Bogusław Habrat. Rok: 1999 Czasopismo: Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia Numer: 4
|
|
- Edward Andrzej Szewczyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Bogusław Habrat Rok: 1999 Czasopismo: Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia Numer: 4 W leczeniu AZA wypróbowano ponad 200 leków i procedur. Badania te przyczyniły się do lepszego poznania mechanizmów patogenetycznych AZA. Nie znaleziono leków, które byłyby konkurencyjne w stosunku do benzodiazepin lub klometiazolu, niemniej zidentyfikowano niektóre leki, które mogą być przydatne w leczeniu niektórych objawów lub grup objawów. Alkoholowe zespoły abstynencyjne (AZA) występują u osób uzależnionych od alkoholu, które z różnych względów zaprzestają picia lub zmniejszają spożycie alkoholu. Pierwsze objawy pojawiają się wtedy, gdy znacząco obniża się stężenie alkoholu we krwi tj. zazwyczaj po kilku - kilkunastu godzinach po ostatnim spożyciu. U większości osób uzależnionych od alkoholu AZA przebiegają w sposób niepowikłany (F10.30), ale u części pacjentów, szacowanej na 5-15%, mogą wystąpić drgawki abstynencyjne (F10.31), majaczenie alkoholowe (F10.41) nierzadko przebiegające z drgawkami (F10.42). Cele leczenia AZA Minimalistycznym celem leczenia AZA jest umożliwienie pacjentowi, który chce lub musi przerwać picie, bezpiecznego i humanitarnego przejścia okresu odstawienia, które jest przykre, a nieraz niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia. Ważnym celem jest zapobieganie przechodzeniu niepowikłanych AZA w formy powikłane (groźne dla życia), a w szczególności zapobieganie wystąpieniu tych form po raz pierwszy, tzn. zapobieganie zjawisku tzw. "torowania" polegającemu na tym, że w kolejnych okresach abstynencji prawdopodobieństwo wystąpienia powikłanych AZA jest znacznie większe. Maksymalistycznym podejściem jest traktowanie tzw. detoksykacji alkoholowej jako okresu wstępnego, w którym pacjenta zmotywuje się i skieruje do lecznictwa odwykowego. Niestety, cel ten udaje się zrealizować jedynie u niewielkiej ilości (15-30%) osób detoksykowanych. Miejsce leczenia AZA Większość osób z AZA "leczy się" sposobami domowymi. Z tej części pacjentów, którzy poszukują pomocy w placówkach służby zdrowia duża część może być detoksykowana w warunkach ambulatoryjnych. Oprócz przypadków z bezwzględnymi lub względnymi wskazaniami do hospitalizacji (omówione poniżej), wyższość hospitalizacji nad leczeniem ambulatoryjnym sprowadza się praktycznie do mniejszej dostępności do alkoholu w warunkach szpitalnych. Majaczenie alkoholowe jest zawsze bezwzględnym wskazaniem do hospitalizacji, ponieważ jest potencjalnie zagrażające życiu - w okresie przed wprowadzeniem nowoczesnej farmakoterapii umieralność sięgała 20%. W Polsce przyjęło się, że majaczenie alkoholowe leczy się głównie w 1 / 7
2 oddziałach lub szpitalach psychiatrycznych. W wielu krajach cięższe przypadki majaczenia leczy się w oddziałach intensywnej terapii. Najsłuszniejszą zasadą jest leczenie pacjenta w takim oddziale, w którym ma on najodpowiedniejsze warunki do właściwego postępowania diagnostycznego i terapeutycznego. Jeżeli taka hospitalizacja ma się odbywać poza oddziałem psychiatrycznym, jedynym warunkiem jest zabezpieczenie pacjenta i jego otoczenia przed zachowaniami wynikającymi z zaburzeń świadomości i przeżyć psychotycznych. W przypadku zespołów abstynencyjnych przebiegających z drgawkami, wskazaniami do hospitalizacji są: napady mnogie lub stan padaczkowy, napad drgawkowy inny niż uogólniony bez zaznaczonego początku, utrzymujące się po napadzie zaburzenia świadomości. Pogłębionej diagnostyki wymagają napady drgawkowe występujące po raz pierwszy w życiu. Możliwość hospitalizacji należy rozważyć także biorąc pod uwagę ogólny stan chorego (w tym choroby somatyczne i psychiczne, niedawne urazy czaszki itp.) oraz to czy pacjent jest samotny i czy ma zapewnioną opiekę. Poza tym należy uwzględnić dynamikę zespołu, a także fakt przebycia w przeszłości majaczenia alkoholowego i/lub drgawek. Większość niepowikłanych AZA może być leczona ambulatoryjnie. Hospitalizację należy rozważyć uwzględniając takie czynniki jak: nasilenie objawów abstynencyjnych (stan przedmajaczeniowy), dynamikę zespołu (czy nasilenie objawów zwiększa się czy zmniejsza), czas badania (znaczne nasilenie objawów rano i w godzinach przedpołudniowych zazwyczaj zwiastuje burzliwy AZA wieczorem i w nocy), występowanie majaczenia lub drgawek w przeszłości, współwystępujące choroby somatyczne i psychiczne, niedawne urazy czaszki oraz możliwość zapewnienia opieki przez otoczenie. Podstawowe zasady bezpiecznego i skutecznego leczenia AZA U większości osób trafiających do leczenia z powodu AZA można stwierdzić liczne współwystępujące zaburzenia homeostazy i schorzenia somatyczne spowodowane zarówno ostatnią jak i przewlekłą intoksykacją, a także choroby somatyczne zaostrzane przez alkohol oraz takie, które występują niezależnie od picia. Dlatego trzeba pamiętać, że warunkiem bezpiecznego i skutecznego leczenia AZA jest nie tylko psychofarmakologiczne przeciwdziałanie skutkom mechanizmu adaptacji neuroprzekaźników do przewlekłej ekspozycji na alkohol, ale równoległe postępowanie diagnostyczne i lecznicze