Białystok, dnia 31 sierpnia 2017 r. dr hab. Ewa Katarzyna Czech, prof. UwB. Kierownik Zakładu Prawa Ochrony Środowiska

Transkrypt

1 Białystok, dnia 31 sierpnia 2017 r. dr hab. Ewa Katarzyna Czech, prof. UwB Kierownik Zakładu Prawa Ochrony Środowiska i Nauki Administracji Publicznej Katedra Prawa Administracyjnego Wydział Prawa Uniwersytet w Białymstoku Recenzja rozprawy doktorskiej magistra Daniela Małdachowskiego zatytułowanej Konwergencja prawnych form reglamentacji działalności gospodarczej (ss. 219) 1. Formalne aspekty recenzji W treści recenzji uwzględniona została regulacja 6 ust. 4 rozporządzenia MNiSW z 26 września 2016 r. w sprawie szczegółowego trybu i warunków przeprowadzania czynności w przewodzie doktorskim, w postępowaniu habilitacyjnym oraz w postępowaniu o nadanie tytułu profesora (Dz. U. z 2016, poz z późn. zm.), zgodnie z którą recenzja rozprawy doktorskiej zawiera szczegółowo uzasadnioną ocenę spełniania przez rozprawę tą warunków określonych w art. 13 ust. 1 ustawy z 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule nowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.U. tj. z 2016, poz. 882 z późn. zm.). Zgodnie zaś z normą art. 13 ust. 1 tej ustawy, rozprawa doktorska powinna stanowić oryginalne rozwiązanie problemu naukowego lub oryginalne rozwiązanie problemu w oparciu o opracowanie projektowe, konstrukcyjne, technologiczne, lub oryginalne dokonanie artystyczne, oraz wykazywać ogólną wiedzę teoretyczną kandydata w danej dyscyplinie naukowej lub artystycznej oraz umiejętność samodzielnego prowadzenia pracy naukowej lub artystycznej. 1

2 Poddana recenzji rozprawa doktorska, liczy 204 strony w swej części merytorycznej, obejmuje: wstęp, cztery rozdziały oraz wnioski końcowe. Uzupełnia ją bibliografia na dodatkowych 15 stronach, a także wykaz skrótów. 2. Ocena przedmiotu rozprawy Autor ocenianej rozprawy doktorskiej podjął problem badawczy ważny tak z uwagi na rozwój nauki prawa, jak i praktyki prawniczej. Jej przedmiotem są bowiem procesy konwergencji (czyli upodobnienia się, zbliżania), zachodzące pomiędzy prawnymi formami reglamentacji gospodarczej w wielu obszarach ich prawnej konstrukcji. Analizowane zagadnienia dotyczą prawnych form reglamentacji działalności gospodarczej, stanowiącej kluczową funkcję administracji gospodarczej. Jak słusznie zauważa Autor, działania organów administracji, w ramach tej funkcji, mają charakter władczej ingerencji w działalność przedsiębiorcy. Podjął się on dokonania analizy form uregulowanych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej (jak: koncesje, zezwolenia, licencje, zgody na działalność gospodarczą oraz regulowana działalność gospodarcza), według oceny ich charakteru prawnego, realizowanych przez nie funkcji, istoty prawnej, podstaw prawnych, zakresu działalności gospodarczej ich dotyczących, procedur w sprawie ich udzielenia lub wpisu do rejestru działalności regulowanej, a także oceny trwałości aktów reglamentacyjnych. Jego rozważania toczą się na gruncie kilku gałęzi prawa, głównie administracyjnego i konstytucyjnego. Autor trafnie dobrał temat rozprawy doktorskiej, jest on zgodny z treścią pracy i jej przedmiotem. Nowatorstwo ujęcia problematyki podjętej przez Pana Doktoranta, przejawia się w tym, że dotychczas nie powstało tak kompletne opracowanie dotyczące zbliżania prawnych form reglamentacji gospodarczej, także w kontekście zmian zachodzących w przepisach. Ich dynamika wzrosła w związku z potrzebą implementacji regulacji unijnych do porządku krajowego. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej była nowelizowana aż 85 razy w okresie 13 lat, nie dziwi więc potrzeba przygotowania projektu ustawy Prawo przedsiębiorców z dnia r. Stwierdzić należy, że stanowi to dość oryginalne spojrzenie na przedmiotowe zagadnienie. Podsumowując, należy ocenić wysoko zarówno wybór przedmiotu rozprawy, jak i sformułowanie jej tematu. 3. Ocena sformułowania celu naukowego, postawionych hipotez badawczych 2

