food), Inspekcja Weterynaryjna (Veterinary Administration), Policja (Police), Inspekcja Ochrony Środowiska (Inspectorate for the Environment and Spatial Planning). W projekcie ustawy, obok obowiązujących dotychczas norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (ustanowionych przez państwo członkowskie na podstawie ram określonych w załączniku III do rozporządzenia nr 73/2009) oraz wymogów wynikających z załącznika II pkt A rozporządzenia nr 73/2009, dotyczących ochrony środowiska oraz identyfikacji i rejestracji zwierząt, uregulowano obowiązek przestrzegania wymogów wskazanych w załączniku II do rozporządzenia nr 73/2009 w pkt B: zdrowie publiczne, zdrowie zwierząt, zgłaszanie niektórych chorób, zdrowotność roślin oraz w pkt C w zakresie dobrostanu zwierząt. Zasada wzajemnej zgodności, w myśl przepisu art. 2 pkt 31 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 odnośnie do zasady wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli w ramach systemów wsparcia bezpośredniego przewidzianych w wymienionym rozporządzeniu oraz wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do zasady wzajemnej zgodności w ramach systemu wsparcia ustanowionego dla sektora wina (Dz. Urz. UE L 316 z , str. 65), oznacza wymogi w zakresie zarządzania oraz dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska zgodnie z art. 5 i 6 rozporządzenia nr 73/2009. Na zasadę wzajemnej zgodności składa się szereg wymagań dotyczących: 1) utrzymania gruntów wchodzących w skład gospodarstwa w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochroną środowiska, określonej w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2010 r. w sprawie minimalnych norm (Dz. U. Nr 39, poz. 211); 2) podstawowych wymogów z zakresu zarządzania wskazanych w załączniku II rozporządzenia nr 73/2009, które zostały podzielone na trzy obszary A, B i C. Szczegółowe zasady wdrażania wzajemnej zgodności reguluje rozporządzenie nr 1122/2009. W państwach UE-15 system kontroli przestrzegania wymogów wzajemnej zgodności był wdrażany od 2005 do 2007 r. W nowych państwach członkowskich, w tym w Rzeczypospolitej Polskiej, wymogi wzajemnej zgodności wdrażane są stopniowo. Zgodnie z art. 124 ust. 5 rozporządzenia nr 73/2009 7

21 rolnicy powinni przestrzegać wymogów z obszaru A od 2009 r., z obszaru B od 2011 r., a z obszaru C od 2013 r. W ramach obecnie obowiązujących przepisów kontrole w zakresie wzajemnej zgodności przeprowadzają dwie instytucje: 1) Inspekcja Weterynaryjna w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt; 2) Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w odniesieniu do zagadnień ochrony środowiska naturalnego oraz norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska. Na mocy projektowanych przepisów kontrola wymogów z obszaru B zostanie powierzona tym samym instytucjom, które będą odpowiedzialne za przeprowadzenie następujących kontroli: 1) Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa obszar B w zakresie zdrowia roślin oraz zdrowia publicznego w odniesieniu do żywności pochodzenia roślinnego; 2) Inspekcja Weterynaryjna obszar B w zakresie obejmującym zdrowie publiczne, zdrowie zwierząt i zgłaszanie chorób oraz obszar C w zakresie obejmującym dobrostan zwierząt. Wyznaczenie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jako organu odpowiedzialnego za kontrole wymogów w zakresie stosowania środków ochrony roślin oraz w zakresie zdrowia publicznego odnośnie do produkcji roślinnej jest uzasadnione faktem, iż Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa posiada wieloletnie doświadczenie w przeprowadzaniu kontroli oraz wykwalifikowaną kadrę doświadczonych inspektorów terenowych, którzy w ramach dotychczasowych kontroli, m.in. kontroli Programu Rolnośrodowiskowego objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW oraz PROW ), weryfikują zasady stosowania środków ochrony roślin. Ponadto Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przeprowadza kontrole wymogów wzajemnej zgodności w zakresie obszaru A oraz dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska. Skupienie kontroli wymogów wzajemnej zgodności w tym organie usprawni przeprowadzanie procesu kontrolnego w rezultacie ograniczenia liczby wizyt kontrolnych w gospodarstwie rolnym do niezbędnego minimum. Usprawni to równocześnie proces obsługi wniosków i naliczania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, gdyż Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jest równocześnie agencją płatniczą. W art. 1 pkt 9 lit. a projektowanej ustawy wprowadza się zmianę art. 31a ust. 1 i 2 ustawy o płatnościach. Projektowana zmiana ma na celu przyznanie powiatowemu lekarzowi weterynarii kompetencji do przeprowadzania kontroli administracyjnych i na miejscu, wskazanych w załączniku II do rozporządzenia nr 73/2009. Rodzaj przeprowadzanych kontroli zostanie określony w przepisach wydanych na podstawie art. 31a ust. 13 ustawy o płatnościach (art. 1 pkt 9 lit. d projektowanej ustawy). Przedmiotowe rozwiązanie uzasadnione jest m.in. tym, że wymogi wskazane w rozporządzeniu nr 73/2009 mogą być zmieniane przez prawodawcę wspólnotowego, co wymuszałoby konieczność niezwłocznego dokonywania zmian w przepisach ustawy o płatnościach. Zmiany te mogą być sprawniej 8

