Nasiona PŁASZOWSKIEJ. Najtańszym Naltrwalszym Naiozdobniejszym m aterjałem do krycia dachów jest. Każdą chorobą wyleczysz. rolne, warzywne i kwiatowe

Transkrypt

1 Dnia 29 Kwietnia 1934 i L B i f i e w m b i p a k t t j h y w tm m m m m s u p o u c s b m i u i a o a n r w e i. Najtańszym Naltrwalszym Naiozdobniejszym m aterjałem do krycia dachów jest w yrobu PŁASZOWSKIEJ FABRYKI DACHÓWEK I CEGIEŁ Spółki Akcyjnej w Krakowie B iuro: W K r a k o w ie, ni. Dunajewskiego S, t e le f o n y : N r , Nasiona rolne, warzywne i kwiatowe a z pełnem i gw arancjam i poleca skład nasion KraKów. ul. B asztow a L. 17. Każdą chorobą wyleczysz jeżeli regularnie używać będziesz n a jsk u te c z n ie jsz e w n ast. chorob ach : C e n a Nr. 1. w k a szlu, a stm ie, ro zed m ie p łu c Nr. 2. w reu m a ty zm ie, a rtr eiy ź m ie, złej p rzem ia n ie m aterji, n ie c z y sto śc i cery, ch o ro b a ch s k ó r n y c h Nr. 3. w ch orob ach żo łą d k o w o - k iszk o w y ch, w ą tro b o w y ch, ż ó ł t a c z c e Nr. 4. w ch orob ach n erw ow ych, b ólu g ło w y, b ezsen n o ści, o g ó ln em w y czer p a n iu. 4. Nr. 6. w n ie d o k r w isto śc i i o g ó ln e m u o s ła b ie n iu Nr. 7. w ch orob ach n erk o w y ch i p ęch erzo w y c h Nr. 9. p rzeczyszcza ją ce w ch ro n iczn em zatw a r d z e n iu i h em o ro id a ch Do n a b y c ia w o ry g in a ln em o p a k o w a n iu w a p tek a ch, sk ła d a c h a p teczn y ch i d rogerjach, lub w w y tw ó r n i P O L H E R B A K raków -P od górze S k rytk a Nr. 48. Z a in tereso w a n i otrzym ają, n a ż ą d a n ie d arm o z wytw ó r n i b roszu rk ę Jak o d zy sk a ć zdrow ie". Firm a J. Ciastko, Biały Potok p o czta Białobożnica p ow. C zortków p o s z n b i i j e l i k * M J L, k tóre m ają tanie i wielkie składy instrum entów muzycznych, gramofonów, rowerów, aparatów fotogr., zegarków. P ro szone są o w y sła n ie k a ta lo g ó w i cen n ik ów pod p o w y ż szy m adresem, w cela ch h an d low ych. Na żądanie w ysyłam y cenniki bezpłatnie,

2 S to p n io w a n ie. J e d e n ż y d t o n ę d z a r z. D w u ż y d ó w, t o k a s a p o ż y c z k o w a n a z a s t a w y. T r z e c h ż y d ó w, t o b a n k m i ę d z y n a r o d o w y. K u racja. C z ł o w i e k u, j e s t e ś M a d y, j a k ś m i e r ć, c o z t o b ą? N i e d z i w isię, o d s z e ś c i u m i e s i ę c y p o r a z p i e r w s z y w y s z e d ł e m n a u l i c ę. G o c i d o l e g a ł o? - T e n p r z e k l ę t y d e f i c y t w k a s i e, g d z i e p r a c o w a ł e m. N a sze d zieci. C z e m u p i j e s z t r a n t y l k o w t e d y, g d y g o d o s t a j e s z o d b a b o i? A b o b a b c i t a k s i ę r ę c e t r z ę s ą, ż e p o ł o w a t r a n u s i ę r o z l e w a. O d p o w ied n i w zrok. -N o, m u s z ę p o w i e d z i e ć, -że p a n m a z u p e ł n i e w y j ą t k o w o fcró -tlk i w z r o k, t a k i e g o k r ó t k o w i d z a p o p r o ś t u s i ę n i e s p o t y k a... J a k i j e s t p a ń s k i z a w ó d, j e ś l i m o ż n a w i e d z i e ć? J e s t e m, p a n i e d o k t o r z e, a s t r o n o m e m. T y lk o s ię n ie k łó c ić. P i p e r m a ń i K u g e l m a n k ł ó c ą s i ę z a w z i ę c i e. W r e s z c i e K u g e l m a n, w y m i e n i w s z y k i l k a c e c h c h a r a k t e r u P i p e r m a n a i j e g o w s z y s t k i e n i e g o d z i w o - ś c i, r z u c a : ;...i z u p e ł n i e n i e r o z u m i e m, j a k p a n m o ż e s z p r z y t e m w s z y s t k i e m p a t r z e ć m i j e s z c z e w t w a r z?... N o, c ó ż - p a n i e K u g e l m a n, d o w s z y s t k i e g o s-ię - m o ż n a p r z y z w y c z a i ć... T o Jasne. P r z e p r a s z a m p a n a, c z y w t y m d o m u m i e s z k a j ą p a ń s t w o F i n g e r b u t? P a ń s t w o F i n g e r b u - t t u n i e m i e s z k a j ą, n a t o m i a s t n a I. p i ę t r z e m i e s z k a p a n F i n g e r, a n a I I - g i e m p a n i H u t o w a. D o p r a w d y? N i e w i e d z i a ł e m, ż e sd ę r o z w i e d l i. K u racja. Ż o n a : N o i -co c i p o w i e d z i a ł l e k a r z? M ą ż : - P o l e c i ł m i r u c h i g ó r s k i e - p o w i e t r z e. Ż o n a : D o s k o n a l e. P ó j d z i e s z w t a k i m r a - z ie n a g ó r ę i z r o b i s z t a m p o r z ą d e k w ś r ó d r u p i e c i, k t ó r e t a m le ż ą. H ig je n ista. W i- ę c p a n -się n i g d y n i e m y j e? A t o -p o c o? P r z e d p o ł u d n i e m n o s z ę w o r k i z w ę g l e m, a,p o p o ł u d n i u w o r k i -z m ą k ą. H o d o w l a N a s i o n i D o m Rolniczy CZYŻOWSKICH "w/w K r a k o w i e, n i. S a e jp S t ir a lm a 4 0, Własne s&csssc&jr. pierwszorzędnej jakości nasiona zbóż, traw, buraków, Posiada stale w e w łasnych składach naw ozy azotow e i potasow e. Cenniki i oferty w ysyłam y natychm iast na żądanie. Telefon i warzywi in. SK R ZY PCE~M skorygow ane do u żytku szkolnego 1 koncertow e S A z r s n z n y z najlepszych fabryk W szelk ie n apraw y u sk u teczn ia p o c e n a c h k onkuren cyjn ych. P raca b ard zo staranna. Instnunenty dęte z fabryki: BOHLAND & FUCHS na sk ła d zie w wielkim w yborze p o le c a : Pracow nia lustra m eat6w Muzycznych JOZEFA ZAJACA K r n k ó w, m l, F l o p j a ń s b a SWA I. piętro.

3 Numer 18. Rok XVII. Kraków, dnia 29 kw ietnia Prenumerata n a r o k 1934: R o c z n i e 12 zl., p ó ł r o c z n i e 6 50 zł., k w a r t a l n ie 3 40 zł.; d o C z e c h o s ł o w a c j i r o c z n ie 50 k o r o n cz. p ó łr o c z n ie 2 7 k o r. cz., k w a r t a ln ie 15 k o r. cz.; d o F r a n c j i r o c z n ie 60 f r a n k ó w fr., p ó ł r o c z n ie 30 Ir., k w a r t a ln ie 15 fr. D o A m e r y k i r o c z n ie 3 i p ó ł d o la r a. N u m e r p o j e d y n c z y w e w s z y s t k i c h a g e n c j a c h i w A d m in is t r a c j i» R o li«30 g r o s z y A d r e s n a l i s t y d o R e d a k c j i i A d m i n i s t r a c j i» R o l i «: Kraków, ul. św. Tomasza 32. Konto pocztowe w Polsce: Kraków P. K. fi K onto pocztowe w CzechosJowacji: P raga P oczt. Urząd Czekowy 500.8G8. Znaczenie dostępu ig marża pod względem gospodarczym i politycznym. o r z e t o o k n o n a ś w i a t, m o r z e t o s k a r b i b o g a c t w o k a ż d e g o k r a j u. P a ń s l w a t a k i e j a k A n g i j a, F r a n c j a, H i s z p a n j a, N i e m c y i w i e l e i n n y c h, s ł u s z n i e c h l u b i ą s ię p o s i a d a n y m s k a r b e m. N a s u w a s ię p y t a n i e, c z y i P o l s k a n a l e ż y d o t y c h p a ń s t w, k t ó r e m a j ą d o s t ę p eto m o r z a? T a k, P o l s k a m a d o s t ę p d o m o r z a d o m o r z a B a ł t y c k i e g o *. P r z e z doisitęip d o m o r z a B a ł t y c k i e g o z o s t a ł a o t w a r t a, ( d la 'P o l s k i t a n i a i w y g o d n a d r o g a d o w s z y s t k i c h k r a j ó w - n a d b a ł t y c k i c h ; j a k d o L i t w y, Ę ś t o - n j i, Ł o t w y, F i r i l a n d l j i i i n n y c h, a. p o t e m d o w y s o k o p o d w z g il-ę d e r n g o s p o d a r c z y m r o z w i n i ę t y c h k r a j ó w E u r o p y z a c h o d n i e j ;, j a k 'd o F r a n c j i, A n g t j d, a g ł ó w n i e d o A m e r y k i 'p ó ł n o c n e j i p o ł u d n i o w e j,. A b y 1 w s z y s t k i e d r o g i w o d n e o d p o w i e d n i o w y z y s k a ć, k a ż d e, p a ń s t w o, p o w i n n o m i e ć f l o t ę h a n d l o w ą. I t a k o b e c n i e p o l s k a f l o t a h a n d l o w a j e s t j e s z c z e w t o k u b u d o w y, a p r z y s z ł y c h ż e g l a r z y p o l s k i c h w y c h o w u j e S z k o ł a m o r s k a w T c z e w i e. H a n d e l l w s z e c h ś w i a t o w y p o s i a d a c h a r a k t e r h a n d l u m o r s k i e g o, a. 's t o s u n k i m o r s k i e s ą r o d z a j e m s t o s u n k ó w m i ę d z y n a r o d o w y c h '. S t ą d ' j e s t 'k o n i e c z n y d o s t ę p d o, m o r z a.!w r e k u W i l s o n w y d a ł, n a s t ę p u j ą c e o r ę d z i e p o k o j o w e, - k t ó r e b r z m i : K a ż d y n a r ó d m a n i e z a p r z e c z o n e p r a w o 'd o s t ę p u d o m o r z a 1'. T d z i ę k i tej: z a s a d z i e 'm y P o l a c y u z y s k a l i ś m y o b s z a r b r z e g u n a d B a ł t y k i e m, c h o c i a ż s a r n o u j ś c i e W i s ł y i G d a ń s k, z o s t a ł y w y ł ą c z o n e z p o d p a n o w a n i a p o l s k i e g o n a k o n g r e s i e W e r s a l s k i m. C a l e w y b r z e ż e p o l s k i e w y n o s i o k o ło, k m., z c z e g o o k o ł o 7 0 k im. p r z y p a d a n a H e l. G ł ó w n y p o r t G d a ń s k z o s t a ł, p o z a o b s z a r e m d a w n e g o p a ń s t w a n i e m i e c k i e g o w c h a r a k t e r z e W o l n e g o M i a s t a, w O S t ó r e m P o l s k a o t r z y m a ł a p r a w a s u w e r e n n e, a l e p o d o p i e k ą L i g i N a r o d ó w, k t ó r a m i a n u j e z e s w e g o * r a m i e n i a s w e g o p r z e d s t a w i c i e l a w o s o b i e W i e l k i e g o K o m i s a r z a. T o p a ń s t w o, k t ó r e p o s i a d a d o s t ę p d o m o r z a, m o ż e d y k t o w a ć s w o j e w a r u n k i n a p r z e w ó z t o w a r u, m o ż e n a k ł a d a ć 1n a t o w a r y c ła, m o ż e r y w a l i z o w a ć z p a ń s t w e m, k t ó r e d o s t ę p u j e s t p o z b a w i o n e. D l a t e g o w i ę c P o l s k a j e s t w t e m s z c z ę ś l i w s z e m p o ł o ż e n i u, n i ż n. p. S z w a j c a r j a, A u - s t r j,a i i n n e. G d y b y G d a ń s k i k o r y t a r z p o l s k i z o s t a ł w c i e l o n y d o N i e m i e c, t o w ó w c z a s 8 0 p r o c e n t h a n d l u z a g r a n i c z n e g o p o l s k i e g o z n a l a z ł o b y s i ę p o d k o n t r o l ą N i e m i e c. D l a t e g o, t e ż P o l s k a m u ś i k o r z y s t a ć z d o s t ę p u d o m o r z a, a l b o w i e m d o s t ę p d o m o r z ą s t a j e się: p o w a ż n y m a t u t e m w w a l c e e k o n o m i c z n e j *,,a p r z e w a g a e k o n o m i c z n a j a k i e g o ś p a ń s t w a n a d I n n e m s t a j e s i ę z c z a s e m p r z e w a g ą p o l i t y c z n ą.. T a p r z e w a g a p o l i t y c z n a d a s i ę o d c z u ć p o d c z a s w o j n y, k i e d y h a n d e l i d o s t a w a t o w a r ó w o d b y w a s i ę p r z e w a ż n i e d ir o g ą m o r s k ą, i c z a s e m n a m o r z u o d b y w a j ą s i ę z a c ię t e * w a l k i, j a k n a l ą d z i e. M o r z e j e s t p o d s t a w ą n i e z a l e ż n o ś c i e k o n o m i c z n e j i p o n i e k ą d p o l i t y c z n e j. N a r ó d, k t ó r y j e s t p o z b a w i o n y m o r z a, j e s t u z a l e ż n i o n y o d z łe j l u b d o b r e j w o l i s ą s i a d ó w. M o r z e j e s t s z e r o k ą d r o g ą, k t ó r a łlą c z y 1 m i ę d z y *sob,ą m n ó s t w o * k r a j ó w i w s z y s t k i e - c z ę ś c i ś w i a t a. M o r z e j a s t n a j t a ń s z ą 'd r o g ą i ś r o d k i e m k o m u n i k a ć y p n y m. M o r z e n i e n a l e ż y d c n i k o g o, n i k t n ie * m *a p r a w a p r z a s i z k o d z i ć i p r z e j a z d o r y i s t a t k ó w n a m o r z u, c h y b a p o d c z a s w o j n y. P o n a d t o m o r z e h a r t u j e * c h a r a k t e r, r o z w i j a p i ę k n e C e c h y c h a r a k t e r u, o d w a g ę, w y t r w a ł o ś ć,., e n e r g j ę i p r z e d s i ę b i o r c z o ś ć. T o * t e ż n i c d z i w n e g o, ż,e w i e l c y z d o b y w c y i o d k r y w c y n i e z n a n y c h k r a j ó w, o d w a ż n i ż e g l a r z e, k t ó r z y b e z l ę k u i t r w o g i u p ł y n ę l i c a ł ą k u l ę z i e m s k ą i d o t a r l i d o b i e g u n ó w. P o z n a l i ś m y c o m o r z e j e s t w a r t e. I t a k k a ż d y n a r ó d :, a p r z e d e w s z y s t - ' k i e r n m y P o l a c y p o w i n n i ś m y o t o p o l s k i e m o r z e s t a r a ć s i ę i t r o s z c z y ć, a l b o w i e m w i e m y, j a k i c h m a m y w r o g ó w, k t ó r z y w s z e l f c i e m i s i ł a m i w y c i ą g a j ą s w e * p a z u r y, a b y p o c h w y c i ć i w y r w a ć n a s z p o l s k i k u r y i t a r z. I c ó ż b y P o l s k a w a n t a ł a w o c z a c h p o t ę g m o r s k i c h b e z k o r y t a r z a g d a ń s k i e g o *? I d l a t e g o * p o w i n n i ś m y t o p o l s k i e m o r z e o t o c z y ć s z c z e g ó l n ą o p i e k ą, ho* o n o * o s w o b o d z i ł o n a s z p o d z a l e ż n o ś c i o d b e z p o ś r e d n i c h s ą s i a d ó w, ja ik N i e m i e c i R o s j i. U j ś c i e ' W i s ł y j e s t k l u c z e m, k t ó r y z a m y k a c a l e s k l e p i e n i e b u d o w y g e o g r a f i c z n e j. P o l s k i w s p ó ł c z e s n e j '. G d y b y t e n k l u c z w y r w a n o, u p a d ł o b y c a ł e s k l e p i e n i e n i e z a l e ż n o ś c i e k o n o m i c z n e j P o l s k i. A z a t e m m i e j m y z a w s z e w p a m i ę c i, ż e m o r z e t o p o t ę g a k a ż d e g o p a ń s t w a, ż e m o r z e t o O k n o i w r o t a o t w a r t e n a s z e r o k i ś w i a t. Stefan Kulis.