3 Autor wskazał na dwa cele rozprawy, tj. teoretyczny i praktyczny. Za pierwszy z nich obrał On wskazanie tych elementów konstrukcji prawnej form prawnych reglamentacji gospodarczej, które świadczą o ich konwergencji. Zmusza to go do przeprowadzenia analizy struktury prawnej form prawnych reglamentacji działalności gospodarczej, usytuowanych w polskim porządku prawnym, a następnie wyodrębnienia elementów wskazujących na ujednolicanie zachodzące pomiędzy pozwoleniami na działalność gospodarczą oraz koncesjami a niektórymi zezwoleniami. Na cel praktyczny wskazuje zaś konieczność rozważenia celowości utrzymania tak wielu form reglamentacji i ewentualnej rezygnacji tych z nich, których przesłanki są identyczne bądź podobne. We Wstępie rozprawy formułuje On hipotezę badawczą, zgodnie z którą procesy konwergencji zachodzą w określonych obszarach struktury prawnej form prawnych reglamentacji działalności gospodarczej takich jak: koncesje, zezwolenia, licencje, zgody na działalność gospodarczą. W celu zweryfikowania przyjętej hipotezy, Autor wskazuje osiem szczegółowych hipotez badawczych, które jednocześnie wyznaczają Autorowi kierunek prac służących realizacji zasadniczego zamiaru badawczego i zapewniają logiczny ciąg wywodów. Należy uznać, że hipoteza sformułowana jest prawidłowo, a wnioski ujęte w Zakończeniu rozprawy potwierdzają ją w sposób przekonujący. 4. Ocena przyjętych konwencji terminologicznych W recenzowanej rozprawie stwierdzić należy poprawność formalno-prawną użytych pojęć. Autor przedstawia szerokie spektrum definicji używanych przez niego terminów, wypracowanych zarówno na gruncie literatury, jak i orzecznictwa (np. pojęcie reglamentacji działalności gospodarczej s. 16 i n.). Staranność Autora w uprzednim definiowaniu poruszanych zagadnień, pozwala czytelnikowi na sprawniejszą weryfikację prezentowanych później w rozprawie poglądów i wniosków. 5. Ocena przyjętych metod badawczych Należy uznać, że Autor w sposób prawidłowy dokonał doboru metod badawczych. Jak sam wskazuje, o metodach decyduje w znacznym stopniu cel, któremu ma służyć ich 3

4 zastosowanie. Kierując się tym założeniem, posłużył się różnorodnymi metodami badawczymi: dogmatyczno- prawną, teoretyczno-prawną, historyczno-prawną oraz prawno-porównawczą. Z uwagi na to, że omawiane przez Doktoranta zagadnienie należy do dogmatyki prawa, w związku z tym podstawową rolę w prowadzonych rozważaniach odgrywa metoda dogmatyczno-prawna. Zastosowana została ona przede wszystkim do opisu aktów prawnych, tak krajowych, jak i unijnych oraz orzecznictwa judykatury, w tym Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego. Metoda teoretyczno-prawna pomocna okazała się do przeprowadzenia analizy poglądów doktryny prawa administracyjnego, gospodarczego w omawianym zakresie, a dotyczącego zwłaszcza instytucji związanych z tematem pracy. Uzupełniająco wykorzystano metodę historycznoprawną oraz prawno-porównawczą. Jako uzupełniająco Autor wykorzystał metodę historyczno-prawną dla poznania instytucji prawa na etapie przekroju historycznego, w tym do ukazania genezy instytucji koncesji. Metodę prawno-porównawczą wykorzystano jedynie posiłkowo, w celu wykazania różnic i podobieństw między systemami prawnymi oraz poddania ich ocenie. 6. Ocena układu i konstrukcji rozprawy Układ pracy jest prawidłowy, podporządkowany tytułowi, celom i zgodny z podanymi hipotezami badawczymi. Rozprawę zaczyna Wstęp, w którym Autor przedstawia przedmiot, cel i znaczenie podjętej problematyki, hipotezy badawcze, metody badawcze oraz strukturę pracy. Na początku odwołuje się do podstaw prawnych działalności gospodarczej, w tym Konstytucji, następnie definiuje termin reglamentacji. W dalszej części uszczegóławia dwa cele rozprawy, o czym była mowa szerzej w pkt 3 niniejszej recenzji. Cel teoretyczny stanowi wskazanie elementów konstrukcji prawnej form prawnych reglamentacji działalności gospodarczej, które wskazują na konwergencję zachodzącą między pozwoleniami na działalność gospodarczą oraz koncesjami, a niektórymi zezwoleniami. Natomiast celem praktycznym rozprawy pozostaje problematyka celowości utrzymania wielości form reglamentacji i ewentualnej rezygnacji z tych, których przesłanki są identyczne lub podobne. W tej części pracy Autor zawarł szczegółowe hipotezy dla zweryfikowania głównej tezy badawczej, tj. zachodzących procesów 4

