120 mm MOŹDZIERZOWY POCISK ODŁAMKOWO-BURZĄCY

Transkrypt

1 gr inż. Zbigniew KUPIDURA Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia 120 MOŹDZIERZOWY POCISK ODŁAMKOWO-BURZĄCY W artykule przeanalizowano charakterystyki taktycznotechniczne 120 oździerzowych pocisków odłakowoburzących produkowanych w różnych krajach oraz pocisku projektowanego w WITU 1. Wstęp Znajdujące się dotychczas w Wojsku Polski 120 oździerze wz 43 oraz pociski do nich nie zapewniają wykonywania zadań ogniowych odpowiadających współczesneu polu walki, głównie ze względu na zbyt ałą donośność. Potrzeba opracowania aunicji do 120 oździerza wynikła z realizowanej w Wojskowy Instytucie Techniczny Uzbrojenia pracy własnej p.t. Opracowanie konstrukcji 120 oździerza holowanego. W wielu krajach, jako zasadnicze rodzaje aunicji do 120 oździerzy przewidziane są naboje z pociskie odłakowo-burzący, kasetowy, oświetlający, zapalający oraz dyny. W roku ubiegły opracowane zostały Założenia Taktyczno-Techniczne (ZTT) na następujące rodzaje aunicji do 120 oździerza: nabój z pociskie odłakowo-burzący, nabój z pociskie kasetowy, nabój z pociskie dyny, nabój z pociskie oświetlający. Założono przy ty, by we wszystkich projektowanych nabojach wykorzystywany był taki sa ładunek iotający, w ty również zasadniczy ładunek iotający. 2. Charakterystyki taktyczno-techniczne wybranych 120 oździerzowych pocisków odłakowo-burzących (HE) Mając na uwadze postawione w ZTT wyaganie dotyczące asy pocisku HE; p 15kg, z dostępnych ateriałów inforacyjnych [1] wybrano 120 pociski oździerzowe HE o asie od 13kg do 16kg, tj. austriacki pocisk LD 93, francuski Mle 44, izraelski M 98, rosyjski OF-843 i aerykański M 934. Zasadnicze charakterystyki tych pocisków zestawiono w tabeli 1. Porównując oździerzowe pociski odłakowo-burzące zwykle posługujey się charakterystykai gabarytowyi, asowyi a także następującyi względnyi charakterystykai asowyi: C q = p 3 (1) d 93

2 gdzie: C q [kg/d 3 ] - asa względna pocisku, p [kg] - asa pocisku, d [d] - kaliber pocisku. gdzie: C ω = MW 3 (2) d C ω [kg/d 3 ] asa względna ateriału wybuchowego (MW), MW [kg] asa ateriału wybuchowego, d [d] kaliber pocisku. α = MW 100 [%] (3) p gdzie: α współczynnik napełnienia pocisku. W oparciu o dane literaturowe, dla wybranych pocisków określono wartości charakterystyk C q, C ω oraz α. Wartości te zaieszczono w tabeli 1. Na rysunku 1 a, b oraz c przedstawiono ogólny wygląd pocisków: Mle 44, M 98, OF-843, a na rysunku 1d półprzekrój pocisku M 98. a b c d Rys.1 Moździerzowe pociski odłakowo-burzące: a) francuski Mle 44, b) izraelski M 98, c) rosyjski OF-843 i d) aerykański M