4 Człowiek sądzi a Bóg rzgdzi. Opowiadanie historyczne z końca XVII w. '(JPnzieiz S t a ). (Ciąg dalszy). M ł o d y, z a d z i w i a j ą c e j u r o d y m ę ż c z y z n a, u b r a n y w p o d r ó ż n y, a l e ś w i e t n y s t r ó j r y c e r s k i, s t a ł p r z e d O m n p rn y d k ł a n i a ł s i ę n i s k o i w s k a z y w a ł k r z e s ł o g o ś c i o w i, k t ó r y m ó w i ł ż y w o, n a d z w y c z a j m i ł y m, u j - m o j ą c y m g ł o s e m : Z p e w n o ś c i ą w i e m, że- b r a n k a, o k t ó r ą, m i c h o d z i, z o s t a ł a p r z e d p ó ł c z w a r t a r o k i e m s p r z e d a n ą w B,a łice, i ż e w a iś ć j ą k u p i ł e ś. O r u n g ł a d z ą c w e d ł u g z w y c z a j u b r o d ę i k ł a n i a j ą c s i ę z w i e i l k ą u n i ż o n p ś c i ą, o d p a r ł z n a m y s ł e m : J a, p r o s z ę W a s z e j W y s o k o ś c i, k u i p u j ę b r a n k i w s z ę d z i e, g d z i e s i ę z d a r z y. K u p o w a ł e m i w B u ł c e n i e r a z i w i ę c e j n i ż j e d n ą ; K t ó r ą ż t o W a s z a W y s o k o ś ć r a c z y w y k u p i ć? N i e w i e m w p r a w d z i e, p o d j a k i e m i m i e n i e m z o s t a ł a s p r z e d a n ą i k u p i o n ą, a l e w d o m u n a z y w a n o j ą K s e n i ą i... ' - T a k n a z w a n e j d z i e w c z y n y n i e b y ł o n i g d y w m o i m o d a l i f c u p r z e r w a ł O r u n. O, j la k k ł a m i e! s z e p n ę ł a z a d r z w i a m i M a ł k a, k t ó r a z b i j ą c e m s e r c e m p r z y s ł u c h i w a ł a s i ę r o z m o w i e. T e d y c i p i o w i e m z a w o ł a ł r y c e r z ż e t o b y ł o d z i e c k o t a k w i e l k i e j u r o d y, ż e c h y b a d r u g i e j ] t a k i e j d z i e w c z y n y n i g d y n i e m i a ł e ś, w i ę c p o w i n i e n e ś j ą p a m i ę t a ć. P r z y p o m n i o - n o s o b i e d o b r z e : w m a j t a m i n ę ł o t r z y l a t a, j a k j ą T a t a r z y p o r w a l i, z a w i e d l i B a ł k i i t a n i t o k u p i ł e ś n i e s z c z ę ś l i w ą. T a k, jla p a m i ę t a m m ó w i ł O r u n w o l n o, n i b y s z u k a j ą c w p a m i ę c i b y ł o t o w m a j u... t a k, z d a jie n r s ię, ż e w m a j u... p r z e d 't r z e m a l a t y, k u p i ł e m w t e d y t r z y d z i e w c z ę t a, a l e b y ł y j u ż d u ż e, w i ę c i c h d ł u g o n i e t r z y m a ł e m u s ie b ie. T a k, m o ż e w r o k p ó ź n i e j z o s t a ł y w y w i e z i o n e w r a z z i n r i e m i d o C a r o g r o d u. d a ł e ś? K i e d y? N a B o g a! M ó w! I k o m u ż j e s p r z e P e w n e m u h a n d l a r z o w i,,a t e n m i a ł z a r a z w y s ł a ć j e 'd o E l g i p t u, c z y A z j i? N i e p a m i ę t a n i. W i ę c m ó w i s z, ż e t y l k o t u r o k b y ł a? T a k n a p e w n e t r u d n o t w i e r d z i ć, m o ż e r o k, m o ż e d łu ż e j i, n i e w i e m. P i ę k n y p a n i c z b i e g a ł p o p o k o j u n i e s p o k o j n y m k r o k i e m, p o w t a r z a j ą c d o s i e b i e : T o n i e m o ż l i w e! T o n i e p o d o b n a! T u m u s i z a c h o d z i ć j a k a ś p o m y ł k a. O r u n w z r u s z y ł n i e z n a c z n i e r a m i o n a m i, a r y c e r z z a t r z y m a ł s i ę n a g l e t u ż p r z e d n i m i r z e k ł : S ł u c h a j, w a ś ć. D a m d i s u m ę, j a k ą s a m z e c h c e s z, a l e p o k a ż m i. w s z y s t k i e t w o j e d z i e w c z ę t a. J a k s o b i e k t ó r ą w y b i o r ę, 'to n a w a g ę z ł o t a j ą k u p i ę. O c z y i ż y d a z a b ł y s ł y c h c i w o ś c i ą, le c z w n e t. p r z y g a s ł y, a o n s p y t a ł z w a h a n i e m : d o b a? A 'j a k s i ę, ż a d n a W a s z e j W y s o k o ś c i n i e s p o - T o n i e k u p i ę. W k a ż d y m r a z i e z a p ł a c ę c i z a s a m o p o k a z a n i e, i l e s a m z e c h c e s z, a l e m i p o k a ż w s z y s t k i e, p a m i ę t a j, w s z y s t k i e! N a u s ł u g i W a s z e j ] C z ę ś c i j e s t e m j a i c a ł y m ó j. o d a j l i k z a w o ł a ł O r u n n a j u p r z e j m i e j s z y m g ł o s e m. J, a. z a r a z k a ż ę s i ę 'd z i e w c z ę t o m z e b r a ć t a k, a b y W a s z a W y s o k o ś ć m o g ł a w s z y s t k i e w i d z i e ć, a s a m a b y ć n i e w i d z i a n ą. T o n i e p o t r w a 'd ł u g o.. T y m c z a s e m W a s z a C z e ś ć r a c z y, s p o c z ą ć. T u ż y d w s k a z a w s z y k r z e s ł o i u k ł o n i w s z y s i ę n i - R O L A d o Nr 18 s k o, w y s z e d ł s p i e s z n i e z t r i u m f u j ą c y m u ś m i e c h e m n a u s t a c h. A l e s t r o s k a n y r y c e r z n i e m y ś l a ł, s p o c z y w a ć. O h o - ; d z i ł p o p o k o j u z a m y ś l o n y, a n a j e g o p i ę k n e j t w a r z y m a l o w a ł y s i ę z k o l e i u c z u c i a r o z p a c z y, n i e p o k o j u i n a d z i e j e. W t e m g d y m ł o d z i e n i e c s t a n ą ł n a c h w i l ę p r z y o k n i e, u s ł y s z a ł z a s o b ą s z e l e s t, a o d w r ó c i w s z y s i ę, u j r z a ł t u ż p r z y s w o j e m r a m i e n i u t w a r z y c z k ę p o c i ą g ł ą,! p i ę k n ą c h o ć p o b l a d ł ą, o t o c z o n ą p u k l a m i k r u c z y c h w ł o s ó w i w i e l k i e c z a r n e o c z y w p a t r u j ą c e s i ę w n i e g o j z n a t r ę t n ą b a d a w o z o ś c i ą i w i e l k i m n i e p o k o j e m ; r ó ż o w e z a ś, m a ł e u s t e c z k a s z e p t a ł y z d y s z a n y m c i c h y m g ł o s e m : j e s t e ś? K t o j e s t e ś r y c e r z u? M ó w, m ó w p r ę d k o, k t o P a n i c z z d u m i o n y p r z y p a t r y w a ł się i p i ę k n e m u d z i e w c z ę c i u, k t ó r e n i e m o g ą c s i ę d o c z e k a ć o d p o w i e d z i, c h w y c i ł o g o z,a r ę k ę i s z a r p i ą c n i ą p r a w i e, z w i e l k ą g w a ł t o w n o ś c i ą w o ł a ł o : N a m i ł o ś ć B o ż ą, m ó w! K t o j e s t e ś? J a k c ię z o w i ą? B o t u m o ż e o t w o j e s z c z ę ś c i e, i O' s z c z ę ś c i e a m o ż e i o ż y c i e k o g o ś d r u g i e g o c h o d z i. P o w i e d z p r ę d k o, k t o j e s t e ś? J e s t e m p u ł k o w n i k M i r s k i, a l e d o p r a w d y n ie p o j m u j ę... A n a i m i ę c i S t e f a n? P o w i e d z, t a k? p r z e r w a ł o n a t a r c z y w i e d z i e w c z ę. T a k j e s t. A le... A j a k n a i m i ę t w e j. n a r z e c z o n e j? M ó w! W y t ł ó n i a c z s i ę w a ć p a n n a, b o n i e r o z u m i e m d o ; c z e g o z m ie r z a j ą... T y l k o j e s z c z e n a t o j e d n o p y t a n i e m i o d p o - w i e d z, b o j a m u s z ę m i e ć p e w n o ś ć, a z a r a z w s z y s t k o z r o z u m i e s z. A l e p r ę d k o, p r ę d k o! K t o 'jie st t w o j a n a r z e c z o n a, j e ś l i j ą m a s z? p r o s z ę... 'S t a r o ś c i a n k a S i l n i c k a, K s e n i a j e j 1 n a i m i ę, le c z B o g u n i e c h b ę d ą d z i ę k i! w y k r z y k n ę ł a M a ł k a, b o o n a t o b y ł a, a n a s t ę p n i e p o c h y l i w s z y s d ę d o u c h a r y c e r z a m ó w i ł a p o c i c h u a s z y b k o : K s e n i a t u jie st! O r u n k ł a m i e, n i g d z i e jej. n i e w y w o z i ł. U d a j y ż e n i c n i e w i e s z, d z i e w c z ę t a z o b a c z. J a w a m d o p o m o g ę, b o K s e n i ę k o c h a m, a l e t e r a z nie* c z a s n a r o z m o w ę. D z i ś o d z i e s i ą t e j w i e c z o r e m b ą d ź w a ć p a n n a g r o b l i, p o m i ę d z y s t a w a m i, p r z y p a r k a n i e o d o g r o d u. T a m s i ę d o w i e s z w s z y s t k i e g o. A m i l c z, p a n i e p u ł k o w n i k u, i n i e d a j; n i c p o z n a ć p o s o b ie, O r u n m a s o k o l e o c z y. P a m i ę t a j! W y s z e p t a w s z y t o z n a d z w y c z a j n y m p o ś p i e c h e m f u r k n ę ł a M a ł k a k u. d r z w i o m, z n i k a j ą c t a k n a g l e j a k s i ę u k a z a ł a. P a n M i r s k i b y ł j a k b y p i o r u n e m r a ż o n y, t ą r a d o s n ą w i e ś c i ą. K s e n i a jiesit t u, t a k b l i s k o, c z y t o p o d o b n a? A k i e d y t y l k o j e s t, t o j ą w y d o s t a n i e, c h o ć b y m i a ł 'ż y c i e p o ł o ż y ć. T a k, w y d o s t a n i e u k o c h a n ą n a r z e c z o n ą, o t e m n i e w ą t p i ł, a n i c h w i l i. I b ę d z i e k o n i e c n i e d o l i, c i e r p i e n i o m, ł z o m, r o z p a c z y i n i e p e w n o ś c i t a k j e g o, jialk t e j b ie d n e j ', o d w s z y s t k i c h o p u s z c z o n e j s i e r o t y. L e c z z r a d o ś c i ą m i e s z a ł o s i ę w u m y ś l e p a n a S t e f a n a o g r o m n e z d z i w i e n i e, j a k i e m, g o p r z e j m o w a ł n i e z w y k ł y s p o s ó b 'd o w i e d z e n i a s i ę o K s e n i. T y s i ą c z n e ' m y ś l i 'C i s n ę ł y s i ę d o g ł o w y p u ł k o w n i k a, a l e n i e b y ł o c z a s u n a 'd o m y s ł y i r o z m y ś l a n i a. Z a l e d w i e z a M a ł k ą d r z w i s i ę z a m k n ę ł y, o z w a ł y s i ę z d a ł e k a k r o k i w r a c a j ą c e g o O r a n a. P a n M i r s k i t y l k o n a d z w y c z a j n y m w y s i ł k i e m w o l i z d o ł a ł p o k r y ć w z r u s z e n i e i z a c h o w a ć j a k i t a k i s p o k ó j-.

5 Nr 18 ROLA L e c z n i c n i e r o z u m i a ł, c o d o n i e g o ż iy d m ó w i ł. O r u n k ł a n i a j ą c s i ę c o r a z n i ż e j p o p r o w a d z i! p u ł k o w n i k a -do o g r o d u, ś t a m t ę id - z a ś d o m a ł e j z a k r y t e j a l t a n y, z k t ó r e j o k i e n b y ł w i d o k n a o b s z e r n y t r a w n i k. L e d w o p a n S t e f a n w s z e d ł d o a l t a n y i s t a n ę.! p r z y o k n ie, c a ł y t r a w n i k z a r o i ł s i ę g r o m a d ę m ł o d y c h, p i ę k n y c h d z i e w c z ę t. W s z y s t k i m s w o i m w y c h o w a n k o m o d d z i e s i ę c i u d o o s i e m n a s t u la t, r o z k a z a ł O r u n w y j ś ć d o o g r o d u p r z e c h a d z a ć s i ę i b a w i ć. T y l k o K s e n i p o l e c ił- z o s t a ć w p o k o j a c h i M a ł c e p r z y k a z a ł, a b y s i ę n i e w a ż y ł a w y j ś ć z o d a l i l k u. P u ł k o w n i k l u b o b y ł p r a w i e p e w i e n, ż e K s e n i n i e - z o b a c z y p o m i ę d z y d z i e w c z ę t a m i, p r z e c i e ż p r z y g l ę d a ł i m s i ę n a d z w y c z a j p i l n i e. A t o d l a t e g o, -że n a j p i e r w o b a w i a ł s i ę z b u d z i ć p o d e j r z e n i e O r u n a, - g d y b y t e n s p o s t r z e g ł j e g o o b o j ę t n o ś ć, p o t e m - c h c i a ł z e b r a ć m y ś l i i u s p o k o i - ć s ię, a w r e s z c i e u p e w n i ć, ż e s t a r o ś c i a n k i n i e c h c i a ł m u - ż y d p o k a z a ć i -że jej- w o g r o d z i e - r z e c - z y w i- ś - c-ie n i e m a. G - o d z in ę w ię -c S ta ł- p - r z y o k n i e, a ż n a k o n i e - c. z w r a c a j ą c s i ę -do O r u n a, k t ó r y ś l e d z i ł k a ż d e p o r u s z e n i e p u ł k o w n i k a, r z e k ł : N i e m a t u te j, k - t ó r ę p - r a g n ę ł e m p -o-si.ad ać. A i n n e d z ie w -c -z-ę ta, c h o ć - p ię k n e -s-ę b a r d z o, n i e m o g ę i ś ć w p o r ó w n a n i e - iz K s-e m d ę. J a s p o d z i e w a m się - o d S z-u r k a c ję, c h o ć b y n a b o ń c -u - ś w i a t a. O r u n U ś - m i e c h n ę ł s i ę n i e z n a c z n i e a b a r d z o - z ł o ś l i w i e i n a z a p y t a n i e p - a n a S t e f a n a, i l e t e - o g l ę d z i n y k o s z t u j ę, p o d a ł b a r d z o z n a c z n ę - s u m ę, 'k t - ó r ę p a n M i r s k i b e z t a r g u z a p ł a c i ł. C h c ę c z a ś o d d a l i ć - c h o ć b y -c ie ń p o d e j r z e n i a, p r o s i ł j e s z c z e o - a d r e s o w e g o - h a n d l a r z a, k t ó r y t o n i b y K s e n i ę k u p i ł. O r u n p o w i e d z i a ł p i e r w s z e l e p s z e n a z w i s k o, j a k i e m u n a m y ś l - p r z y s z ł o i w ś r ó d t y s i ę c z n y c h u k ł o n ó w, w y p r o w a d z i ł n i e z w y k ł e g o g o ś c i a a ż n.a u l i c ę. T y m c z a s e m K s e n i - a,. z a n i e p o k o j o n a r o z k a z e m O r u n a, a b y n i e w y c h o d z i ł a z d o m u, p r z e c h a d z a ł a s-ię z a m y ś l o n a p o -sa li, p - r z e c z - u w a j ię c -coś n a d t e - w y c z a j n e g o. W i t e m M a ł k a w p a d ł a d o p o k o j u j a k b u r z - a i r z u c a j ę c s-ię n a s-zyijęi s t - a r o ś c ia n - c e, - z a w o ł a ł a : K - s e n i u, K - s e n i U ś! A - c b! -cd-esz się -! T w ó j - r y c e r z t u j e s t! W i d z i a ł a m -go! O b i e c a ł a m p o m o c! O r u n s k ł a m a ł, a l e t w ó j n -a r z -e c -z a n y w i e. p r a w d ę, j a m u p o w i e d z i a ł a m, ż e tu- j e s t e ś! D o p o m o g ę w a m, j u t r o u c i e c z e - c ie! -C iesiz s i ę K - s e n i u! S k o ń c z o n a t w o j a n i e d o l a, j u ż s i ę n i e b ę d z i e s z s m u c i ł a! A j a k i p i ę k n y t e n - t w ó j r y c e r z! I i z n o w u M a ł k a - z a c z ę ła ś c i s k a ć -sta r o ś -c ia n fc ę, k t ó r a s ł u c h a ł a jie-j- -z s z e r o k o o -t w -a rte m i o c z y m a, n ie - p r z e r y w a jięc. A - g d y M - a ł k a z a m i l k ł a, K s e n i a p r z y c i s n ę ł a r ę c e d o p i e r s i, p o t e m - c h w y c i ł a s-ię z a - g ło w ę, k t ó r a n ie t o - a w e m o p a d ł a b e z w ł a d n i - e n a r a m i ę p r z y j a c i ó ł k i. M - a -łk a - p r z e s t r a s z y ł a s i ę b a r d z o - i n i e w i e d z i a ł a c-o p o c z ę ć n a r a z ie -, a l e w teji o b w i l i u j r z a ł a -prze-z - d r z w i s z k l a n e p r z e o k o d z ę c ę k u n y t a r z e m J e -ry n ę, - z a w o ł a ł a w i ę c n a n i ę g ł o ś n o : J e r y n o, b y w a j - n o -tu! B y w a j, a s p i e s z s i ę! J e r y n a p r z y b i e g ł a i p r z e r a ż o n a c h c i a ł a -p y t a ć, a l e M a ł k a - s t a n o w c z y m r u c h e m r ę k i n a k a z a ł a je j m iilc z e - n ie, w ię c. - p i a s t u n k a s z e p n ę ł a t y l k o : D o o g r o d u z n i ę t r z e b a p a n i e n k o, d o o - g r o d u! N ie -, ni-e-, - t a m O r u n! g d y b y - z o b a c z y ł, z a r a z b y s i ę c z e g o - d o m y ś l i ł. Z a n i e ś m y K -se -n ię d o s y p i a l n i. M a l i k a j u ż - d a w n o u p r o s i ł a O r u n a, ż e o b i e -ze stia - r o ś - c i a n k ę s y p i a ł y w j e d n y m p o - k o j u. Z ł o ż y w s - z y w i ę c z e m - d l o n ę n a -so fie, M a ł k a c h c i a ł a b i e c p o w o d ę, a-l o K s e n i a - o t w a r t a o c z y, p o d n i o s ł a s i ę i n i e m ó w i ę c a n i s ł o w a, p a d ł a n a k o l a n a ; p o d c z a s g d y M a ł k a - s z e p t a ł a J e r y n i e d o u - c b a w e s-o ł-ę n o w i n ę. U s z c z ę ś l i w i o n a - k o b i e t a m i a ł a o -c -h otę k r z y c z e ć, ś m i a ć s i ę i ś p i e w a ć, t a k a - s - z a lo n a o g a r n ę ł a j ę r a d o ś ć ; lecz s p o j r z a w - s - z y n a s t a r O ś c i - a n k ę, w s t r z y m a ł a s ię. C a l e m - c ia ł e m w z r u s z o n e g o d z i e w c z ę c i a w s t r z ę s a ł y t ł u -. m i o n e ł k a n i a, le-c-z p o c h w i l i w g ł o ś n y -pł-acz. s i ę - z m ie n i ł y. P - a n i e n k o, g o ł ę b k o, s e r d e ń k o! w o ł a ł a Je -ry1- n-a, o b e jim u -j-ę c K s e n i ę. C z e -g ó ż t y p ła c - z e s iz? T o ż t e r a z, g d y t u 'j-eislt p a n p u ł k o w n i k, j a k b y ś m y -ju ż w y b a w i o n e b y ły... P o z w ó l m i J e r y n o - ł z a m i B o g u - d z i ę k o w a ć, s -z e p n ę lła K s e n i a b o j a t e r a z in a c z - e j n i e u m i e m. A ser-c-e m i -się w y r y w a z r a d - o ś c i i ch-ce- i ś ć a ż -d o t r o n u B o ż e g o i t a m w y p o w i e d z i e ć w s z y s t k o, -co c z u j e w te-j- c h w i l i. I - p ł a k a ł a -dł-u-go i - s e r d e c z n ie, t a k - c ię ż k o - d o ś w i a d c z o n a - s ie r o t a, k t ó r a p r z e z - t r z y i p ó ł r o i k u z n o s i ł a z o d w a g ę is w o -ję n i e d o l ę, n i g d y n i e w y r z e k a ł a, n i g d y s i ę n i e - s k a r ż y ł a i n i e z w ę t p i ł a w ;p - o m o c i o p i e k ę B o ż ę. A l e -to b i e d n e, m ę ż n e -se rc e, b y ł o t y l k o -s-er-oem l u d z - k i-e m, w i ę c j-e p r z e j m o w a ł a b o l e ś ć, ż a l, s m u t e k, t ę s k n o t a i. g o r y c z n a w e t ; b o K s e n i a - s ę d z i ł a / ż e O p r ó c z -B-oga, n i k t j u ż o n i ę n i e d b a, n i k t o n i e j 1 n i e m y ś l i, że- w s z y s c y - z - a p o m n ie li, o p u ś c i l i. W ię - c t e r a z -ze ł z a m i - s p ł y w a ło t o w s z y s t k o, c o s e r c e m s z a r p a ł o i r o z s a d z a ł a j ę b ó l e m. W y p ł a k a w s z y -się i - p o d z i ę k o w a w s z y g o r ę c o P a n u B o g u -zia z e s ł a n y - r a t u n e k, jięł-a K s e n i a w y p y t y w a ć M a ł - k ę o n a j d r o b n i e j s z e s z c z e g ó ł y. Ż y d ó w e - c - z k a -z r a d o ś c i ę o p o w iia d ia ł-a w s-z y is-tk o, -co s ł y s z a ł a i -co s a m a m ó w i ł a. A l e g d y J e r y n a o k a z a ł a c h ę ć u d a n i a się- cło o g r o d u, a b y - z o b a c z y ć i p o r o z u m i e ć s i ę z p u ł k o w n i k i e m, a n a w e t s t a r o ś c i a n k a c h c i a ł a u c i e k a ć t e g o s a m e g o w i e c z o r a, M a ł k a, z p r z e t o ie - g ł o ś c ię w i a ś c i w ę s w e -m u - p l e m i e n i u, o p a r ł a -sdę - s t a n o w c z o,, m ó w i ę c : N i e, n i e ; j a t y l k o -s-am-a - p ó j d ę d o p a n a M i r - s k ie - g o i u ł o ż ę -z n i m w s z y s t k o. W y a n i n a k r o k n i e r u s z c i e -s-ię - d z iś z o d a l i- k u - i n i-e w y c h o d ź c i e w -c a le, d ó. o g r o d u - ; w t e n s p o s ó b - u n i k n i e c i e p - o d -e jrz e n ia. J a z a ś u p r o s z ę - O r u n o w ę, a b y m t ę o s t a t n i ę n o c m o -g fta p r z e s p a ć w ijeji i z b i e, a w i e c z o r e m p o ż e g n a ć c a ł y o g r ó d. O d i a l i k z a m y k a j ę j u z o d z i e w i ę t e j, w o g r o d z i e n i e m a ż y w e g o d u c h a, w i ę c m n i e n ik - t n i-e p o d p a t r z y. A w m a ł y m i d o m k u w i e d z ę w -s z y s ic y, ż e j u t r o p o ś l u b i e o d j e ż d ż a m, n i k o g o t e ż - m o j a s a m o t n a p r z e c h a d z k a p o o g r o d z i e n iie z a d z i w i. B ę d ż ć i e t e d y s p - O k o jn e - i s p u ś ć c i e s-ię n-a m n i e, ż e w s iz y s it k - o p -rz y lg o t u ję, j a k n a l e ż y. O r u n z n a m i j e d z i e, w i ę c n i e p o d o b n a, a b y s i ę w a m u - c i e c z k a m i a ł a n i-e u d a ć. T a k J e r y n a, j ia k K s e n i a,. u z n a w s z y - s ł u s z n o ś ć p r z e d s t a w i e ń M a ł k i, p o w i e r z y ł y w -jej r ę c e - c a łę s p r a w ę i b y ł y ip -e w n e, ż e - s p r y t n e - d z ie w c z ę z a w o d u i m n i e z r o b i. J a c i b a r d z o d z i ę k u j ę i w -d z ię c - z n ę j e s t e m M a l k o r z e k ł a K s e n i a, g d y -ju ż ż y d ó w k a m i a ł l a w y c h o d z ić, ż e c h o c i a ż m o j a u c i e c z k a d o t k n i e - o j c a t w e - g o n a r z e c z o n e g o, n i e w a h a s z s i ę p o d a ć m i r ę k i. W lid z is - z K - s e n i u p r z e r w a ł a M a ł k a s - z y b k o, j a -się -pytalł-a m e g o s u m i e n i a, c z -y -się - g o d z i, b o -dop-o- m a g a j i ę c t o b i e -d o u c ile -c z k i, t o t a k j a k b y m z d r a d z a ł a o j c a m e g o - p r z y s z ł e g o m ę ż a. A l e g d y p o m y ś l ę, ż O r u n te-m k u p o w a n i e m d z i e w c z ę t w i e l k ę i m - k r z y w d ę c z y n i, a n a d t o, ż e - c ie b ie c h c i a ł -p-an - p u ł k o w n i k. w y k u p i ć -z-a s u m ę, j - a k ę s a m O r u n n a ł o ż y, a -o-n - j e d n a k n i e c ln c ia ł, t y l k o c ię d o h a ń b y w s - u ł t a ń s k i m h a r e m i e p r z e z n a c z y ł, t o - s u m i e n i e m i m ó w i, ż e m - p o w i n n a c i d o p o m ó c. P r z e c i e ż t y m n i e u c z y ł a ś i te-a-m r o z u m t o p o