22 wdrożone w przypadku nowelizowania przepisów wykonawczych zamiast przepisów rangi ustawowej. W art. 1 pkt 9 lit. c projektowanej ustawy upoważnia się organ kontrolny do pobierania próbek. Pobrane próbki oraz wyniki uzyskane na podstawie badania pozwolą na jednoznaczną ocenę faktu wystąpienia niezgodności. Zasady i tryb pobierania próbek do badań zostaną określone w przepisach wydanych na podstawie art. 34 ust. 3 ustawy o płatnościach, zgodnie z którym minister właściwy do spraw rolnictwa, minister właściwy do spraw rozwoju wsi oraz minister właściwy do spraw rynków rolnych mogą określić, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i tryb przeprowadzania kontroli na miejscu w ramach wzajemnej zgodności wymogów lub norm, mając na względzie zapewnienie przeprowadzenia tych kontroli w jednolity sposób na obszarze całego kraju. Ponadto w art. 1 pkt 10 proponuje się, aby Główny Lekarz Weterynarii, po zasięgnięciu opinii Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ustalał czynniki do analizy ryzyka typowania rolników do kontroli wymogów oraz liczbę gospodarstw, które należy objąć kontrolą (projektowany art. 31b ust. 1 ustawy o płatnościach). Ponadto proponuje się, aby warunki i tryb współpracy między Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa a Inspekcją Weterynaryjną w zakresie przeprowadzania kontroli wymogów określił, w drodze zarządzenia, minister właściwy do spraw rozwoju wsi oraz minister właściwy do spraw rolnictwa (projektowany art. 31b ust. 2 ustawy o płatnościach). Współpraca podmiotów mogłaby być realizowana w szczególności przez: 1) przekazywanie danych i informacji umożliwiających prawidłowe przyznanie płatności, 2) niezwłoczne przekazywanie raportów z wykonanych czynności kontrolnych, w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, 3) organizowanie i przeprowadzanie wspólnych szkoleń pracowników Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i Inspekcji Weterynaryjnej obejmujących zagadnienia związane z przyznawaniem płatności. Ponadto w art. 1 pkt 11 projektu ustawy, dotyczącym art. 37a ustawy o płatnościach, dodaje się ust. 5 w tym artykule, który stanowi, że w przypadku gdy rolnik nie podjął działań naprawczych stosuje się art. 29 ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Zgodnie z art. 71 ust. 2 akapit pierwszy rozporządzenia nr 1122/2009, w przypadku gdy odstąpiono od ustalania zmniejszeń lub wykluczeń z tytułu wzajemnej zgodności z uwagi na fakt, że ich wysokość była mniejsza od równowartości 100 euro, a rolnik nie podjął w terminie działań naprawczych określonych w decyzji w sprawie przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, stosuje się te obniżki. Jednocześnie do ustalonej kwoty zmniejszenia płatności z tytułu stwierdzonych niezgodności stosuje się przepisy art. 5b rozporządzenia nr 885/2006. Zgodnie z tym przepisem państwa członkowskie odliczają zaległe należności dłużnika, których wysokość została ustalona zgodnie z prawodawstwem krajowym od wszelkich płatności wypłacanych mu przez agencję płatniczą. Zasady ustalania kwot nienależnie lub nadmiernie pobranych zostały uregulowane w art. 29 ustawy z dnia 9

23 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. A zatem w projektowanym przepisie, ze względu na wątpliwości interpretacyjne pojawiające się w związku ze stosowaniem obowiązujących regulacji, przywołano przepis prawa krajowego, na podstawie którego stosowane będą przedmiotowe obniżki. W przepisie tym wyjaśniono tryb postępowania w przypadku odstąpienia od stosowania zmniejszeń i wykluczeń, gdy zmniejszenie lub wykluczenie wynosi nie więcej niż równowartość 100 euro. Powyższy tryb należy odróżnić od sytuacji uregulowanej w art. 37b ustawy o płatnościach, zgodnie z którym kwota zmniejszeń wynikających z niezrealizowania w terminie działań naprawczych wynika z decyzji zmieniającej w sprawie przyznania płatności obszarowych, płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub płatności do krów i owiec. Konsekwencją zmiany w art. 37 ust. 5 jest zmiana brzmienia art. 40 ust. 1 ustawy o płatnościach (wykreślenie publikatora ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa). Zmiana zaproponowana w art. 1 pkt 12 projektowanej ustawy dotyczy art. 37b ustawy o płatnościach, w którym po ust. 2 dodaje się ust. 2a. Przepis ma na celu określenie kompetencji do przeprowadzania kontroli realizacji działań naprawczych w zakresie drobnej niezgodności. W art. 2 projektowanej ustawy proponuje się uchylenie art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin. Przedmiotowa zmiana stanowi uproszczenie przepisów w zakresie stosowania środków ochrony roślin. Obecnie obowiązujące przepisy nakładają na rolników obowiązek wykonywania zabiegów środkami ochrony roślin z uwzględnieniem w pierwszej kolejności metod biologicznych, agrotechnicznych, hodowlanych lub integrowanej ochrony roślin. Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 dotyczącym wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylającym dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG (art. 55) państwo członkowskie ma obowiązek wdrożenia integrowanej ochrony roślin najpóźniej do dnia 1 stycznia 2014 r. Wobec powyższego proponuje się uchylenie przepisu art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin, dzięki czemu obowiązki nakładane na rolnika w Rzeczypospolitej Polskiej w ramach zasady wzajemnej zgodności nie będą bardziej restrykcyjne od koniecznych wymogów w zakresie integrowanej ochrony, wynikających z przepisów wspólnotowych. W art. 3 projektowanej ustawy wprowadza się zmiany w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej. W zmienianym przepisie art. 3 ust. 2 pkt 4 lit. c, analogicznie do projektowanego art. 31a ustawy o płatnościach, w zakresie wymogów, których przestrzeganie ma kontrolować powiatowy lekarz weterynarii, odsyła się do przepisów, które zostaną wydane na podstawie ustawy o płatnościach i w których określony będzie zakres oraz rodzaj kontroli, z uwzględnieniem kontroli administracyjnych oraz kontroli na miejscu, wykonywanych przez powiatowego lekarza weterynarii. 10

24 Ponadto w art. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2, który stanowi, że Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa udostępnia Inspekcji Weterynaryjnej dane zawarte w krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, o którym mowa w przepisach o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, w zakresie niezbędnym do zapewnienia prawidłowej realizacji zadań, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 4 lit. c tej ustawy. Art. 4 projektu wskazuje, które przepisy mają zastosowanie do postępowań w sprawach dotyczących płatności bezpośredniej, płatności uzupełniającej, płatności cukrowej, płatności do pomidorów oraz wsparcia specjalnego wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną do dnia wejścia w życie projektowanej ustawy. Proponuje się, aby do ww. postępowań stosować przepisy dotychczasowe. Wyjątki stanowią niektóre projektowane przepisy ustawy o płatnościach, a mianowicie: art. 7 ust. 3d (dotyczący minimalnej powierzchni kwalifikującego się obszaru dla beneficjentów płatności do owoców miękkich), art. 20 ust. 2 (dotyczący uznania albo odmowy uznania danego przypadku za działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności) i przepisy określające zasady i tryb przyznawania płatności dla następcy prawnego, w tym spadkobiercy rolnika, tj. art. 22a oraz art. 27 ust. 1a, ust. 4 pkt 2 i 3, ust. 4a 4c, 5a i 7. Zgodnie z projektowaną ustawą ww. przepisy stosuje się również do postępowań w sprawach dotyczących płatności lub wsparcia, wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną do dnia wejścia w życie projektowanej ustawy. Mając na uwadze, iż zgodnie z art. 28 ust. 1 rozporządzenia nr 73/2009 państwa członkowskie są obowiązane do stosowania jednego z pułapów ograniczających możliwość przyznania płatności: kwotowego (100 euro) lub powierzchniowego (1 ha) już od 2010 r., w art. 4 pkt 2 określono, że art. 7 ust. 3d w brzmieniu nadanym projektowaną ustawą (art. 1 pkt 1 projektu) będzie miał zastosowanie także w odniesieniu do postępowań wszczętych w 2010 r. i niezakończonych decyzją ostateczną do dnia wejścia w życie projektowanej ustawy. Ponadto dotychczasowe brzmienie art. 20 ust. 2 ustawy o płatnościach uniemożliwiało zastosowanie przepisów dotyczących siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności w odniesieniu do płatności innych niż płatności obszarowe. Przepis ten w brzmieniu nadanym projektowaną ustawą stanowi, iż uznanie albo odmowa uznania danego przypadku za działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności następuje w decyzji w sprawie przyznania płatności obszarowych, płatności cukrowej, płatności do pomidorów oraz płatności do krów i owiec. Dlatego też proponuje się zastosowanie tego przepisu w brzmieniu nadanym projektowaną ustawą również do postępowań wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną do dnia wejścia w życie projektowanej ustawy. 11