3 Z rysunku 1 wynika, że niezależnie od kraju, w który pociski te były skonstruowane, ają one tradycyjny kształt kroplowy. Taki kształt jest optyalny dla pocisków oździerzowych a wynika z warunków balistyki wewnętrznej i zewnętrznej. Można więc założyć, że projektowany w kraju 120 oździerzowy pocisk odłakowo-burzący powinien również ieć podobny kształt, natoiast jego charakterystyki taktyczno-techniczne powinny uożliwiać wystrzeliwanie go zarówno z nowoopracowywanego oździerza holowanego jak i ze znajdujących się jeszcze w uzbrojeniu wojska oździerzy wz 43. Zasadnicze charakterystyki taktyczno-techniczne 120 oździerzowych pocisków odłakowo-burzących (HE) Tabela 1 Producent Austria Francja Izrael Rosja USA (kraj) Sybol HE78 Mle 44 M98 OF-843 M 934 Długość pocisku uzbrojonego [] Masa pocisku uzbrojonego [kg] 14,5 13,6 13,6 16,02 14,2 Masa ateriału wybuchowego (MW) [kg] 2,34 2,5 3,0 2,68 3,0 Masa względna pocisku Cq [kg/d 3 ] 8,4 7,5 7,9 9,3 8,2 Masa względna MW Cω [kg/d 3 ] 1,4 1,5 1,7 1,6 1,7 Współczynnik napełnienia α [%] Według starszych danych literaturowych, dla oździerzowych pocisków odłakowoburzących zalecano następujące wartości liczbowe względnych charakterystyk asowych: C q = 10-15, C ω = 3-4, α = Na podstawie zestawionych w tabeli 1 wartości C q, C ω oraz α ożna wnioskować, że dla współczesnych pocisków oździerzowych wartości te są znacznie niej-ze i zawierają się w granicach: C q = 7-10, C ω = 1,4-1,7, α =

4 3. Założenia konstrukcyjne do zaprojektowania 120 oździerzowego pocisku odłakowo-burzącego. - asa pocisku uzbrojonego p 15 kg, - prędkość początkowa pocisku V /s, - donośność D 8000, - aksyalne ciśnienie gazów prochowych w lufie p ax.śr 150 MPa, - do uzbrajania pocisków odłakowo-burzących będzie stosowany zapalnik M12, którego produkcja w przeyśle krajowy jest opanowana, 4. Projekt koncepcyjny 120 oździerzowego pocisku odłakowo burzącego. Uwzględniając przedstawione powyżej założenia przeprowadzono niezbędne obliczenia wytrzyałościowe podstawowych części i zespołów pocisku, w rezultacie czego opracowano projekt pocisku przedstawiony na rysunku 2. Rys.2. Projekt 120 oździerzowego pocisku odłakowo-burzącego. W celu porównania, zasadnicze charakterystyki liniowe i asowe zaprojektowanego pocisku oraz analogicznych pocisków produkowanych w innych krajach zestawiono w tabeli 2 96

5 Tabela 2 Producent Austria Francja Izrael Rosja USA (kraj) Sybol HE78 Mle 44 M98 OF-843 M 934 Projekt Długość pocisku uzbrojonego [] Masa pocisku uzbrojonego [kg] 14,5 13,6 13,6 16,02 14,2 14,8 Masa ateriału wybuchowego (MW) [kg] 2,34 2,5 3,0 2,68 3,0 3,3 Masa względna pocisku Cq [kg/d 3 ] 8,4 7,5 7,9 9,3 8,2 8,6 Masa względna MW Cω [kg/d 3 ] 1,4 1,5 1,7 1,6 1,7 1,9 Współczynnik napełnienia α [%] Podsuowanie Z rysunku 1 ożna wnioskować, że konstrukcja znajdujących się w uzbrojeniu wojsk 120 pocisków oździerzowych jest w zasadzie nieal identyczna. Dotyczy to także przedstawionego na rysunku 2 projektowanego w kraju pocisku. Z danych zestawionych w tabeli 2 wynika, że projektowany pocisk będzie iał podstawowe charakterystyki taktyczno-techniczne zbliżone do analogicznych charakterystyk oździerzowych pocisków odłakowo-burzących M 98 i M 934, zwłaszcza ze względu na asę ateriału wybuchowego, a więc pod względe działania burzącego. Literatura [1] Jane`s Aunition Handbook. Eighth Edition