6 4 K O L A Nr 18 t w i e r d z a, ż e k a ż d y, k t o m o ż e, n i e p r z e s z k o d z i z b r o d n i, t o -g r z e s -z y i j e s t w s p ó l n i k i e m z b r o d n i a r z a. A p o t e m jia d l a O - r u n a n ie. m a m ż a d n y c h o b o w i ą z k ó w, b o b y ł m o i m w i e l k i m n i e p r z y j a c i e l e m i t y t k o p r o ś b y ż o n y i r o z p a c z 's y n a. s k ł o n i ł y g o, ż e m i ę n i e s p r z e d a ł ', a l e p o z w o l i ł p o j ą ć z a ż o n ę J a k ó h o - w i. T o b ie, z a ś K s e n i u-, j.a m t a lk w i e l e w i n n a! T y j e s z c z e s a m a n i e.w ie z, c o j a cii z a w d z i ę c z a m, j u t r o s i ę d o w i e s z. (Ciąg d a lis a y n a s t ą p i). Który serce zaspokoi?... N o w e l a z d a r z e n i e p r a w d z i w e. N a s k r a j u l a s u, c y g a n i e r o z b i l i - d w a n a m i o t y, j e d e n d r u g i e g o b l i s k o s i e b i e, c y g a n i e j a k c y g a n i e, w s z y s t k i m w i a d o m o, u - m ią w r ó ż y ć, i c b c ą. L e c z. l u d w i e j s k i n i e b a r d z o s i ę k w a p i n a t e w r ó ż b y, je sit w i e r z ą c y 1 r e l i g i j n y, a p r z e c i e k s i ą d z w k o ś c i e l e u c z y ł, ż e w i e r z y ć w r ó ż b i a r s k i m p r z e p o w i e d n i o m j e s t g r z e c h. A l e s ą i t a c y, k t ó r z y w i e r z ą! A z w ł a s z c z a d z i e w c z ę t a, o n e t o s ą c i e k a w e o s w o i c h l o s a c h ż y c i a p a n i e ń s k i e g o, k t o s i ę z t a k ą d z i e w c z y n ą o ż e n i, i k i e d y. F r a n i a, c ó r k a g o s p o d a r s k a, w y b r a ł a s i ę w n i e d z i e l ę p o p o ł u d n i u z k o l e ż a n k a m i p o d l a s 'dio c y g a n ó w, d a ć s o b i e w r ó ż y ć. J e d n a c y g a n k a w y w r ó ż y ł a je j b l o n d y n a, ż e t e n jej, s e r c e z a s p o k o i ". Z a p ł a c i w s z y k i l k a n a ś c i e g r o s z y o d e s z ł a i p o s z ł a d o d r u g i e g o n a m i o t u,, b o t u z n o w u d l a ł a s o b i e w r ó ż y ć d r u g i e j c y g a n c e, t a o ś w i a d c z y ł a je j s o l e n n i e, ż e b y s ł u c h a ł a s z a t y n a. F r a n c e t e r a z d o p i e r o w g ł o w i e s i ę z a m ą c i ł o, b o k t ó r e m u t r i w i e r z y ć? b l o n d y n o w i, c z y s z a t y n o w i?... B l o n d y n, t o m u s i b y ć S t a s z e k t a k to< o n! 0 j e j 1! J a k j ą w c z o r a j c h w y c i ł z a d o m e m z a r a m i ę to... A l e c ó ż, S t a s z e k j e s t b i e d n y, c h o ć t a j e d y n a k, a l e 1 t a k n i e m a. s i ę. n a c o ł a k o m i ć, to k i l k a m o r g ó w p o l a, t o z ł a m a ł o!,. M a t k a g o l u b i, ib p z n ie g o - c h ł o p a k s p r a w n y. A l e ż e b y z n ó w n a iz ię c ia... F r a n k a b y g o c h c i a ł a, o n b y je j s e r c e z a s p o k o i ł! " A l e r o d z i c e c z y b y s i ę z g o d z i l i? A z n ó w s z a t y n, t o m u s i b y ć ' t e n J ę d r e k p i e g o w a '- t y, <a l e i j e j i d z i e j u ż na. r o k o s i e m n a s t y, a s ą s i a d k a J ó z i a p r z e z y w a ł a j ą w z ł o ś c i, ż e z o s t a n i e s t a r ą p a n n ą, c h o c i a ż s a m a j u ż m a l a t 2 7. J ę d r e k c a łk i e m, c o i n n e g o,. g o s p o d a r k i w p r a w d z i e n i e m a, a l e l e p s z y o n j e s t n i ż g o s p o d a r z, h o n 3 f o l w a r k u r z ą d z i, i n a w e t p i e r ś c i e ń n o s i, a p a z n o k i e ć u m a ł e g o p a l c a t a k i w i e l k i m a, j!a k o r z e ł g ó r s k i, z n a k że. n i e p o t r z e b u j e r o b i ć. J a k b y m z a n i e g o w y s z ł a, p o m y ś l a ł a F r a n i a, a l e b y m i ę w s z y s c y l u d z i e p o w a ż a l i.. P r z e s k o c z y ł a p r z e z r z e k ę i u s i a d ł a z e z m ę c z e n i a. W t e j c h w i l i, a ż j ą k o l k a u k ł u ł a, o d s t r o n y w i o s k i n a d j e ż d ż a ł p o w ó z e l e g a n c k i, z a p r z ę ż o n y w d w a s p a ś n e k a s z t a n y. W p o w o z i e r o z p a r t y j a k j a k i h r a b i a s i e d z i a ł J ę d r e k. D z i e w c z y n a s k r y ł a s i ę p r z e d n i m z a k r z a k i e m t a r n i n y i p o b i e g ł a m i g i e m d io d o m u n a b l i ż s z e, t a k, ż e j e s z c z e z d ą ż y ł a g o ś c i a w p r o w a d z i ć d o. i z b y. Z a r a z p r z e s z ł a d o i z d e b k i ", w y j ę ł a z e s k r z y n i l u s t e r k o, o p a r ł a g o o- d o n i c z k ę z p e l a r g o n ją, p o t e m u s i a d ł a n a s t o i k u i j ę ł a z a c z e s y w a ć w ł o s y. P o c h w i l i d r z w i s i ę u c h y l i ł y i u k a z a ł s i ę w n i e b o j c ie c. F r a n i u! J e s t e ś n a r e s z c i e! J ę d r e k p r z y j e c h a ł! i d ź n o p r ę d z e j! Z a - r a i d ę! T a k e m s i ę z g r z a ł a, m u s z ę s i ę p r z e c i e o g a r n ą ć! - o d p a r t a. O b m y ł a r ę c e, t w a r z, o t a r ł a r ę c z n i k i e m, n a w ł o s y n a k r o p i ł a p e r f u m, k t ó r e d b - s t a l. a o d ś w. M i ł o k a j a, z a w i ą z a ł a j e d w a b n ą c h u s t k ę i w y is -e z ła d o J ę d r k a. Z a m a ł ą c h w il ę - z a u w a ż y ł a, ż e z a o k n e m k r ę c i s i ę S t a s z e k i n a t a r c z y w i e z a g l ą d a -dó i z b y. M a t k a p o s t a w i ł a n a s t o l e f c i e l a b s ę p o k r a j a n ą w t a l a r k i i f l a s z k ę i- m b ir ó w f c i. - Z a s i a d ł d o s t o ł u i o j c ie c i s i o s t r a F r a n i, H a n u s i a, z a c z ę t o t r ą c a ć s i ę k i e l i s z k a m i, a J ę d r e k : w z n i ó s ł z d r o w i e m a t k i, p o t e m p a n n y F r a n i. D z i e w c z y n a t a k ż e p r z e p i ł a d b J ę d r k a, a w ó w c z a s i je j z r o b i ł o s i ę j a k o ś, w e s o ł o i b e z t r o s k o. A n i e c h t a m! B ę d ę r z ą j c o w ą " i j u ż! I z a c z ę ł a F r a n k a z z a d o w o l e n i e m s i ę u ś m i e c h a ć, u ś m i e c h t e n z a u w a ż y ł J ę d r e k. D o - k o g o t o p a n n a F r a n i a t a k s i ę u ś m i e c h a? p r z e r w a ł j e j m y ś l i J ę d t re k, p r z e c h y l a j ą c s i ę k u n i e j z a s t ó ł. M y ś l a ł e m ż e t o -do m n i e, a l e F r a n i a p a t r z y g d z i e ś w ś c i a n ę. J a t a k n i e m a m z w y c z a j u z a r a z s i ę u ś m i e c h a ć d o k o g o, j a k t y l k o p o z n a m. o d c i ę ł a s i ę F r a n i a. A j a k l e p i e j F r a n i a m i ę p o z n a, t o s i ę u ś m i e c h n i e? G o? u ś m i e c h n i e s i ę? J a k le p i e j p o z n a m, -to a l b o s i ę u ś m i e c h n ę, a lb o * s i ę o d w r ó c ę! R o z e ś m i a ł a s ię, b ł y s k a j ą c z ę b a m i. N a g l i e z a u w a ż y ł a, c i e ń - S t a s z k a -z-a o k n e m. T e r a z i m a t k a g o z u w a ż y ł a. B y ł o b y,się m -o ż e - d o s t a ł o - S t a c h o w i, g d y b y n i e to-, ż e J ę d r e k w s t a ł i z a - e z ą i -się ż e g n a ć. Je-s-zcze r a z is ię u k ł o n i ł, u s i a d ł d o p o w o z u i o d j e c h a ł. Co- t y l k o - z n i k ł z-a r z e k ą, a ż t u z z a k r ę t u w y ł o n i ł si-ę w ó z e k z a p r z ę ż o n y w c h u d ą s z k a p i m ;, a n a - n im W ł a d e k b r a t F r a n i. C o ś t y -się t a lk W ł a d e k z a b r a ł d o - d r o g i p o d z i- a - d o - w s k u! z a g a d n ą ł o j c i e c - s w e g o. s y n a, b o m u p r z y s z ł o n a m y ś l, ż e - p r z y s z ł y m ą ż F r a n i, m o ż e s i ę d o w i e d z ie ć, ż e t o jieigo- s y n, a t a k l i c h o U b r a n y i t a k i m - c h u d y m k o n i e m j e ź d z i. N i e k a ż d y m a - z n a j o m y c h, >co m u c u d z y c h k o n i p o ż y c z ą, k w a ś n o W ł a d e k o d p o w i e d z i a ł. N i b y -to k o m - u - c u d z e k o n i e p o ż y c z a j ą? s p y t a ł o j c ie c. E, d a j c i e m i t e r a z s p o k ó j! Z m ę c z o n y m t a k i ; ąl-e z a u w a ż y w s z y k i e l i s z k i n a s t o le, - z d j ę ła go- ip-aisja. T-o- w y ś c i e t u -ta k J ę d r k a c z ę s t o w a l i!. z a w o ł a ł - c i s k a j ą c k a p e l u s z n a ł ó ż k o. T-o- w y ś c i- e g o p a ś l i i p o i l i j a k c o d o b r e g o? W ł a d e k! n i-e -e iz e p ią j s i ę g o! z a w o ł a ł a o b u r z o n a m a t k a. Ż e m -u -się n -a sz-a F r a n i a s - p o d o b a ł a, t o n i e girze-c.h, p r z e c i e ż z a ż o n ę j ą c h c e! A t y b y - ś -s-e t o n i e ż y c z y ł, ż e b y c i s i ę - s i o s t r a w y d a ł a, i t o z a r z o j - c e g o? T a k i o n r z ą d c a, ja k -e -m j a b r a lb iia z a k r z y k n ą ł W ł a d e k. P a t r z ę, -jed-z.ie - p r z e z P o -rę b -ę - p o w o zem. p r o b o s z c z a, a w iie-m, ż e p r o b o s z c z a -ju ż - d w a t y g o d n i e n i e m a w d o m u, -bot w y j e c h a ł n a k u r a c j ę -do- Z a k o - p - a n e g o, w i ę c m y ś l ę isei, cio t o m a b y ć? A ż t u E d i e k w ó j t ó w m ó w i : T-o t y n i e w i- e is z? -do- t w o j e j s i o - s t r y p o j e c h a ł, a k b n i i p o w o - z u p o ż y c z y ł m u b r a t k s i ę d z a p r o b o s z c z a, b o w i n i e n t e r n u p a n u - r z ą d c y J ę d r k o w i " - d w ie ś c ie z ł o t y c h. 'T o m u t e r a z n a - s w a t a c h p o m a g a, ż e b y p o t e m m i a ł j a k - d ł u g o d e b r a ć z F r a n i u e g o p o - s a g u. J u ż. b y ł b y m E d k a p r a ł! B o o m a ł o m n i e k r e w n i e z a l a ł a, a l e - z a p r z y s i ą g ł s ię, ż e t o - p r a w d a, n o i i n n i t e ż p r z y z n a l i, ż e jies-t p r a w d a. A s k ą d t e n w a s z r z ą d c a m a w z i ą ć -n-a d ł u g i, c-o i c h m a s a m - ni-e. w i e ile.? w a s! P o t w ó j m a j ą t e k F r a n i u j e ź d z i ł! W i ę c n a to- j - e ź d z ił d o

7 Nr 18 ROLA 5 T u d z i e w c z y n a j u ż n i e w y t r z y m a ł a i w y b u c h u ę ł a T e r a z d o p i e r o z r o z u m i a ł a r o llę c y g a n k i, t o p r z e p ł a c z e m : c ie ż W ł a d e k, jiej b r a t, c o p r z e d J ę d r k i e m j ą o s t r z e 0! B ó j c i e ż m i j u ż s p o k ó j! J e z u s i e! Co- s i ę t o g a ł, m i a ł w ł o s y c i e m n e, j e s z c z e c i e m n i e j s z e n i ż p i e d z i e j e? Z a c-o to- n a m n i e, -a -c-o j a t e m -u w i n n a? g o w a t y J ę d r e k.. N i e w. o d z i a ł a c o m a r o b i ć z e w s t y d u! A W ł a d e k d -a le j m ó w i ł : J a k b y ś -s-ię m i a ł a w y d a ć T o W ł a d k a m i a ł a c y g a n k a, n a m y ś l i, g d y ż k a z a ł a z a J ę d r k a, t o j u ż w o ł a ł b y m t a k ie g o - I g n a c a - K u l i g o w e je j s ł u c h a ć s z a t y n a, a W ł a d e k b y ł s z a t y n e m. g o -z g r a n i c, c-zy i- n t ie g o r o b o t n e g o p a r o b k a. W t e m c z y j e ś r a m i ę o b j ę ł o j ą m o c n o i s e r d e c z n i e. O j, S t a s z e k! s z e p n ę ł a, F r a n i a u s p o k o i ł a s i ę n a r e s z c i e z m i- łe m w s p o m F r a n i u! C z e g o ś s i ę t y t u s k r y ł a? n i e n i e m o S t a s z k u, al-e t e ż i w d u c h u - g n ie w j ą Ih r a ł S t a s z k u! P r z e b a c z m i b ł a g a ł a, c h c i a ł a m n a c y g a n k ę, k t ó r a k a z - a ła j e j s ł u c h a ć - s z a t y n a, b o c ię z d r a d z i ć, a l e w y b a c z m i t o! j u ż t w o j ą b ę d ę n a g d y b y n i e r a d y c y g a n k i, t o p e w n i e b y in a c z e j - - m y ś l a ł a z a w s z e, j u ż c ię n i g d y n i e z d r a d z ę! o J ę d r k u i -n ie b y ł a b y g o t a k p r z y j ę ł a. R o z ż a l o n a b y ł a b a r d z o n a J ę d r k a,n a c a ł y ś w i a t. W ł a d e k s p o j r z a ł z u k o s a n a s i o s t r ę, a t a o t w a r ł a s z e r o k o u s t a i głętook-o- s i ę z a m y ś l i ł a. P r z y s u n ę ł a s i ę b l i ż e j k u S t a s z k o w i i p r z e n i k a ł o j ą p o w o l i b ł o g i e, u f n e z a p o m n i e n i e : F r a n k a! B ó j -się B o g a! O p a m i ę t a j s ię! C o c i s ię B l o n d y n s e r c e z a s p o k o i! " m i g n ę ł a je j j e s z c z e d z i e j e? z a c z ą ł W ł a d e k. A l e o n a p ę d e m w y b i e g ł a z i z m y ś l o s t a t n i a. b y t r z a s n ą w s z y d r z w i a m i, w l e c i a ł a -d o s t a j n i i s k r y ł a s i ę w c i e m n y m k ą c i e iz a k r o w a m i. n i c z y n ę. W m r o k u b r z ę k n ą! ł a ń c u c h k r o w y c h r u p i ą c e j k o Stanisław Jucha. rw -» W+ w V w + <ir* y y w "»' v ' y r T T y y T f <» Miesiąc kwiecia. U n a s w P o l e c e k a ż d y m i e s i ą c m a s w ó j - u r o k. ( P o w i e t r z n y m, c h ł o d n y m, p r z e p l a t a n y m n a p r z e - m i a n d e s z c z e m i ś n i e g i e m m a r c u ;, n a d s z e d ł m i e s i ą c ( k w ie c ie ń, w t y m r o k u s ł u s z n i e k w i e t n i e m n a z w a n y.. B y w a b o w ie m, ż e k w i e c i e ń p o d o b n y z u p e ł n i e d o m a r c a, w k t ó r y m t o m i e s i ą c u c a ł a p r z y r o d a s p o c z y w a, p r o m i e n i e s ł o ń c a z a s ł a b e, n i e m o g ą p o b u d z i ć n o w e g o ż y c i a. P u s z y s t y m c a ł u n e m b i e l e j ą s a d y, o g r o d y, p a r k i. C a ł a p r z y r o d a z b u d z o n a z e s n u c ie - p ł e m i p r o m i e n i a m i s ł o ń c a, z r y w a s i ę d o n o w e g o ż y c i a. S z a r e p o l a i ł ą k i n a b r a ł y t e ż k o l o r u ż y c i a, k o l o r u 'z i e l e n i; u b a r w i o n e t e ż b i a ł e m -lu b ż ó ł t e m k w i e c i e m. A w t y c h ; n a s z y c h s a d a c h, o g r o d a c h, p a r k a c h i l e ż t o ' i r a d o ś c i w y g ł a s z a j ą n a s i s k r z y d l a c i p r z y j a c i e l e, n u c ą c r a d o s n e p i o s n k i o d w c z e s n e g o r a n k a. A w ł a ś n i e w t y m m i e s i ą c u k w i e t n i u te j r a d o ś c i. w ś r ó d O b r a z i m y s o b i e ś w i a t b e z k w i a t ó w, o g a r n i a n a s p r z e - t e j s k r z y d l a t e j r z e s z y n a j w ię c e j, w i d a ć. W z i ą w s z y z a r a ż e n i e p r z e d j e g o z i m n ą m a r t w o t ą i w t e d y d o p i e r o p r z y k ł a d n a s z e g o s k o w r o n k a, w ż a d n y m i n n y m -m ie - z d a j e m y s o b i e s p r a w ę z b a r w n o ś c i, p i ę k n a : k w i a t ó w, ią c u m -ożie t a ik c z ę s t o n i e w z b i j a s i ę w g ó r ę i t a k n a - z n i e s ł y c h a n e j ; r o z m a i t o ś c i i c h k s z t a ł t ó w, d o ś n i e n i e ś p i e w a, jiaik W ł a ś n i e w m i e s i ą c u k w i e t n i u. W e ź m y c h o ć b y t y l k o ś n i e g u ł k ę. P r z y p a t r z m y s ię Z b u d z o n e z e s n u p r o m i e n i a m i s ł o ń c a m o t y l e jej, s m u k ł e j, p r z e ś l i c z n e j, s y l w e t c e. C z y m o ż e b y ć c o ś i p s z c z ó ł k i o b l a t u j ą z k w i a t u n a k w i a t e k, b r z ę c z ą c, p i ę k n i e j s z e g o o d t e g o m a l e ń k i e g o c u d u? J a k i e s i ł y c i e s z ą s i ę w r a z z c a ł ą p r z y r o d ą, ż e i d l a - n i c h s k o ń - w y c z a r o w a ł y z-e z m a r z n i ę t e j j e s z c z e z i e m i jej. c u d n y, c z y ł s i ę c z a s n i e d o l i, c z a is z i m y,,a i i a s t a ł a c i e p ł ą, n a - l e c i u d h n y k s z t a ł t? E n e r g j a, k t ó r a p r a c o w a ł a n a d d o s n a w i o s n a. C i e s z ą s i ę i r a d u j ą n a w i d o k t e g o. k w i c - s t w o r z e n i e m t e g o ś l i c z n e g o k w i a t u s z k a, n i e m o ż e ; b y ć cia, n a k t ó r y s z e r e g m i - e ś i ę c y z1 t a k w a c i k i e m u i p r a - ś l e p a i b e z c e l o w a. - G d y p a t r z y m y n a g o t o w ą " ś n i e -, g n i e n i e m c z e k a ł y. g u łf c ę, g o d z i m y s-ię z -jej i s t n i e n i e m r ó w n i e s p o k o j n i e, N a w e t n a j b a r d z i e j p o n u r y z e ś m i e r t e l n i k ó w -sitaj-e j a k g o d z i m y, -się z i s t n i e n i e m s a m o c h o d ó w L u b s a m o -, s i ę w i o s n ą m n i e j z a m y ś l o n y. N a w - e t n a j w i ę k s z y r n a t e - l o t ó w. D l a t e g o n i e z a s t a n a w i a m y s i ę n i g d y n a d te m,, r j a l i s l a m u s i s i ę c i e s z y ć z e z m a r t w y c h w s t a n i a j a k i m s p o s o b e m z o s t a ł a w y m y ś l o n a " ś n i e g u ł k a k w i a t ó w. i w j a k i s p o s ó b s t - a ła s i ę o n a r z e c z y w i s t o ś c i ą? N a u k a N i e z-aws-z-e z d a j e m y -sobie- s p r a w ę z t a j e m n e g o n i c n a m o t e m n i e m ó w i. N i e j e s t b o w i e m w m o c y c z a r u, j a l k i r o z s i e w a j ą w o k o ł o s i e b i e k w i a t y. ( M y w y - n a u k i w y t r o p i ć t w ó r c z ą p o t ę g ę, k t ó r a n a j p i e r w w y - '

