dr Beata Oelszlaeger-Kosturek Ustroń, r. Uniwersytet Śląski w Katowicach Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie

Transkrypt

1 dr Beata Oelszlaeger-Kosturek Ustroń, r. Uniwersytet Śląski w Katowicach Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie Recenzja programu nauczania Trampolina do sukcesu, obudowy dydaktycznej oraz scenariuszy zajęć dla klasy pierwszej 1. Zaproponowany przez autorów - Dawida Kiedrowicza, Maję Szołkowską, Bernadetę Szydziak, Radosława Szymańskiego i Katarzynę Wiaderkiewicz program, jest jednym z rezultatów projektu pt. Trampolina do sukcesu innowacyjny program nauczania dla klas I- III szkoły podstawowej drogą do kreatywnego i interdyscyplinarnego rozwoju dziecka, realizowanego przez firmę Lander s education & services Wojciech Kostecki w ramach konkursu otwartego nr 1/POKL/3.3.4/2013. Program obejmuje: wstęp, dwanaście głównych rozdziałów, bibliografię. Ma charakter innowacyjny w jego ramach jest kształtowana umiejętność komunikowania się w języku obcym, zarówno w mowie, jak i piśmie. Nawiązano do naturalnych cech rozwoju języka u dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Kryterium innowacyjności wyodrębniono z listy umiejętności kluczowych ujętych w podstawie programowej kształcenia ogólnego, wynika także z Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie. Program uwzględnia zróżnicowanie pod względem wiekowym dzieci, które rozpoczęły edukację w wieku 6 i 7 lat, a także zakłada wsparcie dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Koreluje i integruje treści nauczania języka obcego (angielskiego) z treściami edukacji wczesnoszkolnej w klasie pierwszej szkoły podstawowej i co równie ważne ukazuje pewne zakresy i sposoby współpracy nauczyciela języka angielskiego z nauczycielem (nauczycielami) edukacji wczesnoszkolnej. Realizacja treści nauczania w zakresie klasy pierwszej w ramach programu Trampolina do sukcesu została oparta o następujące nowatorskie zasady nauczania-uczenia się: - zasadę integracji, - zasadę kluczowych elementów, - zasadę harmonii, 1

2 - zasadę atrakcji, - zasadę metrum i rotacji elementów, - zasadę inicjatywy i aktywności każdego dziecka, - zasadę pół na pół, - zasadę partycypacji dorosłych, - zasadę warstw językowych, - zasadę oceniania kształtującego-uczenia się. Treści programu mają być realizowane w oparciu o jego innowacyjną obudowę dydaktyczną. Program Trampolina do sukcesu, przeznaczony do realizacji w klasie pierwszej, jasno określa adresatów odbiorców programu (uczniów klasy pierwszej), realizatorów programu (nauczycieli), partnerów programu (rodziców), warunki organizacyjne i środki techniczne (organizacja przestrzeni edukacyjnej z różnorodnością użytkową środków dydaktycznych. W programie zostały wyodrębnione szczegółowe cele kształcenia i wychowania oraz zostały opisane sposoby ich realizacji w zakresie: edukacji polonistycznej, nowożytnego języka obcego, edukacji muzycznej, edukacji plastycznej, edukacji społecznej, edukacji przyrodniczej, edukacji matematycznej, zajęć komputerowych, zajęć technicznych, wychowania fizycznego i edukacji zdrowotnej. Program uwzględnia w całości wymogi odnośnie celów i treści kształcenia wynikające z podstawy programowej. Odpowiednie ich uszczegółowienie, sposoby środki i warunki ich realizacji znalazły swoje odzwierciedlenie w obudowie programu, w tym w scenariuszach lekcji z języka angielskiego oraz zajęć edukacyjnych w klasie pierwszej. Innowacyjnym elementem programu jest wprowadzenie informacji o możliwych i spodziewanych rezultatach nauki języka obcego w przedszkolu oraz warunkach i sposobach realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego w zakresie przygotowania dziecka do posługiwania się językiem obcym nowożytnym, w tym do kontynuacji tej nauki w klasie pierwszej. Są to istotne informacje dla nauczyciela języka obcego, który musi wiedzieć, na jakim poziomie językowym mogą być uczniowie, z którymi rozpoczyna edukację w klasie pierwszej. Interesujące jest także wprowadzenie informacji o drugim etapie edukacyjnym celów kształcenia i wymagań ogólnych w zakresie nauki języka obcego nowożytnego. Są to równie ważne informacje dla nauczyciela języka obcego, który musi wiedzieć, jakie będą kolejne cele i zadania, stawiane przed jego uczniami po ukończeniu 2