5 konwergencji w określonych obszarach struktury prawnej form prawnych reglamentacji działalności gospodarczej, a które określił w następujący sposób: zbieżność funkcji realizowanych przez koncesje, zezwolenia, licencje, zgody na działalność gospodarczą; ocena wszystkich form reglamentacji działalności gospodarczej jako instrumentów ingerencji państwa w sferę działalności gospodarczej; zbliżony charakter prawny decyzji w sprawie udzielenia koncesji, zezwolenia, licencji, zgody na działalność gospodarczą; zbliżony zakres władzy uznaniowej decyzji w sprawie udzielania koncesji i zezwoleń; zbieżność cech prawnych regulacji treści decyzji w sprawie udzielania koncesji i zezwoleń w określonym zakresie; a także zbliżony tryb postępowania; zbliżona moc wiążąca w czasie decyzji koncesyjnej i decyzji w sprawie udzielenia zezwolenia, licencji, zgody na działalność gospodarczą; dominująca forma prawna decyzji administracyjnej dla instrumentów regulacji sektorowej oraz instrumentów reglamentacji działalności gospodarczej. W dalszej części Wstępu Pan Doktorant ustosunkowuje się do metod badawczych oraz struktury pracy. W konstrukcji dalszej części recenzowanej dysertacji wyodrębniają się dwie zasadnicze jej części (choć nie jedyne), zawierające się w rozdziałach II i III. Część pierwsza dotyczy szeroko i ogólnie pojmowanej reglamentacji działalności gospodarczej. Rozważania prowadzone są głównie w oparciu o poglądy nauki prawa w zakresie pojęcia reglamentacji działalności gospodarczej, w odniesieniu także do słownika języka polskiego. Doktorant podaje przyczyny reglamentacji działalności gospodarczej, wraz z zaznaczeniem braku ich jednolitości. Według niego, jedną ich grupę stanowią przyczyny wynikające z zagrożeń, jakie mogą wiązać się z wykonywaniem niektórych rodzajów działalności gospodarczej, zaś do drugiej należą przyczyny o charakterze subiektywnym, wynikające z założeń polityki gospodarczej państwa bądź z jego zobowiązań międzynarodowych czy też podyktowane aspektami polityki społecznej. W tej części dysertacji, Autor wskazuje na wolność działalności gospodarczej w odniesieniu do konstytucyjnych gwarancji wolności działalności gospodarczej oraz ograniczeń reglamentacyjnych, powołując się przy tym na przepis art. 22 Konstytucji RP, który dopuszcza pod pewnymi warunkami ograniczenie wolności działalności gospodarczej. W tej części rozważań koncentruje się na linii orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego w analizowanym przedmiocie. Następnie Pan Doktorant dokonuje analizy źródeł i form prawnych ograniczeń reglamentacyjnych, także skupiając się na powołanym wcześniej przepisie Ustawy Zasadniczej z 1997r.. W tej części poświęcił również swe rozważania analizie czynności materialno-technicznych jak instrumentu ograniczeń reglamentacyjnych, a także wyjaśnieniu pojęcia indywidualnego aktu administracyjnego w 5

