SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI GMINNEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE W JAWORZNIE ZA ROK 2013

Transkrypt

1 SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI GMINNEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE W JAWORZNIE ZA ROK 2013 Program został przyjęty Uchwałą Nr V / 57 / 2011 Rady Miejskiej w Jaworznie z dnia 24 lutego 2011 r. Głównym celem Programu jest przeciwdziałanie zjawisku przemocy na terenie miasta Jaworzna poprzez stworzenie zintegrowanego systemu pomocy i wsparcia. Realizatorami programu są: 1. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Jaworznie 2. Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Jaworznie 3. Komenda Miejskiej Policji w Jaworznie 4. Prokuratura Rejonowa w Jaworznie 5. Sąd Rejonowy w Jaworznie 6. Sądowa SłuŜba Kuratorska przy Sądzie Rejonowym w Jaworznie 7. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 8. Ośrodek Profilaktyki UzaleŜnienia od Alkoholu oraz Pobytu Nietrzeźwych z siedzibą w Jaworznie 9. StraŜ Miejska w Jaworznie 10. Ognisko Wychowawcze w Jaworznie 11. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Jaworznie 12. Powiatowa Placówka Opiekuńczo Wychowawcza w Jaworznie 13. Wydział Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności Urzędu Miejskiego w Jaworznie 14. Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego w Jaworznie 15. Wydział Edukacji, Kultury i Sportu Urzędu Miejskiego w Jaworznie 16. Zakłady opieki zdrowotnej 17. Organizacje pozarządowe i kościelne Harmonogram wykonanych zadań LP. ZADANIE SPOSÓB REALIZACJI KIERUNEK 1: Diagnoza zjawiska przemocy na terenie miasta Jaworzna 1. Badanie zjawiska przemocy na terenie miasta W 2012 roku na zlecenie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Studio Diagnozy i Profilaktyki przeprowadziło badania społeczności lokalnej w ramach Diagnozy Lokalnych problemów Społecznych. W badaniu wzięło udział 510 osób dorosłych oraz 843 młodzieŝy. Wyniki w części dotyczącej wskazują na fakt, iŝ nasi mieszkańcy są społecznością dobrze poinformowaną w zakresie prowadzonych przez miasto działań na rzecz przeciwdziałania przemocy. Badani mieszkańcy prezentują zdecydowane postawy względem przemocy i stosowania kar fizycznych wobec dzieci, co sprzyja realizacji programów i projektów związanych z minimalizowaniem występowania problemu przemocy i zwiększeniu wykrywania i interwencji w takich przypadkach. Szczegółowe dane zawiera raport z badań dostępny w siedzibie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Jaworznie Plac Górników 5. 1

2 2. Rejestrowanie przypadków przemocy domowej 3. Sporządzanie raportów na temat zjawiska przemocy w Jaworznie 4. Analiza potrzeb i zasobów miasta w obszarze 5. Badanie i analiza postaw społecznych wobec zjawiska przemocy Rejestrowanie przypadków przemocy domowej odbywa się w ramach rejestrów wewnętrznych prowadzonych przez instytucje świadczące pomoc ofiarom przemocy. Dane przekazywane są przez instytucje kwartalnie dla potrzeb monitorowania Programu. W 2013 roku odnotowano: 466 osób, które korzystały z pomocy w formie terapii lub poradnictwa pedagogicznego czy psychologicznego, 225 osób skorzystało z bezpłatnych porad prawnych dla ofiar przemocy, odnotowano 449 działań interwencyjnych w rodzinach, w tym: 171 stanowiły zgłoszenia w ramach procedury Niebieskiej Karty, schronienia udzielono 60 osobom, w tym: 53 stanowiły dzieci, 7 to osoby dorosłe w pieczy zastępczej umieszczono 53 dzieci, w tym: 22 dzieci w instytucjonalnej pomocy, 31 dzieci w rodzinach zastępczych, 205 razy mieszkańcy miasta telefonowali w sprawach dot. zgłoszenia sytuacji przemocy domowej w rodzinach, odebrano 5 informacji mailowych z prośbą o pomoc, do izby wytrzeźwień odwieziono 2216 osób z awantur domowych. Raporty co pół roku są przedstawiane dla potrzeb Zastępcy