względem somatycznych skutków ostatniego i przewlekłego picia, a także współwystępujących chorób i następstw urazów. W nasilonych AZA, w których zaburzenia psychiczne i zachowania najbardziej "rzucają się w oczy", należy zebrać dokładny wywiad nastawiony na objawy chorób somatycznych i urazów oraz dokonać dokładnego, pełnego badania stanu somatycznego. Pozwoli to uniknąć błędów diagnostycznych wynikających z maskowania przez objawy abstynencyjne mniej wyraźnych, ale nieraz groźnych objawów chorób somatycznych i skutków urazów. Leczenie częstszych zaburzeń somatycznych u osób z AZA Osobom z AZA należy zapewnić przebywanie w spokojnych, pozbawionych bodźców pomieszczeniach. Pokoje powinny być lekko oświetlone, nawet w nocy. U osób majaczących, które są unieruchomione, konieczne jest zapewnienie warunków uniemożliwiających nadmierne ochłodzenie lub przegrzanie oraz stałe sprawdzanie czy unieruchomienie i pobudzenie 2 / 7
3 psychoruchowe nie powoduje upośledzenia ważnych życiowo funkcji (drożność dróg oddechowych, swoboda oddychania, ucisk na naczynia i nerwy itp.). U chorych z AZA najpowszechniej występują zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. U znacznej części pacjentów stwierdza się w surowicy zmniejszone stężenie potasu, rzadziej magnezu. Przemieszczanie się przestrzeni płynowych u osób z AZA nie jest wystarczająco poznane. W zachodnich podręcznikach zaleca się nawadnianie doustne, rezerwując nawadnianie parenteralne wyłącznie dla przypadków z klinicznymi objawami odwodnienia. W Polsce nawadnianie parenteralne stosuje się częściej i wydaje się to być przyczyną stosunkowo małej umieralności w przypadkach majaczenia alkoholowego. Wlewki dożylne należy stosować ostrożnie, nie przekraczając 2l nadobę i biorąc pod uwagę, czy chory nie jest niewydolny krążeniowo oraz czy miał drgawki (możliwość obrzęku mózgu). Preferowane są płyny wieloelektrolitowe zawierające m.in. potas i magnez. Rutynowe dożylne podawanie siarczanu magnezu nie jest wskazane ze względu na zbyt wielkie ryzyko powikłań krążeniowych. W lżejszych przypadkach AZA wystarczające jest doustne przyjmowanie płynów. Często poleca się zawierające duże ilości potasu soki, szczególnie pomarańczowe, zawierające fruktozę. U znacznej części osób uzależnionych od alkoholu występują niedobory witaminowe. Zaleca się jednak rutynowe podawanie jedynie witaminy B1, inne hipowitaminozy nie są bowiem powszechne. Podaje się ją parenteralnie, głównie domięśniowo. Podawanie dożylne może być przyczyną gwałtownych reakcji anafilaktycznych. Zaburzenia rytmu serca i niewydolność krążenia wymagają intensywnego leczenia, gdyż AZA może prowadzić do groźnej dekompensacji.stany gorączkowe wymagają pogłębionej diagnostyki, ale nawet w przypadku nieznalezienia ich przyczyn, wymagają antybiotykoterapii. Niektóre stany zapalne, głównie trzustki i płuc mogą imitować majaczenie alkoholowe. Wszelkie urazy somatyczne wymagają zdiagnozowania. W szczególności dotyczy to urazów czaszki, ponieważ objawy krwawienia wewnątrzczaszkowego mogą imitować niektóre objawy abstynencyjne. Nasilenie AZA a psychofarmakoterapia Leczenie AZA jest zróżnicowane m.in. w zależności od nasilenia zespołu. W celu podejmowania decyzji o podjęciu i intensywności psychofarmakoterapii przydatna jest skala CIWAA-R. Osoby, które w skali CIWAA-R osiągają do 10 punktów zazwyczaj nie wymagają psychofarmakoterapii. Ostatnio uważa się, że zbyt intensywne leczenie takich stanów może powodować zjawisko tzw. "rozniecania" i przyczyniać się do pogorszenia przebiegu uzależnienia od alkoholu (drgawki i majaczenia w przyszłości). Wstrzymanie się od psychofarmakoterapii nie dotyczy osób z przebytym w przeszłości majaczeniem alkoholowym lub drgawkami. Psychofarmakoterapię należy też rozważyć u osób z narastającym nasileniem AZA, u pacjentów ocenianych rano lub przed południem (w obu przypadkach należy ewentualnie ocenić dynamikę zespołu po kilku godzinach), u pacjentów z poważnymi chorobami somatycznymi i u osób pozostających bez opieki. 3 / 7
4 Osoby z punktacją wymagają zazwyczaj leczenia psychotropowego, choć w niektórych przypadkach u osób w dobrym stanie somatycznym, bez powikłanych zespołów abstynencyjnych w przeszłości i dynamiką objawów wskazujących na ich ustępowanie, można odstąpić od psychofarmakoterapii. Osoby osiągające w skali CIWAA-R ponad 20 pkt. wymagają intensywnego kompleksowego leczenia. Psychofarmakoterapia Patofizjologia AZA jest dość dobrze poznana i wiemy, że bierze w niej udział wiele układów neuroprzekaźnikowych, a między nimi zachodzi wiele skomplikowanych zależności. Niemniej, w patogenezie AZA największe znaczenie ma zmniejszona aktywność receptorów GABAA-ergicznych, których zadaniem jest hamowanie aktywności większości innych układów neuroprzekaźnikowych. Np. większość wegetatywnych objawów abstynencyjnych jest przejawem nadaktywności noradrenergicznej i można im przeciwdziałać podając leki przeciwadrenergiczne działające obwodowo (leki blokujące receptor b-adrenergiczny lub ośrodkowo (agoniści receptora a2-adrenergicznego np. klonidyna), zmniejszające przewodnictwo (leki blokujące kanał wapniowy) lub działające pośrednio przeciwadenergicznie poprzez układ GABA-ergiczny. W tym celu stosuje się