PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA TERENIE GMINY GRĘBÓW NA LATA

Transkrypt

1 Załącznik Nr 1 do Uchwały Rady Gminy w Grębowie Nr VI z dnia r. w sprawie: przyjęcia gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie na lata PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA TERENIE GMINY GRĘBÓW NA LATA

2 Spis treści: I. Wprowadzenie w zagadnienia przemocy str. 3 II.Zadania gminy w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie str. 4 III.Zjawisko przemocy domowe w Gminie Grębów str. 5 IV. Cele Programu str. 7 V. Działania w Programie str. 8 VI. Posiadane zaplecze niezbędne do realizacji programu str. 8 VII. Monitoring realizacji projektu str. 9

3 I. WPROWADZENIE W ZAGADNIENIA PRZEMOCY Rodzina jest podstawową komórką społeczną, w której przebywają stale jej członkowie, dokonuje się ich socjalizacja, w rodzinie zaspokajane są wszystkie potrzeby jej członków zaczynając od tych najbardziej podstawowych do życia, intymnych przechodząc w dalszej kolejności do innych. f Rodzina ma zasadniczy wpływ na funkcjonowanie poszczególnych jednostek społecznych a poprzez to na funkcjonowanie społeczeństwa. Aby rodzina prawidłowo funkcjonowała, czyli aby mogła zaspokajać potrzeby swych członków musi w niej panować atmosfera miłości i opieki, bezpieczeństwo i ciepło domowego ogniska, schronienie przed całym złem świata zewnętrznego. Nie zawsze i nie we wszystkich rodzinach taka harmonia zostaje zachowana. Przemoc zawsze prowadzi do szkód i cierpnienia jednostki, może doprowadzić do poważnych zakłóceń w funkcjonowaniu jednostki. Od co najmniej już kilku ostatnich lat obserwuje się zjawiska różnych zakłóceń w funkcjonowaniu wielu rodzin także w Gminie Grębów. Pośród innych problemów, a być może pośrednio te inne problemy maja też wpływ na to, że w rodzinach dochodzi do stytuacji przemocy. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie definije problem przemocy jako: jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające oprawa lub dobra osobiste osób najbliższych lub wspólnie zamieszkujących lub wspólnie gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksulaną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Typy przemocy z jakimi spotykamy się w środowisku domowym obejmują: a) zaniedbywanie i przemoc wobec osób w podeszłym wieku, b) przemoc wobec rodziców, c) przemoc wobec małżonka, d) przemoc wobec dziecka i zaniedbywanie, e) przemoc wobec rodzeństwa. Wyróżnimy różne formy przemocy, jak:

4 RODZAJE PRZEMOCY PRZEMOC FIZYCZNA PRZEMOC PSYCHICZNA PRZEMOC SEKSUALNA PRZEMOC EKONOMICZNA KATALOG ZACHOWAŃ Popychanie, odpychanie, obezwładnianie, przytrzymywanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą ręką i pięściami, bicie przedmiotami, ciskanie w kogoś przedmiotami, parzenie, polewanie substancjami żrącymi, użycie broni, porzucanie w niebezpiecznej okolicy, itp. Wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia, narzucanie własnych poglądów, karanie przez odmowę uczuć, zainteresowania, szacunku, stała krytyka, wmawianie choroby psychicznej, izolacja społeczna (kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami), domaganie się posłuszeństwa, ograniczanie snu i pożywienia, degradacja werbalna (wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie), stosowanie gróźb itp. Wymuszanie pożycia seksualnego, wymuszanie nieakceptowanych pieszczot i praktyk seksulanych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, sadystyczne formy współżycia seksualnego, demonstrowanie zazdrości, krytyka zachowań seksualnych kobiety itp. Odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, niezaspokajanie podstawowych, materialnych potrzeb rodziny itp. Przemoc to kontretne działanie na szkodę innej osoby lub zaniechanie działania jednej osoby względem innej, do któtrej ta pierwsza jest zobowiązana. II. ZADANIA GMINY W ZAKRESIE PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE Jeśli chodzi o ten problem to wymienia go ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. z późn. zmian. (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz z późn. zmian.), a odrębnie i bardziej szczegółowo te problemy i sposoby ich rozwiązywania ujmuje ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. Nrl80, poz z późn. zmian.). Powyższe akty prawne określaja też zadania dla organów władzy państwowej, samorządowej oraz innych organów i instytucji, jak policja, służba zdrowia, oświata, organy wymiaru sprawiedliwości, organizacje pozarządowe itp. Art. 6 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ustala następujące zadania dla gminy; a) opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie, b) prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetancji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie,