8 6 ROLA Nr 18 m y ś l i ł a, -a p o t e m s t w o r z y ł a ś n i ę g u ł k ę. J a k a ś w i e l k a s i ł a m u s i a ł a p r a c o w a ć n a d o b m y ś l e n i e m j e j i. U k s z t a ł t o w a n i e m, z a n i m n a s z a s k r o m n a r o ś l i n k a z n a l a z ł a s i ę w ś r ó d i s t o t ż y j ą c y c h. J e s t t o m a ł y.c u d, w k t ó r y m k r y j e s i ę t a j e m n i c a w s z y s t k i c h i n n y c h c u d ó w, t a j e m n i c a p o w s t a n i a w s z e c h ś w i a t a, r a z e m z c z ł o w i e k i e m, k t ó r y s t a r a s i ę z r o z u m i e ć z n a c z e n i e i s t n i e n i a s w e g o i i s t n i e n i a w s z y s t k i e g o n a o k ó ł. M a i ł y k w i a t e k j e s t r ó w n i e t a j e m n i c z y, j a k ś w i e t l i s t a d r o g a m l e c z n a, j ia k c z a s i p r z e s t r z e ń, a lb o. j a k n i e z r o z u m i a ł a s i ł a ś w i a t ł o. C z e m u m a m y w r a ż e n i e 1, ż e k w i a t j e s t is t o t ą, s k o ń c z o n ą, i s z c z ę ś l i w ą,? J e g o ż y c i e j e s t k r ó c i u t k i e! A j e d n a k s t o i t a k s p o k o j n i e, z p o d n i e s i o n ą, g ł ó w k ą. C i e s z y s i ę ż y c i e m j e s z c z e i n t e n s y w n i e j, n i ż u m i e r a j ą c y w k w i e c i e l a t c z ł o w i e k. W s z y s t k i e k w i a t y b u d z ą w n a s w r a ż e n i e i s t o t w y p e ł n i a j ą c y c h c a ł k o w i t e s w e p r z e z n a c z e n i e, i s t o t w p e w n y m s e n s i e d o s k o n a ł y c h i s z c z ę ś l i w y c h. Ż y j ą s w e r n w ł a s n e m ż y c i e m, w s w o i m t a j e m n i c z y m ś w i e c i e. A m y j ie s t e ś im y p e w n i, żie t o j e s t s z c z ę ś l i w y ś w i a t, 'b o p i ę k n o ś ć j e s t! w y r a z e m r a d o ś c i. O d c z u w a m y o b e c n o ś ć j a k i e j ś r a d o ś c i w k w i e c i e. 0 'd k w i a t ó w w i p r o s t s p ł y w a n a n a s ś w i a d o m o ś ć j a k i e j ś i c h r a d o ś c i. O b d a r o w u j ą n a s s w o j e r n s z c z ę ś c i e m, c h o ć n i e w i e m y, c o jie st i s t o t ą t e g o s z c z ę ś c i a, a n i ja ik o n o p o w s t a j e. N i e m o ż e m y w y t l ł o m a c z y ć, j a k i d l a c z e g o k w i a t y w y w o ł u j ą w n a s p o w s t a n i e t a k w i e l k i e j, j a s n e j ' r a d o ś c i. N a s z a z d o l n o ś ć d o p r z y j ę c i a t e g o u c z u c i a o d k w i a t ó w jieist d l a n a s r ó w n i e ż t a j e m n i c ą. A l e w i e m y, ż e t a s a m a p o t ę g a d z i a ł a i w n a s, ż e w p e ł n y m s e n s i e j e s t e ś m y b r a ć m i k w i a t ó w. m Ł. M A C I Z K W t a m t ą n i e d z i e l ę p r z y ś l ą W o j t k o w a z p o d ł a s a r a i ć m i z e n ia c f c ę. U p a t r z y ł a m i g d o w ę p o J a c e n t y m C i e l ę c i n i e, c o u m a r w p o ś c i e z e 's t a r o ś c i n a ' ś m i e r ć. J a k m i z a c ę i a o p o w i a d a ć, w i e l e m a j ą t k u, z o s t a ł o p o n i e b o s c y k u J a c e n t y m, t o d o p i r o u ź r a ł e m, c o w a r t a t a k i p r y n c jiaik j a, c o t a k o b o g a t o g d o w a s i ę w n i e m z a k o c h a ł a,. j a k o J a c e n t o w o, c o m o s z e ś ć m o r g ó w p o l a, t r z y 'k r o w y, k o n i a, ś w i n i ę i t r o j e d z i e c e k. J a k W o j c i e c h o w a z a c ę i a m l e ć is w o j ie m o z o r e m, j a k o t o z J a c e n t o w e j jie st d o b r o g o s p o d y n i, j a k t o J a c e n t e m u n i c e g o. n i e ż a ł o w a ł a, j a k ą t o b y m m i a ł b a b ę t o m i n o z g ó r y n a K a ś k ę s p o g l ą d a ł, n i c e m i n d o r n a k u r c ę. K a ś k a z a ś, j a k z w ą c h a ł a, c e m t o w s z y ć k o.pac h n i e, t a k w p a d ł a w o k r o p n ą p a s y j ą. Z e z ło iś c i r o z l a ł a p o m y j i e z c e b r z y k a n a c a ł ą iz b ę, a l e m i j u z d o ś ć t e g o b y ło, i w y t a r m o s i u l e m j ą z a k ł a k i n a g ł o w i e, j a k s i ę p a t r z y. 'P o w i e d z i a ł e m W o j c i e c h o w y, ż e w s z y ć k o b ę d z i e w p o r z ą d k u, a ż e J a c e n t o w o m i a ł a b y ć n a j a r m a r k u w P s i W ó l c e, t a k i j o s i e w y b r o ł e m, z ę b y 1 s i ę z n i ą p o z n a ć. W z i ą ł e m o d g o s p o d a r z a d z i e i s i ą t c y n ę z e z a s ł u g i, u b r a ł e m s i ę w n o w y f c a b o t i p o r t k i, w d z i a ł e m s e t ę k r a w a t k ę, c o m i j ą k u p i ł a j e d n a 'c y t e l n i c k a R o l i n a i m i e n i n y i t a k i w y s t r o j o n y p o s e d i e m n a j a r m a k. Z a r o z n a r o g u c e k a ł a W o j c i e c h o w o z J a c e n t o i w o m n a m n i e. J a z e d e c h w e m n i e z a p a r ł o, j a k j ą u ź r a ł e m : b a b a j a k p i e c, ij e d n e m o k i e m p i a t r z y ł a n a M o k r ą w i e ś, a 'd r u g i e m n a m n i e, a j o n a n i ą, a g ę b ę. m i a ł a c y r w o - n ą j a k b u r a k, a p o d s y j o m m a ł e g o w o l a. Ź l e, n i e d o b r z e, p o s z l i ś m y n a j e d n e g o. p o d C y r w o n e g o b a r a n a, J a c e n t o w y s i ę g ę b a n i e z a m y k a ł a.. W o j c i e c h o w y t e z i m n i e t e z, b o c i ą g l e c o ś 'do. n i e j w r z u c a ł e m, n a j p r z ó d 1 w y c h l l a ł e m p ó ł k w a i t e r e k i g u ł l a ś, a p o t e m z n ó w p ó ł - k w a t e r e k i t a k w k ó ł k o i w g ł o w i e t e z k ó ł k a z a c ę ł y m i s i ę o b r a c a ć. J u z n i e b a c ę, c y j o z a p ł a i c i u ł e m, c y J a c e n t o w o, d o ś, z e ś t n y s i ę p o z n a l i, b o J a c e n t o w o 1 z a c ę i a m n i e s c y p a ć p o p l e c a c h i j o t e ż. P o t e m w y ś l i ś m y z. 'k a r c im y i m n i e s i ę t a k w e s o ł o z r o b i u ł o, z e n i e b y ł o r a d y. C h c i a ł e m J a c e n t o w y p o k a z a ć, j,alki t o z e m n i e g i b k i c h ł o p a k i z a c ą łe i m o d teigo, żie c h c i a ł e m p r z e - s k o c y ć k u p ę jaj-, c o z y d y n a s k u p o w a ł y n a r y n k u. J a k s i ę r o z p ę d ź i u l e m, t a k w : s k a c y l e m w s o m ś r o d e k i l ę g n ą ł e m j a k i d ł u g i. Ż y d y n a i r o f o i u ł y o k r o p n e g o w r z a s k u r a z e m z W o j c i e e b o w ą i J a c e n t o w ą. Z e s ł o s i ę l u d z i k u p a, p r z y s ł o k i l k u s i a n d a r ó w i k o n i e c n i e m n i e n a m a w i a l i, ż e b y m p o s e d z n i m i. W z i ą ś ć m n i e n i m o g l i p o d p a c h y, b o c a ł e m o j e U b r a n i e k a p a ł o ż ó ł t ą j a - j e ś n i c ą. N a t o w s z y s t k o n a d s z e d ł m ó j, g o s p o d a r z i g o s p o d y n i i z a c ę l i s t r a i ś n i e j o jic e ć n a d e m n ą. K o n i e c k o ń c e m ( g o s p o d a r z z a p ł a c i ł ż y d o m z a j a j k a, m n i e z a m k n ę l i n a d a ł y d z i e ń. A g d z i e t e i s i a n d a r y m n i e z a m k i l i, t o j u z d o k u m e n t n i e n i e p o m n ę, h o,te. k ó ł e c k a t a k m i c i ę g i e m p o g ł o w i e g o n i ł y, j a k t e z m i g o n i ł y, g d y m c h y - b a ł p r z e z ż y d o w s k ą k u p ę jiajj.. I t a g o r z a l e c i k a t o b y b y ł a.d lo b ra r z e c, z e b y n i e t e k ó ł e c k a, c o t o c łe f c a w s z e u d y w i e d ą, t y l k o n i e t a m, g d ż i e b y c ł e k c h c i a ł i ś ć. C h c i a ł e m s e d a l e j 1, s f c o c y ć, to k ó ł e c k a m i n i e. d a ł y i s k o c y ł e m d o j a j e k. Z tej, j ia je ś n i-. c y z e ż y d o w s k i c h j a j e k t o m n i e t a k a s t r a p a c y j a w z i e - n a, z e s o b i e r z e k ł e m, e o j u z n i g d y j i a j e ś n i c y j a d n i e b ę d ę, c h o c i a ż b y m i i s a r n a J a c e n t o w a d a w a ł a. t o w ą. T a k i e t o b y ł o m o j e p o z n a n i e z t ą g d o w ą J a c e n - Dobranoc. Z ł o t a d z i e w e c z k o! S t r ó ż A n i o ł w n i e b i e, K o ł y s z ą c c ie b ie, Ś p i e w a p i o s n e c z k ę T w o j e s i o s t r z y c z k i, ( G w i a z d k i p r z e d, n o c ą ) S z e p c z ą c m i g o c ą D o. t w e j d u s z y c z k i Z g a j u n a d r z e c z k ą P t a s z k i z r o z k o s z ą Z d a ł a c i g ł o s z ą G r w ia r n ą p i o s n e c z k ą O b l a n e r o s ą, N a p ó l d r z e m i ą c e., K w i a t k i n a łące., W w o n i c i n i o s ą Z d i o b r y m A n i o ł e m, Z n a t u r ą c a łą, J a s n ą, r o z b r z m i a ł ą, P o w t a r z a m s p o ł e m D o b r a n o c! D o b r a n o c.! D o b r a n o c! D o b r a n o c! D o b r a n o c! K azim ierz Grzymała.

9 Nr 18 ROLA 7 P< i»t ś PO i f t i t l d ć N RlfcS* M. II. S u d an. p i e c z n i o d p r z e ś l a d o w a ń, w k r o c z y l i ś m y dio k r a i n y W d a l s z y m o p i s i e p o A f r y c e, S t a n l e y w s w y m l i ś d z i e w i c z e j 1, O b f i t u j ą c e j w p o ż y w i e n i e. N a s z e m ę k i g ł o c ie p i s z e : d o w e, k t ó r e r o z p o c z ę ł y s i ę 3 1 s i e r p n i a, z n a l a z ł y k o n i e c D n i a 1 6 w r z e ś n i a p r z y b y l i ś m y d o o b o z u, r o z c i ą w d n i u 1 2 l i s t o p a d a. W y g l ą d a l i ś m y w s z y s c y, j a k s z k i e g a j g-ce g o s i ę n a p r z e c i w k o p o s t o j u U g a r r o w w y. P o n i e - le t y. Z p o z o s t a ł o n a s z a l e d w i e 1 7 4, a i w ś r ó d t y c h b y l i t.a-cy, k t ó r z y l a d a d z i e ń m o g l i u m r z e ć.. Z a t r z y m a l i ś m y s i ę n a d n i p a r ę, a b y n a b r a ć s i ł. L u d z i e ' s t a l i s i ę n i e u f n i ; c i e r p i e n i a i c h b y ł y t a k w i e l k i e, l a s y t a k n i e p r z e b y t e, ż e n i e c h c i e l i.ju ż w i e r z y ć, i ż U j r z ą n ie ^ b a w e m ż y z n e r ó w n i n y i b y d ł o i b i a ł e g o c z ł o w i e k a, E m i n a B a s z ę. P o z a t ą p u s z c z ą m ó w i ł e m i m l e ż y k r a j b o g a t y, g d z i e b ę d z i e c i e m i e l i p o d d o s t a l k i e m p o ż y w i e n i a i g d iz ie z a p o m n i c i e o w s z e l k i c h t r u d a c h p r z e p r a w y. O d w a g i! b ą d ź c i e ż m ę ż c z y z n a m i, i d ź m y p r ę d z e j! L e c z s ł o w a - m o j e b y ł y p r ó ż n e ; d o p r o w a d z e n i d o o s t a t e c z n o ś c i g ł o d e m, s p r z e d a w a l i b r o ń i n a b o j e z a k i l k a k ł o s ó w z b o ż a, n i e s u b o r d y n a c j a, - s z e r z y ł a s i ę c o r a z b a r d z i e j w ś r ó d i c h s z e r e g ó w. W i d z ą c, ż e n i c n i e w s k ó r a m ś r o d k a m i p o j e d n a w c z e m u, p o s t a n o w i ł e m u c i e c s i ę d o k a r, z m u s z o n y b y ł e m d l a p r z y k ł a d u 2 - c 'h n a j g o r s z y c h b u n t o w n i k ó w p o w i e s i ć. W I b w i r i z a t r z y m a l i ś m y -się d n i t r z y n a ś c i e i s p r a w i l i ś m y s o b i e i s t n e u c z t y z k ó z, b a r a n ó w, k a r t o f l i, b o b u i t. p. P r o w i z j e b y ły. n i e w y c z e r p a n e i l u d z i e p o ż e r a l i w s z y s t k o, c o b y ł o p o d r ę k ą. S k u t e k b y t. t a k i, ż e Sudiańczyey jako przed m ą straż Stanie,y\a. g d y m - p u ś c i ł s i ę w d a l s z ą p o d r ó ż d o A l b e r t - N y a n z y w d n i u 2 '4 l i s t o p a d a, m i a ł e m '((je d e n z g i n ą ł o d s t r z a w a ż b a r d z o m a ł o m i e l i ś m y ż y w n o ś c i, g d y ż, g ł ó d o s t a t n i ł u ) s i l n y c h i z d r o w y c h l u d z i m i l a n g i e l s k i c h d z i e s p u s t o s z y ł c a ł ą o k o l i c ę, z a t r z y m a l i ś m y s i ę t a m j e d e n l i ł o n a s j e s z c z e o d j ie z io r a, l e c z. p r z y z a p a s a c h ż y w n o t y l k o 'd iz ie ń. S t a r a ł e m s i ę, o i l e m o ż n o ś c i, z a c h o w a ć ś c i o d l e g ł o ś ć t a n i e p r z e s t r a s z a ł a. z n i m 'd o b r e s t o s u n k i i p o z o s t a w i ł e m m u 5 6 ł u d z i s ł a b y c h. W s z y s c y S o m a l i s i w o l e l i p o z o s t a ć u U g a r r o w w y, n i ż e l i i ś ć d a l e j ; p o z o i s t a ł o t a k ż e p i ę c i u, S u d a ń c z y k ó w. G d y b y b y l i n a m t o w a r z y s z y l i, w s z y s c y b y l i b y p o m a r li. U U g a r r o w w y m o g l i w y z d r o w i e ć. Z a u t r z y m a n i e k a ż d e g o z n i c h t r z e b a b y ł o p ł a c i ć p o p ię ć, d o l a r ó w n a m i e s i ą c. D n i a 1 8 w r z e ś n i a o p u ś c i l i ś m y U g a r r o w w ę, a 1 8 p a ź d z i e r n i k a w e s z l i ś m y d o s i e d z i b z a j ę t y c h p r z e z K i - l i n g a - L u g a, n i e w o l n i k a z a n z y b a r s k i e g o, n a l e ż ą c e g o d o s t a r e g o A r a b a, A b e d - b e n - S a l i u i a, O' k t ó r e g o k r w i o ż e r c z y c h c z y n a c h j e s t w z m i a n k a w d z i e l e : K o n g o i z a ł o ż e n i e w o l n e g o p a ń s t w a. S t r a s z n y b y ł t o d l a n a s m i e s i ą c. P r z y r o z s t a n i u s i ę z U g a r r o w w ą n a s z p r z e d n i o d d z i a ł l i c z y ł c łu s z, g d y ż z s t r a c i l i ś m y l u d z i p r z e z ś m i e r ć i d e z e r c j ę i p o z o s t a w i l i ś m y 5 6 c h o r y c h, w s i e d z i b i e A r a b a. Ż y w i l i ś m y s i ę p r z e w a ż n i e d z i k i e m i o w o c a m i i o r z e c h a m i p o d o i ), n e m i d o b o b u. N i e w o l n i c y A b e d - b e n - S a - l i m a r o b i l i, c o t y l k o m o g l i, a b y n a s z g n ę b i ć. S k u p o w a l i b r o ń, a m u n i c j ę, o d z i e ż, t a k, ż e g d : y o p u ś c i l i ś m y i c h k o c z o w i s f c a, l u i d z i e n a s i b y l i l i t e r a l n i e n a d z y ; b y l i ś m y t a k o s ł a b i e n i, i ż n i e p o d o b n a n a m b y ł o n ie ś ć, ł o d z i i n a s z y c h p r o w i z y j, i t o w a r ó w, p o z o s t a w i l i ś m y t o w s z y s t k o w K i i i n g a - L u g a p o d d o z o r e m d o k t o r a P a r - k eis i k a p i t a n a N e l s o n a i p o d w u n a s t o d n i o w y m p o c h o d z i e p r z y b y l i ś m y d o k o c z o w i s f c a z w a n e g o, If o w ir i. P o m i ę d z y K i l o u g a - L u g a i I b w i r i p o ł o l ż e n ie n a s z e n i e p o l e p s z y ł o s i ę w c a l e. S p u s t o s z e n i a p r z e z A r a b ó w s i ę g a ł y o k i l k a m i l o d I b w i r i, a b y ł o to, s p u s t o s z e n i e t a k d o s z c z ę t n e, ż e n i e z o s t a ł o a n i j e d n e j ' c h a t y p o m i ę d z y o s a d ą U g a r r o w w y i I b w i r i, a c o n i e w o l n i c y U g a r r o w w y i A b e d - b e n - S e ł i m a p o z o s t a w i l i n i e t k n i ę l t e m, t o z o s t a ł o z n i s z c z o n e p r z e z s ł o n i e t a k, ż e c a ł y k r a j b y ł je d n ą w i e l k ą p u s t y n i ą. L e c z w I b w i r i b y l i ś m y ju ż ; b e z M o s t Ija tn orw y n a d p r z e p a ś c i ą,w S u d a n ie,.

10 ROLA W c l n i u 1 g r u d n i a z w i e r z c h o ł k a g ó r y P i s, g a l i d o j c z ą ć w a l k a. D l a n a s b y ł a o n a j a k b y d z i e c i n n ą i g r a r z e l i ś m y k r a j o t w a r t y. W d n i u 5 g r u d n i a w k r o c z y l i ś s z k ą i s k o ń c z y ł a s i ę n a z d o b y c i u k r o w y b y ł t o m y n a r ó w n i n y, p o z o l s t w i a j i ą c p o z a s o b ą p o s ę p n e, z a p i e r w s z y b e f s z t y k, k t ó r y j e d l i ś m y o d c z a s u, j a k o p u ś b ó j c z e la sy-. P o d n i a c h n i e u s t a n n e g o m r o k u, z o b a c i l i ś m y O c e a n. N o e p r z e s z ł a s p o k o j n i e - ; o b i e s t r o n y c z y l i ś m y w r e s z c i e ś w i a t ł o d z i e n n e, c o t a lk j p ię ik n ie p r z y g o t o w y w a ł y is ię na. d z i e ń n a s t ę p n y. R a n o 10' g r u b a r w i ł o c a łą. n a t u r ę. L u d z i e w y d a w a l i o k r z y k i r a d o ś c i i p a d a l i n a k o l a n a. d n i a p r ó b o w a l i w e j ś ć w u k ł a d y. G o d z i n y u p ł y w a ł y n a p e r t r a k t a c j a c h ; o b a o b o -z y t r z y m a ł y się- w p e w n e j ocl W d i n i u 9 g r u d n i a p r z y b y l i ś m y d o k r a j u p o t ę ż n e s i e b i e o d l e g ł o ś c i. U s i ł o w a n o w z a j e m n i e 'd o w i e d z i e ć g o w o d z a M a z a m b o n i. W i s i e r o z r z u c o n e b y ł y t a k g ę s i ę c z e g o ś o p r z e c i w n i k u. T u z i e m c y - o b j a ś n i a l i, i ż b y l i s t o, i ż d r o g a p r o w a d z i ł a s a m a m i o s a d a m i l u b p o i a - p o d d a n y m i U g a n d y, le c z ż<e K a b b a - R e g a b y ł i c h i s t o t m i u p r a w n e m i. Z w i e l k i e j o d l e g ł o ś c i t u z i e m c y d o j r z e l i n a s i m i d l i c z a s - p r z y g o t o w a ć s i ę n a n a s z e p r z y n y m k r ó l e m, g d y ż M a z a m b o n i r z ą d z i ł t y l k o - w j e g o i m i e n i u. W z i ę l i w r e s z c i e - o d z ie ż i m o s i ę ż n e, p r ę t y, a b y j ę c ie. O p a n o w a l i ś m y p a g o r d k, s t a n o w i ą c y ś r o d k o w y je p o k a z a ć. t e m u o s t a t n ie m u -. O d p o w i e d ź ijelgo m i a n o p u n k t l i c z n y c h w i o s e k i w z n i e ś l i ś m y n a n i m z a r i h ę. O k r z y k i w o j e n n e r o z b r z m i e w a ł y o d o s a d y ; l u d z i e z b i e r a l i s i ę, r o g i i b ę b n y o b w i e s z c z a ł y, i ż m a s ię ; r o z p o n a m z a k o m u n i k o w a ć n a z a j u t r z, t y m c z a s e m n a s t ą p i ło. z a w i e s z e n i e w s z e l k i e j w o j o w n i c z e j alkcjii. ( C i ą g d a lis a y n a s t ą p i). Na ratunek rozbitkom Czeluskina". S t a t k i S t a l i n g r a d " i S m o l e ń s k " w y d o s t a ł y s i ę z l o d ó w, j e d n a k w e d ł u g p r z y p u s z c z e ń k ó ł f a c h o w y c h, n i e z d o ł a j ą o n e d o t r z e ć d o Z a t o k i O p a t r z n o ś c i. O b e c n y p r o j e k t 't r a n s p o r t u r o z b i t k ó w C z e l u s k i n a " p o l e g a n a z a b r a n i u ic h, p r z e z ł a m a c z lo d ó w K r a s s i n ", k t ó r y o c z e k i w a n y j e s t w Z a t o c e O p a t r z n o ś c i w p o ł o w i e m a j a.. K r a i s s i n " p r z e w i ó z ł b y r o z b i t k ó w n a p o ł u d n i e, s k ą d s t a t k i S t a l i n g r a d " i S m o l e ń s k " - p r z e w i o z ł y b y i c h d o W ł a d y w o s t o l k u. D o M o s k w y n a d e s z ł a w i a d o m o ś ć z N o n i e ( A l a s k a ) o- p o p r a w i e w s t a n i e z d r o w i a p r o f. S c h m i d t a. L e k a r z e u w a ż a j ą, ż e p r z e s i l e n i e w c h o r o b i e j-u'ż n a s t ą p i ł o. N a r a t u n e k r o z b i t k o m 'C z e l u s k i n a " p o s p i e s z y ł o w i e l u w y b i t n y c h l o t n i k ó w s o w i e c k i - c l i, k t ó r y m o s t a t e c z n i e u d a ło - s i ę u r a t o w a ć w s z y s t k i c h z k r y l o d o w e j. M i ę d z y i n n y m i w i e l c e o d z n a c z y ł s i ę l o t n i k B a b u - s ż k i n. D o l e c i a ł o n cło o s a d y k a r e n i s t a m t ą d p r z e l a t y w a ł k r o t n i e p r z e s t r z e ń d z i e l l ą c ą t o m i a s t e c z k o o d r o z b i t k ó w. G ó r n a i l u s t r a c j a p r z e d s t a w i a n i e s z c z ę s n y ł a m a c z l o d ó w C z e l u s k i n ", k t ó r y z a t o n ą ł. D o l n a z a ś B a b u s z k i n a w ś r ó d t u b y l c ó w w W a n k a r e n. D o r e s z t y r o z b i t k ó w, k t ó r z y w l i c z b i e 6 o s ó b j e s z c z e s i ę n a l o d a c h z n a j d u j ą, l o t n i c y s o w i e c c y n i e w y r u s z a j ą. z. p o w o d u. z łe g o s t a n u p o g o d y. O rękę hrabianki. ( H u m o r e s k a - ) L o k a j - o t w o r z y ł d r z w i i s p y t a ł n i e u f n i e : P a n d o k o g o? D o p - a n a h r a b i e g o W a ł k o ń s k i e g o o d p a r ł n i e p o z o r n y c z ł o w i e k. L o k a j - p o d a ł m u f o r m u l a r z w i z y t o w y. P r o s z ę w y p e ł n i ć. P r z y b y s z u j ą ł o ł ó w e k i z a c z ą ł p i s a ć. W r u b r y c e n a z w i s k o " s k r e ś l i ł L a k i e r s k i Z e n o n, w r u b r y c e c e l w i z y t y " rę lk -a h r a b i a n k i W a ł k o ń s f c i e j :. L o k -a J j z a n i ó s ł f o r m u l a r z h r a b i e m u. T e n o d c z y t a ł d z i w a c z n ą k a r t k ę i m r u k n ą ł g n i e w n i e : - r - H d ljo ta j a k i ś! P o w i e d z m u, ż e g o n i e - p r z y j m ę. L a k i e r s k i w y s z e d ł b e z s ł o w a. N a z a j u t r z z j a w i ł s i ę p o n o w n i e. Z n ó w ' w y p e ł n i ł f o r m u l a r z, " j a k p o p r z e d n i o.

