SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Transkrypt

1 CZŁOWIEK DLA CZŁOWIEKA BRATEM SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 32 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI IM. PAMIĘCI MAJDANKA W LUBLINIE LUBLIN

2 Spis treści Wstęp I. Diagnoza środowiska szkolnego... 3 II. Cele programu... 5 III. Treści programowe- główne obszary działań i zadania do realizacji... 9 IV. Uwagi o realizacji programu V. Projekt ewaluacji VI. Procedury osiągania celów VII. Założone efekty VIII. Metody i formy realizacji

3 Wstęp Od wielu lat zaznacza się w Polsce wyraźny wzrost zainteresowania działaniami profilaktycznymi, adresowanymi do dzieci i młodzieży. Jest on uzasadniony, gdyż statystyki dotyczące zachowań ryzykownych tej grupy ciągle rosną. Również na szkołę spada obowiązek prowadzenia określonych działań profilaktycznych, gdyż problem zagrożeń z jakimi stykają się dzieci i młodzież jest niepokojący ze względu na dynamikę i powszechność przestępczości wśród nieletnich, patologii społecznej i zdrowotnej. Przy konstruowaniu programów profilaktycznych, rozumianych jako działania psychoedukacyjne, należy jednak bardzo dbać o to, aby dawały one wysoką gwarancję korzyści dla odbiorców, zwłaszcza gdy dotyczą młodszych dzieci. Zachodzi tu bowiem niebezpieczeństwo wprowadzenia profilaktyki w miejsce normalnego wychowania. Profilaktyka, szczególnie kierowana do młodszych odbiorców, musi uwzględniać dorobek z wielu dziedzin nauki (psychologii rozwojowej, społecznej, klinicznej, wychowawczej, psychiatrii, pedagogiki,...), dlatego konstruowanie programów profilaktycznych wymaga wysokich standardów działań profilaktycznych podejmowanych wobec dzieci i młodzieży szkolnej. 3

4 I. Diagnoza środowiska szkolnego Cyklicznie w każdym roku szkolnym przeprowadzane są badania diagnozujące potrzeby rodziców w zakresie działań edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych i profilaktycznych. Uzyskane informacje zwrotne służą do oceny i weryfikacji planowanych zadań na dany rok szkolny. Dzielnicę Kośminek, na terenie której znajduje się nasza szkoła, zamieszkuje ok. 12 tys. mieszkańców o zróżnicowanym poziomie zamożności. Problemem mieszkańców są wielorakie ograniczenia ekonomiczno-bytowe. Na podstawie danych, które posiadają wychowawcy klas, stwierdzamy wysoki odsetek rodzin dotkniętych bezrobociem oraz innymi problemami społecznymi i ekonomicznymi. Uczniowie naszej szkoły stanowią grupę bardzo zróżnicowaną pod względem doświadczeń społecznych, poziomu rozwoju fizycznego i umysłowego. Pochodzą z domów rodzinnych o różnorodnych warunkach wychowawczych i środowiskowych. Ich doświadczenia są zasadniczo odmienne co w konsekwencji wpływa na postępowanie, stosunek do otoczenia i osiągnięcia w nauce. Są wśród nich także dzieci z rodzin zagrożonych patologią: (alkoholizm rodziców, konflikty z prawem, przemoc w rodzinie), wymagające szczególnego rodzaju oddziaływań, dzieci z nadpobudliwością psychoruchową oraz zahamowane. Do szkoły uczęszczają także dzieci innych narodowości. Biorąc pod uwagę powyższe uwarunkowania, analizę danych uzyskanych podczas diagnozy, analizę dokumentacji szkolnej, obserwacje i wnioski płynące od rodziców oraz członków Rady Pedagogicznej, wyodrębniliśmy następujące kategorie problemów nad którymi będziemy pracować: 1. Wspieranie prawidłowego rozwoju emocjonalnego uczniów; 2. Bezpieczeństwo uczniów w drodze do szkoły, w szkole oraz 4

5 innych miejscach; 3. Zachowania ryzykowne uczniów: - agresja uczniów, - wagary, - niebezpieczeństwo wystąpienia przypadków uzależnień. 5

