illbruck MOWO narzędzie Wielkiej Rewolucji

Transkrypt

1 illbruck MOWO narzędzie Wielkiej Rewolucji Autor: Łukasz Augustyniak 1. Wstęp Bezdyskusyjnym jest, że przyjęte 19 maja 2010r. przekształcenie (RECAST) dotychczasowej Dyrektywy EPBD 2002/91/WE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków przez Parlament i Radę Unii Europejskiej i zapisanie tegoż przekształcenia pod nazwą Dyrektywa 2010/31/UE, niesie ze sobą dużo zamieszania i rodzi mnóstwo wątpliwości. Śmiało możemy mówić, o tytułowej Wielkiej Rewolucji w przepisach budowlanych, a jak to z rewolucją bywa, należy się na jej przyjście przygotować, m.in. zaopatrzyć w stosowne narzędzia. Na czym ta rewolucja ma polegać? Owa rewolucja ma korzenie w realizacji postanowień Protokołu z Kioto i założeniu utrzymania do 2020r. poziomu wzrostu globalnej temperatury poniżej 2 o C. Przyjęto wówczas tzw. pakiet 3x20, gdzie do 2020r. ma nastąpić wzrost efektywności energetycznej oraz udziału odnawialnych źródeł energii w sumarycznym bilansie energetycznym o 20%, przy jednoczesnej redukcji emisji CO 2 do 20%. Według danych Komisji Europejskiej, budynki przyczyniają się do zużycia ok. 42% energii oraz 35% emisji gazów cieplarnianych na terenie całej Unii Europejskiej. Najważniejszym przesłaniem Dyrektywy jest fakt, iż do 31 grudnia 2018r., nowo powstałe budynki administracji publicznej mają charakteryzować się niemal zerowym zużyciem energii, w przypadku pozostałych nowych budynków, gotowość całej rzeszy zaangażowanych, ma być wykazana do 31 grudnia 2020r. Energia ma pochodzić ze źródeł odnawialnych, w tym energii wytwarzanej na miejscu lub w pobliżu obiektu. Stosowne władze określą minimalne wymagania dotyczące charakterystyki energetycznej dla elementów budynku, m.in. przegród zewnętrznych optymalizacja kosztów w odniesieniu do cyklu życia budynków. Szykują się też zmiany w certyfikacji energetycznej. Aby zobrazować na liczbach co to oznacza, warto zerknąć w ogólne kryteria klasyfikacji energetycznej budynków i przyrównać przedział zgodny z aktualnymi przepisami [kwh/m 2 /rok] do przedziału 5-7 [kwh/m 2 /rok] dla budynku blisko zero-energetycznego. Mamy jeszcze wartości przejściowe, tj. 70 dla budynku energooszczędnego oraz 15 dla budynku w standardzie pasywnym, potocznie nazywanego, bez względu na gabaryty - domem pasywnym. Zgodnie z postanowieniami, państwa członkowskie UE, przygotują plany wdrożeń postanowień Dyrektywy na swoich terytoriach i zapewnią dostęp do instrumentów wsparcia, czymkolwiek by te nie były. I tym zdaniem, przechodzimy na grunt własny, pozostając w temacie montażu okien. W projekcie Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dn r., zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, a dokładniej Załączniku nr, dotyczącym wymagań izolacyjności cieplnej i innych wymagań związanych z oszczędnością energii, w pkt , znajdziemy zapis: W budynkach nowych, okna powinny być montowane w warstwie izolacji termicznej ścian wielowarstwowych, w celu eliminacji mostków termicznych. Precyzyjnie mówiąc, chodzi o ograniczanie wartości liniowych mostków cieplnych. Określenie prawidłowego miejsca okna w murze, to jeden z najważniejszych elementów projektowania budynku. Niewłaściwa pozycja okna w połączeniu z nieprawidłowym montażem wręcz gwarantuje szczęśliwemu, na pozór, posiadaczowi drogich okien, o najwyższych osiągach zniweczone korzyści. Dla ściany wielowarstwowej, w