11 Nr 18 R O L A 9 I z n ó w h r a b i a p o l e c i ł g o s p ł a w i ć. O d t e g o c z a s u L a k i e r s k i p r z y c h o d z i! d o p a ł a c u r e g u l a r n i e c o d r u g i d z i e ń, z a k a ż d y m r a z e m p o d a j ą c sten s ia n i c e l w i z y t y, a z j e d n a k o w y m z a w s z e r e z u l t a t e m. W r e s z c i e p o m i e s i ą c u, g d y h r a b i a n k a p o ś l u b i ł a b a r o n a S a f a n d u ł ł ę, h r a b i a W a ł i k o ń s k i p o l e c i ł z a w i a d o m i ć o t e m d z i w n e g o n a t r ę t a, s ą d z ą c, ż e n a r e s z c i e p o z b ę d z i e s i ę u t r a p i e ń c a. L e c z u p a r t y L a k i e r s k i j a k b y n i g d y n i c, z j a w i ł s i ę z n ó w z a d w a d n i i z c a ł y m i s p o k o j i e m jął] w y p e ł n i a ć f o r m u l a r z. T y m r a z e m w r u b r y c e c e l w i z y t y : r ę k a b a r o n o w e j S a f a n d u ł ł o w e j. S t a r j f h r a b i a j ę k n ą ł r o z p a c z l i w i e : J e d n o z d w o j g a, a l b o t o j e s t w a r j ia t, a l b o m a - llj ia k! M u s z ę g o s p ł a w i ć r a d y k a l n i e : I n a p i s a ł ' d o L a - k i e r s k i e i g o l i s t n a s t ę p u j ą c y : S z a n o w n y 'P a n i e! M o j a c ó r k a A l i c j a, u l e g ł a n i e s z c z ę ś l i w e m u w y p a d k o w i. W p a d ł a p o d a u t o b u s, k t ó r y z g n i ó t ł jiej c i a ł o n a m a r m o l a d ę, ż e b r a n a k o r k o c i ą g i, p i e r s i n a s z y j k i ó d b u t e l k i, a g r z b i e t n a s z p a g a t. B y ł o b y t o j e s z c z e p o ł o w ą n i e s z c z ę ś c i a, le c z n i e s t e t y c ó r k a, o k t ó r e j r ę k ę P a n t a k w y t.rvy.a ile p r o s i, p r z e d jej. n i e r y c l l ł i y m r o z w o d e m, w z g l ę d n i e o w d o w i e n i e m t a a a m p u t o w a n ą n o g ę i o b i e r ę c e. P r o s z ę w ię c, n i e c h P a n n i e ż ą d a tego-, c z e g o d a ć m u n i e j e s t e ś m y w m o c y. N i e s z c z ę ś l i w y o j c i e c h r a b i a W a l k o ń s k i. Z a d w. a d n i L a k i e r s k i z n ó w p r z y s z e d ł. T y m r a z e m w r u b r y c e c e l w i z y t y " : n o g a b a r o n o w e j S a f a n - d u ł ł y. T e g o b y ł o ju iż z a w ie le. W ś c i e k ł y h r a b i a w y b i e g ł, t r z ę s ą c s i ę z e z d e n e r w o w a n i a, w r z a s n ą ł : C o t o m a w s z y s t k o z n a c z y ć, cło s t u d j a b ł ó w?! C o p a n c h c e s z, k i m p a n w ł a ś c i w i e J e s t e ś?! J a, o d p a r ł s p o k o j n i e L a k i e r s k i, j e s t e m n i a n i - k u r z y s t ą. C h c i a ł e m z a o f i a r o w a ć s w e u s ł u g i b a r o n o w ej. i o c z y ś c i ć p a z n o k c i e u r ę k i p a n i b a r o n o w e j. P o n i e w a ż b a r o n o w a m a t e r a z t y l k o j e d n ą n o g ę, w i ę c b ę d ą c r ó w n i e ż p e c ł i i k u r z y s t ą, o ś m i e l a n i s i ę z a p r o p o n o w a ć w y t w o r n ą p i e l ę g n a c j ę, n o g i. J. M O K R Z Y C K I. W puszczy amerykańskiej. Ciąg dalszy). ( P o w ie ś ć ). (Przedruk w zbroniony). H a n! m r u k n ą ł A d e r F r y c n i e d a ł b y s i ę p r ę d k o z j e ś ć. A p r z e c i e ż n i e. p r z y p u s z c z a m, b y Z ł o t o - p o l s k i o d d a ł g o p o l i c j i, g d y ż o b a w i a ł b y s i ę o k i s s y n o w i c y, z a k t ó r ą t e n s k ą p i e c o d d a ł b y c h ę t n i e s w o j e m i i j ó n y. P o c z e k a m y ( j e s z c z e t y d z i e ń, j e ś l i n i e d a z n a ć o s o b ie, t o z n a k, ż e jutżi p o n i m. W i ę c t r z e b a w y s ł a ć n o w e p o s e l s t w o. P ó j d z i e s z t y H u g o. P ó j d ę, g d y b ę d z i e trz e b a.. D o b r z e t e r a z i d ź c i e s p a ć. J a też; się. p o ł o ż ę, b o j u t r o p o l o w a n i e. J u ż m i s i ę n u d z i k o m p a n j a t e g o b y d l ę c i a C h y t r e g o W ę ż a, c h o c i a ż t e p a r ę d n i, k t ó r e j e s z c z e t u p r z e b y ć m u s i m y, c h c ę s o b i e j a k o ś u r o z m a i c i ć. P o t e m d o K a n a d y. P o t y c h s ł o w a c h t r z e j t o w a r z y s z e r u s z y l i c ło s z a ł a s u l e ż ą c e g o n a k o ń c u o s a d y, A d e r z a ś p o w r ó c i ł d o c h a t y w o d z a. N i e n a m y ś l a j ą c s i ę d ł u g o, r u s z y ł G e o r g w k r z e w i n ę, i p o s u w a j, ą c s i ę z p o c z ą t k u o s t r o ż n i e, g d y w y d o s t a ł s i ę z o s a d iy, c o t ć ł i u b i e g ł w s t r o n ę p u s z c z y, g d z i e p o z o s t a w i ł t o w a r z y s z y u k r y t y c li w o n ej. a l t a n c e. N a l e ż a ł o s i ę s p i e s z y ć, g d iy ż d o r a n a n i e z b y t d a l e k o b y ł o, t r z e b a b y iło c a ł ą r z e c z p r ę d k o w y k o n a ć i o d d a l i ć s i ę n a p r z y z w o i t ą o d l e g ł o ś ć, z a n i m,stę s p o s t r z e g ą i z a c z n ą ś c i g a ć. I c h o c i a ż p o t k r o p l i s t y w y s t ą p i ł m u, n a c z o ło, b i e g ł w c i ą ż b e z w y t c h n i e n i a. N a r e s z c i e u k a z a ł y s i ę p i e r w s z e k o r o n y d ń z e w p u s z c z y, p o t e m w n e t z a c z e r n i a ł a k ę p a o t a c z a j ą c a a T t a iik ę. K a r o z e s k o m l e n i e m p r z y b i e g ł d o n ó g s w e g o p a n a, p o ic z e m o z w a ł s i ę g ł o s : K t o i d z i e? S w ó j! o d r z e k ł G e o r g. Z a b i e r a ć s i ę p r ę d k o i d z i e m y. J e s t e ś m y g o t o w i r z e k ł W o l s k i m o ż e m y r u s z a ć b o d a j w t e j c h w i l i. R u s z a j m y, g d y ż n i e m a c h w i l i d o s t r a c e n i a r z e k ł G e o r g, p o c z e m p r z y k a z a w s z y p s u. p o z o s t a ć, w y s u n ą ł,się n a c z o ł o i p r o w a d z i ł. P o d r o d z e o b j a ś n i a ł W o l s k i e g o ó s y t u a c j i i w y d a w a ł s t o s o w n e r o z p o r z ą d ź e n ia. W k r ó t c e z a c z e r n i ł y p r z e d n i m i p o c h y ł e d a c h y w i g w a m ó w, G e o r g o s t r o ż n i e w y m i j a ł c h a t y i s z a ł a s y i d ą ż y ł p r o s t o, w s t r o n ę n a c z e l n e g o., g d z i e w s z a ł a s i e z n a j d o w a ł a s i ę M i r a. O g n i s k o p ło n ą. c e p r z e d, c h a t ą n a c z e l n i k a p r z y g a s ł o, a I n d i a n i e, k t ó r z y je p i l n o w a l i, l e ż e l i s k u r c z e n i o b o le, w i d o c z n i e s p a l i. C h w y c i w s z y In d jia.n k ę z a gaftlto, m o c n o _p r z y,d u s ił... O s t r o ż n i e z b l i ż y l i s i ę d o o t w o r u, i b e z t r u d u p r a w i e u s u n ę l i z a p o r ę,. W s z a ł a s i e d o p a l a ł a s i ę ś w i e c a, r z u c a j ą c m i g o t l i w e b l a s k i po, z a k o p c o n y c h ś c i a n a c h, o ś w i e c a j ą c s p o c z y w a j ą c ą n a m c h o w e m p o s i a n i u p o s t a ć.n i e w i e ś c i ą. W k ą c i e t u ż p o d ś w i e c ą s i e d z i a ł a s k u r c z o n a p o s t a ć I n d j a n k i, u ś p i o n a m o c n o,. G e o a~g t r ą c i ł J a m e s a i w s k a z a ł I n d i a n k ę. T e n r o z u m i e j ą c r o z k a z, j a k k o t, p o d k r a d ł s i ę z r ę c z n i e d o n ie j i c h w y c i w s z y z a g a r d ł o, m o c n o p r z y d u s i i, O t w o c k i t y m c z a s e m s k r ę p o w a ł j e j s z n u r e m r ę c e i n o g i, p o c z e m d o b y w s z y c h u s t k ę, z a k n e b l o w a ł je j u s t a. T y m c z a s e m W o l s k i z b l i ż y ł s i ę cło M i r y, k t ó r a Te-, ż a t a u ś p i o n a, p o r u s z y ł j ą le k k o z a r ę k ę. Z b u d z o n a, z e r w a ł a s i ę p r ę d k o i s i a d ł a, p a t r z ą c r o z s z e r z o n e m i z e s t r a c h u ź r e n i c a m i, n i e m o g ą c r o z p o z n a ć n i k o g o.

12 10 R O L A M i r u ś ; n a B o g a t y l k o c i c h o s z e p n ą ł! T o jia, t w ó j Z b y s z e k, p r z y s z e d ł e m c ię w y r a t o w a ć. T e r a z. p o z n a ł a g o. L e c z n a g ł a r a d o ś ć p o z b a w i ł a j ą s i ł, r ę c e. o p a d ł y j.ej. b e z w ł a d n i e i z e m d l a ł a. W ó d y, n a m i ł o ś ć B o s k ą! s z e p n ą ł. W o l s k i. B i e r z j ą i u c i e k a j! r o z k a z y w a ł G e o r g p o - w i e t r z e j ą o t r z e ź w i. P r ę d k o., n i e m a c z a s u, C h w y c i ł j ą t e d y w r a m i o n a j.a k d z i e c k o i w y n i ó s ł n a d w ó r, p o d c z a s g d y O t w o c k i z, J a m e s e m r z n c. i l i z w i ą z a n ą I n d j. a n k ę n a p o s ł a n i e ; i n a r z u c i l i n a n i ą r ó ż n y c h s k ó r i g a ł g a n ó w, j a k i e.się w s z a ł a s i e, z n a j d o w a ł y. Z a ł a t w i w s z y s i ę z t e m, J a m e s w y s u n ą ł, się. p i e r w s z y, a. t u ż z a n i m p o s z e d ł O t w o c k i. T e n o s t a t n i w y c h o d z ą c, n i e b a c z n i e p o t r ą c i ł d r ą g p o d p i e r a j ą c y p r o w i z o r y c z n i e z r o b i o n e d r z w i, k t ó r e S i ę z. t r z a s k i e m p r z e w r ó c i ł y. W t e j c h w i l i z e r w a l i s i ę s t r a ż u j ą c y p r z y o g n i s k u d w a j 'O s a g o w i e i r z u c i l i s i ę w s t r o n ę, s z a ł a s u, a z o b a c z y w s z y u c h o d z ą c y c h, n a r o b i l i w r z a s k u i p u ś c i l i s i ę z a n i m i w p o g o ń. J e d e n z n i c h j u ż p r a w i e ł a p a ł O t w o c k i e g o z a r a m i ę, g d y t e n ż e n a r a z, o d w r ó c i w s z y się., w y p a l i ł m u z p i s t o l e t u w s a m e p i e r s i. O s a g z w a l i ł s i ę n a z i e m i ę, a j e g o t o w a r z y s z c o f n ą ł silę., j e d n a k ż e n a s k u t e k s t r z a ł u c a ł a o s a d a z e r w a ł a s i ę n a n o g i i c o ż y ł o, w y b i e g ł o n a m a j d a n c h w y t a j ą c z a b r o ń. U c z y n i ł s i ę g w a r i z a m ę t n i e d o. o p i s a n i a, z a ś p r z e d n a c z e l n y m w i g w a m e m r o z n i e c o n o o g n i s k o, k t ó r e c z e r w o n e m ś w i a t ł e m o b l a ł o c a ł ą o s a d ę. N i m u c i e k a j ą c y z d ą ż y l i s i ę w y d b s t a ć z o b r ę b u o s a d y, o l b r z y m i t t u a n r z u i c i ł s i ę z a n i m i w p o g o ń. Z g i n ę l i ś m y! m ó w i ł G e. o r g d o W o l - s k i e g o, N i e w y d o s t a n i e m y s i ę s t ą d ż a d n y m s p o s o b e m. T ł u m. t y m c z a s e m z b i e g a ł s i ę z e w s z ą d, w r z a s k p o t ę ż n ia ł. <z k a ż d ą c h w i l ą. Z a p a l o n o w i ę c e j o g n i,. p r a w i e w k a ż d y m p u n k c i e o s a d y, t a k, ż e z r o b i ł o s i ę j a s n o j a k w d z i e ń. U c i e k a j ą c y n i e m o g l i w y j ś ć z k r ę i g u ś w i a tła., b y l i w ię.c d o s k o n a ł e w i d z i a n i. N a p r z ó d k a p i t a n i e! z a w o ł a ł G e o r g u c h o d ź i l e s i ł : w y z a ś t o w a r z y s z e do- m n i e! I p r z y s t a n ą w s z y, z w r ó c i ł g r o ź n e r u r y s w o j e j, r u s z n i c y d d n a c i e r a j ą c e g o., w r z e s z c z ą c e g o t ł u m u. R o z le g li s i ę s t r z a ł j e d e n i d r u g i, z a n i m o d e z w a ł y s i ę g w i n t ó w k i O t w o c k i e g o i. J a m e s a. T ł u m p r z y s t a n ą ł, t r o c h ę s i ę z m i e s z a l i i z a w a h a ł, g d y ż o d e z w a ł y s i ę j ę k i i k i l k a c i a ł t a r z a ł o s i ę p o z i e m i. - Z a m n ą! z a w o ł a ł t e r a z G e o r g i r z u c i ł s ię. d o u c i e c z k i, o m i j a j ą c z r ę c z n i e k u p y O s a g ó w, 'k t ó r e z s z a ł a s ó w w y b i e g ł y. L e c z z a m i e s z a n i e w ś r ó d t ł u m ó w n i e t r w a ł o d ł u g o. W y c i ą g n ą ł s i ę n a n o w o s z n u r z a u c i e k a j ą c y m i, a z p r z o d u z a s t ę p o w a ł y c o r a z n o w e k u p y, k t ó r e w y w a b i o n e z g i e ł k i e m, z a c z y n a ł y o r j e n t o w a ć s i ę w s y t u a c j i. U c i e k a j ą c y z a c z ę l i s o b i e t e r a z z. c o r a z w i ę k s z ą t r u d n o ś c i ą t o r o w a ć 'd r o g ę z a p o m o c ą p i s t o l e t ó w, a g d y b r a k ł o n a b o j ó w, z a c z ę ła o g a n ia ć -. s iię. k o l b a m i. W n e t O t w o c k i u g o d z o n y k a m i e n i e m z p r o c y p a d ł n a z i e m i ę, p o n i m. p a d ł 'J a m e s u d e r z o n y m a c z u g ą i r ó w n o c z e ś n i e t r a f i o n y s t r z a ł ą w r a m i ę, s a m t y l k o G e o r g. p o z o s t a ł i b r o n i ł s i ę z a c i e k l e j a k o g a r n a p a d n i ę t y p r z e z s t a d o w i l k ó w. O s a g o w i e w i d z ą c, ż e t e n o g a r k ą s a n a ś m i e r ć i p r z e d n i m t w o r z y s i ę w a ł t r u p ó w, p o c z ę l i s i ę p r z e d n i m c o f a ć, l e c z n i e p o t o, b y u s t ą p i ć. N a r a z ś w i s n ę ł o l a s s o z j e d n e j s t r o n y, ś w i s n ę ł o z d r u g i e j, i G e o r g s k r ę p o w a n y j.a.k r y b a w s i e c i, z w a l i ł s i ę n a z ie m ię.. W o l s k i z a ś, d ź w i g a j ą c s w ó j. s ł o d k i c i ę ż a r, w y d o s t a ł s i ę z a o b r ę b o s a d y i b i e g ł n a o ś l e p p r z e z,. p o la p r o s t o p u s z c z ą. S ł y s z a ł w s z y s t k i e o d g ł o s y w a l k i i s e r c e, m u s i ę r o z d z i e r a ł o z b ó.iu, ż e n i e m o ż e. p r z y j a c i o ł o m n i e ś ć p o m o c y. T y m c z a s e m O s a g o w i e r o z p o c z ę l i p o ś c i g z a u p r o w a d z o n ą b r a n k ą, a l b o w i e m A d e r z b u d z o n y w r z a w ą, s p o s t r z e g ł, s i ę n a t y c h m i a s t o co. c h o d z i i t y m p o ś c i g i e m s a m k i e r o w a ł. Z a p a l o n o s t o s t u ż z a o i s a d ą i w n e t c a ł e p o l e z a l a n e z o s t a ł o 'j a s k r a w i e n i ś w i a t ł e m, w k.t ó - r e m o c z o m ś c i g a j ą c y c h u k a z a ł s i ę z b i e g u n o s z ą c y b r a n k ę. W n e t k o p n ę ł o s i ę z a n i m k i l k u n a s t u O s a g ó w i w n i e s p e ł n a p ó ł g o d z i n y o t o c z o n o g o z.e. w s z y s t k i c h s t r o n. W o l s k i w i d z i a ł is ię z g u b i o n y m, le c z p o s t a n o w i ł p r z y n a j m n i e j, ż y c i e s p r z e d a ć d r o g o. D o b y w s z y p i s t o l e t ó w, d w ó c h O s a g ó w p o ł o ż y ł n a m i e j s c u, a o p u ś c i w s z y M i r ę n a z i e m i ę, c h w y c i ł s z a b l ę i p o c z ą ł c i ą ć o k r o p n i e k a ż d e g o, fc to fo y o d w a ż y ł s i ę n a d ł u g o ś ć s z a b l i d o n i e g o z b l i ż y ć. W s z c z ą ł s i ę w r z a s k n i e o p i s a n y, z a c z ę ł y f u r c z e ć k a m i e n i e w y p u s z c z a n e z p r o c y, c z a s e m b r z ę k t a s t r z a ła, c z a s e m ś w i s n ę ł a m i m o k u l a z r u s z n i c y ł u b p i s t o le t u. W o l s k i t r z y m a ł s ię, a u j e g o n ó g t a r z a ł y s i ę t r u p y O s a g ó w p o ć w i a r t o w a n e s z a b l ą j a k w j a t c e, Ż y w c e m b r a ć! ż y w c e m b r a ć! o d e z w a ł s i ę n a r a z g łlo s w j ę z y k u O is-a g ó w, k t ó r y j e d n a k g ó r o w a ł n a d i l i n e m i. W o l s k i s p o j r z a ł i z o b a c z y ł A d e r a s i e d z ą c e g o n a k o n i u. B ł y s k a w i c z n i e z e r w a ł p r z e w i e s z o n ą ip r z e z r a m i ę. g w i n t ó w k ę, p r z y ł o ż y ł d o o k a i w y p a l i ł. C h r i s t! r o z l e g ł s i ę o k r z y k i A d e r r u n ą ł z k o n i a n a z i e m i ę. W t e j c h w i l i ś w i s n ę ł y l a s s a i W o l s k i o m o t a n y, s z a m o t a ł.się j e s z c z e c h w i l k ę, w r e s z c i e 1. u l e g ł p r z y k r y t y z u p e ł n i e p r z e z c z e r w o n o s k ó r n ą s z a r a ń c z ę. S k r ę p o w a n o g o b y j.a k ie g o. z w i e r z a i p o p r o w a d z o n o w ś r ó d o k r z y k ó w t r i u m f u d o o s a d y, M i r ę z a ś j e s z c z e o m d l a ł ą z ł o ż o n o n a p r z y g o t o w a n e n a p r ę d ic e n o s z e, s ł a n i a j ą c e g o s i ę A d e r a, k t ó r y n i e z a b i t y, le c z t y l k o r a n n y b y ł, d w ó c h O s a g ó w p o d r a m i o n a p o d t r z y m y w a ł o i t a k r u s z o n o p o c h o d e m k u o s a d z i e. X I V. W s z a ł a s i e, w k t ó r y m p o p r z e d n i o z a m i e s z k i w a ł a M i r a, w r z u c e n i n a b a r ł ó g l e ż e l i s k r ę p o w a n i g r u b e m i p o w r o z a m i j e ń c y : O t w o c k i, k t ó r e m u z r a n y n a c z o ł e k r e w p ł y n ę ł a, o b o k J a m e s S t o c k i p o i l e z p r z e s z y ł e m s t r z a ł ą r a m i e n i e m i W o l s k i, k t ó r e g o p ó ź n i e j p r z y w l e c z o n o. L e ż e l i, c i c h o, m i l c z ą c o, n a w e t s i ę n i e s k a r ż y l i n a c i e r p i e n i a. G e o r g a, z p o w o d u j e g o. p r z e b r a n i a i u c h a r a k ł e r y z o - w a n i a m i a n o z a I n d i a n i n a, d l a t e g o u m i e s z c z o n o g o o s o b n o, w k o m ó r c e w i g w a m u C h y t r e g o W ę ż a. 'S k r ę p o w a n o g o. t.afc, ż e n i e m ó g ł p o r u s i z y ć s ię, w c a l e - i p o z o s t a w i o n o s a m e g o, w y s t a w i o n o t y l k o s t r ą ż i, s k ł a d a j ą c ą s i ę z d z i e s i ę c i u n a j t ę ż s z y c h w o j o w n i k ó w, k t ó r z y m i e l i p o d u t r a t ą g a r d ł a p i l n o w a ć t a k z w i ą z a n e g o w k o m ó r c e G e o r g a, j a k o t e ż i n n y c h, k t ó r z y s ię i w s ą s i e d n i m s z a ł a s i e z n a j d o w a l i. W o j o w n i c y t e d y r o z p a l i w s z y o g i e ń, u s i e d l i w o k o ł o, a j e d e n u s t a w i c z n i e p r z e c h a d z a j ą c s i ę, d o g l ą d a ł, c z y n i e m a c o ś p o d e j r z a n e g o. P o. o s a d z i e, t e ż z r o z k a z u w o d z a k r ą ż y ł y u s t a w i c z n i e s t r a ż e. G e o r g l e ż ą c t a k s k r ę p o w a n y,. z d a w a ł s o b i e d l o k ł a - d n i e s p r a w ę, 'j a k s t r a s z l i w e n i e b e z p i e c z e ń s t w o z a w i s ł o n a d n i m j-a k o k r u t n a ś m i e r ć go. c z e k a ł a. O s a g o w i e b o w i e m s t r a s z l i w i e z n ę c a l i s i ę n a d c h w y c o n y m I n d i a n i n e m, k t ó r y n i e b ę d ą c z n i m i w s t a n i e w o j e n n y m, w p a d ł n a i c h p o s i a d ł o ś c i, a l b o t e ż n a d t a k i m, k t ó i y u ż y w a ł i c h p r z e b r a n i a. T a k i e g o j e ń c a z w y c z a j n i e p r z y w i ą z y w a l i d o s ł u p a, o b l e p i a l i g l i n ą c a ł e c i a ł o, p o