głównie benzodiazepiny, które hamują również i inne nadaktywne w AZA układy neuroprzekaźnikowe. Dobór leków Idealnym lekiem do zastosowania w terapii AZA byłaby substancja, która ma silne działanie przeciwdrgawkowe, przeciwlękowe (ale nie nazbyt uspokajające), nasenne, zapobiega wystąpieniu delirum tremens, a gdy się ono pojawi - skraca okres majaczenia, łagodzi wegetatywne objawy abstynencyjne, nie ma właściwości uzależniających, nie wchodzi w niekorzystne interakcje z alkoholem, powoduje mało niegroźnych objawów niepożądanych, działa krótko po podaniu, może być podawana doustnie, domięśniowo i dożylnie, jest tania. Benzodiazepiny Grupą leków o właściwościach najbardziej zbliżonych do "leku idealnego" są benzodiazepiny (BDZ). Uważa się je za leki z wyboru w leczeniu różnych form AZA. Mają szerokie spektrum działania obejmujące: działanie przeciwdrgawkowe, przeciwlękowe, zmniejszanie ryzyka wystąpienia majaczenia i skracanie jego trwania, łagodzenie objawów wegetatywnych, możliwość podawania różnymi drogami, krótki okres oczekiwania na efekty działania oraz niską cenę. Główną wadą BDZ jest wchodzenie w interakcje z alkoholem, a co za tym idzie: możliwość depresji ośrodka oddechowego. Implikuje to zasadę niepodawania BDZ pacjentom z alkoholemią. Dotyczy to ok % osób, u których objawy abstynencyjne występują mimo alkoholemii. Od tej zasady niepodawania praktycznie wszystkich leków psychotropowych osobom w stanie nietrzeźwym można odstąpić gdy wystąpi majaczenie alkoholowe lub drgawki, ponieważ ocenia się, że ryzyko poważnych powikłań lub zgonu w przypadku zaniechania leczenia jest większe niż ryzyko ewentualnego synergistycznego działania alkoholi i BDZ. Decydując się na podawanie BDZ osobom nietrzeźwym należy mieć dostęp do podstawowych narzędzi anestezjologicznych (intubacja) i leków ratujących życie (w tym: flumazenilu). 4 / 7
5 Inną wadą BDZ jest krzyżowe uzależnienie z alkoholem. Implikuje to zasadę leczenia AZA dawkami jak najmniejszymi i jak najkrócej (zazwyczaj nie dłużej niż siedem dni). Choć nie wykazano farmakologicznej wyższości jakiejkolwiek benzodiazepiny nad pozostałymi, preferowane są niektóre z nich. Większość lekarzy posiada duże doświadczenia z diazepamem, tanim lekiem o średniodługim okresie działania i zrównoważonym profilu działania. Jego wadą jest słaba dostępność ze wstrzyknięć domięśniowych. Ostatnio preferuje się benzodiazepiny o długim okresie działania np. klorazepat. Podkreśla się, że ten lek zapewnia równomierne poziomy BDZ we krwi, może być podawany z częstotliwością 1 2 razy na dobę, jest dobrze wchłaniany także ze wstrzyknięć domięśniowych. U osób z marskością wątroby lub innymi poważnymi uszkodzeniami jej funkcji zaleca się podawanie lorazepamu. Dawkowanie benzodiazepin powinno być zróżnicowane. Zazwyczaj wystarczające jest podawanie małych dawek odpowiadające mg diazepamu na dobę. W zespołach bardziej nasilonych podaje się większe dawki, ale zazwyczaj nie przekraczające 40 mg diazepamu na dobę. Na Zachodzie, a ostatnio w niektórych akademickich ośrodkach w Polsce, w warunkach szpitalnych zaczyna się stosować leczenie benzodiazepinami tzw. metodą wysycania. Polega ona na podawaniu BDZ w odstępach np. godzinnych aż do całkowitego ustąpienia objawów abstynencyjnych, a gdy pojawiają się one ponownie - na dodawaniu BDZ. W ten sposób niejednokrotnie dobowe dawki BDZ przekraczają odpowiednik 100 mg diazepamu. Przed zebraniem większych doświadczeń, ten typ leczenia nie jest rekomendowany ze względu na możliwość licznych powikłań: depresji ośrodka oddechowego, interakcji z alkoholem, ortostatycznych spadków ciśnienia itp., a także konieczność zapewnienia zaplecza anestezjologicznego i możliwości oznaczania alkoholemii, a także specjalnego przeszkolenia personelu. Klometiazol W krajach europejskich klometiazol jest uważany za lek o profilu działania i skuteczności zbliżonej do BDZ. W Polsce obserwuje się jednak tendencję do odchodzenia od stosowania tego leku. Spowodowane jest to m.in. częstszymi niż w przypadku BDZ przeciwwskazaniami do jego stosowania (choroby drzewa oskrzelowego i płuc, kwasica), częstszymi objawami niepożądanymi (gęsta, trudno odksztuszalna wydzielina w drzewie oskrzelowym, podrażnienie nabłonka górnych dróg oddechowych), krótkim okresem półtrwania (konieczność podawania leku 4 5 razy na dobę), brakiem formy domięśniowej. Dobowe dawkowanie nie powinno przekraczać 4 8 g. Lek ma dość silne działanie uzależniające i dlatego w lecznictwie ambulatoryjnym powinien być stosowany wyjątkowo. Neuroleptyki Stosowane są coraz rzadziej i to głównie w przypadkach nasilonego majaczenia alkoholowego z bogatą produkcją psychotyczną i zagrażającym życiu pobudzeniem psychoruchowym, które nie dają się opanować benzodiazepinami lub klometiazolem. Dobiera się neuroleptyki o silnym działaniu przeciwpsychotycznym i sedatywnym przy stosunkowo małych dawkach (miligramy - haloperidol, lub dziesiątki miligramów - perfenazyna) i małym działaniu hepatotoksycznym. Wykazano jednak, że umieralność w grupach leczonych neuroleptykami jest większa niż wśród leczonych benzodiazepinami lub klometiazolem. Neuroleptyki nie mają działania 5 / 7
