Rozliczanie kosztów działalności pomocniczej

Transkrypt

1 1 Rozliczanie kosztów działalności pomocniczej

2 Działalność pomocnicza działalność wyodrębnionych komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa świadczących usługi na potrzeby innych jednostek wewnątrz przedsiębiorstwa odbiorca świadczeń działalności pomocniczej - inna jednostka organizacyjna w przedsiębiorstwie, a nie odbiorca zewnętrzny Świadczenia działalności pomocniczej sprzedawane na zewnątrz sporadycznie w przypadku nadwyżek 2

3 Warunki wyodrębnienia wydziałów działalności pomocniczej 3 świadczone usługi są mierzalne i istnieje możliwość pomiaru wielkości świadczeń dla poszczególnych odbiorców istnieje możliwość wyceny świadczeń koszty świadczeń są istotne dla prawidłowości rachunku kosztów znaczne, ulegają wahaniom z okresu na okres, świadczone zróżnicowanym odbiorcom jeśli jeden z tych warunków jest niespełniony powinny być Jednostki pomocnicze łączone w większe jednostki organizacyjne koszty zaliczane do ogólnoprodukcyjnych lub ogólnozakładowych

4 Wybrane metody rozliczania świadczeń działalności pomocniczej 4 Stawka rzeczywista Macierzowa (układu równań) Stawka planowana Stawka planowana Stawka częściowo planowana Metody uproszczone Bezpośrednia Stopniowa (sekwencyjna)

5 Przykład: Produkcja pomocnicza Działalność pomocnicza Wydział Transportowy - transport samochodowy półfabrykatów, węgla i odpadów (jednostka miary - tonokilometry) Wydział Kotłowni - kotłownia węglowa wytwarzające ciepło na własne potrzeby jednostki (jednostka miary - Gigajoule energii cieplnej) Oczyszczalnia - oczyszczalnia ścieków (jednostka miary - m 3 oczyszczonych ścieków) Transport Kotłownia Oczyszczalnia Wydz.1 Wydz.2 Zarząd Przepływy międzywydziałowe 5

6 Dane do rozliczeń Koszty działalności pomocniczej Przepływy międzywydziałowe wg jednostek miary jednostki na rzecz, których jest świadczona działalność pomocnicza 6 jednostki świadczące działalność pomocniczą

7 1. Metoda macierzowa (układu równań) Uwzględnienie wszystkich świadczeń wzajemnych w kalkulacji stawek Niewiadome w układzie równań koszty jednostkowe dla poszczególnych wydziałów (tyle niewiadomych ile wydziałów pomocniczych) KjT KjK KjT 2000 KjO KjO KjT 500 KjK KjT( zł / tkm ) KjK( zł / GJ) KjO( zł / 3 m ) jednostkowe koszty 7 KjT=4 zł/tkm KjO=3 zł/m 3 KjK=28 zł/gj

8 Metoda macierzowa rozliczenie wzajemnych świadczeń Rozliczenie kosztów wzajemnych rozliczeń pomiędzy wydziałami pomocniczymi dla kosztów jednostkowych wyznaczonych na podstawie układu równań 8 Transport: = Kotłownia: = Oczyszczalnia: =

9 Metoda macierzowa rozliczenie kosztów na działalność podstawową Rozliczenie skorygowanych kosztów działalności pomocniczej na działalność podstawową 9 Rozliczenie kosztów wydziałów pomocniczych na rzecz pozostałych

10 2. Metoda stawek planowanych Stawki planowane: Wydział Transportowy 3,5 zł/tkm Wydział Kotłowni 26 zł/gj Wydział Oczyszczania 3 zł/m 3 10 rozliczenie wszystkich świadczeń działalności pomocniczej według stawek planowanych (wzajemnych i poza działalnością pomocniczą) rozliczenie odchyleń powstałych pomiędzy kosztem rzeczywistym a planowanym działalności pomocniczej rozliczenie proporcjonalnie do świadczeń na rzecz odbiorców poza działalnością pomocniczą w całości obciążenie kosztów zarządu Stawki planowane: Planowany koszt wytworzenia Rzeczywisty koszt z poprzedniego okresu Cena rynkowa stosowana przez dostawców tego typu usług

11 Metoda stawek planowanych rozliczenie wg stawek planowanych rozliczenie wszystkich świadczeń działalności pomocniczej według stawek planowanych wyznaczenie odchyleń pomiędzy planowanymi a rzeczywistymi kosztami działalności pomocniczej 11 Kotłownia: = Oczyszczalnia: =

12 Współczynniki odchyleń w metodzie stawek planowanych wskaź.odchylenia odchyleniakosztówwydziału pomocniczego rozliczonekoszty planowanebezwzajemnych WSKT ,571% WSKK ,731% WsKO ,333 % 12