13 Nr 18 R O L A t e m p a l ą c o g i e ń, o b s y p y w a l i ż a r e m, t a k, że- ż y j ą c j e s z cze, jiu ż m i a ł n o g i ip o k o l a n a u p i e c z o n e 1, a c a ł e c i a ł o g o t o w a ł o s-ię p o d w p ł y w e m - s t r a s z l i w e g o g o r ą c a. N,a s ia m o t e g o w s p o m n i e n i e d r e s z c z p r z e c h o d z i l i G e o r g a o d s t ó p d o g ł o w y. O, g d y b y t a k m ila r ę c e w o ln e, p o t r a f i l i b y s i ę j e s z c z e w y r a t o w a ć, a m o ż e w y s w o b o d z i ł b y i t o w a r z y s z y. (Ciąg dalszy nastąpi). T łu c zen ie k a m ie n i w z a m ia n za p odatk i. N a w y s p i e Q 'u e s s a n t, n a z a c h o d n i e m ' w y b r z e ż u R r e - t a n j i i s t n i e j e d z i w n y z w y c z a j - p ł a c e n i a p -o d a ltk ó -w. M i a n o w i c i e ż o n y m i e s z k a ń c ó w g m i n y, k t ó r y c h n i e s t a ć n a z a p ł a c e n i e p o d a t k ó w, o d r a b i a j ą " jie-, p o m - a g a - j ą c p r - z y n a p r a w i e ' d r ó g. N a z d j ę c i u w i d a ć n i e w i a s t y, z a j ę t e - t ł u c z e n i e m k a m i e n i. M o ż e i u n a s - d o t e g o p r z y j d z i e, z a p o d a t k i b o w i e m d o z w o l o n a j e s t -już z w ó z k a k a m i e n i n a. - d r o g i. Poradnik gospodarczy. II. U p raw a k o n ic zy n y. S ł a b i e j r o s n ą c ą k o n i c z y n ę - d o b r z e j e s t p r z y k r y ć l ć k k o - p r z e d z i m ą - m i e r z w ą s t a j e - n n ą, k t ó r a o c h r o n i j-ą pr-zed- w y m - a r z n i ę c i e m i z a s i l i nie-co- z i e m i ę. N a w i o s n ę z g r a b i ć n a l e ż y tę m i e r z w ę i z w i e ź ć d o d o m u, g d z i e p o w y s c h n i ę c i u m o ż e b y ć u ż y t ą p o n o w n i e - -d o s ł a n i a -pod- b y d ło. G d y k o n i - c z y n a p o d r o ś n i e j u ż o tyl-e, i ż l i ś ć m i -sw e-m i - p o k r y j e j u ż z i e m i ę, m o ż n a p o s y p a ć j ą g i p s e m s u r o w y m m i a ł k o z m i e l o n y m, k t ó r y n a g r u n t a c h n i e z a w i e r a j ą c y c h w s o b i e g i p s u w -d o s ta te c z n e j-, i l o ś c i, s p r a w i a s k u t e k b a r d z o p o m y ś l n y. W p r z e c i w n y m w y p a d k u b y ł b y t o w y d a t e k z - u p e ł n ie z b y t e c z n y, n a l e ż y w i ę c z r o b i ć n a j p r z ó d p r ó b ę n a - m a ł y m k a w a ł k u. W k a ż d y m r a z i e g i p s o w a n i e o d b y w a ć -się p o w i n n o w c z a s i e w i l g o t n y m, w i ę c a l b o z a r a z p o d e -s z ic z u łu b - t e ż - r a n k i e m, n i m r o s - a o b e s - c b n ie, p o s y p u l j - ą c -tą m ą c z k ą o t y le-, b y l i s t k i k o n i c z y n y p o b i e l a ł y. P o l e w a n i e g n o j ó w k ą w c z e ś n i e - n a w i o s n ę o k a z a ł o s i ę -d la k o n i c z y n y b a r d z o - s k u t e c z n e, r ó w n i e ż n a w ó z, z ł o ż o n y z m ą c z k i - k o s t n e j, d a n y -p o d z b o ż e, w k t - ó r e -m j e s t z a s i a n ą. P i e r w s z e k o s z e n i e k o n i c z y n y p r z e z n a c z o n e j n a s i a n o n a s t ę p u j e w -te-dy, g d y p o ł o w a je j p ą c - z łk ó w z a k w i t n i e. Z b y t d ł u g i e w y c z e k i w a n i e z k o s z e n i e m n i e j e s t d o b r e, g d y ż l u b o p r z y b ę d - z i e w t a k i m r a z i e nie-cow i ę c e j p l o n u p r z y p i e r w s z y m z b i o r z e, s i a n o j e d n a k bę d izi-e g r U b e, t w a r d e, n i e s m a c z n e i m n ie - j - p o ż y w n e, a d r u g i p o k o s w y p a d n i e - s z c z u p l e j s z y i o p ó ź n i o r k ę - t e g o p o l a p o d o z im in ę -. W i a d o m e m j e s t, i ż d o z b i o r u n a s i e n i a p r z e z n a c z a s i ę - t y l k o - d r u g i p o k o s k o n i c z y n y c z e r w o n e j -, g d y ż p i e r w s z y z a k w i t a n i e j e d n o s t a j n i e i z a w i e r a p o d o j r z e n i u b.a rd -zo m a ł o - z i a r n a ; p a r c e l ę w ię -c, z k t ó r e j - c h c e m y z e b r a ć z i a r n o, t r z e b a s k o s i ć b a r d z o w c z e ś n i e, t. j. w t e d y, g d y k w i a t l e d w i e u k a z y w a ć s i ę z a c z y n a, a l b o w i e m t y m s -p o s - o b e m p o z o s t a w i m y d r u g i e m u - - p o r o s t o w i w i ę c e j cz-as-u d o o d n o w i e n i a -się i - d o j r z e n ia. P ó p r z y s p i e s z o n y m z b i o r z e k o n i c z y n y n a s ie n n e j -, - o r k a i z a s i e w n a t e r n p o l u n a s t ą p i ć j u ż m o ż e - w c h w i l i s t o s o w n e j. S u s z e n i e k o n i c z y n y 1 o d b y w a -się- w s-p -osó b b a r d z o - o d m i e n n y. G ł- ó - w n e m t u - s t a r a n i e m p o - w i n n o b y ć z a p o b i e ż e n i e o p a d a n i u l i s t k ó w, k t ó r e - s t a n o w i ą n a j s m a c z n i e j s z ą i n a j ip ó ż y w n ie - j is z ą c z ę ś ć t e j p a s z y, s c h n ą je d n a k p rę d -ze j- o d b a d y l i i k r u s z ą s-ię- ł a t w o, s z c z e g ó l n i e p r z y c z ę is te -m r o z r z u c a n i u i p r z e t r z - ą s - a n i u k o n i c z y n y. Z t e g o - w i ę c p o w o d u naij-lepis-ze-m je s t - - s u s z e n i e n ą ż e r d z i a c h, n a k t ó r y c h s k ł a d a s-ię - p r z e w i ę d ł ą Ijjuż- k o n i c z y n ę w k s - z t a ł c i e k o p y i p o z o s t a w i a a ż -do z u p e ł n e g o w y s c h n i ę c i a. Ż e r d z i e t a k i e s p o r z ą d z a s i ę z m ł o d y c h ś w i e r k ó w ( s m r e k ó w ), n a k t ó r y c h p o z o s t a w i a s-ię h a j e d e m ł o k i e ć d ł u g i e, a s t e r c z ą c e z w y k l e k u g ó r z e g a ł ą z k i b o c z n e,, c e l e m p o d t r z y m y w a n i a u k ł a - d a n e j i n a n i c h k o n i c z y n y. W b r a k u ś w i e r k ó w u ż y ć m o ż n a ż e r d z i j o d ł o w y c h, k t ó r e p r z e w i e r c a s-ię t r z y l u b c z t e r y r a z y w r ó w n y c h o d s t ę p a c h, a w - k i e r u n k a c h p r z e c i w n y c h, i w t y k a d o d z i u r t y c h p a t y k i o t y l e d łu g i-e i, b y w y s t a w a ł y p -o k a ż dej- - s t r o n i e n a j e d e n ł o k i e ć. N - a j e d e n m o r g p o t r z e b a o k o ł o 3 0 t a k i c h ż e rd -z i. W m i e j s c a c h w y s t a w i o n y c h n a s iln -e w ia l t r y, n a. k t ó r y c h - ż e r d z ie p o j e d y n c z e, m i m o s i l n e g o w b i c i a i c h w -zi-e m ię -z-a p -o m o c ą d r ą g a - ż e l a z n e g o p o d l e g a ł y b y p r z e w r ó c e n i u, u s t a w i a j ą s i ę - k o z ł y z t r z e c h ż e r d z i p o ł ą c z o n y c h w g ó r z e i z a o p a t r z o n y c h k a ż d a p o - s t r o n ie z e - w n ę t r z n e j k i l k o m a k o ł k a m i, n a k t ó r y c h k ł a d ą s i ę ł a t y l u b - ż e r d k i p o p r z e c z n e - c e l e m U k ł a d a n i a n a n i- c h k o n i c z y n y. K o i p y t a k i e s ą j u ż w ię k s z e -, w ię -c p o t r z e b a m n i e j k o z ł ó w. U k ł a d a n i e k o n i c z y n y n a ż e r d z i a c h l u b k o z ł a c h r o z p o c z y n a s-ię o d d-oł-u, a k o ń c z y w g ó r z e n a J l e ż y t e m w y w i e r s i z e n i e i m, b y n i e z a m o k ł a w - ś r o d k u od- - d e s z c z u, p-o z u p -e t n e -m z a ś w y s c h n i ę c i u z b i e r a się - j-ą o s t r o ż n i e p r o s t o n-a w o z y. Ż e r d z i e z w o z i s i ę p o t e -m id o s z o p y i u ż y w a w - la t a c h n a s t ę p n y c h. G d - z ie j e d n a k ż e r d z i e k o s z t u j ą z b y t d r o g o, n a j l e p ie j; jieist - s u s z y ć k o n i c z y n ę w - s p o s ó b n a s t ę p u j ą c y : D r u g i e g o ł u b t r z e c ie g o - d n i a ip-o s k o s z e n i u, c o z a l e ż y o d - s t a n u p o w i e t r z a, - g r a b i s i ę k o n i c z y n ę - n a w a ł y i u k ł a d a m -ał-e i w - ą z k i e k o p k i, n ie - w y ż s z e - n a d d w a ł o k c i e. D n i a n a s t ę p n e g o, -lu b w r a z ie - n i e d o s y ć p i ę k n e j p o g o d y o jlede-n d-zi-eń p ó ź n i e j, p r z e w r a c a s i ę -po - d w ie k o p k i k u s o b i e s p o d e m d o g ó r y, b y o b e s c h ł a ta i -c z ę ść, k t ó r a - le ż a ła n a - z ie m i, -a p r z - e d w ie c. z -o r e m u s t a w i a k o p k i - p o d w ó j n ie, c z y l i z ( d w ó c h j e d -n ą. T a k - s u m o p o s t ę p u j e s-ię n - a s t ę p n ie, a ż k o p y b ę d ą j u ż tajk -d u ż e, i ż - d w ie l u b c z t e r y - ic h s t a n o w i ć, b ę d ą c a ł ą f u r ę, p o -c z e -m p o s t a ć

14 12 R O L A Nr 18 m o g ą. w r a z i e p o t r z e b y d n i 'k i l k a, d l a z u i p e l n e g o w y s c h n i ę c i a, a p r z e d w o ż e n i e m p r z e w r ó c i ć j e t y i l k o p o t r z e b a s p o d e m d o g ó r y, 'b y s t r a c i ł y 1 w i l g o ć w c i ą g a n ą z z i e m i. W k a ż d y m r a z i e ł ą c z ą c d w i e k o p y w j e d n ą, n i e t r z e b a r o z r z u c a ć k o n i c z y n y c i e n k o, a n i teiż p r z e t r z ą s a ć j e j l u b p r z e w r a c a ć z b y t c z ę s t o, b y n i e n a r a ż a ć n a u t r a t ę l i s t k ó w. P r z e d z w i e z i e n i e m p o w i n n a b y ć o t y l e s u c b ą ] a ż e b y p o w y c i ą g n i ę c i u p r ó b k i z s a m e g o ś r o d k a k o p y ^ i m d ż n a j ą p r z e t r z e ć w r ę k a c h, b e z r o z r y w a n i a. B y w a j ą c z a s e m w c h w i l i z b i o r u d n i t a k g o r ą c e, i ż k o n i c z y n a s c h n i e b a r d z o s z y b k o, w t e d y w ię ic t r z e b a j ą s k ł a d a ć z a r a z z a k o s i a r z a m i, a p o t e m ł ą c z y ć j u ż k o p y b e z w s z e l k i e g o r o z r z u c a n i a. N a n a s i e n i e z o s t a w i a s i ę k o n i c z y n ę m n ie j, g ę s t ą i n i e z b y t b u j n ą, g d y ż t a k a m o g ł a b y w y l ę g n ą ć i d a ł a b y z b y t s z c z u p ł y p ł o n z i a r n a. ('Diotoońeaeed nastąpi). K R O N I K A. Komisarze ochrony lasów. Minister rolnictwa i reform rolnych pow ołał do życia instytucję kom isarzy ochrony lasów. Kom isarze ci czuw ać będą nad stanem lasów państw ow ych i pryw atnych i dbać o to, aby przem ysł pryw atny d rzew ny n ie prow adził gospodarki rabunkow ej. M inisterstwo Komornicy m ają być grzeczni. spraw iedliw ości w ydało specjalny okólnik, w którym poleca w szystk im kom ornikom na terenie państw a przeprow adzanie sw ych czynn ości urzędow ych w ściśle i z g o d nie z przepisam i sposób grzeczny i taktow ny, by nie w prow adzać rozdrażnienia w śród społeczeństw a. Okólnik przew iduje szereg kar aż do usunięcia z urzędu. Broń dla pracowników pocztowych. Minister poczt i telegrafów w ydał zarządzenie o n oszeniu i u ży w aniu przez pracow ników pocztow ych broni palnej. Na m ocy tego rozporządzenia w szy scy d oręczyciele przekazó w p ieniężnych, listów w artościow ych i konw ojenci p o cztow i będą uzbrojeni w broń palną i zaopatrzeni w a- larm ow e gw izdki, inni pracow nicy p ocztow i będą zaopatrzeni w pałki gum ow e. Konfiskata broni w województwie krakow - skiem. Organa policji państw, przy sposobności rew izyj i kontroli skonfisk ow ały w m iesiącu marcu na te renie w ojew ództw a krakow skiego następującą ilość broni posiadanej nielegalnie przez ludność c y w iln a : karabinów 34, strzelb 49, rew olw erów 64, pistoletów 31, fiobertów 5, innej broni 11. K ongres E ucharystyczny w Tarnow ie. W Tarn ow ie w dniach od 8 do 10 czerw ca b. r. odbędzie się Kongres E ucharystyczny. Prace p rzygotow aw cze są w p ełnym toku. Stw orzono liczne sekcje, jak organizacyjną, nabożeństw, budżetow ą, dekoracyjną, m isyjną, propagandow ą i prasową, pochodow ą i porządkową, aprowizacyjną i kwaterunkow ą. Spodziew any jest przyjazd kilku biskupów z ks. arcyb. Sapiehą na czele, oraz zjazd około osób. Kołkiem zabiła sąsiada. Aleksandra Dziadula, lat 25, z M aszkienic w woj. krakowskiem, po objęciu now ych działek gruntow ych w skutek przeprowadzonej kom asacji, pałała nienaw iścią do sąsiada Jana Drąga i za braniała dzieciom jego przechodzić przez ogród. Na tle p ow yższego w ynikały bardzo często sprzeczki m iędzy w ym ienionym i, a także przybierające nieraz bardzo ostrą form ę. Drąg w yprow adzony z rów now agi stałem zaczepianiem dzieci, w ysłał dnia 18 b. m. sw oją córkę Marję, lat 11, przez ogrod D ziaduły, a gd y spostrzegł, że ta została zaczepiona przez D ziadułę, w szczął z nią kłótnię, w toku której uderzył ją kilkakrotnie biczyskiem. D ziadula chw yciła kołek i uderzyła nim Drąga w głowę tak, że ten upadł n ieprzytom ny na ziem ię, a przew iezio n y do szpitala w Krakowie, zmarł. W ielki pożar w Borzęcinie. Dnia 17 b. m. po północy w ybuchł na strychu dom u Jana W yczesanego w Borzęcinie, w skutek złej budow y kom ina pożar, który m im o energicznej akcji ratunkow ej straży pożarnej z Borzęcina i okolicznej ludności rozszerzył się i zniszczy ł 7 dom ów m ieszkalnych, 8 stajen, 1 stodołę, 2 sztuki bydła, 5 św iń, oraz całe urządzenia dom ow e i zapasy żyw n ości. Szkoda w ynosi około zł. O krutny samosąd nad złodziejem. Do stajni gospodarza Sobonia w Szczepanow ićach, pow iat Tarnów, w łam ał się zaw od ow y złodziej, liczący lat 39 z Tarnowa, poczem skradł ubranie i bieliznę. Uciekającego złodzieja, który staw ił opór, ugodził w pościgu szw agier Sobonia, Słow ik, nożem w plecy, zaś Soboń uzbrojony w strzelbę w ypalił dw a razy do złodzieja Szulakiew icza, który u- b iegłszy kilka kroków, padł na ziem ię i po 20 minutach zmarł. 7O-letni rolnik w padł pod pociąg. Na stacji w Sporyszu koło Żyw ca w ysiadał z pociągu 70 letni A. Gąska, rolnik ze Sporysza i w skutek n ieuw agi wpadł pod drugi przejeżdżający pociąg, który go ciężko zranił. Gąskę przew ieziono do szpitala w Żyw cu, gd zie na skutek odniesion ych ran zmarł. Śmierć od pioruna. W czasie burzy, która przeszła nad w sią Trybsze, pow. N ow y Targ, jeden z piorun ów ugodził 21-letniego Józefa W adow skiego, który pon iósł śm ierć na m iejscu. Wdowa po wojewodzie przed sądem. W sądzie karnym w e L w ow ie odbyła się rozpraw a przeciw ko wdow ie po w ojew odzie p. G., oskarżonej o obrazę posterunk ow ego. Pani G. upom niana przez p osterunkow ego w czasie spaceru, aby psa trzym ała na lin ew ce, odparła iron iczn ie: Dobrze, ale dawniej psam i in teresow ał się rakarz, a teraz pan to robi. P osterun kow y n ałożył z miejsca grzyw nę adm inistracyjną w k w ocie 1 zł. Pani G., dając posterunkow em u 1 zł., w yraziła s i ę : Masz pan, niech pan sob ie zarobi. R ozpraw a zakoń czyła się skazaniem oskarżonej na 50 zł. grzyw ny, przyczem jako okoliczność obciążającą przyjęto stopień w ykształcenia skazanej. Z rabow ane przez Niemców dzwony odnaleziono. W fabryce Szafrugi w Sosnow cu w ykryto dzwon, który przed w ojną należał do kościoła Najśw. P. Marji w S osn ow ca, a w 1915 roku razem z innem i dzw onami został zrabow any przez N iem ców. O gólnie przypuszczano, że d zw ony zostały przerobione na grube berty. Członkiem Dozoru K ościelnego był w ow ym czasie Szafruga. Zdołał on skraść Niem com dzw ony, które zostały połam ane. C zęść d zw onów ukrył w łaściciel Zakładu row erow ego Baran, u którego też znaleziono różne części. Jeden dzw on oceniano na 30 tysięcy złotych, gdyż na stop składało się w iele złota, srebro i m iedź. Władze policyjne prowadzą obecnie śledztw o celem w yjaśnienia, dlaczego Szafruga i Baran n ie zw rócili dotychczas d zw o nów kościołow i. Z atruci gazam i w bieda-szybie. Na terenie bied a-szybów w R ośnow cu w ydarzyły się dw a n ieszczęśliw e w ypadki. W czasie w ydob yw ania w ęgla został zatruty gazam i robotnik M ielczarek, ponosząc śm ierć na m iejscu. W odkryw ce kolo Kazim ierza zatruty został gazam i 13 letni K raszewski, w chw ili gdy w ydob yw ał z odk ryw ki blaszane pudełko. W ieś w ogniu. W e w si Opatów, pow. częstochow skiego, w ybuchł gw ałtow n y pożar, który w ciągu kilku