5 c) zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia, d) tworzenie zespołów interdyscyplinarnych. III. ZJAWISKO PRZEMOCY DOMOWEJ W GMINIE GRĘBÓW W naszej gminie zjawisko przemocy nie było szczególnie badane w bardziej naukowym tego słowa znaczeniu. Rozpoznawane jest przez miejscowe służby pomocy społecznej, policji, wymiaru sprawiedliowści, służby zdrowia czy oświaty. Te służby posiadają dane dotyczące tego problemu. Dane z Ośrodka Pomocy Społecznej za lata : a) liczba rodzin, które korzystały z pomocy społecznej w związku z występowaniem problemu przemocy wyniosła w kolejnych latach: 22 rodziny, 23 rodziny i 28 rodzin, b) liczba założonych niebieskich kart wyniosła w powyższych latach kolejno: 0, 6 kart i 1 karta. Dane o liczbie interwencji, liczbie niebieskich kart, udzielanej pomocy medycznej, pomocy - ze strony szkół, Przedszkola w Grębowie, SOSW w Grębowie, Policji oraz Ośrodka Zdrowia predstawiają się następująco: a) w prawie wszystkich szkołach oraz przedszkolu i SOSW na terenie gminy nie stwierdzono przypadków przemocy domowej wśród uczniów, jedynie tylko w jednej szkole stwierdzono pojedyncze przypadki tj. w roku szkolnym 2008/ przypadek, w roku szkolnym 2009/ przypadki i w roku szkolnym 2010/2011 stwierdzono 1 przypadek przemocy domowej. b) Ośrodek Zdrowia również za ww. okres nie odnotował przypadków przemocy wśród osób korzystających z jego usług, c) Dane z Posterunku Policji są następujące: w 2008 r. na terenie Gminy Grębów odnotowano 6 interwencji, które miały związek ze stosowaniem przemocy w rodzinie. Z wszystkich interwencji sporządzo tzw. niebieskie karty. Wszczęto i przeprowadzono 2 postępowania o znęcanie nad rodziną, które przesłano do Prokuratury Rejonowej wraz z aktem oskarżenia, z wnioskiem o zatwierdzenie. W 2009 r. na terenie Gminy Grębów odnotowano 14 interwencji, które miały związek ze stosowaniem przemocy w rodzinie. Z wszystkich interwencji sporządzono tzw. niebieskie karty. Wszczęto i przeprowadzono 4 postępowania o znęcanie nad rodziną, z czego 1

6 r skierowano do Prokuratury Rejonowej w Tarnobrzegu wraz z aktem oskarżenia z wnioskiem o zatwierdzenie. W 2010 r. na terenie Gminy Grębów odnotowano 8 interwencji, które miały związek ze stosowaniem przemocy w rodzinie. Z wszystkich interwencji sporządzono tzw. niebieskie karty. Wszczęto i przeprowadzono 5 postępowań o znęcanie nad rodziną, z czego 2 t postępowania skierowano do Prokuratury Rejonowej w Tarnobrzego wraz z aktem oskarżenia z wnioskiem o zatwierdzenie. W latach na terenie Gminy Grębów przeprowadzono w sumie 273 interwencje tzw. domowe. Jednakże interwencji, gdzie dochodziło do przemocy i z których sporządzono niebieskie karty odnotowano 28. Praca na rzecz rozwiązywania problemu przemocy w rodzinie jest trudna i często mało efektywna. Wpływ na to ma fakt, że osoby czy rodziny dotknięte tym problemem często nie przyznają się o jego istnieniu lub gdy nawet to czynią i sprawą zajmą się właściwe do tego instytucje, to po jakimś czasie doświadczający przemnocy wycofują sprawy, bo dotyczy przecież to ich najbliższych osób, albo stytuacja poprawiła się, po czym wielokrotnie akty przemocy powtarzają się, a sprawca czuje się jeszcze bardziej pewny w swoich poczynaniach. Pomimo dużej zmiany świadomości społecznej problem ten uważamy jest w dalszym ciągu za wstydliwy i często wychodzi na jaw, kiedy zjawisko przybierze już duże rozmiary i jego sktutki także są duże. Na pewno często także osoby te pozostaja w świadomości, że tak naprawdę nikt im nie pomoże lub niewiele może pomoc, jeśli same sobie nie poradzą z tym problemem. Wpływ na taką sytuację ma też na pewno świadomość, że w dalszym ciągu trzeba będzie zamieszkiwać z osobą dopuszczającą się przemocy, bo przeważnie nie ma możliwości odejścia do innego domu czy mieszkania, a instytucje udzielające pomocy pojawiają się w rodzinie owszem kiedy trzeba, ale nie będą stale czuwać nad spokojem rodzin, który jest zakłócany przez osobę stosującą przemoc. Zauważyć też należy bierność społeczną na zjawisko przemocy domowej. Choć sąsiedzi wiedzą, że w mieszkającej obok nich rodzinie źle się dzieje, wolą nie wtrącać w czyjeś sprawy, być świadkiem na Policji, czy w Sądzie. Czasami też sami obawiają się sąsiada stosującego przemoc. Skutki stosowania przemocy dla osób ich doświadczających są niestety bardzo poważne, a tym bardziej będą one większe im dłużej osoby będą poddane działaniu sprawców przemocy. Skutki te mają zarówno wymiar fizyczny (zdarza się, że i tragiczny), ale też psychiczny i społeczny. Osoby doświadczajace przemocy są poddawane przykrym przeżyciom, które prowadzą do załamań nerwowych, nerwic, depresji, a nawet chorób psychicznych, osoby te mają zakłócone, a czasem są wręcz pozbawione poczucia bezpieczeństwa we własnym