6 przeciwdrgawkowego, a nawet obniżają próg drgawkowy, należy ich więc unikać u osób z drgawkami w wywiadzie. Poważnym ograniczeniem stosowania neuroleptyków w leczeniu AZA jest powodowanie skłonności do ortostatycznych spadków ciśnienia z zapaścią włącznie. Karbamazepina Karbamazepina i jej pochodne stosowane są powszechnie w krajach niemieckojęzycznych. Podkreśla się jej silne działanie przeciwdrgawkowe i brak potencjału uzależniającego. W innych krajach nie jest stosowana w związku z niskim indeksem terapeutycznym (mała rozpiętość między dawką terapeutyczną a toksyczną), obawami o kumulację leku w związku z częstymi uszkodzeniami wątroby u osób uzależnionych, obawami o interakcję z alkoholem. Inne leki W leczeniu AZA wypróbowano ponad 200 leków i procedur. Badania te przyczyniły się do lepszego poznania mechanizmów patogenetycznych AZA. Nie znaleziono leków, które byłyby konkurencyjne w stosunku do benzodiazepin lub klometiazolu, niemniej zidentyfikowano niektóre leki, które mogą być przydatne w leczeniu niektórych objawów lub grup objawów. Np. leki blokujące - antagoniści receptora b-adrenergicznego, agoniści receptora a2-adrenergicznego lub leki blokujące kanały wapniowe są przydatne w leczeniu objawów nadaktywności noradrenergicznej. Pozbawione są natomiast działania przeciwdrgawkowego i dlatego nie powinny być stosowane bez leków o takich właściwościach. Podobnie, działania przeciwdrgawkowego pozbawione są również buspiron i tianeptyna, w których wykorzystuje się działanie przciwlękowe. Kwas goh-masłowy, który ma budowę i działanie zbliżone do GABA wydawał się lekiem, który może być konkurencyjny w stosunku do benzodiazepin i klometiazolu, ale ze względu na krótki okres półtrwania wymagał bardzo częstego podawania, a poza tym stał się lekiem nadużywanym przez osoby z niektórych subkultur. Leki nootropowe (prokognitywne), np. piracetam, mogą być prawdopodobnie przydatne jako leki uzupełniające w cięższych stanach majaczenia, przebiegających z ilościowymi zaburzeniami świadomości lub zagrażającym zespołem amnestycznym, choć nie jest to do końca udowodnione. Z innych leków, których mechanizmy działania, a w mniejszym stopniu skuteczność i bezpieczeństwo, budzą zainteresowanie, należy wymienić: inhalacje tlenkiem azotu, fizostygminę podawaną do worka spojówkowego, bromokryptynę, doksepinę, wigabantrynę i neuropeptydy: leu-enkefalinę, fragmenty CCK, ACTH; kortykosterydy, testosteron i insulinę. Leczenie tymi substancjami ma jednak charakter głównie eksperymentalny i nie jest zalecane do postępowania standardowego. Nowsze metody leczenia W ostatnich latach nie zaobserwowano znaczącego postępu w leczeniu AZA, a i wyniki badań przedklinicznych nie rokują skokowej poprawy jakości terapii w najbliższych latach. Wyniki leczenia benzodiazepinami, razem z poprawą w postępowaniu ogólnolekarskim, są 6 / 7
7 zadawalające. Dlatego w ostatnim czasie skoncentrowano się na optymalizacji leczenia. Polega ona m.in. na próbach doboru benzodiazepin, które przy zbliżonej skuteczności mają jakieś wyróżniające cechy użyteczności. Leki o dłuższym okresie działania (np. klorazepat) mogą być podawane rzadziej w ciągu doby (szczególnie ważne w lecznictwie ambulatoryjnym) i mają mniejszy potencjał uzależniający. U osób z marskością lub innym ciężkim uszkodzeniem wątroby racjonalne wydaje się stosowanie benzodiazepin niedziałających przez swoje metabolity i unieczynnianych tylko przez wiązanie z glukuronianami (np. lorazepam). Innym sposobem optymalizacji leczenia jest dobór leku w zależności od struktury AZA. U osób z dużym ryzykiem drgawek do standardowego leczenia dodaje się leki o silnym działaniu przeciwdrgawkowym; gdy w obrazie AZA dominują objawy wegetatywne - dodaje się antagonistów receptora b-adrenergicznego, agonistów receptora a2-adrenergicznego lub leki blokujące kanał wapniowy. Kolejną próbą polepszenia skuteczności leczenia jest odejście od standardowego podawania leków i podawanie ich z częstotliwością i w dawce zależnej od nasilenia objawów. Wymaga to jednak przeszkolenia zespołu leczącego w posługiwaniu się skalami pomiaru i struktury AZA i bardziej aktywnych postaw wobec leczenia. Dotychczas nie udowodniono jednoznacznie wyższości tego typu postępowania nad standardowym. Bogusław Habrat Autor jest doktorem medycyny, w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie kieruje Zespołem Profilaktyki i Leczenia Uzależnień. 7 / 7
Alkoholowy zespół abstynencyjny. i psychozy alkoholowe. - rozpoznawanie i postępowanie
Alkoholowy zespół abstynencyjny i psychozy alkoholowe - rozpoznawanie i postępowanie Prof. dr hab. Marcin Wojnar ALKOHOLOWY ZESPÓŁ ABSTYNENCYJNY (AZA) F10.3 (ICD-10) Zespół objawów pojawiających się wskutek
Bardziej szczegółowoStany nagłe. Andrzej Wakarow Dariusz Maciej Myszka
Stany nagłe Andrzej Wakarow Dariusz Maciej Myszka Definicja Zachowanie pacjenta, które ze względu na swą niezwykłość, niezrozumiałość, niedostosowanie, gwałtowny charakter może stwarzać zagrożenie Kontakt
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce
Bardziej szczegółowoCIBA-GEIGY Sintrom 4
CIBA-GEIGY Sintrom 4 Sintrom 4 Substancja czynna: 3-[a-(4-nitrofenylo-)-0- -acetyloetylo]-4-hydroksykumaryna /=acenocoumarol/. Tabletki 4 mg. Sintrom działa szybko i jest wydalany w krótkim okresie czasu.