15 Nr 18 ROLA 13 nastu m inut objął p ołow ę w si. P astw ą rozszalałego ż y wiołu padły 23 dom y, tyleż obór i kilkanaście stodół. Straty w ynoszą ponad zł. Uchronił od katastro fy przed śm iercią. P om iędzy Łodzią a Pabijanicam i kursują tramwaje dojazdowe. W chwili, gdy jeden z tram wajów jadący w kierunku Pabijanic znalazł się obok przystanku Lotnisko, m otorowy, prowadzący w óz K. Paw łow ski, nagle zachw iał się. Ostatnim w ysiłkiem w yłączył prąd i padł na deski obok motoru bez przytom ności. Pociąg potoczył się jeszcze kilkadziesiąt m etrów i stanął. M otorowy przed przybyciem lekarza zmarł. Śm ierć nastąpiła w skutek ataku serca. Dzięki n iezw yk le silnej w oli zdołał tragicznie zm arły uchronić pociąg od zderzenia z pociągiem z przeciwnej strony biegnącym. Okropna zbrodnia w Koluszkach. Onegdaj w ieczorem do piw iarni W ładysław y Paw łow skiej w K oluszkach przybył z Łodzi jej mąż, 36 letni Józef Paw łow ski, który od 2 lat n ie żył z żoną. Po krótkiej rozm owie Pawłowski rozpruł nożem rzeźaickim brzuch swej żonie oraz jej siostrze, 20-letniej Irenie G ałązków nie. P aw łow ska wkrótce zmarła w skutek upływ u krwi, Gałązkównę zaś w stanie beznadziejnym przew ieziono do szpitala. Mordercę aresztow ano. N e chce on podać przyczyny swego strasznego czynu. Przyjazd francuskiego m inistra spraw zagranicznych do W arszawy. W ubiegłą n iedzielę baw ił w W arszawie francuski m inister spraw zagr. Barthou. Przyjazd tego m inistra do W arszaw y m iał na celu om ó wienie w ażnych spraw jak paktu polsko fran cu sk o-ro syjskiego przeciw ko Niem com, zajęcie stanow iska w Lidze Narodów w stosunku do N iem iec przez stałe łam a nie traktatu w ersalskiego i potajem ne zbrojenia się N iemiec, jak rów nież w ielkie podw yższen ie budżetu woj skowego na zbrojenia i t. p. W tem postępow aniu N iemiec Francja w idzi coraz bezczeln iejsze naruszanie traktatu w ersalskiego i przygotow ania Niem ców do odwetu. Obecna akcja Francji ma na celu organizację państw i zajęcia w Lidze Narodów w spólnego frontu przeciwko Niemcom. I być m oże, że w tej sprawie zapadną pew ne uchwały. 9 m iesięcy trzym any niew innie w więzieniu. Do sądu grodzkiego w W arszaw ie w płynęła niezw ykła skarga przeciwko skarbowi państwa. Sw ego czasu policja aresztowała Jana M ieczow skiego, którego sąd skazał na 9 m iesięcy w ięzienia za kradzież. Jan M ieczow ski p o dawał się za Jerzego M ieczow skiego i kiedy wyrok się uprawomocnił w w ięzieniu osadzono Jerzego M ieczow skiego, który n ie m iał n ic w spólnego ze sprawą. Przypadkowy w ięzień, nie orjentując się, za co go osadzono w więzieniu, pisał w ciąż podania do w ładz, w których zaklinał, że siedzi niew innie. Podań takich M ieczowski napisał przeszło 100, lecz żadne z nich nie odniosło pożądanego skutku. W ten sposób Jerzy M mezowski odsiedział karę za Jana. Sprawa m oże n ie wyjaśniłaby się nigdy, gdyby n ie policja, która często ściągała Jerzego M ieczowskiego do rejestracji, jako zaw odow ego przestępcę. W yprow adzony z rów now agi M ieczowski w niósł skargę do prokuratora i w ów czas cale nieporozum ienie zostało w yjaśnione. Okazało się, że Jan M ieczowski sta wał przed sądem, ale podał się za Jerzego. W obec tego wyrok w ykon any został na Jerzym. Po w yśw ietleniu całej sprawy M ieczow ski w ystąpił na drogę sądow ą przeciwko skarbow i państw a o odszkodow anie za przetrzymanie go blisko 9 m iesięcy w w ięzieniu. Śm iertelna ondulacja. D onosiliśm y sw ego czasu o śmierci niejakiej Julji M ajewskiej, która podczas dokonywanej ondulacji w łosów u fryzjera Kam ińskiego w Warszawie została porażona prądem elektrycznym doprowadzonym do m aszynki do ondulow ania w łosów, w skutek czego straciła życie. Onegdaj odbyła się rozprawa sądowa przeciw niefortunnem u fryzjerow i, którego Sąd okr. skazał na 3 m iesiące w ięzienia. Pożary. W nocy w H ryńkow icach na W ołyniu w y buchł pożar w zabudowaniach jednego z m iejscow ych gospodarzy. Ogień strawił 45 dom ów m ieszkalnych wraz z zabudowaniam i i inw entarzem żyw ym i m artwym. Straty są bardzo w ielkie. W R adoszów ce rów nież na W ołyniu spaliło się 25 dom ów m ieszkalnych w raz z za budowaniam i. Spaliło się też w iele inw entarza. Straty w y n o szą ponad 90 ty sięcy złotych. Pożar w obu w y padkach powstał w skutek nieostrożnego obchodzenia się z ogniem. Za katastrofę kolejową 4 lata więzienia. Duia 15 grudnia ub. roku w ydarzyła się pod P oznaniem straszna katastrofa kolejow a, w której pociąg osob ow y najechał na inny pociąg, skutkiem czego 8 osób poniosło śm ierć, a 40 osób odniosło lżejsze i cięższe rany. Przeciw dwu sprawcom tej katastrofy funkejonarjuszom kolejow ym E. W aw rzyniakow i, zw rotniczem u i W. N ied zielskiem u, m aszyniście kolejow em u, odbyła się onegdaj ro z prawa sądowa, po przeprow adzeniu której sąd skazał W awrzyniaka na 4 lata w ięzienia, natom iast m aszynistę N iedzielskiego u w olnił od w in y i kary. K atastrofa samochodowa. Na terenie gm iny Hołynka, pow. grodzieńskiego w ydarzyła się katastrofa sa m ochodowa. Sam ochód ciężarow y jadący z pasażeram i szosą ze Słonim a przy mijaniu w ozu w padł do rowu i rozbił się. Pasażer Hilel W ohlberg, lat 21, poniósł śm ierć na m iejseu, dwaj inni pasażerow ie są ciężko ranni. Dwa tru p y w spalonym domu. Pod W ąbrzeźnem w jednym z dom ów w ybuchł pożar, który strawił cały dom wraz z przyległym i zabudow aniam i. Pastwą pożaru padł też koń, 3 św in ie i krowa. Przy gaszeniu pożaru zwracał uw agę brak w łaścicieli domu. Dopiero po zupełnem ugaszeniu zgliszcz zauw ażono zw łoki oho je m ałżonków gospodarzy w spalonym chlew ie. Zachodzi przypuszczenie, że oboje m ałżonkow ie, sam. tnie m ieszkający, padli ofiarą zbrodniczej ręki. Pożar w arsztatów kolejowych. W n ocy z czw artku na piątek w Łapach koło B iałegostoku w ybuchł p o żar w głów nych warsztatach kolejow ych. Pastwą ognia padł olbrzym i budynek, w którym znajdow ało się 31 w agonów kolejow ych, kilka m aszyn do obrabiania drzew a i duża ilość różnego rodzaju m aterjałów. Straty w y noszą ponad dwa miljpny złotych. G łów ny kierownik tych warsztatów, inż. Leon Blum, na w idok groźnego pożaru doznał ataku sercow ego i padł trupem na m iejscu..schron przeciwgazowy w każdym piątym domu* W W ilnie w Starostw ie Grodzkiem odbyła się k on ferencja połączonych organizacyj straży pożarnych i Ligi Ochrony Powietrznej Państwa. M iędzy innem i koniecznemi zarządzeniam i uchwalono; iż każdy piąty dom pow i nien m ieć w ybudow any schron przeciw gazow y. Ponadto W każdym z tych dom ów m usi być komisarz, który w w ypadku potrzeby obejmuje kierow nictw o nad akcją przeciw gazow ą ludności. Straszna śmierć przemytników, W Kuczobach w pow. Oleskim na Śląsku Opolskim, w domu przem y tnika Gruszki, leżącym tuż przy granicy polsko-niem ie ckiej, w skutek nieostrożności, nastąpiła eksplozja w ię kszej ilości eteru. W ybuch był tak silny, iż 8 osób poniosło śm ierć, oraz 8 zostało rannych. Wśród ciężko rannych znajdow ał się i przem ytnik Nowak, rodem ze Ś ląska Polskiego. Przem ytnika Now aka w raz z innem i ofiarami strasznego w skutkach w ybuchu, przew ieziono do szpitala, gdzie po strasznych dw udniow ych m ęczarniach

16 14 ROLA Nr 18 zm arł. Wśród pozostałych 7 rannych, jeszcze kilku o so bom zagraża śm ierć. D o s p o w i e d z i z p o z d r o w ie n ie m M t le r o w s k ie m. W Gdańsku zaszły godne ubolew ania n ow e w ypadki, św iad czące o nieprzebieraniu w środkach w alki hitlerow ców ze w szystkiem co tylko n ie w yszło od hitlerow ców i nie posiada znam ienia hitlerow skiego, aż do w alki z katolicyzm em, w szczególn ości z katolickiem i organizacjam i m łodzieży. I tak proboszcz Zimmerman odm ówił katolickiego pogrzebu hitlerow cow i Grabow skiem u, pon iew aż Grabowski żył w m ałżeństw ie z ew angeliczką i dzieci chrzcił w ew angelickim zborze. To w yw ołało atak m iejscow ej gazety hitlerow skiej na ow ego proboszcza. Kiedy w ikarjusz k s. Schliep zaczął na kazaniu m ó w ić o tym w ypadku, przybyli um yślnie na ten czas h i tlerow cy i zrobili w k ościele zam ieszanie. Tej samej n iedzieli proboszcz Wrana odm ów ił słuchania spow iedzi m łodych h itlerow ców, którzy przystępując do k onfesjonału, m ów ili: Heil H itler*; proboszcz zw rócił im u w a g ę, że chrześcijanskiem pozdrow ieniem jest: Griiss Gott*. P oniew aż przeciw tem u protestow ali, odm ów ił dopuszczenia ich do spow iedzi. Po południu tegoż dnia szła grupka katolickiego stow arzyszen ia m łodzieży* na w y cie czk ę ; za nią postępow ali hitlerow cy i naigraw ali się z m łodych katolików. P rzyszło do bójki, której rezultatem jest kilku rannych. Djably po 1 5 złotych. W rum uńskiem m ieście T em eszw arze od w ielu lat uprawiała sw e oszukańcze praktyki czarow nica* Berta Zimmerman, która w oszu k ańczy sposób w yw iodła w pole całe zastępy dziew cząt i kobiet. Dopiero obecnie praktykom jej p ołożył kres g ło śn y proces, jaki jej w ytoczon o. W czasie procesu w y sz ły na jaw niepraw dopodobne rzeczy. Oto Berta Zimm erm ann, która n ie w ygląda bynajm niej jak czarow nica i która posiadała w śród sw oich kljentek* panie z najlepszego tow arzystw a, m iała do sw ojej dyspozycji aż sz e ściu djabłów. Jeśli jakaś kljentka zjawiła się u niej ze sw ojem i dolegliw ościam i, a b yły to przew ażnie kandytki do stanu m ałżeńskiego, Berta Zimmerman ośw iad czała im natychm iust, że m oże im oddać do dyspozycji djabla Nr. 1 za opłatą 15 złotych (w w alucie rum uńskiej). Interw encja djabła Nr. 1 pozostaw ała jednak bez żad n e go skutku, a to dlatego, że zjaw iał się djabeł Nr. 2, z którym Berta m usiała staczać w alkę, znow u za opłatą 15 złotych. Jeśli to n ie pom agało, w ów czas sprytna Berta daw ała kljentkom kaw ałek ciasta, w którem u m ieszczone b yły wszybtkie kłopoty kljentek. Ciasto to m usiało się zakopać któregoś w ieczora p oniedziałkow ego na cm entarzu. Jeśli to n ie pom agało, to dlatego, że w m ieszał się djabeł Nr. 3, od którego trzeba się b yło uw olnić za ponow ną opłatą 15 złotych i ofiarow aniem poświęcanej św ie cy, za którą Berta liczyła sobie słono. Jeśli w ciąż jeszcze Upragniony m ężczyzna n ie chciał w ejść w zw iązki m ałżeńskie z tęskniącą do n iego kljentką, to trzeba b y ło w alczyć z djabłem Nr. 4 za opłatą 15 złotych. Tym razem Berta gotow ała dodatkow o w odę w czaszce lu d z kiej w obecności swojej kljentki. Dopiero po piątym djable, który kosztow ał zw yczajnie rów nież 15 złotych, o- szukana kljentka opam iętała się i zażądała od Berty zw rotu pieniędzy. W ów czas Berta odpow iadała jej ze śm iec h e m : Jeśli m nie pani poda do sądu, przyprow a dzę na rozprawę w szystk ie m oje djabły, które zgładzą ze św iata cały sąd*. I kljentka rezygnow ała zw yczajnie ze skargi, obawiając się tej djabelskiej groźby. Jedna z kobiet, która zeznaw ała na rozprawie jako św iadek, osiągnęła swój cel już po pierw szym djabje, ale b yły takie, które m usiały w alczyć ze w szystkim i djabłami i zapłaciły za to około 50 0 złotych, w dodatku b ez skutk u. Inna zn ow u kljenta zapłaciła 30 złotych za m aterac szczęścia* z jedw abnych w stążek. W ciągu rozpraw y zarów no sędziow ie jak i sam a Berta Zimmerman, w ybuchali głośnym śm iechem. Temu to w esołem u nastrojow i, jaki panow ał na sali sądow ej, zaw d zięcza Berta to, że sąd skazał ją tylko na dw a m iesiące zw ykłego w ięzienia. S t r a s z n a k a r a s t r o f a w k o p a ln i. W kopalni węgla w S en icy koło Serajewa w Jugosła wji w ydarzyła się straszna eksplozja, w w yniku której część kopalni została zasypana. W zasypanej kopalni poniosło śm ierć około górników. Akcja ratunkow a jest bardzo utrudniona z pow odu obsuw ania się ziem i i zalew ania szybu w odą. D otychczas w ydob yto 47 zw łok. B rat um arł mu 150 lat tem u. Taką odpowiedź dał przed sądem w L ondynie p ew ien św iadek na pytanie, czy m a braci lub siostry. O dpow iedź ta w pierwszej chw ili w yw ołała zd ziw ien ie, a w reszcie gn iew przew odniczącego, który sądził, że św iadek żartuje. Okazało się jednak, że tak nie jest i św iadek złożył prawdę, na co złożył dow ody. Ojciec jego ożenił się mając lat 19, a pierw szy jego syn krótko po urodzeniu umarł. Mając lat 75, ożen ił się ojciec po raz drugi i zn ow u m iał syna, którym jest w ła śn ie św iadek, liczący ob ecn ie 94 lata. Otóż od śm ierci p ierw szego syn a, a w ięc brata świadka, do pow tórnego m ałżeństw a ojca m inęło 56 lat, co razem daje 150 lat. Okazało się zatem, że brat świadka istotnie umarł przed 150 laty. Ciekawy testam ent pijaka. C iekaw y testament zostaw ił po sobie p ew ien ob yw atel angielskiego miasta Birm ingham. Chciał on u w ieczn ić pam ięć po sobie. Dziw ak ten złożył w pew nym banku franków z tem zastrzeżen iem, aby procenty od złożon ego kapitału przeznaczone b yły na kupno trunków, które będą rozdawan e darmo gościom tej restauracji, w której stale przesiad yw ał zm arły fundator. W tym też celu w restauracji tej m a b yć u m ieszczon y duży zegar ścien ny, który, nakręcony w odpow iedniej chw ili ma w y śp iew a ć: W ypijem y na zdrow ie starego Jacka 1 Gospodarz wówczas ma podać obecnym w restauracji gościom podług zlecenia fundatora, każdem u szklan kę w ódki, przekąskę i kufel piw a. Na w ypadek zam knięcia tej restauracji fundator zlecił urządzanie takiej biby* w drugiej najbliżej na tej ulicy się znajdującej restauracji. A gd yby zaś wprow adzony został zakaz podaw ania trupków czyli tak zw a na prohibicja, w ów czas kapitał ten m a b yć w banku i procentow ać się tak długo, aż sprzedaż i picie trunk ów dozw olon e zn ów zostanie. Góry lodowe na A tlantyku. Statek śledzący za góram i lodow em i zauw ażył w północnej części Atlantyku około 4 0 gór lodow ych, które stanow ią n ieb ezpieczeń stw o dla okrętów. W iadom o, że tuż przed w ojną św iatow ą jeden z najw iększych okrętów na św iecie Titanic* najechał na taką olbrzym ią górę lodow ą, rozbił się, a po kilkunastu m inutach zatonął w raz całą załogą i pasażerami. Zauw ażone góry lodow e gnane w iatrem posuwają się na południe. W szczęto akcję, celem rozsadzenia tych gór lodow ych dynam item, do czego słu ży specjalnie na ten cel w yzn aczony przez A nglję i A m erykę okręt, polujący na te góry lodow e. Prochow nia w yleciała w pow ietrze. W pobliżu C zinfoeng w yleciał w pow ietrze chiński skład amunicji, przyczem blisko 100 żołnierzy poniosło śmierć. Z pod gruzów prochow ni dotychczas w ydob yto 68 zabitych żołnierzy. N u m e r a z a l e g ł e o d N o w e g o R o k u p o s ia d a m y w z a p a s ie. W sz y sc y n ow i P ren u m eratorzy dla ca ło śc i roczn ik a m ogą je n ab yw ać.

17 Nr 18 ROLA 15 Święta wojna przeciw Chinom. Na p ó łn o c n o -z a ch od n iej g r a n ic y Chin g r o ż ą p o w i kłania w o je n n e. R zą d zą cy k ra jem k ap łan i ty b e ta ń scy p o s ta n o w ili o - g ło sić ś w ię tą w o j nę p r z e c iw C h i nom. R ó w n o c z e śnie z a ta k ie m J a p o ń sk ich w o js k na M ongolję m a się z a czą ć a ta k w o js k ty b eta ń sk ich. N a obrazk u w id z im y kapłana ty b e la ń - skiego w u r o c z y stym stro ju, po praw ej stro n ie u - czn iów sz k o ły k la sztornej w T y b e cie. 9 S a a y i. Jte:» w Skąd pochodzi nazw a A kadem ja? A k a d e m j a z a w d z i ę c z a s w ą n a z w ę p e w n e j, m i e j s c o w o ś c i w o k o l i c a c h. A t e n, p o ś w i ę c o n e j ' n a r o d o w e m u b o h a t e r o w i g r e c k i e m u A b a d e m j u s z o w i, z c z a s ó w m i t o l o g i c z n y c h, a k t ó r a w ó w c z a s 'b y ł a w ł a s n o ś c i ą H i - p a r k a, s y n a P i s y s t r a t a. M ę d r z e c t e n o t w o r z y ł w te j' m i e j s c o w o ś c i p i e r w s z e g i m n a z j u m ". 'C y m o n, s y n M i l - cja d e sa, o z d o b i ł m i e j s c o w o ś ć a l e j a m i ' p l a t a n ó w i c i s ó w. W p ó ź n i e j s z e j e p o c e p o w s t a ł y w m i e j s c o w o ś c i tej ś w i ą t y n i e, m i ę d z y i n n e m i ś w i ą t y n i a A t e n y, o t o c z o n a d w u n a s t o m a d r z e w a m i o l i w n e m i. P l a t o n b a r d z o c z ę s t o p r z e b y w a ł w c i e n i s t y c h a l e j a c h p l a t a n ó w w s p ó l n i e z e s w y m i u c z n i a m i r o z p r a w i a j ą c o f i l o z o f j i. W y r a z i ł n a w e t ż y c z e n i e, b y p o j e g o ś m i e r c i t a m g o p o c h o w a n o. G d y j e g o. z a b r a k ł o w ś r ó d 1 ż y w y c h, u c z n i o w ie w d a l s z y m c i ą g u z b i e r a l i s i ę w A k a d e m j i. N a z w a t a p r z e s z ł a d o h i s t o r i a n a o k r e ś l e n i e m i e j s c a p o w a ż a n y o h r o z p r a w i w z n i o s ł y c h d e b a t, z e b r a ń u c z o n y c h, p o e t ó w i m y ś l i c i e l i. N ajw ięk sza soczew ka w św iecie. D w a d z i e ś c i a t o n r o z t o p i o n e g o s z k ł a w l a n o d o s p e c j a l n e j f o r m y n a n a j w i ę k s z ą s o c z e w k ę d o t e l e s k o p u, k t ó r y u ż y w a n y b ę d z i e d o b a d a n i a t a j e m n i c w s z e c h ś w ia t a. Z o k a z j i r o z p o c z ę c i a tej, p r a c y o d l e w a n i a, p r z y b y l i d o C o r n i n g w s t a n i e N o w y Y o r k l i c z n i w y b i t n i u c z e n i i e k s p e r c i, b y p r z y p a t r y w a ć is ię teji p r a c y o d l e w a n i a. P r z e z 'd z i e s i ę ć g o d z i n l a n o t ę r o z t o p i o n ą m a s ę z e s p e c j a l n e g o p i e c a, g d z i e r o z g r z e w a n a b y ł a o d g o lu t e g o, 'd o s p e c j a l n e j f o r m y, g d z i e o b e c n i e z a j m i e 1 0 m ie s ię c y, z a n i m o s t y g n i e. 'S o c z e w k a, t o o k o a s t r o n o m i c z n e, j a k j ą n a z y w a j ą tu c ze n i, m a c a l i ś r e d n i c y i p r z e z n i ą b ę d z i e m o ż n a i c z t e r y r a z y d a l e j w i d z i e ć, j a k p r z e z n a j s i l n i e j s z e n o w o c z e s n e t e l e s k o p y. P r z y p o m o c y t e j s o c z e w k i a s t r o n o m o w i e b ę d ą m o g l i o d z i e s i ę ć r a z y s z y b c i e j z d e j m o w a ć fo t o g n a f jie, n i ż d o t y c h c z a s, c o m a w i e l k i e z n a c z e n i e d l a a s it r o n o m j ii. Z a m i a r y w y p r o d u k o w a n i a t a k w i e l k i e j s o c z e w k i o 1 7 s t ó p ś r e d n i c y, a- 2 6 c a l i g r u b o ś c i, p o w s t a ł y p r z e d 5 ł a t y, g d y m i ę d z y n a r o d o w a r a d a e d u k a c y j n a w W a s h i n g t o n i e p r z y z n a ł a a s t r o n o m o m 6, d o l a r ó w n a t ę p r a c ę. T r z y l a t a s p ę d z o n o n a e k s p e r y m e n t a c h z a n i m p r z y s t ą p i o n o d o a k t u a l l n e j 1p r a c y. N a s t ę p n i e p o c z ę t o b u d o w a ć s p e c j a l n e p i e c e i a p a r a t y d o o d l a n i a t a k o l b r z y m i e j, s o c z e w k i. Z w ierzęta i pogoda. Ż e m y l u d z i e s t a j e m y s i ę m e l a n c h o l i j n i i s m u t n i p o d c z a s d ł u g o t r w a ł e j n i e p o g o d y, j e s t r z e c z ą - z r o z u - m ia J łą, t r u d n i e j p o jią ć, ż e n a n i e k t ó r e z w i e r z ę t a p o g o d a o d d z ia ł, y w u j ie w z u p e ł n i e p r z e c i w n y s p o s ió b. U r z ę d n i k w j e d n y m z z o o l o g i c z n y c h o g r o d ó w p o c z y n i ł w t y m w z g l ę d z i e c i e k a w e, d o ś w i a d c z e n i e. L w y, t y g r y s y i i n n e z w i e r z ę t a z - r o d z i n y k o t ó w, o b a w i a j l ą c. s ię d e s z c z u, d r ż ą, m r u c z ą i s t a jją s i ę s z c z e g ó l n i e d z i k i, e m i. W i l k p r z e c i w n i e p o d c z a s d e s z c z u j e s t t a k w e s o ł y i u s z c z ę ś l i w i o n y, ż,e n iib o m iu n i e u c z y n i n i c z łe g o. P o d o b n y s t a n r z e c z y z a u w a ż o n o. u w i e l b ł ą d ó w, k t ó r e s k a c z ą i w y d a j ą z s i e b i e r a d o s n e g ł o s y, a i w ę ż e s ą p o d c z a s d e s z c z u b a r d z i e j r u c h l i w e, n iż, z a z w y c z a j,,» M a ł p y p r z e c i w n i e, w p ę d z a j ą n a j c h ę t n i e j ; d o k ą t a,, s i e d z ą t a m c a l e m i g o d z i n a m i 's p o k o j n i e, a g d y d e s z c z z b y t g ł o ś n o p t a d a n a d a c h i c h s c h r o n i e n i a,, t o w c e l u o c h r o n y p r z e d p r z y p u s z o z a l n e m p r z e m o c z e a i ie m :, t r z y m a j ą n a d g ł o w ą r ę c e, j a k b y p a r a s o l. L ist m iło sn y z przed, czterech ty sięcy lat. P i e ś n i m i ł o s n e s t a r o ż y t n y c h E g i p c j a n n i e s ą j u ż d z i s i a j r z a d k o ś c i ą o d n a l e z i o n o i c h n i e m ia ł ó. P r a w d z i w y iklst m i ł o s n y, w s z a k ż e z o s t a ł j ia k d o n o s z ą z L o n d y n u d o p i e r o t e r a z w C h a l d e i. D o k u m e n t ó w, p i l s a n y n a g l i n i e,. p o c h o d z i ż r o i k u p r z e d C h r y s t u s e m i o d n a l e z i o n y z o s t a ł ' w S i p p o r z e, b i b l i j n ę m S e - p h a r a m n i. T a m w i d o c z n i e m i e s z k a ł a d a m a s e r c a, g d y U k o c h a n y p r z e b y w a ł w B a b i l o n i e. L i s t b r z m i : N i e c h a j : b ó g s ło ń c a, i M a i r u d u k d a d z ą c i w i e c z n e ż y c ie... P i s z ę t e s ł o w a w p r a g n i e n i u w i e ś c i o z d r o w i u t w o j e m. O! p r z y ś l i j, m i w i e ś ć j ia k ą - ik o d w ie fc. M i e s z k a m w B a b i l o n i e i n i e w i d z i a ł e m c i e b ie, c o m n i e p r z e j m u j e t r w o g ą. P r z y ś l i j ; m i w i a d o -

