Gminy Czarna Białostocka

Transkrypt

1 1 Budżet 2007 Gminy Czarna Białostocka...czyli na co przeznaczamy Twoje pieniądze Szanowni Państwo, po raz kolejny pragniemy zaprezentować Państwu krótkie opracowanie poświęcone finansom Gminy Czarna Białostocka. Jest to próba ujęcia dość skomplikowanych i nie zawsze zrozumiałych pojęć z dziedziny finansów publicznych w nieco odmienny, mniej sformalizowany, a czasami wręcz humorystyczny sposób. Tym niemniej wartości liczbowe na których się opieramy w niniejszym opracowaniu są jak najbardziej prawdziwe i pochodzą z Uchwały Nr III/27/06 Rady Miejskiej w Czarnej Białostockiej z dnia 28 grudnia 2006 r. w sprawie budżetu gminy Czarna Białostocka na rok Główną ideą opracowania jest próba przybliżenia mieszkańcom, miłośnikom Naszych okolic i wszystkim odwiedzającym Naszą gminę podstawowych wartości liczbowych opisujących jej funkcjonowanie i zamierzenia inwestycyjne kolejnych lat. Na wstępie zasygnalizowaliśmy już iż jest ono poświęcone budżecie gminy, przyjrzyjmy się więc tej tajemniczej kategorii ekonomicznej. Tak więc - czym jest budżet? Budżet gminy jest to najważniejszy dokument finansowy samorządu terytorialnego, jest to roczne zestawienie planowanych dochodów, przychodów, wydatków i rozchodów, klasyfikowany według działów, rozdziałów i paragrafów. Jak widzimy nie jest to obca nam wszystkim kategoria ekonomiczna ponieważ podobnie postępujemy budując nasze domowe budżety. Co prawda naszych dochodów i wydatków nie dzielimy, aż tak szczegółowo jak to ma miejsce w budżecie czyli nie klasyfikujemy ich na działy, rozdziały i paragrafy, lecz także grupujemy je w pewne kategorie z jednej strony dochodów a z drugiej wydatków, czyli tworzymy swój indywidualny domowy budżet, który stanowi dla nas pewien plan naszej domowej gospodarki finansowej. Każda gmina corocznie przygotowuje taki właśnie plan gospodarki finansowej dla całej gminy, który jest następnie zatwierdzany w drodze uchwały przez najwyższy organ gminy, czyli przez Radę Miejską. Od daty wejścia w życie i stosownego jej opublikowania uchwała staje się obowiązująca, a tak przyjęty budżet jest podstawowym, a jednocześnie najważniejszym dokumentem finansowym samorządu terytorialnego. 1

2 W budżecie gminy, pojawiają się pewne pojęcia takie jak dochody, wydatki, przychody i rozchody. To także są kategorie, towarzyszące nam w życiu codziennym, bo przecież każde gospodarstwo domowe posiada swoje określone dochody roczne. Mogą one pochodzące z różnych źródeł. Najczęściej są to wynagrodzenia za pracę poszczególnych członków rodziny, ale także: emerytury, renty, zasiłki, dochody uzyskiwane z wynajmu pomieszczeń, sprzedaży składników posiadanego majątku, ale także dywidendy np. z lokat bankowych. Uzyskiwane przez Nas w ten sposób dochody są następnie przeznaczane na konkretne wydatki niezbędne do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Znaczną ich część przeznaczamy np. na wyżywienie, opłacenie czynszu, zakup energii elektrycznej, odzieży czy np. biletów do kina. Cel na który je przeznaczymy wynika głownie ze stopnia zaspokojenia potrzeb podstawowych, tzw. egzystencjalnych, oraz tego co w danej chwili jest nam niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Podsumowując możemy powiedzieć, iż osiągane przez nas dochody przeznaczamy na konkretne wydatki. Podobne decyzje, tylko w skali znacznie większej, są podejmowane przez samorząd gminy i dotyczą usług publicznych dla całej społeczności. Możemy również, jeśli pozwolą na to osiągane dochody, pewną ich część przeznaczyć na oszczędności (tezauryzować) które kiedyś w przyszłości mogą zostać przeznaczone np. na zakup mieszkania, samochodu, czy wakacyjny wypoczynek. Często zdarza się jednak, że zgromadzone środki są niewystarczające do realizacji marzeń wówczas decydujemy się na zaciągnięcie kredytu lub pożyczki. Zaciąganie kredytów czy pożyczek przez gminę także nie należy do rzadkości, bo to głowie dzięki nim mamy możliwość realizowania zamierzeń inwestycyjnych służących mieszkańcom, a ich koszt dzięki kredytom możemy rozłożyć w czasie, spłacając go sukcesywnie z osiąganych dochodów. A teraz zastanówmy się nad źródłem dochodów gminy, czyli skąd gmina czerpie dochody? Powszechnie uważa się, że dochody gminy pochodzą z podatków jest to oczywiście prawda, jednak tylko częściowa. Ogólnie dochody gminy możemy podzielić na: Dochody własne to środki, które gromadzimy samodzielnie (głównie podatki i opłaty lokalne), a także środki otrzymane w postaci udziałów w podatkach państwowych (podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych). Subwencje są to bezzwrotne środki pieniężne, przekazywane do budżetu gminy przez budżet państwa. Otrzymujemy je z Ministerstwa Finansów z przeznaczeniem na określone cele. Gmina może je przeznaczać zgodnie z własnymi potrzebami. 2