7 domu, żyją w bojaźni, obawie i strachu, mogą wycofywać się z normalnego życia społecznego. Niestety w takie sytuacji nikt nie może normalnie funkcjonować, wywiązywać się ze swoich ról, rozwijać się, czy też uczyć się, dbać o swoje zdrowie, odpoczywać itp. Zwrócić uwagę należy również na fakt, że wychowujące się w rodzinach tych dzieci niestety czerpią ze złych wzorców i postaw życiowych, a jak dowodzi praktyka życiowa, a także potwierdzają to badania nauko\ye, które donoszą, że w przyszłości dzieci te z wysoką prawdopodobnością w swoich rodzinach też będą stosować przemoc. Ponadto osoby pochodzące z rodzin, gdzie praktykowana była przemoc wchodzą w związki z osobami - przyszytymi sprawcami przemocy. Jeżeli chodzi jeszcze o wymiar fizyczny, to zakłónone bywają takie podstawowe potrzeby jak np. potrzeba snu, potrzeba odżywiania, potrzeba dachu nad głową itp. Z powyższego wynika, że zjawisko przemocy wśród rodzin rodzi bardzo poważne skutki dla funkcjonowania tych rodzin, a także przyszłych rodzin, które założą obecne dzieci wychowane w warunkach panującej przemocy. Powyższe dane i i nformacje skłaniają nas do jednego słusznego wniosku, że należy podjąć maksimum działania w celu zapobiegania temu zjawisku oraz łagodzić jego skutki, jeśli występuje. Działania te muszą być szybkie, skutecze i prowadzono wielotorowo, tak aby sprawca poczuł się wręcz osaczony, zauważył wokół siebie nieprzychylność społeczną i wiedział o szerokich konsekwencjach swoich praktyk (prawnych, rodzinnych, także ekonomicznych i innych). IV. CELE PROGRAMU Zakładane do osiągnięcia cele niniejszego programu to: 1. zwiększenie świadomości społecznej związanej z problemem przemocy domowej, 2. zwiększenie poczucia odpowiedzialności za rodziny, w których dochodzi do przemocy, 3. zapobieganie zjawisku przemocy 4. wielotorowa pomoc dla rodzin doświadczających przemocy 5. zwiększenie szans życiowych członków rodzin z problemem przemocy lub zagrożonych tym zjawiskiem, 6. wycofanie się osób stosująchi przemoc wobec domowników z dalszych praktyk jej Stosowania, 7. stworzenie warunków do wspólnego i bardziej efektywnego działania wszyskich instytucji