Prezydenta Miasta. Roczne sprawozdanie z realizacji Programu dla potrzeb Rady Miejskiej w Jaworznie. Analiza zasobów miasta w obszarze wskazuje na zapewnienie ofiarom przemocy dostępu do wszelkich form pomocy (poradnictwo psychologiczne, prawne, terapia, grupy wsparcia, zapewnienie schronienia, pomoc socjalna, program korekcyjno edukacyjny dla sprawców przemocy ). Potrzeby wynikające z konieczności dokształcania specjalistów w dziedzinie realizowane są na bieŝąco poprzez organizowanie szkoleń i uczestnictwo w szkoleniach specjalistycznych. Na bieŝąco członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego w Jaworznie analizują bieŝące problemy wynikające z realizacji Gminnego programu oraz monitują w instytucjach o jego prawidłową realizację w tym równieŝ o realizację zapisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy i rozporządzeń wykonawczych. W ramach programu Jaworzno stawia na rodzinę w 2011 przeprowadzono badanie i analizę postaw mieszkańców Jaworzna wobec zjawiska przemocy. W 2012 roku na zlecenie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych firma Studio Diagnozy i Profilaktyki przeprowadziła badania społeczności lokalnej w ramach Diagnozy Lokalnych problemów Społecznych, która zawiera informacje na temat postaw mieszkańców wobec zjawiska przemocy. KIERUNEK 2 Tworzenie strategii interwencyjnych 1. Wypracowanie spójnych procedur postępowania podczas interwencji wobec ofiar przemocy Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz formularzy Niebieska Karta (Dz.U.Nr 209, poz.1245) wprowadziło jednolite zasady postępowania podczas interwencji wobec ofiar przemocy. 2

3 2. Wypracowanie spójnych procedur postępowania podczas interwencji wobec sprawcy przemocy 3. Wypracowanie procedur w sprawach związanych z sytuacją dzieci krzywdzonych w celu minimalizacji zjawiska wtórnego zranienia ofiar Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz formularzy Niebieska Karta (Dz.U.Nr 209, poz.1245) wprowadziło jednolite zasady postępowania podczas interwencji wobec sprawców przemocy. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz formularzy Niebieska Karta (Dz. U. Nr 209, poz.1245) wprowadziło jednolite zasady postępowania podczas interwencji wobec dzieci ofiar przemocy. Dodatkowo przepisy wykonawcze do znowelizowanej ustawy o przeciwdziałaniu przemocy określają procedury postępowania przy wykonywaniu czynności odebrania dziecka z rodziny w razie bezpośredniego zagroŝenia Ŝycia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą (Rozporządzenie Ministra Spraw Wewn. i Administracji Dz. U. Nr 81 z 31 marca 2011 poz.448). Większość przedszkoli w naszym mieście powołała zespoły monitorujące ds., w skład których wchodzą pedagodzy zatrudnieni w tych placówkach. W szkołach wytypowano koordynatorów ds. bezpieczeństwa. Szkoły tworzą wewnętrzne procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych np. Uczeń ze śladami pobicia (SP3). KIERUNEK 3: Prowadzenie zespołów interdyscyplinarnych 1. Powołanie zespołu interdyscyplinarnego ds. oraz prowadzenie działań strategicznych w obszarze przemocy w ramach prac zespołu 2. Inicjowanie działań interdyscyplinarnych zespołów zadaniowych w instytucjach, do których zgłaszają się ofiary przemocy W roku 2013 odbyło się 6 spotkań Zespołu Interdyscyplinarnego, na którym były omawiane bieŝące sprawy dotyczące problemów związanych z przeciwdziałaniem przemocy w naszym mieście. W 2013 roku odbyło się łącznie 1061 spotkań grup roboczych. Pomocą w ramach grup roboczych objęto 190 rodzin. KIERUNEK 4: Budowanie systemu wsparcia dla ofiar przemocy 1. Tworzenie lokalnych porozumień między instytucjami w zakresie współpracy w obszarze i ochrony ofiar przemocy 2. Ujednolicenie procedur przepływu informacji pomiędzy instytucjami W I kwartale 2011 roku podpisano porozumienia o współpracy w zespole interdyscyplinarnym ds. pomiędzy Gminą Jaworzno, a instytucjami miejskimi, których przedstawiciele zostali powołani w skład zespołu interdyscyplinarnego. Ilość porozumień 16. Przepływ informacji został podporządkowany wymogom określonym w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz formularzy Niebieska Karta (Dz.U.Nr 209, 3