18 16 R O L A Nr 18 m o ś ć, k i e d y d o m n i e p r z y t o ę d z i e s z, l a k, a b y m m ó g ł b y ć s z c z ę ś l i w y. P r z y b ą d ź w M e r c h e - w - s w a n i- e. B o d a jby-ś. ż y ł a j ia k n a j d t a ż e ij i d l a m n i e ". Z t e g ó w e z w a n i a dlo p r z y b y c i a w M e p c h e w s i w a n i e w y n i k a, ż e o b l u b i e n i c a, j e g o u c z e s t n i c z y ł a w r a z z n i m w u r o c z y s t o ś c i a c h i r o z r y w k a c h, j a k i e b y ł y w m i e s i ą c u o w y m u r z ą d z a n e. Sion ce i rad jo. A s t r o n o m o w i e p r z e p o w i a d a j ą, ż e r o k b ę d z i e s z c z e g ó l n i e ł a s k a w y, d l a r a d j a. P r z e p o w i e d n i a - t a o p a r t a jest m. i m n a b i u l e t y n i e d o r o c z n y m o b s e r w a i t o r j u m w G r e e n w i c 'h, k t ó r y s y g n a l i z u j e z n a c z n e o s ł a b i e n i e p l a m - s ł o n e c z n y c h. I n t e n s y w n o ś ć i c h z i n n i c i ą ż y się ; d o r o z m i a r ó w, n i e n o t o w a n y c ii o d 1 2 la t. I S p r z y j a ; t o e m i s j i r a d j. o w e j. S i ł a f a l k r ó t k i c h b ę d z i e z n a c z n i ' w z m o c n i o n a, p o d c z a s - g d y f a l e ś r e d n i e j d ł u g o ś c i n a p r z e s t r z e n i n a j b l i ż s z y c h l a t b ę d ą o s ł a b i o n e. F a l e n a j d ł u ż s z e - r ó w n i e ż b ę d ą m i a ł y - l e p s z e w a r u n k i r o z c h o d z e n i a s-ię w p r z - e s t r z e n i. Szklana góra. K t o n i e z n a b a j k i -o k r ó l e w n i e m i e s z k a j ą c e j ; n a s z k l a n e j g ó r z e? A l e d o t y c h c z a s p o j ą c i e s z k l a n e j 1 g ó r y i s t n i a ł o t y l k o vy b a j c e, a- t y m c z a s e m - w A m e r y c e - P ó ł n o c n e j., w Y e l l o w s t o n e, - i s t n i e j e n a p r a w d ę g ó r a z m a s y s z k l a n e j, p o c h o d z e n i a w u l k a n i c z n e g o. G ó r a t a p -o W s - t a ła z p r z e ź r o c z y s t e j ; l a w y, i s t n i e j ą c e j j e s z c z e z - c z a s ó w p r z e d h i s t o r y c z n y c h w u l k a n ó w, u p o d s t a w y z a ś j e iś t p o r o w a t a ; s k o r o - o ś w i e c i j ą s ło ń c e -, p r z y b ie r a - w y g l ą d n i e z w y k l e - f a n t a s t y c z n y.. 'C a l a b o w i e m t-a - s z k l a n a m a i ś a l ś n i m n ó s t w e m m i g o c ą c y c h b a r w. P r z y z a c h o d z i e s ł o ń c a w i d o k tej: g ó r y - j e s t n i e p o r ó w n a n y i p r a w d z i w i e c u d o w n y. ODPOWIEDZI REDAKCJI. P-p.: Józef Zięba w N.: Mora-tonjuim znaczy zwłoka. Mo-n-ctann-ość -znaczy, jiednpsł-ąjinpiść. Reflektować znaczy pobudżi-ć kogoś clo- zastanow ienia się. - Strafegijia oznacza sztukę wojenną,, to josi. naukę o- pro-wadizeniu -wojiny. Rygor z łacińskiego, znaczy surowość (n. p-. ryg-or wojskowy:)? a także ścisłe przepisy pewnych -ustaw, -nip.- mrowi -sią: pod ryge-rem praw a. Rewanż z-na-czy odwzajemnienie. B-igaruja znaczy dwużeńs-fiwo-. Ep-iłog znaczy mowa końcowa, zakończenie poem atu. Epilog zaw iera -nie-tytko- sarno zakończ ernie- rzeczy -opowiedziamejl, ale -często- -także- domiówi-eni-e i wyjaśnienie niektórych -szczegółów, um yślnie przez- pisa-, rz.a opuszczonych-- liuh -niejasno /przedstawiony clii w toku, opowiadani a, aby tera więcej1 zaciekawić czytelników Etyka jest wtedy, gdy posiadam y zdolność do oceniania czynów włia-snych i ;udizych pod względem ich wartości miorałn-ejr, to jes-t: czy są; dobra, czy złe. Wydają-c takie sądy o p-ostęp-owan-iiu luidizki-eml, kieirujiemy -s-ię: p-ewnemd- zasadami. T aką -zasadą, jest -uaprzyrkładi zd-n nie. i;ż, czyn, k tó ry wypływ a 'z nienaw iści -n-i-e miolżie- być. -dobrymi. Nauka, która, zajmuje, -się ustaleniem tych, zasad i: wskazuje -sposób- ich, zastosow ania w żęciu, -nazywa się etyką. E tyka jest) relig ijn ą i stanowi część te-ołog-jij,, jteżeti- -oipi-era- s-i-ę; ma objaw ieniu i- n-a-uce Kościoła-. W ładysław Biel w ist. (3,: Wi-e-r-ny sy n ide-i" -zamieścimy,. zaś utwór - Trzy przyjaciółki" -słabszy. Józef Serafin w M.: Za pozdrow ienia i życzenia serdecznie dziękujem y. Utwory pójdą, podobnie jlak poprzednio' nadesłana Antoni St. Szym ański -wi H : Już Panu pi-: saliiśmy, że- p. Stępiński -wyj-e-chał do- A m eryki i ad resu jego- nie znamy. Winę tylko- sami Pa n ponosi:, gdyż ta k dłuigoo- z-wr-ot pplicy asekuracyjnej' Piąńi min się; nie upom inał. K arol Gajoch w P.: Móiżę P a n i pojedyncze- -numiena otrzy- mać" ż la t -ubie-glych. P rzy -wii-ęksizeji.ilości policzymy Panu taniej.. Franciszek W ojnar <wi Z.: (Skargę skierowaliśm y naijh pierw do dyrekcji poczt,, -a' następnie poprosim y starostwo w Białe-ji, aby stosunki pocztowe.,w Zarzeczu- do porządku przyprowadziło, A leksander M iciński w -C'z,: Po nuimiera z- r nnoiże Pan, przyjść, gdy; Pan będzie- w Kraik-óiwdei. T. Sparro-w (Ameryka): Za, -tak m iły i serdeczny- list bardzo dziękujem y. 5 doi-, otrzym aliśm y - Okładki wysłane. Cieszy nas, ż-e ta k regularnie- tam-. Rola" przychodź,i. Załączam y serdeczne-pozdrow ienia.. (fu Au A.Wlhi A na iśi A iżlu ftiia i A iiffli ilstmi Zagadki do nagrody. 1. Logogryf. (Ułożył Stefan Kulis z Dz). ń Imię męskie. Naprężenie zmysłów. I ż * * 4 Kraj w Europie. Drzewo szpilkowe. ł* Nazwa wojska polskiego. B * f? Zawód. B tt fr fr * Roślina. B fr fr fr Sr Inaczej niepogoda. B fr & fr * Sprzęt domowy. B * fr fr Szata kościelna. B fr fr fr Rzeka w Polsce. f * * ł1 Owoc z obcego państwa. B * fr Poszada człowiek. B *} -Cr * fr Ptak domowy. B fr *. fr Imię męskie. Początkowe litery wpisane w miejsce kwadracików czarnych dadzą nam imię i nazwisko sławnego poety polskiego. 2. Szarady. i. (Ułożył Jan Sobczyk z Cz.). Musisz być wesoły, gdy w drugie ruszysz, Pierwsze przyimek, który często słyszysz, Całość tak czy wspak czytane Znaczy męskie imię znane. II. (Ułożył St. Pawłasek z F.). Szedł Maciuś do karczmy, gdy ciemna [noc była, Wtem potknął się i złamała mu się druga [pierwsza, A tu szatan Kaśkę wtedy nadsyła, Że Maciuś bez broni, więc Kaśka [est [śmielsza. Maciuś umykał, lecz już już go Kaśka do- [pędziła, Wtem ją przestraszyła trzecia czwarta, Która na przydrożnej gruszy siedziała, To ocaliło Macieja, bo wróciła Kaśka uparta. Kończę szaradę jeszcze całość została, Lecz z nią nie bieda, jest to owad znany, Którego nawet i Kaśka widziała I zawsze na drzewie spotykany. 3. Zagadka. (Ułożył Kazimierz Mazurkiewicz z W.). Gdzie jest część ciała w tym dwuwierszu: Najsmutniejsze Polska była, Kiedy trójca wieszczów żyła. 4. Kwadrat magiczny. (Ułożył1Piotr Nowak z K. W.). 1 Służy do butelek. Nazwa zegarka. Duża ryba. Miasto w Palestynie. Nierówności. Wyrazy w powyższym kwadracie czyta się poziomo i pionowo. Za dobre rozwiązanie wszystkich powyższych zagadek przeznaczamy dwie książki. T e r m i n n a d s y ł a n i a r o z w i ą z a ń u p ł y w a 4 m a j a b. r. Z n -a c z e n ie z a g a d e k z N r. 16,,A t o l i " : 1. K o n i b ó w k a : Z a iste- m i ł e B-o-gu jies-t a n i o ł ó w p ie n ie-, a le d a le k o miilsiz-e c z ło w ie k a m i l ę z e n ie. 2. S z a r a d a : p o w a ł a, 3-. M e t a g r a m : k o ń c ó w k a,,«k ". 4. Ł a m d g ló w f o a : P r a w d z i w y p r z y j a c i e l w ia rt w ię c e j niż z ło to. 5. K w a d r a t m a g i c z n y : O b r a z ; b r o d a, R o m e k, A d e la, z a k a z. 6. B i l o l w iz y i o w y : 'P o r u c z n ik. D o b r e r o z w ią z a l n a w o z n a c z o n y m c z a s ie n a d e s ł a l i p p k K a r o l G ł o w a c k i z P., J ó z e f P l i s z k a z. W., M ic h a ł- S ze i-ig a z B., J a n i n a T u r s k a z K, J a n G o f r o ń z H e n r y k S t e f e k z Ch.,. P i o t r N o w a k z K. W. i D o f n i n i k B u k a i l a z Z. N a g r o d y o t r z y m a l i P l i s z k a z W. pp. J a n i n a T u r s k a z, K i Jó ze f W y d a w c a i r e d a k t o r o d p o w ie d z ia ln y : F e l i k s K o w a l c z y k. Odbito w drukarni Cza-su" w Krakowie.

19 P r z e w i d u j ą c y. W n i e d z i e l ę s ą m o j e i m i e n i n y ; g d y p r z y j d z i e s z, z a p u k a j n o g ą. D l a c z e g o n o g ą? B o w r ę k a c h b ę d z i e s z m i a ł p e w n i e p o d a r u n k i. Na łożu śmierci. N i e m a r t w s i ę A n n o, ż e u m i e r a m. M o ż e s z j e -.szeze w y j ś ć z a m ą ż. A l c t o b y m n i e n a t e 'k r y z y s o w e c z a s y w z i ą ł? ;N ie m o g ł e ś t o u m r z e ć p r z e d p i ę c i u l u b s z e ś c i u la t y. Sprytne dziecko. C o z r o b i ł e ś z t y m i d w u d z i e s t u g r o s z a m i, k t ó r e c i d a ł e m, ż e b y ś z a ż y ł l e k a r s t w o,? Z a d z i e s i ę ć 'g r o s z y, k u p i ł e m c u k i e r k ó w, a, d z i e s i ę ć d a ł e m K a z i o w i, ż e b y z a m n i e w y p i ł l e k a r s t w o. U ielda plodóar rolnlespsa c dni? 24 kwietnia b. a. Ftzcnies 2 0 '0 0 20'25 Słom a długa 3 '2 5 3*50 ly tó Ziemniaki stoi 'CO Owie*. 12*00 12*50 K oniczyna na* Jęczmień 13*50 14*00 sienn. czer. 200*00 225*00 fzuola biała 28* Mąka żytnia 22*50 22*75 Groch zw yb, 26*00 28'00 M ąkapazen. 36*00 36*50 Siane stodk *00 Otręby pszen. 10*59 11*00 Łubin żółty *50 Otręby żytn ie 10*00 10*50 Sonicz pastę w 7* Mąka czerw C 13*00 Csay rozumieją tle aa towar Średnie] kandl. jakości za loo t Fabryka dachów ek Romana ks. Sanguszki w Tarnowie poleca do krycia dachów dachówkę paloną znaną w kraju od lat 50 z gwarantowanej jakości i taniości. Na żądanie wysyłamy cenniki i wzory. Zamówienia wykonujemy również zbiorowo. Poszukujemy zastępców sprzedaży. Naiwydafniejsze budowy i nawozu zakupisz W W a p E e n n is & sa miejskim ul. Wielicka 1.57 W Beftoniami miejskiej ul. Zwierzyniecka 38 inb w Centrali firmy: Miejskie Zakłady Ceramiczne Kraków, ul. B asztow a L. 10. Telefon Nr. 14*72. Tamie wszelkie tnne materjaly budowlane. f Bierność Pszczelarze! W ĘZA SZTUCZNA Kilo 7 złotych pod gwarancją z czystego w osku pszczelego w olna od zarazków i bakcyli, przy w iększej ilości taniej. Wosk przerabiam na w ęzę sztuczną po minimalnej cenie według różnych wymiarów. Przybory Pszczelarskie' poleca NEPTUN", Kraków, nl Szazapadaka Nr 7 w podwórcu. Pracownia naprawy m aszyn do pisania ' U w aga n a adres. D ra m ed. St. B reyera: Leczenie syntetyczne wszelkich chorób przewlekłych" m iesz a n k a m i zioloweml. D o n a b y c ia w A d m in i stracji Roli". C ena 8 zł. z p rzesy łk ą p o czto w ą H F ^ ^ ^ ^ ^ ^ a ^ ^ ^ jl ^ dla Stow arzyszeń, B I n w H E l s l B urzędów gm innych parafjalnych Kółek Rolniczych i t. p. 6 ordźoiii mm sztaumisour Odznaki dla Stowarsjszefi wykonają ps najniisiycb cenach JÓZEF MARCZYK "ytgwhik K rafe6«r, I w. T o m a n a 2 4 (fisiach fasy Iszozyfiahl) Konto P. K.O. K raków Nr S. na wszystkie dni w roku, dzieło opracowane przez ks. Dra W.. Galanta, ozdobione 366 ilustracjami, 740 stron, w ozdobnej o- prawie, najnowsze poprawione wydanie, cena 12 zł. Życia i M at Pasa Jszasa. <Ejj, Żywot Najśw. Marji Panny, opis miejsc cudami słynących i Żywoty Świętych w jednym kom plecie, format 22X34 cm, w ozdobnej oprawie, cena 25 zł. ftnbail asbise* Panip 7 (Quo Vadis) Sienkiewicza, 292 str-. UUHI ił lufclgoł f flshb ilustrowane w oprawie, cena 4 zł powinny znajdować się w każdym domu katolickim, będą ozdobą i pamiątką i dla prawnuków, w ięc kto zamówi nie pożałuje. Wysyła: K sięgarnia Czeczwa", R oźniatów, Małop, ni. Sirutyn W. <54. Jadynjf na «ftarszy I n a jta fin y w Poleca Ig n a c y C y p ra s Kraków, ul. Szewska L. 13 Ról. w ysyła m andoliny włoskie po 19 do 30 zł, skrzypce szkolne ze sm yczkiem 19 zł., Harmonje z wysów kam i 25 zł., w iedeńskie 1-rzędowe 35 zł., dwurzędow e 50 zł., klarnety 8 klap. 32 zł., 10 klap. 40 zł., 12 klap. 45 zł. Niklowy Gre Roskop" patent z łańcuszkiem 9 zł., niklow y płaski zegarek słyn. marki Enigna 20 zł., brzytwy po 1 10 zł., m aszynki do włosów 8 i 10 złotych. W ysyłka za pobraniem. Cennik ilustrow any zegarków ii instrum entów m uzycznych darm o i optatnie. P odziękow anie. W. P a n A. S o t o k, W y t w ó r n i a p r a s i. p a s i e k a p. S t r z e lc e W i e l k i e, w o j. K r a k o w s k i e. N i n i e j s z e m m a m z a s z c z y t p o d z i ę k o w a ć S z. P a n u z a o t r z y m a n e o d P a n a p r a s y d o w y r o b u w ę z y, k t ó r e s p r o w a d z i ł e m j e d n ą d l a s i e b i e, a d r u g ą d l a s w e g o k o l e g i. J. K o z i c k a, z k t ó r y c h j e s t e m t a k j a, j a k r ó w n i e ż k o l e g a b a r d z o z a d o w o l o n y, p o n i e w a ż p r a s k i s ą w y k o n a n e s o l i d n i e, z e 'z n a j o m o ś c i ą f a c h o w ą, k t ó r e w ę z ę d o b r z e r o b i ą i p s z c z o ł y c h ę t n i e j ą w y k o ń c z a j ą. Łączymy wyrazy szacunku i poważania Tylmanowa, 18. II r. Jakób Michalczak p. T y l m a n o w a p o w. N o w y T a r g.

20 «3 K M 3 Obecnie pokrycie dachówką Eternitową nie będzie kosztowało drożej od dachówki glinilthej lub cementowej. Spłaty co 3 lub 6 miesięcy. F. T R Ę 8 A C Z, Sprzedaż fabryczna dachówek K A R N I O W I C E, p o c z t a T r z e b in ia, sk rytka 5, stacja kolejowa Dulowa, N ajniźsaa ssnysl t V y 'y r r ^ T t r w i ł p K t e S g f t S S Bowery męskie, damskie 1 chłopiec. Wszelkie cs«4el zapasowa do rowerów. Massyay da ssyda, S B S S s B M ^ L,. Bfaesjwjr rzemieślnicze, Wózki dziecięce 1 lalkowe, Gramolony 1 Patetony. Płyty nowe zl poleca najtaniej największy 1 H f fabr. Skład w Krakowie 1874&1 The Krischer Com pany - Fiorjańska 9. D o n a b y c ia w A d m in i s t r a c ji R o li : K siążki kuch arsk ie»366 ob iadów «3*50 zł E lift P olsk i P I 5 zł., Listownik d la za k o ch a n y ch P 2 5 zl., śpiew n ik m iło sn y P 2 5 zł., Zbiór p o w in sz o w a ń P 2 5 zl., Sennik e g ip sk i ilu strow an y P 6 5 zł. Opracowany przez redaktora Józefa Czajkę, konieczny w każdem gospodarstwie rolnem, ogrodniczem, w każdym sklepie, m łynie, tartaku, m leczam i i t. p. Książka zaw iera 8 działów i omawia wyczerpująco spraw y adm inistracyjne, 'sądowe, podatkowe, wojskowe, finansowo-rolne i ubezpieczeniowe. 52 wzorów podań, skarg, próśb i odwołań do wszystkich urzędów państw ow ych i sam orządowych. Inform a tor wysyła Rolnicza Ajencja Prasow a po w płaceniu 1.40 gr. n a konto P. K. O. Nr lub przekazie pocztowym pod adresem: Rolnicza Ajencja Prasowa, W arszawa, ul. M arszałkowska Nr. 85 m. 5. U w a g a : Za cenę jednej porady prawnej m a się stałego doradcę w domu. Do oobyoia w Administracji Roli : FLIRT POLSKI" aewo karty do gry towarzyskie) z numerami ą naf piękniejszą i najwdzięczniejszą zabawą towarzyską 40 kart z pouczeniem w futerale ZŁ LISTOWNIK DLA ZAKOCHANYCH Czyli p o d ręczn ik d o p is a n ia listów miłosnych, ośw iadczynow y c h, w sp ra w a ch m a łż e ń sk ic h o ra z pięknyefc w ie r sz y k ó w n a p o cztó w k i. ZL ŚPIEWNIK MIŁOSNY za w iera : P ie ś n i i P io se n k i m iło sn e, W e seln e, Krak o w ia k i, A rje op er, Ś p ie w y i śp ie w k i lu d o w e, o m t ło śc i i k o c h a n iu itp. w o b ję to śc i 128 str. ZL Jarska Kuchnia witaminowa" Janiny Breyerowej z w stę p e m : Jak sią odżywiać należy" d o n a b y cia w A d m in istr. R oli. C en a z p r z e sy łk ą p o czto w ą 4 zl.