3 Dotacje otrzymujemy z budżetu państwa za pośrednictwem Wojewody lub innych instytucji. Dotacje mają ściśle określone przeznaczenie, trzeba się z nich dokładnie rozliczyć, nie istnieje możliwość przeznaczenia ich na inny cel, a niewykorzystane kwoty należy zwrócić. Bardziej szczegółowy plan dochodów przedstawia się następująco: Plan dochodów budżetu gminy na 2007 r. (w %) 13,8 Dochody z podatków i opłat lokalnych 38,4 11,8 Udział w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa Dochody z majątku gminy 3,9 1,3 Pozostałe dochody Dotacje celowe 30,8 Subwencja ogólna Planowane źródła dochodów budżetu gminy na 2007 rok (w zł ) Środki samodzielnie zgromadzone przez gminę: Podatki i opłaty w całości zasilające budżet gminy: Środki otrzymane z zewnątrz: Udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa: - od nieruchomości: w podatku dochodowym od osób - rolny: fizycznych: leśny: w podatku od osób prawnych: od środków transportowych: rekompensaty utraconych dochodów: od posiadania psów: Subwencja ogólna z budżetu państwa: - wpływy z opłaty targowej: część oświatowa: od czynności cywilno-prawnych: część wyrównawcza: opłata skarbowa: część równoważąca: podatek od spadków i darowizn: wpływy z karty podatkowej: Dotacje celowe: - na zadania zlecone: Dochody z majątku gminy: - na zadania własne: dochody ze sprzedaży: wynikające z umów i porozumień: - z dzierżawy i najmu: za wieczyste użytkowanie \ - dotacja z budżetu państwa na i inne usługi: zadania bieżące: dywidendy i kwoty uzyskane ze - środki na dofinansowanie własnych zbycia praw majątkowych: inwestycji pozyskane z innych źródeł: Pozostałe dochody: - różne opłaty, m.in.: za pozwolenia na sprzedaż alkoholu, odsetki, darowizny, mandaty itp. :