4 zaangaŝowanymi w pomaganie ofiarom przemocy 3. Dostosowywanie róŝnorodnych form wsparcia dla ofiar przemocy w zaleŝności od zdiagnozowanych potrzeb 4 Opracowywanie programów i prowadzenie działań edukacyjnych zwiększających kompetencje rodzicielskie i wychowawcze dla rodziców w rodzinach zagroŝonych występowaniem przemocy poz.1245). Wzory formularzy są oparte na wytycznych rozporządzenia. Ofiary przemocy mogą korzystać na terenie naszego miasta ze specjalistycznej pomocy psychologicznej, pedagogicznej i prawnej w formie terapii, spotkań indywidualnych lub grupowych. W sytuacji zagroŝenia zdrowia i Ŝycia ofiary przemocy (dorośli i dzieci) mają zapewnioną moŝliwość schronienia w Mieszkaniach Chronionych (dorośli z dziećmi) prowadzonych przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej lub w Powiatowej Placówce Opiekuńczo Wychowawczej czy rodzinach zastępczych (dzieci). Ofiary przemocy korzystają równieŝ z pomocy w formie pracy socjalnej. Osoby mogą zgłaszać swoje problemy w formie telefonicznej lub mailowej. W roku 2013 liczba osób objętych poradnictwem, terapią indywidualną, rodzinną lub grupową 466 osób, liczba oddziaływań lokalnych o tematyce (kampanie lokalne, zajęcia edukacyjne, profilaktyczne, pogadanki, warsztaty itp.) 201 form. W tego typu formie oddziaływań wzięło łącznie udział 1517 osób w tym: 1086 dzieci i 431 osób dorosłych, grupa wsparcia dla ofiar przemocy domowej 11osób, 14 spotkań, całodobowego schronienia udzielono 60 osobom, w tym: 53 dzieci i 7 osób dorosłych (Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Powiatowa Placówka Opiekuńczo Wychowawcza), liczba spraw zgłoszonych drogą telefoniczną 205, liczba spraw zgłoszonych drogą mailową 5, liczba porad prawnych udzielonych ofiarom przemocy 364, liczba osób którym udzielono pomocy socjalnej z tytułu przemocy 44 osoby (136 osób ). W naszym mieście w ramach działań profilaktycznych uruchomiono grupy spotkaniowe dla rodziców Akademia dobrego rodzica 49 osób / 4edycje (łącznie 40 spotkań), Szczęśliwa rodzina szczęśliwe dziecko ilość uczestników 18osób / 2edycje (łącznie 16 spotkań) prowadzone przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej oraz Szkoła dla rodziców i wychowawców prowadzona przez Poradnię Psychologiczno Pedagogiczną ilość uczestników 17osób / 2edycje (łącznie 16 spotkań dla rodziców i nauczycieli). W ramach programu Jaworzno stawia na rodzinę Szczęśliwa rodzina szczęśliwe dziecko (koordynacja OIK) odbyły się 4 wykłady w Miejskiej Bibliotece Publicznej pn: Alfabet Wychowania ilość uczestników 66,ogłoszono konkurs literacki dla rodziców Bajka bez przemocy ilość uczestników 12. Prowadzono integrację rodzin uczestników warsztatów zwiększających kompetencje rodzicielskie oraz rodzin zagroŝonych przemocą w formie Zmagania rodzin zajęcia ruchowe i intelektualne dla całej rodziny ilość uczestników 90. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna prowadziła konsultacje i porady dla rodziców dzieci z zaburzeniami zachowania i emocji oraz dzieci sprawiających problemy wychowawcze w tym wynikające z bycia świadkami przemocy 7 rodzin, Zajęcia socjoterapeutyczne dla dzieci i młodzieŝy oraz poradnictwo dla ich rodziców 89 uczniów, 10 rodziców. W szkołach i przedszkolach na terenie naszego miasta prowadzone są przez 4

