Decyzja organu rentowego a odwołanie do Sądu

Transkrypt

1 sierpień 2012

2 Odwołanie od de Podmiotem systemu ubezpieczeń społecznych i stroną decyzji organów rentowych (ZUS, KRUS, Wojskowego Biura Emerytalnego, Powiatowych i Miejskich Zespołów ds. Spraw Orzekania o Niepełnosprawności) jest każdy z nas. Organy rentowe wydają decyzje emerytalne, rentowe oraz szereg innych decyzji, regulujących prawo do świadczenia lub ustalających obowiązek np. do świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku macierzyńskiego, zasiłku chorobowego, ustalające obowiązek ubezpieczeniowy, wysokość zadłużenia z tytułu nie wypełnienia obowiązku ubezpieczeniowego, niesłusznie pobranych świadczeń itd. ZUS, KRUS). Odrębną kategorią są decyzje orzekające o niepełnosprawności wydawane przez Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności Powiatowe, Miejskie, Wojewódzkie (po złożeniu odwołania). Decyzja organu rentowego a odwołanie do Sądu 1. Informacje ogólne. Każdemu ubezpieczonemu, który nie zgadza się z decyzją organu rentowego przysługuje odwołanie do Sądu Powszechnego. W zależności od zakresu przedmiotowego decyzji, odwołanie przysługuje do Sądu Rejonowego (I instancja) lub Sądu Okręgowego (I instancja). Od orzeczeń tych Sądów przysługuje apelacja, w tym odpowiednio od orzeczenia Sądu Rejonowego do Sądu Okręgowego a od orzeczenia Sądu Okręgowego do Sądu Apelacyjnego. 2. Termin. Zaskarżając decyzję organu rentowego (poprzez wniesienie odwołania), strona musi dochować terminu do wniesienia odwołania. Termin ten został określony w miesiącach i wynosi jeden miesiąc od doręczenia odpisu decyzji. 3. Przywrócenie terminu, brak pouczenia a uchybienie terminu, odrzucenie odwołania. Odwołanie wnosi się do Sądu Rejonowego lub Sądu Okręgowego w zależności od rodzaju decyzji za pośrednictwem organu (np. ZUS, KRUS), który wydał zaskarżaną decyzję. Decyzja organu rentowego winna zawierać pouczenie o przysługujących środkach zaskarżenia tj. o terminie wniesienia odwołania, ze wskazaniem Sądu, do którego należy złożyć odwołanie. Brak pouczenia, o możliwości zaskarżenia decyzji, co do zasady skutkuje przyjęciem odwołania wniesionego z uchybieniem terminu, gdy strona w odwołaniu podniesie zarzut braku pouczenia i wniesie odwołanie w terminie jednego miesiąca od uzyskania informacji o możliwości wniesienia odwołania.

3 cyzji rentowych Sąd przyjmie odwołanie do rozpatrzenia, gdy przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego. Sąd odrzuci odwołanie w sprawie o świadczenie, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, gdy podstawą do wydania decyzji jest orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, jeżeli osoba zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej ZUS. Biorąc pod uwagę powyższe rozważania podkreślić należy, iż wniesienie sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS jest elementem koniecznym do wniesienia odwołania się do Sądu. Złożenie sprzeciwu nie wymaga spełnienia szczególnych warunków, wystarczy wskazanie, iż strona nie zgadza się z orzeczeniem lekarza orzecznika. Skutkuje to skierowaniem ubezpieczonego na badanie przez komisję lekarską ZUS, która wydaje nowe orzeczenie i na jego podstawie organ rentowy wydaje decyzję. 4. Przyjęcie odwołania i rozstrzygnięcie Sądu. Postępowanie cywilne w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych jest postępowaniem odrębnym. Co do zasady najpierw mają zastosowanie przepisy regulujące ten zakres postępowania (kodek postępowania cywilnego, Tytuł VII, Postępowania odrębne, Dział III, Rozdział 3 Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych art kpc). Dopiero w przypadku braku regulacji prawnej w tym zakresie stosujemy ogólne przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Zasada ta znajduje zastosowanie już na wstępnym etapie postępowania sądowo-odwoławczego tj. już do samego sporządzenia odwołania do Sądu. Z uwagi na powyższe przy wniesieniu odwołania musimy: wskazać oznaczenie decyzji (numer decyzji, datę jej wydania); podać zarzuty do tej decyzji (z czym się nie zgadzamy); krótko uzasadnić nasze stanowisko. Koniecznym elementem odwołania jest złożenie na nim własnoręcznego podpisu, (gdy strona nie jest reprezentowana przez pełnomocnika). Gdy strona obok wniesienia odwołania (np. dotyczącego odmownej decyzji o prawie o renty), zgłosi nowe żądanie (np. o przyznanie prawa do emerytury) - to wówczas Sąd: będzie rozpatrywał odwołanie od decyzji o odmowie prawa do renty. Podkreślić przy tym należy, że ubezpieczony winien uczestniczył w całości postępowania przed Sądem tj. przychodziła na posiedzenia; przekaże do organu nowe żądanie strony celem wydania decyzji. Sąd umorzy postępowanie na każdym jego etapie, gdy nastąpił zmiana decyzji organu rentowego tj. organ w całości uwzględni żądanie ubezpieczonego. Sąd oddali odwołanie, gdy nie ma podstaw do jego uwzględnienia tzn. gdy decyzja organu w ocenie sądu orzekającego jest prawidłowa. Sąd zmieni zaskarżoną decyzję w całości lub w części i orzeknie co do istoty sprawy (np. przyzna prawo do renty, prawo do emerytury, prawo do zasiłku chorobowego), gdy oceni, iż jest to zasadne.