6 II. Cele programu Zdecydowany wpływ na skuteczność szkolnego programu profilaktycznego mają: - klimat szkoły, - spójne oddziaływanie i efektywna współpraca środowiska szkolnego i rodzinnego, - wzorce zachowań prezentowane przez nauczycieli. Szkolny program profilaktyczny powinien być dostosowany do potrzeb i problemów szkoły. Powinien dotyczyć zagadnień rzeczywiście występujących w społeczności szkolnej i realnych zagrożeń mogących wystąpić w przewidywanym okresie czasu. Założone do realizacji cele obejmują: Szkoła w swoich działaniach podejmuje zadania wynikające z Rządowego Programu Bezpieczna i przyjazna szkoła oraz Bezpieczna +. Głównym celem programu Bezpieczna i przyjazna szkoła jest zwiększenie skuteczności działań profilaktycznych na rzecz bezpieczeństwa i tworzenie przyjaznego środowiska w szkole. Do celów szczegółowych powyższego programu należą: 1. Kreowanie zdrowego, bezpiecznego i przyjaznego środowiska szkoły. 2. Zapobieganie problemom i zachowaniom problemowym dzieci młodzieży. 3. Profilaktyka agresji i przemocy, w tym cyberprzemocy. 4. Przeciwdziałanie używaniu substancji psychoaktywnych przez uczniów oraz profilaktyka uzależnień od gier komputerowych, Internetu, hazardu. 5. Promowanie zdrowego stylu życia wśród dzieci. 6

7 Głównym celem programu Bezpieczna + jest poprawa bezpieczeństwa uczniów poprzez działania prowadzone we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz instytucjami zajmującymi się sprawami bezpieczeństwa. Do celów szczegółowych programu należą: 1. Poprawa kompetencji pracowników szkoły, uczniów i ich rodziców w zakresie bezpiecznego korzystania z cyberprzestrzeni oraz reagowania na zagrożenia. 2. Kształtowanie otwartości i budowanie pozytywnego klimatu szkoły poprzez działania ułatwiające współdziałanie z podmiotami typu: organizacje pozarządowe, w tym organizacje harcerskie, a także osoby prawne prowadzące statutową działalność w zakresie oświaty i wychowania. 3. Upowszechnianie wśród wszystkich pracowników szkoły umiejętności rozpoznawania oraz wiedzy o zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia. 4. Tworzenie warunków do prowadzenia w jednostkach Państwowej Straży Pożarnej praktycznych zajęć edukacyjnych z zakresu bezpieczeństwa. Powyższe cele Programów Rządowych zostały uwzględnione w celach Szkolnego Programu Profilaktyki: 1. Wspieranie prawidłowego rozwoju emocjonalnego uczniów poprzez stwarzanie optymalnych warunków edukacyjnych. 2. Organizowanie systemowych działań zapobiegających i łagodzących występowanie zachowań ryzykownych wśród uczniów (agresja, wagary, używki). 3. Uświadamianie szkodliwego działania używek. 4. Propagowanie wśród uczniów pożądanych społecznie postaw. 5. Wzmacnianie pozytywnych stron osobowości oraz poczucia własnej wartości ucznia. 7

8 6. Rozwijanie pozytywnych nawyków w zakresie zdrowego stylu życia aktywności fizycznej, zdrowego odżywiania, ciekawych form spędzania czasu wolnego. 7. Organizowanie i monitorowanie działań w zakresie bezpieczeństwa uczniów: w drodze do szkoły, w szkole oraz w innych miejscach. 8

9 III. Treści programowe - główne obszary działań i zadania do realizacji 1. Funkcjonowanie uczniów w obszarze budowania pozytywnych relacji interpersonalnych. - Budowanie atmosfery życzliwości, bezpieczeństwa psychicznego uczniów, akceptacji i wzajemnego zaufania w kontaktach: uczeń - uczeń, nauczyciel uczeń. - Budowanie klimatu akceptacji i wzajemnego wsparcia, szczególnie w odniesieniu do uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. - Integracja klasowa i międzyklasowa w I i II etapie edukacji w oparciu o szkolny kalendarz imprez. - Przekazywanie uczniom rzetelnej wiedzy (dostosowanej do wieku) dotyczącej zagrożeń wynikających z zachowań agresywnych. - Dbanie o kulturę języka uczniów i relacji interpersonalnych. 2. Bezpieczeństwo i edukacja prozdrowotna. Prezentowanie i systematyczne utrwalanie: - znajomości zasad i norm zachowań obowiązujących w klasie, szkole i poza nią, - zasad bezpiecznych zachowań podczas przerw, zabaw i zajęć edukacyjnych, znajomości dróg ewakuacji na wypadek zagrożenia pożarowego. 9