8 działających na terenie gminy, powiatu i dalej na rzecz rozwiązywania problemu przemocy domowej. V. DZIAŁANIA W PROGRAMIE Przewidziane do realizacji działania na rzecz rozwiązywania problemu przemocy: 1. Powołanie zespołu interdyscyplinarnego i podjęcie przez niego działalności, 2. Wspólne szkolenia członków zespołu interdyscyplinarnego, 3. Opracowanie krótkiego informatora gminnego dot. przeciwstawiania się zjawisku przemocy w rodzinie oraz instytucjach na terenie gminy udzialających wsparcia w sytuacjach zaistnienia przemocy, 4. Przygotowanie ulotek, plakatów i ich rozmieszczenie w instytucjach zajmujących się przemocą, 5. Pogadanki w szkołach nt. przemocy domowej i możliwości przeciwstawiania się temu zjawisku, 6. Umiesczenie informacji dot. problemtayki przemocy domowej na stronie internetowej Gminy Grębów, 7. Wspólne interwencje, współpraca pomiędzy jednostkami z terenu gminy i spoza terenu gminy dot. zapobiegania problemowi przemocy, łagodzenia jej skutków, pomocy dla rodzin nią dotkniętych, podział zadań pomiędzy te instytucje, rozliczanie ich wykonania, wymiana informacji, 8. Pomoc dla rodzin dotkniętych przemocą rodzinną: psychologiczna, poradnictwo specjalstyczne, pomoc prawna, finansowa, materialna, 9. Skierowanie na leczenie odwykowe, terapeutyczne, psychiatryczne, terapię psychologiczną, 10.Poszukiwania pracy dla poszkodowanych przemocą lub jej sprawców (w miarę możliwości). VI. POSIADANE ZAPLECZE NIEZBĘDNE DO REALIZACJI PROGRAMU Posiadane zaplecze organizacyjno-techniczno-kadrowe do realizacji niniejszego programu: 1. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Grębowie - pracownicy socjalni, pomoc finansowa, materialna, dożywianie, praca socjalna, odwiedziny, interwencje, 8

9 procedura Niebieskiej Karty, współpraca z innymi instytucjami powołanymi do zwalczania problemu przemocy, 2. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Tarnobrzegu - punkt interwencji kryzysowej, psycholog, 3. Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gorzycach (jednostka powiatowa, możliwość nieodpłatnego pobytu dla rodzin doświadczających przemocy przez okres do 3 -m-cy z możliwością przdłużenia do 6 m-cy), 4. Komisariat Policji w Grębowie - interwencje podczas trwania zjawiska przemocy, również wspólne interwencje lub odwiedziny rodzin, procedura Niebieskiej Karty, wnioski do Prokuratury Rejonowe o ukaranie sprawców przemocy, 5. Gminny Samodzielny Zakład Opieki Zdrowotnej w Grębowie oraz Filia tego Zakładu w Stalach - pomoc medyczna i pielęgniarska dla osób dotkniętych przemocą, wydawanie nieodpłatnie zaświadczeń lekarskich stwierdzających przyczyny i rodzaje uszkodzeń ciała w związku ze stosowaną przemocą, 6. Szkoły i przedszkola z terenu gminy - nauczyciele, wychowawcy, pedagog szkolny, psycholog szkolny - zgłaszanie stwierdzonych przypadków przemocy innym kompetentnym organom i współpraca z tymi organami w zakresie rozwiązywania problemu, 7. Prokuratura Rejonowa w Tarnobrzegu - prowadzenie postępowań w zakresie spraw związanych z pomocą w rodzinie, informacje i pouczenia dla ofiar przemocy i sprawców, 8. Sąd Rejonowy w Tarnobrzegu - prowadzenie spraw karnych za popełnienie przemocy domowej, wydawanie wyroków w tych sprawach, 9. Kuratorzy sądowi i społeczni - nadzór nad rodzinami z problemem przemocy domowej, przekazywanie informacji dla sądu, współpraca z innymi instytucjami zajmującymi się problemem przemocy, 10. Parafie z terenu gminy - rozmowy mediacje ze stronami przemocy domowej 11. Organizacje pozarządowe - pomoc zgodna ze statutami tych organizacji 12. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych - wzywanie na rozmowy, udzielanie porad, występowanie do sądu o skierowanie na leczenie. VII. MONITORING REALIZACJI PROJEKTU

10 1. Jednostki organizacyjne zaangażowane w realizację projektu na bieżąco i niezwłocznie będą się informować wzajemnie o napotykanych sytuacjach przemocy w rodzinach, 2. Na kolejnych posiedzeniach Zespołu interdyscyplinarnego członkowie tego Zespołu będą rozliczać się z wykonania przydzielonych na wcześniejszym posiedzeniu zadań i efektach ich działań, i 3. Przewodniczący Zespołu interdyscyplinarnego składał będzie Wójtowi Gminy coroczne sprawozdanie z pracy Zespołu, w terminie do 31 marca roku nastepnego po roku sprawozdawczym.