4 Każda pozycja w dochodach budżetu gminy jest istotna, warto jednak zwrócić uwagę na kilka podstawowych. Główną pozycję w dochodach budżetu gminy wynoszącą 38,4% stanowi subwencja ogólna z budżetu państwa. Najważniejszą jej częścią jest tzw. część oświatowa ( 20,6 %), która w przeliczeniu na złotówki wynosi zł i jest przeznaczona na utrzymanie gminnej oświaty, tj. szkół podstawowych i gimnazjów. W praktyce jest ona niewystarczająca i gmina musi do niej dokładać ze swoich dochodów. Subwencja wpływa do budżetu gminy w miesięcznych ratach. Drugą równie istotną pozycję w dochodach budżetu gminy stanowią dotacje celowe (30,8 %). W przeliczeniu na złotówki stanowią one zł. Podstawową ich częścią są dotacje na realizację zadań bieżących z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych gminie ustawami. Dotacje zgodnie z ich specyfiką są przeznaczane na konkretne cele, czyli m.in. na zadania pomocy społecznej, zadania z zakresu administracji publicznej, czy usługi opiekuńcze. Warty podkreślenia jest także fakt, iż dochody budżetu gminy zależą od dochodów mieszkańców niewiarygodne? A jednak! Otóż 35,95 % podatku dochodowego (PIT), pobieranego przez Urząd Skarbowy od pracujących na jej terenie osób fizycznych wraca do budżetu gminy. W naszym wypadku jest to kwota zł czyli prawie 11,7 % budżetu gminy. Tak więc im bogatsi mieszkańcy tym większe wpływy do budżetu gminy, a co za tym idzie większe możliwości inwestowania i rozwoju gminy. Urząd Skarbowy przekazuje także do budżetu gminy 6,71% podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), tj. podatku zapłaconego przez przedsiębiorców, czyli wszystkie firmy i zakłady prowadzące działalność gospodarczą na terenie naszej gminy. Planowane dochody z tego tytułu to zł. Wśród podatków wpłacanych do budżetu gminy należy wyróżnić przede wszystkim podatek od nieruchomości - jeden z najpowszechniej płaconych podatków przez mieszkańców naszej gminy. Jest on naliczany od powierzchni domów, mieszkań a także gruntów. Podatek ten płacą zarówno mieszkańcy jak i przedsiębiorcy, w sumie jest to kwota zł, czyli 10,7 % budżetu gminy. Dotychczas omawialiśmy podstawowe kategorie dochodów gminy teraz przyjrzyjmy się wydatkom, czyli odpowiedzmy sobie na pytanie na co wydajemy pieniądze? 4

5 Zadania, na realizację których jednostki budżetowe wydają pieniądze, czyli nasze wydatki: Oświata i wychowanie zł (33,3%) w tym: - szkoły podstawowe zł - gimnazja zł - przedszkola i oddziały przedszkolne: zł - dowożenie uczniów zł - pozostała działalność zł, w tym m.in.: (stypendia naukowe, wzrosty wynagrodzeń wynikające z nominacji, reprezentowanie szkół na zewnątrz: na turniejach, festiwalach itp.) Pomoc społeczna zł (33,6%) w tym: - świadczenia rodzinne, zaliczka alimentacyjna oraz składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z ubezp. społecznego: zł - dodatki mieszkaniowe zł - zasiłki i pomoc w naturze zł - składki na ubezpiecz. zdrowotne zł - usługi opiekuńcze zł - utrzymanie Ośrodka Pomocy Społecznej zł - pozostała działalność zł (dożywianie osób objętych opieką społeczną) - domy pomocy społecznej: zł Administracja publiczna zł (11,8 %) w tym: - Rada Gminy zł - Urząd Gminy zł - Urzędy Skarbowe zł (VAT) - Urzędy Wojewódzkie zł (USC i ewidencja ludności) - promocja jednostek samorządu terytorialnego: zł - pozostała działalność zł w tym m.in.: (dotacje na zadania realizowane przez stowarzyszenia, zakup usług pozostałych, wynagrodzenia agencyjno-prowizyjne) Urząd Miejski w Czarnej Białostockiej zatrudnia 32 urzędników, 3 strażników miejskich oraz 9 osób obsługi technicznej. Rada Miejska liczy 15 radnych. Gospodarka komunalna i ochrona środowiska zł (5,8 %) w tym: - gospodarka ściekowa i ochrona wód zł - oczyszczanie miasta zł - oświetlenie: ulic, placów i dróg zł - gospodarka odpadami: zł - pozostała działalność zł w tym m.in.: (wydatki inwestycyjne, zakup materiałów i wyposażenia, utrzymanie targowiska miejskiego, koszty osobowe związane z utrzymaniem osób zajmujących się gosp. komunalną ) 5

