5.1. Rodzaje + patodynamika Zasady postępowania.

Transkrypt

1 5.1. Rodzaje + patodynamika Zasady postępowania. wstrząs hipowolemiczny patodynamika rozwija się w wyniku działania czynników doprowadzających do zmniejszenia objętości krwi krążącej przyczyny: obfity krwotok: z ran, na skutek pęknięcia narządów wewnętrznych, z wrzodu dwunastnicy, żylaków przełyku rozległe oparzenie z ubytkiem osocza ciężkie urazy, złamania, zmiażdżenia z utratą dużej ilości krwi i osocza do tkanek utrata zew. płynu na skutek wymiotów, biegunki, nadmiernej diurezy (cukrzyca, moczówka), przedawkowania leków moczopędnych, nadmiernej utraty potu utrata płynu do przestrzeni ciała: szybko narastające wodobrzusze, zapalenie otrzewnej, wysięk opłucnowy, niedrożność jelit nasilenie wstrząsu: utrata 20% objętości krwi łagodny wstrząs wyrównany utrata 35% - ciężki wstrząs utrata 45% - bardzo ciężki wstrząs utrata 50% - najczęściej zgon objawy: bladość powłok skórnych ochłodzenie skóry (zwłaszcza dystalnych części ciała centralizacja krążenia) potliwość skóry tachykardia zwiększenie częstotliwości oddechów (odczucie duszności) niskie RR skąpomocz (oliguria), a nawet anuria uczucie pragnienia pobudzenie, senność leczenie: najważniejsze jest uzupełnienie objętości wypełnienia naczyń wygodnie ułożyć chorego, unieść kończyny dolne zapewnić swobodny oddech usunąć przeszkody oddechowe usunąć przyczynę wstrząsu, np. powstrzymać zew. krwotok ogrzać pacjenta opanować ból i uspokoić lęk przetaczać dożylnie płyny monitoring: tętno, RR, liczba oddechów co 30 minut diureza co 1 h hematokryt co kilka h Strona 12

2 prowadzenie bilansu wodnego stałą obserwacja wzrokowa, stan przytomności, kolor i wilgotność skóry, osłuchiwanie płuc i serca zdjęcie klatki piersiowej co 24 h (jeśli potrzeba to częściej) czynniki zwiększające podatność na wstrząs: wiek młodzież i osoby starsze źle znoszą ubytek krwi i osocza przewlekła choroba może wcześniej zmniejszyć objętość krwi i rozcieńczyć krew znieczulenie (narkoza) łączy się z porażeniem mięśni gładkich naczyń, co zmniejsza sprawność mechanizmów wyrównawczych niewydolność nadnerczy stosunkowo małe urazy powodują znaczny spadek ciśnienia tętniczego septyczny skutek toksemii wywołanej ciężkim zakażeniem wstrząs przeważnie połączony z posocznicą przyczyny: zakażenie bakteriami Gram ujemnymi i beztlenowymi najczęściej zakażenie układu moczowego i narządów jamy brzusznej lub zapalenie płuc występuje przede wszystkim u pacjentów, którzy wskutek zmniejszenia odporności stali się podatni na powstanie posocznicy (cukrzycy, z marskością wątroby, z rozsianymi chorobami nowotworowymi, po chemioterapii) pacjenci po dużych operacjach objawy: wysoka gorączka szybka przemiana materii zmniejszenie ilości krwi krążącej (oligowolemia) spadek RR + przyspieszone tętno powyżej 100 ud / min zaburzenia psychiczne skaza krwotoczna kwasica metaboliczna powikłania: nieprawidłowości krzepnięcia krwi (zespół DIC) niewydolność oddechowa niewydolność nerek (oliguria) niewydolność mięśnia sercowego leczenie: chirurgiczne (leczenie przyczynowe) wspomaganie oddychania przetaczanie płynów antybiotyki Strona 13

3 kardiogenny anafilaktyczny spowodowany ostrą niewydolnością krążenia spowodowaną nagłym spadkiem objętości minutowej przyczyny: zawal serca tamponada serca zator płucny objawy: nadmierne wypełnienie żył szyjnych duszność spadek RR zaburzenie przytomności leczenie: przeciwwskazane intensywne nawadnianie! przy niewydolności prawostronnej - naparstnica rozwija się w krótkim czasie po zadziałaniu czynnika uczulającego (np. po podaniu surowic zwierzęcych, po pewnych środkach farmakologicznych, po ukąszeniach owadów) objawy: uogólniony obrzęk i pokrzywka utrudnienie oddychania, świst wydechowy, dychawica, kaszel, duszność lęk leczenie: podtrzymanie oddychania adrenalina prednizon 6. Złamania. złamanie przerwanie struktury kostnej pod wpływem urazu, dochodzi, gdy siła urazu przekroczy granicę wytrzymałości kości; towarzyszy temu: rozdarcie okostnej obfity wylew krwi zastój krwi i chłonki uszkodzenie przyległych stawów i mięśni rodzaje złamań: ze względu na stopień złamania kości: zupełne niezupełne część przekroju kości ulega przerwaniu; złamanie zielonej gałązki Strona 14