6 kontekście pełnionej przez niego roli instrumentu prawnego reglamentacji gospodarczej. Swoje rozważania zakończył na przedstawieniu funkcji reglamentacji gospodarczej i jej powiązań z innymi funkcjami organów administracji gospodarczej. W części drugiej (a stanowiącej rozdział III pracy) Autor koncentruje się na zasadniczych zagadnieniach z punktu widzenia prowadzonych badań. Wskazuje na to już tytuł Rozdziału III, który brzmi identycznie, jak temat całej rozprawy. Jest to w związku z tym najobszerniejsza część opracowania. Doktorant podzielił ją na trzy różnej wielkości podrozdziały:,,koncesja na działalność gospodarczą,,,zezwolenia, licencje oraz zgody na działalność gospodarczą oraz,,regulowana działalność gospodarcza. W pierwszym z nich dokonuje analizy klasycznej koncepcji koncesji oraz koncesji w prawie polskim, następnie samej istoty koncesji wraz z zakresem działalności gospodarczej objętej koncesjonowaniem. Autor rozprawy wymienia organy koncesyjne, podając jednocześnie ich zakres kompetencyjny. Przeprowadza ocenę cech postępowania koncesyjnego, instytucji przetargu w tym postępowaniu i postępowaniu o udzielenie innych form reglamentacji, promesy wydania koncesji oraz innych form reglamentacji. Dokując analizy uznaniowego charakteru decyzji koncesyjnej, przybliża pojęcie uznania administracyjnego, aby następnie omówić zakres uznaniowości w podejmowaniu decyzji koncesyjnej. Aby dojść do ostatecznych wniosków, Autor przeprowadza obszerny przegląd regulacji zwłaszcza w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, ustawie o ochronie osób i mienia, prawo geologiczne i górnicze i wielu innych. Na tej podstawie wyprowadza wniosek dotyczący ograniczenia zakresu uznaniowości organu koncesyjnego, ogólnymi zasadami postępowania administracyjnego oraz zmniejszonego obszaru występowania uznania administracyjnego organu koncesyjnego w podejmowaniu decyzji. W tej części dokonuje również szczegółowej analizy mocy wiążącej koncesji oraz zezwolenia, licencji oraz zgody na działalność gospodarczą, stwierdzając, że moc wiążąca koncesji jest zbliżona do mocy wiążącej zezwolenia, licencji oraz zgody na działalność gospodarczą. W następnym podrozdziale Autor pracy zgłębia szczegółową analizę zezwolenia, licencji oraz zgody na działalność gospodarczą, a w następnym regulowanej działalności gospodarczej, zgadzając się z powołanymi stanowiskami co do zaliczenia jej do najłagodniejszych form reglamentacji. Części szczegółową wieńczy Rozdział IV poświęcony regulacji sektorowej jako formy reglamentacji oraz instrumentom regulacyjnym. Obszernością odbiega on od poprzednich rozdziałów. Autor już na początku zaznacza, że regulacja sektorowa wskazuje wiele cech 6

7 wspólnych z reglamentacją. Dokonuje następnie analizy decyzji administracyjnej jako dominującej formy prawnej instrumentów regulacyjnych i reglamentacyjnych. Układ rozprawy zawiera wyraźnie wyodrębnione Wnioski końcowe, pełniące funkcję kompilacji prowadzonych badań, gdzie znajdują się wnioski powstałe po dokonaniu obszernych rozważań. W tej części Doktorant dokonuje potwierdzenia ośmiu sformułowanych wcześniej szczegółowych hipotez dotyczących konwergencji prawnych form działalności gospodarczej, w oparciu o przeprowadzone badania. Autor dokonuje uzasadnienia skrupulatnie ustosunkowując się do każdej z hipotez z osobna. Dysertację wieńczy wniosek co do słuszności hipotezy badawczej, tj. zachodzących procesów konwergencji pomiędzy formami prawnymi reglamentacji gospodarczej w określonych obszarach. Według Autora, postępujące zbliżenie norm prawnych, zwłaszcza pomiędzy koncesją i zezwoleniem, co wynika przede wszystkim z potrzeb ich zastosowania w konkretnej dziedzinie gospodarki. Wyraża On również nadzieję co do potrzeby sukcesywnego zastępowania zezwoleń w konkretnych dziedzinach objętych tą formą reglamentacji, wpisem do rejestru działalności regulowanej, a także uwalniania niektórych rodzajów działalności gospodarczej od ograniczeń reglamentacyjnych w celu poszerzenia sfery wolności gospodarczej. 7. Uwagi dotyczące treści rozprawy 1) Przedstawiając refleksje dotyczące treści ocenianej rozprawy doktorskiej, należy przede wszystkim zauważyć złożoność podjętej przez Pana Doktoranta tematyki. Równocześnie wskazać należy na aktualność i nośność podjętego przez Niego zagadnienia z punktu widzenia praktyki prawniczej. Od dłuższego czasu regulacje dotyczące reglamentacji działalności gospodarczej podlegają stałym zmianom, w tym związanym z potrzebą dostosowywania norm do prawodawstwa unijnego. Już zatem chociażby z tego powodu sam wybór przedmiotu badań, tj. zachodzących konwergencji pomiędzy różnymi formami reglamentacji gospodarczej, wydaje się uzasadniony. Wprawdzie Autor co do zasady nie wyprowadza wniosków de lege ferenda, jednak z punktu widzenia zgłaszanych uwag pracę można wykorzystać w kontekście rozważania ewentualnej potrzeby zmian przepisów prawa w kierunku ich uproszczenia bądź ułatwienia ich stosowania. Taka ocena pozwala na uznanie, że praca posiada nie tylko walory dyskursu teoretycznego, ale również niesie ona wartości dla stosowania prawa w praktyce; 7