2 szczególności trójwarstwowej, prawidłowy przebieg izoterm rejestrowany jest przy wysunięciu okna w warstwę ocieplenia. Kwestii montażu, a konkretnie uszczelnienia złącza okiennego, dotyczy także pkt , który brzmi W budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego i budynku użyteczności publicznej, współczynnik infiltracji powietrza dla otwieranych okien i drzwi balkonowych, powinien wynosić nie więcej niż 0,3 [m 3 /m*h*dapa 2/3 ], z zaleceniem, aby po skończeniu budowy, budynek został poddany próbie szczelności przeprowadzonej zgodnie z Polską Normą (pkt załącznika nr 2 do Rosporządzenia). 2. Potrzeba matką wynalazków Idea systemu illbruck MOWO (skrót Montaż okna w ociepleniu), zrodziła się w Niemczech, gdzie grupa inżynierów firmy Tremco illbruck, w ramach analizy projektów w Europie, odnotowała absolutny brak standardów uszczelnienia złącza okiennego w strefie izolacji termicznej (Fot. 1). W zasadzie ile budów na których realizowany był montaż w ociepleniu, tyle wariacji na jego temat i nikt nie dałby sobie przysłowiowej ręki uciąć gwarantując za jego poprawność tym samym. Najczęściej montaż taki realizowany był przy pomocy specjalnych konsol w połączeniu z foliami (membranami używanymi jak dotąd w montażu trójwarstwowym - zwanym popularnie ciepłym montażem). O ile na etapie koncepcji sprawa wydawała się zjadliwa, o tyle na etapie wykonawczym nie jeden monter ze swoim szefem zachodzili w głowę, post factum, jak podejść do tematu na budowie. Straszono ich bowiem od początku, że ich praca będzie poddana ocenie termowizyjnej i niedbalstwo czy brak wiedzy w tym co robią zostanie im przedłożone kolorowo na białym. Jedni wywiązali się z zadania jako tako, ocierając pot z czoła, drudzy główkowali jak naprawić błędy najmniejszym kosztem. Inwestor zapłacił przecież niemałe pieniądze, oczekując usługi na równie wysokim poziomie jak parametry okna pasywnego, które zakupił i przekazał do montażu fachowcom.

3 (Fot. 1 Brak standardów) Firma Tremco illbruck, również w Polsce odnotowała znaczny wzrost liczby zapytań o taki sposób montażu ze strony architektów i projektantów, co wskazuje że i nasz rynek przygotowuje się merytorycznie do Wielkiej Rewolucji. Firma zdecydowała we wrześniu br. o wdrożeniu systemu illbruck MOWO (nazwa oryginalna z języka niemieckiego- Vorwandmontage-System), systemu który jest niewątpliwie uzupełnieniem oferty ciepłego montażu i ostatnim jego brakującym ogniwem w ofercie. Prezentacja premierowa i pierwszy montaż pokazowy odbył się 2 października br. w firmie ELWIZ S.A. w Świdnicy, zaś przydatność w praktyce jako pierwszego kompletnego systemu montażu okien w ociepleniu, została potwierdzona 20 listopada 2012 w domu jednorodzinnym w Tczewie k/gdańska (Fot. 2).

4 (Fot. 2 Montaż pierwszego systemu illbruck MOWO, prywatna inwestycja w Tczewie k/gdańska) 3. Opis systemu illbruck MOWO to pierwsze na rynku europejskim, kompleksowe rozwiązanie montażu i uszczelnienia okna wysuniętego poza lico muru, w warstwę ocieplenia. System bazuje na profilach instalacyjnych PR007 oraz PR009, trwale połączonych ze ścianą nośną za pomocą kleju szybkowiążącego SP340. Uszczelnienie okna (nadproże i boki), realizowane jest przy pomocy taśmy rozprężnej TP652 Trio+ dedykowanej do budownictwa pasywnego, zaś dolne złącze uszczelniane jest przy pomocy profilu podokiennego PR010 (λ = 0,035 W/(mK)) w zestawie z taśmą rozprężną TP610 illmod Eco. Profil instalacyjny PR007 (λ = 0,07 W/(mK)) docieplany jest dodatkowo klinem izolacyjnym PR008 (λ = 0,032 W/(mK)), który poprawia izolacyjność cieplną całej ramy MOWO.