4 ze względu na oddalenie siły od miejsca złamania: pośrednie powstają z dala do miejsca zadziałania siły złamania skośne linia złamania przebiega skośnie w stosunku do długiej osi kości złamania spiralne linia złamania przecina człon w więcej niż jednej płaszczyźnie bezpośrednie powstają w miejscu przyłożenia siły złamania poprzecze linia złamania jest prostopadła do długiej osi kości podłużne linia złamania równoległa do długiej osi kości wieloodłamowe stwierdza się 3 lub więcej odłamów kostnych ze względu na kierunek działania siły złamanie przez zgięcie siła działa prostopadle do kości podpartej na obu końcach przez skręcenie siła skręcająca działa wokół długiej osi kończyny przez przesunięcie siła przesuwa kość w pobliżu miejsca złamania przez rozerwanie = złamanie z oderwania przez zgniecenie siła działa bezpośrednio wzdłuż osi na kość o budowie gąbczastej zaklinowane odłamy kostne wbijają się w siebie, stwarzając wrażenie ciągłości ze względu na możliwość przemieszczenia: bez przemieszczenia odłamy kostne mogą powrócić do prawidłowego ustawienia z przemieszczeniem następuje przesunięcie odłamów kostnych Strona 15

5 kliniczny podział ze względu na stan skóry w pobliżu przełomu kości: złamania zamknięte skóra nie jest uszkodzona złamania otwarte ciągłość skóry jest naruszona objawy złamania kości: zniekształcenie kończyny obrzęk w miejscu złamania ograniczenie ruchów kończyny ból i bolesność dotykowa w miejscu złamania krwiak, sińce patologiczna ruchomość w miejscu złamania trzeszczenie i tarcie odłamów kości podczas ruchów powikłania złamań kości wczesne ogólne wstrząs urazowy w następstwie utraty dużej ilości krwi wynikające z unieruchomienia np. zapalenie płuc, powikłania zatorowo zakrzepowe, odleżyny miejscowe złamania otwarte (rana w pobliżu złamania) zakażenie kości (urazowe późne zespół z niedokrwienia Volkmana (zespół ischemiczny Volkmana) powstaje w wyniku powikłań związanych z ukrwieniem (niedokrwienie) przedramienia i dłoni spowodowanych uciskiem na tętnicę ramienną brak tętna na tętnicy promieniowej zasinienie, następnie bladość Strona 16

6 zapalenie kości) uszkodzenie stawów i narządów sąsiednich uszkodzenie naczyń krwionośnych i nerwów skóry ręki i przedramienia ból przedramienia, który nasila się pod wpływem próby prostowania palców może wystąpić uszkodzenie nerwu z zaburzeniami czucia zespół Sudecka (algodystrofia) powstaje w wyniku unieruchomienia, polega na ostrym zaniku kości szczególnie w okolicy nadgarstka lub kostki bolesny obrzęk tkanek okołostawowych z upośledzenie ruchów w stawie przykurcz i zanik mięśni zimna skóra wypadanie włosów na powierzchni kończyny urazowe zapalenie kości w wyniku przenikania drobnoustrojów przez ranę przy złamaniu otwartym lub jako powikłanie operacji kostnej zrost kości: przykłady kości placów ok. 2-3 tyg. kość promieniowa ok. 4 tyg. kości ramienia 6-8 tyg. kość piszczelowa 8-12 tyg. powikłania zrostu kości zrost opóźniony po 6 miesiącach nie ma zrostu brak zrostu po 12 miesiącach nie ma zrostu Strona 17

7 staw rzekomy utrwalony brak zrostu hipertroficzny nadmiar kostniny w szparze złamania hipotroficzny brak kostniny w szparze złamania 6.1. Złamania i zwichnięcia w obrębie kończyn rodzaj opatrunków unieruchamiających. ZŁAMANIA: złamanie obojczyka opatrunek ósemkowy Strona 18

8 złamanie łopatki (szyjki) temblak na 3 tyg. złamanie bliższego odcinka kości ramiennej wyciąg szkieletowy lub opatrunek Dessaulta złamanie trzonu kości ramiennej opatrunek Dessaulta lub gips złamanie dalszej przynasady kości ramiennej temblak na 3 tyg. Strona 19

9 złamanie w obrębie stawu łokciowego śródstawowe temblak lub gips złamanie głowy i szyjki kości promieniowej podłużnik gipsowy ramienny lub pełen gips na 3-4 tyg.; temblak złamanie wyrostka łokciowego złamania trzonów kości promieniowej i kości łokciowej złamanie typu Monteggia złamana kość łokciowa, a zwichnięta głowa kości promieniowej Strona 20

10 złamanie typu Galeazziego złamana kość promieniowa, a zwichnięcie jest w stawie promieniowo łokciowym dalszym leczenie: gips ramienny przez tyg. złamania w obrębie nasady dalszej kości promieniowej złamanie typu Collesa (złamanie wyprostne) gips na 4-5 tyg. złamanie typu Smitha (złamanie zgięciowe) gips na 4-5 tyg. złamanie wyrostka rylcowatego kości promieniowej gips na 3-4 tyg. Strona 21

11 złamania w obrębie nadgarstka i ręki złamanie kości łódeczkowatej gips na tyg. złamanie I kości śródręcza (typu Bennetta) gips na 3-4 tyg. awulsyjne złamanie paliczka paznokciowego szyna Stucka (podpierająca palec od strony dłoniowej) na miesiąc w ciągu 6 mies. palec prostuje się złamania panewki stawu biodrowego wyciąg szkieletowy na 8-10 tyg., później ew. założenie protezy Strona 22