10 - Propagowanie wśród uczniów bezpiecznych form spędzania czasu wolnego. - Zapoznanie i systematyczne utrwalanie zasad bezpiecznego poruszania się po drogach. 3. Działania profilaktyczne w zakresie zapobiegania zachowaniom ryzykownym. - Zapoznanie z zagrożeniami jakie niosą ze sobą używki - realizacja zajęć o problematyce uzależnień (papierosy, alkohol, narkotyki, dopalacze). - Omówienie zagrożeń jakie niosą ze sobą: komputer, kontakty w sieci, Internet. - Kształtowanie umiejętności prawidłowych zachowań w sytuacjach zagrożeń (w domu, w drodze do szkoły, na podwórku, na ulicy, w grupie rówieśniczej) - Wdrażanie uczniom zasad kulturalnego kibicowania oraz odpowiedzialnego zachowania się podczas różnorodnych imprez masowych. - Realizacja wybranych tematów w ramach podnoszenia kompetencji wychowawczych rodziców jak i nauczycieli. - Realizacja zewnętrznych Programów Profilaktycznych. - Przygotowanie uczniów do udziału w różnorodnych konkursach poświęconych problematyce uzależnień ( w zależności od otrzymanych ofert). 10

11 4. Działania na rzecz środowiska i innych. - Współpraca z instytucjami działającymi na rzecz środowiska lokalnego (MOPR, Dom Pomocy Społecznej, Świetlica Środowiskowa przy Parafii pod wezwaniem św. Maksymiliana Marii Kolbe, Dom Kultury, Filharmonia Lubelska). 5.Promowanie aktywnych i odpowiedzialnych społecznie postaw wśród uczniów. - Przestrzeganie Procedur postępowania dotyczących przeciwdziałania nadmiernej absencji uczniów w szkole. Zapoznanie uczniów z powyższymi procedurami. - Kształcenie u uczniów umiejętności konstruktywnego rozwiązywania własnych problemów oraz umiejętności rozwiązywania konfliktów interpersonalnych. - Zapoznanie uczniów z ustawą o postępowaniu w sprawach nieletnich. Nieletni przed sądem. 6. Działania konsultacyjno-doradcze - Współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną nr 1 oraz innymi instytucjami: Komenda Miejska Policji, Straż Miejska, Straż Pożarna, Kuratorzy Sądowi mająca na celu podniesienie skuteczności oddziaływań zapobiegających patologiom. 11

12 IV. Uwagi o realizacji programu Szkolny Program Profilaktyki jest adresowany do całej społeczności uczniowskiej naszej szkoły, realizacja zadań uwzględnia możliwości psychofizyczne i rozwojowe odbiorców. Program będzie realizowany w cyklu rocznym w formie zadań ogólnoszkolnych oraz działań adresowanych do każdego zespołu klasowego. W oparciu o główne obszary programowe corocznie opracowywany jest Harmonogram działań profilaktyki szkoły, zawierający szczegółowe sposoby i terminy realizacji oraz wykaz osób odpowiedzialnych za określone zadania. Każdy wychowawca otrzymuje własny egzemplarz Harmonogramu i w ciągu roku szkolnego dokonuje sukcesywnie zapisów wykonanych zadań. Uzyskane efekty zapisane są w części sprawozdawczej Harmonogramu. Szczególną rangę nadano zadaniom z obszaru bezpieczeństwa oraz z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych. Każdy wychowawca umieszcza w swoim Harmonogramie działań wychowawczych klasy zadania z zakresu bezpieczeństwa ( zaznaczając je na zielono). 12