5 Profile instalacyjne, z której budowana jest rama MOWO, wykonane są ze sztywnego materiału konstrukcyjnego na bazie poliuretanu, żywic i dodatków modyfikujących, polepszających takie parametry jak twardość, wytrzymałość czy odporność na wodę i pleśń. Klin izolacyjny to nic innego

6 jak polistyren ekspandowany wzbogacony grafitem, w celu pocienienia warstwy izolacyjnej elementu dociepleniowego. Pozostaje jeszcze kwestia łączenia mechanicznego. Badania właściwości użytkowych systemu MOWO zostały przeprowadzone zgodnie z wytyczną ift Rosenheim MO-01/1 w zakresie mocowania i uszczelniania, jako pierwszego systemu instalacji okna poza licem muru na klej. W raportach z badań, nie znajdziemy łączenia mechanicznego. Wyniki z badań bazują zatem wyłącznie na połączeniu klejonym, profil instalacyjny-mur. Niemieccy inżynierowie z firmy Tremco illbruck, zdecydowali jednak o włączeniu łączników (Fot. 3) do systemu z prostego powodu, a mianowicie mocowanie profili instalacyjnych jest ułatwione - ramę można precyzyjnie wypoziomować, po drugie wkręty zapewniają stabilność konstrukcji i pozwalają na obciążenie konstrukcją okna w krótszym czasie (w warunkach 23 o C i wilgotności względnej powietrza 50% już po 7h). (Fot. 3 Sposób łączenia mechanicznego ramy instalacyjnej do muru) Z racji tego, że nie mamy na budowie stałych, wzorcowych parametrów, rekomendacją firmy jest mocowanie ościeżnicy okna po 7h, zaś okna z pakietem szybowym czy stałych przeszkleń, po upływie 24h. Należy pamiętać, że obciążenie na profile instalacyjnym, nie może przekraczać wartości 200kg/mb. O ile przytwierdzanie profili instalacyjnych, nie wymaga specjalnych umiejętności i dłuższego komentarza, o tyle gruntowanie powierzchni i klejenie warte jest zatrzymania się i uznania za newralgiczne etapy montażu. To proces gruntowania i klejenia decyduje o jakości połączenia oknomur. W zasadzie nie możemy mówić to o wysokiej czy niskiej jakości, ale o jakości która jest bądź jej nie ma. Gruntowanie i klejenie odbywa się w temperaturze powyżej +5 o C, przy czym należy mieć na uwadze że wychłodzona po nocy powierzchnia muru, może mieć znacznie niższą temperaturę niż temperaturę aniżeli minimalna, zalecana temperatura otoczenia, w ktorej przyszło nam od rana

7 pracować. Precyzując - chodzi o temperturę podłoża. Środek gruntujący sieciuje pod wpływem wilgoci z otoczenia, więc powinniśmy dozować niewielką ilość do osobnego, czystego pojemnika (Fot. 4), aby uniknąć żelowania podkładu. Silnie zgęstniały podkład gruntujący nie nadaje się do dalszego wykorzystania. (Fot. 4 Nakładanie podkładu gruntującego na profil instalacyjny) Kolejna kwestią wartą skupienia większej uwagi są naroża ościeży. Nanoszenie kleju hybrydowego SP340 na profil instalacyjny, powinno odbywać się z pomocą pistoletu pneumatycznego bądź akumulatorowego do mas wysokiej lepkości. W czasie aplikacji kleju, pistolet powinien być utrzymywany w pozycji pionowej do podłoża (Fot.5).

8 (Fot. 5 Nanoszenie kleju na zagruntowany uprzednio profil instalacyjny) Połączenia w narożach ramy instalacyjnej powinny być dodatkowo potraktowane klejem, abyśmy mieli pewność że konstrukcja jest szczelna również na połączeniach. Trzecim newralgicznym punktem montażu są naroża okienne (Fot. 6 i 7) i precyzja połączenia tuż po wstawieniu ościeżnicy w otwór. Czas rozprężania taśmy rozprężnej TP652 illmod Trio+ zależny jest od temperatury, więc należy mieć ten aspekt na względzie montaż w sezonie letnim (szybkie rozprężnie) czy warunkach chłodu (powolne rozprężnie). Zakres pracy taśmy rozprężnej TP652 w szczelnie wynosi 8-15mm dla domu pasywnego, zaś szerokość taśmy dobierana jest w zależności od szerokości profilu okiennego (np. dla profilu 90mm, szerokość taśmy będzie wynosiła 88mm).