Bardziej szczegółowo6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej
6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2.1. Podsumowanie korzyści wynikających z leczenia Co to jest T2488? T2488
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany do odpowiednich części Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta.
Aneks III Zmiany do odpowiednich części Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta. Uwaga: Poszczególne punkty Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta są wynikiem zakończenia
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i ulotki dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i ulotki dla pacjenta Uwaga: Może wyniknąć potrzeba dokonania kolejnych aktualizacji Charakterystyki Produktu Leczniczego i
Bardziej szczegółowoZadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata
Podnoszenie kompetencji kadr medycznych uczestniczących w realizacji profilaktycznej opieki psychiatrycznej, w tym wczesnego wykrywania objawów zaburzeń psychicznych KONSPEKT ZAJĘĆ szczegółowy przebieg
Bardziej szczegółowoPodstawowe zasady leczenia zaburzeń psychicznych
Podstawowe zasady leczenia zaburzeń psychicznych Instytucjonalizacja i wykluczenia. i zapomnienie Metody leczenia 1. Biologiczne - farmakologiczne - niefarmakologiczne - neurochirurgiczne 2. Psychologiczne
Bardziej szczegółowoKonieczność monitorowania działań niepożądanych leków elementem bezpiecznej farmakoterapii
Konieczność monitorowania działań niepożądanych leków elementem bezpiecznej farmakoterapii dr hab. Anna Machoy-Mokrzyńska, prof. PUM Katedra Farmakologii Regionalny Ośrodek Monitorujący Działania Niepożądane
Bardziej szczegółowoANKIETA ANESTEZJOLOGICZNA
ANKIETA ANESTEZJOLOGICZNA IMIĘ I NAZWISKO PESEL. 1. Czy leczy się Pan/Pani? Jeśli tak to na jakie schorzenie? TAK / NIE 2. Jakie leki przyjmuje Pan/Pani obecnie? TAK / NIE 3. Czy był/a Pan/Pani operowana?
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta TRANXENE 20, 20 mg, proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań Dikalii clorazepas Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwoleń na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez EMA
Aneks II Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwoleń na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez EMA 5 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej produktów leczniczych zawierających meprobamat
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 ml roztworu do wstrzykiwań zawiera 10 mg fitomenadionu (Phytomenadionum) - witaminy K 1.
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO VITACON, 10 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml roztworu do wstrzykiwań zawiera 10 mg fitomenadionu (Phytomenadionum)
Bardziej szczegółowoSTAN PADACZKOWY. postępowanie
STAN PADACZKOWY postępowanie O Wytyczne EFNS dotyczące leczenia stanu padaczkowego u dorosłych 2010; Meierkord H., Boon P., Engelsen B., Shorvon S., Tinuper P., Holtkamp M. O Stany nagłe wydanie 2, red.:
Bardziej szczegółowoLECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia
Bardziej szczegółowoWybrane zaburzenia lękowe. Tomasz Tafliński
Wybrane zaburzenia lękowe Tomasz Tafliński Cel prezentacji Przedstawienie najważniejszych objawów oraz rekomendacji klinicznych dotyczących rozpoznawania i leczenia: Uogólnionego zaburzenia lękowego (GAD)
Bardziej szczegółowoAneks IV. Wnioski naukowe
Aneks IV Wnioski naukowe 1 Wnioski naukowe Od czasu dopuszczenia produktu Esmya do obrotu zgłoszono cztery przypadki poważnego uszkodzenia wątroby prowadzącego do transplantacji wątroby. Ponadto zgłoszono
Bardziej szczegółowoANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 42 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Bardziej szczegółowoFARMAKOTERAPIA W GERIATRII
Interdyscyplinarne Spotkania Geriatryczne FARMAKOTERAPIA W GERIATRII mgr Teresa Niechwiadowicz-Czapka Instytut Pielęgniarstwa Zakład Podstaw Opieki Pielęgniarskiej Wchłanianie środków farmakologicznych
Bardziej szczegółowoZasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii
Dr n. med. Krzysztof Powała-Niedźwiecki Zasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 1. Do OIT będą
Bardziej szczegółowoPodsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon
VI.2 VI.2.1 Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon Omówienie rozpowszechnienia choroby Deksametazonu sodu fosforan w postaci roztworu do wstrzykiwań stosowany jest
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA
Funkcjonowanie podmiotów leczniczych sprawujących opiekę nad uzależnionymi od alkoholu. Dz.U.2018.2410 z dnia 2018.12.27 Status: Akt obowiązujący Wersja od: 27 grudnia 2018 r. Wejście w życie: 31 grudnia
Bardziej szczegółowoAneks III. Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta
Aneks III Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta Uwaga: Charakterystyka Produktu Leczniczego i Ulotka dla pacjenta są wynikiem zakończenia procedury
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNEJ
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO TRANXENE 10 mg kapsułki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNEJ 1 kapsułka zawiera 10 mg klorazepatu soli dwupotasowej
Bardziej szczegółowoLeczenie ciężkich zakażeń. Propozycje zmian w finansowaniu. Dariusz Lipowski
Leczenie ciężkich zakażeń. Propozycje zmian w finansowaniu Dariusz Lipowski Definicja Ciężkie zakażenie zakażenie prowadzące do dysfunkcji lub niewydolności jednolub wielonarządowej zakażenie powodujące
Bardziej szczegółowoInformacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie
brygatynib Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie Imię i nazwisko pacjenta: Dane lekarza (który przepisał lek Alunbrig ): Numer telefonu
Bardziej szczegółowo2
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Wzajemne oddziaływanie substancji leczniczych, suplementów diety i pożywienia może decydować o skuteczności i bezpieczeństwie terapii. Nawet przyprawy kuchenne mogą w istotny sposób
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów
Aneks III Zmiany w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów Uwaga: Zmiany wprowadzone w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów są efektem przeprowadzenia procedury przekazania
Bardziej szczegółowoHarmonogram zajęć dla kierunku: Dietetyka, studia stacjonarne, II rok, semestr IV
Harmonogram zajęć dla kierunku: Dietetyka, studia stacjonarne, II rok, semestr IV Przedmiot: Podstawy farmakologii i farmakoterapii żywieniowej oraz interakcji leków z żywnością Wykłady (5 wykładów, każdy
Bardziej szczegółowoDepresja a uzależnienia. Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień
Depresja a uzależnienia Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień Alkoholizm w chorobach afektywnych Badania NIMH* (1990) (uzależnienie + nadużywanie) Badania II Kliniki
Bardziej szczegółowoKonferencja SAMOLECZENIE A EDUKACJA ZDROWOTNA, POLITYKA ZDROWOTNA, ETYKA Kraków, 20.04.2009 r.