13 V. Projekt ewaluacji programu Ewaluacja programu będzie miała charakter bieżący i sumujący. Ewaluacja bieżąca: 1. Monitorowanie realizacji treści programowych przez pedagoga szkoły, realizatorów zadań, wychowawców, nauczycieli i Samorząd Uczniowski. 2. Przy monitorowaniu będą uwzględniane założone cele ogólne. 3. Materiały wizualne - materiały zdjęciowe, fotoreportaże w kronice szkoły, gazetki ścienne, wystawy tematyczne, wytwory prac uczniów. 4. Zapisy w dokumentacji szkolnej: dyrekcji, pedagoga, wychowawców, i nauczycieli. Ewaluacja sumująca po danym roku szkolnym : 1. Sprawozdanie z pracy pedagoga szkoły po I i II okresie nauki. 2. Sprawozdanie z realizacji treści programowych ujęte w części sprawozdawczej Harmonogramu działań profilaktyki szkoły. 3. Badanie ankietowe Moje dziecko w szkole sprawdzające poziom akceptacji rodziców dla założonych celów wychowawczych i głównych obszarów działań. 4. Badanie ankietowe Czy czuję się bezpiecznie w szkole? adresowane do uczniów I i II etapu edukacji, sprawdzające poziom bezpieczeństwa w szkole w ocenie uczniów. 5. Badanie ankietowe Bezpieczna szkoła? adresowane do rodziców, sprawdzające poziom bezpieczeństwa w szkole w ocenie rodziców. 13

14 VI. Procedury osiągania celów 1. Diagnozowanie problemów: - systematyczna obserwacja dzieci i rozmowy z rodzicami, badania ankietowe, - konsultacje z pedagogiem szkolnym i innymi specjalistami. 2. Prowadzenie przez wychowawców tematycznych zajęć dotyczących wybranych zadań z programu w zależności od rozpoznanych potrzeb zespołu klasowego. 3. Prowadzenie zajęć edukacyjnych z wykorzystaniem treści programów służących promocji zdrowia, dobrego samopoczucia i rozwoju psychicznego. 4. Prowadzenie zajęć profilaktyczno wychowawczych z wykorzystaniem zalecanych programów zewnętrznych i wewnętrznych. 5. Włączanie uczniów do udziału w konkursach poświęconych tematyce zdrowia i bezpieczeństwa o różnym zasięgu. 6. Organizowanie spotkań społeczności szkolnej z pracownikami Poradni Psychologiczno Pedagogicznej oraz innych instytucji. 14

15 VII. Założone efekty: 1. Uczniowie I etapu chętnie uczęszczają na zajęcia lekcyjne. 2. Znaczny odsetek uczniów I i II etapu lubi swoją szkołę. 3. Uczniowie klas IV- VI zostali zapoznani ze skutkami uzależnień ( nikotyna, alkohol, narkotyki, komputer). 4. Wszyscy uczniowie mający problemy dydaktyczno wychowawcze objęci są opieką psychologiczno pedagogiczną. 5. Większość uczniów I i II etapu swoje zabawy i zachowanie w szkole ocenia jako bezpieczne. 6. Większość uczniów I i II etapu poprawnie identyfikuje osoby w szkole, które mogą udzielić pomocy i wsparcia. 7. Większość uczniów II etapu pozytywnie ocenia pracę nauczycieli w zakresie dbałości o bezpieczeństwo w szkole. 8. Uczniowie I i II etapu potrafią rozwiązywać konflikty w sposób społecznie akceptowany ( zmniejsza się liczba wypadków spowodowanych agresją). 9. Nauczyciele stwarzają uczniom możliwości poszerzania wiedzy i umiejętności z zakresu profilaktyki bezpieczeństwa i zdrowego stylu życia. 10. Większość uczniów I i II etapu ma poczucie bezpieczeństwa w szkole. 11. Większość rodziców pozytywnie ocenia poziom bezpieczeństwa swojego dziecka w szkole. 12. Wszyscy pracownicy szkoły dbają o kulturę języka oraz zmniejszanie agresji słownej wśród uczniów. 15

16 VIII. Metody i formy oddziaływania Działania profilaktyczne zawarte w programie są adresowane do uczniów, rodziców i nauczycieli, w związku z czym techniki pracy są różnorodne. Planowane metody: - działania informacyjne dla rodziców, uczniów, nauczycieli (referat, pogadanka, wykład), - wycieczki przedmiotowe, - dramy, - quiz, - dyskusja, - burza mózgów, - rysunek, - metody aktywizujące uczniów, - wymiana doświadczeń, - wywiad środowiskowy, - konkurs. Formy realizacji: - spotkania z przedstawicielami policji, straży pożarnej, straży miejskiej, - prelekcje tematyczne w zespołach klasowych, - spotkania z rodzicami, zespołowe i indywidualne, - godziny z wychowawcą, - różne formy pogadanek dla rodziców. 16