4 Ubezpieczonemu przysługuje także odwołanie do Sądu, w przypadku niewydania decyzji przez organ, w okresie dwóch miesięcy od złożenia wniosku. Przykładowo ubezpieczony złożył w organie wniosek o przyznanie prawa do renty a organ kieruje do wnioskodawcy pisma, które nie są decyzją lub też nie kieruje żadnej korespondencji. W takim przypadku Sąd w razie uwzględnienia odwołania, zobowiązuje organ rentowy do wydania decyzji w określonym terminie, lub orzeka co do istotny sprawy. Sąd stwierdza, czy niewydanie decyzji przez organ miało miejsc z rażącym naruszeniem prawa. Wniesienie odwołania na niewydanie decyzji, stanowi narzędzie ubezpieczonego do zmobilizowania organu rentowego do wydania decyzji. Przechodząc do szczegółowego omówienia postępowania sądowego wskazać należy, iż stronami tego postępowania są: skarżący tj. ubezpieczony, inna osoba, której praw i obowiązków dotyczy zaskarżona decyzja -zainteresowany; organ rentowy. Zainteresowanym jest ten, czyje prawa lub obowiązki zależą od rozstrzygnięcia sprawy. Jeżeli osoba taka nie została wezwana do udziału w sprawie przed organem, Sąd wezwie ją do udziału w postępowaniu bądź z urzędu, bądź na jej wniosek lub na wniosek jednej ze stron. Najczęściej z takim przypadkiem mamy do czynienia przy wydaniu decyzji dotyczących ustalenia istnienia lub nieistnienia obowiązku ubezpieczeniowego np.: przy nawiązaniu stosunku pracy, zwarciu umowy o dzieło, umowy zlecenia. Organ rentowy po przeprowadzeniu kontroli u przedsiębiorcy zatrudniającego ubezpieczonego wydaje decyzję o ustaleniu obowiązku ubezpieczeniowego. Wtedy co do zasady adresatem decyzji jest przedsiębiorca a zainteresowanym będzie pracownik, wykonawca dzieła, wykonawca zlecenia. Strona skarżąca tak jak to zostało wskazane powyżej winna przedstawić krótko, konkretnie i rzeczowo na czym polegał w jej ocenie błąd organu, przy wydawaniu decyzji i dlaczego tak uważa (uzasadnić swoje stanowisko). Z uwagi na powyższe w tym miejscu zostaną omówione elementy odwołań od decyzji organów rentowych w typowych sprawach: I. Odwołanie od decyzji odmawiającej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy całkowitej lub częściowej winno zwierać: Gdy w decyzji organ rentowy powołał się na orzeczenie komisji lekarskiej, stwierdzającej zdolność do pracy, argumentem przeciwnym będzie wykazanie, iż strona jest niezdolna do pracy. Ważne jest aby nie składać dokumentacji lekarskiej złożonej do organu, ponieważ odwołanie wraz z aktami rentowymi i dokumentacją medyczną jest przekazywane do Sądu. wniosek o powołanie dowodu z opinii biegłych, ze wskazaniem specjalności biegłych. Specjalność biegłych musi korespondować ze schorzeniami występującymi u ubezpieczonego.