Piotr Burda Biuro In formacji T oksykologicznej Szpital Praski Warszawa Konferencja SAMOLECZENIE A EDUKACJA ZDROWOTNA, POLITYKA ZDROWOTNA, ETYKA Kraków, 20.04.2009 r. - Obejmuje stosowanie przez pacjenta
Bardziej szczegółowo-Ulotka dla pacjenta-
-Ulotka dla pacjenta- Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. - Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty,
Bardziej szczegółowoOBJAWY OSTRE Ostre pobudzenie 3 Peter Neu
SPIS TREŚCI OBJAWY OSTRE 1 1. Ostre pobudzenie 3 1.1. Diagnostyka 4 1.2. Leczenie zorientowane na przyczynę 6 1.2.1. Majaczenie i zatrucia 6 1.2.2. Schizofrenia. 8 1.2.3. Mania / 9 1.2.4. Zaburzenia osobowości
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta TRANXENE 20, 20 mg, proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań Dikalii clorazepas Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki
Bardziej szczegółowoPodsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości
Podsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości Omówienie rozpowszechnienia choroby Rosnąca oczekiwana długość życia i starzejące się społeczeństwo
Bardziej szczegółowoENTONOX to gotowa do użycia mieszanina gazów
Katalog produktów. ENTONOX to gotowa do użycia mieszanina gazów 7-14 porodu 5-10 Linde: Living healthcare. 3 Charakterystyka produktu leczniczego Przeciwwskazania Z powodu zwiększonej zdolności podtlenku
Bardziej szczegółowoParacetamol Biofarm Paracetamolum 500 mg, tabletki
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Paracetamol Biofarm Paracetamolum 500 mg, tabletki Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla Pacjenta
Uwaga: Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla Pacjenta Ta Charakterystyka Produktu Leczniczego, oznakowanie opakowań i ulotka dla pacjenta jest wynikiem
Bardziej szczegółowoANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA
ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA Poprawki do CHPL oraz ulotki dla pacjenta są ważne od momentu zatwierdzenia Decyzji Komisji. Po zatwierdzeniu Decyzji Komisji,
Bardziej szczegółowoSymago (agomelatyna)
Ważne informacje nie wyrzucać! Symago (agomelatyna) w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych Poradnik dla lekarzy Informacja dla fachowych pracowników ochrony zdrowia Zalecenia dotyczące: -
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta TRANXENE 20, 20 mg, proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań Dikalii clorazepas Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki
Bardziej szczegółowoANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 25 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Bardziej szczegółowoBECODISK. W środku krążka znajduje się napis informujący o rodzaju leku i jego dawce.
BECODI5K BECODISK BECODISK zawiera mieszaninę mikrocząsteczek DWUPROPIONIANU BEKLOMETAZONU, które podczas inhalacji, przenikają głęboko do drzewa oskrzelowego i większych cząsteczek laktozy pozostających
Bardziej szczegółowoWykaz świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach stacjonarnych leczenia uzależnień oraz warunki realizacji tych świadczeń
Załącznik nr 2 Wykaz świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach stacjonarnych leczenia uzależnień oraz warunki realizacji tych świadczeń L.p. Nazwa świadczenia gwarantowanego i, Warunki realizacji
Bardziej szczegółowoAktualizacja ChPL i ulotki dla produktów leczniczych zawierających jako substancję czynną hydroksyzynę.
Aktualizacja ChPL i ulotki dla produktów leczniczych zawierających jako substancję czynną hydroksyzynę. Aneks III Poprawki do odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta
Bardziej szczegółowoZobacz wywiad z Pacjentem Ośrodka
Leczenie alkoholizmu to leczenie ciała, umysłu i duszy. Oznacza to, że alkoholizm nie wynika z żadnej innej choroby czy zaburzenia, ale sam w sobie jest chorobą, z której wypływają dalsze konsekwencje,
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 5/2012 z dnia 27 lutego 2012 r. w zakresie zakwalifikowania/niezasadności zakwalifikowania leku Valdoxan (agomelatinum)
Bardziej szczegółowoPostępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2013 Aneks 2 Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą Opracowano we współpracy z dr.
