Ocena stomatologicznych zachowań prozdrowotnych dzieci i młodzieży niepełnosprawnej z wybranych województw Polski badania socjomedyczne
|
|
- Maciej Rogowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Czas. Stomatol., 20, 63,, Polish Dental Society Ocena stomatologicznych zachowań prozdrowotnych dzieci i młodzieży niepełnosprawnej z wybranych województw Polski badania socjomedyczne Evaluation of dental health promoting habits of disabled children and adolescents in selected Polish provinces a sociomedical study Maria Borysewicz-Lewicka, Magdalena Wochna-Sobańska 2, Maria Mielnik-Błaszczak 3, Wanda Stokowska 4, Danuta Waszkiel 5, Karolina Gerreth Klinika Stomatologii Dziecięcej Katedry Stomatologii Dziecięcej UM im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Kierownik: prof. dr hab. n. med. M. Borysewicz-Lewicka; 2 Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego Katedry Stomatologii Wieku Rozwojowego UM w Łodzi, Kierownik: prof. dr hab. n. med. M. Wochna-Sobańska; 3 Katedra i Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego UM w Lublinie, Kierownik: prof. dr hab. M. Mielnik-Błaszczak; 4 Zakład Stomatologii Zachowawczej UM w Białymstoku, Kierownik: prof. dr hab. W. Stokowska; 5 Zakład Stomatologii Dziecięcej UM w Białymstoku, Kierownik: prof. dr hab. D. Waszkiel Summary Introduction: It has been established that disabled patients are much more prone to oral diseases than healthy individuals. The incidence of caries and its severity indices run high in this population; moreover, such patients tend to manifest bad hygienic and dietary habits. Aim of the study: To assess dental health promoting habits of disabled and/or chronically ill children and adolescents. Material and methods: A questionnaire survey was carried out on 706 guardians of disabled and chronically ill children in 4 provinces: wielkopolskie, lubelskie, podlaskie, łódzkie. Results: The percentage of care providers who assessed their child s general health condition as good was 4.8. A mere. of children have ever been referred to the dentist by the pediatrician; however, as many as 23. of respondents reported that for a variety of reasons they changed their child s dentist. Conclusions: It is necessary to prepare special educational programs addressed to guardians of disabled and chronically ill patients regarding the prophylaxis of oral diseases. Streszczenie Wprowadzenie: wiadomo, że pacjenci niepełnosprawni w większym stopniu niż ogólnie zdrowi narażeni są na występowanie chorób jamy ustnej. Spotyka sie u nich wysoką frekwencję oraz intensywność próchnicy zębów, jak również nieprawidłowe zachowania związane z higieną i dietą. Cel pracy: ocena stomatologicznych zachowań prozdrowotnych dzieci i młodzieży niepełnosprawnej i/lub przewlekle chorej. Materiał i metody: badania socjomedyczne wykonano wśród 706 opiekunów dzieci niepełnosprawnych i przewlekle chorych w 4 województwach: wielkopolskim, lubelskim, podlaskim i łódzkim. Wyniki: ogólny stan zdrowia dziecka 4,8 opiekunów oceniło jako dobry. Jedynie, dzieci było kiedykolwiek kierowanych przez pediatrę do stomatologa, jednak aż 23, ankietowanych podało, że z różnych powodów zmieniało lekarza stomatologa leczącego dziecko. Wnioski: konieczne jest opracowanie specjalnych programów edukacyjnych skierowanych do opiekunów osób niepełnosprawnych i przewlekle chorych z zakresu profilaktyki chorób jamy ustnej. KEYWORDS: disabled and chronically ill patients, health promoting habits HASŁA IDEKSOWE: pacjenci niepełnosprawni i przewlekle chorzy, zachowania prozdrowotne 8
2 20, 63, Dzieci i młodzież niepełnosprawna Wstęp Wiadomo, że pacjenci niepełnosprawni w większym stopniu niż ogólnie zdrowi są narażeni na występowanie chorób jamy ustnej. Spotyka sie u nich wysoką frekwencję oraz intensywność próchnicy zębów, jak również częściej obserwowane są nieprawidłowe zachowania związane z higieną i dietą. Dieta pacjentów często zawiera miękkie, kariogenne pokarmy, łatwo przyklejające się do zębów i długo na nich zalegające. Znaczenie ma też częstsze karmienie. Stopień niepełnosprawności intelektualnej ma także wpływ na trudności z właściwą kontrolą płytki bakteryjnej []. Stąd utrzymanie prawidłowej higieny będące podstawą zachowania zdrowia jamy ustnej, szczególnie w stosunku do pacjentów niepełnosprawnych, którzy są uzależnieni od opiekunów przy wykonywaniu procedur higienicznych, jest niezwykle istotne. Właściwe usuwanie płytki bakteryjnej z powierzchni zębów jest umiejętnością, która może być osiągnięta jedynie wtedy, gdy pacjent jest świadomy celu w jakim wykonano zabieg, lecz także musi wykazywać zręczność w posługiwaniu się szczoteczką do zębów [, ]. ależy podkreślić, że objęcie profilaktyczną opieką stomatologiczną pacjentów niepełnosprawnych oraz przewlekle chorych w celu zapobiegania chorobom jamy ustnej jest ważne, także z tego powodu, że leczenie próchnicy zębów oraz jej powikłań jest niezwykle trudne do wykonania w tej grupie pacjentów [5]. Cel pracy Celem badań była ocena stomatologicznych zachowań prozdrowotnych dzieci i młodzieży niepełnosprawnej i/lub przewlekle chorej. Materiał i metody W latach , na zlecenie Ministerstwa Zdrowia, w ramach ekspertyzy pt. Epidemiologiczna ocena zdrowia jamy ustnej dzieci niepełnosprawnych i przewlekle chorych, wykonano badania kliniczne jamy ustnej dzieci niepełnosprawnych intelektualnie (w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim), przewlekle chorych (z dziecięcym porażeniem mózgowym, padaczką) oraz z niepełnosprawnością sensoryczną (niewidomych i niedowidzących), a także badanie socjomedyczne wśród ich rodziców lub opiekunów w 4 województwach: wielkopolskim, lubelskim, podlaskim i łódzkim. Badania wykonano w 3 grupach wiekowych: 6- lat, -4 lat oraz 7-20 lat, pacjentów przebywających w instytucjach zajmujących się osobami niepełnosprawnymi (tzn. ośrodkach szkolno-wychowawczych, szkołach specjalnych, przedszkolach specjalnych, ośrodkach wychowawczych, ośrodkach dziennego pobytu, domach pomocy społecznej, stowarzyszeniach, ośrodkach rehabilitacyjnych oraz specjalistycznych ośrodkach zdrowia). Do analizy zagadnień będących celami ekspertyzy wybrane zostały grupy pacjentów utworzone, zgodnie z założeniami, ze względu na występujące choroby ogólnoustrojowe bądź niepełnosprawność. W badaniach uczestniczyło ogółem 88 dzieci (w tym 353 płci żeńskiej i 456 płci męskiej). W województwie wielkopolskim zbadano 278 osób, w lubelskim 254, w łódzkim 7, a w podlaskim 8. U 676 spośród wszystkich zbadanych osób uzyskano odpowiedzi od ich opiekunów na pytania zawarte w kwestionariuszu. U 30 osób udało się jedynie zebrać wywiad, zaś u 2 wykonać badanie kliniczne. Zamknięte pytania kwestionariusza ankiety dotyczyły opinii opiekunów o konieczności le-