3 klasy trzeciej. Program zawiera cele kształcenia oraz ogólne wymagania związane z ich realizacją aktualną podstawę programową do edukacji wczesnoszkolnej. Wiele miejsca poświęcono omówieniu: - metod nauczania języka obcego w klasie pierwszej: Total Physical Response (TPR) metodzie reagowania całym ciałem, metodzie audiolingwalnej, podejściu komunikacyjnemu, Community Language Learning (CLL) nauczaniu doradczemu; - formom nauczania języka obcego w klasie pierwszej zbiorowej, indywidualnej, pracy w parach, grupowej; - technikom nauczania języka obcego w klasie pierwszej (piosenki, rymowanki, wierszyki; gry i zabawy; teksty narracyjne; poznanie kinestetyczne; dryle językowe; gotowe frazy leksykalne, używanie pomocy wizualnych; używanie materiałów autentycznych; tablica multimedialna). Bardzo szczegółowo omówiono problem integracji treści nauczania języka angielskiego z innymi treściami edukacji wczesnoszkolnej realizowanymi w klasie pierwszej. Ukazano przykładowy przebieg zajęć edukacyjnych, a także przedstawiono ramowy plan dydaktyczny z nowożytnego języka obcego dla klasy pierwszej i ramowy plan integracji treści nowożytnego języka obcego z treściami pozostałych rodzajów edukacji w klasie pierwszej. W odrębnym rozdziale programu uwzględniono treści nauczania w zakresie edukacji wczesnoszkolnej, w tym dla klasy pierwszej. Program nauczania Trampolina do sukcesu proponuje jako system kontroli o ceny ocenianie kształtujące. Omawia osiem elementów tego oceniania, które buduje strategię nauczania-uczenia się, pozwalającą określić i wyjaśnić uczniom klasy pierwszej cel uczenia się i kryteriów sukcesu. W programie przedstawiono informacje o sposobach uświadamiania uczniom kryteriów ocen i metodach sprawdzania osiągnięć. Informacje te pozwalają nauczycielowi dobrać odpowiednie metody, środki i formy oceny. W programie są odwołania do strony internetowej, na której można się zapoznać z programem, obudową dydaktyczną i scenariuszami zajęć, a także wykorzystać je w czasie zajęć edukacyjnych. 2. Program Trampolina do sukcesu został zaopatrzony w obudowę dydaktyczną dla klasy pierwszej, do której między innymi zaliczono scenariusze zajęć edukacyjnych z języka angielskiego i zajęć edukacyjnych obejmujących pozostałe rodzaje edukacji wczesnoszkolnej, skorelowane i zintegrowane z językiem angielskim. Łącznie jest to 100 scenariuszy zajęć dla 3

4 klasy pierwszej. Odrębnie przedstawiono rozkład materiału nauczania języka angielskiego dla klasy pierwszej, w którym uwzględniono następujące obszary: - krąg tematyczny, - temat, - cele szczegółowe w zakresie wiedzy, umiejętności i zastosowania, - wprowadzane struktury gramatyczne, - wprowadzane słownictwo. Elementem, który wyznacza charakter integracji jest krąg tematyczny. Zaproponowano szesnaście kręgów tematycznych w wersji angielskiej i polskiej. W ich zakresie wyznaczono tematy zajęć edukacyjnych z języka angielskiego i innych rodzajów edukacji dla klasy pierwszej. Przedstawiono scenariusze zajęć z języka angielskiego oraz z pozostałych rodzajów edukacji wczesnoszkolnej w zakresie klasy pierwszej. W strukturze scenariuszy lekcji z języka angielskiego dla klasy pierwszej odzwierciedlone są zapisy programu Trampolina do sukcesu. Scenariusze te są spójne z rozkładem materiału nauczania z języka angielskiego w klasie pierwszej. Można w nich wyodrębnić takie stale elementy, takie jak: - temat lekcji, - tytuł rozdziału (informacja o realizowanym kręgu tematycznym), - cele kształcenia ogólnego zgodne z treścią podstawy programowej, - treści nauczania nowożytnego języka obcego zgodne z podstawa programową, - integracja treści nauczania nowożytnego języka obcego z pozostałymi obszarami edukacji wczesnoszkolnej, - informacja o programie nauczania ( Trampolina do sukcesu ), - cele ogólne, cele operacyjne (zapamiętanie wiadomości, zrozumienie wiadomości, zastosowanie wiadomości w sytuacjach typowych, zastosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych), sposoby realizacji celów, - cele wychowawcze, - zasób leksykalny i struktury gramatyczne, - metody i techniki nauczania, - formy organizacyjne, - środki dydaktyczne, - planowana kontrola/ewaluacja, 4