Bardziej szczegółowoGlikokortykosterydy Okołodobowy rytm uwalniania kortyzolu
Kortyzol w osoczu [ng/ml] 2015-03-12 Glikokortykosterydy Okołodobowy rytm uwalniania kortyzolu 400 200 0 24 8 16 24 Pora doby 1 Dawkowanie GKS 1 dawka rano (GKS długo działające) 2 lub 3 dawki GKS krótko
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI. Świadczenia szpitalne
Załącznik nr 2 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp. Profil lub rodzaj komórki organizacyjnej Warunki realizacji świadczenia
Bardziej szczegółowoLECZENIE BÓLU OPARZENIOWEGO U DZIECI
LECZENIE BÓLU OPARZENIOWEGO U DZIECI Krzysztof Kobylarz, Iwona Szlachta-Jezioro, Ma³gorzata Maciejowska-Sata³a 15 Ból jest sta³ym objawem choroby oparzeniowej. Leczenie go u dzieci jest zadaniem niezwykle
Bardziej szczegółowoOPIEKA NAD PACJENTEM CHORYM PRZEWLEKLE
OPIEKA NAD PACJENTEM CHORYM PRZEWLEKLE Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy i opiekuńczo-leczniczy Zadaniem zakładu opiekuńczego jest okresowe objęcie całodobową pielęgnacją oraz kontynuacją leczenia świadczeniobiorców
Bardziej szczegółowoOstra niewydolność serca
Ostra niewydolność serca Prof. dr hab. Jacek Gajek, FESC Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niewydolność serca Niewydolność rzutu minutowego dla pokrycia zapotrzebowania na tlen tkanek i narządów organizmu.
Bardziej szczegółowoFluorochinolony i ryzyko wydłużenia odstępu QT. <X>: gemifloksacyna i moksyfloksacyna [+ sparfloksacyna, grepaflkosacyna, gatyfloksacyna]
Fluorochinolony i ryzyko wydłużenia odstępu QT : gemifloksacyna i moksyfloksacyna [+ sparfloksacyna, grepaflkosacyna, gatyfloksacyna] CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 4.3 Przeciwwskazania Zarówno
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany, które należy wprowadzić w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany, które należy wprowadzić w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Ta Charakterystyka Produktu Leczniczego, oznakowanie opakowań i ulotka
Bardziej szczegółowoMigotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii
Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Centrum Diagnostyki i Leczenia
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Amiokordin Amiodaroni hydrochloridum 150 mg / 3 ml, roztwór do wstrzykiwań
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Amiokordin Amiodaroni hydrochloridum 150 mg / 3 ml, roztwór do wstrzykiwań Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe
Aneks II Wnioski naukowe 16 Wnioski naukowe Haldol, który zawiera substancję czynną haloperydol, jest lekiem przeciwpsychotycznym należącym do grupy pochodnych butyrofenonu. Jest silnym antagonistą ośrodkowych
Bardziej szczegółowoLexotan, 3 mg, tabletki Lexotan, 6 mg, tabletki. Bromazepamum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Lexotan, 3 mg, tabletki Lexotan, 6 mg, tabletki Bromazepamum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera
Bardziej szczegółowoPrezentacja szpitala ogólnego realizującego usługi medyczne w zakresie ratownictwa medycznego i psychiatrii. Autor: Marek Nowak
Prezentacja szpitala ogólnego realizującego usługi medyczne w zakresie ratownictwa medycznego i psychiatrii Autor: Marek Nowak 1 Jakie znaczenie ma dziś organizacja przedsiębiorstwa udzielającego świadczeń
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO TRANXENE, 5 mg, kapsułki TRANXENE, 10 mg, kapsułki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 kapsułka zawiera 5 mg klorazepatu soli dwupotasowej
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA KAMAGRA 100 mg, tabletki powlekane Sildenafil w postaci cytrynianu Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. 1- Należy zachować tę ulotkę,
Bardziej szczegółowoIdea opieki farmaceutycznej Idea opieki farmaceutycznej narodziła się Stanach Zjednoczonych w latach 90- tych XX w., Jest to proces w którym
Idea opieki farmaceutycznej Idea opieki farmaceutycznej narodziła się Stanach Zjednoczonych w latach 90- tych XX w., Jest to proces w którym farmaceuta współpracuje z pacjentem oraz innym personelem medycznym,
Bardziej szczegółowoUlotka dla pacjenta: Informacja dla użytkownika Neuro-Medivitan tabletki powlekane
Nieoficjalne tłumaczenie niemieckiej ulotki dla pacjenta Ulotka dla pacjenta: Informacja dla użytkownika Neuro-Medivitan tabletki powlekane Substancje czynne: tiaminy chlorku chlorowodorek / pirydoksyny
Bardziej szczegółowoOstre zatrucie spowodowane użyciem alkoholu. świadczeniu gwarantowanemu (ICD 10) nasennych (F13.3); (F10.4); lekarz specjalista w dziedzinie chorób
Dziennik Ustaw 22 Poz. 1386 Załącznik nr 2 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. TRANXENE, 5 mg, kapsułki TRANXENE, 10 mg, kapsułki Dikalii clorazepas
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta TRANXENE, 5 mg, kapsułki TRANXENE, 10 mg, kapsułki Dikalii clorazepas Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK DLA FARMACEUTY JAK WYDAWAĆ LEK INSTANYL
PRZEWODNIK DLA FARMACEUTY JAK WYDAWAĆ LEK INSTANYL WAŻNE INFORMACJE DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA: INSTANYL, AEROZOL DO NOSA LEK STOSOWANY W LECZENIU PRZEBIJAJĄCEGO BÓLU NOWOTWOROWEGO Szanowny Farmaceuto, Należy
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem
Bardziej szczegółowoMinister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
http://www.maggiedeblock.be/2005/11/18/resolutie-inzake-de-klinischebiologie/ Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Obecna Minister Zdrowia Maggy de Block wraz z Yolande Avontroodt, i Hilde Dierickx
Bardziej szczegółowoAnnex I. Podsumowanie naukowe i uzasadnienie dla wprowadzenia zmiany w warunkach pozwolenia
Annex I Podsumowanie naukowe i uzasadnienie dla wprowadzenia zmiany w warunkach pozwolenia Podsumowanie naukowe Biorąc pod uwagę Raport oceniający komitetu PRAC dotyczący Okresowego Raportu o Bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia..(poz. ) WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Załącznik nr 1 Lp. Nazwa
Bardziej szczegółowoANEKS III ODPOWIEDNIE CZĘŚCI CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO I ULOTKI DLA PACJENTA
ANEKS III ODPOWIEDNIE CZĘŚCI CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO I ULOTKI DLA PACJENTA Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Bardziej szczegółowoDOBRE PRAKTYKI POSTĘPOWANIA DYSPOZYTORÓW MEDYCZNYCH I ZESPOŁÓW RATOWNICTWA MEDYCZNEGO Z PACJENTEM Z PODEJRZENIEM UDARU MÓZGU
DOBRE PRAKTYKI POSTĘPOWANIA DYSPOZYTORÓW MEDYCZNYCH I ZESPOŁÓW RATOWNICTWA MEDYCZNEGO Z PACJENTEM Z PODEJRZENIEM UDARU MÓZGU Konsultant krajowy w dziedzinie neurologii prof. dr hab. n. med. Danuta Ryglewicz
Bardziej szczegółowoWIEDZA. K_W01 Zna definicje, cele i metody żywienia klinicznego oraz sposoby oceny odżywienia w oparciu o metody kliniczne.