3 M. Borysewicz-Lewicka i in. Czas. Stomatol., T a b e l a. Opiekunowie objęci badaniem kwestionariuszowym Grupa badanych Pacjenci niewidomi i niedowidzący Pacjenci chorujący na mózgowe porażenie dziecięce i padaczkę iepełnosprawni intelektualnie w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim kobieta Liczba badanych 6- lat -4 lat 7-20 lat ogółem kobieta kobieta kobieta mężczyzna mężczyzna mężczyzna mężczyzna Ogółem czenia stomatologicznego, oceny zadowolenia z opieki stomatologicznej nad dzieckiem, danych o stosowanych środkach do higieny jamy ustnej oraz pomocy udzielanej dzieciom podczas oczyszczania zębów. Ankietę wypełniło 706 osób (tab. ) w tym 3 opiekunów dziewczynek i 35 chłopców (54 niewidomych i niedowidzących, 28 chorujących na dziecięce porażenie mózgowe i padaczkę oraz 254 niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim). Zgodę na realizację zaplanowanych badań wydała Komisja Bioetyczna przy Uniwersytecie Medycznym im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Wyniki Większość ankietowanych uznała ogólny stan zdrowia dziecka jako dobry (4,8) lub zadowalający (33,7). a pytanie Czy dziecku potrzebna jest stała opieka stomatologiczna, zdecydowana większość respondentów odpowiedziała twierdząco (67,0). Odnotować jednak należy, że pewien odsetek (6,8 28,6) nie potrafił odpowiedzieć na to pytanie. Średnio 86,3 badanych zgłosiła, że pediatra nigdy nie skierował dziecka do stomatologa, zaś 23, podało, że z różnych powodów zmieniało lekarza stomatologa (tab. 2). Z opieki stomatologicznej nad dzieckiem zadowolonych było 40,6 opiekunów z grupy dzieci niepełnosprawnych intelektualnie, 46,3 z grupy chorujących na choroby układu nerwowego oraz 56,5 z grupy niewidomych lub niedowidzących. Zdecydowanie niezadowolonych było średnio 2,5 (tab. 3). Opiekunowie zadeklarowali, że samodzielnie oczyszcza zęby 5,4 dzieci niepełnosprawnych intelektualnie, 47,0 z mózgowym porażeniem dziecięcym i/lub padaczką oraz, aż 88,3 niewidomych i niedowidzących. ajczęściej pomoc rodziców lub opiekunów w tej czynności higienicznej udzielana była dzieciom z chorobami układu nerwowego. W większości ankietowani deklarowali, że dzieci używają szczoteczkę tradycyjną (84,4). 20
4 20, 63, Dzieci i młodzież niepełnosprawna T a b e l a 2. Opinia opiekunów o konieczności leczenia stomatologicznego iepełnosprawni intelektualnie w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim Pytanie 254 Chorujący na MPD lub padaczkę 28 Liczba badanych w grupach iewidomi i niedowidzący 54 Czy ocenia Pan(i) stan zdrowia dziecka jako: dobry 2 44, 8 2, 4 6,0 zadowalający zły nie wiem trudno powiedzieć ,7 3, 0,4 6, 2, ,,7 3,0 20,8 0, ,2 0,0 0,6 5,8 Czy uważa Pan(i), że jest potrzebna stała opieka stomatologiczna u dziecka? tak 64 64, ,8 8 57,8 nie nie wiem , 23,6 3, ,4 6,8 2, ,8 28,6 5,8 Czy kiedykolwiek pediatra skierował dziecko do stomatologa? tak 26,2 37 2,4 7 4,5 nie ,3 5, ,, ,3 5,2 Czy zmieniał(a) Pan(i) lekarza stomatologa leczącego dziecko? tak 4, , ,4 nie ,6 6, ,8, ,, Ogółem 4,8 33,7 5,5,6 6, 67,0 7,6 2,8 3,5, 86,3 3,8 23, 64,3,8 2
5 M. Borysewicz-Lewicka i in. Czas. Stomatol., T a b e l a 3. Ocena zadowolenia z opieki stomatologicznej nad dzieckiem 22 Liczba badanych w grupach iewidomi i niedowidzący Ogółem Chorujący na MPD lub padaczkę iepełnosprawni intelektualnie w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim Pytanie Czy jest Pan(i) zadowolony(a) z opieki stomatologicznej nad dzieckiem? 46,5 2,5 8,2 25,2 7, ,5 7, 5,8 24,0 6, ,3 2,8 8, 26,8 6, ,6 5,4,8 24,0, tak nie nie wiem trudno powiedzieć Pasty do zębów takiej jak reszta rodziny używało 73,5 badanych osób (tab. 4). Omówienie wyników i dyskusja Badania wykazały, że 4,8 opiekunów oceniło stan zdrowia ich dziecka jako dobry, a 33,7 jako zadowalający. atomiast, aż 6, respondentom trudno było odpowiedzieć na ww. pytanie, w najwyższym odsetku opiekunom dzieci chorujących na mózgowe porażenie dziecięce i padaczkę (20,8). Można przypuszczać, że stan zdrowia tych dzieci często ulegał zmianie, co z pewnością niejednokrotnie związane jest z występowaniem chorób współtowarzyszących. Większość respondentów (86,3) podała, że ich dzieci nie zostały nigdy skierowane przez pediatrę do stomatologa. Wynika z tego, że w Polsce aktualnie brak jest zintegrowanej współpracy w planowaniu opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi, choć powszechnie uznaje sie, że opieka stomatologiczna powinna być integralną częścią pełnej i skoordynowanej terapii w tej grupie pacjentów [2]. Zachęcenie rodziców do wizyt ze swoimi podopiecznymi u stomatologa już we wczesnym dzieciństwie jest istotne w zapobieganiu chorobom jamy ustnej, umożliwi także wczesną ich diagnostykę oraz leczenie [2]. Podobne spostrzeżenia opisały Gerreth i Borysewicz-Lewicka [6] badając uczniów szkół specjalnych w Poznaniu. Wyniki ww. autorek wskazują, że jedynie 2,5 respondentów otrzymało w przeszłości skierowanie od pediatry do stomatologa dla ich dziecka. Podobnie niezadowalające wyniki uzyskały Rump i Przybylska [2], na podstawie badań ankietowych 47 matek dzieci niepełnosprawnych i przewlekle chorych dotyczących przyczyn pierwszej wizyty u stomatologa. Autorki stwierdziły, że jedynie dzieci uzyskało skierowanie od lekarza pedia-
6 20, 63, Dzieci i młodzież niepełnosprawna T a b e l a 4. Dane o stosowanych środkach do higieny jamy ustnej oraz pomocy udzielanej dzieciom przy oczyszczaniu zębów intelektualnie w stopniu Pytanie umiarkowanym, znacznym i głębokim 254 Liczba badanych w grupach iepełnosprawni Chorujący na MPD lub padaczkę 28 iewidomi i niedowidzący 54 Czy dziecko myje zęby: samodzielnie zawsze z pomocą rodzica lub opiekuna czasami z pomocą rodzica lub opiekuna zęby są myte przez rodzica lub opiekuna ,4 5,4,8,8, ,0 7,4, 25,5, ,3 6,5 0,6 3,2 Jakiego rodzaju szczoteczki dziecko używa? tradycyjnej elektrycznej raz tradycyjnej, raz elektrycznej ,0 5,5, 0, ,6 7,7 7, , 6,5 7, Jakiej pasty dziecko używa? takiej jak reszta rodziny innej niż używa cała rodzina ,2 22,4 0, ,8 24,2 2, , 3,2, Ogółem 60,5 3,2,5 5,2,7 84,4 6,7 7,,0 73,5 25,,4 23