6 Gospodarka mieszkaniowa zł (3,1 %) w tym: - gospodarka gruntami i nieruchomościami zł - pozostała działalność zł w tym m.in. (wydatki inwestycyjne, zakup: materiałów i wyposażenia, energii oraz usług remontowych) Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego zł (2,6%) w tym: - domy i ośrodki kultury, świetlice i kluby zł - biblioteki zł - pozostała działalność zł w tym: (środki przeznaczone na realizację imprez promujących kulturę naszego regionu oraz festiwalu : Kresowa Przyśpiewka Frywolna ) Transport i łączność zł (2,1 %) w tym: - utrzymanie dróg publicznych gminnych zł w tym m.in. (wydatki inwestycyjne, sprzątanie, odśnieżanie i bieżące naprawy dróg) - utrzymanie dróg powiatowych zł. Edukacyjna opieka wychowawcza zł (2,5 %) w tym: - utrzymanie świetlic szkolnych zł - pomoc materialna dla uczniów: zł. - pozostała działalność: zł Obsługa długu publicznego zł (1,3 %) w tym: -obsługa kredytów i pożyczek: zł. Pozostałe działy razem zł (3,9%) w tym: - działalność usługowa tj. (plan zagospodarowania przestrzennego zł, opracowania geodezyjne i kartograficzne: zł). - bezpieczeństwo publiczne i ochrona p. poż.: ochotnicze straże pożarne zł, straż miejska: zł) - różne rozliczenia finansowe: zł oraz rezerwy ogólne i celowe:100000zł. - ochrona zdrowia, w tym przeciwdziałanie alkoholizmowi zł, pozostała działalność: zł. - kultura fizyczna i sport: zł - urzędy naczelnych organów władzy: zł - rolnictwo i łowiectwo: infrastruktura wodociągowa i sanitarna wsi: zł, izby rolne: 828 zł. Ogółem wszystkie planowane w 2007 r. wydatki gminy wyniosą zł 6

7 Na zakończenie pragniemy przybliżyć Państwu pokrótce podstawowe zamierzenia inwestycyjne na 2007 rok: - budowa przydomowych oczyszczalni ścieków: zł. - budowa ulic: Orzeszkowej, Sokólska, Dreszera, Gęsia, Kolejowa: zł. - budowa ulic Orzeszkowej, Pięknej, Dolna, Polna, Kościuszki: zł. - budowa ulic oś. Centrum Tartaczna, Ogrodowa, Wybickiego, Mieszka I, Chrobrego, Krasickiego, Spółdzielcza: zł. - dokumentacja projektowa ulic oś. ZOR Żeromskiego, Prusa: zł. - wymiana pokryć dachowych na budynkach przy ul. Wrzosowej 1 i 3: zł. - adaptacja budynku przy ul. Sienkiewicza 7 na lokale mieszkalne: zł. - termomodernizacja budynku przychodni przy ul. Torowej 1: zł. - plany zagospodarowania przestrzennego oś. Buksztel, rejonu ul. Fabrycznej, rejonu ul. Cichej i Łąkowej, Wólki Ratowieckiej, rejonu ul. Torowej: zł. - plan zagospodarowania przestrzennego terenu wokół zalewu wodnego i w rejonie ulic Kościelnej, Podleśnej i Marszałkowskiej: zł. - budowa budynku Urzędu Miejskiego: zł. - termomodernizacja budynku administracyjnego przy ul. Torowej 9: zł. - termomodernizacja oraz wymiana stolarki okiennej Szkoły Podstawowej nr 2: zł. - wymiana pokrycia dachowego na łączniku i sali gimnastycznej Szkoły Podstawowej Nr 2: zł. - termomodernizacja budynku przedszkola: zł. - termomodernizacja budynków Gimnazjum im. Jana Pawła II: zł. - budowa budynku przychodni w Czarnej Wsi Kościelnej: zł. - budowa spinki sieci wodociągowej ul. Podleśna z ul. Świerkową: zł. - budowa kanalizacji sanitarnej na ul. Świerkowej, Brzozowej, Jesionowej, Klonowej, Dębowej, Grabowej: zł. - budowa kanalizacji sanitarnej uzupełnienie przykanalików: zł. - wymiana świetlówek: zł. - zasilanie energetyczne terenu Zalew Czapielówka: zł. Ogółem zaplanowane na 2007 r. inwestycje i zakupy inwestycyjne pochłoną zł, z czego kwota zł będzie pochodzić z dochodów własnych Gminy Czarna Białostocka, natomiast pozostałą kwotę stanowić będą zaciągnięte kredyty i pożyczki w łącznej wysokości zł. Dziękujemy za uwagę. 7