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Żywienie kliniczne Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA K_W01 Zna definicje,
Bardziej szczegółowoPrzełom I co dalej. Anna Kostera-Pruszczyk Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny
Przełom I co dalej Anna Kostera-Pruszczyk Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Przełom miasteniczny Stan zagrożenia życia definiowany jako gwałtowne pogorszenie opuszkowe/oddechowe
Bardziej szczegółowoOstre infekcje u osób z cukrzycą
Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni
Bardziej szczegółowoDz. U. nr 3/2000 Poz 44
Dz. U. nr 3/2000 Poz 44 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 1999 r. w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, zasad funkcjonowania i rodzajów zakładów lecznictwa odwykowego oraz udziału
Bardziej szczegółowoNARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA
NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA SZCZEGÓŁOWE MATERIAŁY INFORMACYJNE O PRZEDMIOCIE POSTĘPOWANIA W SPRAWIE ZAWARCIA UMÓW O UDZIELANIE ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ w rodzaju: programy profilaktyczne i promocja zdrowia
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe oraz podstawy zmian warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu.
Aneks I Wnioski naukowe oraz podstawy zmian warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu. 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Inj. Magnesii Sulfurici 20% Polpharma 200 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań Magnesii sulfas
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Inj. Magnesii Sulfurici 20% Polpharma 200 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań Magnesii sulfas Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem
Bardziej szczegółowoRodzinna gorączka śródziemnomorska
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Rodzinna gorączka śródziemnomorska Wersja 2016 2. DIAGNOZA I LECZENIE 2.1 Jak diagnozuje się tę chorobę? Zasadniczo stosuje się następujące podejście: Podejrzenie
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 11 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4, D80.5,
Bardziej szczegółowoGrant NCN 2011/03/B/ST7/03649. Reguły systemu wsparcia decyzji: wskazania/przeciwskazania trombolizy
Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649 Reguły systemu wsparcia decyzji: wskazania/przeciwskazania trombolizy Kryterium Dane (jakie) Dane (źródło) Reguła Moduł wiek wiek pacjent/osoba > 18 lat (włączająca) kliniczne
Bardziej szczegółowoVENTOLIN. Salbutamol w aerozolu pod ciśnieniem. Pojemnik zawiera 200 dawek po 100 ~Lgsalbutamolu. Lek jest uwalniany za pomocą specjalnego dozownika.
VENTOLIN areozol VENTOLIN Salbutamol w aerozolu pod ciśnieniem. Pojemnik zawiera 200 dawek po 100 ~Lgsalbutamolu. Lek jest uwalniany za pomocą specjalnego dozownika. Ventolin w postaci aerozolu zaleca
Bardziej szczegółowoProblemy kostne u chorych ze szpiczakiem mnogim doświadczenia własne
Problemy kostne u chorych ze szpiczakiem mnogim doświadczenia własne dr n.med. Piotr Wojciechowski Szpiczak Mnogi Szpiczak Mnogi (MM) jest najczęstszą przyczyną pierwotnych nowotworów kości u dorosłych.
Bardziej szczegółowoDr Jarosław Woroń. BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA LEKÓW PRZECIWBÓLOWYCH Krynica 11.XII.2009
Dr Jarosław Woroń BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA LEKÓW PRZECIWBÓLOWYCH Krynica 11.XII.2009 Zakład Farmakologii Klinicznej Katedry Farmakologii CM UJ Kraków Uniwersytecki Ośrodek Monitorowania i Badania Niepożądanych
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne dla pracowników służby zdrowia i pacjentów stosujących lek przeciwcukrzycowy Suliqua
19 stycznia 2017 r. EMA/747766/2016 Materiały edukacyjne dla pracowników służby zdrowia i pacjentów stosujących lek Środki mające na celu zmniejszenie ryzyka pomylenia dwóch wstrzykiwaczy o różnej mocy
Bardziej szczegółowoMonitorowanie niepożądanych działań leków
Monitorowanie niepożądanych działań leków Anna Wiela-Hojeńska Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niepożądane działanie leku (ndl) Adverse Drug Reaction (ADR) (definicja
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32.a. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE
Bardziej szczegółowoProjekty Taryf świadczeń w odniesieniu do świadczeń gwarantowanych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień
Projekty Taryf świadczeń w odniesieniu do świadczeń gwarantowanych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień Lp Zakres Świadczenie jednostkowe Projekt Taryfy Uwagi dodatkowe 1 świadczenia psychiatryczne
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Bardziej szczegółowoLECZENIE ZAAWANSOWANEGO RAKA JELITA GRUBEGO (ICD-10 C 18 C 20)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 511 Poz. 42 Załącznik B.4. LECZENIE ZAAWANSOWANEGO RAKA JELITA GRUBEGO (ICD-10 C 18 C 20) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie zaawansowanego
Bardziej szczegółowoNazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
Załącznik nr 10 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny:
Bardziej szczegółowo