7 M. Borysewicz-Lewicka i in. Czas. Stomatol., try, a najczęściej powodem zgłoszenia się do gabinetu była wada zgryzu (45), wizyta profilaktyczna (33), zły stan uzębienia stwierdzany przez opiekuna (30) oraz, aż w 28 dolegliwości bólowe zębów. Zastanawiające jest, że jedynie 67,0 respondentów spostrzega konieczność sprawowania stałej opieki stomatologicznej nad ich dzieckiem, podczas gdy 2,8 odpowiedziało na pytanie nie wiem. ajprawdopodobniej wynika to z niskiej świadomości opiekunów dotyczącej profilaktyki oraz leczenia chorób jamy ustnej u pacjentów niepełnosprawnych. W badanych grupach 23, opiekunów zmieniało lekarza stomatologa leczącego dziecko. Z kolei zadowolonych z opieki stomatologicznej nad dzieckiem było 46,5 respondentów. Można przypuszczać, że w pewnym stopniu wynika to z trudności w leczeniu osób niepełnosprawnych w gabinecie stomatologicznym. Przeszkody w uzyskaniu współpracy ze strony pacjenta zniechęcają lekarzy do przyjmowania tych chorych. ie ma także wyspecjalizowanych ośrodków przyjmujących tzw. trudnych pacjentów. Z drugiej strony opiekunowie oczekują, że ich przewlekle chore dzieci objęte będą obligatoryjnie stałą profesjonalną opieką stomatologiczną. Braki dotyczą także świadomości zdrowotnej rodziców. Wyniki ekspertyzy wskazują, że stosunkowo niewielki odsetek dzieci otrzymywał pomoc ze strony opiekunów podczas zabiegu szczotkowania zębów (24,7), a tylko 5,2 respondentów przyznało, że regularnie oczyszcza zęby dziecka. Otrzymane wyniki badań są odmienne od rezultatów otrzymanych przez Limanowską- Shaw i wsp. []. Autorzy badali 42 zawodników VII Ogólnopolskich Letnich Igrzysk Olimpiad Specjalnych w Poznaniu i spostrzegli, że aż,4 zawodników szczotkowało zęby samodzielnie. Również Gerreth i Borysewicz-Lewicka [7] wykazały na podstawie badania kwestionariuszowego 7 uczniów niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim i umiarkowanym z 8 szkół specjalnych w Poznaniu, że wysoki odsetek (7,7) ankietowanych wykonywał tę czynność samodzielnie. W badaniach własnych odnotowano, że w najwyższym odsetku pomoc podczas zabiegów higienicznych jamy ustnej była udzielana dzieciom niewidomym i niedowidzącym (88,3), zaś następnie niepełnosprawnym intelektualnie w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim (5,4) oraz chorującym na mózgowe porażenie dziecięce i padaczkę (47,0). Inaczej kształtowały się wyniki badań Shyama i wsp. [3] wśród pacjentów niepełnosprawnych i przewlekle chorych w Kuwejcie. Autorzy wykazali, że pomoc przy szczotkowaniu zębów uzyskiwało 28 pacjentów z zespołem Downa, 7 niewidomych, 2 głuchoniemych oraz 3 niepełnosprawnych fizycznie. W Polsce wyniki otrzymane drogą omawianej ekspertyzy także nie są zadowalające. Świadczą o niskiej świadomości prozdrowotnej opiekunów. Dane z piśmiennictwa oraz doświadczenia własne wskazują, że pacjenci niepełnosprawni i przewlekle chorzy regularnie powinni otrzymywać pomoc podczas zabiegów higienicznych. Szczególnie osoby z obniżoną sprawnością intelektualną, które często nie rozumieją celu zdrowotnego mają mniejsze zdolności manualne, przez co nie potrafią wykonać procedury efektywnie [3, 8, ]. Znaczenie prawidłowo wykonywanych procedur higienicznych powinno być często podkreślane podczas wizyt w gabinecie stomatologicznym. Wszelkie wskazówki muszą być również przekazywane opiekunom w celu podkreślenia ich istotności oraz zachęcenia do sprawowania odpowiedniego nadzoru nad ich wykonywaniem w domu [3]. 24
8 20, 63, Dzieci i młodzież niepełnosprawna Ograniczenia w czynności mięśni, jak również problemy w koordynacji ruchowej u dzieci z niepełnosprawnością nerwowo-mięśniową w powiązaniu z brakiem zrozumienia konieczności wykonywania procedur higienicznych w obrębie jamy ustnej u osób z obniżoną sprawnością intelektualną skutkuje progresją chorób zapalnych [4]. Dlatego też, w przypadku takich pacjentów polecane jest między innymi wykorzystywanie szczoteczek elektrycznych, które są szczególnie przydatne osobom o zmniejszonych zdolnościach ruchowych []. Z badań wynika, że dzieci najczęściej szczotkowały zęby szczoteczką manualną, a jedynie niewielki odsetek używał szczoteczki elektrycznej zawsze (6,7) bądź zamiennie ze szczoteczką tradycyjną (7,). Dla porównania, badani uczniowie szkół specjalnych ze szczoteczki tradycyjnej korzystali w 4,2, zawsze jedynie z elektrycznej w 3,5, podczas gdy 2,3 używało zamiennie obu rodzajów szczoteczek [7]. Tymczasem polecenie pacjentom o zmnieszonych zdolnościach manualnych szczoteczki elektrycznej, zwłaszcza jeżeli wykonują zabieg samodzielnie, umożliwia swobodne oczyszczanie zębów bez wykonywania precyzyjnych ruchów przez mięśnie kończyny górnej []. Używanie przez dzieci pasty do zębów takiej samej z jakiej korzysta pozostała część rodziny zadeklarowało 73,5 respondentów. atomiast w przytoczonych badaniach Gerreth i Borysewicz-Lewickiej [7] specjalnej pasty używało 50,2 uczniów szkół specjalnych. Podsumowanie W podsumowaniu można stwierdzić, że wśród pacjentów niepełnosprawnych i/lub przewlekle chorych stwierdza się konieczność poprawy zachowań prozdrowotnych w zakresie higieny jamy ustnej. Stąd też istnieje potrzeba stworzenia specjalnych programów edukacyjnych dla opiekunów, stomatologów oraz innych osób udzielających świadczeń zdrowotnych w celu poprawy stanu zdrowia jamy ustnej pacjentów niepełnosprawnych. Osoby obejmujące opieką stomatologiczną dzieci, powinny określać specjalne potrzeby higieniczne w tej grupie pacjentów, a następnie zapewnić im instruktaż higieny jamy ustnej, jak również wprowadzenie odpowiednio dobranych zabiegów profilaktycznych i leczniczych. ależałoby również zintegrować współpracę pomiędzy pediatrami i stomatologami, co zezwoliłoby na wczesny kontakt z pacjentem oraz jego opiekunem, a przez to odpowiednie stomatologiczne działania profilaktyczno- -lecznicze. Piśmiennictwo. Adiwoso ASAW, Pilot T: Results of oral health and hygiene education in an institution for multiple handicapped children in Indonesia. Int Dent J, 4, 2: Al Agili D E, Roseman J, Pass M A, Thornton J B, Chavers L S: Access to dental care in Alabama for children with special needs. Parents perspective. J Am Dent Assoc 2004, 35, 4: Al-Hussyeen A A, Al-Sadhan S A: Oral hygiene practices and dietary habits among children with Down s Syndrome in Riyadh, Saudi Arabia. Saudi Dent J 2006, 8, 3: Bozkurt F Y, Fentoglu Ö, Yetkin Z: The Comparison of Various Oral Hygiene Strategies in euromusculary Disabled Individuals. J Contemp Dent Pract 2004, 5, 4: Dos Santos MTBR, ogueira MLG: Infantile reflexes and their effects on dental caries and oral hygiene in cerebral palsy individuals. J Oral Rehabil 2005, 32, 2:
9 M. Borysewicz-Lewicka i in. Czas. Stomatol., 6. Gerreth K, Borysewicz-Lewicka M: Ocena profilaktycznej opieki stomatologicznej u uczniów szkół specjalnych w badaniu klinicznym i socjomedycznym. Czas Stomatol 2008, 6, : Gerreth K, Borysewicz-Lewicka M: Stomatologiczne nawyki higieniczne uczniów poznańskich szkół specjalnych. Dental Forum 2008, 36, 2: Gerreth K, Lewicka A: Problemy opieki stomatologicznej nad dziećmi niepełnosprawnymi. Polska Medycyna Rodzinna 2004, 6, Supl : Limanowska-Shaw H, Paszyńska E, Deręgowska-osowicz P, Borysewicz-Lewicka M, Opydo-Szymaczek J, Gromadzińska-Zapłata E, Suliborski S, Biskupski T, Łukomska M, Wochna-Sobańska M, Bruzda-Zwiech A: Ocena stanu dziąseł oraz nawyków higienicznych u sportowców Olimpiad Specjalnych. Czas Stomatol 2003, 56, 6: Martens L, Marks L, Goffin G, Gizani S, Vinckier F, Declerck D: Oral hygiene in 2- -year-old disabled children in Flanders, Belgium, related to manual dexterity. Community Dent Oral Epidemiol 2000, 28, : Rao D, Amitha H, Munshi A K: Oral hygiene status of disabled children and adolescents attending special schools of South Canara, India. Hong Kong Dent J 2005, 2, 2: Rump Z, Przybylska J: Rola współpracy pediatry ze stomatologiem w utrzymaniu zdrowia jamy ustnej przewlekle chorych: standardy postępowania. Przegląd Stomatologii Wieku Rozwojowego 8, 2/3: Shyama M, Al-Mutawa SA, Honkala S, Sugathan T, Honkala E: Oral hygiene and periodontal conditions in special needs children and young adults in Kuwait. J Disab & Oral Health 2000,, : 3-. Adres autorek: Poznań, ul. Bukowska 70 Tel.: Fax: klstomdz@ump.edu.pl Paper received 7 October 200 Accepted 5 January 20 26
ZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY U DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH. Opracowanie
Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej oraz ze środków Ministerstwa Zdrowia ZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA
Bardziej szczegółowoLeczenie stomatologiczne jako część wymaganej opieki medycznej nad dziećmi niepełnosprawnymi opinia rodziców
Prace oryginalne Dent. Med. Probl. 2011, 48, 1, 45 53 ISSN 1644-387X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Maria Borysewicz-Lewicka 1, Karolina Gerreth 1, Katarzyna Wiśniewska
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności płukanki do jamy ustnej Dentosept w leczeniu stanu zapalnego dziąseł u pacjentów niepełnosprawnych intelektualnie
Ocena skuteczności płukanki do jamy ustnej Dentosept w leczeniu stanu zapalnego dziąseł u pacjentów niepełnosprawnych intelektualnie Efficiency of Dentosept mouthrinse in the treatment of gingivitis in
Bardziej szczegółowoOcena stomatologicznych zachowań zdrowotnych dzieci niepełnosprawnych badania ankietowe rodziców*
Czas. Stomatol., 2008, 61, 11, 767-774 2008 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Ocena stomatologicznych zachowań zdrowotnych dzieci niepełnosprawnych badania ankietowe rodziców* Evaluation
Bardziej szczegółowodr Przemysław Bury Centrum Stomatologii Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
Projekt badań profilaktycznych z zakresu zdrowia jamy ustnej, skierowany do dzieci uczęszczających w roku szkolnym 2010/2011 do klas I i VI szkół podstawowych prowadzonych przez Gminę Śrem Opracowanie:
Bardziej szczegółowo*Karolina Gerreth 1, Dorota Olczak-Kowalczyk 2, Maria Borysewicz-Lewicka 3. Streszczenie. Słowa kluczowe. 32 Nowa Stomatologia 1/2018
PRACE POGLĄDOWE Borgis Nowa Stomatol 2018; 23(1): 32-37 *Karolina Gerreth 1, Dorota Olczak-Kowalczyk 2, Maria Borysewicz-Lewicka 3 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej (PTSD), Sekcji
Bardziej szczegółowoProgram zapobiegania próchnicy dla dzieci w wieku szkolnym
Program zapobiegania próchnicy dla dzieci w wieku szkolnym Program zapobiegania próchnicy dla dzieci w wieku szkolnym powstał we współpracy z Wojewódzkim Centrum Zdrowia Publicznego w Łodzi oraz Konsultantem
Bardziej szczegółowoOcena opieki stomatologicznej sprawowanej nad dziećmi z obniżoną sprawnością na podstawie badania socjomedycznego rodziców/opiekunów
PRACE ORYGINALNE Borgis Nowa Stomatol 2018; 23(1): 3-8 Maria Borysewicz-Lewicka 1, *Karolina Gerreth 1, Dominika Wychowaniec 1, Ewa Nitschke 1, Anna Klimiuk 2, Magdalena Choromańska 2, Anna Zalewska 2
Bardziej szczegółowoWSTĘP PRZYGOTOWANIE BADAŃ
Raport z realizacji Programu profilaktyki próchnicy skierowanego do dzieci uczęszczających w roku szkolnym 2009/2010 do klas I i VI szkół podstawowych finansowanego przez Miasto Poznań WSTĘP Stomatologiczne
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM
PROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM Program powstał we współpracy z Wojewódzkim Centrum Zdrowia Publicznego w Łodzi oraz Konsultantem Wojewódzkim w dziedzinie stomatologii dziecięcej,
Bardziej szczegółowoCHOROBA PRÓCHNICOWA U DZIECI W WIEKU 0-5 LAT W POLSCE I NA ŚWIECIE.
CHOROBA PRÓCHNICOWA U DZIECI W WIEKU 0-5 LAT W POLSCE I NA ŚWIECIE Próchnica zębów o przewlekła, bakteryjna, wieloczynnikowa choroba zakaźna, która aktualnie pozostaje najczęstszym schorzeniem wieku dziecięcego,
Bardziej szczegółowoHigiena jamy ustnej oraz stan przyzębia dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym
Czas. Stomat., 2005, LVIII, 12 Higiena jamy ustnej oraz stan przyzębia dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym Oral hygiene and periodontal condition in moderately mentally retarded children
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM
PROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM Program powstał we współpracy z Wojewódzkim Centrum Zdrowia Publicznego w Łodzi oraz Konsultantem Wojewódzkim w dziedzinie stomatologii dziecięcej,
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM
Załącznik nr 1 do Umowy Nr z dnia 2011 roku PROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM Łódź, listopad 2009 roku Wprowadzenie Program zapobiegania próchnicy dla dzieci w wieku szkolnym powstał
Bardziej szczegółowoProblemy stomatologiczne polskich dzieci i młodzieży propozycje działań do rozważenia
Problemy stomatologiczne polskich dzieci i młodzieży propozycje działań do rozważenia Posiedzenie Plenarne Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia Warszawa 15.12.2010r. prof.. dr hab.. Barbara Adamowicz-Klepalska
Bardziej szczegółowoPotrzeby lecznicze w zakresie protetyki stomatologicznej u młodzieży niepełnosprawnej i przewlekle chorej
PROTET. STOMATOL., 2011, LXI, 6, 482-489 Potrzeby lecznicze w zakresie protetyki stomatologicznej u młodzieży niepełnosprawnej i przewlekle chorej Prosthetic treatment needs in adolescents with disability
Bardziej szczegółowokwestionariusze badania ankietowego, karta badania, broszura informacyjna dla pacjentek,
Dr hab. o. med. Jerzy Krupiński, emeryt. profesor oadzw. ŚUM Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoocją ŚUM w Katowicach Kraków, 5 kwietnia 2018 Recenzja pracy doktorskiej lek. dent. Marty
Bardziej szczegółowo23 kwietnia 2015 r. Epidemia próchnicy w Polsce! Lekarze alarmują: zły stan opieki stomatologicznej nad dziećmi!