9 (Fot.6 Precyzja przy wykańczaniu naroży z taśmy rozprężnej )

10 (Fot.7 Dolne złącze okienne tuż po zamontowaniu okna) Podsumowanie System illbruck MOWO jest przede wszystkim próbą wprowadzenia standardu do montażu stolarki okiennej w warstwie ocieplenia jako systemowe mocowanie okna z jednoczesnym uszczelnieniem złącza okiennego. Z systemu została całkowicie wykluczona pianka poliuretanowa, która w złączu okiennym wymaga natychmiastowego wręcz przykrycia (brak odporności na promieniowanie UV, które niszczy jej strukturę czy wodę, która osłabia parametry termoizolacyjne i akustyczne). System nie zakłada również stosowania specjalnych konsol do montażu, a rama instalacyjna dla okna wykuszowego, jest naturalnym przedłużeniem ościeża, co oznacza że możemy mówić o powtarzalności (brak przycinania folii przy konsolach i kłopotliwego ich uszczelniania klejem). Co to wszystko oznacza dla inwestora? Z pewnością realne ograniczanie wartości liniowych mostków cieplnych, ale też możliwość wcześniejszej adaptacji wnętrza przy takim rozwiązaniu. Jak dotąd, inwestor musiał czekać na docieplenie domu, aby móc próbować uszczelnić okno w warstwie ocieplenia. System MOWO, umożliwia pełne zamknięcie otworu już po 24h, zatem inwestor nie jest pozostawiony samemu sobie z problemem kontynuacji montażu, a konkretnie uszczelnienia. We wstępie przytoczono także punkt Załącznika nr 2 do projektu Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dn r, który mówi o szczelności otwieranych okien i drzwi balkonowych na maksymalnym poziomie 0,3 [m 3 /m*h*dapa 2/3 ]. Jako, że system dedykowany jest przede wszystkim do budownictwa pasywnego i blisko zero-energetycznego, współczynnik infiltracji powietrza dla systemu MOWO obliczono na poziomie a < 0,1, a więc może iść w duecie z najbardziej szczelną stolarką w 4 klasie przepuszczalności powietrza. Izolacja akustyczna dla systemu jest na poziomie R w =50dB. Okna mogą być wyniesione w ocieplenie na pojedynczym profilu PR007 (90mm) lub PR007 z profilem dodatkowym PR009, a wówczas uzyskujemy wykusz do 160mm. Firma Tremco illbruck zapewnia wsparcie na etapie projektu i wykonania, każda budowa jest monitorowana na etapie realizacji, a zachowanie procedur wynagradzane jest udzieleniem 5-letniej gwarancji na funkcjonalność systemu. Warto nadmienić, że jedym z głównych obowiązków władz w obliczu Dyrektywy 2010/31/UE, jest zapewnienie instrumentów wsparcia impulsów do zmiany standardów budowy budynków w Polsce. Rada Nadzorcza NFOŚiGW, podjęła 26 września 2012r. decyzję o uruchomieniu dopłat do kredytów na budowę lub zakup budynków energooszczędnych jednorazowe, bezzwrotne dofinansowanie do 50k PLN do budowy domu pasywnego oraz 30k PLN do domu energooszczędnego. Wzrosło dofinansowanie do zakupu mieszkań w standardzie pasywnym - do 16k PLN i energooszczędnym - 11k PLN brutto. Program rusza w I kwartale 2013 i potrwa do Fundusz wesprze inwestorów i kupujących na łączną kwotę 300mln złotych. Od r. budowanie domów o niemal zerowym zużyciu energii stanie się obowiązkiem wszystkich inwestorów w Polsce.