8 2) Pozytywnie należy ocenić obszerne odniesienie się przez Pana Doktoranta do zagadnień wstępnych, z punktu widzenia dalszych szczegółowych rozważań zawartych w pracy, a dotyczących reglamentacji działalności gospodarczej, zwłaszcza w kontekście zapisów Konstytucji RP z 1997r., źródeł i prawnych form ograniczeń reglamentacyjnych, a także ich funkcji. Za zasadne uznaję poddanie rozważaniom nawet tak podstawowych zagadnień jak reglamentacja gospodarcza czy wolność gospodarcza. Zanalizowanie tych zagadnień stwarza, według mnie, konieczną nadbudowę teoretyczną, pozwalającą na rzetelne prowadzenie dalszych rozważań szczegółowych. 3) Zauważenia wymaga ilość wniosków własnych formułowanych przez Autora i ich dobry poziom merytoryczny. Stanowiska autorskie Pana Doktoranta odnajdujemy we Wnioskach końcowych, ale również w rozdziałach je poprzedzających, przykładowo na stronie 94 i n., gdzie stwierdza on, że Zakres uznaniowości organu koncesyjnego, wynikający z przepisów prawa materialnego jest ograniczony ogólnymi zasadami postępowania administracyjnego określonymi w art. 7 k.p.a. (m.in. zasadą prawdy obiektywnej, z której wynika obowiązek dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego. ( ) obszar, w którym występuje uznanie administracyjne w podejmowaniu decyzji przez organ koncesyjny zmalał. Przepisy prawne stanowiące podstawy prawne decyzji koncesyjnej w dużym stopniu ograniczają zakres uznaniowości organu koncesyjnego, ale go całkowicie nie wykluczają. Przedstawione interesujące uzasadnienie sformułowanego stanowiska, wymaga jednak w mojej opinii rozszerzenia argumentacji, w zakresie ustosunkowania się do innych ogólnych zasad postępowania administracyjnego. Także na stronie 171 Autor wyraża opinię co do zalet funkcjonowania koncepcji regulowanej w odniesieniu do aktów reglamentacji z uwagi na ułatwianie przedsiębiorcom podjęcia i wykonywania działalności gospodarczej. Funkcjonowanie regulacji w praktyce pozwala na uznanie bezsporności tak określonego stanowiska, choć i w tym przypadku Doktorant mógłby szerzej uzasadnić swoje stanowisko w tym zakresie. Należy uznać, że z powodzeniem zagadnienie to może stanowić przyczynek do szerszej dyskusji w takcie obrony pracy doktorskiej. Warto też, aby Autor wyraził swoją opinią na temat przygotowanego rządowego projektu ustawy Prawo przedsiębiorców z dnia 10 lutego 2017 r., który w zamierzeniu autorów ma całościowo i spójnie regulować zasady wykonywania działalności gospodarczej w Polsce, tworząc stabilne warunki do prowadzenia działalności gospodarczej. Zauważyć należy, że w projekcie tej ustawy, z godnie z zamiarem jej Autorów, w sposób czytelny ma nastąpić odróżnienie od siebie poszczególne formy reglamentacji gospodarczej oraz ma mieć miejsce uwypuklenie istniejących odrębności; 8