23 kwietnia 2015 r. Epidemia próchnicy w Polsce! Lekarze alarmują: zły stan opieki stomatologicznej nad dziećmi! 1 Epidemia próchnicy w Polsce (1) Częstość występowania próchnicy u dzieci w wieku 3-18
Bardziej szczegółowoOcena zachowań prozdrowotnych w zakresie higieny jamy ustnej obywateli
Uniwersytet Medyczny w Lublinie lek. dent. Adriana Kleinert Ocena zachowań prozdrowotnych w zakresie higieny jamy ustnej obywateli polskich przebywających za granicą Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoGMINNA JABŁONNA REALIZACJA GMINNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I PROMOCJI ZDROWIA W ROKU 2016 STOMATOLOGIA RAPORT Z BADANIA ANKIETOWEGO
GMINNA JABŁONNA REALIZACJA GMINNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I PROMOCJI ZDROWIA W ROKU 216 STOMATOLOGIA RAPORT Z BADANIA ANKIETOWEGO Celem przeprowadzenia ankiety było poznanie opinii na temat realizacji
Bardziej szczegółowoZachorowalność na próchnicę dzieci łódzkich w wieku przedszkolnym zakwalifikowanych do zabiegów profilaktyki fluorkowej
Czas. Stomat., 2005, LVIII, 5 Zachorowalność na próchnicę dzieci łódzkich w wieku przedszkolnym zakwalifikowanych do zabiegów profilaktyki fluorkowej Incidence of caries in preschool children living in
Bardziej szczegółowoBadania pokazują, że jedynie w 1/5 zbadanych przedszkoli realizowana jest profilaktyka próchnicy zębów (Marcinkowska U. i wsp., 2013).
Przedszkolny Program Zdrowia Jamy Ustnej i Zapobiegania Próchnicy skierowany do dzieci z województwa zachodniopomorskiego pod hasłem Zdrowe zęby mamy - marchewkę zajadamy I. Diagnoza potrzeb. W Polsce
Bardziej szczegółowoEvaluation of Oral Hygiene and Dietary Habits of Children Based on the Survey of Their Parents
Prace oryginalne Dent. Med. Probl. 2012, 49, 2, 279 285 ISSN 1644-387X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Elżbieta Pels A, D F, Maria Mielnik-Błaszczak A, D, Justyna Pietrak
Bardziej szczegółowoMaria Borysewicz Lewicka 1, Magdalena Wochna-Sobańska 2
Czas. Stomatol., 2007, LX, 6, 377-383 2007 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Stomatologiczne zachowania prozdrowotne ludności Polski w świetle badań epidemiologicznych wykonanych w roku
Bardziej szczegółowoStan zdrowia jamy ustnej i opieka stomatologiczna dla dzieci i młodzieży w Polsce
Stan zdrowia jamy ustnej i opieka stomatologiczna dla dzieci i młodzieży w Polsce prof. dr n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk Konsultant krajowy w dziedzinie stomatologii dziecięcej Zakład Stomatologii Dziecięcej
Bardziej szczegółowoStan uzębienia i potrzeby lecznicze dzieci z zaburzeniami rozwoju somatycznego i psychicznego z województwa łódzkiego*
Czas. Stomatol., 2009, 62, 4, 262-270 2009 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Stan uzębienia i potrzeby lecznicze dzieci z zaburzeniami rozwoju somatycznego i psychicznego z województwa łódzkiego*
Bardziej szczegółowoAnaliza zachowań prozdrowotnych młodzieży 18-letniej uczęszczającej do szkół średnich w Łodzi
Borgis Analiza zachowań prozdrowotnych młodzieży 18-letniej uczęszczającej do szkół średnich w Łodzi Praca oryginalna Original paper Katarzyna Ćwiklak 1, Jacek Pypeć 2, *Lidia Pijankowska-Beksa 1, Joanna
Bardziej szczegółowo(Nie)przychodzi Polka do lekarza
()przychodzi Polka do lekarza Wyniki badania Kontakt: Aneta Jaworska Tel. +48 +48 (22) 592 63 00 e-mail: aneta.jaworska@grupaiqs.pl Z badania omnibusowego IQS96, przeprowadzonego przez instytut badawczy
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003 Zakład Zarządzania i Ekonomiki Ochrony Zdrowia Akademii Medycznej w Lublinie Department of Health
Bardziej szczegółowoKierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego
Kierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu, typ przedmiotu (podstawowy, kierunkowy) Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna
Bardziej szczegółowoPraca w zespole stomatologicznym. Zespół stomatologiczny. ...aktywny udział asysty oszczędza do 40% czasu zabiegu... PRACA W ZESPOLE STOMATOLOGICZNYM
...aktywny udział asysty oszczędza do 40% czasu zabiegu... PRACA W ZESPOLE STOMATOLOGICZNYM Monika Łukomska Szymańska ( Dzieniakowski, Biskupski, Mazur ) Praca w zespole stomatologicznym Skład zespołu
Bardziej szczegółowoHIGIENISTKA STOMATOLOGICZNA
HIGIENISTKA STOMATOLOGICZNA Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie higienistka stomatologiczna będzie przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1. Przygotowywania gabinetu i stanowiska
Bardziej szczegółowoOpieka stomatologiczna nad pacjentem niepełnosprawnym intelektualnie potrzeby i ograniczenia
Czas. Stomatol., 2009, 62, 1, 34-41 2009 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Opieka stomatologiczna nad pacjentem niepełnosprawnym intelektualnie potrzeby i ograniczenia Dental care of the
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoCHOROBY PRZYZĘBIA jak zmotywować pacjenta do zmiany nawyków?
CHOROBY PRZYZĘBIA jak zmotywować pacjenta do zmiany nawyków? BADANIE EPIDEMIOLOGICZNE Tylko 1,7% populacji dorosłych Polaków nie wymaga działań profilaktyczno-leczniczych w zakresie chorób przyzębia 1,7%
Bardziej szczegółowoDziałania ania Gminy Miasto Szczecin w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia
Działania ania Gminy Miasto Szczecin w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej Urząd Miasta Szczecin Szczecin, listopad 2011 KIERUNKI PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ 1. Utrzymanie
Bardziej szczegółowoProjekt z r. UZASADNIENIE
UZASADNIENIE Zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1938, z późn. zm.) wydane na jej podstawie akty wykonawcze
Bardziej szczegółowoProgram profilaktyki próchnicy dla dzieci w wieku 12 lat z terenu Miasta Kościerzyna na lata
Program profilaktyki próchnicy dla dzieci w wieku 12 lat z terenu Miasta Kościerzyna na lata 2017-2019 UCHWAŁA NR XXXVII/./2016 RADY MIASTA KOŚCIERZYNA z dnia 26 października 2016 r. w sprawie przystąpienia
Bardziej szczegółowoProfilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami w małopolskich szkołach
KURATORIUM OŚWIATY W KRAKOWIE Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami w małopolskich szkołach Spis treści Wstęp... 3 Wyniki badao... 4 Podsumowanie... 9 Ankieta skierowana do szkół... 10 Wyniki zbiorcze
Bardziej szczegółowoStan zdrowotny jamy ustnej uczniów z łódzkich ośrodków dla dzieci niesłyszących
Czas. Stomatol., 2007, LX, 6, 384-390 2007 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Stan zdrowotny jamy ustnej uczniów z łódzkich ośrodków dla dzieci niesłyszących Oral health condition of children
Bardziej szczegółowoJolanta Zając, Przewodnicząca Komisji ds. Pielęgniarek Środowiska Nauczania i Wychowania Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Gdańsku.