5 Równi wobec prawa gdyński program poradnictwa obywatelskiego i prawnego Ulotka jest współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Do opinii sądowo-lekarskich biegłych ubezpieczony może składać zarzuty wskazywać dlaczego nie zgadza się z opinią. Ma także uprawnienie do złożenia wniosku o powołanie dowodu z opinii uzupełniającej lub też o powołanie dowodu z opinii nowego biegłego, w tym biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy. II. Odwołanie od decyzji odmawiającej prawa do emerytury winno zwierać: Gdy w decyzji organ rentowy powołał się na nie spełnienie warunku: np. wieku emerytalnego, stażu pracy w szczególnych warunkach lub ogólnego stażu pracy, argumentem przeciwnym będzie powołanie faktów wraz z dowodami. Przykładowo, gdy organ nie doliczył do stażu pracy, pewnego okresu pracy, z uwagi brak świadectwa pracy, czy też brak świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, ubezpieczony winien powołać świadków, którzy potwierdzą, że pracował on, powiedzą jaki był jego zakres obowiązków, jakie prace w rzeczywiści wykonywał. Świadkami mogą być koledzy z pracy, pracownik odpowiedzialny za sprawy kadrowe, kierownik i przełożony oraz inne osoby. Należy złożyć wniosek dowodowy o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania tych świadków a dodatkowo o przeprowadzenie dowodu z akt osobowych, legitymacji ubezpieczeniowej, książeczki wojskowej i innych dokumentów potwierdzających daną okoliczność. W przypadku orzekania o prawie do emerytury w warunkach szczególnych jedną z przesłanek skutkującą wydaniem decyzji odmownej jest -nie rozwiązanie stosunku pracy. Rozwiązanie stosunku pracy jest element konieczny do orzeczenia prawa do emerytury. Sądy dopuszczają w drodze wyjątku wykazanie na etapie postępowania sądowego, iż strona rozwiązała stosunek pracy, po wydaniu decyzji. Trzeba wtedy przedłożyć świadectwo pracy z ostatniego miejsca zatrudnienia. Jeżeli strona tego nie wskaże na początku postępowania sądowego, to Sąd oddali odwołanie, z uwagi na niespełnienie przesłanki rozwiązania stosunku pracy. III. Odwołanie od decyzji odmawiającej prawa do świadczenia rehabilitacyjnego winno zwierać: Gdy w decyzji organ rentowy podaje, iż oparł się na orzeczeniu komisji lekarskiej, która orzekła, iż jest on zdolny do pracy to ubezpieczony powi-

6 nien wykazać, że jego stan zdrowia, czyni go nadal niezdolnym do pracy, ale rokuje on odzyskanie zdolności do pracy w łącznym okresie 12 miesięcy. Przy czym należy załączyć dowody np. dokumentację lekarską; wskazanie specjalności biegłych sądowych, którzy mają być powołanie w sprawie. Powołanie dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy, ma istotne znaczenie z uwagi, iż biegły tej specjalności będzie orzekał o zdolności do pracy wnioskodawcy lub jej braku. Biegły ten zwróci uwagę na posiadane wykształcenie, predyspozycje psychiczne i zawód ostatnio wykonywany IV. Odwołanie od decyzji odmawiającej prawa do renty rodzinnej winno zawierać: Przykładowo, gdy w decyzji organ rentowy podaje, iż całkowita niezdolności do pracy nie powstała przed ukończeniem 16 roku życia, to argumentem przeciwnym będzie, wykazanie, że stan zdrowia ubezpieczonego potwierdza, że całkowita niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 16 roku życia. Dowodem będzie dokumentacja medyczna za ten okres, szczególne znacznie ma jednak opinia biegłego lekarza sądowego przeprowadzona przez Sąd. Podsumowując powyższe rozważania wskazać należy, iż strona jest w stanie skutecznie bronić swoich praw, w przypadku niekorzystnego rozstrzygnięcia organu rentowego. Opracowała Jolanta Wieczorek Każda zainteresowana osoba może skorzystać z bezpłatnych porad prawnych i obywatelskich w Biurze Porad Obywatelskich (BPO) prowadzonym przez warzyszenie Sto- Ovum. Adres Biura Porad Obywatelskich ul. Traugutta 2, Gdynia Godziny pracy BPO poniedziałek, wtorek, środa w godzinach czwartek i piątek w godzinach Dyżur telefoniczny w godzinach pracy biura pod nr tel można umówić się na wizytę oraz uzyskać krótką poradę prawną lub obywatelską. Można zgłosić problem również za pomocą formularza zgłoszeniowego na stronie