9 4) Rozdział II opracowania jest niepodważalnym osiągnięciem, wskazującym na opanowanie przez Pana Doktoranta w wystarczającym stopniu umiejętności przeprowadzania analizy prawnej. W mojej jednak ocenie, Autor cytując orzeczenia judykatury, powinien nie ograniczać się do ich powołania, ale odważniej podejmować próby ich oceny z punktu widzenia prowadzonych badań (tak np. przypisy 271, 272, 338, 340 i wiele innych). Podobnie należy wskazać na brak szczegółowego odniesienia się do przepisów unijnych, które są przecież źródłami obowiązującego prawa w Polsce; 5) Sugerowałabym zmianę tytułu Rozdziału III pracy Konwergencja prawnych form reglamentacji działalności gospodarczej, który jest tożsamy z tytułem całego opracowania; 6) Na koniec Wstępu Autor wskazuje na stan prawny pracy 10 stycznia 2017 r. (s. 15). Co oczywiste, należy uznać, że dokonał On analizy w rozprawie doktorskiej według wskazywanego stanu prawnego, a więc i obowiązujących wówczas aktów prawnych. Lektura pracy skłania jednak do pewnych wątpliwości, co do tego czy posługuje się On nieaktualnymi aktami prawnymi, bądź jedynie wskazuje nieaktualne dzienniki ustaw. W niektórych bowiem przypadkach zostały przyjęte nowe teksty jednolite. Takie przykłady można dostrzec w przypisach o numerach: 3, 555, 556, 557, 558, 559, 560, 565, 566, 567, 568, 569, 570, 571, 572, 573, 574, 575, 576, 577, 632. Jest także przypadek całkowitego braku wskazania dzienników ustaw w przypisach pracy (przypis 6). Niemalże wszystkie powoływane źródła prawa krajowego opatrzone są zatem nieaktualną podstawą prawną. Należy jednak przyjąć, że usterki te mają raczej charakter redakcyjno-edytorski i nie rzutują na całokształt pozytywnej wartości merytorycznej i naukowej ocenianej dysertacji; 7) Z uwag technicznych należy wskazać również na brak powoływania w Bibliografii miejsc publikacji wielu orzeczeń, ograniczając się jedynie do podania daty wydania orzeczenia oraz sygnatury akt sprawy. Drobne uwagi techniczne warto jednak uwzględnić przed publikacją ocenianej pracy. 8. Ocena źródeł wykorzystanych w rozprawie Materiały bibliograficzne wykorzystane w prace są imponujące, choć nie ponumerowane, mieszczą się na prawie 13 stronach. Ich ilość należy ocenić jako walor pracy. Problematyka reglamentacji działalności gospodarczej cieszyła się i cieszy dość dużym zainteresowaniem przedstawicieli nauki prawa, a w związku z tym literatura przedmiotu jest 9

10 dość bogata. Warto jednak zwrócić uwagę, że tylko niewielka część z powołanych źródeł w bibliografii jest w języku obcym, w tym przypadku - niemieckim (3 pozycje). Prowadzenie wywodu prawniczego wymaga również odniesienia się do poglądów judykatury. Materia poddana analizie przez Pana Doktoranta była przedmiotem wielu spraw, a w związku z tym powołanie w bibliografii 40 orzeczeń sądów krajowych i żadnego unijnego pozostawia pewien niedosyt. Autor mógłby w wyższym stopniu konfrontować swoje poglądy z konkretnymi zdarzeniami praktycznymi. 9. Kwalifikacja rozprawy pod względem gałęzi prawa Recenzowana dysertacja może stanowić podstawę do uzyskania stopnia naukowego doktora nauk prawnych ze specjalnością prawo administracyjne. 10. Ocena końcowa rozprawy Uznaję, że napisana przez Pana Daniela Małdachowskiego dysertacja stanowi dojrzałe naukowo dzieło. Przedmiotem badań Autora stało się istotne tak z punktu tworzenia nauki prawa, jaki i praktyki stosowania prawa zagadnienie prawnych form reglamentacji działalności gospodarczej. Rozważania Autora cechuje wnikliwość i dojrzałość naukowa. Uzyskane wyniki wskazują na dobre opanowanie warsztatu badawczego, umiejętności wykładni przepisów. Pracę oceniam wysoko pod względem pod merytorycznym, jak i formalnym. 11. Wniosek Uznaję, że, że rozprawa doktorska przygotowana przez Pana Magistra Daniela Małdachowskiego zatytułowana Konwergencja prawnych form reglamentacji działalności gospodarczej wypełnia przesłanki wskazane w art. 13 ust. 1 ustawy z 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.U. tj. z 2016, poz. 882 z późn. zm.). Recenzowana dysertacja daje podstawę do sformułowania wniosku o dojrzałości naukowej, dużej ogólnej wiedzy teoretycznej Pana Magistra w zakresie prawa, a także o posiadaniu przez Niego umiejętności prowadzenia w sposób samodzielny pracy naukowej. 10

11 Dokonując pozytywnej oceny recenzowanej rozprawy doktorskiej wnoszę o kontynuację dalszego postępowania w sprawie nadania stopnia doktora nauk prawnych Panu Magistrowi Danielowi Małdachowskiemu. 11