ROLA I ZADANIA PIELĘGNIARKI W ŚRODOWISKU NAUCZANIA I WYCHOWANIA W ZAKRESIE PROFILAKTYKI ZDROWOTNEJ, ANALIZA SYTUACJI W ŚWIETLE NOWEJ USTAWY O ZDROWIU DZIECI I MŁODZIEŻY Jolanta Zając, Przewodnicząca Komisji
Bardziej szczegółowoDr Mariola Seń z Zespołem. Zakład Promocji Zdrowia, Katedra Zdrowia Publicznego Akademia Medyczna im.piastów Śląskich we Wrocławiu
Dr Mariola Seń z Zespołem Zakład Promocji Zdrowia, Katedra Zdrowia Publicznego Akademia Medyczna im.piastów Śląskich we Wrocławiu Opieka długoterminowa Według diagnozy Grupy Roboczej ds. przygotowania
Bardziej szczegółowoWiedza dzieci i młodzieży z województwa lubelskiego na temat zastosowania przyborów higienicznych w profilaktyce próchnicy zębów
PRACA ORYGINALNA Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2014, Tom 20, Nr 3, 335 340 www.monz.pl Wiedza dzieci i młodzieży z województwa lubelskiego na temat zastosowania przyborów higienicznych w profilaktyce
Bardziej szczegółowoOPIEKA DŁUGOTERMINOWA W POLSCE
OPIEKA DŁUGOTERMINOWA W POLSCE Polski system gwarantuje obywatelom kraju dostęp do opieki długoterminowej w ramach ochrony zdrowia oraz pomocy społecznej. Z opieki tej mogą korzystać osoby przewlekle i
Bardziej szczegółowoPRACE ORYGINALNE. Nawyki higieniczne i dietetyczne pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym
184 K. Jankowska, U. Kaczmarek, E. Sołtan PRACE ORYGINALNE Dent. Med. Probl. 2013, 50, 2, 184 189 ISSN 1644-387X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Katarzyna Jankowska A,
Bardziej szczegółowoRAPORT Z BADANIA OPINII I OCENY SATYSFAKCJI PACJENTÓW ZLO JAWORZNO
RAPORT Z BADANIA OPINII I OCENY SATYSFAKCJI PACJENTÓW ZLO JAWORZNO Jaworzno, 2018 Spis treści Wprowadzenie... 3 Ocena obsługi rejestracji... 7 Ocena jakości obsługi lekarskiej... 11 Ocena jakości opieki
Bardziej szczegółowoThe status of dental health, oral hygiene and periodontium in non-institutionalized, moderately mentally retarded. children aged 15-18 years with
Czas. Stomatol., 2006, LIX, 11, 769-776 2006 Polish Stomatological Association http://www.czas.stomat.net Stan zębów, przyzębia oraz higieny jamy ustnej u osób w wieku 15-18 lat upośledzonych umysłowo
Bardziej szczegółowoProblem zdrowotny. Cel główny
Opis programu polityki zdrowotnej Gminy Miasta Szczecin na lata 2017-2020. pn.,,zapobieganie próchnicy wśród dzieci klas VI uczęszczających do szczecińskich szkół podstawowych. Problem zdrowotny 1.Opis
Bardziej szczegółowoStan zębów dzieci upośledzonych umysłowo w wieku 11-13 lat przebywających w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych
Czas. Stomat., 2005, LVIII, 8 Stan zębów dzieci upośledzonych umysłowo w wieku 11-13 lat przebywających w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych Dental health of 11-13 year old institutionalized mentally
Bardziej szczegółowoOpracowanie wyników badań ewaluacyjnych. Kursu Aktywnego poszukiwania pracy
Opracowanie wyników badań ewaluacyjnych Kursu Aktywnego poszukiwania pracy Termin realizacji:.-..9 Miejsce realizacji: Wydział Nauk Społecznych w Warszawie Badanie ewaluacyjne prowadzone było w ramach
Bardziej szczegółowoStan pierwszych zębów trzonowych stałych studentów medycyny i stomatologii Akademii Medycznej w Białymstoku
Czas. Stomat., 2005, LVIII, 11 Stan pierwszych zębów trzonowych stałych studentów medycyny i stomatologii Akademii Medycznej w Białymstoku The dental status of permanent first molars in students of Dental
Bardziej szczegółowo, Maria Borysewicz-Lewicka. Ocena dynamiki próchnicy u 6-letnich dzieci z województwa lubuskiego
Prace oryginalne Dent. Med. Probl. 0, 49,, ISSN -38X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Joanna Chłapowska A, B, D, E, Karolina Gerreth A, B, D, E, Kristina Pilipczuk-Paluch
Bardziej szczegółowoPLAN I RAMOWY PROGRAM PRAKTYK
SKK Sp. z o.o., 01-601 Warszawa, ul. Karmelicka 9, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000175786.
Bardziej szczegółowoAkcji Profilaktyki Stomatologicznej
Rada Opolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Dyrekcja Opolskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ zaprasza do kontynuacji w nowym roku szkolnym 2016/2017 Akcji Profilaktyki Stomatologicznej.
Bardziej szczegółowoRAMOWY PROGRAM STAŻU ZAWODOWEGO
1 Załącznik nr 1 do umowy z pracodawcą. RAMOWY Imię i nazwisko uczestnika stażu/praktyki:..... Nazwa zawodu/stanowisko: Nazwa Przedsiębiorcy: Higienistka stomatologiczna..... Numer porozumienia w sprawie
Bardziej szczegółowoSzczegółowe warunki konkursu ofert na świadczenia zdrowotne z zakresu: I. Stomatologia zachowawcza dla dzieci i młodzieży z gminy Polkowice
Szczegółowe warunki konkursu ofert na świadczenia zdrowotne z zakresu: I. Stomatologia zachowawcza dla dzieci i młodzieży z gminy Polkowice 1. CEL PROGRAMU: Walka z próchnicą u dzieci i młodzieży szkolnej
Bardziej szczegółowoKierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego
Kierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu, typ przedmiotu (podstawowy, kierunkowy) Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna
Bardziej szczegółowoFrekwencja i intensywność próchnicy u dzieci 6-letnich z rejonu Krakowa
Borgis Frekwencja i intensywność próchnicy u dzieci 6-letnich z rejonu Krakowa *Anna Jurczak, Jadwiga Ciepły, Iwona Gregorczyk-Maga, Iwona Kołodziej, Joanna Słowik, Dorota Kościelniak, Małgorzata Staszczyk
Bardziej szczegółowoINFORMACJE KOMPLEKSOWE NA TEMAT OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ MIESZKAJĄCEJ W DOMU WSPÓLNOTY L ARCHE / CZŁONKA WSPÓLNOTY L ARCHE
INFORMACJE KOMPLEKSOWE NA TEMAT OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ MIESZKAJĄCEJ W DOMU WSPÓLNOTY L ARCHE / CZŁONKA WSPÓLNOTY L ARCHE Informacje dostępne tylko dla osób upoważnionych Data sporządzenia
Bardziej szczegółowoUszczelnianie bruzd na powierzchni żującej zębów trzonowych jako jedna z metod zapobiegania próchnicy
Czas. Stomatol., 2010, 63, 11, 672-681 2010 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Uszczelnianie bruzd na powierzchni żującej trzonowych jako jedna z metod zapobiegania próchnicy Fissure sealing
Bardziej szczegółowoDEFINICJE. OPIEKA DŁUGOTERMINOWA Opieka długoterminowa w Polsce jest realizowana w dwóch obszarach: pomocy społecznej i służby zdrowia.