5 - przebieg lekcji (część wstępna, zasadnicza część lekcji, część końcowa) oraz uwagi i komentarz metodyczny (z informacjami np. o rodzaju oceny, o wdrażanej zasadzie). Na koniec każdego scenariusza lekcji języka angielskiego w klasie pierwszej odnotowano uwagę o stosowaniu pakietu materiałów ćwiczeniowych dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, zróżnicowanego dla dzieci 6- i 7- letnich. Uwzględniono także literaturę przedmiotu, odwołanie do Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 maja 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U nr 0 poz ) oraz zasoby internetowe. Scenariusze lekcji z języka angielskiego dla klasy pierwszej oceniam wysoko. Są na bardzo dobrym poziomie merytorycznym i dydaktycznym. Podobną strukturę można zauważyć odnośnie scenariuszy zajęć z pozostałych rodzajów edukacji wczesnoszkolnej realizowanych w klasie pierwszej: - temat lekcji, - krąg tematyczny, - cele kształcenia ogólnego zgodne z treścią podstawy programowej, - treści nauczania zgodne z podstawa programową, - informacja o programie nauczania ( Trampolina do sukcesu ), - cele ogólne, cele operacyjne (zapamiętanie wiadomości, zrozumienie wiadomości, zastosowanie wiadomości w sytuacjach typowych, zastosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych), sposoby realizacji celów, - cele wychowawcze, - inne informacje, - metody wg W. Okonia, - formy organizacyjne, - środki dydaktyczne, - planowana kontrola/ewaluacja, - przebieg lekcji (część wstępna, zasadnicza część lekcji, część końcowa) oraz uwagi i komentarz metodyczny (z informacjami np. o rodzaju oceny, o wdrażanej zasadzie). W przebiegach poszczególnych zajęć dla klasy pierwszej widać dbałość o włączanie treści nauczania języka obcego (angielskiego), na przykład w zabawach, piosenkach itp. Na końcu każdego scenariusza zajęć ujęto literaturę przedmiotu, odwołanie do Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 maja 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy 5

6 programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U nr 0 poz ) oraz do zasobów internetowych. Scenariusze zajęć zintegrowanych oceniam wysoko. Są na bardzo dobrym poziomie merytorycznym i dydaktycznym. Widać dbałość o jednoczesne nauczanie i uczenie się dzieci w klasie pierwszej zarówno w zakresie języka obcego, jak i innych rodzajów edukacji, zgodnych z podstawa programową. 3. W innowacyjnej obudowie dydaktycznej programu Trampolina do sukcesu realizowanego w klasie pierwszej znalazły się ponadto: - karty pracy, - pacynki, - Mystery Box, - portfolio, - przewodniki metodyczne, - szczegółowe plany dydaktyczne, - diagnoza wstępna i końcowa, - sprawdzanie wiadomości, - plansze edukacyjne, - lekcje/godziny do dyspozycji nauczyciela, - system motywacyjny, - listening (nagrania na CD), - fabuła tworząca atmosferę sprzyjającą uczeniu się, - nagrania muzyczne wspomagające dyscyplinę, - aplikacja komputerowa, - nowatorskie pomoce dydaktyczne, - szablony do wycinania, - płyta CD z piosenkami, - płyta DVD z filmami, - oprogramowanie multimedialne (aplikacja komputerowa dla nauczycieli). Elementy obudowy są dostępne na stronie internetowej w zakładce Klasa 1. Są opracowane na bardzo dobrym poziomie merytorycznym, dydaktycznym, muzycznym i graficznym. I tak na przykład pod hasłem karty pracy, kryją się przykłady środków dydaktycznych z kategorii: portfolio, album, karty pracy ucznia j. ang.. karty pracy ucznia EW, karty pracy nauczyciela j. ang., karty pracy nauczyciela EW, karty 6

7 sprawdzające wiedzę P. Ich struktura i treść uwzględniają możliwości dzieci rozpoczynających naukę w klasie pierwszej. Poza tym dostępne są 32 plansze, 24 piosenki porządkowe (i sygnały dźwiękowe), 24 piosenki tematyczne, 30 filmów dydaktycznych i 15 lekcji interaktywnych. W początkowej nauce języka obcego (angielskiego) niektóre z nich, jak na przykład filmy dydaktyczne lub plansze będą wykorzystywane w sposób wybiórczy. Te same elementy obudowy, zgodnie z zalecaną w podstawie programowej zasadą spiralnego układu treści kształcenia, będą pogłębiane i poszerzane w klasie drugiej i trzeciej. Elementy obudowy umożliwiają uczniom klasy pierwszej, w tym sześcio- i siedmiolatkom oraz uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, rozwijać się, pogłębiać wiedzę i osiągać sukcesy na miarę możliwości. Nauczyciele zaś mają możliwość rzetelnego i specjalistycznego przygotowania się do zajęć z języka obcego w klasie pierwszej. Tego typu metodyczna obudowa stanowi szczególną pomoc dla początkujących nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, ale co ważniejsze dla nauczycieli języka obcego (angielskiego). Może też być przydatna dla nauczycieli z długoletnim stażem pracy, którzy poszukują nowych pomysłów na organizację codziennej edukacji w klasie pierwszej. Program Trampolina do sukcesu wraz z obudową dydaktyczną i scenariuszami zajęć dla klasy pierwszej spełnia wymagania odnośnie struktury i zgodności z podstawą programową wymagania stawiane w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników. Wysoko oceniam program Trampolina do sukcesu wraz z obudową dydaktyczną i scenariuszami zajęć dla klasy pierwszej szkoły podstawowej pod względem dydaktycznym oraz merytorycznym, i rekomenduję do zastosowania w praktyce edukacyjnej jako interesującą, innowacyjną koncepcję integrującą pracę nauczyciela języka obcego nowożytnego (angielskiego) i nauczyciela (i) edukacji wczesnoszkolnej. 7