5 pedagogów intensywne działania wśród uczniów i rodziców na temat. KaŜda szkoła pracuje wg. indywidualnych programów (gotowe programy, programy autorskie, prowadzenie pogadanek, warsztatów, godzin wychowawczych, spotkań z rodzicami itp.). 5 Ochrona ofiar przemocy poprzez zapewnienie schronienia w mieszkaniach chronionych OIK 6 Upowszechnianie informacji na temat działań programów korekcyjno edukacyjnych dla sprawców przemocy 7 Realizacja programów korekcyjno edukacyjnych dla sprawców przemocy 8 Upowszechnianie informacji na temat działań programów dla ofiar przemocy W roku 2013 z ochrony przed sprawcami przemocy schronienie znalazło 7 kobiet i 9 dzieci. Regularnie członkowie grup roboczych i Zespołu Interdyscyplinarnego rozprowadzają ulotki i przekazują informacje na temat moŝliwości korzystania ze spotkań dla sprawców przemocy. KaŜdorazowo podczas spotkań grup roboczych sprawcy przemocy są kierowani do udziału w zajęciach w ramach programu korekcyjno edukacyjnego. Informacje na temat programu zamieszczone są równieŝ na stronach internetowych Ośrodka Profilaktyki UzaleŜnienia od Alkoholu oraz Pobytu Nietrzeźwych. Liczba osób skierowanych do programu 46, liczba osób, które ukończyły program 22, liczba osób, które są w programie po raz kolejny 4. W naszym mieście dostępność do informacji o moŝliwościach pomocy w sytuacji przemocy oraz o prowadzonych na bieŝąco działaniach w tym zakresie jest wysoka (wskazują na to wyniki Diagnozy Lokalnych Problemów Społecznych). Informacje zamieszczane są w większości lokalnych mediów oraz na stronach internetowych instytucji wchodzących w skład lokalnego systemu wsparcia dla ofiar przemocy. W 2013 r. prowadzono akcję informacyjną na terenie miasta na temat pomocy dziecku krzywdzonemu. Informowano o miejscach pomocy dla ofiar przemocy, rozpropagowano ulotki, plakaty, publikacje na ten temat. W ramach projektu Jaworzno stawia na rodzinę. Szczęśliwa rodzina szczęśliwe dziecko opracowano tematyczne plakaty i ulotki skierowane do mieszkańców Jaworzna pn. Usłysz, Zobacz, Zareaguj na krzywdzenie dziecka nawet anonimowo. Przygotowano ulotki tematyczne i informacyjne, gdzie mieszkańcy mogą uzyskać pomoc lub zgłaszać powzięte informacje o krzywdzonych dzieciach i innych osobach doświadczających przemocy. KIERUNEK 5: Kształtowanie postaw społeczności lokalnej wobec działań zapobiegających występowaniu zjawiska przemocy 1. Prowadzenie działań informacyjnych w środowisku społeczności lokalnej z obszaru i ochrony ofiar przemocy Działania informacyjne i edukacyjne dla społeczności lokalnej prowadzone są na bieŝąco. Wykorzystywane są do tego celu wszystkie dostępne media lokalne (prasa, internet, plakaty, ulotki). ZaangaŜowane są w te działania wszystkie instytucje wchodzące w skład lokalnego systemu wsparcia dla ofiar przemocy. 5

6 2. Organizowanie i współuczestniczenie w kampaniach społecznych uwraŝliwiających na sytuację ofiar przemocy, obalających stereotypy na temat przemocy 3. Opracowywanie i realizacja programów profilaktycznych w tematyce przeciwdziałania przemocy i ochrony ofiar przemocy 4. Prowadzenie działalności edukacyjnej dla osób i grup z zakresu przeciwdziałania przemocy i ochrony ofiar W ramach realizacji programu Jaworzno stawia na rodzinę. Szczęśliwa rodzina szczęśliwe dziecko prowadzono akcję informacyjną w środowisku na temat działań zmierzających do zwiększenia świadomości społecznej dotyczącej konsekwencji związanych z krzywdzeniem dzieci, a tym samym pracowano nad zmianą postaw społecznych w kierunku poprawy sytuacji rodzin zagroŝonych zjawiskiem przemocy. Promowano prawidłowe wzorce rodzicielskie, metody wychowawcze zwiększające świadomość z konsekwencji stosowania przemocy wobec dziecka. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Jaworznie realizowała program profilaktyczny dla uczniów szkoły podstawowej Złe słowo teŝ rani 4 spotkania 40 uczniów. W roku 2013 opracowano program Jaworzno stawia na rodzinę. Szczęśliwa rodzina szczęśliwe dziecko, który został dofinansowany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Program był realizowany na terenie naszego miasta od sierpnia do grudnia 2013 r. Głównym jego celem były działania zmierzające do zwiększenia świadomości społecznej dotyczącej konsekwencji związanych z krzywdzeniem dzieci, a tym samym praca w kierunku zmiany postaw społecznych w stronę poprawy sytuacji rodzin zagroŝonych zjawiskiem przemocy. W programie łącznie uczestniczyło 311 osób korzystając z róŝnych form pomocy specjalistycznej (warsztaty, wykłady, szkolenia, porady indywidualne itp.). Pracownicy Socjalni Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej we współpracy z Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej w Jaworznie realizowali autorski projekt socjalny "Silni i bezpieczni". Projekt adresowany był do kobiet i dzieci dotkniętych przemocą. W ramach projektu były spotkania ze specjalistami (psycholog, pedagog), a takŝe zajęcia ze sztuki samoobrony. Dodatkowo dzieci mogły skorzystać z fachowej opieki pedagogów. W projekcie uczestniczyło 9 kobiet i 22 dzieci. Prowadzeniem zajęć edukacyjnych dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, nauczycieli i rodziców o tematyce przeciwdziałania przemocy zajmują się wszyscy pedagodzy szkolni, wychowawcy w ramach realizacji własnych programów profilaktycznych oraz pracownicy Poradni Psychologiczno Pedagogicznej i Ośrodka Interwencji Kryzysowej. PoniŜej przykłady prowadzonych w 2013 roku działań profilaktycznych z zakresu : Uczniowie przeciw przemocy, Złe słowo teŝ rani Szkoła bez przemocy, Tolerancja, Zareaguj nie przykładaj do tego ręki kampania informacyjna, Zajęcia edukacyjno profilaktyczne cyberprzemoc, Reaguj masz prawo, 16 dni przeciwko przemocy wobec kobiet, Współpraca słuŝb i instytucji w zakresie w kontekście realizowania procedury Niebieskie Karty, Uśmiechnięte Dni dni walki z agresją i przemocą, a takŝe spotkania grupy wsparcia dla kobiet doświadczających przemocy, edukacja społeczna Alfabet wychowania, Tak trudno zobaczyć, usłyszeć, powiedzieć, integracja rodzin Zmagania rodzin (OIK), Integracja rodziny wokół Świąt BoŜego Narodzenia (projekt Powiatowej Placówki Opiekuńczo Wychowawczej) liczba oddziaływań lokalnych o tematyce (kampanie lokalne, zajęcia edukacyjne, profilaktyczne, pogadanki, warsztaty itp.) 201 form. W tego typu formie oddziaływaniach wzięło łącznie udział 1517 osób w tym: 1086 dzieci i 431 osób dorosłych. 6

7 KIERUNEK 6: Profesjonalizacja kadr związanych z pracą w obszarze i ochrony ofiar przemocy 1. Prowadzenie seminariów, warsztatów, konferencji, szkoleń z tematyki obejmującej przeciwdziałanie przemocy 2. Doskonalenie zawodowe kadr w zakresie diagnozowania zjawiska przemocy oraz metod pracy z ofiarami przemocy W ciągu całego 2013 roku przeprowadzono 9 szkoleń z tematyki. W szkoleniach łącznie uczestniczyły 143 osoby, byli to pracownicy słuŝb społecznych, policjanci, pracownicy ochrony zdrowia, pedagodzy i dyrektorzy szkół, kuratorzy, przedstawiciele Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. KIERUNEK 7: Dostosowywanie działań programu w zakresie interwencji, informacji, edukacji, budowania systemu i działań zespołów interdyscyplinarnych do aktualnych zmian w przepisach prawnych 1. Monitorowanie zmian zachodzących w prawie polskim oraz zjawisk społecznych temu towarzyszących w obszarze przeciwdziałania przemocy i ochrony ofiar przemocy Skierowano pisma do zarządzających placówkami słuŝby zdrowia z terenu naszego miasta o przypomnienie pracownikom o obowiązkach wynikających z realizacji rozporządzenia zwłaszcza w przedmiocie wydania zaświadczenia lekarskiego dla ofiary przemocy. Ponadto na bieŝąco monitorowana jest realizacja procedury Niebieskie Karty w naszym mieście. Jaworzno, luty 2014 r. KOORDYNATOR PROGRAMU Barbara Obertyn Dyrektor Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Jaworznie 7