PROJECT - TRAINING FOR HOMECARE WORKERS IN THE FRAME OF LOCAL HEALTH CARE INITIATIVES PILOT TRAINING IN INOWROCŁAW, POLAND 22-23.02.2014 DEFINICJE W Polsce w ramach świadczeń poza szpitalnych wyróżniamy
Bardziej szczegółowoWyniki Monitoringu Stanu Zdrowia Jamy Ustnej populacji młodych dorosłych w Polsce w 2012 roku
Borgis Wyniki Monitoringu Stanu Zdrowia Jamy Ustnej populacji młodych dorosłych w Polsce w 2012 roku *Izabela Strużycka 1, Maria Wierzbicka 2, Elżbieta Jodkowska 3, Ewa Rusyan 3, Michał Ganowicz 4, Katarzyna
Bardziej szczegółowoSTAN ZĘBÓW I PRZYZĘBIA DZIECI Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM UMIARKOWANYM A ŚWIADOMOŚĆ ZDROWOTNA ICH RODZICÓW
A N N A L E S A C A D E M I A E M E D I C A E S T E T I N E N S I S R O C Z N I K I P O M O R S K I E J A K A D E M I I M E D Y C Z N E J W S Z C Z E C I N I E 2007, 53, 2, 92 99 MACIEJ GÓRSKI, JADWIGA
Bardziej szczegółowoBadania predyspozycji dziedzicznych do nowotworów złośliwych
Badania predyspozycji dziedzicznych do nowotworów złośliwych Onkologiczne Poradnictwo Genetyczne Profilaktyka, diagnostyka i leczenie Postęp, jaki dokonuje się w genetyce, ujawnia coraz większy udział
Bardziej szczegółowoPodsumowanie realizacji Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego w 2007 roku.
Podsumowanie realizacji Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego w 2007 roku. Wojewódzki Program Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego został
Bardziej szczegółowoAs zdolny do zajęć bez ograniczeń, uprawiający dodatkowo sport; B zdolny do zajęć WF z ograniczeniami; Bk zdolny do zajęć WF z ograniczeniami,
Pielęgniarka szkolna Pielęgniarka szkolna od 1992 roku jest jedynym profesjonalnym pracownikiem ochrony zdrowia na terenie placówki szkolno-wychowawczej. Pełni ona główną rolę w profilaktycznej opiece
Bardziej szczegółowoProszę wypełnić całą ankietę (około 20 minut).
Czerwiec 2016 r. Szanowni pacjenci! 1 Firma FOCUS PATIENT zajmuje się zbieraniem informacji zdrowotnych przy współpracy grup wsparcia, pacjentów, specjalistów z dziedziny medycyny, psychologów, farmaceutów
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XXXIX/291/2014 RADY GMINY W DOBRONIU. z dnia 24 kwietnia 2014 r. w sprawie przyjęcia do realizacji programu zdrowotnego na rok 2014
UCHWAŁA NR XXXIX/291/2014 RADY GMINY W DOBRONIU z dnia 24 kwietnia 2014 r. w sprawie przyjęcia do realizacji programu zdrowotnego na rok 2014 Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 8 marca 1990
Bardziej szczegółowoM I N I S T R A Z D R O W I A 1) z dnia r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia stomatologicznego
Projekt z dnia 9 września 2017 r. R O Z P O R Z Ą D Z E N I E M I N I S T R A Z D R O W I A 1) z dnia... 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia stomatologicznego
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO. ORAL HEALTH PROBLEMS OF YEAR-OLD INHABITANTS of THE LODZ REGION
PRZEGL EPIDEMIOL 212; 66: 133-138 Zdrowie publiczne Aleksandra Hilt, Ewa Rybarczyk-Townsend, Beata Lubowiedzka-Gontarek, Magdalena Wochna-Sobańska PROBLEMY ZDROWOTNE JAMY USTNEJ 35-44-LETNICH MIESZKAŃCÓW
Bardziej szczegółowoPROJEKT EDUKACYJNY DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
Publiczne Przedszkole w Kotowiecku PROJEKT EDUKACYJNY DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Opracowanie projektu: Wstęp Projekt edukacyjny Zdrowy ząbek dotyczy działań profilaktycznych w przedszkolu, związanych
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 36 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 36 SECTIO D 2004 Zakład Zarządzania i Ekonomiki Ochrony Zdrowia AM w Lublinie Management and Economics of Health Care
Bardziej szczegółowoTabela Nr 1. Rozliczenie środków finansowych z Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego
Informacja dla Zarządu Województwa Łódzkiego na temat realizacji w 2004 roku Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego Wojewódzki Program Profilaktyki Gruźlicy Płuc
Bardziej szczegółowoPrace naukowo badawcze. tych chorób na stan zdrowia w zależności
Anna Haładyj 1 Monika Borakowska-Siennicka 2 Stan wiedzy pacjentów o chorobach przyzębia, profilaktyce oraz wpływie na stan zdrowia w zależności od poziomu ich wykształcenia Stomatologia Współczesna; vol.