13 Metoda stawek planowanych rozliczenie kosztów Rozliczenie kosztów wydziałów pomocniczych na rzecz pozostałych

14 3. Metoda stawek częściowo planowanych Stawki planowane: Wydział Transportowy 3,5 zł/tkm Wydział Kotłowni 26 zł/gj Wydział Oczyszczania 3 zł/m 3 Stawki planowane Planowany koszt wytworzenia Rzeczywisty koszt z poprzedniego okresu Cena rynkowa stosowana przez dostawców tego typu usług 14 założenie wstępnej wyceny świadczeń wzajemnych po koszcie planowanym ( możliwa wycena wszystkich świadczeń wzajemnych lub tylko niektórych) rozliczenie świadczeń wychodzących poza działalność pomocniczą według stawek uwzględniających świadczenia wzajemne

15 Metoda stawek częściowo planowanych rozliczenie świadczeń wzajemnych wstępna wycena świadczeń wzajemnych po koszcie planowanym 15 Transport: = Kotłownia: = Oczyszczalnia: =

16 Metoda stawek częściowo planowanych obliczenie stawek uwzględniających świadczenia wzajemne KjT 4, 5 zł / tkm KjK 27, 75 zł / GJ KjO 2, 9 zł /m obliczanie stawek - uwzględnienie wyłącznie rozchodu świadczeń poza działalność pomocniczą Transport: = tkm Kotłownia: = GJ Oczyszczalnia: = m3

17 Metoda stawek częściowo planowanych rozliczenie kosztów na działalność podstawową 17 Rozliczenie kosztów wydziałów pomocniczych na rzecz pozostałych

18 Uproszczenia dla świadczeń wzajemnych dla jednorodnej działalności Rezygnacja z wyceny świadczeń wzajemnych, jeśli występują - metoda bezpośrednia Przyjęcie stałej kolejności jednokierunkowego rozliczania świadczeń wzajemnych metoda stopniowa, metoda zamykania zamówienia 18

19 4. Metoda stopniowa (sekwencyjna) sekwencja alokacji zdeterminowana przez wartość świadczeń pierwszy wydział w łańcuchu powiązań nie otrzymuje świadczeń, tylko świadczy; ostatni wydział w łańcuchu odbiorca świadczeń Transport Kotłownia Oczyszczalnia Transport Kotłownia Oczyszczalnia Wydz.1 Wydz.2 Zarząd 19 Wydz.1 Wydz.2 Zarząd

20 Metoda stopniowa jednokierunkowy przepływ 20 założenie jednokierunkowego przepływu świadczeń ( w przypadku świadczeń wielokierunkowych, część wzajemnych jest pomijana) Kotłownia Oczyszczalnia: Oczyszczalnia Kotłownia: zł 4000 zł większe świadczenie = zł Transport Kotłownia Oczyszczalnia Wydz.1 Wydz.2 Zarząd mniejsze świadczenie = zł (pominięte)

21 Metoda stopniowa rozliczenie kosztów Wydz.Transportowego KjT 4 zł / tkm Wydział Transport tylko świadczy usługi na rzecz innych, sam nie odbiera innych Rozliczenie kosztów Wydziału Transport na rzecz pozostałych 21

22 Metoda stopniowa rozliczenie kosztów Kotłowni + 22 Koszty Wydziału Kotłownia powiększone o koszty usługi świadczonej przez Wydział Transportu (12000 zł = ) Koszty Wydziału Kotłownia rozliczone na pozostałe działy KjK 25, 6zł / GJ 2 500

23 Metoda stopniowa rozliczenie kosztów Oczyszczalni Koszty Wydziału Oczyszczalnia powiększone o koszty usługi świadczonej przez Wydział Kotłowni i Wydział Transportu KjO , 24zł /m Nie uwzględnienie usługi zwrotnej świadczonej przez oczyszczalnie dla kotłowni 2 000m3. Koszty Wydziału Oczyszczalnia rozliczone na pozostałe działy 3

24 5. Metoda bezpośrednia Transport Kotłownia Oczyszczalnia Wydz.1 Wydz.2 Zarząd 24 pomijanie świadczeń wzajemnych między wydziałami pomocniczymi koszty działalności pomocniczej bezpośrednio na działalność produkcyjną i inne kierunki świadczeń stawka kosztów na jednostkę świadczenia uwzględnia wyłącznie usługi wychodzące poza działalność pomocniczą

25 Metoda bezpośrednia kalkulacja stawek kosztów KjT 8zł / tkm całkowita ilość świadczeń , a nie KjK 26 zł / GJ KjO , 2zł /m 3 stawka kosztów na jednostkę świadczenia uwzględnia wyłącznie usługi wychodzące poza działalność pomocniczą stawki zawyżone zaniżenie ilości świadczeń, mianownika wyrażeń

26 26 Metoda bezpośrednia rozliczenia kosztów

27 Porównanie wyników rozliczenia kosztów wydziałów pomocniczych 27 Zastosowanie stawek planowanych upraszcza i przyspiesza proces rozliczania kosztów działalności pomocniczej możliwość poprawnej oceny efektów działalności pomocniczej: odbiorca jest obciążany w pierwszej kolejności kosztami świadczeń wycenionymi na podstawie stawek planowanych, za odchylenia odpowiedzialne są wydziały świadczące usługi Metoda macierzowa najbardziej dokładne rozliczenie kosztów rzeczywistych