Bardziej szczegółowoRealizacja programów zdrowotnych przez m.st. Warszawa
Nakłady z budżetu m.st. Warszawy na programy polityki zdrowotnej (w mln zł) 30 25 21,76 24,21 26,29 29,21 20 17,56 15 10 5 0 2006 2007 2008 2009 2010 Liczba uczestników programów zdrowotnych 400 000 350
Bardziej szczegółowoWady zgryzu i potrzeby leczenia ortodontycznego u dzieci z upośledzeniem umysłowym*
Czas. Stomat., 2006, LIX, 1 Wady zgryzu i potrzeby leczenia ortodontycznego u dzieci z upośledzeniem umysłowym* Malocclusion and orthodontic treatment needs of children with mental retardation Grażyna
Bardziej szczegółowoŚWIADCZENIA PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ I ZASADY ICH KONTRAKTOWANIA PRZEZ NFZ
ŚWIADCZENIA PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ I ZASADY ICH KONTRAKTOWANIA PRZEZ NFZ Osobom ubezpieczonym w Narodowym Funduszu Zdrowia przysługują bezpłatne świadczenia zdrowotne w ramach podstawowej opieki
Bardziej szczegółowoUrząd Miejski Łaziska Górne. Plac Ratuszowy 1. 43 170 Łaziska Górne. woj. śląskie. nazwa programu zdrowotnego:
Załącznik nr 1 do Uchwały Nr. Rady Miejskiej w Łaziskach Górnych z dnia.. Urząd Miejski Łaziska Górne Plac Ratuszowy 1 43 170 Łaziska Górne woj. śląskie nazwa programu zdrowotnego: PROFILAKTYKA PRÓCHNICY
Bardziej szczegółowoProgram profilaktyki próchnicy zębów u dzieci w wieku przedszkolnym, 3-5 lat
Program profilaktyki próchnicy zębów u dzieci w wieku przedszkolnym, 3-5 lat 1. Podstawy prawne działań Gminy w obszarze zdrowia publicznego 1. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym Rozdział
Bardziej szczegółowoProfilaktyka próchnicy u kobiet ciężarnych zalecenia dla lekarzy stomatologów
Profilaktyka próchnicy u kobiet ciężarnych zalecenia dla lekarzy stomatologów W 2014 roku, z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej i firmy Colgate powołany został Polski Oddział Sojuszu
Bardziej szczegółowoOCENA SATYSFAKCJI PACJENTÓW ZAKŁADU OPIEKI ZDROWOTNEJ,,ASKLEPIOS W BOBOLICACH
OCENA SATYSFAKCJI PACJENTÓW ZAKŁADU OPIEKI ZDROWOTNEJ,,ASKLEPIOS W BOBOLICACH Bobolice 8 maj 2015r I. Część wprowadzająca. a. Problem badawczy. Celem było opracowanie wyników ankiety przeprowadzonej wśród
Bardziej szczegółowoPACJENT W GABINECIE MEDYCYNY ESTETYCZNEJ - OCZEKIWANIA I ŹRÓDŁA INFORMACJI
PODYPLOMOWA SZKOŁA MEDYCYNY ESTETYCZNEJ POLSKIEGO TOWARZYSTWA LEKARSKIEGO W WARSZAWIE EDYCJA 2009-2011 PACJENT W GABINECIE MEDYCYNY ESTETYCZNEJ - OCZEKIWANIA I ŹRÓDŁA INFORMACJI Lek. med. Piotr Siennicki
Bardziej szczegółowoZAPOBIEGANIE ROZWOJOWI NIEDOWIDZENIA WCZESNE WYKRYWANIE WAD WZROKU I ZEZA U DZIECI
ZAPOBIEGANIE ROZWOJOWI NIEDOWIDZENIA WCZESNE WYKRYWANIE WAD WZROKU I ZEZA U DZIECI Celem Programu jest zapobieganie rozwojowi niedowidzenia i poprawa funkcji narządu wzroku u dzieci w wieku 4-5 lat z terenu
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoREGULAMIN ORGANIZACYJNY PODMIOTU LECZNICZEGO. Podstawy prawne funkcjonowania
Stomatologia BEMO DENT CLINIC REGULAMIN ORGANIZACYJNY PODMIOTU LECZNICZEGO Podstawy prawne funkcjonowania 1 Niniejszy regulamin został przyjęty na podstawie art. 24 w zw. Z art 23 ustawy z dnia 15 kwietnia
Bardziej szczegółowoZdrowy uśmiech wśród najmłodszych model. profilaktyka stomatologiczna, dzieci w wieku przedszkolnym,
Czas. Stomatol., 2009, 62, 6, 502-508 2009 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Zdrowy uśmiech wśród najmłodszych model profilaktyki stomatologicznej dla dzieci w wieku przedszkolnym Healthy
Bardziej szczegółowoProfilaktyczna opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieŝą w środowisku nauczania i wychowania na terenie lubelszczyzny
Lubelskie Centrum zdrowia Publicznego w Lublinie Zakład Ochrony Zdrowia Matki i Dziecka Profilaktyczna opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieŝą w środowisku nauczania i wychowania na terenie lubelszczyzny
Bardziej szczegółowoREGULAMIN USŁUG DORADZTWA INDYWIDUALNEGO Z ZAKRESU OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ DLA PACJENTÓW I ICH OPIEKUNÓW
REGULAMIN USŁUG DORADZTWA INDYWIDUALNEGO Z ZAKRESU OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ DLA PACJENTÓW I ICH OPIEKUNÓW realizowanego przez Zakład Opiekuńczo Leczniczy w Krakowie, w ramach projektu Przebudowa Pawilonu
Bardziej szczegółowoZadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia
Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie
Bardziej szczegółowoPowiedz tak. pięknym zębom! zdrowym, r Viv
Powiedz tak zdrowym, pięknym zębom! ade r Viv en d a i-kids Ivoclar Vivadent Pediatric Dental Solutions Lakier z fluorem mocna i trwała ochrona zębów Zdrowe, piękne zęby na całe życie Dlaczego zdrowie
Bardziej szczegółowoOpinia Doradcza: Badanie, Diagnoza oraz Skierowanie
Opinia Doradcza: Badanie, Diagnoza oraz Skierowanie Informacje Ogólne IBLCE otrzymała kilka zapytań w zakresie diagnostyki choroby oraz procesów chorobowych, dotyczących m.in. ankyloglosji, pleśniawek
Bardziej szczegółowoRegulamin Porządkowy Oddziału Rehabilitacji Dziennej dla Dzieci z Zaburzeniami Wieku Rozwojowego.
Regulamin Porządkowy Oddziału Rehabilitacji Dziennej dla Dzieci z Zaburzeniami Wieku Rozwojowego. I. Charakterystyka Oddziału 1. Oddział Dzienny Rehabilitacji Dzieci z Zaburzeniami Wieku Rozwojowego działa
Bardziej szczegółowoAnna Kłak. Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę
Anna Kłak Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Wstęp: Świadomość pacjentów
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami. Rozdział 1 Przepisy ogólne
Opieka zdrowotna nad uczniami. Dz.U.2019.1078 z dnia 2019.06.11 Status: Akt oczekujący Wersja od: 11 czerwca 2019r. Wejście w życie: 12 września 2019 r., 1 stycznia 2020 r. zobacz: art. 33 Ustawa wchodzi
Bardziej szczegółowoU S T A W A. o opiece zdrowotnej nad uczniami 1)
U S T A W A z dnia o opiece zdrowotnej nad uczniami 1) Projekt z dnia 05.04.2018 W trosce o harmonijny rozwój uczniów, dla zapewnienia przysługującego im prawa do ochrony zdrowia oraz bezpiecznych warunków
Bardziej szczegółowolat deklarowało silny stopień nasilenia bólu. W RZS 51% respondentów chorujących powyżej 10 lat oceniało ból na poziomie silnym.
I. STRESZCZENIE Głównym celem pracy była analiza porównawcza jakości życia i stanu fizycznego pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów z grupą chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Badania przeprowadzono
Bardziej szczegółowoUstawa o opiece zdrowotnej nad uczniami. z dnia 12 kwietnia 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1078) Rozdział 1. Przepisy ogólne.
1) Ustawa o opiece zdrowotnej nad uczniami z dnia 12 kwietnia 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1078) Rozdział 1. Przepisy ogólne. Art. 1 [Zakres przedmiotowy] 1. Ustawa określa: 1) zakres i cele opieki zdrowotnej
Bardziej szczegółowoOPIEKA NAD PACJENTEM CHORYM PRZEWLEKLE
OPIEKA NAD PACJENTEM CHORYM PRZEWLEKLE Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy i opiekuńczo-leczniczy Zadaniem zakładu opiekuńczego jest okresowe objęcie całodobową pielęgnacją oraz kontynuacją leczenia świadczeniobiorców
Bardziej szczegółowoU S T AWA. o opiece zdrowotnej nad uczniami 1) Rozdział 1 Przepisy ogólne
U S T AWA z dnia o opiece zdrowotnej nad uczniami 1) Rozdział 1 Przepisy ogólne Projekt z dnia 21.02.2019 r. Art. 1. 1. Ustawa określa: 1) zakres i cele opieki zdrowotnej nad uczniami; 2) podmioty sprawujące
Bardziej szczegółowoDr Anna Andruszkiewicz Mgr Agata Kosobudzka. System opieki długoterminowej w Polsce
Dr Anna Andruszkiewicz Mgr Agata Kosobudzka System opieki długoterminowej w Polsce Świadczenia w zakresie opieki długoterminowej zapewnia w Polsce ochrona zdrowia i pomoc społeczna cześć świadczeń (usług)
Bardziej szczegółowo